Open Kamerbeta

Kamervragen

Titel
Status
Indiener (persoon)
Indiener (partij)
332 kamervragen gevonden
beantwoord onbeantwoord uitgesteld
Alle
7 juli 2017 - 27 juli 2017
Een ter dood veroordeelde Amerikaan
Kirsten van den Hul (PvdA), Sadet Karabulut , Marianne Thieme (PvdD)
Bert Koenders (minister buitenlandse zaken) (PvdA)
1. Clinton Young Foundation, https://www.clintonyoungfoundation.com/. …
  • Vraag 1

    Bent u bekend met de Clinton Young Foundation, die stelt dat de Amerikaan Clinton Lee Young, die op 26 oktober 2017 geëxecuteerd dreigt te worden, ten onrechte is veroordeeld voor twee moorden?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Begrijpt u de zorgen van de stichting dat de Amerikaan ten onrechte is veroordeeld tot de doodstraf en dat allerlei zaken niet naar behoren zijn verlopen tijdens zijn proces?

    Nederland spreekt zich consequent uit tegen de meest grove en ernstige mensenrechtenschendingen, waaronder de doodstraf. Nederland zet zich zoveel mogelijk via de EU in, welke onverminderd pleit voor wereldwijde afschaffing van de doodstraf, met als tussendoel een wereldwijd moratorium op de uitvoering. Bovendien zet de EU in op toepassing van minimum standaarden en ondersteuning van de VN-resoluties over de doodstraf. Daarnaast ondersteunt Nederland organisaties die zich inzetten voor het afschaffen van de doodstraf via het mensenrechtenfonds.

  • Vraag 3

    Ziet u aanleiding contact op te nemen met de gouverneur van Texas om te verzoeken de executie van Clinton uit te stellen opdat zijn zaak herzien kan worden?

    Staand beleid is om in EU-verband bezwaar aan te tekenen tegen de tenuitvoerlegging van de doodstraf in de Verenigde Staten. Ook in dit geval zullen de Europese bezwaren door middel van een brief van de EU-ambassadeur in Washington aan de gouverneur van Texas kenbaar gemaakt worden. Daarnaast zal de Nederlandse ambassadeur te Washington zoals te doen gebruikelijk dit signaal kracht bijzetten door eveneens de gouverneur aan te schrijven.

30 juni 2017 - 20 juli 2017
Leraren die worden gekort op salaris voor deelname aan staking
Kirsten van den Hul (PvdA)
Sander Dekker (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. Leraren gekort op salaris voor deelname aan staking: «Er is veel onbe…
  • Vraag 1

    Klopt het dat vijftien basisscholen van scholenstichting Kans & Kleur in de regio Nijmegen leraren die op 28 juni jl. het werk hebben neergelegd, korten op hun salaris?1

    Naar ik heb begrepen hebben de instelling en de vakorganisaties CNV en AOB inmiddels met elkaar gesproken en wordt het salaris doorbetaald over de periode dat het werk is neergelegd.

  • Vraag 2

    Begrijpt u het onbegrip bij veel betrokken leraren over deze salariskorting mede in het licht van de steun van de PO-Raad en het strijdpunt van de staking dat leraren in het primair onderwijs zich onderbetaald voelen?

    Stakingen en werkonderbrekingen zijn een zaak van werkgevers en werknemers. Werkgevers kunnen het salaris over de tijd van werkonderbreking doorbetalen, maar zijn daartoe niet verplicht.

  • Vraag 3

    Gaat u het schoolbestuur in morele zin hierop aanspreken? Zo ja, wilt u de Kamer over de uitkomsten hiervan informeren? Zo nee, waarom niet?

    Inmiddels is besloten dat het salaris door de instelling wordt doorbetaald.

23 juni 2017 - 7 september 2017
De Inspectie van het Onderwijs (onderwijsinspectie) die geen bevoegdheid zou hebben “om toe te zien op de inhoudelijke kwaliteit van examens”
Kirsten van den Hul (PvdA)
Sander Dekker (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. «Afhandeling signaal over examen door CvTE correct verlopen» (Nieuwsb…
2. Motie van het lid Jadnanansing, Kamerstuk 33 905, nr. 7. …
  • Vraag 1

    Hoe beoordeelt u de conclusie van de onderwijsinspectie dat het College voor Toetsen en Examens signalen van een docent over het vwo-examen Frans op een correcte wijze heeft afgehandeld?1

    De Inspectie van het Onderwijs (hierna: inspectie) heeft mij geïnformeerd dat zij heeft geconcludeerd dat het College voor Toetsen en Examens (hierna: CvTE) procedureel correct heeft gereageerd op de geuite bezwaren ten aanzien van het vwo-examen Frans. Het CvTE heeft gehandeld conform de lijn die geldt voor docentbetrokkenheid bij de totstandkoming en normering van examens. Deze conclusie heb ik ter kennisgeving aangenomen.

  • Vraag 2

    Hoe beziet u dat de onderwijsinspectie zich in haar analyse beperkt tot de procedurele kant van de zaak, terwijl de Kamer al in juli 2014 de regering heeft verzocht om de onderwijsinspectie een uitdrukkelijke rol te geven bij de beoordeling van de validiteit van de centrale examens?2

    Het is de rol van de inspectie om er op toe te zien dat het CvTE de kwaliteitsbewaking rond om de totstandkoming van de centrale examens op orde heeft. Het is niet een taak van de inspectie om een oordeel te vellen over de inhoud en kwaliteit van de centrale examens. Tijdens het algemeen overleg op 24 juni 2015 heb ik aangegeven dat ik wil vasthouden aan deze verdeling van verantwoordelijkheden.3
    Dit betekent overigens niet dat de inspectie geen (uitdrukkelijke) rol kan hebben bij de bewaking van de kwaliteit van examens, zoals de motie Jadnanansing vraagt.4 Daar wordt al invulling aan gegeven doordat het CvTE in het kader van de uitvoering van deze motie in afstemming met de inspectie het onderzoek naar de validiteit van een aantal examens heeft vormgegeven.

  • Vraag 3

    Vindt u het ten principale wenselijk dat uiteindelijk het College voor Toetsen en Examens de enige instantie is die haar eigen werk beoordeelt op validiteit? Zo ja, waarom dient de onderwijsinspectie dan de gehele keten van het onderwijs te beoordelen, maar moet uitgerekend de afsluiting van het voortgezet onderwijs bij de centrale examinering buiten haar beschouwing blijven? Zo nee, wat gaat u dan ondernemen om de onderwijsinspectie hierbij alsnog de benodigde bevoegdheid te verlenen?

    Zie ook mijn antwoord op vraag 2. Het is de rol van de inspectie om toezicht te houden op de kwaliteit van het functioneren van het CvTE en niet om een oordeel te vellen over de inhoud en kwaliteit van examens. Het CvTE en de inspectie zijn momenteel in gesprek over de aanscherping van het toezichtskader CvTE dat de basis vormt voor de beoordeling van de kwaliteit van het functioneren van het CvTE.

  • Vraag 4

    Kunt u deze vragen beantwoorden vóórafgaand aan het nog te plannen algemeen overleg over de examens?

    Ja.

23 juni 2017 - 17 juli 2017
Het bericht "Niets ging goed bij fatale schietoefening commando’s"
Kirsten van den Hul (PvdA)
Jeanine Hennis-Plasschaert (minister defensie) (VVD)
1. http://nos.nl/artikel/2179246-onderzoeksraad-geeft-onthutsend-beeld-v…
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van het bericht «Niets ging goed bij fatale schietoefening commando’s»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Is uw uitgangspunt dat bij oefeningen van commando’s de veiligheid altijd gewaarborgd moet zijn, ondanks dat er altijd risico’s verbonden zijn aan het oefenen met vuurwapens? Zo ja, hoe kan het dan dat de veiligheidsmaatregelen jarenlang tijdens schiettrainingen onvoldoende zijn nageleefd?

    Ja, de veiligheid bij oefeningen dient te allen tijde te zijn gewaarborgd. Risico’s kunnen echter nooit volledig worden uitgesloten en zijn onlosmakelijk verbonden met het op realistische wijze trainen, het zogenoemde «train as you fight» principe. Procedures en vaardigheden kunnen in simulatoren en met oefenmunitie worden getraind, maar uiteindelijk moeten de opgedane kennis en ervaring worden gevalideerd tijdens oefeningen met scherpe munitie in omstandigheden die vergelijkbaar zijn met die bij inzet.
    Uit het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) wordt duidelijk dat op verschillende momenten en op meerdere niveaus niet op professionele wijze is omgegaan met de veiligheid. De conclusies zijn glashelder en nopen tot actie. De bevindingen van de OVV zijn hierbij leidend. Zie ook mijn brief van 22 juni jl. (Kamerstuk 34 550 X, nr. 99). Zoals bekend doet Defensie momenteel ook zelf onderzoek. Het onderzoek van zowel de OVV als het Openbaar Ministerie is hiervoor relevant. De verwachting is dat Defensie het onderzoek eind september zal voltooien.

  • Vraag 3

    Hebben zich nog meer incidenten voorgedaan waarbij de veiligheid van militairen tijdens oefeningen in het geding zijn gekomen? Zo ja, kunt u hiervan een overzicht geven?

    1
    1
    0
    0
    6
    0
    4
    2
    1
    3
    1
    1
    3
    3
    1
    0
    4
    0
    4
    0
    3
    Het onbedoeld afvuren van een schot buiten een veilige ontlaadbak en buiten de veilige schootsrichting.
    Bij Defensie worden jaarlijks duizenden schietoefeningen uitgevoerd. Bovenstaande tabel geeft een overzicht van de gemelde voorvallen op schietbanen, tijdens schiettrainingen en bij handelingen met vuurwapens (zoals onderhoud, ontladen en overdragen van het wapen) tijdens training en opleiding die de afgelopen zeven jaar zijn opgenomen in het Veiligheidsmanagement-systeem Defensie. Het betreft de gemelde voorvallen waarbij de veiligheid in het geding is gekomen. In deze periode zijn zes personen gewond geraakt bij schietoefeningen en drie personen overleden.
    NB: In oktober 2016 is het meldsysteem vernieuwd. Voorvallen worden sindsdien op een andere manier geregistreerd waardoor het genereren en analyseren van informatie uit het systeem beter mogelijk is. Ook kan op deze wijze (nog) beter inzicht worden verkregen in aantallen voorvallen evenals aard en karakter daarvan. Als gevolg van het vernieuwde systeem is op dit moment een stijging van het aantal meldingen waar te nemen. Tot nu toe zijn dit jaar gemeld: acht voorvallen met als oorzaak een technisch defect, zes ongewilde schoten en zeven voorvallen met als oorzaak menselijk gedrag. In deze laatste categorie zijn vijf personen inbegrepen die geen gehoorbescherming droegen tijdens een schietoefening. De gehoorschade die daardoor ontstaat is vrijwel altijd tijdelijk. Tot vorig jaar werden deze voorvallen niet op deze wijze geregistreerd.

  • Vraag 4

    Kunt u garanderen dat de tekortkomingen tijdens de schietoefeningen die de Onderzoeksraad voor Veiligheid beschrijft inmiddels niet meer voorkomen?

    Zoals gezegd kunnen risico’s nooit volledig worden uitgesloten bij schietoefeningen. Wel moet er alles aan worden gedaan om die risico’s zo veel mogelijk te mitigeren en herhaling te voorkomen. Om die reden zijn de oefeningen met scherp, in het schiethuis in Ossendrecht, direct na het ongeval opgeschort. Ook heeft de Militaire Commissie Gevaarlijke Stoffen (MCGS) gecontroleerd of de overige schietbanen in Nederland de vereiste keuringen hebben. Dit is het geval.
    Momenteel controleert het Korps Commando Troepen (KCT) of alle regelgeving, het lesmateriaal en de veiligheidsanalyses volledig op orde zijn. Voordat zeker is gesteld dat dit inderdaad het geval is, schiet het KCT niet met scherpe munitie in het kader van het speciale optreden en de Contra-Terreuropleiding. Voor de reguliere schietoefeningen is dit reeds zeker gesteld, deze oefeningen gaan dan ook gewoon door. De schietinstructeurs van het KCT zijn bijgeschoold in overeenstemming met de geldende norm. Ook de evaluatie van het KCT-schietbeleid is inmiddels voltooid en ter goedkeuring aangeboden aan de Commandant Landstrijdkrachten. Deze heeft zijn Schiet Instructie en Controle Team (SICT) om toetsing verzocht.
    Om veiligheidsaspecten in de verschillende opleidingsketens te controleren, zijn alle interne opleidingen van het KCT tijdelijk stil gelegd. Bij deze controle beziet Defensie in hoeverre alle documentatie (zoals lesplannen en veiligheidsdocumenten) compleet en geaccordeerd is. Als blijkt dat alles klopt, wordt de opleiding direct hervat. Er is extra capaciteit op het gebied van opleidingsontwikkeling aan het KCT toegevoegd om te bewerkstelligen dat alle opleidingsvoorschriften aan de geldende regelgeving voldoen. Het doorlichten van alle opleidingen zal naar verwachting tot eind 2017 in beslag nemen. Het is echter niet zo dat alle opleidingen tot die tijd stil liggen. Zodra er groen licht wordt gegeven, wordt een opleiding – zoals gezegd – direct hervat. Deze maatregel is niet van invloed op de operationele inzetbaarheid van het KCT.
    Zoals uiteengezet in de brief van 22 juni jl. (Kamerstuk 34 550 X, nr. 99) zijn de aanbevelingen van de OVV ten aanzien van het toezicht met voorrang opgepakt. Ook de overige bevindingen en aanbevelingen van de OVV worden uitgewerkt in concrete maatregelen. Hierover zal Defensie rapporteren in de beleidsreactie.

  • Vraag 5

    Waarom is een eigen schiethuis voor Defensie nog niet gerealiseerd? Wordt dit op korte termijn alsnog gedaan, zoals ook de voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid aanbeveelt?

    Op het Infanterie Schietkamp in Harskamp is in 2016 een schiethuis gerealiseerd voor reguliere (infanterie) eenheden. Het KCT kan daar een gedeelte van zijn training uitvoeren. In 2018 en 2019 zal Defensie nog zes schiethuizen bouwen. Deze zijn bedoeld voor reguliere eenheden, maar kunnen ook door het KCT worden gebruikt.
    De OVV adviseert op korte termijn een eigen schiethuis voor het KCT te bouwen, waarin dynamische schietoefeningen veilig kunnen plaatsvinden. Om voor het KCT, het M-squadron (voorheen bekend als de Unit Interventie Mariniers (UIM)) en de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB) specifieke schietfaciliteiten in te richten, is in 2012 besloten om op twee locaties een combinatie van een 270 graden schietbaan en een Close Quarter Battle (CQB-)faciliteit te realiseren: in het midden van het land voor het M-squadron en de BSB en in het zuiden voor het KCT. Het heeft veel tijd gekost om een geschikte locatie te vinden door onder andere de geldende regelgeving op het gebied van milieu, geluid en (vlieg)veiligheid. Daarnaast gaat het bij CQB-huizen om een nieuw concept waarbij op zowel infra-technisch als operationeel gebied veel onderzoek nodig was. Om van de ervaring van andere landen te leren, zijn bezoeken aan onder andere Duitsland en de Verenigde Staten gebracht. Begin dit jaar zijn de voorgenomen locaties voor de schietfaciliteiten vastgesteld: de Koningin Wilhelmina Kazerne (KWK) in Ossendrecht en Kamp Soesterberg. Het Rijksvastgoedbedrijf werkt op dit moment voor beide locaties het technisch ontwerp voor de nieuwe banen en schiethuizen uit. De verwachting is dat de faciliteit in Soesterberg halverwege 2019 gereed zal zijn, en die in Ossendrecht eind 2019. Daarnaast onderzoekt Defensie de mogelijkheid om, als interim--oplossing, een modulaire schietbaan voor het KCT aan te schaffen die tijdelijk op de kazerne in Roosendaal kan worden geplaatst. Deze modulaire faciliteit zal beschikken over de mogelijkheid om 270 graden schietoefeningen uit te voeren. Door het plaatsen van ballistische tussenwanden, zou hiermee ook een deel van de CQB-oefeningen kunnen worden uitgevoerd.

  • Vraag 6

    Welke aanvullende maatregelen zijn inmiddels genomen om de veiligheid van commando’s tijdens schietoefeningen te waarborgen?

    Zie het antwoord op vraag 5.

15 juni 2017 - 10 juli 2017
Het bericht dat ‘steeds meer kinderen uitgesloten worden om de ouderbijdrage’
Kirsten van den Hul (PvdA)
Sander Dekker (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. «Steeds meer kinderen uitgesloten om ouderbijdrage» – Algemeen Dagbla…
2. Kamerstuk 34 511, nr. 16
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van berichtgeving over de wijze waarop er bij basisscholen sprake is van uitsluiting van kinderen door middel van te hoge en verplichte ouderbijdragen, die vrijwillig behoren te zijn?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Hoe beoordeelt u deze berichtgeving waarin, via navraag bij circa 20 procent van de Rotterdamse basisscholen, naar boven kwam dat de ouderbijdrage bij deze scholen tussen de 30 en 775 euro ligt, hetgeen ook past in eerder geconstateerde grote verschillen en hoge bedragen en druk op ouders voor het betalen ervan?

    De hoogte en de bestemming van de vrijwillige ouderbijdrage kan van school tot school verschillen. Voor de besluitvorming over de vrijwillige ouderbijdrage is instemming nodig van de ouders in de medezeggenschapsraad (MR). De school is wettelijk verplicht om alle ouders hierover te informeren via de schoolgids. De Inspectie van het Onderwijs (hierna: inspectie) heeft in 2014 onderzoek gedaan naar de gemiddelde ouderbijdrage in Nederland. Hieruit bleek dat driekwart van de basisscholen een vrijwillige ouderbijdrage vraagt van minder dan 50 euro. Het aantal scholen dat meer dan 100 euro vroeg, bedroeg 3 procent.
    Scholen kunnen ouders niet verplichten de ouderbijdrage te betalen. De bijdrage is altijd vrijwillig. Uit het onderzoek van de inspectie blijkt dat vrijwel alle scholen dit ook duidelijk vermelden in de schoolgids (94 procent). In de aangehaalde berichtgeving over de situatie in Rotterdam wordt gemeld dat de meeste scholen het vrijwillige karakter van de bijdrage noemen en zich behulpzaam opstellen. In Rotterdam zijn 189 basisscholen. Het ligt voor de hand dat er verschillen zijn in de hoogte en de besteding van de vrijwillige ouderbijdrage op deze 189 scholen.

  • Vraag 3

    Hoe beoordeelt u dit in het licht van de resultaten van een eerdere peiling van de PvdA-fractie begin 2017, waarbij verspreid over Nederland ouderbijdragen vastgesteld werden tussen de 20 en 1.000 euro en waarbij ook erg vaak de vrijwilligheid van deze ouderbijdrage niet genoemd werd door scholen richting ouders?

    Het bij vraag 2 aangehaalde onderzoek van de inspectie is gebaseerd op een representatieve steekproef. Zoals gezegd blijkt uit dit onderzoek dat 94 procent van de scholen de ouders via de schoolgids informeert over het vrijwillige karakter van de ouderbijdrage. De inspectie tekent hierbij aan dat veel scholen aanvullende kosten rekenen voor bijvoorbeeld schoolzwemmen, schoolreisjes of een schoolkamp. Het vrijwillige karakter van deze aanvullende bijdragen wordt in de schoolgidsen niet altijd genoemd. Volgens de inspectie is de communicatie over de vrijwillige ouderbijdrage in de schoolgidsen ten opzichte van eerdere steekproeven licht verbeterd.
    Ouders & Onderwijs, het landelijke informatiepunt voor ouders, heeft onlangs meningen en ervaringen van ouders in kaart gebracht in de «Staat van de Ouder 2017». Ervaringen met uitsluiting van kinderen bij activiteiten vanwege het niet voldoen van de vrijwillige ouderbijdrage zijn er nauwelijks, aldus de «Staat van de Ouder». Twee derde van de ouders weet te vertellen dat dit officieel ook niet is toegestaan. Een punt van aandacht is wel dat driekwart van de ouders die hebben meegedaan aan deze peiling, de ouderbijdrage voelt als een verplichting, ook al betreft het een vrijwillige bijdrage. Ouders hebben overigens geen bezwaar tegen een vrijwillige ouderbijdrage, mits die niet te hoog is en wordt besteed aan extra activiteiten en niet aan onderwijsmiddelen.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat dergelijke ouderbijdragen, oplopend in de honderden euro’s en oplopend tot mogelijk zelfs 775 euro, bijdragen aan uitsluiting van kinderen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat betekent dit voor uw inzet?

    Alle basisschoolleerlingen moeten aan alle verplichte onderdelen van het onderwijsprogramma kunnen meedoen. Ook als de ouder geen ouderbijdrage heeft betaald. De ouderbijdrage mag daarin dus geen belemmerende factor zijn. Alleen bij activiteiten die geen onderdeel zijn van het reguliere lesprogramma, maar wel onder schooltijd plaatsvinden, kan er sprake van zijn dat leerlingen niet deelnemen aan deze activiteit. De school is dan verplicht een voor de ouders kosteloos alternatief te bieden.
    Als het bevoegd gezag in goed overleg met de ouders in de MR een besluit heeft genomen over de hoogte en de bestemming van de vrijwillige ouderbijdrage en de school hierover helder communiceert, komen ouders niet voor verrassingen te staan. In bepaalde gevallen wordt een hoge vrijwillige ouderbijdrage gevraagd, bijvoorbeeld omdat een school activiteiten op het programma heeft staan die niet behoren tot de wettelijk verplichte onderwijsinhoud, maar die wel horen bij de pedagogische uitgangspunten van de school. Hierbij is te denken aan euritmielessen op vrije scholen. Ons onderwijsstelsel biedt ruimte voor verschillen en, dus ook, de mogelijkheid om eigen keuzes te maken bij de inrichting van het onderwijs.

  • Vraag 5

    Wat is de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering van de in februari 2017 aangenomen motie Vermue/Jasper van Dijk, waarin de regering werd verzocht o.a. met alle relevante actoren in het primair- en voortgezet onderwijs te overleggen over een limiet aan de vrijwilliger ouderbijdrage?2

    Om uitvoering te kunnen geven aan de motie Vermue/Jasper van Dijk is een onderzoeksopdracht verleend aan Regioplan. Doel is het bijeenbrengen van betrouwbare input voor de kabinetsreactie op deze motie. De onderzoekers voeren gesprekken met relevante actoren, brengen alternatieve scenario’s voor de vrijwillige ouderbijdrage in kaart en vergelijken deze met de huidige situatie. Bij het onderzoek is tevens aandacht voor verschillen tussen het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs. De uitkomsten van dit onderzoek zijn naar verwachting tegen het einde van 2017 beschikbaar.

  • Vraag 6

    Deelt u de mening dat de noodzaak van de uitvoering van deze motie en het instellen van een limiet op de vrijwillige ouderbijdrage wederom duidelijk wordt door het voorbeeld uit Rotterdam? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat betekent dit voor uw inzet om uitsluiting van kinderen om de ouderbijdrage tegen te gaan en de vrijwilligheid van deze bijdrage te borgen?

    De aangehaalde berichtgeving bevat geen nieuwe informatie over de manier waarop scholen omgaan met de wettelijke regels over de vaststelling en de besteding van de vrijwillige ouderbijdrage. Het is daarom niet mogelijk om op basis van dit voorbeeld uit Rotterdam conclusies te trekken over nut en noodzaak van het instellen van een limiet op de vrijwillige ouderbijdrage in het basisonderwijs. Zoals gezegd doet Regioplan in opdracht van het Ministerie van OCW onderzoek naar de vrijwillige ouderbijdrage in het primair en voortgezet onderwijs. Zie ook het antwoord op vraag 5.
    Wanneer de school zich niet houdt aan de regelgeving met betrekking tot de ouderbijdrage, kan de inspectie de bekostiging van een school gedeeltelijk of geheel opschorten of inhouden. Met enige regelmaat treedt de inspectie handhavend op bij scholen die niet duidelijk zijn over het vrijwillige karakter van de ouderbijdrage. Het is de laatste jaren echter nooit tot een sanctie gekomen, omdat scholen na een waarschuwing van de inspectie hun beleid aanpassen. De vrijwillige bijdrage mag voor ouders dus geen belemmering vormen bij de schoolkeuze.

31 mei 2017 - 28 augustus 2017
De onrustige situatie in Marokko
Kirsten van den Hul (PvdA)
Bert Koenders (minister buitenlandse zaken) (PvdA)
1. Leider protest is politie net te vlug af NRC 27 mei 2017; http://www…
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van de diverse berichten over de onrustige situatie in Marokko?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Heeft u inmiddels contact opgenomen met uw Marokkaanse ambtsgenoot om uw zorgen over mogelijke schendingen van het recht op demonstratie over te brengen? Zo nee, waarom niet?

    De afgelopen periode is er zeer regelmatig en intensief contact geweest tussen ambassade Rabat en de Marokkaanse autoriteiten over de situatie in het Rif-gebied. Tevens heeft de ambassade nauw contact met de meest betrokken EU-lidstaten over de situatie in Al Hoceima en omgeving. De Nederlandse ambassadeur heeft het gebied reeds enkele malen bezocht.
    Ook op politiek niveau heeft het kabinet contact met de Marokkaanse regering over de ontwikkelingen in het Rif.
    Het kabinet volgt de situatie ter plaatse nauwlettend, inclusief de berichten over mogelijke schendingen van het recht op demonstratie. De ambassade onderhoudt hiertoe contact met mensenrechtenorganisaties en contactpersonen ter plaatse.
    In reactie op klachten van slechte en/of gewelddadige behandeling van de opgepakte demonstranten heeft de Marokkaanse regering een onderzoek aangekondigd. Het kabinet ziet uit naar de resultaten van het onderzoek. Verder zijn verschillende NGO’s waarmee de ambassade regulier contact heeft recent naar het gebied gegaan om de situatie te monitoren.

  • Vraag 3

    Wat kunt u doen in bilateraal en multilateraal verband om te voorkomen dat de oplopende spanning in Marokko escaleert?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 4

    Heeft u inmiddels al contact gehad met uw Europese ambtsgenoten en/of met de Hoge Vertegenwoordiger van de EU, Mogherini, om te onderzoeken of er vanuit de EU iets kan worden ondernomen om te voorkomen dat de oplopende spanning in Marokko escaleert? Zo nee, waarom niet? Zo ja, is hier iets concreets uitgekomen?

    Zie antwoord vraag 2.

30 mei 2017 - 3 juli 2017
Het bericht dat een politieteam LHBT'ers (Lesbiënnes, Homoseksuelen, Biseksuelen en Transgenders) in Indonesië moet opsporen.
Kirsten van den Hul (PvdA)
Bert Koenders (minister buitenlandse zaken) (PvdA)
1. http://nu.nl/buitenland/4718646/nieuw-politieteam-moet-lhbters-in-ind…
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van het bericht «Nieuw politieteam moet LHBT'ers in Indonesië opsporen»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is uw oordeel over de uitspraak van de politiechef die het team gaat aansturen, die lesbiënnes, homo's, biseksuelen en transgenders (LHBT'ers) «ziek in hun hart en ziel» noemt, en van het feit dat Indonesië onder meer verdragspartij is bij het Internationale Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR)?

    De Nederlandse regering heeft met veel zorg kennisgenomen van de recente ontwikkelingen rondom de positie van de LHBTI-gemeenschap in Indonesië, waaronder ook de aankondiging van de politiechef in West-Java dat hij een politie-eenheid op wil richten om LHBT’ers op te sporen en LHBT-activiteiten te monitoren.2
    De aankondiging betreft een voornemen geuit door de politiechef in West-Java, Anton Charliyan, op 23 mei jl. De mondelinge aankondiging is vooralsnog niet gevolgd door concrete stappen tot oprichting van een politieteam. De schriftelijke formele aankondiging die nodig is om de politie-eenheid ook daadwerkelijk operationeel te maken, is (nog) niet verschenen. Dat betekent dat er momenteel in geen enkele provincie in Indonesië een dergelijke politie-eenheid actief is.
    De bevordering en bescherming van gelijke rechten voor LHBTI’s is een prioriteit binnen het Nederlandse mensenrechtenbeleid. Nederland stelt gelijke rechten voor LHBTI’s wereldwijd aan de orde en zet zich in internationale fora, via het mensenrechtenfonds en in bilaterale relaties stelselmatig in voor de afschaffing van de strafbaarstelling van homoseksualiteit, het tegengaan van discriminatie en de bevordering van sociale acceptatie van LHBTI’s. Nederland benadrukt in reguliere contacten met de Indonesische overheid dan ook dat mensenrechten voor een ieder gelden, inclusief LHBTI’s, en dat burgers beschermd moeten worden tegen discriminatie en geweld, in lijn met internationale verdragen waar Indonesië partij bij is. De mensenrechtenambassadeur heeft tijdens zijn bezoek aan Indonesië van 1 t/m 12 mei 2017 de Nederlandse zorgen over de situatie van de LHBTI-gemeenschap aan de orde gesteld bij de Indonesische autoriteiten.
    De Nederlandse regering heeft de kwestie opgebracht in EU-verband. Op 2 juni jl. voerde de EU-vertegenwoordiger in Jakarta een demarche uit namens de EU. Tijdens de demarche werden zorgen over recente ontwikkelingen rondom de positie van de LHBTI-gemeenschap, waaronder de uitspraken van de politiechef in West-Java, besproken met de Indonesische autoriteiten. De Indonesische autoriteiten brachten naar voren dat zij gecommitteerd zijn aan het beschermen en bevorderen van mensenrechten en zich in zullen zetten om een cultuur van straffeloosheid tegen te gaan.
    De situatie van de LHBTI-gemeenschap in Indonesië zal later dit jaar ook besproken worden in het kader van de EU-Indonesië mensenrechtendialoog.

  • Vraag 3

    Heeft u inmiddels uw zorgen over het instellen van een dergelijke politieteam aan uw Indonesische ambtsgenoot overgebracht? Zo nee, gaat u dat op zeer korte termijn doen? Zo ja, welke stappen gaat de Indonesische regering hiertegen zetten?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 4

    Heeft u inmiddels contact gehad met uw Europese ambtsgenoten over een mogelijke gezamenlijke reactie richting Indonesië over het instellen van een politieteam dat in strijd met de Indonesische wet kan gaan optreden? Zo nee, gaat u dit op korte termijn doen?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 5

    Hoe oordeelt u over de situatie in Indonesië waar schijnbaar een grote discrepantie is tussen wat er is voorgeschreven door internationale wetgeving, de Grondwet, het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafprocesrecht en hetgeen er in de praktijk gebeurt, en welke mogelijkheden ziet u om dit internationaal aan te kaarten?

    Homoseksualiteit is in Indonesië, met uitzondering van Atjeh, niet strafbaar. Daarnaast verbiedt Indonesische regelgeving het zaaien van haat, ook wanneer dit op grond van gender of seksuele oriëntatie geschiedt.
    De strafbaarstelling van homoseksualiteit in Atjeh is mogelijk door invoering van lokale wetten op basis van de sharia. Tijdens zijn bezoek aan Indonesië is de mensenrechtenambassadeur specifiek ingegaan op deze discriminerende lokale wetten in gesprekken met de Indonesische autoriteiten.
    Op internationaal niveau wordt de positie van LHBTI’s in Indonesië ook besproken in de VN Mensenrechtenraad.

24 mei 2017 - 14 juni 2017
Voortzetting en verharding van de ontgroeningsrituelen bij studentenverenigingen
Kirsten van den Hul (PvdA)
Jet Bussemaker (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (PvdA)
1. «Bek houden en luisteren feuten!» – NRC Handelsblad, 19 mei 2017 http…
2. «Wie een grote mond heeft verdient een lesje» – NRC Handelsblad, 21 m…
3. «Gedwongen urine drinken kweekt geen band» – NRC Handelsblad, 22 mei …
4. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2016–2017, nr. 278
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van een serie artikelen over ontgroeningsrituelen bij studentenverenigingen, zoals de ontgroeningsrituelen bij de Groningse studentenvereniging Vindicat?1 2 3

    Ja.

  • Vraag 2

    Hoe beoordeelt u de signalen en opvattingen die uit deze artikelen naar voren komen over de verharding van de ontgroeningscultuur, ondanks de roep een einde te maken aan excessen met geweld, vernedering en seksisme en zelfs de beëindiging van ontgroeningen?

    Die signalen vind ik zeer ernstig. Zoals ik eerder heb aangegeven, is het van belang dat beginnende studenten in contact komen met andere studenten. Verenigingen vormen in beginsel een belangrijk onderdeel van het studentenleven en geven de mogelijkheid zulke contacten te leggen, ook buiten de directe studieomgeving. De grens van het toelaatbare ligt wat mij betreft daar waar geweld wordt gebruikt, er onvrijwillige of abjecte handelingen plaats (moeten) vinden, er sprake is van stelselmatige vernedering, er sprake is van seksuele intimidatie en/of er op manieren strijdig met het Nederlandse strafrecht wordt gehandeld.

  • Vraag 3

    Deelt u de opvatting dat het erg zorgwekkend is dat een noodzakelijke cultuur van transparantie en rapportage over en van grensoverschrijdende «incidenten» door de betrokken onderwijsinstellingen nog steeds problematisch is en dat hiermee ook een voortzetting en verharding dreigt van de bovengenoemde ontgroeningen en de zwijgcultuur hierover?

    Ik vind het zorgwekkend als inderdaad blijkt dat onderwijsinstellingen geen volledig beeld hebben van voorkomende excessen bij studentenverenigingen en daar onvoldoende tegen optreden. Ik heb hen daar in het verleden ook al meermaals op aangesproken. Zolang er nog instellingen zijn die geen waterdichte afspraken hebben gemaakt met studentenverenigingen, zal ik hen daar op blijven aanspreken. Het is van een groot belang dat hogeronderwijsinstellingen hun verantwoordelijkheid nemen en zowel structurele afspraken maken met studentenverenigingen, als bij ieder voorkomend incident een indringend gesprek voeren met de betreffende vereniging.

  • Vraag 4

    Herinnert u zich nog uw antwoord op eerdere vragen4 om universiteiten en hogescholen te dwingen tot een duidelijkere houding en hardere sancties tegen studentenverenigingen, ook via de bekostiging daarvan door de universiteit, in geval van ontgroeningen met geestelijke en fysieke mishandeling, intimidatie en seksisme richting medestudenten? Bent u in het licht van deze berichtgeving en naar aanleiding van uw antwoord «dat u in gesprek was met universiteiten en hogescholen en stevig optreden verwacht bij ontoelaatbare incidenten» bereid om sancties richting onderwijsinstellingen niet te schuwen, indien zij dergelijke ontgroeningspraktijken onvoldoende en niet transparant aanpakken? Zo nee, waarom niet?

    Zoals ik ook onder vraag 3 heb aangegeven, vind ik het primair aan instellingen om hier daadkrachtig tegenop te treden. Het instrument «normeren» en wijzen op de rol en verantwoordelijkheden van instellingen, acht ik op dit moment vanuit mijn positie krachtiger dan financiële en juridische begrenzingen vanuit het Rijk.

  • Vraag 5

    Op welke wijze denkt u bij te kunnen dragen aan voorkoming van een eventuele verharding van de ontgroeningscultuur en het tegengaan van ontoelaatbare excessen bij ontgroeningen door studentenverenigingen?

    Uiteraard ligt de primaire verantwoordelijkheid voor het welzijn van (aspirant-) leden van studentenverenigingen, bij die verenigingen zelf. Ik vertrouw er op dat zij, mede gelet op de maatschappelijke onrust, hun rol nemen, zich houden aan de aangepaste afspraken met onderwijsinstellingen en er alles aan doen om morele en fysieke grenzen niet te overschrijden. Studenten zijn immers waardendragers van de toekomst.
    Ik monitor de ontwikkelingen en normeer in voorkomende gevallen. Ook wil ik dat universiteiten en hogescholen meer vertrouwenspersonen aanstellen, waar studenten (maar ook ouders of andere betrokkenen) anoniem misstanden bij verenigingen kunnen melden.
    Ook laat ik geen gelegenheid onbenut om de instellingen te wijzen op hun rol bij het voorkomen van ontoelaatbaar gedrag bij verenigingen. Ik doe dat door de onderwijsinstellingen te wijzen op het belang van het hebben van een adequate inventarisatie van incidenten en er op aan te dringen dat zij zowel over alle incidenten als de onderliggende cultuur steeds in gesprek moeten gaan met de betreffende verenigingen.

19 mei 2017 - 16 juni 2017
Het bericht dat in het Indonesische Atjeh twee mannen tot stokslagen zijn veroordeeld wegens hun homoseksualiteit
Kirsten van den Hul (PvdA)
Bert Koenders (minister buitenlandse zaken) (PvdA)
1. http://www.ad.nl/buitenland/stokslagen-voor-homo-s-in-atjeh~abd0ccfa/
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van het bericht «Twee mannen in het Indonesische Atjeh zijn tot stokslagen veroordeeld wegens hun homoseksualiteit»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Heeft u uw zorgen over dit vonnis geuit in de richting van uw Indonesische ambtsgenoot? Zo ja, wat was de reactie? Zo nee, op welke termijn zult u dat gaan doen?

    In Atjeh, Indonesië, zijn twee mannen veroordeeld en bestraft wegens homoseksuele handelingen. De mannen kregen op 23 mei ieder 83 stokslagen toegediend. Dit gebeurde in het openbaar in aanwezigheid van 500–1.000 toeschouwers in Banda Atjeh. In Atjeh wordt, als enige provincie in Indonesië, de sharia wetgeving toegepast. Er lijkt sprake van toenemende druk op de LHBTI-gemeenschap, ook in overige delen van Indonesië.
    De ontwikkelingen rond de positie van de LHBTI-gemeenschap in Indonesië worden dan ook op de voet gevolgd door mij persoonlijk en de Nederlandse ambassade in Jakarta. Gelijke rechten voor LHBTI’s vormen onderdeel van de structurele dialoog tussen Nederland en Indonesië op het gebied van mensenrechten. De mensenrechtenambassadeur heeft dan ook direct tijdens zijn bezoek aan Indonesië van 1 t/m 12 mei 2017 de Nederlandse zorgen over de situatie van de LHBTI-gemeenschap, waaronder ontwikkelingen rondom de zaak tegen twee mannen in Atjeh, besproken met zowel de LHBTI gemeenschap als de Indonesische autoriteiten.
    De Nederlandse regering heeft de kwestie niet alleen via de mensenrechtenambassadeur opgebracht, ook voerde de EU-vertegenwoordiger in Jakarta een demarche uit namens de EU op 2 juni j.l. Hierbij werden de zorgen over de LHBTI situatie in Indonesië aangekaart, waaronder ook de veroordeling en bestraffing van de twee mannen in Atjeh.
    De situatie van de LHBTI-gemeenschap in Indonesië, en met name in Atjeh, zal later dit jaar ook besproken worden in het kader van de EU-Indonesië mensenrechtendialoog.

  • Vraag 3

    Heeft u over dit vonnis contact gehad met uw Europese ambtsgenoten? Zo ja, is er bereidheid tot een Europese reactie richting Indonesië? Zo nee, waarom niet?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 4

    Hoe kan worden voorkomen dat de Indonesische bevolking buiten Atjeh deze gang van zaken als voorbeeld zal nemen of zal zien, en zo de rechten en vrijheden van onder meer homoseksuelen in Indonesië – al dan niet indirect – ingeperkt zullen raken?

    Nederland zet zich in internationale fora en in bilaterale relaties stelselmatig in voor de bescherming en bevordering van gelijke rechten van LHBTI-personen. Belangrijk onderdeel daarvan, naast de bevordering van sociale acceptatie en het tegengaan van discriminatie, is de afschaffing van de strafbaarstelling van homoseksualiteit. In Indonesië, met uitzondering van Atjeh, is homoseksualiteit niet strafbaar. In Atjeh wordt, als enige provincie in Indonesië, de sharia wetgeving toegepast.
    De strafbaarstelling van homoseksualiteit in Atjeh is mogelijk door invoering van lokale wetten op basis van de sharia die in sommige gevallen ingaan tegen internationale mensenrechtenbepalingen. Tijdens zijn bezoek aan Indonesië is de mensenrechtenambassadeur specifiek ingegaan op deze discriminerende lokale wetten in gesprekken met de Indonesische autoriteiten.
    Belangrijk is verder dat lokale organisaties in staat zijn om de situatie van LHBTI te verbeteren en een dialoog met respect voor mensenrechten voor een ieder te bevorderen. Nederland werkt dan ook actief samen met NGO’s die zich inzetten om de situatie van de LHBTI-gemeenschap te verbeteren. Inzet is om volwaardige participatie van LHBTI’s in de maatschappij te bewerkstelligen

11 mei 2017 - 12 juni 2017
De veroordeling van de gouverneur Tjahaja Purnama van Jakarta
Joël Voordewind (CU), Sadet Karabulut , Kees van der Staaij (SGP), Han ten Broeke (VVD), Sjoerd Sjoerdsma (D66), Raymond de Roon (PVV), Kirsten van den Hul (PvdA), Isabelle Diks (GL), Martijn van Helvert (CDA)
Bert Koenders (minister buitenlandse zaken) (PvdA)
1. http://www.nu.nl/buitenland/4678110/gouverneur-van-jakarta-krijgt-twe…
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van de veroordeling tot twee jaar cel van de gouverneur van Jakarta?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is uw oordeel over dit vonnis in het licht van godsdienstvrijheid, een van de speerpunten van uw buitenlands beleid?

    De Nederlandse regering heeft met zorg kennisgenomen van ontwikkelingen rondom de zaak tegen de gouverneur van Jakarta, Basuki Tjahaja Purnama.
    Indonesië is een democratie die onder meer is gebaseerd op vrijheid van meningsuiting en religieuze tolerantie. Er is hierover mede naar aanleiding van de ontwikkelingen een levendig publiek debat ontstaan in Indonesië. Ik heb op 23 mei 2017 vernomen dat gouverneur Purnama besloten heeft niet in beroep te gaan. President Joko Widodo heeft benadrukt de rechterlijke uitspraak te respecteren.

  • Vraag 3

    Bent u bereid bij de Indonesische autoriteiten uw grote zorgen te uiten over deze veroordeling en te pleiten voor vrijlating?

    De mensenrechtenambassadeur, die ten tijde van de uitspraak in Indonesië was, heeft in een gesprek met Minister Laoly van Justitie en Mensenrechten de zorgen van de Nederlandse regering overgebracht over de recente ontwikkelingen en het belang benadrukt van de vrijheid van meningsuiting, en van godsdienst en levensovertuiging. Gouverneur Purnama heeft besloten geen beroep in te stellen. Wel is de openbare aanklager in beroep gegaan omdat de straf hoger is dan geëist en tevens een andere aanklacht betreft, namelijk godslastering in plaats van haatzaaien.

  • Vraag 4

    Bent u bereid om er in Europees verband op aan te dringen dat deze zorgen ook namens de EU geuit worden richting Indonesië en gepleit wordt voor vrijlating? Bent u tevens bereid deze kwestie binnen de EU-Indonesië-mensenrechtendialoog aan de orde te stellen?

    Op 9 mei 2017 heeft de EU in Jakarta naar aanleiding van de recente ontwikkelingen een verklaring uitgegeven waarin onder meer wordt gewezen op het belang van de vrijheid van meningsuiting en van godsdienst en levensovertuiging2. Al eerder zijn deze onderwerpen tijdens de reguliere mensenrechtendialoog tussen Indonesië en de EU aan de orde gesteld en ook in een komende dialoogronde zal hier verder over worden gesproken. De Nederlandse regering zal de zaak en de situatie rondom de vrijheid van meningsuiting en van godsdienst en levensovertuiging, samen met andere EU-partners, nauw blijven volgen.

26 april 2017 - 10 juli 2017
De verkiezing van Saudi-Arabië als lid van de VN-commissie die zich bezighoudt met vrouwenrechten.
Kirsten van den Hul (PvdA)
Bert Koenders (minister buitenlandse zaken) (PvdA)
1. http://nos.nl/artikel/2170028-verbijstering-over-saudi-arabie-in-vn-v…
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van de verkiezing van Saudi-Arabië als lid van de VN-commissie die zich bezighoudt met vrouwenrechten?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is uw oordeel over de verkiezing van Saudi-Arabië als lid van de VN-commissie die zich bezighoudt met vrouwenrechten?

    Nederland is voorstander van dialoog in VN-verband over belangrijke onderwerpen als vrouwenrechten met alle landen die lid zijn van de VN. De verkiezing van Saoedi-Arabië in de Commission on the Status of Women (CSW) van de VN, die normen op het gebied van vrouwenrechten vaststelt, biedt een extra mogelijkheid om Saoedi-Arabië aan te spreken op de positie van vrouwen.

  • Vraag 3

    Waarom is de stemming bij deze verkiezing geheim? Was Nederland een van de landen die bij de verkiezing heeft gestemd?

    De CSW is een sub-orgaan van de Economische en Sociale Raad van de VN (ECOSOC). Alle stemmingen over kandidaturen in de ECOSOC zijn geheim. Nederland had geen stemrecht, omdat het momenteel geen lid is van de ECOSOC.

  • Vraag 4

    Welke andere landen waren kandidaat bij de verkiezingen?

    In deze verkiezing zijn de nieuwe leden gekozen uit drie regionale groepen: de Afrikaanse Groep, de Aziatische groep en de Latijns-Amerikaanse groep. De landen die kandidaat waren, namelijk Algerije, de Comoren, Congo, Ghana, Kenia, Irak, Japan, Zuid-Korea, Saoedi-Arabië, Turkmenistan, Ecuador, Haïti en Nicaragua zijn allemaal verkozen.

  • Vraag 5

    Kunt u verklaren waarom juist een land als Saudi-Arabië, dat op plaats 141 in een ranglijst van het World Economic Forum over ongelijkheid tussen man en vrouw staat, is gekozen als lid van een VN-commissie die zich bezighoudt met vrouwenrechten?

    In de Aziatische Groep waren er evenveel kandidaten als beschikbare zetels (zogeheten clean slate). Normaal gesproken worden kandidaatlanden dan zonder stemming verkozen. De VS had echter vlak voor de voor de verkiezingen een stemming gevraagd. Bij deze stemming kreeg Saoedi-Arabië 47 van de 54 stemmen.

  • Vraag 6

    Heeft u contact gehad met uw Europese collega’s over deze verkiezing? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat is het resultaat van deze gesprekken?

    Nee. Nederland is momenteel geen lid van ECOSOC en had bij deze verkiezing geen stemrecht.

  • Vraag 7

    Ziet u mogelijkheden om de verkiezing van Saudi-Arabië in deze VN-commissie aan te grijpen om de onderwerp mensenrechten, en in het bijzonder vrouwenrechten, weer ter sprake te brengen bij uw Saudische ambtgenoot? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn?

    Nederland stelt het onderwerp mensenrechten, waaronder ook specifiek vrouwenrechten, met regelmaat en actief aan de orde in bilaterale ontmoetingen met Saoedische ambtenaren en politici. Het kabinet zal dat ook en op intensieve wijze in toekomstige gesprekken blijven doen, en zal waar mogelijk in EU-verband of samen met gelijkgestemde partners optrekken.

  • Vraag 8

    Ziet u in de verkiezing van Saudi-Arabië in deze VN-commissie aanleiding om met gelijkgestemde landen in de EU het onderwerp mensenrechten, en in het bijzonder vrouwenrechten, weer te sprake te brengen bij uw Saudische ambtgenoot? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn?

    Zie antwoord vraag 7.

5 april 2017 - 15 mei 2017
De arbeidsomstandigheden bij de voorbereidingen op het WK voetbal in Rusland in 2018
Kirsten van den Hul (PvdA), Gijs van Dijk (PvdA)
Bert Koenders (minister buitenlandse zaken) (PvdA), Lilianne Ploumen (minister zonder portefeuille buitenlandse zaken) (PvdA), Edith Schippers (minister volksgezondheid, welzijn en sport) (VVD)
1. http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2165713-moderne-slavernij-bij-bouw-wk…
2. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2015–2016, nr. 1647
3. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2015–2016, nr. 2666
  • Vraag 1

    Kent u het bericht «Moderne slavernij bij bouw WK-stadion Rusland»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Wat is uw reactie op de berichtgeving dat bij de bouw van een WK-voetbalstadion in Sint-Petersburg Noord-Koreaanse werknemers worden uitgeput en dat zij moeten leven en werken onder erbarmelijke omstandigheden? Wat is uw reactie op de stelling van de internationale bond van bouwarbeiders (BWI) dat hier sprake is van moderne slavernij?

    Het kabinet vindt deze berichtgeving zeer zorgelijk en is van mening dat de zaak grondig moet worden onderzocht. De internationale bond van bouwarbeiders (BWI) is namens de FIFA betrokken bij inspecties van stadions die gebouwd worden voor het WK. Naar aanleiding van een inspectie bij de Zenit Arena heeft de BWI de zaak aangekaart bij de FIFA. De stelling dat het hier gaat om moderne slavernij valt voor het kabinet niet eenvoudig te verifiëren. Maar het is van groot belang dat de FIFA en andere betrokkenen deze aantijgingen serieus nemen. Dit mag ook van hen verwacht worden op grond van de UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP’s). Het kabinet ziet uit naar de resultaten van het onderzoek van de FIFA en volgt deze zaak op de voet.

  • Vraag 3

    Klopt het dat de afspraak tussen Rusland en Noord-Korea om nog meer arbeiders te werk te stellen in Rusland indruist tegen de internationale sancties tegen Noord-Korea? Zo ja, wat is uw reactie hierop en wat zouden volgens u hier de consequenties van moeten zijn?

    De internationale sancties tegen Noord-Korea zijn in november 2016 uitgebreid met VNVR-resolutie 2321 (2016). In deze resolutie spreekt de VN Veiligheidsraad zorg uit over het feit dat onderdanen van Noord-Korea worden uitgezonden naar andere staten om geld te verdienen dat Noord-Korea vervolgens gebruikt voor zijn programma's voor kernraketten en ballistische raketten. De VNVR roept landen op om waakzaam te zijn ten aanzien van deze praktijk. Er is helaas geen verbod ingesteld op de tewerkstelling van Noord-Koreaanse arbeiders in andere landen. Zie tevens het antwoord op vraag 6.

  • Vraag 4

    In hoeverre is de situatie in Rusland vergelijkbaar met de situatie bij de voorbereidingen van het WK voetbal in Qatar waarover eerder vragen aan u gesteld zijn?2 3 In hoeverre is er in bredere zin volgens u sprake van slechte arbeidsomstandigheden voor werknemers die betrokken zijn bij de voorbereidingen van grote internationale evenementen? Welke mogelijkheden ziet u voor internationaal optreden om hier iets aan te doen en om betere bescherming van werknemers te garanderen?

    De situatie in Qatar laat zich moeilijk vergelijken met de situatie in Rusland. Uniek aan Qatar is dat het merendeel van de bevolking arbeidsmigrant is. Zij komen vrijwillig naar Qatar om te werken, zijn afkomstig uit allerlei landen en mogen het verdiende salaris zelf houden. Qatar kende lange tijd het Kafalasysteem, ofwel sponsorschap systeem. De vrijheid van beweging voor arbeidsmigranten en mogelijkheden om een arbeidscontract voortijdig te beëindigen waren door het Kafalasysteem sterk ingeperkt. De implementatie van nieuwe wetgeving van december vorig jaar moet de bewegingsvrijheid voor arbeidsmigranten vergroten, ook om het land te verlaten. De Noord-Koreaanse werknemers in Rusland zijn volgens de berichtgeving door de staat gestuurd en het geld dat zij verdienen gaat bijna volledig naar de Noord-Koreaanse overheid.
    Nederland vindt het belangrijk dat de toewijzing en organisatie van sportevenementen zo transparant mogelijk verloopt volgens principes van goed bestuur, waarbij ook aandacht is voor criteria ten aanzien van mensenrechten. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft hierover regelmatig overleg met nationale sportbonden, waaronder de KNVB.
    De eerste resultaten van deze druk zijn al zichtbaar. Zo liet het IOC onlangs weten dat respect voor mensenrechten en een verbod op discriminatie expliciet worden vastgelegd in de contracten met gaststeden van de Olympische Spelen vanaf 2024.4 De FIFA heeft zijn mensenrechtenbeleid grondig laten doorlichten door John Ruggie, de auteur van de UN guiding principles. In reactie op zijn bevindingen kondigde de FIFA onlangs de oprichting aan van een mensenrechten-adviesraad, waarin experts van de VN, maatschappelijke organisaties, vakbonden en het bedrijfsleven zitting nemen.5
    Het kabinet verwacht van de FIFA dat het deze zaak grondig onderzoekt en de resultaten van het onderzoek serieus neemt. De FIFA heeft in reactie op de nieuwsberichten bevestigt de situatie te zullen onderzoeken. De organisatie liet tevens weten elke schending van mensenrechten te veroordelen en deze, indien geconstateerd, niet te tolereren op bouwplaatsen van WK-stadions. Indien de resultaten van het onderzoek op zich laten wachten, of naar de mening van het kabinet onvoldoende serieus worden genomen, dan zal het kabinet met de voetbalbond KNVB in overleg treden om de FIFA tot actie aan te sporen.

  • Vraag 5

    Deelt u de mening dat de wereld voetbalbond FIFA zich in dient te spannen voor de naleving van mensenrechten en werknemersrechten bij activiteiten waar zij eindverantwoordelijkheid voor draagt? Zo ja, wat verwacht u van de FIFA ten aanzien van de beschreven situatie bij de bouw van het WK stadion in Sint-Petersburg? Bent u bereid om in overleg te treden met de voetbalbond KNVB over het aansporen van de FIFA tot actie?

    Zie antwoord vraag 4.

  • Vraag 6

    Bent u bereid om bilateraal, in EU-verband en in internationale organisaties zoals de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), harde garanties van Rusland te eisen voor de bescherming van de rechten van arbeidsmigranten, zoals de Kamer u ook verzocht heeft te doen ten aanzien van de slechte arbeidsomstandigheden bij de voorbereidingen van het WK in Qatar? Zo ja, op welke termijn? Zo niet, waarom niet?

    Het kabinet veroordeelt mensenhandel en gedwongen arbeid waar ook ter wereld en zet zich in voor fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en tegen uitbuiting binnen en buiten de EU. Zoals eerder vermeld aan uw Kamer (zie beantwoording Kamervragen 2017Z00871, d.d. 27 maart 2017) heeft Nederland in EU en VN-verband aandacht gevraagd voor de positie van Noord-Koreaanse arbeidsmigranten in het buitenland en opgeroepen tegen misstanden op te treden. Zo heeft Nederland de voormalig VN Speciaal Rapporteur voor de mensenrechtensituatie in Noord-Korea, Marzuki Darusman, opgeroepen aandacht te besteden aan de zorgelijke positie van Noord-Koreaanse arbeidsmigranten in het buitenland. Ook de huidige Speciaal Rapporteur Quintana heeft de problematiek op het netvlies. Zowel de Derde Commissie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties als de Mensenrechtenraad hebben afgelopen jaar – bij consensus – mede door de EU ingediende resoluties aangenomen over de mensenrechtensituatie in Noord-Korea, waarin expliciet aandacht is geschonken aan de problematiek van dwangarbeid. Vanuit het Mensenrechtenfonds is onder meer een studie naar Noord-Koreaanse arbeiders in Rusland gefinancierd. Nederland heeft deze problematiek recentelijk opnieuw opgebracht binnen de EU. Nederland zet zich bij voorkeur in binnen EU verband, omdat hiermee een krachtigere boodschap gegeven kan worden.