Open Kamerbeta

Kamervragen

Titel
Status
Indiener (persoon)
Indiener (partij)
2508 kamervragen gevonden
beantwoord onbeantwoord uitgesteld
Alle
26 juni 2012 - 28 augustus 2012
Gebrek aan burgerschap bij jongeren
Jasper van Dijk , Manja Smits
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Trouw, 21 juni 2012.
2. Kamerstuk 33 000 VIII, nr. 52.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op het artikel «Scholier zakt voor burgerschap»?1

    Het door u aangehaalde mediabericht heeft betrekking op een internationaal onderzoek uitgevoerd in 2009 in opdracht van de International Association for the Evaluation of Educational Achievement (IEA). Het eindrapport van dit onderzoek is gepubliceerd in 20102. Op de data uit dit onderzoek is een bewerking uitgevoerd door het Joint Research Centre (JRC)en Institute for the Protection and Security of the Citizen (IPSC). Deze bewerking is gepubliceerd bij het betreffende mediabericht. Navraag bij de IEA-onderzoekers die het burgerschapsonderzoek in Nederland uitvoerden wijst uit dat zij van mening zijn dat de bewerking selectief is samengesteld en geen recht doet aan de bevindingen van het eigenlijke onderzoek naar burgerschap.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat het teleurstellend is dat Nederlandse leerlingen op de 38e plaats staan wat betreft kennis en opvattingen rondom burgerschap?

    In het onderzoeksrapport van 2010 bestaat de belangrijkste indicator uit een lijst van gemiddelde scores van landen op burgerschapskennis. Daar staat Nederland op de 24e plaats van de 38 landen. Bij de opvattingen over gelijke rechten voor immigranten spreekt het rapport van «een extreme positie» vanwege de positie van Nederland, samen met Vlaanderen en Engeland, onderaan de lijst3.
    Het kabinet hecht eraan dat jongeren kennis hebben van onze democratische rechtsstaat en pluriformiteit en de verantwoordelijkheden die daarbij passen. Het is van belang dat jongeren maximaal de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen en geëquipeerd zijn om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving.
    In 2011 heb ik, mede naar aanleiding van de constatering van de Inspectie van het Onderwijs dat burgerschap in het onderwijs nadere aandacht behoeft, de Onderwijsraad gevraagd mij te adviseren over de vraag hoe scholen ondersteund kunnen worden bij de verdere ontwikkeling van burgerschapsonderwijs. De Onderwijsraad verwacht dit advies na de zomer te publiceren. Gezien de demissionaire status van het kabinet zal u de beleidsreactie op dit advies ontvangen van het volgende kabinet.

  • Vraag 3

    Hoe wordt deze lage plaats volgens u veroorzaakt?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 4

    Vindt u het ook zorgelijk dat Nederlandse scholieren «extreem» worden genoemd door de onderzoekers als het gaat om hun opvattingen over gelijke rechten voor migranten? Wat gaat u hiertegen ondernemen?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 5

    Bent u bereid met spoed de motie Kooiman c.s. uit te voeren, waarin wordt opgeroepen tot een versterking van het onderdeel burgerschapsvorming in het onderwijs?2 Wanneer kan de Kamer uw voorstellen tegemoet zien?

    Zoals aangegeven bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van OCW op 30 november 2011 zal de reactie op de motie Kooiman c.s. worden opgenomen in de hiervoor genoemde beleidsreactie op het advies van de Onderwijsraad over burgerschap.

26 juni 2012 - 16 juli 2012
De frauderende professor van de EUR
Tanja Jadnanansing (PvdA)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. http://www.nu.nl/binnenland/2844322/hoogleraar-era…
2. De Volkskrant, 26-6-2012, p. 5.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het bericht «Hoogleraar Erasmus ontkent fraude»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening van de hoogleraar in kwestie dat de regels ruimte laten voor de fraude die hij heeft gepleegd? Zo nee, moeten de regels worden aangescherpt?

    Nee, die mening deel ik niet. Door de VSNU zijn de gedragsregels onlangs aangescherpt. Onderzoekers hebben een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om naleving van de (aangescherpte) gedragregels.

  • Vraag 3

    Wat zegt het over het wetenschappelijke klimaat aan de EUR en in het veld van de sociale psychologie dat de hoogleraar in kwestie in een ander bericht2 zegt dat «de cultuur binnen zijn werkveld en afdeling zodanig is dat hij zich als persoon niet schuldig voelt»?

    Ik kan geen uitspraken doen over de cultuur binnen de EUR. De cultuur binnen welke instelling dan ook kan nimmer een excuus zijn om de regels te overtreden. Zoals ik in mijn antwoord op vraag 2 al heb aangegeven, heeft, de onderzoeker een eigen verantwoordelijkheid op het punt van naleving van gedragsregels. De instelling ziet hierop toe en neemt – indien noodzakelijk – maatregelen.

  • Vraag 4

    Ziet u naar aanleiding van dit geval reden tot een gesprek met de universiteiten dan wel het aanscherpen van de regels? Zo nee, waarom niet?

    Nee, daartoe zie ik geen aanleiding. Zie verder het antwoord op vraag 2.

25 juni 2012 - 6 juli 2012
Het bericht dat gebruik van de rekenkaart voor leerlingen met een rekenstoornis niet is toegestaan bij de eindexamens
Cynthia Ortega-Martijn (CU), Jack Biskop (CDA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011-2012, nr. 2826. …
2. WGBH/CZ: Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte.
  • Vraag 1

    Was voor leerlingen met dyscalculie al twee jaar bekend dat zij geen rekenkaart mochten gebruiken bij de examens, aangezien u meldt dat de exameneisen twee jaar bekend zijn? Waarom wordt niet gekozen voor een jaar uitstel van deze maatregel, aangezien de exameneisen aangescherpt zijn en leerlingen met dyscalculie onvoldoende voorbereidingstijd hebben gehad op een examen zonder rekenkaart?1

    Uitstel van de aanscherping van de exameneisen is niet aan de orde. Deze aanscherping is al sinds 2009 aan scholen bekendgemaakt. Scholen en leerlingen konden op grond daarvan hun keuzes afwegen. Daarbij wijs ik erop dat in het vmbo en havo het mogelijk is een pakket te kiezen zonder wiskunde en economie.
    Twee jaar voorafgaand aan het centraal examen wordt de regeling toegestane hulpmiddelen gepubliceerd door het College voor Examens. De rekenkaart was bij het examen in 2012 geen toegestaan hulpmiddel. Leerlingen met dyscalculie weten dus ruim van te voren dat de rekenkaart niet is toegestaan. Algemeen geldt, en meer specifiek voor leerlingen met dyscalculie, dat het niet is toegestaan bij centrale examens aanvullende informatie mee te nemen naast de in de regelingen van het College voor Examens toegestane hulpmiddelen. Dit is bij scholen en leerlingen bekend. Leerlingen met dyscalculie hadden derhalve voldoende voorbereidingstijd op een examen (inclusief de met ingang van 2012 aangescherpte exameneisen) zonder rekenkaart. Omdat de exameneisen, die op grond van maatschappelijke consensus zijn vastgesteld, bekend waren is niet gekozen voor een jaar uitstel. Het ad hoc vervallen van exameneisen is ook niet toegestaan. Dit zou de civiele waarden van onze diploma’s ernstig schaden.

  • Vraag 2

    Waarom stelt u dat u er alles aan doet om scholen te faciliteren om leerlingen met dyscalculie in staat te stellen hun diploma te halen, terwijl het protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie (ERWD) voor het voortgezet onderwijs pas medio 2012 beschikbaar komt? Dit protocol komt toch te laat voor de huidige groep examendeelnemers?

    Onderwijs aan leerlingen met dyscalculie valt onder het reguliere schoolbeleid. Het protocol biedt scholen extra handvatten voor begeleiding. Dat is gewenst omdat vanaf 2014 de rekentoets voor alle leerlingen verplicht is. Bij de voorbereiding van het centraal examen 2012 waren de scholen ruimschoots op de hoogte van de exameneisen en de op dat moment bestaande begeleidingsmogelijkheden. Op grond daarvan konden scholen de mogelijkheden en keuzes afwegen.

  • Vraag 3

    Verlangt u van scholen om in strijd met de WGBH/CZ2 te handelen, aangezien de Commissie Gelijke Behandeling in haar uitspraak heeft gesteld dat van een school kan worden verlangd dat zij aanpassingen verricht die mogelijk in strijd zijn met lagere regelgeving, in dit geval de exameneisen?

    Nee, ik verlang niet van scholen om in strijd met de WGBH/CZ te handelen. Van scholen kan inderdaad worden verlangd dat zij aanpassingen verrichten die de toegang tot het onderwijs vergemakkelijken, maar dit betekent niet dat met het oog daarop lagere eisen worden gesteld aan wat leerlingen moeten kennen en kunnen. De rekenkaart bevat informatie of kan informatie bevatten die leerlingen op grond van de exameneisen moeten beheersen. Het toestaan van het gebruik van rekenkaarten zou leiden tot een aanpassing van de exameneisen.

21 juni 2012 - 17 augustus 2012
Het artikel ‘Slechte economie kost mbo’ers stage’
Jack Biskop (CDA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Telegraaf, 15 juni 2012.
  • Vraag 1

    Bent u op de hoogte van het artikel «Slechte economie kost mbo’ers stage»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat het een bijzonder zorgwekkende ontwikkeling is dat het aantal mbo-studenten dat de eerste vier maanden van dit jaar met een stage of leerbaan is begonnen gedaald is met 23%, van 160 000 naar 123 000, ten opzichte van de eerste vier maanden van 2011? Zo nee, waarom niet?

    Ik deel deze mening. Vandaar dat ik in het genoemde artikel een oproep doe aan het bedrijfsleven om stages te blijven aanbieden. Voor het op peil houden van het aanbod van leerbedrijven in de conjunctuurgevoelige sectoren is het van belang dat sociale partners bereid blijven om te investeren in anticyclische, sectorale opleidingsplannen om de aanwas aan jonge vakmensen zoveel mogelijk op peil te houden.

  • Vraag 3

    Deelt u ook de mening dat mbo-studenten dubbel gepakt worden, omdat ze een stage nodig hebben bij het afronden van een opleiding en omdat ze vaak werk vinden bij het bedrijf waar stage is gelopen? Zo nee, waarom niet?

    De stage is een cruciaal element van een beroepsopleiding en is daarom een verplicht onderdeel van elke mbo-opleiding. Zonder het volgen van een stage kan een mbo-student niet afstuderen. Zonder een diploma zijn de kansen van jongeren op de arbeidsmarkt beduidend slechter dan met een diploma en daarom is het ook dan van groot belang dat er voldoende stages beschikbaar zijn en dat er ook naar de aanwezigheid van stages wordt gekeken voordat een opleiding wordt aangeboden. De toestand van de economie zorgt echter voor een daling van het aantal stages, ook in de beroepsopleidingen waar de verwachting is dat er bij het aantrekken van de economie wel degelijk vraag is naar goed geschoolde vakmensen. Het is daarom van belang dat sociale partners hun uiterste best doen om het aantal beschikbare stageplekken op peil te houden. Ook is het zo dat veel studenten werk vinden bij het bedrijf waar stage is gelopen.

  • Vraag 4

    Wat is uw reactie op de gegevens van de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) die uitwijzen dat vooral de leerrichtingen bouw, schilderen, hout en meubel, mobiliteit en transport en overheidsgerelateerde sectoren te kampen hebben met het teruglopen van het aantal stageplaatsen en dat dit in toenemende mate een probleem wordt?

    Het verbaast mij niet dat de terugloop van het aantal stageplekken zich vooral in de genoemde leerrichtingen manifesteert. Als gevolg van de economische krimp zijn er in bedrijven in deze sectoren doorgaans minder nieuwe medewerkers nodig en zetten zij vooral in op het in dienst houden van eigen personeel. Daarnaast hebben de overheidsgerelateerde sectoren (met name kinderopvang, kunst- en cultuursector) volgens de SBB laten weten dat de kabinetsbezuinigingen gevolgen zullen hebben voor het aantal stageplaatsen en leerbanen dat ze kunnen realiseren. Desalniettemin zullen ook deze sectoren in de toekomst voldoende vakmensen nodig hebben en daarom hun uiterste best moeten doen om stageplekken vrij te maken.

  • Vraag 5

    Komt uw mening overeen met die van een woordvoerster van de SBB, die stelt dat er buiten de genoemde branches gewoon beter gezocht moet worden naar een stage of ziet u ook in die branches problemen?

    Als bijlage bij deze brief treft u de SBB Barometer van juni 2012 aan2, met daarin een actueel overzicht van vraag naar en aanbod aan stageplaatsen en leerbanen per branche en per regio. Op basis van deze meting concludeert de SBB dat er buiten de eerder genoemde branches nog geen grote problemen zijn.

  • Vraag 6

    Hoe denkt u het bedrijfsleven, naar aanleiding van uw oproep om te investeren in stageplaatsen en in het licht van een toenemende vergrijzing, te kunnen stimuleren om daadwerkelijk te investeren in stageplaatsen en leerbanen voor mbo-studenten?

    Mijn oproep richting de sociale partners is zeker niet aan dovemansoren gericht. Ook het bedrijfsleven onderschrijft de cruciale rol van stages en het opleiden van goede vakmensen. Zo roept Niek Jan van Kesteren, directeur van VNO NCW, op om vooral lessen te trekken uit de aanpak van het actieplan jeugdwerkeloosheid en roept de SBB op om maatregelen te nemen om de huidige capaciteit optimaal te benutten, door bijvoorbeeld te zorgen voor een betere spreiding van stageperiodes en een betere match tussen stagezoekers en leerbedrijven3.

19 juni 2012 - 9 juli 2012
De uitspraak dat salafistische ouders thuisonderwijs mogen geven
Joram van Klaveren (PVV), Harm Beertema (PVV)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Telegraaf, 15-06-2012.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het artikel «Ouders onder druk om moslimkinderen van school te halen»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat de uitspraak van het gerechtshof om salafisten toe te staan thuisonderwijs te geven absurd is?

    Overwegende godsdienstige of levensbeschouwelijke bedenkingen zijn gronden voor een beroep op vrijstelling van de leerplicht (artikel 5, sub b, Leerplichtwet 1969). Het is aan de rechter om te wegen of daarvan in een concreet geval sprake is. Als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen is het niet aan mij een oordeel te hebben over een uitspraak van een onafhankelijke rechter.

  • Vraag 3

    Erkent u de gevaren die uitgaan van de geweldoproepende islamitische boodschap van salafisten?

    Ik ben van mening dat het uiten van geweldoproepende boodschappen ongepast is en gevaarlijke gevolgen kan hebben, ongeacht van wie een dergelijke boodschap afkomstig is.

  • Vraag 4

    Welke maatregelen bent u voornemens te treffen ten einde deze vorm van thuisonderwijs onmogelijk te maken?

    Zoals u weet, heb ik in mijn brief aan de Tweede Kamer van 7 december 2011 (Kamerstuk 33 000 VIII, nr. 146) al aangekondigd dat ik bezig ben met de voorbereiding van een wetsvoorstel met het doel de vrijstelling van de leerplicht op grond van godsdienst of levensbeschouwing aan een aantal voorwaarden te verbinden.

15 juni 2012 - 22 juni 2012
Het bericht dat een kwart van de exellente leerlingen het eindexamen VWO niet in zes jaar haalt
Boris van der Ham (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. «Aandacht school voor beste leerlingen schiet te kort», de Volkskrant, 14-06-2012, p. 7.
2. PISA: Programme for International Student Assessment. In december 201…
3. Kamerstuk 32 500 VIII, nr. 176.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op het bericht dat een kwart van de excellente leerlingen het eindexamen VWO niet in zes jaar haalt?1

    Dit signaal onderstreept de noodzaak om mijn beleid voor hoogbegaafde en excellente leerlingen voort te zetten. Dit beleid is gericht op het vergroten van de aandacht voor deze groep leerlingen en verbetering van de prestaties van deze leerlingen.

  • Vraag 2

    In hoeverre hangt de bevinding van het onderzoek uit het artikel volgens u samen met de resultaten uit het PISA-onderzoek van 20102, waarin naar voren kwam dat Nederland de uitblinkers in het onderwijs niet optimaal ontwikkelt?

    Deze bevindingen hangen nauw met elkaar samen. Beide onderzoeken laten zien dat er winst kan en moet worden behaald in het onderwijs aan de groep uitblinkers. De resultaten van de PISA-cijfers waren mede aanleiding voor mijn versterkte inzet op het beleid voor hoogbegaafde en excellente leerlingen.

  • Vraag 3

    Wat is de relatie tussen dit artikel en het «Actieplan Beter Presteren»?3

    De specifieke doelgroep hoogbegaafde en excellente leerlingen, waar in het artikel over wordt gesproken, maakt onderdeel uit van het Actieplan Beter Presteren. Het actieplan is gericht op een ambitieuze leercultuur voor álle leerlingen, waarbij ook de sterkere leerlingen het beste uit zichzelf halen.

  • Vraag 4

    In hoeverre verhoogt de conclusie van het aangehaalde onderzoek in het artikel van de Volkskrant de urgentie om excellentie in het (voortgezet) onderwijs meer te stimuleren?

    Het onderzoek bevestigt de urgentie van het huidige beleid gericht op stimulering van excellentie. Het onderzoek onderstreept het belang van extra aandacht voor de groep hoogbegaafde en excellente leerlingen en verbetering van de prestaties van deze groep.

  • Vraag 5

    Wat bedoelt u met de «verantwoordelijkheid… voor ouders, het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven om toptalent vroegtijdig te herkennen en te stimuleren»?

    Ik vind dat ook ouders, het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven een taak hebben om hoogbegaafde en excellente leerlingen te ondersteunen en uit te dagen.
    Voor ouders zie ik bijvoorbeeld een belangrijke rol in het ondersteunen van hun kinderen bij de planning en organisatie van het schoolwerk.
    Het vervolgonderwijs kan een rol spelen door excellente leerlingen de mogelijkheid te bieden om al in het voortgezet onderwijs vakken te volgen op een universiteit.
    Bedrijven kunnen excellente leerlingen uitdagen door opdrachten aan te bieden voor profielwerkstukken, waarbij de leerlingen door werknemers worden begeleid. Ook kunnen bedrijven voorlichting geven op scholen voor primair en/of voortgezet onderwijs.

  • Vraag 6

    Hoe ziet u de taak voor ouders, het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven concreet voor u?

    Zie antwoord vraag 5.

  • Vraag 7

    Hoe denkt u de ouders, het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven aan te zetten om het toptalent meer te stimuleren?

    Het beleid voor ouderbetrokkenheid richt zich op verbetering van de prestaties van alle leerlingen, dus ook van deze specifieke doelgroep.
    Met het vervolgonderwijs zijn prestatieafspraken gemaakt om het percentage studenten in honours programma’s te verhogen.
    Bestaande samenwerkingsverbanden tussen scholen, bedrijven en vervolgonderwijs zijn met name gericht op bètatechniek. Via het programma School aan Zet worden scholen ondersteund deze samenwerking te verbreden naar excellente leerlingen.

  • Vraag 8

    Welke concrete maatregelen neemt u om ervoor te zorgen dat de talenten van, in dit geval, excellente leerlingen, ten volste worden benut?

    Het kabinet investeert jaarlijks 30 miljoen euro voor talentontwikkeling van hoogbegaafde en excellente leerlingen in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs. Scholen ontvangen deze middelen via de prestatiebox en zetten deze middelen in om hun excellentiebeleid, toegespitst op de eigen situatie vorm te geven. Doelstelling is dat in 2015 op elke po en vo school maatwerk zal zijn voor deze groep en de prestaties van deze groep leerlingen verbeterd zijn.
    Scholen ontvangen de komende drie jaar via het programma School aan Zet (SAZ) ondersteuning om deze doelstelling te bereiken en onderwijsopbrengsten te verbeteren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van experts uit het onderwijsveld en kennis uitgewisseld tussen scholen.

13 juni 2012 - 3 juli 2012
De afnemende interesse voor lerarenopleidingen en pabo's
Jeroen Dijsselbloem (PvdA), Tanja Jadnanansing (PvdA)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. Nederlands Dagblad, «Minder interesse in lerarenopleiding», 6 juni 2012.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het bericht «Minder interesse in lerarenopleiding»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Hoe beoordeelt u de daling in aanmeldingen voor lerarenopleidingen en pabo’s?

    Uit de cijfers die de HBO-Raad begin juni heeft gepubliceerd blijkt dat de pedagogische sector (–10,6%) inderdaad de grootste daling laat zien van het aantal verzoeken van inschrijving voor het studiejaar 2012–2013. Deze cijfers zijn afkomstig van Studielink. Studenten registreren zich hier rechtstreeks, maar ook hogescholen leveren gegevens aan.
    De HBO-raad benadrukt ten zeerste dat het om voorlopige cijfers gaat. De inschrijving loopt namelijk tot 1 oktober. De uiterste aanmelddatum verschilt per hogeschool en opleiding, waarbij vervolgens de verwerking van het inschrijvingsproces kan doorlopen tot eind september. Ook worden studenten die zich op meer dan één plek aanmelden meerdere keren geteld. De definitieve cijfers over de instroom in de lerarenopleiding zijn begin 2013 bekend.

  • Vraag 3

    Deelt u de mening dat de nullijn voor leraren het aanzien van en de interesse in het beroep heeft aangetast? Zo niet, hoe verklaart u de afgenomen aanmeldingen voor de lerarenopleidingen en de pabo’s?

    De nullijn voor overheid en onderwijs is een maatregel die is genomen om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Tegelijkertijd worden echter de maatregelen uit het actieplan Leerkracht, zoals inkorten carrièrelijn en versterken functiemix, onverkort voortgezet. Daarnaast is in het Lente-akkoord afgesproken dat er vanaf 2013 jaarlijks € 75 miljoen extra geïnvesteerd wordt in de verdere professionele ontwikkeling van leraren en schoolleiders.
    De keuze van jongeren voor een opleiding is afhankelijk van verschillende factoren en omstandigheden. Het is daarom lastig te voorspellen welke invloed deze maatregelen hebben op de besluitvorming van (potentiële) studenten om al dan niet aan een lerarenopleiding te beginnen.
    Zoals eerder gemeld door de HBO-raad is een mogelijke verklaring voor de daling van het aantal vooraanmeldingen voor de pabo, de strengere selectie van studenten door de invoering van de reken- en taaltoets.

  • Vraag 4

    Kunt u, gelet op de afgenomen aanmeldingen voor de lerarenopleidingen, met cijfers aangeven hoe groot het tekort aan leerkrachten zal zijn nadat een groot deel van de leraren met pensioen is gegaan?

    Per sector is het volgende indicatieve beeld te gegeven van het lerarentekort in de komende jaren:
    In de brief «Ontwikkelingen op de onderwijsarbeidsmarkt en resultaten tussenmeting versterking functiemix», die tegelijkertijd met de antwoorden op deze vragen naar Uw Kamer is gestuurd, wordt uitgebreider op de voorspelde tekorten ingegaan. Daarnaast is in deze brief vermeld dat ik de komende maanden nadere analyses ga uitvoeren. Ik zal daar later dit jaar over rapporteren.

  • Vraag 5

    Hoeveel studenten moeten zich gemiddeld per jaar aanmelden om het toekomstige tekort aan leraren te kunnen dichten?

    Zie het antwoord op vraag 4.

  • Vraag 6

    Welke maatregelen gaat u treffen om het aanzien van het beroep leraren te herstellen en om het toekomstige tekort aan leraren op te vangen? Gaat u daarvoor de nullijn voor leraren opheffen? Zo nee, waarom niet?

    Naast de maatregelen uit het actieplan Leraar 2020 – een krachtig beroep! zet het kabinet de maatregelen voort uit het actieplan Leerkracht. De extra investeringen uit dit actieplan bedragen in 2012 770 miljoen euro, waarvan bijna 600 miljoen betrekking heeft op beloning. Met de extra middelen voor de versterking van de functiemix kunnen schoolbesturen meer leraren promoveren naar hogere leraarsfuncties met een bijbehorende beloning. Door het creëren van meer loopbaanmogelijkheden voor leraren wordt het beroep aantrekkelijker.
    Daarnaast neem ik enkele maatregelen die specifiek gericht zijn op de voorspelde tekorten:
    In de eerder genoemde brief «Ontwikkelingen op de onderwijsarbeidsmarkt en resultaten tussenmeting versterking functiemix» worden deze maatregelen nader toegelicht.
    Het is aan een nieuw kabinet om te beslissen over het wel of niet opheffen van de nullijn.

13 juni 2012 - 9 juli 2012
Het artikel ‘Leraren Frans klagen over examens’
Jack Biskop (CDA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. BN de Stem, zondag 10 juni 2012.
  • Vraag 1

    Bent u op de hoogte van het artikel «Leraren Frans klagen over examens»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat het niet mogelijk mag zijn dat eindexamenkandidaten Frans en examenkandidaten in het algemeen gedupeerd worden, doordat zij een juist antwoord geven dat niet in het correctiemodel voorkomt? Zo nee, waarom niet?

    Ik deel de mening dat het niet mogelijk moet zijn dat eindexamenkandidaten gedupeerd worden door het geven van het juiste antwoord. Wanneer dit antwoord afwijkt van het correctiemodel kunnen docenten dit melden aan het College voor Examens. Deze kan dan zo nodig de correctievoorschriften aanpassen, of in het uiterste geval, een fout corrigeren middels de normering van het examen. De meldingen die het College voor Examens via LAKS ontvangt worden ook zo behandeld.

  • Vraag 3

    Deelt u de mening dat het niet mogelijk moet kunnen zijn dat docenten hun baan riskeren als zij betere antwoorden van leerlingen, dan die in het correctiemodel staan, goedkeuren? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u garanderen dat deze docenten niet ontslagen worden?

    Docenten dienen zich bij de beoordeling van het centraal examen te houden aan de correctieregels die opgesteld zijn door het College voor Examens. Het College voor Examens heeft in de correctie- en normeringsprocedure waarborgen opgenomen die voorkomen dat een kandidaat door een fout in het examen wordt gedupeerd. Als docenten naar eigen inzicht tegen de regels in andere antwoorden goedkeuren, worden indirect andere kandidaten gedupeerd. Via de 2e correctie wordt afwijking van de correctievoorschriften zichtbaar en moet dit weer worden gecorrigeerd.
    Het bevoegd gezag van de school ziet erop toe dat docenten zich aan de regels van de school houden, inclusief de regels die de school hanteert op grond van aanwijzingen en regels van overheidsorganen. Het is ook het bevoegd gezag dat maatregelen kan nemen indien een docent zich niet aan regels houdt. Ik treed daar niet in.

  • Vraag 4

    Bent u bekend met de reactie van het College van Examens, waarin wordt bevestigd dat er weliswaar meerdere docenten geklaagd hebben, maar dat het College de beoordeling niet wenst aan te pakken, ondanks het standpunt dat als uit een analyse blijkt dat de antwoorden op een examenvraag anders uitpakken dan verwacht hiermee rekening gehouden wordt? Wat is uw mening hierover?

    Ik ben er bekend mee dat het College voor Examens de opmerkingen van docenten heeft gewogen. Bij de onderhavige vragen is vastgesteld dat van een fout in examen of correctievoorschrift geen sprake was. Desondanks gaat het College voor Examens ook achteraf na of er bij een op zichzelf correcte vraag onbedoelde effecten zijn waardoor kandidaten mogelijk op het verkeerde been worden gezet. Als uit de analyses blijkt dat bij een feitelijk correcte vraag toch bijvoorbeeld juist goede leerlingen weinig punten halen, kan achteraf worden geconcludeerd dat er niet voorziene effecten waren waarvoor leerlingen moeten worden gecompenseerd. Bij de onderhavige vragen bleek dat niet het geval.

  • Vraag 5

    Deelt u de mening dat het College van Examens als het ware zijn eigen vlees keurt en in die hoedanigheid onder meer de plicht heeft om eigen fouten te corrigeren? Zo nee waarom niet?

    Ik ben het ermee eens dat het College voor Examens de plicht heeft om eigen fouten te corrigeren en ben ervan overtuigd dat het waar nodig is ook gebeurt. Zo is dit jaar een twintigtal aanvullingen op het correctievoorschrift gepubliceerd, waarvan zes naar aanleiding van door leerlingen via het LAKS geconstateerde onvolkomenheden. Om dit aantal in perspectief te plaatsen: het College voor Examens stelt elk jaar meer dan 10 000 examenvragen op. Een aanvulling vindt dus plaats in 1 op de 500 vragen.

  • Vraag 6

    Bent u ervan op de hoogte dat er in 2009 via de Nationale Ombudsman reeds aandacht gevraagd is voor de mindere kwaliteit van de examens Frans? Hoe denkt u te gaan voorkomen dat de huidige controverse over het eindexamen Frans in de toekomst niet meer voorkomt?

    Ik ben ervan op de hoogte dat in 2009, nog voor de totstandkoming van het College voor Examens, via de Nationale Ombudsman aandacht is gevraagd voor veronderstelde onvolkomenheden in het examen Frans. De Nationale Ombudsman heeft aangegeven welke rechten en procedures zijns inziens zouden moeten gelden bij klachten over de inhoud van de centrale examinering. Het in 2009 ingestelde College voor Examens heeft bij de vaststelling van zijn procedures met de uitspraken van de Nationale Ombudsman rekening gehouden.
    Ik meen dat - ondanks alle zorgvuldigheid - een controverse tussen het College en een individuele docente zoals nu over de eindexamens Frans havo en vwo ook in de toekomst nooit helemaal is te voorkomen. Het blijft mogelijk dat individuele docenten zich niet kunnen vinden in de expert-oordelen ten aanzien van de inhoud van de examens. Het College voor Examens heeft via de Examenlijn een voor docenten zeer toegankelijke procedure waarbij zij hun bezwaren en zorgen kenbaar kunnen maken. Elke vraag wordt zorgvuldig behandeld en beantwoord.

  • Vraag 7

    Zijn er bij u met betrekking tot dit examenjaar nog meer gevallen bekend die vergelijkbaar zijn met de discussie over het eindexamen Frans 2012? Zo ja, welke?

    Voor zover nu bekend is dat dit jaar ook gebeurd bij het centraal examen economie vwo.

7 juni 2012 - 11 juli 2012
Het ontslag van docent maatschappijleer/ Leids raadslid naar aanleiding van tweets
Harm Beertema (PVV), Geert Wilders (PVV)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Telegraaf, 24 mei 2012.
2. Metro, 5 juni 2012.
  • Vraag 1

    Bent u bekend met het artikel «Docent ontslagen om anti-islam tweets»1 en met de column van Annelies van der Veer «Zondigen tegen de staatsreligie»?2

    Ja.

  • Vraag 2

    Vindt u dat het Fioretticollege in Lisse de docent terecht op non-actief heeft gesteld, ook als hij geen individuen heeft gekwetst en niet heeft opgeroepen tot geweld?

    Het ministerie van OCW is in deze geen partij. Het bevoegd gezag van een school heeft de volledige zeggenschap over ontslaan en schorsen en over het inhoudelijk functioneren van een docent. Bovendien is het in een dergelijk geschil uiteindelijk aan de kantonrechter om te bepalen of de docent door het bevoegd gezag van een school terecht of onterecht op non-actief is gesteld.

  • Vraag 3

    Waarom heeft de tweet van de VU-medewerker dat «er eigenlijk VN-troepen naar Nederland gestuurd zouden moeten worden om PVV’ers dood te schieten», indertijd geen rechtspositionele gevolgen gehad?

    Zie antwoord op vraag 2.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat het onverteerbaar is dat docenten wel de burgerlijke vrijheid hebben om politieke standpunten te ventileren die passen binnen de ideologie van de multiculturele samenleving, maar niet als die daar niet in passen?

    In Nederland heeft niemand voorafgaand toestemming nodig om gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Of het openbaren van een gevoel of gedachte door een docent blijft binnen de regels die een docent is overeengekomen met het bevoegd gezag, is in eerste instantie ter beoordeling aan het bevoegd gezag van de school. Bij een verschil van inzicht is het aan de rechter om te bepalen of de geuite gedachte passend was.

  • Vraag 5

    Wilt u bij de school erop aandringen dat de beëindiging van het contract met deze docent onmiddellijk ongedaan moet worden gemaakt?

    Nee, ik kan niet treden in een individuele arbeidsverhouding tussen werkgever en werknemer.

1 juni 2012 - 22 juni 2012
Inspecties van de GGD van kinderopvangcentra en peuterspeelzalen
Ybeltje Berckmoes-Duindam (VVD)
Henk Kamp (minister sociale zaken en werkgelegenheid) (VVD)
  • Vraag 1

    Is het waar dat de jaarlijkse inspectie en eventuele herhaalinspecties op de kwaliteit van kinderdagverblijven, BSO en peuterspeelzalen waarvan de kosten € 1 000,– en € 1 200 zijn en voor controle van een gastouder € 400 zijn, worden gefinancierd door de overheid?

    De kosten van het toezicht op en de handhaving van de kwaliteit op de kinderopvang en op de peuterspeelzalen worden sinds de invoering van de Wet kinderopvang gefinancierd uit een structurele storting van het Rijk in het gemeentefonds. De hoogte van deze storting is gebaseerd op landelijke financieringsafspraken. Daarbij is ondermeer uitgegaan van de volgende uitgangspunten. De kosten voor een reguliere inspectie in de kindercentra liggen tussen circa € 400 (voor een eerder goed beoordeelde organisatie) en circa € 2000. De kosten voor een reguliere inspectie van de gastoudervoorziening zijn circa € 250. Dit zijn gemiddelden op basis waarvan de landelijke financieringsafspraken zijn gemaakt. De werkelijke kosten van een inspectie zijn afhankelijk van de lokale situatie en van lokale financieringsafspraken.

  • Vraag 2

    Kunt u aangeven hoeveel herhaalinspecties (gespecificeerd in tweede, derde en eventuele volgende inspecties en verdeeld over kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang (BSO), peuterspeelzalen en gastouders) de GGD jaarlijks uitvoert?

    In 2010 vonden er bij de kinderdagverblijven in totaal 611 herhaalinspecties en bij de buitenschoolse opvang in totaal 833 herhaalinspecties plaats. Het toezicht op de peuterspeelzalen volgens landelijke kwaliteitseisen en de gastouderopvang is van zo’n recente datum dat daarover geen geaggregeerde informatie beschikbaar is.

  • Vraag 3

    Kunt u de Kamer berichten hoeveel geld is gemoeid met het uitvoeren van herhaalinspecties van kinderdagverblijven, BSO’s, peuterspeelzalen, gastouderbureaus’s en gastoudergezinnen?

    Op basis van de landelijke financieringsafspraken, stort het rijk vanaf 2012 jaarlijks in totaal € 29,4 miljoen in het gemeentefonds. De werkelijk gemaakte kosten voor het toezicht op de verschillende soorten opvang worden bepaald door het aantal uitgevoerde inspecties en de financieringsafspraken die hierover tussen gemeenten en GGD-en zijn gemaakt. De kosten van een herinspectie zijn tevens afhankelijk van de aard van de eerder geconstateerde tekortkomingen, en het aantal uren dat de herinspectie kost. Hierover bestaat geen overzicht op een geaggregreerd niveau.

  • Vraag 4

    Kunt u aangeven welke opties er zijn om de kosten die gemoeid zijn met herhaalinspecties te verminderen? Heeft u bijvoorbeeld overwogen om kinderopvangondernemingen, peuterspeelzalen en/of gastouders zelf de kosten voor herhaalinspecties van de GGD te laten betalen? Wat zijn de voor- en nadelen hiervan? Of is het hanteren van hogere boetes voor organisaties die herhaaldelijk de wet niet naleven, een optie?

    De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de kinderopvang en peuterspeelzalen ligt primair bij de organisaties in de sector. Die kwaliteit dient te worden verbeterd, want er worden in de inspectierapporten nog te veel tekortkomingen op de wettelijke minimumeisen geconstateerd. Daarom heb ik, mede naar aanleiding van het rapport van de Commissie Gunning, het initiatief genomen om samen met alle betrokkenen een gezamenlijke kwaliteitsagenda op te stellen.1 Daarvan maakt een striktere handhaving onderdeel uit: die ondernemers, die de regels niet naleven en daarin persisteren, moeten hard worden aangepakt.
    Tevens geldt het onderscheid tussen het toezicht door de GGD en de handhaving door de gemeente. De GGD bepaalt of er een herinspectie vereist is. Dit is afhankelijk van de aard van de eerder geconstateerde tekortkomingen en tevens om te kunnen constateren of de tekortkomingen inmiddels al dan niet zijn opgelost. De gemeente is vervolgens aan zet om te handhaven. Daarvoor heeft de gemeente verschillende instrumenten. Dat betreft in de eerste plaats de bestuurlijke boete. Het doel hiervan is om de ondernemer voor een overtreding te straffen. De maximale hoogte van de boete bedraagt € 45 000 per overtreding en kan dus meerdere keren worden ingezet. Daarnaast kent de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen in samenhang met de Algemene wet bestuursrecht ook herstelsancties. Doel van deze sancties is een einde te maken aan een overtreding of herhaling van een overtreding te voorkómen. De bedragen van de dwangsom dienen in een redelijke verhouding te staan tot de zwaarte van het geschonden belang en tot de beoogde werking van de dwangsom.
    De suggesties om de kosten van de herinspecties door de overtredende ondernemer zelf te laten betalen, evenals het hanteren van hogere boetes voor organisaties die herhaaldelijk de wet niet naleven, zal ik nader onderzoeken. Dit zal onderdeel uitmaken van een onderzoek naar de effectiviteit van gemeentelijke handhavingsbeleid. Onderzocht wordt welke interventies van gemeenten en GGD-en effectief zijn, het nalevingsgedrag van organisaties bevorderen en recidive tegengaan.

1 juni 2012 - 22 juni 2012
Waarborging van de veiligheid van kinderen in de kinderopvang
Ybeltje Berckmoes-Duindam (VVD)
Henk Kamp (minister sociale zaken en werkgelegenheid) (VVD)
  • Vraag 1

    Bent u op de hoogte van situaties waarin personeel van kindercentra zich ongepast gedraagt, maar dat deze misdragingen niet zo zwaar zijn dat dit personeel hier strafrechtelijk voor is veroordeeld?

    Het is mij bekend dat dergelijke situaties zich (kunnen) voordoen.

  • Vraag 2

    Wat vindt u ervan dat de mensen die zich hebben misdragen, maar hiervoor niet strafrechtelijk zijn veroordeeld, op een andere plek weer met kinderen kunnen gaan werken?

    Het is van groot belang dat de kindercentra veilig zijn en de (pedagogische) kwaliteit op orde is. Het is daarom gewenst dat ondernemers in de kinderopvang hun toekomstig personeel goed screenen om te voorkómen dat mensen die zich hebben misdragen, zonder strafrechtelijk te zijn veroordeeld, op een andere plek weer met kinderen kunnen werken. Ook de Commissie Gunning deed hierover in haar rapport over de Zedenzaak in Amsterdam een aantal behartenswaardige aanbevelingen. De Commissie beval de ondernemers aan om altijd zowel naar referenties te vragen als naar de reden van ontslag bij eerdere werkgevers en tevens alert te zijn op signalen dat een medewerker niet goed in een team functioneert.

  • Vraag 3

    Heeft u overwogen om tegen deze situaties ook stappen te ondernemen? Zo nee, waarom niet? Wat zijn hier de mogelijkheden toe?

    De verantwoordelijkheid bij de strafrechtelijke kant van misdragingen van het personeel ligt bij de rijksoverheid. Daarom zal ik een vorm van screening introduceren waarbij continue wordt bekeken of op de naam van een medewerker in de kinderopvang of in het peuterspeelzaalwerk een nieuw, relevant strafbaar feit in het Justitiële Documentatie systeem is bijgeschreven. Daarnaast zal ik een wettelijke meldplicht voor seksueel misbruik en geweld door professionals invoeren. Daarbij zal worden aangesloten bij het systeem zoals dat geldt voor het basisonderwijs.
    Bij het omgaan met gedragingen van (toekomstig) personeel die het strafrecht niet raken, ligt de primaire verantwoordelijkheid bij de private partijen zelf. Het is de verantwoordelijkheid van de ondernemers en de branche om op een zorgvuldige en verantwoorde manier invulling te geven aan de screening van het personeel bij de sollicitatieprocedure. Naar aanleiding van het rapport van de Commissie Gunning ontwikkelt de Brancheorganisatie Kinderopvang op dit moment een procedure, waarin opgenomen is aan welke voorwaarden de selectie van een kandidaat zou moeten voldoen. Daarnaast heeft deze brancheorganisatie een specifieke meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling opgesteld die ook ingaat op de situatie van vermoedens van kindermishandeling gepleegd door een beroepskracht en de daarbij te volgen stappen.

31 mei 2012 - 21 juni 2012
Kenniscentrum E-Quality en de afscheidsreceptie van zijn directeur
Johan Driessen (PVV), Joram van Klaveren (PVV)
Liesbeth Spies (minister binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (CDA), Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. http://www.e-quality.nl/themasymposium/ …
  • Vraag 1

    Hoeveel subsidie heeft kenniscentrum E-Quality sinds zijn bestaan ontvangen? Welke ministeries hebben subsidie verstrekt en waarom?

    E-Quality heeft in de afgelopen jaren van OCW ontvangen:
    2007
    2008
    2009
    2010
    2011
    2012
    E-Quality
    1 864 466
    1 909 213
    2 064 998
    1 858 498
    1 858 498
    1 393 874
    De loon- en prijsbijstelling, waarvoor E-Quality tot en met 2009 een vergoeding voor ontving, zorgt voor de oplopende reeks van 2007 tot en met 2009. De aflopende reeks vanaf 2010 wordt veroorzaakt door een efficiencykorting van 10% in dat jaar en een bezuiniging van 25% in 2012.
    Het ministerie van OCW heeft subsidie verstrekt aan E-Quality om de emancipatie van vrouwen en meisjes in de samenleving te bevorderen. E-Quality geeft beleidsadvies en verzorgt beleidsimplementatie voor en onderzoek naar emancipatie. E-Quality informeert overheden, politici en maatschappelijke organisaties. E-Quality is inmiddels, i.c. per 1 mei jl., gefuseerd met Aletta tot één nieuw kennisinstituut.

  • Vraag 2

    Wat zijn de kosten van de afscheidsreceptie van de directeur van E-Quality, mw. J. Ferrier?1

    E-Quality organiseert jaarlijks een voorjaarsbijeenkomst in de vorm van een symposium. Volgens gebruik wordt het symposium afgesloten met een borrel. Het symposium voor 2012 heeft donderdagmiddag 31 mei jl. plaatsgevonden. Deze keer is de borrel benut om professionele relaties en netwerkrelaties de gelegenheid te bieden afscheid te nemen van de vertrekkend directeur.
    De kosten van de bijeenkomst zijn op dit moment niet bekend; welke kosten hiermee gemoeid waren zal blijken bij de verantwoording.

  • Vraag 3

    Wilt u er zorg voor dragen dat er in toekomst geen subsidie meer verstrekt wordt aan kenniscentrum E-Quality of zijn rechtsopvolger? Zo nee, waarom niet?

    Nee, ik zie hiertoe geen aanleiding, de subsidieregeling Emancipatie voorziet in de mogelijkheid een subsidie te verstrekken aan organisaties die zich inzetten voor vrouwenemancipatie. Afhankelijk van de kabinetsdoelstellingen wordt bezien of een instelling of organisatie in aanmerking komt voor een subsidie. OCW controleert altijd of de taken en plannen voldoen aan de in de emancipatieregeling genoemde voorwaarden én aan de kabinetsdoelstellingen. Subsidies worden verleend voor een periode van één tot twee jaar.

25 mei 2012 - 22 juni 2012
Geschuif met bedragen bij ROC Flevoland
Metin Çelik (PvdA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
  • Vraag 1

    In hoeverre kunt u op basis van het inspectietoezicht uitspraken doen of de geruchten waar zijn dat de Raad van Bestuur van ROC van Amsterdam / ROC Flevoland alle onderwijsteams tekort doet, door de vergoeding voor de functiemix in de vorm van de LC-scholingsgelden niet toe te kennen aan deze teams, maar deze gelden, ten bedrage van € 2 miljoen, apart te parkeren op een separate kostendrager van het College van Bestuur?

    Op basis van het inspectietoezicht kan ik hierover geen uitspraken doen. Het financiële toezicht, in dit geval ten aanzien van de personeelskosten, beperkt zich tot de toets op hoofdlijnen of de besteding van middelen aansluit bij de meerjarige personeelsplanning. Een meer gedetailleerde controle op de bestedingen van specifieke uitkeringen, zoals de functiemix (salarismix in het mbo), maakt geen deel uit van het toezichtkader.
    De salarismix in het mbo is uitgewerkt in doelstellingen op instellingsniveau, gebaseerd op volledige uitputting van het beschikbare budget (75%1) door het toekennen van structurele promoties. Het bereiken van de doelstellingen verloopt via een groeimodel. Alle instellingen hebben hiervoor een plan van aanpak opgesteld. Volgens het plan van aanpak van ROC Flevoland worden alle middelen ingezet voor de structurele promoties van docenten. Voor zover het budget daarvoor in de eerste jaren ruimte laat (het gaat hier om de onderuitputting die ontstaat op basis van het groeimodel) worden de middelen ingezet voor een intensief scholingstraject van nieuwe de LC-ers. In een telefonisch gesprek op 19 juni j.l. met de leiding van het ROC Flevoland is bevestigd dat uitvoering van dit plan op koers ligt en dat de middelen dus niet voor andere doelen worden ingezet.

  • Vraag 2

    Hoe beoordeelt u het als het College van Bestuur deze constructie hanteert om zo een tekort te creëren dat werkt als excuus om een reorganisatie in gang te zetten?

    Zoals gesteld in het antwoord op vraag 1 is een dergelijke constructie mij niet bekend en is mij bevestigd dat de middelen in lijn met de doelstelling worden ingezet.

  • Vraag 3

    Gaat deze constructie ten koste van arbeidsplaatsen en wordt ook het primaire proces hiermee tekort gedaan?

    Nee, zie het antwoord onder 2.

  • Vraag 4

    Vindt u het aanvaardbaar dat deze Raad van Bestuur hiermee de welbewust geoormerkte functiemixvergoedingen van 2011 en 2012 voor iets heel anders aanwendt dan waarvoor ze bedoeld waren? Zo ja, op grond van welke overwegingen rekent u dit dan tot de beleidsvrijheid voor de instelling?

    Zoals aangegeven onder 2 is er op dit moment geen reden om te veronderstellen dat de middelen niet volgens afspraak worden besteed aan de salarismix.

  • Vraag 5

    Welke mogelijkheden heeft u om de Raad van Bestuur op zijn schreden te laten terugkeren?

    Zie het antwoord onder 4.

25 mei 2012 - 19 juni 2012
Het bericht “Nederlandse scholieren blijven vaker zitten”
Metin Çelik (PvdA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Aanhangsel Handelingen II, vergaderjaar 2011–2012, nr. 2479. …
  • Vraag 1

    Wanneer kan de Kamer de resultaten van het nader onderzoek naar de oorzaken, de doelmatigheid en de effectiviteit van het zittenblijven verwachten, zoals u heeft toegezegd in antwoord op eerdere schriftelijke vragen?1

    Ik verwacht de Kamer de resultaten van dit onderzoek en de eventuele beleidsmaatregelen op basis van de uitkomsten daarvan te kunnen toesturen in de eerste helft van 2013.

  • Vraag 2

    Wanneer kan de Kamer de eerste periodieke monitor over de relatie tussen schooladviezen/cito-eindtoetsscores en afstroom tegemoet zien?

    Naar verwachting zijn de resultaten beschikbaar in november 2012.

24 mei 2012 - 12 juni 2012
De vertraging van verplichte voorlichting over (homo- en trans)seksualiteit op scholen
Pia Dijkstra (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. «COC vreest vertraging verplichte voorlichting», www.coc.nl, 22 mei …
  • Vraag 1

    Klopt het bericht dat de Raad van State u heeft gevraagd om advies te vragen aan de Onderwijsraad over de Algemene Maatregel van Bestuur ter invoering van verplichte voorlichting over seksualiteit en seksuele diversiteit op scholen?1 Zo ja, heeft u daaraan gehoor gegeven en kunt u toelichten waarom u een dergelijk advies in dit late stadium noodzakelijk acht, nu de discussie over dit onderwerp al uitgebreid is gevoerd?

    De Raad van State heeft mij inderdaad verzocht om advies te vragen aan de Onderwijsraad over de door mij aangekondigde aanpassing van de kerndoelen op het gebied van seksualiteit en seksuele diversiteit. Zoals te doen gebruikelijk heeft de Regering gehoor gegeven aan dit verzoek van de Raad van State. Het advies van de Onderwijsraad wordt medio juni verwacht.

  • Vraag 2

    Kunt u aangeven wat deze adviesaanvraag betekent voor de door u toegezegde invoeringsdatum van 1 augustus 2012?

    In mijn brief aan uw Kamer d.d. 25 november 2011 schreef ik dat het voor aanpassing van de kerndoelen nodig is om het Besluit vernieuwde kerndoelen WPO en het Besluit kerndoelen onderbouw VO te wijzigen. Ik gaf aan dat ik zo spoedig mogelijk een voorstel daartoe zou opstellen en in procedure zou brengen, zodat dit rond april 2012 aan beide Kamers overgelegd zou kunnen worden. Dan zou het besluit per 1 augustus 2012 in werking kunnen treden.
    Omdat na ontvangst van het advies van de Onderwijsraad nog een aantal procedurefasen moeten worden doorlopen, verwacht ik dat het wijzigingsbesluit pas na het zomerreces aan beide Kamers der Staten-Generaal overlegd zal kunnen worden. Aangezien een aanpassing van de kerndoelenbesluiten op grond van het vijfde lid van artikel 9 van de Wet op het primair onderwijs, respectievelijk het eerste lid van artikel 22 van de Wet op het voortgezet onderwijs, niet in werking treedt dan nadat vier weken na deze overlegging zijn verstreken, is inwerkingtreding per 1 augustus 2012 dus niet meer mogelijk. Ik streef er daarom naar de wijziging van de kerndoelen per 1 augustus 2013 in werking te laten treden. Indien geen van beide Kamers (op grond van genoemde wetsartikelen) de wens te kennen geven dat het onderwerp niet in de Algemene Maatregel van Bestuur, maar in de wet geregeld moet worden, zal van inwerkingtreding per 1 augustus 2013 sprake zijn.
    De verwachting is echter dat verreweg de meeste scholen in schooljaar 2012/2013 aandacht zullen besteden aan seksualiteit en seksuele diversiteit. Via onder meer de sectororganisaties zijn scholen actief opgeroepen om (verder) werk te maken van deze thematiek. Bovendien geef ik scholen binnenkort de mogelijkheid om in te tekenen op een pilot om een veilig klimaat voor lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender (lhbt) jongeren op scholen te creëren. Aan deze pilot kunnen 70 PO en 70 V(S)O scholen deelnemen. Ik onderzoek gelijktijdig of de maatregelen van deze pilot ook effectief zijn.
    Daarnaast ondersteun ik meer initiatieven om de aandacht voor LHBT in het onderwijs blijvend te vergroten. Zo lanceert de Onderwijsalliantie voor Seksuele Diversiteit op vrijdag 29 juni de Mijn ID-campagne. Deze campagne wil mensen in en rond het onderwijs (zowel primair als voortgezet onderwijs) betrekken bij het streven dat iedereen zichzelf kan zijn op school, dus ook lhbt-ers. Ook ondersteun ik COC Nederland in haar ambities om het aantal gay straight allianties op scholen te verdubbelen van 150 naar 300 en de vrijwillige voorlichting naar meer scholen uit te breiden.
    Vooruitlopend op de beoogde inwerkingtreding van het wijzigingsbesluit gaan scholen in zowel primair als voortgezet onderwijs dus voortvarend aan de slag met het onderwerp.

  • Vraag 3

    Bent u bereid er alles aan te doen om de invoeringsdatum van 1 augustus 2012 te halen?

    Zie antwoord op vraag 2.

24 mei 2012 - 6 juni 2012
Bevindingen van NWO-onderzoekers in relatie tot onderadvisering
Metin Çelik (PvdA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Zie http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_8U4FE5.
2. Kamerstuk 33 000 VIII, nr. 141.
3. Brief van de minister van OCW, d.d. 10 februari 2012 (Kamerstuk 33 0…
  • Vraag 1

    Heeft u kennisgenomen van bevindingen van de NWO-onderzoekers bij het onderzoeksproject «De rol van de school in de socialisatie van migrantengezinnen», waarbij zij signaleren dat leerkrachten de schoolprestaties van allochtone kinderen vaak toeschrijven aan inzet («je best doen») en die van Nederlandse kinderen vaker toeschrijven aan psychologische factoren, zoals concentratie of faalangst?1

    Ik heb kennis genomen van deze bevindingen van het onderzoek naar de rol van de school in de socialisatie van migrantengezinnen.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat deze bevindingen van belang zijn voor de wijze waarop u uitvoering geeft aan de motie inzake onderadvisering?2

    Op welke wijze ik uitvoering ga geven aan de motie inzake onderadvisering hangt af van de uitkomsten van het onderzoek naar de relatie tussen onderadvisering, opstroom en afstroom en etniciteit van leerlingen. In hoeverre het toeschrijven van inzet of concentratie als oorzaak van schoolprestaties daarbij van belang is kan ik nu nog niet overzien.

  • Vraag 3

    Hoe laat u dit onderzoek betrekken bij het advies dat wordt opgesteld voor scholen ten behoeve van het voorkómen van onderadvisering, waarover u heeft aangekondigd de Kamer in het najaar van 2012 te kunnen informeren?3

    Van dit onderzoek wordt kennis genomen om het belang er van in te schatten bij de opstelling van een mogelijk advies over het tegengaan van onderadvisering.

21 mei 2012 - 19 juni 2012
Het verdwijnen van de studie Fries
Boris van der Ham (D66)
Halbe Zijlstra (staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
1. Wellicht einde aan studie Fries, Telegraaf.nl 18 mei 2012.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op het verdwijnen van de enige Nederlandse universitaire opleiding Friese taal en cultuur van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG)?1

    Ik heb begrepen dat de bacheloropleiding Friese taal en cultuur – in afwijking van eerdere berichtgeving daarover – als afzonderlijke opleiding wordt gehandhaafd en geregistreerd blijft in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs. Zie ook mijn antwoord van 26 april jl. op vragen van de leden Jadnanansing en Jacobi (beiden PvdA) van uw Kamer over hetzelfde onderwerp.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat het beschermen en onderzoeken van de Friese taal en cultuur niet afhankelijk moet zijn van het toevallige aantal studenten dat in een jaar voor de opleiding wordt aangetrokken? Deelt u de mening dat als de kennis en kunde eenmaal is verdwenen, de bestaande expertise lastig opnieuw op te bouwen is?

    De eerste mening deel ik niet helemaal. In het algemeen geldt immers voor elke studie dat het behoud van kennis en kunde ten langen leste ook mede afhankelijk is van de belangstelling voor het betreffende vakgebied; die belangstelling komt onder andere tot uitdrukking in het aantal inschrijvingen voor de opleiding. Dit gegeven staat overigens los van de bescherming van de Friese taal en cultuur.
    De mening dat het moeilijk is expertise, wanneer zij eenmaal is verdwenen, opnieuw op te bouwen, deel ik.

  • Vraag 3

    Bent u van plan om te bevorderen dat de studie en de kennis van het Fries wordt geborgd?

    Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1. heb aangegeven blijft het Fries aan de RUG niet alleen zelfstandig bestaan, de bachelor zal tevens programmatisch en inhoudelijk worden ingekaderd in de nieuwe brede bachelor Europese talen en culturen. Het laatste is naar mijn mening een verstandige aanpak van de RUG en de beste manier om kennis en kunde op het gebied van het Fries in stand te houden. Zie ook mijn antwoord van 2 mei jl. op vragen van de leden De Rouwe en Ferrier (beiden CDA) van uw Kamer over het voornemen van verschillende universiteiten om talenstudies te laten opgaan in brede studies.

16 mei 2012 - 21 juni 2012
Mogelijke discriminatie van een school en de regels van het ministerie omtrent examens
Boris van der Ham (D66)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. «Beschuldiging discriminatie school onterecht», nu.nl 11 mei 2012.
  • Vraag 1

    Wat is uw beleidsmatige reactie op het bericht «Beschuldiging discriminatie school onterecht»?1

    Ik heb kennisgenomen van het bericht op nu.nl 11 mei 2012 («Beschuldiging discriminatie school onterecht?») en ik heb om diverse redenen na overleg met het College voor Examens en de Inspectie van het Onderwijs besloten de school geen ruimte te geven om van de regels af te wijken. In mijn antwoord op vraag 2 en 3 ga ik in op deze redenen. Ook verwijs ik u naar mijn antwoorden op de vragen gesteld door de leden Ortega-Martijn (ChristenUnie) en Biskop (CDA) over deze casus.

  • Vraag 2

    Herkent u het dilemma van scholen bij leerlingen die vanwege een rekenstoornis, dyscalculie, niet in staat zijn om formules te onthouden, maar wel toe te passen, en de wens om betreffende leerlingen een zogenaamde formulekaart te geven? Hoe groot is de groep leerlingen in Nederland die een dergelijke handicap heeft?

    Ik herken de wens van scholen om leerlingen met een (ernstige) rekenstoornis, dyscalculie een zogenaamde formulekaart te geven. De reden dat het gebruik van een formulekaart niet is toegestaan voor het centraal examen is dat de kaart informatie bevat of kan bevatten die de leerling op grond van de exameneisen zou moeten beheersen. Beheersing van formules en rekenregels is naast en in samenhang met de toepassing van de formules één van de exameneisen bij verschillende vakken in het voortgezet onderwijs.
    Er zijn op dit moment geen exacte gegevens bekend hoe groot de groep leerlingen in Nederland is met ernstige reken- wiskundeproblemen en dyscalculie. Uit de Quickscans dyslexie en dyscalculie die ik over de schooljaren 2009–2010 (PON-onderzoek 2010) en 2010–2011(KPC-onderzoek, herhaalde meting) heb laten uitvoeren naar aanleiding van het voornemen de exameneisen aan te scherpen blijkt dat er in beide examenjaren slechts een zeer gering aantal leerlingen met een dyscalculieverklaring eindexamen heeft gedaan. De groep leerlingen met dyscalculie die uitsluitend formules niet kan onthouden maar wel kan toepassen is daarvan weer een deel.

  • Vraag 3

    Wat is de reden dat het ministerie al meteen heeft laten weten dat er geen uitzonderingen zullen komen voor dergelijke leerlingen? Deelt u de mening dat het wenselijk is dat er maatwerk voor dit soort leerlingen geleverd moet worden?

    Ik heb al meteen laten weten dat er geen uitzonderingen zullen komen omdat het centraal examen op het punt stond te beginnen. Daarnaast zijn er voor mij gerede inhoudelijke, juridische en organisatorische redenen om het advies van de CGB niet over te nemen. In mijn antwoord op vraag 2 van de leden Ortega-Martijn (ChristenUnie) en Biskop (CDA) over deze casus ga ik op de redenen hiervan in.
    Ik deel de mening dat maatwerk soms nodig is. Mijn beleid is er op gericht ervoor te zorgen dat scholen leerlingen met ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie optimaal kunnen ondersteunen in het onderwijs (aanpassing lesmateriaal, protocollen om scholen handvatten te bieden om deze leerlingen gericht te ondersteunen).
    Ik acht het van groot belang dat er voor leerlingen met dyscalculie geen onnodige drempels worden opgeworpen. Echter, zoals ik heb aangegeven in het VSO van 7 september 2011, in mijn brief van 12 december 2011 en in mijn beantwoording van 23 april 2012 op de vragen gesteld in het verslag van het schriftelijk overleg over de brief van 12 december 2011, staat de waarde van het diploma voor mij buiten discussie. Hieraan wil ik niet tornen en evenmin aan de ( huidige zowel als nieuwe) exameneisen die hieraan gesteld worden, ook niet voor leerlingen met dyscalculie. In verband met de invoering van de verplichte rekentoets heb ik verschillende trajecten in gang gezet. Er wordt een protocol Ernstige RekenWiskunde problemen en Dyscalculie (ERWD) voor het voortgezet onderwijs ontwikkeld. Dit protocol komt medio 2012 beschikbaar. Daarnaast wordt in opdracht van het College voor Examens op dit moment onderzoek gedaan door de Hogeschool Utrecht. In dit onderzoek wordt nagegaan hoe leerlingen met een reken/wiskunde stoornis recht kan worden gedaan bij de nog in te voeren rekentoets.

  • Vraag 4

    Hoe beoordeelt u de uitspraak van de Commissie Gelijke Behandeling die stelt dat hier sprake is van een botsing van de Wet gelijke behandeling en de examenregels van het ministerie? Bent u in dat licht van plan alsnog met een mogelijke praktische oplossing te komen?

    Zoals ik mijn antwoord op vraag 3 van de leden Ortega-Martijn en Biskop heb aangegeven is er mijns inziens geen sprake van een botsing van de Wet gelijke behandeling en de examenregels.
    Zoals ik in mijn antwoord op bovenstaande vraag heb aangegeven zijn er verschillende trajecten in gang gezet.

16 mei 2012 - 1 juni 2012
Segregatie in het onderwijs en mooie ouderinitiatieven
Metin Çelik (PvdA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Metro, 14 mei 2012.
  • Vraag 1

    Hebt u kennisgenomen van het artikel «Witte ouders fietsen om voor zwarte school»?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat het ouderinitiatief «Samen naar de Fiep» een prachtig initiatief is dat navolging verdient?

    Ouders zijn vrij in het maken van een keuze voor de basisschool voor hun kinderen. Wanneer ouders er voor kiezen om al dan niet gezamenlijk voor een gemengde school te kiezen is dat prima.

  • Vraag 3

    Hoe beoordeelt u de stelling van de heer van Walraven, directeur van het Kenniscentrum Gemengde scholen, dat het ouderinitiatief slechts een marginaal succes is omdat scholen soms «te wit» worden en omdat de deelname van ouderparen soms bleef steken bij 5 ouderparen»? Hoe beoordeelt u de stelling van de heer van Walraven, dat «de sleutel tot het terugdringen van segregatie in het onderwijs ligt bij de ouders»? Deelt u de mening dat dergelijke ouderinitiatieven maximale ondersteuning van de overheid verdienen? Bent u bereid om onderzoek te doen naar de wijze waarop deze ouderinitiatieven zo goed mogelijk door de overheid gesteund kunnen worden? Zo nee, waarom niet?

    Ik heb uw kamer op 13 april 2012 geïnformeerd over de uitkomsten van de pilots om segregatie in het basisonderwijs tegen te gaan en mijn beleidsreactie daarop gegeven (Kamerstuk 31 293 nr. 139). Uit de evaluatie blijkt dat de ingezette instrumenten, waaronder ouderinitiatieven, maar een zeer beperkte bijdrage leveren aan het tegengaan van segregatie. In de beleidsreactie heb ik aangegeven dat elke basisschool een goede school behoort te zijn ongeacht de samenstelling er van. Ik wil dan ook van bovenaf geen maatregelen opleggen om segregatie in het onderwijs tegen te gaan. Indien men op lokaal niveau initiatieven wil nemen om tot gemengde scholen te komen is daar voldoende ruimte voor. Ik vind het daarom niet zinvol om te onderzoeken op welke wijze de ouderinitiatieven door de overheid ondersteund kunnen worden.

  • Vraag 4

    Ziet u ook een actieve rol voor uzelf bij het tegengaan van segregatie op de scholen? Zo nee, waarom niet? Zo ja waar blijkt dat uit? Kunt u een volledig overzicht geven van de activiteiten die u de afgelopen kabinetsperiode heeft ondernomen om gemengde scholen te stimuleren?

    Zie het antwoord op vraag 3.

16 mei 2012 - 21 juni 2012
Het bericht dat gebruik van de rekenkaart voor leerlingen met een rekenstoornis niet is toegestaan bij de eindexamens
Cynthia Ortega-Martijn (CU), Jack Biskop (CDA)
Marja van Bijsterveldt (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CDA)
1. Volkskrant, 11 mei 2012.
2. Nu.nl, 11 mei 2012.
  • Vraag 1

    Kent u de berichten «School discrimineert meisje met rekenstoornis»1 en «Beschuldiging discriminatie school onterecht»?2

    Ik heb kennisgenomen van deze beide berichten.

  • Vraag 2

    Wat is uw reactie op de uitspraak van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB), die vindt dat de school «verboden onderscheid op grond van handicap of chronische ziekte» maakt, omdat de leerling met dyscalculie geen rekenkaart mag gebruiken tijdens het examen?

    Ik heb het oordeel van de CGB van 7 mei 2012 bestudeerd. Anders dan de CGB ben ik van oordeel dat het niet in strijd is met de wet om de betreffende leerling geen rekenkaart te laten gebruiken tijdens het examen. Ik heb besloten de school geen ruimte te geven om van de geldende regels voor het centraal examen af te wijken. Het uitgangspunt bij mijn beleid voor dyscalculie is kort samengevat dat ik er alles aan doe om zoveel mogelijk drempels voor deze leerlingen weg te nemen, maar dat hierbij geen tweedeling in exameneisen mag ontstaan. Wanneer dit uitgangspunt naast de uitspraak van de CGB wordt gelegd zie ik met name spanning op dit tweede uitgangspunt. De formulekaart (het hulpmiddel waar het in dit geval om gaat) bevat informatie of kan informatie bevatten die de leerling op grond van de exameneisen moet beheersen. Beheersing van formules en rekenregels is naast en in samenhang met de toepassing van de formules één van de exameneisen bij verschillende vakken in het voortgezet onderwijs. De exameneisen zijn bekend. Blijkens het oordeel van de CGB waren zowel de leerlinge als de school hiervan op de hoogte.
    Daarnaast heb ik nog andere argumenten om af te wijken van het advies van de CGB. Als leerlingen met dyscalculie niet aan deze exameneis hoeven te voldoen, zou dit niet alleen de genoemde tweedeling betekenen, maar zou dit tevens leiden tot rechtsongelijkheid. Om dit probleem mogelijk te ondervangen zal in afstemming met het CvE worden nagegaan of een aangepaste vorm van de formulekaart soulaas kan bieden. Gelet op het tijdstip van het advies van de CGB is het daarnaast niet verstandig om enkele dagen voor de start van de centrale examens de regels voor alle leerlingen aan te passen. De exameneisen zijn ruim twee jaar van te voren bekend gemaakt. Overname van het advies zou betekenen dat het samenhangende pakket aan exameneisen vlak voor de laatste fase wordt aangepast.
    Bovenstaande samengevat zijn er voor mij gerede inhoudelijke, juridische en organisatorische redenen om af te wijken van het advies van de CGB.
    Graag verwijs ik u voor verdere informatie ook naar mijn antwoorden op de vragen gesteld door het lid Van der Ham (D66) over deze zaak.

  • Vraag 3

    Waarom is gebruik van de formulekaarten voor leerlingen met aantoonbare dyscalculie bij de eindexamens niet toegestaan? Kunt u nader ingaan op de constatering van de CGB dat er een botsing is tussen de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte en de examenregels en de constatering van de CGB dat de Wet gelijke behandeling in formele zin boven de examenregels staat?

    Zie voor het antwoord op het eerste deel van deze vraag het antwoord op vraag 2.
    Wat het tweede deel van de vraag betreft, het is juist dat een wet, en daarmee de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBh/cz) boven een AMvB staat.
    Echter, een botsing tussen wet en AMvB is naar mijn mening niet aan de orde omdat de beheersing van formules en rekenregels de eindexameneisen zelf betreft, terwijl de WGBh/cz daar geen betrekking op heeft. Op grond van de WGBh/cz kan een school verplicht zijn doeltreffende aanpassingen te verrichten om de toegang tot het onderwijs te vergemakkelijken, maar dat betekent niet dat op grond daarvan de eisen van wat de leerling moet kennen en kunnen, zouden moeten worden aangepast.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat het verbod op het gebruik van hulpmiddelen als de rekenkaart heroverweging verdient, gezien de uitspraak van de CGB over de gevolgen voor leerlingen met dyscalculie en gezien de verzwaring van de exameneisen? Bent u bereid om in lijn met de uitspraak van de CGB de examenregelgeving aan te passen? Zo nee, waarom niet?

    Zie ook mijn antwoord op vraag 2, waarin ik inga op de huidige situatie. Ten aanzien van de aanscherping van de exameneisen acht ik het met u van groot belang dat er voor leerlingen met dyscalculie geen onnodige drempels worden opgeworpen door de verzwaring van de exameneisen. Echter, zoals ik heb aangegeven in het VSO van 7 september 2011, in mijn brief van 12 december 2011 en in mijn beantwoording van 23 april 2012 op de vragen gesteld in het verslag van het schriftelijk overleg over de brief van 12 december 2011, staat de waarde van het diploma voor mij buiten discussie. Ik wil niet tornen aan de civiele waarden van onze diploma’s en aan de eisen die daaraan gesteld worden, ook niet voor leerlingen met dyscalculie. Ik doe er alles aan om leerlingen met dyscalculie in staat te stellen het diploma te halen en scholen daartoe te faciliteren. In verband met de invoering van de verplichte rekentoets heb ik verschillende trajecten in gang gezet. Er wordt een protocol Ernstige RekenWiskunde problemen en Dyscalculie (ERWD) voor het voortgezet onderwijs ontwikkeld. Dit protocol komt medio 2012 beschikbaar. Daarnaast wordt in opdracht van het College voor Examens op dit moment onderzoek gedaan door de Hogeschool Utrecht. In dit onderzoek wordt nagegaan hoe leerlingen met een reken/wiskunde stoornis recht kan worden gedaan bij de nog in te voeren rekentoets.

  • Vraag 5

    Bent u bereid om scholen zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over gebruik van de formulekaarten, maar ook over andere ondersteuning voor leerlingen met dyslexie en dyscalculie, zodat voor de huidige examens duidelijkheid komt?

    Die duidelijkheid wordt geboden. Zie mijn antwoord op bovenstaande vraag.