Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Meer zittingscapaciteit bij extra beveiligde rechtbanken noodzakelijk»?1

Ja, ik ben met dit bericht bekend.

Vraag 2

Klopt het dat de al bestaande extra beveiligde zittingslocaties, de Bunker in Amsterdam en het Justitieel Complex Schiphol, al vrijwel vol zitten voor komend jaar? Wat is uw reactie hierop?

De Raad voor de rechtspraak heeft mij bericht dat beide zittingzalen op dit moment al bijna voor geheel 2020 zijn volgeboekt, en dat er nog zittingen te verwachten zijn waarvoor gezien de aard van de zaak zittingsruimte in deze extra beveiligde zittingszalen geïndiceerd is. Met name de rechtszaak over MH17 legt een zwaar beslag op de extra beveiligde zittingszalen. Beschikbaarheid van voldoende extra beveiligde zittingszalen is belangrijk om zaken die daarom vragen binnen een redelijke termijn te kunnen behandelen. Ik voer gesprekken met de Raad over de verwachte behoefte aan extra zittingszalen en de mogelijkheden voor eventuele extra capaciteit op dit punt.

Vraag 3

Bent u het eens met de uitspraak van Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, dat veel meer zittingscapaciteit nodig is bij extra beveiligde rechtbanken komend jaar? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Welke gevolgen zal het gebrek aan zittingsruimte voor zware strafzaken voor de komende tijd uw inziens hebben, onder meer voor de doorlooptijd van deze in het oog springende strafzaken?

Als risicovolle zittingen niet behandeld kunnen worden omdat de orde en veiligheid niet gegarandeerd zijn, zal de zitting uitgesteld moeten worden totdat een extra beveiligde zittingzaal beschikbaar is. Uitstel betekent in dit geval een navenante verlenging van de doorlooptijden.

Vraag 5

Bent u het eens met de heer Naves dat deze extra beveiligde rechtbanken onvoldoende tegemoet komen aan de wensen van slachtoffers en journalisten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u van plan hier maatregelen toe te treffen?

De huidige extra beveiligde zittingzalen zijn van oorsprong niet bedoeld geweest om voor langere tijd de extra risicovolle zittingen zoals we die nu kennen te huisvesten. De gebruikte locaties zijn verbouwd en doorlopend verbeterd naar de extra beveiligde zittingzalen zoals die nu worden gebruikt. Deze locaties bleken tot nu toe in staat hun taak te vervullen, maar hebben ook beperkingen. In het algemeen zijn de gebouwen te klein en is er een gebrek aan ruimte voor procespartijen, slachtoffers en nabestaanden, journalisten en andere belangstellenden in megaprocessen met grote aantallen verdachten. Ook ontbreekt het aan separate toegangen voor publiek, advocatuur en media. Ik ben met de Raad voor de rechtspraak in gesprek om de capaciteitsbehoefte voor extra beveiligde zittingen in kaart te brengen en te bezien welke mogelijkheden er zijn voor verbetering daarvan. Het is nu nog te vroeg om iets te kunnen zeggen over de aard van de te nemen maatregelen en de kosten die daarmee zijn gemoeid.

Vraag 6

Klopt het dat u met de Raad voor de rechtspraak in gesprek bent over het gebrek aan zittingscapaciteit bij extra beveiligde rechtbanken? Hoe vorderen deze gesprekken? Welke maatregelen bent u van plan wanneer te treffen? Overweegt u een nieuwe extra beveiligde rechtbank in te richten? Zo ja, wat zullen hiervoor de kosten zijn en hoe worden die kosten gedekt?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Wat vindt u ervan dat 96% van de gemeenten aangeeft een stijging te zien in de aanvragen voor huishoudelijke verzorging sinds de invoering van het abonnementstarief?1

De stijging van het aantal Wmo-voorzieningen, waaronder ook huishoudelijke verzorging, is een verwachte ontwikkeling. De invoering van het abonnementstarief is één van de gerichte maatregelen om de stapeling van zorgkosten voor mensen met een chronische ziekte of beperking tegen te gaan. Dit effect is ook geraamd door het CPB. Hier is dan ook rekening mee gehouden in zowel de ramingen die voorafgaand aan de invoering zijn gemaakt als de compensatie aan gemeenten.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat gemeenten aangeven dat de tekorten voor de Wet maatschappelijke ondersteunig (Wmo) opgelost worden door budget weg te halen bij andere voorzieningen? Vindt u dit een acceptabel gevolg van de invoering van het abonnementstarief? Kunt u uw antwoord toelichten?

De invoering van het abonnementstarief kan en mag er niet toe leiden dat mensen die daarop zijn aangewezen niet of onvoldoende de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. De uitgangspunten van de Wmo 2015 blijven ongewijzigd en bieden ingezetenen de nodige waarborgen en gemeenten de opdracht om beleid en uitvoering hierop in te richten.
Ik vind het belangrijk dat de effecten van het abonnementstarief goed worden gevolgd. Samen met de VNG en cliëntenorganisaties is daarom een monitor ontworpen die de komende jaren de (brede) effecten van de maatregel in beeld brengt. Zo ook de eventuele verschraling van het ondersteuningsaanbod. Op basis van de uitkomsten uit het monitoronderzoek voer ik jaarlijks met de VNG het gesprek hierover. In dit gesprek wordt – mede in het licht van de motie Hijink c.s.2 – besproken of het wenselijk is maatregelen te treffen als blijkt dat er sprake is van ongewenste effecten die niet of onvoldoende door gemeenten kunnen worden beïnvloed binnen de hen toekomende beleidsruimte. Zoals ook gemeld in mijn brief van 4 december jl. kunnen op basis van de eerste resultaten van de monitor – vanwege het nog niet beschikbaar zijn van landelijke kwantitatieve data – echter nog geen conclusies worden getrokken en zijn eventuele maatregelen op dit moment dan ook niet aan de orde.3 Ik heb op dit moment geen aanleiding om te veronderstellen dat de afgesproken compensatie aan gemeenten ontoereikend is. In de volgende editie van de monitor (najaar 2020) kunnen conclusies worden getrokken over 2019 en kunnen verbanden worden gelegd tussen het kwantitatieve en kwalitatieve deel van de monitor. Tot die tijd vind ik het van belang om met de VNG en gemeenten signalen te blijven uitwisselen en gezamenlijk te duiden.

Vraag 3

82% van de gemeenten geeft aan dat mensen met hogere inkomens een beroep doen op de huishoudelijke verzorging; neemt u in de monitor mee of gemeenten een indicatiestelling doen voor deze zorg of dat mensen met een hoger inkomen via een algemene voorziening deze zorg automatisch krijgen zonder indicatiestelling?

De Wmo 2015 schrijft voor dat gemeenten na een melding van een ondersteuningsvraag zorgvuldig onderzoek moeten doen naar de beperkingen van betrokkene en overige kenmerken van de persoon en diens situatie, waaronder de mogelijkheden van eigen kracht en het sociaal netwerk. De gemeente baseert zich bij haar besluitvorming op de aanvraag om ondersteuning op de resultaten van dit onderzoek. Daar waar blijkt dat betrokkene zelf of met behulp van anderen of via een algemene voorziening niet kan voorzien in de noodzakelijke ondersteuning, is het aan de gemeente om een passende bijdrage (maatwerkvoorziening) aan die ondersteuning te leveren. Dit uitgangspunt geldt voor alle mensen die zich om ondersteuning melden, ongeacht hun inkomen of vermogen.
In de monitor Abonnementstarief wordt overigens de vraag betrokken of gemeenten als gevolg van de invoering van het abonnementstarief hun beleid wijzigen (bijvoorbeeld door algemene voorzieningen om te vormen tot maatwerkvoorzieningen). Daarnaast wordt in de monitor de volumeontwikkeling per inkomensgroep in beeld gebracht.

Vraag 4

Kunt u aangeven hoe u de aangenomen motie Hijink c.s. over knelpunten bij een deugdelijke uitvoering van het abonnementstarief gaat uitvoeren, nu gemeenten aangeven dat zij in financiële problemen komen als gevolg de invoering van het abonnementstarief?2

Zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat tolken en vertalers zich een vergeten beroepsgroep voelen en nu zelfs gaan staken?1 Wat is uw reactie op de aan u verstuurde brandbrief?

Tolken en vertalers zijn zeker geen vergeten beroepsgroep. Zij vormen een essentiële schakel in de werkprocessen van veel organisaties in het JenV-domein. Bijgevoegd treft u de reactie op de brandbrief aan.

Vraag 2

Wat zijn de gevolgen van deze staking voor de justitie- en asielketen?

De gevolgen zijn beperkt. Er moet hier en daar wat langer doorgezocht worden om een tolk te vinden, of iets gewijzigd worden in de planning. In principe worden alle diensten gewoon gevuld.

Vraag 3

Erkent u dat er al jaren beknibbeld wordt op de budgetten, waardoor de kwaliteit van de rechtsgang nu in gevaar is? Erkent u dat de tarieven sinds 1981 slechts eenmaal zijn verhoogd, met 2 procent, en dat een ZZP-er hier niet van rond kan komen?

Tolken en vertalers worden ingezet waar nodig. De vaste tarieven, die zijn vastgelegd in het Besluit tarieven in strafzaken (Btis), zijn inderdaad lang niet verhoogd. We gaan dan ook over tot het aanbesteden van alle tolk- en vertaaldiensten en de invoering van minimumtarieven. Dit biedt tolken en vertalers de garantie dat zij ten minste het minimumtarief zullen ontvangen. Tegelijkertijd is verdere prijsvorming op de markt mogelijk. Tolken en vertalers kunnen als zzp-ers zelf bepalen of zij bereid zijn diensten te verrichten voor het tarief dat op basis van vraag en aanbod op de markt tot stand komt.

Vraag 4

Waarom komt u niet tegemoet aan de eis vanuit de branche om een redelijk tarief te betalen, dat in tegenstelling tot uw tarieven wél in verhouding staat tot de verantwoordelijke taken binnen het JenV-domein?

In het licht van aanbestedingen zou het logisch zijn om de tarieven vrij te laten en op de markt tot stand te laten komen. Ik heb er echter voor gekozen om in de aanbestedingen in deze sector een minimumuurtarief voor te schrijven dat ten gunste moet komen aan de tolk/vertaler. Zij hebben hiermee de garantie dat zij ten minste dit tarief krijgen. Het is nadrukkelijk een ondergrens; in de interactie met de intermediair kunnen tolken/vertalers hogere prijzen bedingen. De uitkomst hiervan zal van meerdere aspecten afhangen, zoals de vraag naar een bepaalde taal en/of specialisatie en de kwalificaties van de tolk.
Voor de hoogte van het minimumtarief nemen we de huidige vaste tarieven als uitgangspunt: het reguliere tarief van € 43,89 van het Besluit tarieven in strafzaken vormt in de nieuwe systematiek de ondergrens. Ook voor vertalers wordt een minimumtarief geïntroduceerd, gebaseerd op het Btis-tarief van € 0,079 per woord.
Met het instellen van minimumtarieven adresseren we een belangrijke zorg van de beroepsgroep, namelijk de zorg dat er een «race to the bottom» zal plaatsvinden. Door de vaste tarieven los te laten ontstaat bovendien voor het eerst ook voor deze categorie tolkdiensten de mogelijkheid om een hogere prijs te bedingen en kwaliteit beloond te zien worden.

Vraag 5

Bent u bereid zo spoedig mogelijk in overleg te gaan met deze beroepsgroep en er alles aan te doen om deze onvrede weg te nemen, te zorgen voor een fatsoenlijke vergoeding en de kwaliteit te waarborgen? Zo nee, waarom niet?

Ik ben ervan overtuigd dat met de invoering van de nieuwe systematiek voor tolk- en vertaaldiensten een sterke en noodzakelijke professionaliseringsslag wordt gemaakt en de zorgen van de beroepsgroep geadresseerd worden. Ik realiseer me dat het moeilijk kan zijn hier op voorhand vertrouwen in te hebben. De beroepsgroep kan pas wat van de verbeterslag merken als deze in de praktijk zijn uitwerking vindt. Ik heb dit ook met de actiegroep registertolken en -vertalers besproken op 11 en 17 februari 2020. Ik zal uw Kamer op 19 februari a.s. tijdens het algemeen overleg over tolken en vertalers verslag doen. Op dit moment werken we in gezamenlijkheid met de betrokken overheidsorganisaties én de beroepsorganisaties aan het vormgeven van een goede en effectieve monitoring. Door middel van monitoring kunnen we kijken of de doelstellingen daadwerkelijk worden bereikt, of dat er bijstellingen nodig blijken. Ook dit punt heb ik met de actiegroep registertolken en -vertalers besproken.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Aantal ontvoeringen in West-Afrikaanse Golf van Guinee groeit hard»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het gevaar voor Nederlandse zeevarenden en reders?

Bekend is dat het aantal gewapende overvallen op zee, ontvoeringen en piraterij, in West-Afrika toeneemt. Volgens het International Maritime Bureau (van de International Chamber of Commerce) in hun rapport over 2019 zijn er in dat jaar wereldwijd 162 incidenten van piraterij en gewapende overvallen op zee gemeld (201 in 2018). Van de 162 incidenten wereldwijd, vonden 64 incidenten plaats in de Golf van Guinee, vonden alle 4 de kapingen plaats in de Golf van Guinee en voeren 10 van de 11 schepen waarop werd geschoten in de Golf van Guinee.
Volgens het International Maritime Bureau nam het aantal bemanningsleden dat in de Golf van Guinee werd gekidnapt toe met meer dan 50%, namelijk van 78 in 2018 naar 121 in 2019. Dat komt grofweg overeen met 90% van het totale aantal kidnappings op zee in 2019.
Ook onder Nederlandse vlag varende schepen lopen een risico. In de afgelopen twee jaren werden de «Rapide» van Forest Wave (2018) en de «Blue Marlin» van Boskalis (2019) slachtoffer van aanvallen.
Uitgangspunt is dat waar de problematiek zich afspeelt in territoriale wateren (tot 12 zeemijlen uit de kust) de kuststaat in de eigen territoriale wateren de volledige zeggenschap en verantwoordelijkheid heeft wat betreft de bestrijding van criminaliteit. Daarbuiten kunnen onder meer Vessel Protection Detachments (VPD’s) en (na inwerkingtreding van de Wet ter Bescherming Koopvaardij) particuliere gewapende beveiligers bijdragen aan de veiligheid.

Vraag 3

Waarom is de op 19 maart 2019 door de Eerste Kamer aangenomen Wet ter Bescherming Koopvaardij nog steeds niet in werking getreden?2

Na het aanvaarden van de Wet ter Bescherming Koopvaardij door de Eerste Kamer, de bekrachtiging ervan door de regering en de publicatie van de wet in het Staatsblad is direct gestart met het opstellen van de lagere regelgeving. De wet dient immers tezamen met de algemene maatregel van bestuur en de ministeriële regeling als één samenstel op hetzelfde moment in werking te treden.
In de lagere regelgeving moet onder meer een (nadere) invulling worden gegeven aan de voorwaarden waaronder de particuliere beveiligers bevoegd zijn om geweld te gebruiken, het certificerings- en vergunningstelsel, het toezicht en de bestuursrechtelijke handhaving. Dit zijn belangrijke thema’s. Aangezien het gaat om regelgeving op een nieuw terrein was voor de totstandkoming van het concept-Besluit bescherming koopvaardij aanvullende informatie nodig van belanghebbende partijen, waaronder enkele buitenlandse geaccrediteerde certificerende instellingen voor maritieme gewapende beveiliging (ISO 28007). Het vergaren van de noodzakelijke kennis en de overleggen met belanghebbende partijen hebben enige tijd in beslag genomen, omdat het van grootste belang werd geacht hierbij de noodzakelijke zorgvuldigheid in acht te nemen. Dit om te garanderen dat de Wet ter Bescherming Koopvaardij en lagere regelgeving leidt tot een veilige en verantwoorde inzet van particuliere beveiligers. Inmiddels hebben deze inspanningen geleid tot een afgerond concept-Besluit. Dit concept-Besluit is op dit moment in (internet)consultatie gegeven. Na verwerking van de reacties uit de (internet)consultatie wordt het concept-Besluit zo snel mogelijk verder in procedure gebracht (uitvoeringstoets, advies door de Afdeling advisering van de Raad van State en de voorhangprocedure bij beide Kamers).
Bij nadere gesprekken met de betrokken partijen is voorts gebleken dat voor een doeltreffende en rechtmatige uitvoering van de Wet ter Bescherming Koopvaardij een beperkte wetswijziging noodzakelijk is. Zo is onder meer gebleken dat artikel 13, tweede lid, van de wet voor geaccrediteerde certificerende instellingen op dit moment knelt en dat het noodzakelijk is om een aanvullende toets op de nationaalrechtelijke regels voor maritieme gewapende beveiliging onderdeel te laten zijn van de beoordeling van een aanvraag om vergunningverlening. Dit zogeheten alternatieve model vergt een beperkte wetswijziging (uitbreiding van een tweetal definities in artikel 1 en een aanvulling van artikel 13, tweede lid), aangezien de wet er nu van uitgaat dat de toets op nationaalrechtelijke regels een onderdeel is van de certificering. Ik zal deze wijziging zo spoedig mogelijk in procedure brengen.

Vraag 4

Wat heeft u gedaan om hier vaart achter te zetten?

Rekening houdend met de maatschappelijke en politieke urgentie van de bescherming van de Nederlandse koopvaardij, is alle inzet erop gericht geweest om nog in 2019 de consultatie te initiëren. Het concept-Besluit bescherming koopvaardij is op 31 december 2019 in internetconsultatie gegeven. De consultatietermijn loopt tot 1 maart 2020.3 Daarnaast is het concept-Besluit voor advies voorgelegd aan de Autoriteit persoonsgegevens en het Adviescollege toetsing regeldruk. Hierna zal, zoals toegelicht in het antwoord op vraag 3, het concept-Besluit zo snel mogelijk verder in procedure worden gebracht. Met het opstellen van de ministeriële regeling is eveneens een start gemaakt.

Vraag 5

Wilt u alles op alles zetten om deze wet uiterlijk 1 maart 2020 in werking te doen treden?

Gelet op de eerdere antwoorden, verwacht ik het concept-Besluit (waarbij ik ook acht zal hebben kunnen slaan op het advies van de Afdeling Advisering van de Raad van State) dit najaar aan beide Kamers te kunnen aanbieden ten behoeve van de voorhangprocedure. Ik streef naar inwerkingtreding van de wet (inclusief de Wijzigingswet) en de onderliggende lagere regelgeving zo spoedig mogelijk in 2021.

Vraag 1

Kent u het bericht «Eindelijk vinden de gedupeerden in toeslagaffaire gehoor»?1

Ja.

Vraag 2

Waarom is er besloten tot een overeenkomst tussen het Ministerie van Financiën en de Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang (BOinK) Kunt u een reconstructie geven hoe, en onder welke voorwaarden, deze overeenkomst tot stand is gekomen?

Er is geen overeenkomst met BOinK. De Minister van Financiën heeft de afgelopen weken veel gesprekken gevoerd, met medewerkers, met leidinggevenden – zowel binnen het departement als binnen de Belastingdienst – en met betrokken ouders. Voor het uitnodigen van de ouders is ouderbelangenorganisatie BOinK benaderd, zij vertegenwoordigen ruim 5.000 oudercommissies. Bovendien is BOinK een bekende partner en zijn ze betrokken bij het Verbeterprogramma kinderopvangtoeslag van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Belastingdienst/Toeslagen. Veel ouders hebben persoonlijk contact met BOinK over hun situatie met de kinderopvangtoeslag. Ouders voelen zich gehoord door de organisatie, mede omdat ze het Meldpunt Stopgezette Kinderopvangtoeslag zijn gestart (met de SP en Bond van Belastingbetalers) en medeopsteller zijn van het zwartboek. Veel ouders hebben zich ook aangemeld bij het Meldpunt. Het was om deze reden mijn inschatting dat BOinK voor de ouders een betrouwbare partner is. Dit helpt het gesprek makkelijker in een open setting op gang te brengen en biedt de ouders comfort. De ouders zijn geselecteerd en telefonisch uitgenodigd door BOinK tussen kerst en vrijdag 3 januari. Voor de twee gesprekken in kleine setting op woensdag 10 januari hebben zich in totaal 14 ouders aangemeld.

Vraag 3

Klopt het dat de selectie van ouders die aanwezig mochten zijn bij dit gesprek via BOinK is verlopen? Waarom is voor deze aanpak gekozen?

Ja dat klopt. Zie voor de toelichting antwoord 2.

Vraag 4

Wat heeft BOinK in het verleden en in het bijzonder de afgelopen twee jaar concreet gedaan om de gedupeerde ouders in de toeslagaffaire, waaronder de ouders die onder Combiteam Aanpak Facilitators 11 (CAF 11) vallen, bij te staan?

Voor deze vraag verwijs ik u graag naar BOink zelf, het ministerie houdt geen activiteitenlijst bij van contacten met maatschappelijk organisaties. Het Meldpunt Stopgezette Kinderopvangtoeslag startte op 9 juli 2019 op initiatief van BOinK, de Bond van Belastingbetalers en de SP. Bij het meldpunt meldden zich zo’n 280 ouders, geteld tot en met de publicatiedatum van het zwartboek d.d. 28 augustus 2019. Zie ook het antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Bent u bekend met de inhoud van de brief die voorzitter Gjalt Jellesma van BOinK heeft geschreven aan de ouders aan de vooravond het gesprek?2

Ja.

Vraag 6

Wat vindt u ervan dat de gedupeerde ouders die zo lang niet gehoord zijn, een persverbod opgelegd krijgen door de organisatie die zegt hun belangen te behartigen en zich opwerpt als woordvoerder?

Het staat burgers altijd vrij om de pers te spreken. Het ministerie heeft hierbij geen rol gehad. De e-mail is op initiatief van BOinK opgesteld en verstuurd nadat zij de ouders telefonisch hebben uitgenodigd. Hierin is een verzoek opgenomen om niet voorafgaand aan de gesprekken met de pers te spreken.

Vraag 7

Klopt het dat de gedupeerde ouders eveneens door BOinK gevraagd zijn om de «achterdeur» te nemen in plaats van de hoofdingang van het ministerie? Zo ja, kunt u zich voorstellen dat dit pijnlijk is, zeker als mensen zich jarenlang niet gehoord of gezien hebben gevoeld?

In de e-mail van BOinK is hierover niets opgenomen. Ik heb slechts achteraf begrepen dat BOinK gevraagd heeft of ouders liever media niet te woord willen staan en hoe hierin te kunnen handelen.

Vraag 8

Hoeveel meldingen van gedupeerde ouders in de toeslagaffaire heeft het meldpunt van BOinK inmiddels ontvangen? Hoe heeft dit meegewogen in de besluiten omtrent de totstandkoming van een samenwerkingsovereenkomst tussen het Ministerie van Financiën en BOinK?

Het Meldpunt Stopgezette Kinderopvangtoeslag startte op 9 juli 2019 op initiatief van BOinK, de Bond van Belastingbetalers en de SP. Bij het meldpunt meldden zich zo’n 280 ouders, geteld tot en met de publicatiedatum van het zwartboek d.d. 28 augustus 2019.3 Inmiddels heeft de Belastingdienst/Toeslagen via BOinK 740 meldingen van ouders binnengekregen.
De samenwerking tussen de Belastingdienst/Toeslagen en BOinK is al van voor de oudergesprekken op 8 januari jl. Zij zijn partner in het Verbeterprogramma Kinderopvangtoeslag (KOT). De samenwerking is constructief. Voor het ministerie is contact met «het veld» van belang om hier lering en signalen uit te kunnen trekken. Omdat BOinK ouders kent waarvan de precieze situatie per dossier binnen de kinderopvangtoeslag sterk verschilt en ik juist ouders in uiteenlopende situaties wilde spreken, acht ik BOinK ook een goede samenwerkingspartner voor deze gesprekken. Het was mijn inschatting dat BOinK voor de ouders een betrouwbare partner is. Dit helpt het gesprek makkelijker in een open setting op gang te brengen en biedt de ouders comfort.

Vraag 9

Zijn de gedupeerde ouders in de toeslagaffaire, in het bijzonder CAF 11, geconsulteerd door het Ministerie van Financiën over de beslissing om met BOinK samen te gaan werken en deze als officiële belangenbehartiger en woordvoerder te laten optreden? Zo ja, hoeveel ouders en op welke wijze?

Nee. Ik beschouw BOinK in het algemeen wel als een belangenbehartiger van ouders in de kinderopvang en daarmee zijn ze voor het ministerie een belangrijke stakeholder in het dossier. BOinK is overigens niet hun officiële belangenbehartiger en woordvoerder.

Vraag 10

Bent u ermee bekend op welke wijze BOinK haar rol als woordvoerder van gedupeerde ouders in de toeslagaffaire, nu en in de toekomst, denkt vorm te geven? Zo ja, kunt u toelichten hoe BOinK dit gaat invullen?

Nee. BOinK is belangenbehartiger van ouders in de kinderopvang. Ouders kunnen de organisatie benaderen voor advies en ondersteuning. Hoe BOinK de belangenbehartiging vormgeeft, is aan hen zelf.

Vraag 11

Met welke frequentie zit het Ministerie van Financiën met BOinK om de tafel over de toeslagaffaire of welke plannen zijn daartoe?

De Belastingdienst/Toeslagen onderhoudt contacten met BOinK. De contacten gaan breder dan alleen over de toeslagenkwestie, maar betreffen de kinderopvangtoeslag in zijn algemeenheid. Ik beschik niet over aantallen hoe vaak er met BOinK gesproken is over het stopzetten en terugvorderen van de kinderopvangtoeslag. Vanuit het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), beleidsmatig verantwoordelijk voor kinderopvang, zijn er reguliere contacten met het kinderopvangveld. BOinK is een van die partijen in dat veld. De Belastingdienst/Toeslagen participeert, samen met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, sinds 2018 In het Verbeterprogramma kinderopvangtoeslag. In het kader van dat traject zijn er overleggen (eens in de 2 à 3 maanden) waaraan ouderorganisaties, BOinK en Voor Werkende Ouders, en brancheorganisaties uit de kinderopvang deelnemen. In deelprojecten binnen het verbeterprogramma, zijn er ook nog contacten tussen de Belastingdienst/Toeslagen, het Ministerie van SZW en BOinK. Daarnaast zullen er, periodiek, gesprekken gaan plaatsvinden tussen de directeur Belastingdienst/Toeslagen en de voorzitter van BOinK.

Vraag 12

Kunt u aangeven, of bent u bereid uit te zoeken, hoe vaak en op welke wijze tijdens de gesprekken tussen BOinK, de Belastingdienst en/of het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in de afgelopen jaren het hardvochtige beleid van de Belastingdienst met betrekking tot het stopzetten en terugvorderen van kinderopvangtoeslag is besproken?

Zie antwoord vraag 11.

Vraag 13

Kunt u verklaren, of bent u bereid te reconstrueren, waarom er naar aanleiding van ingebrachte signalen van BOinK over de stopzettingen geen actie ondernomen is?

Zie antwoord vraag 11.

Vraag 14

Kunt u uitleggen, indachtig voorgaande vragen, welke meerwaarde u ziet in een samenwerking met BOinK bij de inspanningen van het Ministerie van Financiën om de gedupeerde ouders uit de ellende te helpen?

Ik beschouw BOinK in het algemeen wel als een belangenbehartiger van ouders in de kinderopvang en daarmee zijn ze voor het ministerie een belangrijke stakeholder in het dossier.

Vraag 1

Wilt u reageren op de stelling van Jos de Blok (directeur Buurtzorg Nederland) dat door het toepassen van de juiste interventies er 20 tot 30 procent minder volume nodig is in de wijkverpleging, zonder dat dit ten koste gaat van tevredenheid of kwaliteit?1

Ik vind dat zorgprofessionals en dus ook wijkverpleegkundigen hun werk zo goed en ook zo slim mogelijk moeten verrichten en daarmee hun bijdrage leveren om de zorg goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Zorgaanbieders moeten hen daartoe in staat stellen. Het is aan de beroepsgroep (V&VN) om richtlijnen en standaarden te ontwikkelen die professionals in de praktijk kunnen gebruiken. Via ZonMw investeer ik, gedurende de looptijd van het hoofdlijnenakkoord wijkverpleging, jaarlijks € 2 mln. in de richtlijnontwikkeling van de beroepsgroep. Daarnaast heb ik in het hoofdlijnenakkoord wijkverpleging afspraken gemaakt met partijen om o.a. de kwaliteit van de indicatiestelling door wijkverpleegkundigen te verbeteren en de ongewenste praktijkvariatie te verminderen.

Vraag 2

Begrijpt u de zorgen van de heer De Blok dat oplossingen vooral bedacht worden door een select groepje bestuurders aan overlegtafels, terwijl juist geluisterd moet worden naar de mensen uit de praktijk?

Ik begrijp de zorgen dat oplossingen niet voor maar met betrokkenen uit de sector moeten worden bedacht. Dat is ook de reden waarom ik zelf regelmatig in contact ben met zorgprofessionals en cliënten in de praktijk. Ik ga er verder van uit dat de bestuurders met wie ik vervolgens om tafel zit, zelf ook hun licht in de praktijk (bij hun achterban) hebben opgestoken en die inbreng meenemen in het overleg. Niemand is er bij gebaat met oplossingen te komen waarvoor geen draagvlak bestaat en die niet bijdragen aan het oplossen van knelpunten.

Vraag 3

Bent u voornemens om een duidelijke standaard te maken voor de wijkverpleging, bijvoorbeeld door verbetering van het kwaliteitskader, zodat wijkverpleegkundigen de meest effectieve interventies kunnen toepassen en van elkaar kunnen leren? Hoe gaat u afdwingen dat alle aanbieders in de wijkverpleging volgens professionele standaarden gaan werken?

Partijen2 in de sector wijkverpleging hebben in 2018 gezamenlijk een kwaliteitskader wijkverpleging afgesproken. Ik ga dat kader niet wijzigen cq verbeteren. Ik faciliteer partijen om het kwaliteitskader te implementeren. Partijen hebben zichzelf met het kwaliteitskader verplicht om te werken volgens professionele standaarden. De inspectie (IGJ) beoordeelt de kwaliteit en veiligheid van de zorg thuis vanuit het perspectief van de cliënt. Hiervoor heeft de IGJ het toetsingskader «Toezicht op de zorg thuis» ontwikkeld.

Vraag 4

Deelt u de mening dat verschillende onderdelen van de wijkverpleging zoals preventie, indiceren etc. geïntegreerd moeten worden, zodat versnippering voorkomen wordt en beschikbare capaciteit optimaal benut kan worden?

Ik vind het aan zorgaanbieders en zorgprofessionals om het werk zo goed mogelijk in te richten en te organiseren. Wat mij betreft staat het cliëntperspectief daarbij centraal en wordt er tevens voor gezorgd dat het werk voldoende uitdagend en afwisselend is voor de zorgprofessionals. In het kwaliteitskader wijkverpleging hebben partijen opgenomen dat preventie een belangrijke taak van de wijkverpleging is en wordt wijkverpleging ook beschreven als generalistische zorg. Zeker gezien de huidige arbeidsmarktproblematiek is er noodzaak om de beschikbare capaciteit optimaal te benutten. Het is daarbij ook in het belang van werkgevers om het werk zo aantrekkelijk mogelijk te maken en te houden om zo het schaars beschikbare zorgpersoneel voor de wijkverpleging te behouden.

Vraag 5

Wat vindt u van het voorstel om de aandacht, die nu gericht is op indicatiestelling, te verschuiven en te veranderen naar interventies en uitkomsten? Kunt u uw antwoord toelichten? Denkt u dat juist het sturen en financieel afrekenen op indicaties tot gevolg kunnen hebben dat zorgaanbieders in sommige gevallen worden uitgedaagd om meer en lang zorg te verlenen dan met de juiste interventies nodig zou zijn?

Wat mij betreft is het geen kwestie van kiezen maar èn-èn. Zorgprofessionals moeten ervoor zorgen dat de indicatiestelling, de start van het zorgproces, goed en professioneel wordt verricht. Zij moeten er tevens voor zorgen dat de met de cliënt afgesproken (behandel)doelen worden bereikt en dat deze uitkomsten van zorg beschikbaar komen. Partijen werken in het kader van de implementatie en ontwikkeling van het kwaliteitskader met elkaar aan de ontwikkeling en implementatie van meetinstrumenten. Ik ben het ermee eens dat er in het huidige stelsel prikkels zijn om onnodig meer en lang zorg te verlenen. Ik zie dat met name terug bij het verlenen van niet-gecontracteerde zorg waarbij het aantal uren zorg per cliënt per maand in 2018 in de niet-gecontracteerde zorg 2,7 keer zo hoog is als bij de gecontracteerde zorg. Dat is ook de reden waarom ik het aandeel niet gecontracteerde wijkverpleging wil terugdringen.

Vraag 6

Deelt u de mening dat voorkomen moet worden dat organisatiebelangen leidend zijn en dat gedacht moet worden vanuit goede oplossingen voor cliënten en slimme interventies voor wijkverpleegkundigen?

Voor mij staat in de zorg de cliënt centraal. Zorgprofessionals moeten hun werk zo goed mogelijk kunnen doen en zorgaanbieders moeten dit faciliteren. In mijn brief3 van 14 mei 2019 heb ik u mijn toekomstperspectief op de wijkverpleging geschetst. Ik wil toe naar een situatie waarin integrale zorg wordt verleend door herkenbare en aanspreekbare teams wijkverpleging. Zorgprofessionals (van één of meerdere zorgaanbieders) die wijkverpleging en wijkzorg verlenen, werken samen als één team in de wijk.

Vraag 7

Gaat u het advies overnemen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) om tot één integraal tarief te komen voor de wijkverpleging, een tarief dat door alle zorgverzekeraars gehanteerd wordt zodat de administratie vergaand vereenvoudigd kan worden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Ik vraag de NZa advies over de toekomstige bekostiging van de wijkverpleging. Een dergelijk advies is nu nog niet beschikbaar. De NZa heeft wel diverse deelrapportages uitgebracht over bijvoorbeeld de ervaringen met de experiment beleidsregel4 alsmede een tussenrapportage over de doorontwikkeling van de bekostiging5. Uiteraard ben ik er voorstander van om de bij de bekostiging behorende administratie zo eenvoudig mogelijk te maken. Dat zal één van de voorwaarden zijn waaraan ik het advies van de NZa zal toetsen.

Vraag 8

Wat vindt u van het voorstel van de directeur van Buurtzorg Nederland om het deel verpleegzorg dat mensen vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) thuis ontvangen onder te brengen in de Zorgverzekeringswet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Het voorstel om de verpleegzorg die mensen vanuit de Wlz thuis ontvangen onder te brengen in de Zorgverzekeringswet, las ik ook terug in het advies van de Commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen6 dat ik u op 15 januari 2020 stuurde. Zoals ik in die brief heb aangegeven gaat een aantal aanbevelingen van de Commissie verder dan het huidige kabinetsbeleid en vergt wijziging van de stelsels. Voor de meer ingrijpende aanbevelingen die tot stelselwijzigingen zouden leiden, geldt dat ik na het verschijnen van de definitieve versie van het advies zal bezien waar deze raken aan de Contourennota, waarin ik een meer integrale reactie op de verdergaande aanbevelingen wil meenemen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «AIVD blokkeert terugkeer tientallen Nederlandse piloten»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat Nederlandse piloten met een Nederlands paspoort en een Nederlands diploma van een Nederlandse vliegopleiding niet aan de slag kunnen in Nederland als piloot wanneer zij langer dan vier jaar in een land hebben gewerkt dat geen samenwerkingsverband heeft met de AIVD? Zou u uw antwoord kunnen toelichten?

De Minister van Justitie en Veiligheid heeft de functie van piloot, als onderdeel van de bemanning van een Nederlands luchtvaartuig, aangewezen als vertrouwensfunctie als bedoeld in de Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo). Dit betekent dat iedere piloot van een Nederlands luchtvaartuig – ongeacht nationaliteit of opleiding – voor aanvang van de werkzaamheden in het bezit moet zijn van een Verklaring van Geen Bezwaar (VGB). De Unit Veiligheidsonderzoeken (UVO), een gezamenlijk werkverband tussen de AIVD en de MIVD voor (de uitvoering van) veiligheidsonderzoeken, geeft geen VGB af als uit een veiligheidsonderzoek blijkt dat er onvoldoende waarborgen zijn dat een kandidaat-vertrouwensfunctionaris onder alle omstandigheden de uit de vertrouwensfunctie voortvloeiende plichten getrouwelijk zal volbrengen. Om dit te beoordelen, moeten de diensten een zo compleet mogelijk beeld krijgen van het verleden van betrokkene. De Wvo schrijft voor dat de diensten uitsluitend gegevens als bedoeld in artikel 7, tweede lid, meewegen in hun oordeel. Hieronder vallen onder meer politieke en justitiële gegevens. In zijn algemeenheid geldt dat het verkrijgen van deze gegevens niet mogelijk is wanneer betrokkene langere tijd in het buitenland heeft verbleven en er geen daartoe geëigende samenwerking is met de inlichtingendienst van het betreffende land. Dit geldt uiteraard voor alle kandidaat-vertrouwensfunctionarissen, niet alleen voor piloten.
Om aansluiting te zoeken bij de praktijk waarin personen in het kader van werk, studie of toerisme steeds vaker voor een langere periode in het buitenland verblijven, hebben de diensten in 2018 het buitenlandbeleid voor veiligheidsonderzoeken aangepast. In dit kader is ook gesproken met partijen in de burgerluchtvaartsector, waaronder de VNV. In het aangepaste beleid blijft het uitgangspunt dat de gehele beoordelingsperiode in het kader van de bescherming van de nationale veiligheid voor de diensten inzichtelijk moet zijn. Indien over de beoordelingsperiode geen informatie voorhanden is, is afgifte van een VGB geen optie. Wel kan in een beperkt aantal gevallen rekening worden gehouden met de omstandigheden van het verblijf in het buitenland.
Voor piloten betekent dit dat betrokkene of diens partner ten minste gedurende de helft van de beoordelingsperiode moet hebben verbleven in Nederland of een land waarmee de diensten een daartoe geëigende samenwerkingsrelatie onderhouden. Hierdoor kunnen de diensten inzicht verkrijgen in de beoordelingsperiode en invulling geven aan de wettelijke eis onderzoek te doen naar de gegevens als bedoeld in artikel 7, tweede lid, van de Wvo. Bij de voor piloten geldende beoordelingsperiode van acht jaar gaat het dus om een periode van minimaal vier jaar. Voor het overige gedeelte van de beoordelingsperiode geldt dat betrokkene verifieerbare informatie over het verblijf in het buitenland dient aan te leveren. Bij deze situaties wordt geen afbreuk gedaan aan de bescherming voor de nationale veiligheid die de wet beoogt.
Hoewel het aangepaste beleid voor veel veiligheidsonderzoeken reeds grotere flexibiliteit biedt, houdt de UVO het beleid al enige tijd tegen het licht om te onderzoeken hoe binnen de huidige Wvo nog meer maatwerk geboden kan worden. Ook in de toekomst zal echter geen afbreuk gedaan kunnen worden aan de bescherming van de nationale veiligheid. De Minister van Defensie, tevens Minister voor de AIVD, zal uw Kamer voor het einde van het eerste kwartaal van 2020 nader informeren over de beleidsvoornemens.

Vraag 3

Beschouwt u Nederlandse piloten die langer dan vier jaar in een land hebben gewerkt dat geen samenwerkingsverband heeft met de AIVD, zoals Turkije of Indonesië, als een risico voor de nationale veiligheid?

Als de beoordelingsperiode onvoldoende inzichtelijk is, kan de UVO niet beoordelen of betrokkene een risico vormt voor de nationale veiligheid. In dat geval prevaleert het belang van de nationale veiligheid boven het belang van betrokkene. Hoewel het voor betrokkene anders kan voelen, is dit een wezenlijk andere conclusie dan dat betrokkene als een risico voor de nationale veiligheid moet worden gezien.

Vraag 4

Kunt u toelichten waarom er door de AIVD is gekozen voor een termijn van vier jaar waarbinnen Nederlandse piloten, werkzaam in het buitenland, zelf bewijs voor goed gedrag mogen aanleveren en waarom dat niet meer mag na vier jaar?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Klopt het dat de AIVD onvoldoende capaciteit heeft om onderzoek te doen naar terugkerende Nederlandse piloten en daardoor geen verklaring van geen bezwaar (vgb) kan afgeven aan Nederlandse piloten die weer in Nederland willen werken?

Nee, de AIVD heeft voldoende capaciteit om veiligheidsonderzoeken uit te voeren naar terugkerende Nederlandse piloten.

Vraag 6

Deelt u de mening van de vragensteller dat Nederlandse piloten die nu in dienst van een Indonesische luchtvaartmaatschappij mogen landen en opstijgen van Schiphol dat ook moeten kunnen doen voor een Nederlandse luchtvaartmaatschappij op Schiphol?

Omdat de functie van piloot, als onderdeel van de bemanning van een Nederlands luchtvaartuig, is aangewezen als vertrouwensfunctie, is het ondergaan van een veiligheidsonderzoek een wettelijke voorwaarde om voor een Nederlandse luchtvaartmaatschappij te vliegen. Hiermee geeft Nederland invulling aan internationale verplichtingen die zien op de veiligheid van de luchtvaart.

Vraag 7

Deelt u de mening van de vragensteller dat het onwenselijk is dat er in Nederland de facto sprake is van een beroepsverbod voor Nederlandse piloten die langer dan vier jaar in een land hebben gewerkt dat geen samenwerkingsverband heeft met de AIVD?

Er is geen sprake van een de facto beroepsverbod. Volgens artikel 19, derde lid, van de Grondwet heeft iedere Nederlander recht op vrije arbeidskeuze, behoudens beperkingen bij of krachtens de wet gesteld. In dit geval stellen de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) en de Wvo beperkingen aan het recht op vrije arbeidskeuze in het kader van de nationale veiligheid. Dit geldt niet alleen voor piloten, maar voor iedere kandidaat-vertrouwensfunctionaris.
Bovendien is het niet zo dat de VGB van iedere piloot die in het buitenland heeft verbleven automatisch wordt geweigerd. In veel gevallen levert het veiligheidsonderzoek wel voldoende waarborgen op en geeft de AIVD een VGB af. In 2018 voerden de AIVD en de MIVD in totaal ca. 62.000 veiligheidsonderzoeken uit. In 339 gevallen werd een VGB geweigerd of ingetrokken op grond van onvoldoende gegevens. Bij de 285 weigeringen of intrekkingen binnen de burgerluchtvaart betrof het in verreweg de meeste gevallen grondpersoneel.

Vraag 8

Bent u bereid om samen met de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV), de AIVD en de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen te kijken hoe er een effectiever vgb-beleid gevoerd kan worden en wanneer nodig de termijn van vier jaar te schrappen?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 9

Bent u bereid om samen met de VNV, de AIVD en de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen te kijken of de getroffen Nederlandse piloten alsnog in aanmerking kunnen komen voor een vgb en daarmee aan de slag kunnen bij een Nederlandse luchtvaartmaatschappij?

De UVO levert in ieder veiligheidsonderzoek maatwerk om binnen de kaders van de wet- en regelgeving VGB’s te verstrekken. Daarom ziet de dienst geen mogelijkheid om terug te komen op reeds genomen besluiten. Als betrokkene het niet eens is met de beschikking, kan hij of zij uiteraard bezwaar aantekenen of in beroep gaan bij de bestuursrechter.

Vraag 10

Hoe kan in de toekomst voorkomen worden dat werken in een land waar de AIVD geen samenwerkingsverband mee heeft aanleiding is voor de AIVD om een vgb te weigeren?

De Wvo dient ter bescherming van de nationale veiligheid. Hierdoor kan nooit op voorhand worden uitgesloten dat het ontbreken van voldoende informatie uit het buitenland zal leiden tot een weigering van een VGB. Als een veiligheidsonderzoek onvoldoende waarborgen oplevert dat een kandidaat-vertrouwensfunctionaris onder alle omstandigheden de uit de vertrouwensfunctie voortvloeiende plichten getrouwelijk zal volbrengen, prevaleert het belang van de nationale veiligheid boven het persoonlijk belang van betrokkene. Zoals eerder gesteld, is het voornemen het beleid, waar mogelijk, aan te passen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Vileine truc om verbod op mentholsigaretten te omzeilen: menthol-inlegkaarten»?1

Ik ben niet verbaasd dat dergelijke producten worden ontwikkeld en op de markt worden gebracht. In Nederland worden sigaretten en shagtabak met mentholsmaak per 20 mei 2020 verboden, aangezien kenmerkende smaken zoals menthol roken aantrekkelijker maken. Het is mogelijk dat sommige rokers dergelijke mentholkaarten gaan gebruiken om vanaf die datum toch tabak met mentholsmaak te kunnen roken. Dit heeft inderdaad veel weg van een poging van de producent om het verbod op mentholsigaretten te omzeilen.

Vraag 2

Wat is uw mening over Rizla Flavour Infusions en Frizc Flavor Cards, een soort kaartjes die in een pakje sigaretten of shag gedaan kunnen worden waarna na 60 minuten het tabak naar menthol gaat smaken? Bent u van mening dat hier gebruik wordt gemaakt van een truc om het verbod op mentholsigaretten te omzeilen aangezien dit als accessoires wordt gepresenteerd in plaats van als tabaksproduct?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Klopt het dat dit betreffende product niet onder de Tabaks-en rookwarenwet valt en dat er dus geen sprake is van toezicht door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA)?

Het is juist dat dit product niet onder de Tabaks-en rookwarenwet valt.
Wel is het in artikel 3.7.a vijfde lid van de regeling onder de Tabaks-en rookwarenwet verboden andere producten dan de betreffende rookwaren toe te voegen aan een pakje sigaretten of shag.
Dat is echter iets anders dan het los verkopen van een dergelijk product dat de consument zelf kan toevoegen.

Vraag 4

Geldt in Nederland wanneer het verbod op mentholsigaretten ingaat ook een verbod voor dergelijke geurkaartjes? Zo nee, gaat u een dergelijk verbod alsnog regelen?

Zoals ik hierboven heb aangegeven valt het product niet onder de huidige wetgeving. Ik ben van mening dat dergelijke producten niet passen bij het door mij gevoerde tabaksontmoedigingsbeleid en het streven naar een Rookvrije generatie in 2040. Roken moet niet aantrekkelijk gemaakt kunnen worden. Ik ben voornemens een inventarisatie te laten uitvoeren naar de aard en de omvang van dergelijke «accessoires» die de aantrekkelijkheid van het roken van sigaretten en shagtabak kunnen vergroten. Ik zal de uitkomst van deze inventarisatie met u delen. Het is mijn intentie om te bezien hoe we deze praktijk vervolgens door een verbod kunnen tegen gaan.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Het verhaal van Chun de man die niet bestaat»?1

Zoals uw Kamer bekend is, kan ik in de beantwoording van Kamervragen niet ingaan op individuele zaken.

Vraag 2

Erkent u dat de heer Chun geen humaan leven kan leiden zolang China hem niet terugneemt en Nederland hem geen recht geeft op verblijf?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u van mening dat het Nederlands vreemdelingenbeleid niet bedoeld is om dit soort onmenselijke situaties jarenlang te laten voortduren?

Indien wordt gedoeld op situaties waarin vreemdelingen niet kunnen terugkeren naar een land van herkomst of van een eerder verblijf, terwijl zij ook niet in Nederland mogen verblijven, luidt het antwoord bevestigend. Het buitenschuldbeleid is in 2001 ingevoerd met het oogmerk een oplossing te vinden voor dit soort situaties.
Ik voeg hier in algemene zin aan toe dat een veel voorkomende reden waarom een vreemdeling er niet in slaagt terug te keren is dat de autoriteiten van het aangezochte land twijfels hebben over de gestelde nationaliteit of identiteit van de vreemdeling. Dit kan het gevolg zijn van het ontbreken van bepaalde (kopieën van) documenten uit het land van herkomst, waaruit de nationaliteit en de identiteit van betrokken vreemdeling zou moeten blijken. Ook kan de twijfel gebaseerd zijn op een gesprek tussen de vreemdeling en de vertegenwoordiger van het betreffende land.
Voordat een buitenschuldvergunning in beeld komt, is het van belang dat de vreemdeling serieuze pogingen heeft ondernomen om Nederland te verlaten naar het land van herkomst of naar een derde land waarvan op basis van het geheel aan feiten en omstandigheden kan worden aangenomen dat hem aldaar toegang zal worden verleend. De vreemdeling dient alle stappen te zetten die redelijkerwijs verlangd kunnen worden.

Vraag 4

Hoeveel mensen bevinden zich in Nederland in een soortgelijke situatie?

Ik ga ervan uit dat hiermee gedoeld wordt op de gestelde situatie waarin vreemdelingen niet kunnen terugkeren naar een land van herkomst of van een eerder verblijf, terwijl zij ook niet in Nederland mogen verblijven. Een indicatie hiervoor is te vinden in het aantal aangevraagde en verleende buitenschuldvergunningen. 2
Aanvragen
Verleningen
2017
50
10
2018
50
20
2019
70
30
Voor een goed begrip merk ik op dat indien een vreemdeling in aanmerking komt voor een buitenschuldvergunning, deze veelal ambtshalve wordt verleend aan het eind van een bemiddelingstraject, zonder dat daar een daartoe strekkende aanvraag aan voorafgaat. Onder «verleningen» zijn zowel de verleningen op aanvraag als de ambtshalve verleningen ondergebracht.

Vraag 5

Hoe rijmt u een dergelijke gang van zaken met de mensenrechten en het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en fundamentele vrijheden?

Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM) en andere internationale verdragen kennen een breed spectrum aan rechten die fundamenteel zijn voor de Nederlandse samenleving. Het Nederlandse rechtsstelsel, inclusief het vreemdelingenrecht, is gebaseerd op deze internationale verplichtingen. Het internationale recht staat toe dat nationale overheden sommige rechten voorbehouden aan eigen onderdanen of aan vreemdelingen die rechtmatig verblijf hebben. Het staat overheden eveneens toe om, met inachtneming van de internationale verplichtingen, een nationaal beleid te voeren met betrekking tot het verblijfsrecht van personen die niet de nationaliteit van het land hebben. Het verplicht er niet toe om in gevallen als hier bedoeld een verblijfsvergunning te verstrekken. Desalniettemin heeft Nederland in 2001 het buitenschuldbeleid ingevoerd om situaties zoals bedoeld in het antwoord op vraag 3 tegen te gaan.

Vraag 6

Bent u bereid ervoor te zorgen dat de heer Chun een verblijfsvergunning krijgt, zodat hij kan gaan werken en een bestaan kan opbouwen in Nederland?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Sportveldbeheerder veroordeeld voor verspreide kunstgraskorrels»?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van de uitspraak van de rechtbank Rotterdam van 19 december jl., waarbij een sportclub veroordeeld is voor het overtreden van de zorgplicht en artikel 13 van de Wet Bodembescherming?2

Ik neem kennis van de uitspraak. Het is aan de rechter om aan wetgeving te toetsen.

Vraag 3

Wat verstaat u onder de zorgplicht die sportclubs met kunstgrasvelden hebben? Wanneer voldoen sportclubs met kunstgrasvelden wel aan de zorgplicht en artikel 13 van de Wet Bodembescherming? Hoe zouden de sportclubs invulling moeten geven aan de zorgplicht? Wat zijn de consequenties hiervan voor sportverenigingen die veelal met vrijwilligers werken?

De zorgplicht is beschreven in artikel 13 van de Wet Bodembescherming. Het gaat daarbij in wezen om een dubbele zorgplicht, gericht tot een ieder: in de eerste plaats de verplichting om de verontreiniging te voorkomen; in de tweede plaats moet – als de verontreiniging zich toch voordoet – de bodem worden gesaneerd om de directe gevolgen van de verontreiniging te beperken dan wel zoveel mogelijk ongedaan te maken. De eigenaar, opdrachtgever of beheerder van een kunstgrasveld is verantwoordelijk voor het naleven van de zorgplicht tijdens de aanleg, het onderhoud en de renovatie van het kunstgrasveld met rubbergranulaat korrels. Het is aan het bevoegd gezag om te beoordelen of sprake is van een juiste invulling van de zorgplicht. De Vereniging Sport en Gemeenten heeft naar aanleiding van de uitspraak van de rechtbank Rotterdam de wethouders sport van de gemeenten op 24 december jl. per brief geïnformeerd3 en gewezen op beschikbare informatie over de invulling van de zorgplicht voor kunstgrasveld met rubbergranulaat korrels. In 2014 is een richtlijn van de brancheorganisaties VACO/RecyBEM opgesteld. In november jl. heeft de Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek het «document zorgplicht, milieu kunstgrasvelden» gepresenteerd. In beide documenten zijn uitvoerig de maatregelen beschreven om verspreiding van rubbergranulaat korrels te voorkomen, zoals het plaatsen van kantplanken langs het veld, gebruik maken van uitloopmatten, regelmatig vegen rondom het kunstgrasveld. De beschreven maatregelen bieden de basis voor een verantwoord beheer van het sportveld.

Vraag 4

Klopt het dat in negen van de tien grootste Nederlandse gemeenten nog altijd rubbergranulaat op kunstgrasvelden ligt?3 Vindt u dat, mede in het licht van deze uitspraak van de rechtbank, problematisch? Zo ja, wat moet er volgens u gebeuren? Zo nee, hoe kunt u de zorgen over mogelijke veroordelingen wegnemen bij clubs die dit type kunstgrasvelden in beheer hebben?

Het is mij bekend dat op veel kunstgrasvelden op sportverenigingen gebruik wordt gemaakt van rubbergranulaat. Het gebruik van rubbergranulaat korrels hoeft niet problematisch te zijn, mits de verspreiding van dit materiaal naar de bodem en het oppervlaktewater zoveel als mogelijk wordt voorkomen. Hiervoor verwijs ik tevens naar mijn brief aan uw Kamer op 19 februari 20195 inzake het gebruik van rubbergranulaat. In antwoord op vraag 3 is beschreven welke concrete informatie voorhanden is over de maatregelen die de beheerders van de kunstgrasvelden kunnen nemen om verspreiding van rubbergranulaat te voorkomen.

Vraag 5

Welke opties hebben sportverenigingen om wel aan de zorgplicht te voldoen? Is het veranderen van de vulling naar bijvoorbeeld kurk voldoende om aan de zorgplicht te voldoen? Zo ja, is dit mogelijk op dezelfde matten of zijn hier andere matten voor nodig en wat zijn ongeveer de financiële consequenties van dit soort keuzes voor sportverenigingen?

Zoals aangegeven in antwoord op vraag 3 is er concrete informatie voorhanden welke maatregelen de beheerders van kunstgrasvelden kunnen nemen om aan de zorgplicht te voldoen. Het is daarbij aan de leverancier en de beheerder om te zorgen dat het toegepaste materiaal voldoende veilig is voor gebruikers en het milieu, ook als het gaat om kurk. Dat laat onverlet dat vanuit de zorgplicht verspreiding moet worden voorkomen, ongeacht het soort materiaal.

Vraag 6

Bent u het ermee eens dat clubs die gebruikmaken van rubbergranulaat in kunstgrasvelden niet aan hun lot overgelaten moeten worden, aangezien deze clubs het vaak financieel niet breed hebben en afhankelijk zijn van vrijwilligers? Welke rol kunt u hierbij spelen?

Sportclubs worden op verschillende manieren ondersteund met het op een juiste manier onderhouden van kunstgrasvelden, en met de aanleg van milieuvriendelijke kunstgrasvelden. Recentelijk hebben de Minister voor Medische Zorg en ik op basis van de SBIR-innovatieoproep «milieuvriendelijke sportvelden» financiering toegekend aan twee projecten (in totaal € 1,5 miljoen) met als doel om een kunstgrasveld te produceren dat hoogwaardig recyclebaar is en waarbij geen of biologisch afbreekbare instrooimateriaal wordt gebruikt. Ik verwacht dat de uitkomsten begin 2021 beschikbaar zijn. Bovendien kunnen sportverenigingen vanaf dit jaar 30% subsidie aanvragen vanuit de BOSA-subsidieregeling van VWS voor het nemen van diverse maatregelen die de verspreiding van instrooi-materiaal tegengaan, zoals de aanleg van kantplanken en het plaatsen van schoonloopvoorzieningen. Ik ben van mening dat sportclubs met deze maatregelen en de informatievoorziening van de VSG en BSNC, waar ik in antwoord op vraag 3 al naar verwees, goed worden ondersteund in het op een juiste manier invulling geven aan de zorgplicht en duurzaam aanleggen en onderhouden van kunstgrasvelden.

Vraag 7

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het AO leefomgeving dd. 20 februari 2020?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met de Nieuwsuur-uitzending van 7 januari 2020, waarin wordt onthuld dat de Arubaanse luchtvaartmaatschappij Aruba Airlines betrokken is (geweest) bij de gedwongen deportatie van ten minste drie Cubanen door de Cubaanse overheid zonder wettelijke grond?1

Ik ben bekend met de Nieuwsuur-uitzending van 7 januari 2020, maar ik kan de bewering dat Aruba Airlines betrokken zou zijn (geweest) bij de uitzetting van Cubanen door de Cubaanse overheid niet eigenstandig bevestigen dan wel ontkennen.

Vraag 2

Kunt u deze onthullingen bevestigen dan wel ontkennen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bereid deze aantijgingen te (laten) onderzoeken?

Luchtvaart is op grond van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden een landsaangelegenheid en geen aangelegenheid van het Koninkrijk. Aruba is een autonoom land binnen het Koninkrijk en daarmee zelf verantwoordelijk voor luchtvaart. De regering van Aruba heeft met Aruba Airlines gesproken over de aantijgingen. Aruba Airlines heeft in een formele reactie laten weten de betrokkenen vervoerd te hebben, maar ontkent dat er (bewust) is meegewerkt aan de gestelde gedwongen uitzetting van de betrokkenen.
De ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Havana heeft de kwestie onder de aandacht gebracht bij de Cubaanse regering. Ook heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken naar aanleiding van de Nieuwsuur-uitzending de Cubaanse ambassadeur in Den Haag om opheldering gevraagd. De Cubaanse autoriteiten ontkennen de beschuldigingen en geven aan dat deze personen vrijwillig uit het land zijn vertrokken. De betrokkenen zijn volgens de Cubaanse regering vrij om terug te keren naar Cuba.

Vraag 4

Bent u het eens dat Aruba Airlines hiermee de UN Guiding Principles on Business and Human Rights schendt? Zo nee, waarom niet?

De UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGPs) bieden richtlijnen voor de manier waarop bedrijven invulling zouden moeten geven aan hun verantwoordelijkheid om mensenrechten te respecteren. Na het bekend worden van de aantijgingen tegen Aruba Airlines heeft de regering van Aruba de luchtvaartmaatschappij nog eens gewezen op het belang van mensenrechten en de naleving daarvan.
Mede naar aanleiding van de gesprekken tussen de regering van Aruba en Aruba Airlines heeft de luchtvaartmaatschappij maatregelen genomen om de controles tijdens de boarding procedures verder aan te scherpen.

Vraag 5

Vindt uitzetting van dergelijke Cubaanse activisten door Aruba Airlines nog steeds plaats? Zo ja, bent u bereid er bij de Arubaanse overheid op aan te dringen dat dit zo spoedig mogelijk wordt stopgezet?

De beschuldiging dat Aruba Airlines zou hebben meegewerkt aan het uitzetten van Cubaanse activisten kan niet eigenstandig worden bevestigd.

Vraag 6

Wist Aruba Airlines dat zij op deze manier meewerkten aan de gedwongen deportatie van deze Cubanen? Zo nee, acht u dat geloofwaardig? Zo ja, hoe duidt u dit?

Aruba Airlines heeft in een formele reactie laten weten de betrokkenen vervoerd te hebben, maar ontkent dat er (bewust) is meegewerkt aan de gestelde gedwongen uitzetting van de betrokkenen.

Vraag 7

Klopt het dat het Koninkrijk der Nederlanden een brief van vier VN-vertegenwoordigers over deze zaak heeft ontvangen? Zo ja, kan de Tweede Kamer een afschrift ontvangen van uw reactie aan betreffende VN-vertegenwoordigers?

Dat klopt. De reactie is hierbij aangehecht.

Vraag 8

Klopt de bewering dat Aruba Airlines (bijna) geheel in Venezolaanse handen is of is geweest? Zo ja, hoe duidt u dit en klopt het dat dit niet toegestaan is op basis van Ministerial Decree DL/121257-A en DL/1131–2012 van september 2012?

Aruba Airlines betreft een volgens de Arubaanse wetten opgericht Naamloze Vennootschap en valt daarmee onder Arubaanse jurisdictie. Bovengenoemde landsbesluiten DL/121257-A en DL/1131-2012 specificeren dat minstens 70% van de aandelen en daadwerkelijke zeggenschap in handen moeten zijn van permanent ingezetenen van Aruba of een Arubaans rechtspersoon. Er wordt volgens de regering van Aruba aan alle van toepassing zijnde eisen voldaan voor wat betreft eigenaarschap en registratie.

Vraag 9

Wat kan en zal het Koninkrijk doen voor de uitgezette Cubanen, gezien de persoonlijke situatie van deze personen en hun gezinnen? Welke mogelijkheden ziet u om deze Cubaanse mensenrechtenverdedigers, kritische journalisten en andere activisten te ondersteunen en/of te voorzien in compensatie?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat zorginstellingen misbruik lijken te maken van de regeling waarmee zij aanstelling of ontslag van een bewindvoerder, mentor of curator mogen vragen? Wat is uw reactie hierop? Waren deze signalen al eerder bij u bekend?1

Ja, ik heb kennis genomen van het bericht. Ik vind de voorbeelden die in de berichtgeving van De Groene Amsterdammer worden genoemd zorgelijk en heb daarom naar aanleiding van het artikel gesproken met de rechters uit de expertgroep curatele, bewind en mentorschap van de rechtspraak (hierna: de expertgroep). In de verdere beantwoording ga ik daarop ook in.

Vraag 2

Hoe verklaart u de ruime verdubbeling van het aantal aanvragen om aanstelling of ontslag van een bewindvoerder of mentor door zorginstellingen in 2019 ten opzichte van 2014? Is dit volgens u een wenselijke ontwikkeling?

De leden Van Nispen en Hijink verwijzen naar cijfers uit de berichtgeving van De Groene Amsterdammer. Zij maakt er in haar berichtgeving melding van dat Investico cijfers heeft opgevraagd bij de Raad voor de rechtspraak (hierna: de Rvdr). De Rvdr bericht mij dat zij de vraag van Investico kreeg hoeveel instellings- of opheffingsverzoeken door zorginstellingen zijn ingediend. Naar aanleiding van de vragen van het lid Ellemeet (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1697) en de vragen van de leden Van Nispen en Hijink heb ik de betreffende cijfers bij de Rvdr opgevraagd. Er lijkt sprake van een misverstand rond de cijfers. De cijfers die de Rvdr heeft verstrekt betreffen het aantal instellingsverzoeken voor bewind en mentorschap dat zorginstellingen in de periode 2014 tot en met juni 2019 hebben ingediend. In totaal gaat het om 3.279 verzoeken. In de berichtgeving van De Groene Amsterdammer lijkt precies dit aantal van 3.279 verzoeken gepresenteerd te worden als het aantal ontslag- en benoemingsverzoeken met betrekking tot bewindvoerders en mentoren dat zorginstellingen hebben ingediend.2
Bij de Rvdr heb ik ook opgevraagd het aantal ontslag- en benoemingsverzoeken dat zorginstellingen hebben ingediend. In de periode 2014–2016 steeg het aantal ontslag- en benoemingsverzoeken naar circa zestig per jaar, sinds 2017 gaat het om circa twintig verzoeken per jaar.

Vraag 3

Is de praktijk, zoals in het bovengenoemd artikel beschreven, in lijn met de geest van de wet? Zo ja, kunt u dit nader onderbouwen? Zo nee, welke maatregelen gaat u nemen om zorginstellingen duidelijk te maken dat wat zij doen niet wenselijk is?

Zorginstellingen hebben in de periode 2014 tot en met 2019 3.279 instellingsverzoeken voor bewind en mentorschap ingediend. Het doel van het toekennen van deze bevoegdheid aan zorginstellingen is de toegang tot bewind, mentorschap en curatele te verbeteren voor kwetsbare mensen zonder familie en sociaal vangnet. Door de betrokkenheid van zorginstellingen vallen minder hulpbehoevenden tussen wal en schip. Het gaat bijvoorbeeld om zorgmijders en mensen zonder (betrokken) familie.3 Dat zorginstellingen jaarlijks een aantal instellingsverzoeken indienen is in lijn met de geest van de wet.

Vraag 4

Op welke manier controleren rechters aanvragen van zorginstellingen? Hebben rechters voldoende tijd om de aanvragen zorgvuldig te beoordelen? Kunt u dit nader onderbouwen? Wordt bijvoorbeeld gedegen getoetst of een bewindvoerder/mentor volstrekt onafhankelijk is en niet te veel op schoot zit bij een zorginstelling?

Als een zorginstelling een instellingsverzoek voor bewind, mentorschap of curatele indient, moet de zorginstelling op grond van de wet motiveren waarom de familie dat verzoek niet indient. De rechters de expertgroep geven aan dat een verzoek door een zorginstelling doorgaans wordt ingediend omdat er geen familie is of geen betrokken familie. Als een zorginstelling een ontslag- en benoemingsverzoek indient, beoordeelt de rechter de gegrondheid van het verzoek en weegt hij alle betrokken belangen af. De expertgroep benadrukt dat het belang van de betrokkene altijd voorop staat. Dit is in lijn met het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, dat onder meer bepaalt dat maatregelen zoals bewind, mentorschap en curatele de wil en voorkeuren van de betrokkene respecteren.
De wet bevat waarborgen voor het voorkomen van belangenverstrengeling. In de wet is een lijst opgenomen van natuurlijke en rechtspersonen die niet kunnen worden benoemd tot bewindvoerder, mentor en curator. Het benoemingsverbod geldt onder andere voor – kort gezegd – medewerkers van zorginstellingen. Zij moeten niet in een positie terecht kunnen komen waarin zij de belangen van hun cliënt – de betrokkene – en hun werkgever – de zorginstelling – moeten afwegen. Zo’n situatie kan bijvoorbeeld ontstaan als de bewindvoerder of curator moet beslissen of de betrokkene meebetaalt aan een uitgave die een zorginstelling doet ten behoeve van alle cliënten. Het benoemingsverbod is erop gericht dergelijke situaties te voorkomen. Ook in het Besluit kwaliteitseisen zijn waarborgen opgenomen voor het voorkomen van belangenverstrengeling bij professionele vertegenwoordigers. Zij mogen bijvoorbeeld geen ander voordeel voor hun werk ontvangen dan de beloning die zij als vertegenwoordiger krijgen.
Met inachtneming van de wettelijke waarborgen is het in de praktijk aan vertegenwoordigers om belangenverstrengeling te voorkomen. Zij moeten handelen zoals een goed vertegenwoordiger betaamt. Doen zij dat niet, dan is dit reden voor ontslag en zijn zij aansprakelijk voor de schade die zij de betrokkene berokkenen. Als bijvoorbeeld de ouders of kinderen van de betrokkene vermoeden dat de vertegenwoordiger de belangen van de betrokkene niet vooropstelt, maar die van de zorginstelling, kunnen zij hierover een klacht indienen bij de vertegenwoordiger. Het staat partijen vrij om de rechter te benaderen. De rechter beoordeelt dan of de vertegenwoordiger kan aanblijven of dat de belangen van de betrokkene beter zijn geborgd als een andere vertegenwoordiger wordt benoemd.
Rechters hebben voldoende gelegenheid, tijd en mogelijkheden om te onderzoeken wat er aan de hand is als sprake is van een conflict tussen de zorginstelling en vertegenwoordiger of mogelijke belangenverstrengeling bij een vertegenwoordiger. De rechter kan bijvoorbeeld informatie bij de vertegenwoordiger en zorginstelling opvragen en de betrokken partijen horen. Dit is bevestigd door de expertgroep.
Op de rechtbank wordt nagegaan of verzoeken van zorginstellingen worden vergezeld door akkoordverklaringen van familie. De rechtbank gaat via de Basisregistratie Personen (BRP) na of er familie is die bij het verzoek van de zorginstelling moet worden betrokken. Familie die buiten beeld was, kan op die manier alsnog worden betrokken. De familie krijgt op deze manier als belanghebbende de gelegenheid om te worden gehoord. Mocht er een belanghebbende zijn die onverhoopt toch buiten beeld is gebleven of die niet bereikbaar was, dan kan die belanghebbende zich alsnog bij de rechtbank melden en zal de rechter bekijken of er aanleiding is om zijn beslissing te herzien. Blijft de beslissing in stand en is de belanghebbende het hier niet mee eens, dan kan de belanghebbende hoger beroep instellen.

Vraag 5

Is het volgens u wenselijk dat bewindvoerders en mentoren voor hun inkomen sterk afhankelijk zijn van zorginstellingen, waarbij een kwart van de bewindvoerders en mentoren aangeeft weleens onder druk te zijn gezet door zorginstellingen?

De Groene Amsterdammer bericht dat meer dan de helft van de door De Monitor, Investico en Trouw geënquêteerde bewindvoerders en mentoren voornamelijk cliënten krijgt via zorginstellingen. Dit hoeft op zichzelf niet te betekenen dat zij financieel afhankelijk zijn van zorginstellingen. Als een vertegenwoordiger wel financieel afhankelijk is van een zorginstelling, is dat niet wenselijk. Een vertegenwoordiger moet het belang van de betrokkene centraal stellen. Het risico dat dit niet gebeurt, wordt vergroot als de vertegenwoordiger financieel afhankelijk is van de zorginstelling.
Ik herken het beeld dat vertegenwoordigers loopjongens lijken te zijn geworden, niet. Zoals uiteengezet in het antwoord op vraag 4, bevatten de wet en het Besluit kwaliteitseisen waarborgen om belangenverstrengeling tegen te gaan.
In de evaluatie van de wetswijzing uit 2014 is door rechters opgemerkt dat met name zorginstellingen goed zicht hebben op de verhouding tussen de vertegenwoordiger en betrokkene. Zij hebben daarbij opgemerkt dat als de kwaliteit van de vertegenwoordiging te wensen overlaat, zorginstellingen actie kunnen ondernemen doordat zij de bevoegdheid hebben om de rechter te verzoeken de vertegenwoordiger te ontslaan.4
Naar aanleiding van de berichtgeving van onder andere De Groene Amsterdammer heeft het Ministerie van Justitie en Veiligheid gesproken met voornoemde expertgroep. De expertgroep heeft aangegeven dat de berichtgeving van onder andere De Groene Amsterdammer onderstreept hoe belangrijk het is dat de rechter grondig onderzoek doet naar de reden van verzoeken die zorginstellingen indienen.
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zal de koepels van zorginstellingen vragen om de berichtgeving van De Groene Amsterdammer en in het bijzonder de daarin beschreven ervaringen van ouders onder de aandacht van hun leden te brengen.

Vraag 6

Vindt u ook dat het er op lijkt dat bewindvoerders en mentoren eerder loopjongens lijken te zijn geworden van zorginstellingen in plaats van dat zij echt de belangen van hun cliënt behartigen? Vindt u, net als het College voor de Rechten van de Mens, deze ontwikkeling ook een gevaar voor de rechtsbescherming van ouderen en verstandelijk beperkten? Zo nee, kunt u uitgebreid beargumenteren waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wat is er concreet gedaan met de evaluatie van de wet in 2018, waaruit bleek dat een op de vijf professionele bewindvoerders en mentoren negatief was over de toegenomen macht van zorginstellingen?

Uit de wetsevaluatie blijkt niet dat 1 op de 5 professionele vertegenwoordigers negatief is over de toegenomen macht van zorginstellingen. Hieronder worden hieromtrent meest relevante uitkomsten van de evaluatie weergegeven en wordt toegelicht welke actie er na de evaluatie is ondernomen.
In de wet is geregeld welke (rechts)personen een verzoek mogen indienen tot instelling en opheffing van bewind, mentorschap en curatele en ontslag van de vertegenwoordiger. Met de wetswijziging uit 2014 is de kring van verzoekers uitgebreid. Hiermee is beoogd meer personen uit de nabije omgeving van de betrokkene te betrekken bij diens bescherming en de toegang tot de beschermingsmaatregelen beter te borgen.5 Aan de kring verzoekers zijn toegevoegd degene die het gezag over de betrokkene uitoefent, gemeenten (in geval van zogenoemd schuldenbewind) en zorg- en begeleidingsinstellingen (hierna tezamen: zorginstellingen). In de evaluatie van de wetswijziging in 2018 is ook deze uitbreiding van de kring van verzoekers betrokken. De onderzoekers constateren dat (vrijwel) alle ondervraagde rechters (9 van de 10) en een aanzienlijk deel van de professionele bewindvoerders, mentoren en curatoren (36 van de 77) positieve ervaringen hebben opgedaan met de uitbreiding van de kring van verzoekers. Als reden hiervoor wordt vooral gewezen op de verruiming van de signaleringsmogelijkheid. Door onder meer zorginstellingen de mogelijkheid te bieden om de instelling van een beschermingsmaatregel te verzoeken vallen minder hulpbehoevenden tussen wal en schip. Dit is vooral relevant bij personen die niet of nauwelijks over familie beschikken, voegen de onderzoekers toe.6
Van de 10 geraadpleegde rechters oordelen er 5 neutraal over de uitbreiding van de kring van (rechts)personen die een ontslagverzoek mogen indienen vanwege hun (zeer) beperkte ervaring hiermee. 3 rechters hebben hier meer ervaring mee opgedaan. Deze rechters zijn positief over de uitbreiding van de kring. Zij hebben daarbij aangegeven dat met name zorginstellingen goed zicht hebben op de verhouding tussen de vertegenwoordiger en betrokkene; als de kwaliteit van vertegenwoordiging duidelijk te wensen overlaat, hebben zorginstellingen met de mogelijkheid van het indienen van een ontslagverzoek een extra instrument in handen om actie te ondernemen.7 Van de 77 geraadpleegde professionele vertegenwoordigers hebben er 8 positief geoordeeld over de uitbreiding van de kring van (rechts)personen die een ontslagverzoek kunnen indienen (1 op de 10). Als reden daarvoor hebben deze respondenten met name genoemd dat de uitbreiding van de kring van verzoekers heeft geresulteerd in meer controle op de werkzaamheden van vertegenwoordigers.8 Van de 77 geraadpleegde professionele vertegenwoordigers hebben er 8 neutraal en 7 negatief geoordeeld over de uitbreiding van de kring van (rechts)personen die een ontslagverzoek mogen indienen. Dit betreft tezamen 1 op de 5 geraadpleegde professionele vertegenwoordigers. Deze respondenten hebben volgens de onderzoekers vooral opgemerkt dat deze bevoegdheid erin kan resulteren dat meer ontslagverzoeken worden ingediend bijvoorbeeld vanwege oneigenlijke gronden. Als voorbeelden van oneigenlijke gronden worden onenigheid in de familie of financiële overwegingen genoemd.9 In de evaluatie blijkt niet van voorbeelden van gevallen waarin zorginstellingen daadwerkelijk een verzoek hebben ingediend op oneigenlijke gronden.
Op 4 juli 2019 heb ik de appreciatie van de wetsevaluatie aan de Kamer gezonden.10 Naar aanleiding van de wetsevaluatie zijn verschillende stakeholderbijeenkomsten georganiseerd. Tijdens die bijeenkomsten zijn de ervaringen met verzoeken van zorginstellingen niet door mijn ministerie geagendeerd. De reden daarvoor is dat de uitkomsten van de evaluatie op dit onderwerp daar geen aanleiding voor gaven. 1 op de 11 professionele vertegenwoordigers bestempelde de uitbreiding van de kring van verzoekers in het algemeen als negatief, zonder specifiek te refereren aan zorginstellingen. Daartegenover bestempelde bijna de helft van de professionele vertegenwoordigers en 9 van de 10 rechters de uitbreiding als positief.11 Deze resultaten geven geen doorslaggevende positieve of negatieve uitkomst, zeker niet nu uit de wetsevaluatie (a) blijkt dat er nog weinig ervaring was opgedaan met verzoeken van (rechts)personen die bij de wetswijziging aan de kring van verzoekers zijn toegevoegd en (b) niet blijkt van voorbeelden waarin verzoeken op oneigenlijke gronden zijn ingediend en deze daadwerkelijk hebben geleid tot de opheffing van een beschermingsmaatregel of ontslag van een vertegenwoordiger. Verzoeken van zorginstellingen zijn tijdens de bijeenkomsten ook niet door deelnemers aan de orde gesteld.

Vraag 8

Heeft u inmiddels gesproken met de rechtspraak? Zo ja, wat was van dit gesprek de uitkomst? Zo nee, wanneer gaat u dat doen en kunt u de Kamer informeren over de uitkomsten van dit gesprek?

Naar aanleiding van de berichtgeving van De Monitor, Trouw en De Groene Amsterdammer is vanuit mijn ministerie op 6 december 2019 gesproken met de expertgroep. De uitkomsten van dit gesprek zijn vermeld in de beantwoording van de voorgaande vragen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Grote zorgen in Kamer over interne onrust Gezondheidsraad»?1

Ik lees hierin de bezorgdheid van een aantal Kamerleden over de situatie bij het secretariaat van de Gezondheidsraad naar aanleiding van het eerdere artikel hierover in het NRC. De bezorgdheid blijkt ook uit deze en de andere gestelde Kamervragen2.

Vraag 2

Hoe lang bent u al op de hoogte van de sfeer van intimidatie en een ernstig verziekte werkcultuur bij de Gezondheidsraad? Welke stappen heeft u tot nu toe ondernomen om tot een oplossing te komen?

Zoals bij elke organisatieonderdeel van VWS is er regelmatig overleg tussen VWS en de algemeen secretaris van het secretariaat van de Gezondheidsraad over de ontwikkeling van de organisatie en bedrijfsvoering. Het verandertraject en de reorganisatie van het secretariaat worden daarin besproken, waarbij ook aandacht is voor de werksfeer op het secretariaat.
Het veranderproces en de bijbehorende reorganisatie van het secretariaat blijkt een lastige en complexe opgave die langere tijd in beslag neemt en veel vraagt van de medewerkers op het secretariaat. Hierover heb ik uw Kamer eerder geïnformeerd.3
De reorganisatie en de verandertrajecten zijn complex en vragen veel van de medewerkers. Daarom heb ik middelen beschikbaar gesteld om de noodzakelijke verandering te ondersteunen en de verhoudingen binnen het secretariaat van de Gezondheidsraad te verbeteren. Zo is er geïnvesteerd in een organisatieadviseur, het laten dalen van het ziekteverzuim, coaching en opleiding voor leiding en medewerkers en het in breed verband bespreken van de situatie en de te zetten stappen.

Vraag 3

Hoe reageert u op de uitkomsten van de enquête die de FNV heeft uitgezet onder het personeel van de Gezondheidsraad dat lid is van het FNV en die door 18 medewerkers is ingevuld? Maakt u zich zorgen over het welzijn van de medewerkers die op het secretariaat van de Gezondheidsraad werkzaam zijn? Hoe reageert u op de uitkomst van de enquête dat door de veranderplannen van de leiding een verregaande vorm van polarisatie en onveiligheid is ontstaan?2

De uitkomst van de enquête illustreert dat het realiseren van veranderingen bij het secretariaat van de Gezondheidsraad een langdurig en veelomvattend proces is, dat nog niet is afgerond.
Vanuit mijn rol als werkgever draag ik verantwoordelijkheid voor het welzijn van de medewerkers van VWS en daarmee ook voor het welzijn van de medewerkers van het secretariaat van de Gezondheidsraad. Het is de verantwoordelijkheid van de leiding van het secretariaat van de Gezondheidsraad om te zorgen voor een gezonde werkcultuur. De uitkomsten van de enquête worden meegenomen in het veranderproces om te komen tot verbeteringen in de werkcultuur. Daarom laat ik mij regelmatig informeren over de stand van zaken rond het proces van verandering en wat daarbij komt kijken.
Het welzijn van de medewerkers vind ik van groot belang. Het veranderproces en bijbehorende reorganisatie van het secretariaat blijkt een lastige en complexe opgave, die veel vraagt van de medewerkers van het secretariaat. De medewerkers kunnen, als zij daar behoefte aan hebben, een beroep doen op vertrouwenspersonen, bedrijfsmaatschappelijk werk en een personeelsraadgever voor ondersteuning.
In 2017 vond de wettelijke vierjaarlijkse evaluatie van de Gezondheidsraad plaats. De evaluatiecommissie5 heeft geconstateerd dat het de Gezondheidsraad ontbrak aan aanpassingsvermogen aan een veranderende context (snelle ontwikkelingen, veel kennis gevraagd, aanpassen aan de eisen van deze tijd). De commissie gaf aan dat hiervoor een formatie gecreëerd moet worden die vernieuwing omarmt en die competenties herbergt om te experimenteren met innovatieve werkwijzen. Dit vergt naar oordeel van de commissie een fundamentele reorganisatie en vernieuwing van het wetenschappelijk secretariaat.
Binnen het secretariaat bestaan al langere tijd verschillen van mening over het belang van, en de oorzaken en oplossingen voor het vernieuwen en versnellen van de adviezen. De slechte werksfeer is gerelateerd aan bovengenoemde ontwikkelingen en laat zich daarmee niet lineair verklaren uit de veranderplannen en reorganisatie.

Vraag 4

Wat vindt u ervan dat er een reorganisatie plaatsvindt/heeft plaatsgevonden bij de Gezondheidsraad waar een fors deel van de medewerkers niet achter staat? Bent u nog steeds van mening dat de reorganisatie nodig is om de advisering te versnellen? Ziet u nog steeds de reorganisatie als een middel om de verziekte sfeer aan te pakken? Waar ligt volgens u de prioriteit, bij een snellere advisering of bij het behouden van/realiseren van een sociaal veilige situatie voor de medewerkers van de Gezondheidsraad? Kunt u uw antwoord toelichten?

Er zijn medewerkers die niet achter de veranderingen en reorganisatie staan, zoals naar voren komt in het artikel van het NRC. Er zijn ook medewerkers die zich tot nu toe niet hebben uitgesproken en medewerkers die achter de veranderingen en reorganisatie staan. Zo bleek tijdens de eerste bijeenkomst van het secretariaat in het nieuwe jaar, waarin met de medewerkers is stilgestaan bij de recente media-aandacht en wat dit met hen deed. Daarbij zijn de medewerkers tevens uitgenodigd door de pSG van VWS om, indien gewenst, de situatie bij het secretariaat met haar te bespreken en hiervan wordt gebruik gemaakt.
In navolging van de aanbevelingen van de evaluatiecommissie (Derksen) heeft de leiding van de Gezondheidsraad voor de vernieuwing van het adviesproces en daarmee beheersing van de doorlooptijden en waar mogelijk versnelling van de adviezen gekozen. Hiervoor is tevens een andere organisatie-inrichting van het secretariaat nodig, waarmee het bijpassende sturingsmodel wordt ingericht en de communicatiefunctie wordt versterkt. Zoals ik aangaf in mijn reactie op de evaluatie6 van de Gezondheidsraad deel ik de noodzaak tot verandering die uit de evaluatie naar voren komt. Hiervoor is het nodig een reorganisatie door te voeren. Ik sta hier nog steeds achter. Zie verder antwoord op vraag 3.
Een snellere advisering en het realiseren van een veilige situatie voor de medewerkers van het secretariaat van de Gezondheidsraad sluiten elkaar niet uit. Sterker nog, ik geloof dat een goede werksfeer een belangrijke voedingsbodem is voor de vernieuwing van het adviesproces. Goede werksfeer draagt bij aan het kunnen vernieuwen van werkwijzen, zoals beoogd met de veranderingen en de reorganisatie. Dus én-én is het streven.

Vraag 5

Kunt u aangeven met hoeveel personen het management in absolute en procentuele zin is gestegen door de reorganisatie? Klopt het dat het percentage management nu 30% bedraagt? Is de oplossing om te kiezen voor meer managers niet archaïsch zoals hoogleraar Weggeman van TU Eindhoven stelt?

In absolute zin is het aantal leidinggevenden gestegen van 2 naar 5; in procentuele zin betreft het een uitbreiding van 4% naar 11% en niet de genoemde 30%. In de oude organisatie was sprake van vier coördinatoren binnen de wetenschappelijke staf; die geen p-verantwoordelijkheid hadden. Deze coördinatorenstructuur is vervallen in de nieuwe organisatiestructuur. Zie ook antwoord vraag 7 lid Van den Berg (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1495).
Hoogleraar Weggeman pleit voor het invoeren van zelfsturende teams. Zijn pleidooi sluit niet aan bij de fase van organisatieontwikkeling waarin het secretariaat van de Gezondheidsraad zich bevindt. Zelfsturende teams invoeren is geen oplossing in deze situatie, omdat bij zelfsturende teams ook de leidinggevende taken worden uitgevoerd binnen die teams zelf (gedeeld leiderschap) en zover is de organisatie nu nog niet.

Vraag 6

Bent u van mening dat een overleg over de personele gevolgen van de reorganisatie plaats had moeten vinden? Is voldaan aan de regels die binnen het Rijk gelden als het gaat om reorganisaties met personele gevolgen?

Gedurende het hele reorganisatietraject heeft er regelmatig overleg plaatsgevonden tussen de leiding van het secretariaat en de ondernemingsraad (OR) van het secretariaat van de Gezondheidsraad. De reorganisatie is conform artikel 25 van de WOR voor advies voorgelegd aan de OR. Tevens heeft er overleg plaatsgevonden met de vakbonden over reorganisatie in het Departementaal Georganiseerd Overleg (DGO). Op 18 juni 2019 hebben de vakbonden positief geadviseerd over de start van de voorbereidende fase (voorheen de vrijwillige Van Werk Naar Werk fase).
Helaas waren de OR en de leiding van het secretariaat van de Gezondheidsraad het op meerdere punten niet met elkaar eens. Dat heeft ertoe geleid dat de OR negatief heeft geadviseerd en vervolgens beroep heeft ingesteld bij de Ondernemingskamer. Het beroep van de OR is gemotiveerd afgewezen bij uitspraak van de Ondernemingskamer op 21 november 20197, waarna de reorganisatie ten uitvoer gebracht is.
Het gehele reorganisatieproces, inclusief de plaatsingsprocedure, is vanuit werkgeverszijde zorgvuldig en conform de regelgeving uitgevoerd, met in achtneming van het geldende Van Werk Naar Werk beleid, zoals dat in het Sector Overleg Rijk is overeengekomen.

Vraag 7

Heeft de algemeen secretaris wel voldoende draagvlak in de organisatie gezien de gebeurtenissen? Ziet zij de Gezondheidsraad niet teveel als bedrijf waarbij adviezen als broodjes moeten worden gebakken? Is externe begeleiding nodig? Kunt u dit toelichten?

Ik steun de ingezette koers van het secretariaat van de Gezondheidsraad om te komen tot vernieuwing en de Algemeen Secretaris in het veranderproces en de reorganisatie.
Nee.
Afgelopen jaren is meermaals externe expertise betrokken om het proces van vernieuwing te begeleiden. Dit heeft bijgedragen aan de in gang gezette veranderingen en de reorganisatie, maar het proces van vernieuwing en daarmee ook de werksfeer nog niet naar het einddoel gebracht. In dit licht heeft het de voorkeur om de afronding van de reorganisatie en het veranderproces juist onder leiding van de leidinggevenden in de nieuw ingerichte organisatie te implementeren. Dit tevens om te zorgen voor continuïteit, die kan bijdragen aan het tot rust komen van de organisatie.

Vraag 8

Wat gaat u doen om het vertrouwen onder de medewerkers te herstellen en het vertrouwen in het instituut Gezondheidsraad te waarborgen?

Zoals hierboven aangegeven zal het veranderproces een proces van lange adem zijn. Ik vind dit traject noodzakelijk, juist voor de toekomst van het instituut Gezondheidsraad. De medewerkers van het secretariaat zijn van groot belang voor het goed functioneren en ondersteunen van de Gezondheidsraad. Tijdens dit veranderproces vind ik het van belang dat er sprake is van een transparant proces en zorgvuldige communicatie. Ik zal actief meekijken, de voortgang volgen en waar nodig meesturen op implementatie van de verandering.
De adviezen van de Gezondheidsraad zijn onverminderd van hoge kwaliteit en het vertrouwen in de adviezen van de Gezondheidsraad is niet in het geding.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel ««Kan ik straks wel geopereerd worden?» Onvrede over nieuwe vervoerder van Zilveren Kruis»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u zich voorstellen dat het erg stressvol is voor mensen die naar het ziekenhuis moeten, om niet zeker te zijn van hun vervoer van of naar huis?

Ja.

Vraag 3

Komt de kwaliteit van zorg in het gedrang door het uitblijven van vervoer van en naar het ziekenhuis doordat afspraken en operaties mogelijk moeten worden verzet?

Nee. Op dit moment heb ik geen signalen dat de kwaliteit van zorg in het gedrang is gekomen. Wel heeft met name een aantal verzekerden van zorgverzekeraar Zilveren Kruis langer moeten wachten op een taxi of is er geen taxi gekomen waardoor zij zelf vervoer hebben moeten regelen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat mensen niet de dupe mogen worden van dergelijke «opstartproblemen» en zorgverzekeraars Zilveren Kruis en Eno daarom zo snel mogelijk alternatieve maatregelen moeten treffen om mensen van en naar het ziekenhuis te brengen, zoals het inzetten van een vervangend taxibedrijf?

Ik deel de mening dat mensen niet de dupe mogen worden van de problemen. Ook Zilveren Kruis en Eno delen deze mening en betreuren het dan ook dat er voor een aantal verzekerden toch ongemak is ontstaan. Om dit zoveel mogelijk te beperken, hebben zij samen met ziekenvervoerservice ZCN maatregelen genomen om iedereen zo snel en goed mogelijk te helpen. Zo heeft ZCN extra telefoonlijnen geopend om de wachttijden aan de telefoon te minimaliseren en zijn verzekerden én zorgaanbieders actief geïnformeerd over alternatieve manieren om een taxirit te boeken, bijvoorbeeld via WhatsApp. Daarnaast heeft Zilveren Kruis verzekerden direct online geïnformeerd over de beschikbare kanalen om snel een rit naar een zorgaanbieder te reserveren en al haar verzekerden die gebruik maken van zittend ziekenvervoer een brief gestuurd waarin de situatie is uitgelegd en oplossingen worden aangeboden. Ook is een groot aantal ziekenhuizen en dialysecentra persoonlijk geïnformeerd over de situatie en de mogelijkheden om op alternatieve wijze een rit te boeken. Verder heeft Zilveren Kruis verzekerden de mogelijkheid geboden om gebruik te maken van niet-gecontracteerde taxivervoerders. Verzekerden die zelf alternatief taxivervoer hebben geregeld, krijgen hiervoor dezelfde vergoeding als bij een gecontracteerde taxivervoerder. Eno heeft aangegeven dat bij een aantal van haar verzekerden problemen ontstonden rond de machtigingen. Als reactie daarop heeft Eno met ZCN besloten om de machtigingsprocedure te vereenvoudigen. Verder heeft Eno om de dag contact gehad met Nierpatiëntenvereniging Solidair.

Vraag 5

Vervullen zorgverzekeraars Zilveren Kruis en Eno met deze haperende overstap naar een andere ziekenvervoerservice naar uw mening hun verantwoordelijkheid en zorgplicht richting hun klanten?

De zorgverzekeraars hebben verschillende maatregelen getroffen, zie mijn antwoord op vraag 4. Ik heb de overtuiging dat zij de ernst van de situatie hebben onderkend en acties hebben ondernomen om het ziekenvervoer te borgen. Zilveren Kruis heeft laten weten dat de bereikbaarheid sterk is verbeterd en de gemiddelde wachttijd voor verzekerden bij de telefoondienst van ziekenvervoerservice ZCN inmiddels is teruggelopen tot een halve minuut of minder. Eno heeft gemeld inmiddels geen signalen meer te ontvangen over onvoldoende bereikbaarheid van de telefoondienst van ZCN.
Het is aan de toezichthouder op zorgverzekeraars, de Nederlandse Zorgautoriteit, om te beoordelen of Zilveren Kruis en Eno aan hun wettelijke zorgplicht hebben voldaan.

Vraag 6

Bent u bereid in gesprek te treden met genoemde zorgverzekeraars en hen te verzoeken een speciaal telefoonnummer te openen dat mensen die ziekenvervoer nodig hebben kunnen bellen, opdat zij geholpen kunnen worden wanneer nodig, en zij niet binnen «uiterlijk twee dagen» worden teruggebeld? Zo nee, waarom niet?

Ik heb regelmatig contact gehad met de zorgverzekeraars over hun analyse van de problemen en de acties die zij ondernemen om deze zo snel mogelijk op te lossen. Zo heeft Zilveren Kruis, in aanvulling op de klantcontactlijnen van ZCN, op haar website het telefoonnummer van de zogenaamde «Vervoerslijn» vermeld. Verzekerden die zittend ziekenvervoer nodig hebben kunnen deze telefoonlijn bellen. Zilveren Kruis en ZCN zorgen er dan samen voor dat zij direct worden geholpen. Eno heeft gemeld inmiddels geen signalen meer te ontvangen over onvoldoende bereikbaarheid van de telefoondienst van ZCN.

Vraag 1

Wat vindt u ervan dat de beroepsvereniging voor cosmetische artsen, de Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde (NVCG), een meldpunt heeft geopend om een beeld te krijgen van de omvang en de aard van misstanden bij cosmetische ingrepen? In hoeverre is de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) hierbij betrokken? Hoe verhoudt dit meldpunt zich tot het meldpunt medische missers van de NVPC?1 2 3

Ik vind het van groot belang dat er passende maatregelen getroffen kunnen worden bij concrete signalen over misstanden bij cosmetische ingrepen. Daarvoor is het cruciaal dat voorkomende gevallen gemeld worden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), zodat de IGJ gericht actie kan ondernemen. Als daarnaast andere maatregelen, zoals de recente oproep van de NVCG om misstanden bij cosmetische ingrepen te melden en het eerder ingestelde meldpunt medische missers van de NVPC, ertoe kunnen bijdragen dat misstanden aan het licht komen dan kan ik dat van harte ondersteunen.

Vraag 2

Wilt u reageren op de zorgen die artsen hebben aangegeven, dat zij patiënten kennen die complicaties hebben gekregen na een cosmetische behandeling met medische apparatuur die verleend is door niet-bevoegden? Zijn artsen die zich «cosmetisch arts» noemen, bevoegd? Hoe is de relatie tussen artsen die zich «cosmetisch arts» noemen en plastisch chirurgen? Wie is bevoegd tot het doen van cosmetische ingrepen?4

Ik vind de zorgen van artsen over complicaties na cosmetische behandelingen die verricht zijn door niet bevoegde personen begrijpelijk en terecht. De Wet BIG bepaalt dat voorbehouden handelingen, ook als die een cosmetisch doel hebben, alleen mogen worden uitgevoerd door een BIG-geregistreerde zorgverlener. De zorgverlener moet zowel bevoegd als bekwaam zijn om voorbehouden handelingen te mogen uitvoeren en daarbij de grenzen van zijn (wettelijke bepaalde) deskundigheidsgebied in acht nemen.
«Cosmetisch arts» is sinds 1 juli 2019 als profielspecialisme erkend door het College Geneeskundig Specialismen (CGS) van de KNMG. Een arts kan de titel «cosmetisch arts KNMG» voeren als hij/zij staat ingeschreven in het betreffende profielregister van de Registratiecommissie Geneeskundige Specialismen. Plastische chirurgie is een wettelijk erkend medisch specialisme (op grond van artikel 14 van de Wet BIG).
Cosmetisch artsen houden zich bezig met niet- tot minimaal-invasieve ingrepen gericht op verfraaiing van het uiterlijk. Voor een deel overlappen de activiteiten, de behandelingen en de daarvoor benodigde deskundigheid met de activiteiten en ingrepen in andere specialismen, zoals plastische chirurgie.5 De nadruk bij de andere specialismen, zoals plastische chirurgie, ligt meer op invasieve ingrepen en heeft een hogere zorgzwaarte.
Cosmetische ingrepen omvat een grote range aan cosmetische handelingen.
Het Kwaliteitskader Cosmetische Zorg, dat op 12 november 2019 door het Zorginstituut is vastgesteld, vormt een belangrijk instrument om verdere verbeteringen in de cosmetische sector te bewerkstelligen. Het Kwaliteitskader is bedoeld om ervoor te zorgen dat een cliënt overal in Nederland dezelfde veilige en kwalitatief goede cosmetische zorg krijgt. Betrokken partijen uit de cosmetische sector werken dit jaar gezamenlijk aan de uit het Kwaliteitskader voortvloeiende vervolgopdrachten, waaronder het uitwerken van bekwaamheidseisen. Het opstellen van deze bekwaamheidseisen moet op 1 januari 2021 zijn afgerond. Ik verwacht dat dit zal bijdragen aan verdere duidelijkheid over wie bevoegd is voor welke cosmetische handelingen.

Vraag 3

Kunt u aangeven wat de recente bevindingen van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zijn over behandelingen in de cosmetische sector, constaterende dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (destijds IGZ) haar toezicht op cosmetische (invasieve) behandelingen in 2015 heeft versterkt?5

Het toezicht van de IGJ op de cosmetische sector is geïntegreerd in het toezicht op medisch specialistische zorg, de eerstelijnszorg, en toezicht op geneesmiddelen en medische hulpmiddelen. In de medisch specialistische zorg is toezicht op de particuliere klinieken de afgelopen jaren geïntensiveerd. Zo worden onder meer alle nieuwe toetreders binnen de sector medisch specialistische zorg die zich via het CIBG melden door de IGJ bezocht. In particuliere klinieken vinden de meeste cosmetische ingrepen plaats die zijn voorbehouden aan (cosmetisch) artsen of plastisch chirurgen. Op basis van de toezichtbezoeken in dit kader van het afgelopen jaar, blijkt dat op onderdelen, bijv. in het operatief proces, nog verbeteringen nodig zijn. De inspectie heeft daarom in dit toezicht nadrukkelijk aandacht voor het operatieve proces. Dit voorjaar zal de inspectie de uitkomsten van een reeks toezichtbezoeken aan particuliere klinieken in 2019 publiceren.
Bij cosmetische ingrepen buiten de medisch specialistische zorg, zoals bijvoorbeeld schoonheidssalons, is de IGJ veelal afhankelijk van meldingen die ze ontvangt (incidententoezicht). Dit is gelegen in het feit dat het gaat om een zeer groot aantal en daarnaast een grote variëteit aan aanbieders. Zij zijn soms ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en soms aangesloten bij een branchevereniging, maar soms ook niet. De IGJ vraagt zowel slachtoffers van eventuele misstanden bij cosmetische ingrepen als zorgverleners die met complicaties van een ingreep door een andere zorgverlener worden geconfronteerd, deze signalen bij haar te melden. Op basis van gesprekken van de IGJ met verschillende veldpartijen, adviseren zowel NVCG als NVPC aan patiënten en zorgverleners die misstanden bij hen melden om ook melding te doen bij respectievelijk het Landelijke Meldpunt Zorg (voor patiënten) of het Meldpunt (voor zorgaanbieders) van de IGJ, zodat de melding ook als signaal voor het toezicht kan worden benut. Ook in de voorlichting over cosmetische ingrepen op de website van de rijksoverheid zal het belang van het melden bij de IGJ worden benadrukt.

Vraag 4

Gaat de IGJ aanvullend toezicht houden op de cosmetische sector? Zo ja, kunt u uw antwoord toelichten? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Kunt u verklaren hoe de wildgroei van cosmetische bedrijfjes is ontstaan? Sinds wanneer is deze wildgroei ontstaan? Kunt u uw antwoord toelichten?6

Het is mij bekend dat de cosmetische sector een sterke groei kent. Zo blijkt uit CBS cijfers dat het aantal bedrijven in de categorie schoonheidssalons en pedicures is gestegen van 30.025 in het eerste kwartaal van 2016 naar 36.585 begin 20208.

Vraag 6

Welke maatregelen worden genomen om te voorkomen dat onbevoegden cosmetische ingrepen uitvoeren, terwijl dit wettelijk gezien niet is toegestaan? Kunt u uw antwoord toelichten?

Door sectorpartijen wordt gewerkt aan de implementatie van het Kwaliteitskader cosmetische zorg en het uitvoeren van daaruit voortvloeiende vervolgopdrachten, waaronder het opstellen van bekwaamheidseisen. Ik verwijs u daarvoor naar mijn antwoord op vraag 2. Voor het toezicht (inclusief eventuele maatregelen) van de IGJ verwijs ik u naar mijn antwoord op de vragen 3 en 4.

Vraag 7

Zijn er maatregelen te nemen waardoor mensen niet meer de mogelijkheid krijgen om via internet apparaten aan te schaffen waarmee mensen zelf cosmetische handelingen kunnen verrichten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Met de komst van de Verordening medische hulpmiddelen (MDR) moeten bepaalde apparaten zonder medisch doel naar verwachting in 2020 of 2021 voldoen aan de regels die gelden voor medische hulpmiddelen, waardoor er strengere regels komen voor en na markttoelating. Het gaat onder andere om apparatuur die gebruik maakt van elektromagnetische straling (o.a. infrarood). De veiligheid van deze apparaten zal daardoor verbeteren. De strengere regels gelden ook voor apparaten die via internet worden aangeboden. De IGJ houdt toezicht op naleving van de regels. Overigens vallen deze apparaten nu ook al onder de Warenwet, waarop de NVWA toezicht houdt.
Apparaten zonder medisch doel vallen op dit moment niet onder Europese wet- en regelgeving voor medische hulpmiddelen, waardoor er geen beperkingen aan markttoelating zijn te stellen.

Vraag 8

Bent u bereid om in gesprek te gaan met de NVPC en de IGJ om te bezien welke aanvullende maatregelen nodig zijn om deze misstanden aan te pakken? Zo nee, waarom niet?

Met de IGJ ben ik doorlopend in gesprek over ontwikkelingen binnen de cosmetische sector en over de mogelijkheden van toezicht op deze sector. Zoals ook onder 3 en 4 aangegeven heeft de IGJ reeds aanvullende maatregelen genomen en zijn er ook gesprekken gevoerd met de NVPC die leiden tot extra acties.
Daarnaast verwacht ik dat beroepsgroepen met de invulling van het op 12 november 2019 door het Zorginstituut vastgestelde Kwaliteitskader Cosmetische Zorg een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het voorkomen van misstanden, zeker als ook de bekwaamheidseisen voor de zorgverleners door hen hieraan zijn toegevoegd. De implementatie van het kwaliteitskader moet uiterlijk 1 juli 2021 zijn afgerond.
Verder is van belang dat cosmetische artsen sinds 1 juli 2019 een profielerkenning van de KNMG hebben. Dit betekent dat niet iedere arts zich cosmetisch arts mag noemen, zodat de patiënt weet dat de cosmetisch arts ook daadwerkelijk kennis en kunde heeft over cosmetische ingrepen.
Tenslotte wordt er momenteel gewerkt aan verbetering van de voorlichting over cosmetische ingrepen op de website van de rijksoverheid. Hiervoor is onder meer een voorlichtingsanimatie ontwikkeld. Ook het Kwaliteitskader Cosmetische Zorg, zal in de voorlichting verwerkt worden. Naar verwachting zal de aanpassing van de website in het eerste kwartaal van 2020 gereed zijn.

Vraag 1

Was u op de hoogte van het feit dat Aruba Airlines meewerkt aan het uitzetten van dissidenten door Cuba?1

De bewering dat Aruba Airlines zou hebben meegewerkt aan het uitzetten van dissidenten door de Cubaanse regering kan niet eigenstandig worden bevestigd. Aruba Airlines heeft in een formele reactie laten weten de betrokkenen vervoerd te hebben, maar ontkent dat er (bewust) is meegewerkt aan de gestelde gedwongen uitzetting van de betrokkenen.

Vraag 2

Was de regering van Aruba hiervan op de hoogte?

De regering van Aruba heeft aangegeven niet op de hoogte te zijn geweest van het vervoer van de betrokkenen en is hierover geïnformeerd door de ambassade van koninkrijk der Nederlanden in Cuba nadat de aantijgingen tegen de luchtvaartmaatschappij bekend werden.

Vraag 3

Kan Aruba Airlines zélf besluiten aan een dergelijke uitzetting mee te werken, zonder medeweten van de Nederlandse regering, terwijl u wél verantwoordelijk bent voor goed bestuur, de handhaving van mensenrechten en het buitenlandse beleid van Aruba?

Luchtvaart is een aangelegenheid van Aruba. Daarenboven kan Aruba Airlines inderdaad zélf besluiten aan uitzettingen mee te werken. Aruba Airlines is een in Aruba geregistreerde commerciële luchtvaartmaatschappij en valt derhalve onder de wet- en regelgeving van Aruba. In dit verband kan in algemene zin worden gesteld dat de regering van Aruba heeft aangegeven geen volledig zicht te hebben op het concrete vervoer van passagiers door Aruba Airlines. Er bestaat geen wettelijke verplichting voor Aruba Airlines, wanneer er zou worden meegewerkt aan uitzettingen, dit te melden bij de regering van Aruba.
De regering van Aruba heeft met Aruba Airlines gesproken over de hier bedoelde aantijgingen. Aruba Airlines heeft in een formele reactie aan Aruba laten weten de betrokkenen vervoerd te hebben, maar ontkent dat er (bewust) is meegewerkt aan de gestelde gedwongen uitzetting van de betrokkenen.

Vraag 4

Als u op de hoogte was geweest van deze uitzettingen, had u daar dan toestemming voor gegeven? Zo ja, waarom? Zo nee, hoe kunt u op deze wijze verantwoordelijkheid dragen voor het buitenlandbeleid van Aruba?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Klopt het dat Aruba Airlines in handen zou moeten zijn van een Arubaan, maar feitelijk in handen is van mensen uit Venezuela?

Aruba Airlines betreft een volgens de Arubaanse wetten opgericht Naamloze Vennootschap en valt daarmee onder Arubaanse jurisdictie. Concreet betekent dit dat minstens 70% van de aandelen en daadwerkelijke zeggenschap in handen moeten zijn van permanent ingezetenen van Aruba of een Arubaans rechtspersoon. Er wordt volgens de regering van Aruba aan alle van toepassing zijnde eisen voldaan voor wat betreft eigenaarschap en registratie.

Vraag 6

Deelt u de zorgen dat de handelwijze van Aruba Airlines schadelijk kan zijn voor de economie van Aruba, zoals voor de komst van toeristen uit de Verenigde Staten?

Er zijn geen indicaties dat de aantijgingen gevolgen hebben voor de economie van Aruba.

Vraag 7

Hoe gaat u verzekeren dat u voortaan uw toestemming kunt geven voordat een vliegmaatschappij uit één van de andere landen in het Koninkrijk meewerkt aan politieke activiteiten die schadelijk zijn voor de betreffende landen en voor het Koninkrijk?

Indien de Landen het wenselijk achten, kunnen zij nadere wet- en regelgeving, dan wel beleid, op dit punt vaststellen om er zorg voor te dragen dat niet wordt meegewerkt aan politieke activiteiten die schadelijk kan zijn voor het betreffende Land, dan wel het Koninkrijk.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel in NRC waarin gesteld wordt dat het secretariaat van de Gezondheidsraad al jaren geteisterd wordt door een verziekte werksfeer?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u schetsen hoe de relatie is geregeld tussen de Gezondheidsraad en de uitvoerende organisatie? Kunt u hierbij in ieder geval ingaan op de volgende vragen:

Het secretariaat van de Gezondheidsraad ondersteunt de Gezondheidsraad in de uitvoering van de adviestaak.
Het secretariaat wordt door de Minister van VWS beschikbaar gesteld aan de Gezondheidsraad en de Minister van VWS benoemt de Algemeen Secretaris. De (wervings- en selectie)procedure vindt plaats onder regie van de MD-functionaris van bureau ABD (Algemene Bestuursdienst), dat verantwoordelijk is voor het wervings- en selectieproces voor de schalen 15 en hoger. De ABD-procedure wordt gevolgd: https://www.algemenebestuursdienst.nl/vacatures-en-loopbaan/vacatureproces-abd.
De Algemeen secretaris geeft leiding aan het secretariaat en legt over haar inhoudelijke werkzaamheden voor de Gezondheidsraad uitsluitend verantwoording af aan de voorzitter van de Gezondheidsraad. Over de organisatie en bedrijfsvoering van het secretariaat legt de Algemeen secretaris verantwoording af aan de pSG van VWS, die namens de Minister de eigenaarsrol vervult.

Vraag 3

Is bij de benoeming van de huidige directeur de reguliere procedure gevolgd? Zo niet, op welke wijze is hierin afgeweken? En waarom is hiervan afgeweken?

Het doorlopen van de reguliere werving- en selectieprocedure heeft geleid tot één geschikte kandidaat, die zich na vervolggesprekken heeft teruggetrokken. Daarop is, na overleg tussen de voorzitter van de GR en DG Volksgezondheid en intern beraad binnen de Gezondheidsraad, de huidige Algemeen Secretaris benoemd door de Minister van VWS. Haar benoeming volgde op een succesvolle interim--periode.

Vraag 4

Heeft de directeur bij de aanstelling een specifieke opdracht mee gekregen om te reorganiseren? Zo ja, kunt u dan aangeven wat deze opdracht excact was? En van wie heeft de directeur deze opdracht gekregen?

In de voorafgaande interim--periode en bij de benoeming van de huidige algemeen secretaris was er geen voornemen of plan om het secretariaat van de Gezondheidsraad te reorganiseren. Onder meer naar aanleiding van de uitkomst van de wettelijke evaluatie is gestart met het veranderproces van het secretariaat, waarbij na enige maanden de reorganisatie van het secretariaat noodzakelijk is gebleken en is geïnitieerd.

Vraag 5

Kunt u een overzicht geven van welke onderzoeken er de laatste vijf jaar door de Gezondheidsraad zijn gepubliceerd, wat de doorlooptijd was van deze onderzoeken en op wiens verzoek het onderzoek was ingesteld?

Zie tabel in bijgevoegde bijlage I.2
Toelichting op de tabel:
Voor de adviezen die in de periode 2015 tot en met 2019 door de Gezondheidsraad zijn gepubliceerd, is een overzicht gemaakt van de doorlooptijden per advies en is aangegeven voor wie het advies is opgesteld (chronologische volgorde van publicatiedatum). De doorlooptijd van een advies betreft de tijd van adviesaanvraag tot aan de publicatie van het advies.
Niet voor alle adviezen is echter een adviesaanvraag aan de orde. De Gezondheidsraad brengt ook ongevraagd adviezen uit. Daarnaast zijn in voorgaande jaren voor sommige adviezen «raamopdrachten» gegeven, waarbij jaarlijks aan enkele van deze adviezen wordt gewerkt. Voor de ongevraagde adviezen en de adviezen waaraan een «raamopdracht» ten grondslag ligt, is de doorlooptijd bepaald op basis van de eerste commissievergadering waarin het advies is besproken tot aan de publicatie van het advies.

Vraag 6

Klopt het dat er bij het secretariaat ongeveer 50 medewerkers in dienst zijn? Wat is het verloop geweest onder deze medewerkers gedurende de laatste vijf jaar en welke leeftijd/diensttijd hadden deze personen? Worden er exit-interviews gehouden? Hoeveel opleidings- c.q. scholingsdagen krijgen medewerkers per jaar?

Ja, er zijn ongeveer 50 medewerkers in dienst bij het secretariaat.
Onderstaande tabel geeft de in-, uit- en doorstroom weer voor het secretariaat van de Gezondheidsraad over de periode 2015–2019. Met doorstroom wordt bedoeld doorstroom naar een ander onderdeel van het Ministerie van VWS. Bij in- en doorstroom is de leeftijd vermeld, bij uitstroom ook de diensttijd in maanden bij het secretariaat van de Gezondheidsraad.
Er wordt standaard een exit interview gehouden met vertrekkende medewerkers.
Er is geen sprake van een vast aantal opleidings- of scholingsdagen per medewerker. Uitgangspunt is dat de medewerker met de leidinggevende tenminste jaarlijks afspraken maakt over persoonlijke ontwikkeling en wordt gefaciliteerd om deze te realiseren. In het kader van het verandertraject is extra geïnvesteerd in persoonlijke ontwikkeling en opleiding.
Instroom
Uitstroom
Doorstroom
Leeftijdscategorie
Aantal mdw
Diensttijd in maanden (min-max)
Aantal mdw
Diensttijd in maanden (min-max)
Aantal mdw
Diensttijd in maanden (min-max)
25–35
10
nvt
5
2–36
0
nvt
36–45
10
nvt
7
7–84
1
nvt
46–55
1
nvt
3
172–230
3
nvt
>56
0
nvt
4
96–213
0
nvt

Vraag 7

Kunt u een organigram geven van de organisatie van het secretariaat van de Gezondheidsraad? Klopt het dat 30% van de medewerkers management is c.q. managementtaken heeft? Zo ja, wat is de reden daarvan? Zo niet, wat zijn dan de feiten?

Het organigram van het secretariaat van de Gezondheidsraad ziet er per 31-12-2019 (dus na reorganisatie) als volgt uit:
Het is niet juist dat 30% van de medewerkers managementtaken heeft: na de start van de nieuwe organisatie per 31-12-2019 is de formatie 45.4 fte. Binnen deze formatie zijn er 5 leidinggevenden, dit is 11% van de formatie. Dit betreft een algemeen secretaris, twee hoofden Wetenschappelijke staf, een hoofd Bedrijfsvoering en een hoofd Communicatie en redactie. De algemeen secretaris is verantwoordelijk voor het algemeen functioneren van het secretariaat en geeft leiding aan de vier hoofden. De hoofden Wetenschappelijke staf geven samen leiding aan 25,4 fte, het hoofd Bedrijfsvoering geeft leiding aan 9 fte en het hoofd Communicatie en redactie aan 6 fte. Hierbij valt op te merken dat de leidinggevenden naast managementtaken en p-verantwoordelijkheid ook inhoudelijke taken en verantwoordelijkheden hebben. Er zijn daarnaast geen andere medewerkers bij het secretariaat die managementtaken vervullen.

Vraag 8

Kan worden aangegeven hoe vaak met de ondernemingsraad (OR) wordt vergaderd? Is de OR destijds conform artikel 25 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) om advies gevraagd? Zo ja, hoe luidde dat advies? Wat vindt de OR dat er nu moet gebeuren?

De algemeen secretaris van de Gezondheidsraad is de bestuurder in de zin van de Wet op de Ondernemingsraden. De secretaris vergadert elke 6 weken met de OR.
De OR is op 4 april 2019 conform artikel 25 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) om advies gevraagd.
De OR heeft vervolgens op 11 juni 2019 negatief advies uitgebracht op het voorgenomen reorganisatiebesluit. De OR heeft hiervoor een contra-expertise aangevraagd en adviseert de aanbevelingen uit dat rapport op te volgen. Samenvattend adviseert de OR om geen uitbreiding van leidinggevenden door te voeren en om de informele coördinatiestructuur te handhaven. Daarnaast adviseert de OR om geen afdeling Communicatie en redactie op te richten. Er is geen nieuw standpunt van de OR bekend.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het interview met een agrarisch fiscalist over de voor de landbouw soms ongunstige fiscale regels?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het huidige fiscale stelsel onvoldoende recht doet aan de grote schommelingen in landbouwinkomens door onvoorzienbare externe factoren als droogte en dierziekten?

Er is een aantal fiscale mogelijkheden waar ondernemers gebruik van kunnen maken en die volgens het kabinet in voldoende mate tegemoetkomen aan de wensen van het landbouwbedrijfsleven. Zo kunnen ondernemers bij grote schommelingen van de winst bijvoorbeeld gebruikmaken van de middelingsregeling en van de reguliere verliesverrekeningsregels. Daarnaast is door dit kabinet een belangrijke stap gezet om ook fiscaal tegemoet te komen aan het beheren van risico’s veroorzaakt door extreme en ongunstige weersomstandigheden. Naast de al bestaande overheidssubsidie voor een zogenoemde Brede Weersverzekering is per 1 januari 2020 ook een vrijstelling in de assurantiebelasting voor deze verzekering opgenomen.

Vraag 3

Kunt u aangeven op welke wijzen België, Frankrijk, Denemarken en Ierland in hun fiscale stelsels tegemoetkomen aan sterke schommelingen in landbouwinkomens, die in Nederland niet toegepast worden? Hoe waardeert u deze voorzieningen?

In de brief van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 3 juli 20192 is aangegeven dat het kabinet bekijkt of en zo ja hoe, er invulling kan worden gegeven aan de wens van het landbouwbedrijfsleven voor een regeling waarbij winsten fiscaal gefaciliteerd weggezet kunnen worden en weer gebruikt kunnen worden in geval van een calamiteit. Sindsdien is er regelmatig overleg geweest met vertegenwoordigers van de sector. Aan vertegenwoordigers van de sector is gevraagd een voorstel te doen voor een vorm van een klimaatreserve of een andere wijze waarop grote schommelingen in landbouwinkomens fiscaal kunnen worden opgevangen. Hierbij is voorgesteld om de fiscale voorzieningen in andere Europese landen bij het voorstel te betrekken. Het voorstel is op 16 januari 2020 door de vertegenwoordigers van de sector toegezonden en zal nader worden bestudeerd. Aan de hand van dit voorstel zal worden bezien of, en zo ja, op welke wijze een dergelijke fiscale faciliteit in het Nederlandse fiscale stelsel zou passen.

Vraag 4

Bent u bereid in het vervolg op het rapport van de taskforce verdienvermogen kringlooplandbouw («Goed boeren kunnen boeren niet alleen») te bezien hoe een vorm van een klimaatreserve in het fiscale stelsel opgenomen kan worden dan wel hoe meer fiscale ruimte geboden kan worden voor het opvangen van de genoemde schommelingen in landbouwinkomens?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het van belang is dat bij het opstellen van beleid met financiële gevolgen voor boerenbedrijven vooraf nagedacht wordt over de fiscale consequenties en dat daar – voor zover mogelijk – vooraf afspraken over gemaakt worden?

Ja.

Vraag 6

Hoe waardeert u de manier waarop dat nu gebeurt? Wordt er op dit moment, bij het opstellen van dergelijk beleid met fiscale consequenties, overleg gevoerd met fiscale experts in de sector?

Het in kaart brengen van de fiscale consequenties van voorgenomen beleid en het – voor zover mogelijk en wenselijk – vooraf maken van afspraken hierover is belangrijk bij het ontwikkelen van beleid. Het overleg met de sector vormt hier een belangrijk onderdeel van. In de toelichting bij de recent gepubliceerde Subsidieregeling sanering varkenshouderijen is een fiscale paragraaf3 opgenomen, zodat de fiscale gevolgen van de subsidieregeling voor eenieder duidelijk en kenbaar zijn. Daarnaast zijn het Ministerie van Financiën en het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, samen met de Belastingdienst, al dan niet vooraf, regelmatig in overleg met fiscale experts in de sector om de fiscale consequenties van bepaald beleid met elkaar te bespreken en te duiden. De resultaten van zo’n overleg kunnen dan vervolgens bijvoorbeeld in een vraag- en antwoordendocument, zoals met betrekking tot de Fosfaatregelingen melkveehouderij4, worden gepubliceerd.

Vraag 7

Herkent u de in het artikel genoemde problemen met de toepassing van de herinvesteringsreserve in de landbouw?

De in het artikel genoemde aangelegenheden met betrekking tot de toepassing van de herinvesteringsreserve in de landbouw zijn ons bekend. Een verruiming van de toepassingsmogelijkheden van de herinvesteringsreserve kan in bepaalde situaties – afhankelijk van de feiten en omstandigheden – gewenst zijn. Over dit onderwerp vindt regelmatig overleg plaats met vertegenwoordigers van de sector. Met betrekking tot de hiervoor genoemde Subsidieregeling sanering varkenshouderijen is om die reden ook voorzien in onder meer een verruiming van de toepassingsmogelijkheden van de herinvesteringsreserve. Er zal dan ook steeds per (nieuwe) regeling, mede in overleg met de sector, worden bezien in hoeverre het mogelijk en wenselijk is om de toepassingsmogelijkheden van de herinvesteringsreserve te verruimen.

Vraag 8

Deelt u de mening dat in het licht van de door u gewenste transitie naar kringlooplandbouw en de eventuele verplaatsing of beëindiging van bedrijven in het kader van de stikstofproblematiek een verruiming van de toepassing van de herinvesteringsreserve in de landbouw gewenst is?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Bent u bereid te bezien of en zo ja hoe de toepassingsmogelijkheden van de herinvesteringsreserve voor de landbouw verruimd kunnen worden?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «5.000 huizen maar geen scholen of sporthal: vrees voor spookwijk Binckhorst»?1

Ja.

Vraag 2

Gelet op het feit dat Den Haag de derde gemeente van het land qua inwoneraantal is, hoe interpreteert u de gang van zaken als u kijkt naar de professionaliteit die van zo’n grote gemeente verwacht kan worden?

Het is aan gemeenten om voor elke locatie een passende regeling vast te stellen, waarbij functies onderling evenwichtig worden toegedeeld. De gemeente Den Haag heeft met de vaststelling van het voorzieningenprogramma inzichtelijk gemaakt welke voorzieningen zij nodig acht voor de Binckhorst. In het gebied Binckhorst, waarin een transformatie plaatsvindt van een bedrijventerrein naar een meer gemengd woon- en werkgebied, is gekozen voor een regeling die uitgaat van uitnodigingsplanologie. Die regeling is geschikt in situaties waarin nog niet precies bekend is wat zich waar zal willen vestigen. Een dergelijke regeling sluit aan op de mogelijkheden die de Omgevingswet zal bieden. De gemeente Den Haag wil een aantrekkelijke en leefbare stad realiseren, en stuurt hierop via zowel publiekrechtelijke instrumenten (onder meer het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte), als privaatrechtelijke instrumenten (onder meer uitgifte van gemeentelijke grond, gebiedspaspoorten).

Vraag 3

In hoeverre heeft de omissie van voorzieningen zoals scholen in het gebied te maken met Omgevingswet, aangezien voor de ontwikkeling van de Binckhorst wordt geëxperimenteerd met deze wet?

Gemeenten zijn primair verantwoordelijk voor de realisatie van scholen. Gemeenten kunnen dit op verschillende manieren doen: bijvoorbeeld door zelf over te gaan tot realisatie of door gronden ter beschikking te stellen of te reserveren en vraag en aanbieders bij elkaar te brengen. Deze keuze staat los van de huidige wetgeving en straks de Omgevingswet, maar is afhankelijk van de mate van sturing en keuzes die de gemeente hierin zelf maakt.

Vraag 4

Ziet u de complexiteit van de integrale benadering en de veelomvattendheid van het plan als oorzaak van in de verdrukking raken van voorzieningen?

Nee, dat zie ik niet zo. De gemeente Den Haag zet zich in voor een aantrekkelijke en leefbare stadswijk en er is op dit moment geen sprake van het in de verdrukking raken van voorzieningen. De gemeente heeft gelet hierop een voorzieningenprogramma vastgesteld. De gemeente gebruikt verschillende instrumenten om de ambitie van een aantrekkelijke en leefbare wijk te behalen. De gemeente doet dit door een combinatie van het omgevingsplan Binckhorst (zonder maximum m2 maatschappelijke voorzieningen), de inzet van eigen gronden en middelen en door het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. Doordat er in de regels van het omgevingsplan geen maximum is opgenomen voor maatschappelijke voorzieningen kunnen deze altijd tijdens de planontwikkeling worden toegevoegd en kan ingespeeld worden op de situatie in het gebied gedurende de transformatie. In het voorzieningenprogramma is inzichtelijk gemaakt welke voorzieningen noodzakelijk zijn en welke locaties daarvoor beschikbaar zijn. Voor de realisatie van voorzieningen zijn verschillende partijen aan zet, waaronder de gemeente. Sommige voorzieningen, zoals scholen, zijn primair de verantwoordelijkheid van de gemeente. Voor andere voorzieningen, zoals huisartsenposten, is dit de markt. In veel nu in ontwikkeling zijnde bouwplannen is ruimte opgenomen voor voorzieningen, maar de precieze invulling (verhuur) daarvan vindt doorgaans pas in een later stadium plaats. De gemeente Den Haag monitort de ontwikkeling van het gebied en kan als dat noodzakelijk is gedurende de transformatie bijsturen.

Vraag 5

Hoe bindend is een voorzieningenprogramma zoals dat voor de Binckhorst is vastgesteld, onder de huidige wetgeving en na het ingaan van de Omgevingswet?

Het voorzieningenprogramma, zoals dat in november 2019 door het college van burgemeester en wethouders is vastgesteld, geeft inzicht in welke voorzieningen noodzakelijk zijn voor een leefbare wijk en welke locaties daarvoor beschikbaar zijn. Hiermee bepaalt de gemeente haar ambities en doelen voor dit gebied. Zowel onder huidig recht als de Omgevingswet is dit niet een algemeen juridisch bindend instrument maar het geeft richting aan de ontwikkeling van het gebied en is daarmee zelfbindend. De gemeente gebruikt dit als richtsnoer bij de transformatie van het gebied.

Vraag 6

Op welke andere wijze kan de ontwikkeling van voorzieningen, zoals voldoende scholen, worden afgedwongen of voldoende ruimte daarvoor worden gereserveerd?

De gemeente kan op verschillende manieren voldoende ruimte reserveren voor de ontwikkeling van voorzieningen, bijvoorbeeld door in het bestemmingsplan of omgevingsplan locaties te benoemen of door gemeentelijke grondposities in te zetten. Dit is een samenspel tussen verschillende instrumenten (publiekrechtelijk en privaatrechtelijk) en de inzet daarvan is afhankelijk van de ambities en doelen van de gemeente. Voor de Binckhorst gebruikt de gemeente Den Haag het Voorzieningenprogramma Binckhorst als richtinggevend kader bij de planontwikkeling en zet gemeentelijke grondposities in ten behoeve van het realiseren van het voorzieningenprogramma.

Vraag 7

In hoeverre voorziet u eenzelfde risico voor andere gemeenten en hun plannen of omgevingsplannen?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 8

Welke lessen vallen er volgens u te trekken uit het experiment van de Binckhorst?

De gemeente Den Haag evalueert de pilot omgevingsplan Binckhorst in het komend jaar. Daarbij zal de gemeente zowel het totstandkomingsproces als de inhoud van het omgevingsplan evalueren. De geleerde lessen worden betrokken bij eventuele aanpassingen van het omgevingsplan en bij de implementatie van de Omgevingswet binnen de gemeente. In de Voortgangsrapportages van de Crisis- en herstelwet vindt jaarlijks op rijksniveau een evaluatie plaats en worden de geleerde lessen gedeeld. Deze voortgangsrapportage wordt ieder jaar aan uw Kamer aangeboden. Daarnaast organiseert het ministerie drie keer per jaar kennisbijeenkomsten en een jaarlijks praktijkfestival waarbij actieve kennisdeling plaatsvindt voor ambtenaren en bestuurders.

Vraag 9

Is er voor de ontwikkeling van de Binkhorst ondersteuning van het expertteam woningbouw of andere ondersteuning vanuit het rijk gevraagd of geboden?

Ja, de gemeente Den Haag heeft op onderdelen gebruik gemaakt van de beleidsmatige en juridische expertise van het ministerie in het kader van de Crisis- en herstelwet (Chw). Bij het werken met het instrumentarium van de Chw wordt deze expertise ingezet om gemeenten te ondersteunen. De ondersteuning is breed, en bestaat uit het delen van beleidsmatige en juridische kennis en ervaringen van andere gemeenten. Over verdere ondersteuning die de gemeente Den Haag voor de Binckhorst gevraagd heeft aan het Rijk zijn afspraken gemaakt in de woondeal zuidelijke Randstad dd. 3 juni 2019 (artikel II.4).

Vraag 10

Acht u het denkbaar en verantwoord dat een wijk van deze omvang geen scholen en andere wezenlijke voorzieningen krijgt? Zo ja, waarom? Zo nee, bent u bereid met het gemeentebestuur van Den Haag te overleggen over de wijze waarop alsnog voor de wijk essentiële voorzieningen gerealiseerd kunnen worden?

De gemeente Den Haag heeft met de vaststelling van het voorzieningenprogramma inzichtelijk gemaakt welke voorzieningen zij nodig acht voor de Binckhorst, hieruit blijkt een urgentie voor een adequaat voorzieningenniveau. De gemeente stuurt hier ook op door het Voorzieningenprogramma Binckhorst als richtinggevend kader in te zetten bij de planontwikkeling en door gebruik te maken van gemeentelijke grondposities ten behoeve van het realiseren van het voorzieningenprogramma. Hierdoor zie ik vooralsnog geen aanleiding om met het gemeentebestuur van Den Haag hierover in overleg te gaan. Uiteraard continueer ik de ambtelijke ondersteuning voor pilots in het kader van de Crisis- en herstelwet.

Vraag 11

Heeft u inzicht in of kennis van hoe andere partijen dan bouwers of ontwikkelaars, zoals het onderwijs, betrokken worden bij planvorming voor nieuwe woongebieden?

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het interview met cardioloog Maas, waarin zij zegt dat artsen en bestuurders te weinig oog hebben voor specifieke gezondheidsklachten van vrouwen? Wat is uw reactie?1

Ja. Het standpunt van mevrouw Maas is bij mij, net als bij haar beroepsvereniging de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC), goed bekend. Zie ook mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 2

Bent u het eens met de stelling dat nog te veel onnodige ziektelast bij vrouwen wordt veroorzaakt doordat te weinig gekeken wordt naar de manier waarop gezondheidsklachten zich presenteren bij vrouwen? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik in mijn antwoorden op uw Kamervragen van 2 juli 2019 (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 3296), heb aangegeven, is er in de scholing van huisartsen en cardiologen juist meer aandacht gekomen voor hartklachten bij vrouwen en de wijze waarop deze zich presenteren. Dit zal zich vertalen in passende zorg zonder onnodige kosten. Zie ook mijn antwoord op vraag 10.

Vraag 3

Bent u het eens met de stelling dat nog te veel onnodige kosten in de zorg worden gemaakt doordat te weinig gekeken wordt naar de manier waarop gezondheidsklachten zich presenteren bij vrouwen en daarom onnodige en ook onjuiste behandelingen worden ingezet? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u van mening dat een wetenschappelijke vereniging van medisch specialisten de laatste stand van de wetenschap moet uitdragen naar haar leden en ervoor moet zorgen dat wetenschappelijk onderzochte bevindingen in de praktijk gebracht worden, ook als dat een wijziging van jarenlang vertrouwd beleid betekent?

Ja. Het is aan de wetenschappelijke verenigingen van medische beroepsgroepen om de actuele stand van wetenschap (en dus ook met betrekking tot man/vrouwverschillen) te verdisconteren in hun richtlijnen en opleidingen.

Vraag 5

Bent u van mening dat de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) specifieke klachten bij vrouwen met cardiale oorzaak serieus genoeg neemt? Kunt u uw antwoord uitgebreid toelichten?

Ja. Ik verwijs hiervoor naar mijn antwoorden op uw Kamervragen van 2 juli 2019, (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 3296), waarin ik toelicht dat de NVVC stelt dat er de laatste jaren in scholing van cardiologen en huisartsen meer aandacht is gekomen voor hartklachten bij vrouwen.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het uitvoeren van meerdere katheterisaties bij vrouwen met cardiale klachten, die beter geholpen kunnen worden met medicatie, een voorbeeld van onzinnige zorg is en niet vergoed zou moeten worden?

Ik laat het inhoudelijk oordeel over medische kwesties altijd aan de beroepsgroep. Ook het inhoudelijk oordeel over deze vraag laat ik aan de wetenschappelijke vereniging (NVVC). Zorg die niet conform stand van wetenschap en praktijk is, maakt geen deel uit van het verzekerde pakket.

Vraag 7

Deelt u de mening dat genderspecifieke zorg binnen het programma Zorgevaluatie en Gepast Gebruik past, aangezien het hierbij ook gaat om onzinnige zorg die niet vergoed zou moeten worden? Zo nee, waarom niet?

Ja, ik deel de mening dat dit past binnen het programma Zorgevaluatie en Gepast Gebruik (ZE&GG) waar het gaat om medisch specialistische zorg. Vrouwen hebben andere zorgbehoeften dan mannen – en vice versa –, het is van belang dat hier rekening mee gehouden wordt in de zorgverlening. De HLA partijen zijn momenteel, in het kader van de Cirkel van Gepast Gebruik, bezig met het agenderen van belangrijke zorgvragen om vervolgens deze zorg te evalueren. Van veel zorg is namelijk onvoldoende bekend of het van meerwaarde is. En daar waar wel bekend is welke zorg van meerwaarde is wordt daar niet altijd naar gehandeld. Daardoor is de zorg die patiënten krijgen niet altijd van meerwaarde. Door zorgevaluaties te integreren in het zorgproces wordt onderzocht voor welke specifieke groep bepaalde zorg effectief is en voor wie de zorg niet effectief is. Deze nieuw gegenereerde kennis wordt vervolgens door zorgverleners geïmplementeerd in de praktijk, zodat ineffectieve zorg niet meer geleverd wordt aan patiënten die daar geen baat bij hebben.

Vraag 8

Bent u bereid om naast of eventueel binnen het programma Zorgevaluatie en Gepast Gebruik een programma te starten waarbij zorg wordt bekeken die op dit moment gelijk is voor mannen en vrouwen, maar waarvan bekend is dat klachten bij mannen en vrouwen verschillend zijn en ook behandeling van mannen anders zou moeten zijn dan van vrouwen? Zo nee, waarom niet?

Momenteel loopt er een onderzoeksprogramma Gender en Gezondheid bij ZonMw.
Ik zie geen aanleiding om nog een programma te starten wat op genderaspecten gericht is. Wel ben ik van mening dat gender aspecten waar nodig aandacht moeten krijgen in toekomstige onderzoeksprogramma’s. Eén van de verdiensten van het ZonMw programma gender en gezondheid is geweest dat onderzoekers en financiers nu meer alert zijn op het betrekken van genderaspecten binnen nieuw te starten onderzoek als dat relevant is.

Vraag 9

Welke rol en verantwoordelijkheid hebben zorgverzekeraars ten aanzien van genderspecifieke zorg en met name ten aanzien van het feit dat nog steeds in grote mate onzinnige zorg wordt gegeven aan vrouwen en mannen?

In de ideale wereld zouden zorgverzekeraars uitsluitend zorg conform de stand van wetenschap en praktijk vergoeden. De keuzen omtrent diagnostiek en behandeling vinden echter in de spreekkamer plaats in het gesprek tussen patiënt en arts («samen beslissen»). Daar ligt de verantwoordelijkheid om relevante man-vrouwverschillen hun plaats te geven in de behandelopties.

Vraag 10

Kunt u aangeven hoe groot de ziektelast van vrouwen respectievelijk mannen is ten gevolge van onvoldoende aandacht voor man- vrouwverschillen in diagnostiek en behandeling?

Mij zijn dergelijke gegevens niet bekend.