Vraag 1

Is het waar dat Nederlandse instanties, te weten het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het Veteraneninstituut in Doorn, die door het rijk worden gesubsidieerd, financiële steun hebben gegeven aan het boekje «Het sprookje van de Dappere Ridder», geschreven door een Servische ex-militair die in het verleden tegen Nederlandse militairen heeft gevochten?1

Het Herinneringscentrum Kamp Westerbork ontvangt geen subsidie van Defensie.
Het Veteraneninstituut heeft geen financiële steun gegeven aan het boekje «Het sprookje van de Dappere Ridder», maar de auteur in het kader van de Kinderboekenweek slechts uitgenodigd voor een lezing en daarvoor de reis- en verblijfskosten betaald. Het boekje beoogt kinderen op speelse wijze uit te leggen welke gevolgen een oorlog kan hebben voor militairen en hun gezinnen.

Vraag 2

Zo ja, wat vindt u van het feit dat Nederlandse subsidies worden gebruikt voor literaire doeleinden van een Servische ex-militair, die in de Balkon-oorlog in 1999 tegen onder andere Nederlandse militairen vocht?

Zie antwoord op vraag 1.

Vraag 3

Kunt u zich voorstellen dat Nederlandse veteranen, die een prominente plaats innamen in de gevechten van de NAVO tegen de Serviërs, diep geschokt zijn over deze verkwisting van belastinggeld? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 1.

Vraag 4

Zijn er naast het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het Veteraneninstituut nog andere instanties die worden gevoed met overheidssubsidies en op hun beurt hebben bijgedragen aan de totstandkoming van dit boekje? Zo ja, welke?

Defensie heeft ook niet op een andere wijze bijgedragen aan de totstandkoming van dit boekje.

Vraag 5

Zijn er mogelijkheden om bepaalde subsidiegelden, die zijn verstrekt voor de totstandkoming van dit boekje, terug te vorderen? Zo ja, bent u bereid om deze subsidiegelden daadwerkelijk terug te vorderen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord op vraag 1.

Vraag 6

Welke maatregelen kunnen er worden genomen om in de toekomst te garanderen dat zulke schandalige subsidies niet meer worden verstrekt?

Er zijn geen aanvullende maatregelen nodig. Bij subsidies die door de Nederlandse overheid worden verstrekt, wordt nauwkeurig toezicht gehouden op de besteding conform het doel waarvoor die subsidies zijn verstrekt.

Vraag 1

Kent u de op 8 oktober jl. aangenomen resolutie van de vrouwen van de Europese Volkspartij (EVP-V) over «Women in Conflict Zones and Situations»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat er tien jaar na het aannemen van de Veiligheidsraadresolutie 1 325 resultaten zijn geboekt, maar dat er op bredere schaal uitvoering moet worden gegeven aan de resolutie 1325?

Er zijn resultaten gehaald in de uitvoering van VNVR 1325, maar ben het met SGVN Ban Ki-Moon eens dat meer landen hun uitspraken over de rol van vrouwen in vredesprocessen moeten omzetten in concrete acties, onder andere middels Nationale Actieplannen.
Nederland heeft zich met de uitvoering van het Nationaal Actieplan 1325 zowel internationaal als op landenniveau geprofileerd. In het bijzonder vanwege de Nederlandse geïntegreerde benadering rond vrouwen, vrede en veiligheid en onze interdepartementale samenwerking in partnerschap met het maatschappelijk middenveld. In de afgelopen jaren is Nederland meerdere malen gevraagd assistentie te verlenen aan andere landen (o.a. Argentinië, Duitsland, Ierland, Spanje) in het opstellen en uitvoeren van beleid omtrent VNVR 1325. In de afgelopen weken hebben ook Portugal en Frankrijk om dergelijke contacten gevraagd.
Voorts ondersteunt Nederland, in samenwerking met onder andere de Verenigde Staten en het maatschappelijk middenveld, een proces ter bevordering van de uitvoering van het National Action Plan for the Women of Afghanistan (NAPWA). Het NAPWA is in 2008 door het Afghaanse parlement aangenomen, heeft een breed maatschappelijk draagvlak en omvat onder andere een doelstelling over VNVR resolutie 1325.

Vraag 3

Bent u bereid gevolg te geven aan de oproep van uw ambtsvoorganger, gedaan tijdens het congres op 8 oktober dat meer landen de VR-resolutie moeten uitvoeren en een Nationaal Actieplan moeten opstellen? Zo ja, op welke wijze gaat u dit doen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid de oproepen uit deze resolutie mee te nemen bij de inzet vanuit Nederland om te komen tot een gemeenschappelijke positie van de EU – met ambitie – bij de officiële viering van 10 jaar Veiligheidsraadresolutie 1 325 inzake vrouwen, vrede en veiligheid? Kunt u daarbij specifiek het belang van inzet van vrouwelijke militaire en civiele krachten binnen NAVO- en met name VN-missies (met prioriteit voor de VN-missie in de Democratische Republiek Congo) meenemen?

Ja. Nederland heeft zich sterk gemaakt voor een gedegen gemeenschappelijke EU verklaring tijdens het Open Debat in de Veiligheidsraad op 26 oktober. Nederland pleitte onder andere voor opname van de conclusies van een seminar (maart 2010) onder Spaans EU voorzitterschap die meer training en gendercapaciteit in missies bepleiten. Voorts maakt Nederland zich sterk voor het opnemen van concrete toezeggingen van de EU, onder andere de inzet van financiële middelen van de EU zoals het EU Stabiliteitsinstrument.

Vraag 5

Op welke wijze probeert Nederland, eventueel in samenwerking met het Belgisch voorzitterschap van de EU, dat de 10e verjaardag van resolutie 1325 als prioriteit heeft aangegeven, een extra impuls te geven aan de uitvoering van resolutie 1325?

Op 17 november a.s. organiseren de Nederlandse en Spaanse ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie het seminar «Gender in Peacekeeping & Peacebuilding». Het doel van dit seminar is effectieve manieren vast te stellen waarop donorlanden, troepensturende landen en kennis- en trainingsinstituten elkaar wederzijds kunnen versterken in het bevorderen van gendercapaciteit en participatie van lokale vrouwen in conflictprocessen. Tevens zal op die dag de brochure «The Dutch Do’s on Women, Peace & Security – Defence, Diplomacy and Development in Partnership» worden gelanceerd. Deze brochure, die vertelt over de ervaringen die Nederland in de afgelopen jaren heeft opgedaan op dit terrein, krijgt een brede internationale verspreiding.

Vraag 6

Kunt u aangeven wat de Nederlandse inzet wordt en – zodra bekend – hoe het gemeenschappelijk EU-standpunt luidt?

Tijdens het mid-term review van het Nederlands NAP (april 2010) is besloten dat de focus van de gezamenlijke Nederlandse inzet komt te liggen op het bevorderen van vrouwelijk leiderschap en politieke participatie in een viertal landen (Afghanistan, Burundi, Colombia en de DRC).
Bovendien worden het stabiliteitsfonds en wederopbouwfonds ingezet voor 1325- gerelateerde initiatieven, zoals het ondersteunen van de opstartfase van een Women, Peace & Security Institute in het Kofi Annan Training Centre (Ghana) en van een VN trainingsmodule omtrent seksueel geweld voor troepensturende landen.
Het EU-standpunt doe ik u hierbij toekomen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «EU grants Egypt 609 million euros for development»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de Europese Unie zich niet moet bezighouden met het uitdelen van ontwikkelingshulp? Zo nee, waarom niet?

Al sinds de oprichting van de EEG in 1957 maakt ontwikkelingssamenwerking deel uit van haar externe beleid en dat van de EU. Op dit moment is Europese ontwikkelingssamenwerking expliciet verankerd in het werkingsverdrag van de Europese Unie (art 208 en 209). De uitbanning van armoede in de wereld vormt een van de basisdoelstellingen van de EU (art 3 en 21 van het Verdrag betreffende de Europese Unie). Daarnaast heeft de EU in tal van verdragen met derde landen (Verdrag van Cotonou; associatie- en partnerschapsovereenkomsten) afspraken gemaakt over ontwikkelingssamenwerking. Zoals in het regeerakkoord is onderstreept, respecteert het Kabinet internationale verdragen.
Ook hecht het Kabinet in algemene zin aan ontwikkelingssamenwerking, getuige de passage daarover in het regeerakkoord en het substantiële budget dat Nederland ook de komende jaren voor officiële hulp beschikbaar stelt.
Daarbij kan worden aangetekend dat ontwikkelingssamenwerking vaak niet alleen de belangen van mensen in ontwikkelingslanden dient, maar ook onze eigen Nederlandse en Europese belangen. Een sterk internationaal georiënteerde economie als de Nederlandse heeft baat bij stabiliteit, veiligheid en groeiende koopkracht elders in de wereld, ook in ontwikkelingslanden en de buurlanden die Europa omringen. In veel gevallen kunnen we juist via de band van de EU een steviger antwoord geven op grote mondiale vraagstukken zoals armoede, veiligheid, het versterken van fragiele staten, klimaatverandering, bescherming van mensenrechten, open en eerlijke handel, illegale migratie en bestrijding van grensoverschrijdende infectieziekten als AIDS en tuberculose. Europese ontwikkelingssamenwerking kan soms schaalvoordelen bieden, reden waarom het Kabinet het van belang vindt dat de EU over een substantieel budget beschikt voor ontwikkelingssamenwerking en extern beleid.
In het regeerakkoord heeft het Kabinet het voornemen uitgesproken om het ontwikkelingsbeleid te moderniseren. Europa vormt een belangrijk kanaal om deze modernisering te realiseren. Daarnaast zou ook de Europese ontwikkelingssamenwerking zelf onderwerp moeten zijn van de beoogde moderniseringsslag.

Vraag 3

Hoeveel van de aan Egypte weggeven 609 miljoen euro is door de Nederlandse belastingbetaler opgehoest? Wilt u dat tot op de cent nauwkeurig aangeven?

Het door u aangehaalde bedrag van € 609 miljoen euro betreft een enveloppe voor vijf jaar die de EU voor Egypte reserveert. Nederland financiert 5% van de EU-begroting. € 30,45 miljoen van de € 609 miljoen is derhalve theoretisch aan de Nederlandse bijdrage aan de EU-begroting toe te rekenen. Het Kabinet tekent daarbij echter aan dat lang niet alle uitgaven uit de EU-begroting één-op-één kunnen worden toegerekend aan lidstaten.

Vraag 4

Hoe legt u het aan de belastingbetaler uit dat de Europese Unie honderden miljoenen overmaakt aan Egypte, terwijl de Europese economieën in het slop zitten, Egypte fundamentele mensrechten schendt en Egypte wel de mogelijkheid heeft om fors te investeren in een omvangrijk militair apparaat?

Europese ontwikkelingssamenwerking draagt bij aan economische groei, vermindering van armoede alsmede politieke hervormingen in Egypte. Daarnaast is de ontwikkeling van Egypte ook in het directe belang van de Europese Unie zelf. Egypte is een buurland van de Europese Unie. De Europese Unie heeft baat bij stabiliteit, veiligheid, maatschappelijke hervormingen en groeiende koopkracht in Egypte. Dit komt de handel met de Europese Unie en daarmee ook de Nederlandse economie ten goede en draagt ook bij aan de oplossing van mondiale problemen zoals migratie. Tegelijkertijd blijft het van belang om de ontwikkelingen ten aanzien van zaken als mensenrechten en de verhouding tussen militaire- en sociale uitgaven kritisch te volgen. Juist via instrumenten als de Europese ontwikkelingssamenwerking en de associatieovereenkomst EU-Egypte kan de EU de Egyptische regering kritisch over deze kwesties aanspreken.

Vraag 5

Bent u bereid alles in het werk te stellen om de schenking aan Egypte terug te draaien, toekomstige schenkingen aan Egypte te voorkomen en ook alle bilaterale ontwikkelingshulp, behoudens noodhulp, aan Egypte te stoppen? Zo nee, waarom niet?

Neen. De steun aan Egypte uit de EU-begroting heeft een wettelijke basis, te weten de Verordening (EG) nr. 1638/2006 van het Europees Parlement en de Raad houdende algemene bepalingen tot invoering van een Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument. Deze Verordening is in 2006 tot stand gekomen na co-decisie met het Europees Parlement.

Vraag 1

Kent u het artikel van Geoff Dyer: «Beijing denounces Nobel for Liu Xiaobo»1 en het nieuwsbericht «Liu Xiaobo draagt Nobelprijs op aan slachtoffers Tiananmen»?2

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat de Chinese regering heeft verklaard dat het «een obsceniteit» is dat aan de Chinese mensenrechtenactivist Liu Xiaobo de Nobelprijs voor de Vrede werd toegekend en dat Xiaobo «een misdadiger» is die zijn straf moet uitzitten? Zo ja, hoe beoordeelt u die Chinese verklaring?

De Chinese regering heeft niet verklaard dat de toekenning van de Nobelprijs aan de heer Liu een obsceniteit is. De term die in de officiële Chinese woordvoering is gebruikt laat zich vertalen als «blasfemie». De Chinese autoriteiten kwalificeren de heer Liu inderdaad als een misdadiger, omdat hij op 25 december 2009 door een Chinese rechter schuldig is bevonden aan het aanzetten tot ondermijning van de staatsmacht.
Nederland en de EU distantiëren zich van dergelijke kwalificaties en beschouwen de heer Liu als een mensenrechtenverdediger.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u, met het oog op de bilaterale en de Europese «mensenrechtendialoog» met China, de constatering van Geoff Dyer: «Pressure from Beijing has successfully downgraded the importance of human rights in diplomatic discussions with China»?

Ik onderschrijf de stelling van de heer Dyer niet. Nederland en de EU hebben in het verleden geregeld bij de Chinese autoriteiten aandacht gevraagd voor de mensenrechtensituatie in China en zullen dat met kracht blijven doen op verschillende niveaus en bij verschillende gelegenheden.

Vraag 4

Bent u bereid de Chinese regering te verzoeken Liu Xiaobo onmiddellijk in vrijheid te stellen en het huisarrest van zijn echtgenote Liu Xia op te heffen?

Ja. Nederland en de EU hebben sinds december 2008 bij herhaling aangedrongen op de vrijlating van Liu Xiaobo en aandacht gevraagd voor de situatie van zijn vrouw Liu Xia, en blijven dat doen.

Vraag 1

Kent u het bericht «Egyptian State Security Behind Anti-Church Demonstrations»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat moslims in Egypte de afgelopen maand zeer bedreigende acties hebben gevoerd tegen de Koptische christenen?

In Egypte bestaan tussen de verschillende religieuze groeperingen al geruime tijd spanningen tengevolge van toegenomen religiositeit bij zowel moslims als christenen, en lokale sociaal-economische conflicten, zoals geschillen over landeigendom. Recente incidenten met betrekking tot de Koptische Kerk hebben de verhoudingen verder op scherp gezet. De Egyptische overheid is zich bewust van het potentiële gevaar dat uitgaat van deze spanningen en zet zich in om escalatie te voorkomen. Zo organiseert de overheid verzoeningsactiviteiten tussen moslims en christenen. Daarnaast heeft President Mubarak onlangs een zero-tolerance beleid aangekondigd jegens degenen die haat zaaien en de sektarische spanningen aanwakkeren.

Vraag 3

Is het waar dat deze haatzaaiers geen strobreed in de weg is gelegd door de Egyptische veiligheidsdiensten, die er wel genadeloos op los slaan als er wordt gedemonstreerd over onderwerpen als democratie en verkiezingsfraude?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat bij zo’n demonstratie op 8 oktober 2010 in Alexandrië het hoofd van de staatsveiligheidsdienst aanwezig was?

Nee, dit kan ik niet bevestigen.

Vraag 5

Onderschrijft u het beeld dat de Egyptische veiligheidsdiensten deze bedreigende acties van moslims tegen christenen toestaan om de islamitische haat en gewelddadigheid af te wenden van de overheid en tegen de christenen te keren, die met het oog op de komende verkiezingen angst aangejaagd moet worden?

De veiligheidsdiensten in Egypte richten zich voornamelijk tegen radicale islamitische krachten en de verboden Moslimbroederschap. Recentelijk zijn 150 leden van deze organisatie opgepakt. Volgens Amnesty International zijn deze personen louter gearresteerd vanwege hun affiliatie met de Moslimbroederschap en om hun participatie in de komende parlementaire verkiezingen tegen te gaan.

Vraag 6

Bent u bereid om, zo mogelijk samen met andere democratische rechtsstaten, uw bezorgdheid uit te spreken bij de Egyptische regering en te eisen dat de christenen in Egypte beter worden beschermd tegen islamitische haat en gewelddadigheid? Zo nee, waarom niet?

Nederland stelt vrijheid van godsdienst en levensbeschouwing systematisch aan de orde in de contacten met derde landen. In vijf pilot-landen zet Nederland zich extra in voor de bevordering van vrijheid van godsdienst en levensbeschouwing. Egypte behoort tot die vijf landen. In dit verband zijn de Egyptische autoriteiten regelmatig aangesproken op de behandeling van religieuze minderheden, waaronder ook Baha’is, Ahmadis en Shiieten.
Ook in multilateraal verband zet Nederland zich in voor godsdienstvrijheid. Zo heeft Nederland tijdens de Universal Periodic Review (UPR) van Egypte in de Mensenrechtenraad aandacht gevraagd voor de rechten van religieuze minderheden in Egypte. Nederland heeft met name aangedrongen op het afschaffen van discriminerende bepalingen en de aanname van uniforme regels voor het bouwen en renoveren van kerken en andere gebedshuizen. In EU-verband, in het kader van het EU-Associatieakkoord wordt dit onderwerp eveneens met de Egyptische autoriteiten besproken.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport getiteld «Report on most serious violations of human rights and international humanitarian law between 1993 and 2003 in the Democratic Republic of Congo (DRC)»?1

Ja.

Vraag 2

Brengt de constatering in het rapport dat de Rwandese overheid met zowel middelen als troepen betrokken was bij tal van gewelddadigheden in de republiek Congo, met name in de periode van juli 1996–juli 1998, die duizenden mensen het leven hebben gekost, u ertoe om de sectorale begrotingssteun die Nederland aan het Rwandese regime geeft, onmiddellijk te beëindigen? Zo nee, waarom niet?

Tijdens het conflict in de Democratische Republiek Congo (DRC) zijn vele burgers het slachtoffer geworden van ernstige mensenrechten- en oorlogsrechtschendingen. Het in kaart brengen van deze schendingen door het Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR) is een eerste stap naar erkenning van het leed van de slachtoffers, vervolging van de verdachten en, uiteindelijk, nationale verzoening. De regering verwelkomt het rapport, dat mede met Nederlandse steun tot stand is gekomen.
Het rapport vormt een eerste inventarisatie van zeer ernstige schendingen in de DRC die in aanmerking zouden kunnen komen voor gerechtelijk onderzoek en vervolging. Het vaststellen van schuld en aansprakelijkheid zal uiteindelijk plaats moeten vinden op basis van een juridisch proces. Nederland pleit dan ook in EU- en VN-verband voor het geven van een voortvarende opvolging aan het OHCHR-rapport, met betrokkenheid van de in het rapport genoemde landen. Op dit moment zouden eenzijdige stappen in de bilaterale en multilaterale betrekkingen met Rwanda hierop vooruit lopen en een effectief vervolg op het rapport kunnen bemoeilijken. Deze stappen zijn derhalve op dit moment niet aan de orde.
De toekomst van de ontwikkelingsrelatie met Rwanda is een onderdeel van de huidige integrale beleidsafweging op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. De Kamer zal schriftelijk worden geïnformeerd over de uitkomsten van deze afweging voor het Wetgevingsoverleg. Graag ben ik bereid met u tijdens het wetgevingsoverleg, dan wel de begrotingsbehandeling van gedachten te wisselen over het instrument begrotingssteun en Rwanda in het bijzonder.

Vraag 3

Brengt bovennoemde constatering in het rapport u ertoe om op de voor 2011 begrootte eventuele algemene dan wel sectorale begrotingssteun aan Rwanda terug te komen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Brengt bovennoemde constatering in het rapport u ertoe om in EU-verband te pleiten voor het beëindigen van de door de EU aan Rwanda toegezegde algemene dan wel sectorale begrotingssteun? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor de plenaire behandeling van de begroting 2011 van uw ministerie?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Afrikaans blad mag op homo's jagen, president weet dat onderdrukking van homo's goed valt bij bevolking»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de afschuw over het feit dat een Oegandees weekblad verkondigt dat homo's moeten worden opgehangen en dat de Oegandese president Yoweri Museveni onder meer via anti-homowetgeving actief bijdraagt aan een klimaat van repressie tegen homo's? Zo nee, waarom niet?

Ja, ik deel uw afschuw over de inhoud van het krantenbericht.

Vraag 3

Bent u bereid alle ontwikkelingshulp aan Oeganda – op noodhulp na – te stoppen? Zo nee, waarom niet?

Nee. Het betreft hier een artikel in de Ugandese pers en geen regeringsbeleid van Uganda. Betrokken Ugandese belangenorganisaties hebben een formele klacht tegen de krant ingediend bij de Media Council wegens aanzetten tot haat. De Media Council heeft de krant inmiddels een verschijningsverbod opgelegd wegens onvolkomenheden bij de registratie van het blad.

Vraag 1

Kent u het bericht «Rise in Gaza rocket attacks»?1

Ja

Vraag 2

Onderschrijft u dat deze aanvallen tot doel hebben de vredesonderhandelingen die Israël voert te torpederen? Zo nee, waarom niet?

Uit EU-rapportage blijkt dat er in september 2010, de maand volgend op de herstart van de rechtstreekse vredesbesprekingen tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit (PA), een toename was van de raket- en mortierbeschietingen vanuit Gaza, vergeleken met de maand daarvoor. Het is aannemelijk dat het afvuren van raketten mede ingegeven is door deze besprekingen.

Vraag 3

Deelt u de mening, dat vredesonderhandelingen kansloos zijn zolang islamitische terroristen als Hamas vrijwel ongestraft Israëlische burgerdoelen kunnen blijven beschieten? Zo nee, waarom niet?

Neen. Dergelijke beschietingen zijn uiteraard schadelijk voor het vredesproces. Dat neemt niet weg dat Israël en de Palestijnse gebieden zich hebben verbonden om door middel van onderhandelingen te komen tot een vredesregeling. De Arabische wereld heeft zich door middel van het Arabisch Vredesinitiatief bereid verklaard de uitkomst van die onderhandelingen te aanvaarden. De internationale gemeenschap steunt dit streven.

Vraag 4

Deelt u de mening, dat zolang de internationale gemeenschap geen vuist maakt tegen het fascistische Hamasbewind in Gaza, er nooit vrede in het Midden-Oosten zal kunnen bestaan? Zo neen, waarom niet?

Neen. Met Hamas wordt door Nederland niet gepraat zolang Hamas de bekende kwartetvoorwaarden niet ondubbelzinnig aanvaardt. Bestuurlijke en politieke hereniging van de Palestijnse Gebieden onder het gezag van de Palestijnse president is een noodzakelijke voorwaarde voor een duurzame vredesregeling tussen Israël en de Palestijnen. De internationale gemeenschap steunt initiatieven die daarop aansturen, in de eerste plaats via bemiddeling door Egypte. De internationale gemeenschap erkent het bewind van Hamas over Gaza geenszins.

Vraag 5

Deelt u de mening, dat Israël het volste recht heeft om – nu adequaat internationaal optreden tegen Hamas al zo lang uitblijft – de islamitische terreurbendes in de Gazastrook en hun internationale medeplichtigen zoals Internationale Humanitaire Hulporganisatie (IHH) met alle mogelijke middelen te bestrijden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke steun wilt u Israël daarbij geven?

Israël heeft het recht om binnen de grenzen van het internationaal recht de veiligheid van zijn eigen grondgebied en van zijn burgers te beschermen. Nederland steunt Israël daarin. Nederland draagt bij aan de veiligheid van Israël en de Palestijnen via zijn donorrol bij de opbouw van Palestijnse veiligheidsstructuren. Daarnaast speelt Nederland een actieve rol in het internationale debat over het tegengaan van wapensmokkel naar Gaza. Verder draagt Nederland bij aan de internationale samenwerking bij de bestrijding van terrorisme, inclusief in voorkomende gevallen plaatsing van een organisatie op de nationale of de Europese lijst van terroristische organisaties.

Vraag 1

Is het Belgisch EU-Voorzitterschap nog steeds voornemens om de toetredingsaanvraag van Servië te agenderen voor de Raad van Buitenlandse Zaken op 25 oktober, zoals u schreef in uw brief d.d. 14 september 2010 aan de Tweede Kamer?1

Ja.

Vraag 2

Zo ja, klopt het dat u niet wilt instemmen met het verzoek aan de Europese Commissie om een advies (avis) omdat nog geen sprake is van volledige medewerking van Servië aan het Joegoslavië Tribunaal?

Graag verwijs ik u naar de geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken van 25 oktober 2010. De Europese Commissie en 26 EU-lidstaten willen tijdens de RAZ een positief besluit nemen over het doorsturen van de Servische EU-lidmaatschapsaanvraag voor «avis», mede in het licht van de constructieve Servische opstelling bij de op 9 september jl. aangenomen resolutie van de Algemene Vergadering van de VN. De resolutie roept Servië en Kosovo op in dialoog te gaan teneinde de onderlinge samenwerking te verbeteren, de veiligheid en stabiliteit in de regio te bevorderen alsmede praktische oplossingen te vinden voor de inwoners van Kosovo.
Het kabinet meent dat eventuele verdere stappen in de toenadering van Servië tot de Europese Unie in het teken moeten staan van volledige samenwerking door Servië met het Joegoslavië-tribunaal. De regering zal zich bij de definitieve standpuntbepaling over het al dan niet doorzenden van de Servische lidmaatschapsaanvraag daarnaast laten leiden door de voortgang in de dialoog tussen Servië en Kosovo.

Vraag 3

Bent u ervan op de hoogte dat besluitvorming op grond van gekwalificeerde meerderheid plaatsvindt als het verzoek om een «avis» als technisch punt geagendeerd wordt, en dat besluitvorming op grond van unanimiteit plaatsvindt als het verzoek om een «avis» als politiek punt geagendeerd wordt?

Zoals Commissaris Füle ook stelde in de hoorzitting met de Vaste Kamercommissie voor Europese Zaken op 6 oktober jl., is de Europese Commissie van mening dat besluitvorming over het doorsturen van een lidmaatschapsaanvraag een procedureel/technisch vraagstuk is, waarover met enkelvoudige meerderheid van stemmen zou kunnen worden besloten. Ook de meeste lidstaten zijn deze mening toegedaan. Het EU-voorzitterschap zal uiteindelijk moeten bepalen welke besluitvormingsprocedure wordt gekozen. Dit besluit heeft het voorzitterschap nog niet genomen.
Zoals de regering ook heeft gesteld in de kabinetsappreciatie inzake het uitbreidingspakket van de Europese Commissie van 2009 (Kamerstuk 23 987, nr. 104) is het doorsturen van een lidmaatschapsaanvraag naar de Commissie, gelet op de aard van het besluit, geen formele stap in het toenaderingsproces. In dezelfde brief stelde het kabinet niettemin dat het een verzoek van de Raad aan de Commissie om een avis te schrijven wel beschouwt als een politiek besluit.
Zelfs al zou dit besluit als politiek worden bestempeld, dan nog is de besluitvormingsmodaliteit niet eenduidig. Tot dusverre zijn alle verzoeken van de Raad aan de Commissie over een «avis» met consensus in de Raad genomen. Dit is ook wat Nederland nu uitdraagt richting voorzitterschap en partners.
Maar artikel 49 van het Verdrag betreffende de Europese Unie specificeert niet dat er sprake moet zijn van unanimiteit voor het doorzenden van de lidmaatschapsaanvraag («raadplegen Commissie»). De algemene regel in het Verdrag (artikel 16, lid 3 EU) luidt dat de Raad besluit met gekwalificeerde meerderheid.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het verzoek om een «avis» niet als een technisch, maar als een politiek punt geagendeerd moet worden omdat u alleen dan een vetorecht heeft?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is het ook de bedoeling van het Belgisch Voorzitterschap om de besluitvorming over het verzoek om een «avis» als een politiek punt te agenderen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Zo nee, wat doet u dan op dit moment om het Voorzitterschap daar wel toe te bewegen en wat gaat u nog ondernemen op dit punt?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 7

Zou u deze vragen zo spoedig mogelijk, maar in elk geval vóór het algemeen overleg over de Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) op 13 oktober a.s. willen beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Vrijheid van godsdienst in Indonesië zwaar onder vuur»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de berichten over de aanzwellende islamitische jihad tegen Indonesische christenen?

Ik neem met bezorgdheid kennis van de berichten over toenemende intolerantie en incidenten jegens religieuze minderheden in Indonesië, waaronder christenen en Ahmadiyah-aanhangers.

Vraag 3

Bent u nog steeds niet van mening dat de Indonesische overheid religieuze intolerantie gedoogt?2

In algemene zin ben ik die mening nog steeds toegedaan. Religieuze pluriformiteit en godsdienstvrijheid zijn in de Indonesische grondwet vastgelegd. Er bestaan kleine groeperingen die deze pluralistische grondhouding niet erkennen en hun heil zoeken in radicale oplossingen, zoals het aanvallen van gebouwen en personen van religieuze stromingen waartegen zij zich menen te moeten verzetten (zie ook de beantwoording van uw kamervragen d.d. 5 juli 2010, kamerstuk 32 431). Deze groeperingen zijn de laatste tijd actiever geworden. Het ontbreekt lokale overheden vaak nog aan de capaciteit, maar soms ook aan de wil, om hier tegen op te treden.
De Nederlandse regering volgt de mensenrechtensituatie, waaronder de situatie ten aanzien van de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging in Indonesië, op de voet, vraagt hiervoor regelmatig aandacht bij de Indonesische autoriteiten en zal dit ook in de toekomst blijven doen. Ook tijdens de EU-Indonesië mensenrechtendialoog van 29 juni 2010 is deze kwestie opgebracht bij de Indonesische autoriteiten.
In algemene zin geldt dat Nederland in diverse internationale fora opkomt voor de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en de bescherming van (religieuze) minderheden. Zo heeft Nederland actief bijgedragen aan de EU resolutie inzake de bestrijding van religieuze intolerantie, die thans in de derde commissie van de VN wordt uitonderhandeld. Mede op Nederlands initiatief wordt hierin expliciet het recht erkend van een ieder om van godsdienst te veranderen dan wel afstand te doen van de eigen religie. Verder heeft Nederland zich ingespannen voor het EU actieplan inzake bevordering van godsdienstvrijheid in derde landen. Dit plan voorziet in het consequent aan de orde stellen van de vrijheid van godsdienst in veertig landen, waar deze sterk onder druk staat. De volgende zitting van de Mensenrechtenraad is in maart 2011. Nederland zal hier zeker aandacht besteden aan godsdienstvrijheid, de positie van religieuze minderheden en indien nodig plaatsen waar deze vrijheid onder druk staat. In hoeverre hierbij specifieke gevallen ter sprake moeten worden gebracht, zal tegen die tijd worden bezien.

Vraag 4

Bent u bereid de situatie van de Indonesische christenen aan de orde te stellen in internationale organisaties zoals de Mensenrechtenraad in Genève? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Kent u het bericht «Nog steeds ernstige vormen kinderarbeid in cacaosector»?1

Ja, ook het rapport, the Fourth Annual Report, Oversight of Public and Private Initiatives to eliminate the Worst Forms of Child Labor in the Cocoa Sector in Côte D’Ivoire and Ghana van de Tulane Universiteit, is ons bekend

Vraag 2

Wat is uw reactie op de conclusie dat de cacao-industrie er niet in is geslaagd de ergste vormen van kinderarbeid uit te bannen, ondanks het bestaan van verbeterinitiatieven sinds 2001?

Kinderarbeid in Ghana en Ivoorkust komt voor een groot deel voort uit kinderhandel waarbij kinderen worden ingezet op boerderijen en plantages. Deze vorm van kinderarbeid, door het International Programme on the Elimination of Child Labor ( IPEC) gedefinieerd als worst forms of child labour (WFCL), moet worden gestopt.
Het Tulane rapport concludeert dat het gentlemen’s agreementtussen de Amerikaanse overheid en Amerikaanse bedrijven om kinderarbeid terug te dringen tot onvoldoende resultaten heeft geleid. Het rapport plaats kritische kanttekeningen bij het (magere) resultaat van de inspanningen van Amerikaanse bedrijven om WFCL terug te dringen in de cacaosector in Ivoorkust en Ghana.
Tegelijk wijzen belangrijke conclusies en aanbevelingen van het rapport in een oplossingsrichting die door de Nederlandse overheid middels het Initiatief Duurzame Handel (IDH) twee jaar geleden is ingeslagen. Het IDH wordt door het rapport in positieve zin in zijn conclusies genoemd.
In het cacaoprogramma van het IDH werken grote chocolademultinationals, cacaoverwerkers, retailers en maatschappelijke organisaties samen om de cacaosector te verduurzamen en de productie te verhogen. Dit doen zij onder meer door het voorlichten en trainen van cacaoproducenten en hun organisaties in de landen van productie, zodat ze voldoen aan duurzaamheidstandaarden van bestaande certificeringinitiatieven. De certificeerdersorganisaties Rainforest Alliance, Utz Certified en Fairtrade worden ook met naam in het rapport genoemd. Zij zijn allen partner in het IDH cacaoprogramma.
Ik zou dan ook op de conclusie van het rapport dat de industrie er nog niet in geslaagd is kinderarbeid uit te bannen, willen reageren met de opmerking dat de industrie in samenwerking met internationale en lokale NGO’s en overheden wel de goede weg is ingeslagen.
Overigens zijn de data waarop het Tulane rapport is gebaseerd van 2008 en begin 2009. Toen was het IDH programma nog maar net begonnen. Eindresultaten van het IDH cacaoprogramma, specifiek op het gebied van het terugdringen van kinderarbeid, moeten nog afgewacht worden. De conclusie uit het rapport datde cacao-industrie er niet in is geslaagd de ergste vormen van kinderarbeid uit te bannen lijkt voor wat betreft de programma’s van het IDH een te snelle en te vroegtijdige conclusie.
Tenslotte merk ik op dat de lokale overheden ook een belangrijke rol te vervullen hebben. Zowel Ghana als Ivoorkust hebben de ILO conventie 182 inzake WFCL ondertekend en geratificeerd. Zij hebben zich daarmee verplicht om mee te werken aan de eliminatie van WFCL. Beide landen hebben hun juridisch systeem de afgelopen jaren versterkt en in Ivoorkust is recentelijk een wet aangenomen dat WFCL verbiedt en het juridisch systeem versterkt op het terrein van het terugdringen van kinderhandel.

Vraag 3

Hoe kan het dat de verbeterinitiatieven maar 3% van de cacaoboeren in Ivoorkust en minder dan 14% van de cacaoboeren in Ghana bereiken?

Zoals aangeven zijn de cijfers uit het rapport gebaseerd op 2008 en begin 2009. De 3% heeft dan ook niet betrekking op de inspanningen van het IDH. De training, zoals in het IDH zijn voorzien, van naar schatting 700 000 cacaoboeren in Ivoorkust en 600 000 cacaoboeren in Ghana is nog maar net van start gegaan. In deze trainingen wordt ook aandacht geschonken aan kinderarbeid. Het kost tijd en geld om de cacaoboeren te organiseren, te trainen en de resultaten hiervan in de productie terug te zien. IDH wil het programma de aankomende jaren opschalen, omdat industrie, NGO’s en de lokale overheid de noodzaak van een gezamenlijke aanpak inzien.

Vraag 4

Is de effectiviteit en verifieerbaarheid van huidige Nederlandse en Europese initiatieven onderzocht, waaronder het Initiatief Duurzame Handel? In hoeverre worden in het Initiatief Duurzame Handel verifieerbare, transparante en afrekenbare doelen en verantwoording over deze doelen geëist?

Ja. In oktober 2009 is een Quick Scan door Triple Value uitgevoerd, waarin de eerste resultaten van een drietal programma’s (waaronder het cacaoprogramma) van IDH zijn onderzocht. Het Triple Value rapport stelt dat verder opbouwen van de organisatiegraad van de boeren en het implementeren van productiemethoden nodig is om de cacaoketen te verduurzamen. Ook door marktspelers geïnitieerde certificering als vehikel om de primaire productie in de keten te verbeteren, wordt gewaardeerd, zeker door de keuze van mainstream keurmerken (Rainforest Alliance, Fairtrade, UTZ Certified). Het programma heeft in het eerste jaar al tot resultaten geleid. Er is op kleine schaal een productiviteitsstijging gerapporteerd van 25%, er zijn bijna 2000 boeren gecertificeerd met een productiecapaciteit van 4 000 ton gecertificeerde cacao, waarvan de eerste batch op 7 november 2009 de haven van Amsterdam werd binnengevoerd.
Tenslotte bewaakt de overheid de resultaten van het IDH door deze te monitoren en te evalueren op basis van een protocol waarin duidelijke en verifieerbare doelen zijn opgenomen, ook voor wat betreft de resultaten van het cacaoprogramma.

Vraag 5

Hoe kan worden voorkomen dat productiviteitsverhoging prevaleert boven internationale arbeids- en mensenrechten?

De deelnemers aan het cacaoprogramma van het IDH hebben in hun afspraken met het IDH opgenomen dat iedere vorm van kinderarbeid in de productie van cacao verboden is. De inzet is daarmee duidelijk. Het werkelijke probleem is de handhaving. Zoals het rapport stelt, is certificering op basis van mainstream duurzaamheidstandaarden een goede manier om daaraan bij te dragen en daarmee ook om productiviteitsverhoging ten koste van internationale arbeids- en mensenrechten te voorkomen.
Daarnaast is één van de aanbevelingen uit het rapport om meer samenwerking tot stand te brengen tussen ketenpartners, NGO’s en overheden. Dat is precies de weg die de Nederlandse overheid bij het verduurzamen van de cacaosector voorstaat en waar het IDH in zijn programma uitvoering aan geeft. De Nederlandse overheid ziet hierbij niet alleen een rol voor zichzelf in de vorm van cofinanciering van programma’s, maar biedt waar kan en nodig ook diplomatieke ondersteuning.
Bedrijven spelen een belangrijke rol bij het terugdringen van kinderarbeid, doordat zij met hun inkoopkracht arbeidsvoorwaarden kunnen afdwingen. De Nederlandse cacao-industrie heeft in het voorjaar van 2010 een intentieverklaring ondertekend waarin zij aangeeft wat betreft de Nederlandse consumptie van cacao te streven naar volledige duurzaamheid in 2025, inclusief goede arbeidsomstandigheden.
Tenslotte is het delen van goede voorbeelden en succesvolle methoden om kinderarbeid tegen te gaan tussen alle stakeholders een belangrijk instrument om kinderarbeid in alle agro-economische sectoren uit te bannen. Het Platform Kinderarbeid dat door de Nederlandse overheid is opgericht en waarvan het IDH het secretariaat voert, zal bijdragen aan de uitwisseling van best practicestussen publieke en private partners in verschillende sectoren en zo bijdragen aan de versnelling van het terugdringen van alle vormen van kinderarbeid in de cacaosector. Het platform is nauw gelieerd aan UN Global Compact, een sterke, wereldwijde organisatie die met haar uitgebreide en lokale netwerk en toegang tot internationale communicatiekanalen een bijdrage kan leveren aan het terugdringen en uitbannen van kinderarbeid.

Vraag 6

Bent u bereid in gesprek te gaan met betrokken bedrijven, vakbonden en non-profitorganisaties over het onderzoeksrapport van de Amerikaanse Tulane-universiteit?

De overheid is betrokken bij het Platform Kinderarbeid, neemt als toehoorder deel aan de IDH raad en faciliteert mede de chocoladewerkgroep die is opgericht om de eerder genoemde intentieverklaring voor duurzame cacao uit te voeren. In deze en andere fora spreekt de Nederlandse overheid met alle relevante actoren in de samenleving regelmatig over duurzaamheid in het algemeen en kinderarbeid in het bijzonder. Het rapport van Tulane kan in de komende gesprekken in bovengenoemde overlegstructuren aan de orde komen.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «VS mogen bij data politie Oostenrijk» in Trouw?1

Ja.

Vraag 2

Is het juist dat de Verenigde Staten (VS) Nederland om een soortgelijke regeling (conform Oostenrijk) hebben verzocht?2 Zo ja, welke verzoeken zijn er door de VS gedaan?

Amerikaanse wetgeving, waaronder de Immigratie en Nationaliteitswetgeving en de Protect America Act 2007, schrijft voor dat de Amerikaanse regering met landen die deelnemen aan het Visa Waiver Program, of daarvoor in aanmerking willen komen, maatregelen overeenkomt om de uitwisseling van informatie met betrekking tot de veiligheid en de rechtshandhaving te versterken. Daarbij gaat het om afspraken inzake de uitwisseling van gegevens over vermiste paspoorten, de uitwisseling van gegevens met het Terrorist Screening Center en de uitwisseling van gegevens inzake ernstige misdaden.
In 2009 hebben de Verenigde Staten van Amerika (VS) en Nederland in een briefwisseling bevestigd dat zij zullen doorgaan met het rapporteren over verloren en gestolen paspoorten ten behoeve van de database «Lost and Stolen Travel Documents» van Interpol. Voor Nederland is dit in lijn met Gemeenschappelijk Standpunt 2005/69/JHA van de Raad van de Europese Unie uit 2005.
Wat betreft het verzoek tot uitwisseling van gegevens inzake ernstige misdaden verwijs ik naar de brieven van 14 juni en 13 augustus 2010 die mijn ambtsvoorganger, mede in zijn hoedanigheid van Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en mede namens de Minister van Buitenlandse Zaken, aan uw Kamer heeft gestuurd (TK, 2009–2010, 32 123 VI, nrs. 109 en 12 4).
Het Amerikaanse Terrorist Screening Center (TSC) is ondergebracht bij de FBI en beheert een databank met persoonsgegevens over veroordeelde terroristen en van terrorisme verdachte personen. De VS hebben Nederland verzocht tot afspraken te komen over de uitwisseling van gegevens met deze databank. De besprekingen met de VS hierover zijn in een verkennend stadium. Net als bij de in de genoemde brieven beschreven Prevention and Combating of Serious Crime Agreement (PCSC-overeenkomst) het geval was, zal uw Kamer nader worden geïnformeerd over dit verzoek op het moment dat de beoordeling van het Amerikaanse verzoek door de Nederlandse regering is afgerond en de eventuele onderhandelingen daarover met de VS kunnen worden gestart.

Vraag 3

Ziet u in dezen een rol voor de Europese Commissie om te interveniëren? Zo nee, waarom niet?

Nee, het gaat om gegevens uit nationale databanken die onder verantwoordelijkheid van de lidstaten vallen.

Vraag 4

Bent u (hoe dan ook) bereid dit bij de Europese Commissie aan de orde te stellen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Wat is uw mening over de zogenaamde directe toegang tot de politiedata?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Is er sprake van een volwaardige, en dus ook wederkerige, data-uitwisselingsovereenkomst tussen de VS en Oostenrijk?

Het is niet aan mij om de voorgenomen overeenkomst tussen de VS en Oostenrijk te beoordelen. Voor wat betreft de voorgenomen PCSC-overeenkomst tussen de VS en Nederland heeft Nederland het standpunt ingenomen dat sprake dient te zijn van wederkerigheid (ik verwijs naar de in het antwoord op vragen 2, 5 en 7 genoemde brieven).

Vraag 7

Acht u een soortgelijke data-uitwisselingsovereenkomst tussen de VS en Nederland noodzakelijk? Zo ja, waarom?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht van «President Indonesië stelt bezoek aan Nederland uit»?1

Ja.

Vraag 2

Is er overleg geweest tussen de president van Indonesië en de minister-president of u, voordat de Indonesische president besloot zijn bezoek aan Nederland uit te stellen?

Ja.

Vraag 3

Is het u bekend wat de precieze overwegingen zijn van het uitstellen van het staatsbezoek? Wat is uw oordeel hierover?

Premier Balkenende heeft vanmiddag een brief ontvangen van president Yudhoyono waarin deze zijn overwegingen voor uitstel van het staatsbezoek uiteenzet. De president noemt als reden voor zijn besluit het kort geding in Den Haag waarin zijn arrestatie wordt geëist. De president geeft in zijn brief aan dat deze ontwikkeling niet bijdraagt aan de gezamenlijke inspanning van Nederland en Indonesië om de relatie te verbeteren. In dit licht is besloten om het bezoek uit te stellen. Ik betreur dit besluit, maar vertrouw op voortzetting van de uitstekende en vriendschappelijke wederzijdse betrekkingen tussen Nederland en Indonesie.

Vraag 4

Bent u bereid om er alles aan te doen om het staatsbezoek alsnog doorgang te laten vinden?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Kunt u deze vragen nog heden beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel in NRC-H waarin de directeur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt dat de Nederlandse ambassade in Tel Aviv direct contact met de VNG heeft opgenomen om te waarschuwen over de samenstelling van de missie («pikant») van Israëlische burgemeesters?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre is de uitspraak van de directeur van de VNG in overeenstemming met uw antwoord op eerdere Kamervragen, waarin u stelt dat uw ministerie contact heeft opgenomen met de VNG? Heeft uw ministerie «desgevraagd» de VNG geïnformeerd «dat vertegenwoordigers van de Rijksoverheid in het algemeen geen contacten onderhouden met de lokale overheden in de nederzettingen», of is het initiatief van uw ministerie dan wel van de ambassade in Tel Aviv uitgegaan, zoals de directeur stelt?

Ik laat de uitspraak van de directeur van de VNG voor zijn rekening. Het departement heeft contact opgenomen met de VNG en in het daaropvolgende gesprek heeft het departement de VNG geïnformeerd over de beleidslijnen die de Rijksoverheid hanteert.

Vraag 3

Vindt u in het algemeen dat Nederlandse ambassades in het buitenland in staat moeten zijn politieke standpunten aan personen in Nederland over te brengen?

Nederlandse ambassades hebben mede de taak regeringsstandpunten uit te dragen en informatie over regeringsbeleid te verschaffen.

Vraag 4

Houdt uw constatering dat de Israëlische nederzettingen illegaal zijn in dat contacten tussen Nederlandse personen, organisaties en overheden met inwoners van die nederzettingen ook illegaal zijn? Zo ja, op welke (volken)rechtelijke grondslag berust dit?

Deze contacten zijn niet illegaal. Het staat en stond de VNG vrij zelf te beslissen contacten als de beoogde al dan niet te hebben. Zie ook het antwoord op vraag 5 en 6.

Vraag 5

Is het door u gememoreerde advies van het Internationaal Gerechtshof van 9 juli 2004, over de Israëlische veiligheidsbarrière, bindend voor de internationaalrechtelijke status van de nederzettingen? Is het geen noodzaak dat zo’n advies moet worden bekrachtigd door de Veiligheidsraad wil het internationaalrechtelijke consequenties hebben?

Het verbod op nederzettingen vloeit voort uit artikel 49 van het Vierde Verdrag van Genève uit 1949. Het Internationaal Gerechtshof heeft in het betreffende advies bevestigd dat de Israëlische nederzettingen in bezet gebied een schending van het internationaal recht vormen. Een dergelijk advies is juridisch niet-bindend, maar vormt wel een gezaghebbende uitleg van het internationaal recht. Een bekrachtiging door de Veiligheidsraad, die dit standpunt overigens deelt, is niet aan de orde.

Vraag 6

Waarop baseert u uw aanname dat regeringscontacten met autoriteiten van de nederzettingen de nederzettingen legitimeren? Hangt dat niet af van de soort contacten? Indien daar ook de niet-politieke studiereis van een gemengde groep Israëlische burgemeesters onder valt, is hier dan niet sprake van een nieuwe beleidslijn en vindt u die beleidslijn wel passen bij de demissionaire status van het kabinet en zo ja, waarom?

Contacten tussen de Rijksoverheid en vertegenwoordigers van de betreffende nederzettingen vinden in beginsel niet plaats. Voor zo ver zij wel plaatsvinden, wordt het Nederlandse standpunt uitgedragen.

Vraag 1

Kent u het artikel uit de New York Times waaruit blijkt dat de Amerikaanse regering acht Iraanse functionarissen op de zwarte lijst heeft geplaatst wegens hun rol bij het bloedig onderdrukken van de activisten die protesteerden tegen de «gestolen» verkiezingen van 12 juni 2009?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid dezelfde acht personen de toegang tot Nederland te ontzeggen en de tegoeden die zij mogelijkerwijs hier aanhouden te bevriezen? Zo nee, waarom niet?

De op 29 september 2010 gepubliceerde lijst met namen van acht Iraanse functionarissen betreft een bilaterale sanctielijst van de VS. De juridische grondslag voor deze lijst vormt de Comprehensive Iran Sanctions, Accountability and Divestment Act (CISADA). In de Europese Unie en Nederland bestaat geen juridische grondslag op basis waarvan deze acht of andere Iraniërs die zich schuldig hebben gemaakt aan grove schendingen van de mensenrechten de toegang tot de EU of Nederland kan worden geweigerd en hun tegoeden kunnen worden bevroren. De regering zal zo spoedig mogelijk in contact treden met Europese partners om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om EU-sancties tegen Iraanse mensenrechtenschenders mogelijk te maken (zie ook antwoord op vragen 4 en 5).

Vraag 3

Bent u bereid deze sancties ook toe te passen op andere Iraniërs die betrokken zijn bij grove schendingen van de mensenrechten, zoals degenen die doodstraffen uitspreken tegen Bahais, christenen, geweldloze politieke activisten, homoseksuelen en vrouwen die van overspel beschuldigd worden? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u van mening dat het nieuwe sanctiebeleid van de EU – waartoe in juli werd besloten – de mogelijkheid biedt ook in Europees verband tegoeden te bevriezen en inreisverboden af te kondigen tegen de eerder genoemde acht en overige Iraniërs die de mensenrechten op grove wijze schenden? Zo nee, waarom niet?

Het EU-sanctieregime tegen Iran, zoals laatstelijk uitgebreid met het Raadsbesluit van 26 juli jl. en de Verordening van 27 oktober jl is gericht op het Iraanse nucleaire programma. De bijbehorende lijst van personen en organisaties van wie de tegoeden bevroren zijn, is opgesteld aan de hand van informatie over de betrokkenheid van deze personen en organisaties bij de ontwikkeling van het Iraanse nucleaire programma. Deze lijst biedt dan ook geen mogelijkheid om inreisverboden af te kondigen en tegoeden te bevriezen van personen die zich schuldig hebben gemaakt aan mensenrechtenschendingen. Overigens staat één van de acht personen van de VS-lijst, Mohammad Ali Jafari (het hoofd van het Iraanse Revolutionaire Gardekorps) reeds op de EU-bevriezingslijst vanwege betrokkenheid bij het nucleaire programma. Voor hem geldt derhalve al een visumban en bevriezing van de tegoeden.
De regering deelt de zorg van de Kamer over de steeds verder verslechterende mensenrechtensituatie in Iran. In EU-verband wordt momenteel bezien met welke instrumenten het mensenrechtenbeleid van de EU jegens Iran effectiever kan worden gemaakt; hierbij zal uitdrukkelijk ook de mogelijkheid van sanctiemaatregelen tegen personen die zich schuldig hebben gemaakt aan mensenrechtenschendingen worden meegenomen. Nederland speelt een actieve rol in deze discussie en zal dat blijven doen.

Vraag 5

Bent u bereid de Europese partners aan te spreken op het afkondigen van gezamenlijke Europese sancties tegen de acht, door de VS op de zwarte lijst geplaatste personen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Deelt u de mening dat de mensenrechtensituatie in Indonesië, onder andere de Molukken, ernstig is en dat veel vreedzame (mensenrechten)activisten onterecht in de gevangenis zitten en mishandeld worden door de Indonesische autoriteiten? Zo nee, waarom niet? Maakt u zich ook ernstige zorgen over deze ontwikkelingen?

De laatste jaren is in de mensenrechtensituatie in Indonesië verbetering gekomen, mede door toedoen van de huidige regering die in toenemende mate aandacht besteed aan bescherming van mensenrechten. Indonesië heeft de afgelopen jaren ook diverse internationale verdragen op het gebied van mensenrechten geratificeerd, waaronder het internationale convenant voor politieke en civiele rechten. Tegelijkertijd blijven er punten van zorg bestaan. Nederland volgt de mensenrechtensituatie in Indonesië nauwlettend, zowel bilateraal als in EU-verband, en vraagt permanent aandacht voor de zorgpunten bij de Indonesische autoriteiten.
In uw vraag verwijst u, naar ik aanneem, naar de hoge strafmaat die is toegepast bij de veroordeling van vreedzame activisten die regionale symbolen hebben getoond, die door de Indonesische autoriteiten als separatistisch worden gekwalificeerd. Nederland heeft hierover diverse keren nadrukkelijk zijn verontrusting uitgesproken. Ook is bij herhaling met Indonesië gesproken over de behandeling van gevangenen in detentie naar aanleiding van berichten over mishandeling of het onthouden van medische zorg aan deze gevangenen.

Vraag 2

Bent u bereid tijdens het bezoek van de Indonesische president aan Nederland de mensenrechtensituatie in Indonesië, in het bijzonder op de Molukken en West Papua, ter sprake te brengen?

Zoals bekend heeft het bezoek van de president op de voorziene data geen doorgang gevonden.

Vraag 3

Bent u bereid een verslag van uw ontmoeting(en) met de president en zijn staf naar de Kamer te sturen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Bent u bekend met een bericht dat meldt dat het Amerikaanse huurlingenbedrijf Blackwater, tegenwoordig Xe, opleidingen heeft verzorgd voor de Nederlandse politie?1 Komt u daarmee terug op uw eerdere mededeling dat Nederland Blackwater nooit in dienst heeft gehad?2 Zo nee, sinds wanneer maakt u gebruik van de diensten van Blackwater/opvolger Xe of dochterbedrijven? Wat heeft u doen besluiten een contact met hen af te sluiten?

Door vijftien medewerkers van het Korps landelijke politiediensten is een technisch/tactische training gevolgd, verzorgd door het bedrijf Terrorism Research Center. Tijdens deze training werd enkel gebruik gemaakt van de faciliteiten van Blackwater in Moyock. Deze training duurde zes dagen en is gevolgd van 29 maart t/m 3 april 2009. De reden voor afsluiting van een dergelijk contract is gelegen in het feit dat het Terrorism Research Center als enige in de wereld deze opleiding/training verzorgt.

Vraag 2

Wat bedroegen de kosten van de opleiding en door welk ministerie werden of worden deze kosten gedragen? Voor welke periode geldt dit contract? Werden of worden naast de politie ook andere Nederlandse antiterreureenheden opgeleid?

In het totaal werd voor deze opleiding voor 15 medewerkers van het Korps landelijke politiediensten een bedrag van 38 929,35 Euro betaald (de prijs p.p. bedroeg 2 595,29 Euro). Onderhavige training vond plaats op basis van een eenmalig contract voor de duur van zes dagen. Het Korps Commando Troepen heeft van 10 t/m 23 februari 2005 met 60 personen getraind op het Blackwater trainingscomplex in North Carolina. Gedurende deze trainingsperiode is alleen gebruik gemaakt van faciliteiten. Trainingen zijn uitsluitend door eigen instructeurs verzorgd.

Vraag 3

Wanneer werd het contract met het Direct Action Resource Center afgesloten?3 Verving dit het eerder afgesloten contract met Blackwater? Zo ja, waarom gebeurde dit? Indien nee, waar om gaat het dan wel?

Het op 9 februari 2009 ondertekende contract voor deze opleiding werd afgesloten met het bedrijf Terrorism Research Center en diende niet ter vervanging van een eerder contract, aangezien het een eenmalige opleiding betrof.

Vraag 4

Wordt of werd er door het bewakingspersoneel van de Nederlandse ambassade in Pakistan nauw samengewerkt met Amerikaanse contractanten van Blackwater/Xe? Zo ja, zijn de op deze manier speciaal opgeleide leden van de politie of strijdkrachten ingezet, bijvoorbeeld bij het bewakingsdetachement van de ambassade? Of zijn er contractanten in dienst genomen? Zo ja, van welke onderneming?

Nee.

Vraag 5

Zijn leden van dit bewakingsdetachement op 6 oktober 2009 door de Pakistaanse politie in Islamabad gearresteerd voor verboden wapenbezit? Zo nee, van welk bewakingsdetachement waren deze arrestanten? Is er een formele klacht hierover ingediend door de Pakistaanse politie?4 Zo ja, wat was uw antwoord op de klacht? Kunt u dat toelichten?

Op 6 oktober 2009 zijn enkele leden van een beveiligingsteam van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten van de Koninklijke Marechaussee, werkzaam bij de Nederlandse ambassade, staande gehouden bij een controlepost van de Pakistaanse politie. Deze personen zijn niet gearresteerd en konden na een kort oponthoud hun weg vervolgen. Er is geen formele klacht ingediend door de Pakistaanse politie. De ambassadeur heeft de kwestie besproken met de Pakistaanse autoriteiten.

Vraag 6

Hebben nog meer incidenten plaatsgevonden waarbij bewakingspersoneel in dienst van de ambassade bij betrokken was? Zo ja, kunt u daarvan een overzicht geven en aangeven hoe deze zijn afgehandeld met de Pakistaanse autoriteiten?

Er zijn geen verdere incidenten geweest.

Vraag 7

Bent u op de hoogte van de grote controverse die er in Pakistan is over de aanwezigheid van deze en andere Amerikaanse huurlingenbedrijven op Pakistaans grondgebied, zoals bleek uit het debat van 7 oktober 2009 in het parlement?5 Deelt u de opvatting dat het politiek onwenselijk is deze Pakistaanse gevoeligheid te blijven voeden en daarom noodzakelijk is geen werknemers van huurlingenbedrijven in te zetten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Pakistaanse media hebben in het verleden kritisch bericht over de aanwezigheid van gewapende buitenlandse beveiligers bij ambassades. Gezien de veiligheidssituatie ter plaatse hecht Nederland eraan voor de beveiliging van de ambassade in Islamabad gebruik te blijven maken van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten van de Koninklijke Marechaussee. Ook is een door de Pakistaanse autoriteiten geautoriseerd bewakingsbedrijf actief voor de beveiliging van de ambassade.
De Pakistaanse overheid is op de hoogte van de aanwezigheid van de hiervoor genoemde beveiligers.

Vraag 8

Klopt het dat de kwestie van de Nederlandse overtredingen ook aan de orde is gesteld voor een rechtbank in Lahore? Is het waar dat rechter Sharif van de Pakistaanse regering heeft geëist dat ze moest optreden tegen buitenlanders die van illegale activiteiten werden beticht? Zo ja, wat heeft Nederland de Pakistaanse regering hier op geantwoord?6

Berichtgeving over juridische stappen tegen Nederlandse beveiligers is louter uit de Pakistaanse media bekend. De Nederlandse ambassade in Islamabad heeft hierover nooit bericht ontvangen van de Pakistaanse autoriteiten.

Vraag 9

Is het waar dat een voormalig hoofd van het bewakingsdetachement van de Nederlandse ambassade, hoofd is geworden van de Pakistaanse afdeling van de American Security Company Blackwater (XE Worldwide)?7 Deelt u de mening dat dit ongepast is, gezien de bijzonder slechte reputatie van Blackwater op het gebied van mensenrechten? Zo nee, waarom niet?

Mij is niets bekend over de huidige functies van voormalige werknemers van beveiligingsteams. De Nederlandse regering is overigens niet verantwoordelijk voor de beroepskeuze van voormalig overheidspersoneel.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Wilders: toontje lager bij Indonesië»?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid afstand te nemen van de bejegeningen van de heer Wilders in de richting van ambassadeur Habibie van Indonesië? Zo nee, waarom niet?

De uitspraken van de heer Wilders zoals deze in de Telegraaf zijn weergegeven komen voor rekening van de heer Wilders zelf.

Vraag 3

Welke concrete handelingen zult u verrichten om te garanderen dat de situatie tijdens het staatsbezoek van de Indonesische president niet uit de hand zal lopen, en dat de bevriende relatie tussen Nederland en Indonesië wordt gecontinueerd?

De Nederlandse en de Indonesische regering werkten nauw en in goede harmonie samen aan de voorbereidingen van dit staatsbezoek.

Vraag 4

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden vóór de aanvang van het staatsbezoek van president Susilo Bambang Yudhoyono op 6 oktober 2010?

Ja.

Vraag 1

Deelt u de opvatting van de regering van Pakistan dat de ISAF-aanval op Pakistaans grondgebied «onacceptabel» is en een schending van het ISAF-mandaat?1 Indien nee, waarom niet?

Het mandaat van ISAF staat geen geweldgebruik buiten Afghanistan toe anders dan noodzakelijk voor zelfverdediging. Er is geen sprake van aanpassing of uitbreiding van dit mandaat. Nederland heeft na het incident van 25 september jl.in de NAVO om opheldering gevraagd. Op basis van de verkregen informatie kan vooralsnog niet de conclusie worden getrokken dat in strijd is gehandeld met het mandaat van ISAF. De NAVO heeft een intern onderzoek aangekondigd.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoe vaak invallen vanuit Pakistan door Afghaanse opstandelingen worden uitgevoerd? Is het waar dat voor het eerst tot op Pakistaans grondgebied wordt teruggeslagen? Indien nee, hoe vaak is het eerder gebeurd en wanneer was dat?2

Vanuit de Pakistaanse Tribale Gebieden (FATA) worden gewelddadige activiteiten in Afghanistan uitgevoerd en aangestuurd, onder meer door verbanden als het Haqqani netwerk. Ik waardeer de voortdurende inspanningen van het Pakistaanse leger tegen gewelddadige extremisten zeer en acht het noodzakelijk dat de Pakistaanse autoriteiten hun inspanningen intensiveren tegen groeperingen die vanaf Pakistaans grondgebied in Afghanistan opereren. Hierbij dient het internationaal recht onverkort te worden gerespecteerd3.
Het incident op 25 september jl. betrof ISAF-luchtvaartuigen die uit zelfverdediging hebben teruggeschoten op opstandelingen die vanaf de Pakistaanse kant van de grens vuurden. Daarbij kwamen meer dan 30 opstandelingen om het leven.
Op 30 september jl. vond een tweede incident plaats. ISAF bevestigt dat twee ISAF helikopters uit zelfverdediging hebben teruggeschoten toen vanaf Pakistaans grondgebied het vuur op hen werd geopend, waarbij zij zich tijdelijk in Pakistaans luchtruim hebben begeven. Pakistan en ISAF hebben hiernaar een gezamenlijk onderzoek ingesteld. De voorlopige conclusies van 6 oktober 2010spreken over een tragische gebeurtenis die voorkomen had kunnen worden door betere coördinatie tussen ISAF en het Pakistaanse leger. Vanuit een naar later bleek douanepost vuurden Pakistaanse douanebeambten schoten af als waarschuwing voor de passerende ISAF-helikopters. De bemanning van de ISAF-helikopters beschoot vervolgens het gebouw uit zelfverdediging. Twee Pakistaanse douanebeambten zijn hierbij gedood en vier gewond geraakt. De commandant van ISAF, generaal Petraeus, heeft spijt betuigd voor het verlies van mensenlevens. Hij heeft de families gecondoleerd.
Bij geen van de incidenten waren Nederlandse eenheden betrokken.

Vraag 3

Waarom besloot de ISAF-commandant de tegenaanval tot op Pakistaans grondgebied voort te zetten? Hoeveel mensen kwamen bij de aanval om het leven? Was deze aanval niet met de Pakistaanse autoriteiten afgestemd? Indien dit wel het geval was, hoe verklaart u dan het Pakistaanse protest?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de vrees dat de oorlog in Afghanistan, die door middel van Amerikaanse bombardementen al in Pakistan wordt gevoerd, nu ook door de NAVO in Pakistan zal worden gevoerd en dat dit het draagvlak onder de Pakistaanse bevolking nog verder aantast? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Bent u bereid te pleiten om geen aanvallen op Pakistaans grondgebied uit te voeren door ISAF-troepen? Zo ja, op welke wijze? Indien nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 6

Bent u bereid een einde te bepleiten aan de Amerikaanse luchtbombardementen in Pakistan? Zo ja, op welke wijze? Indien neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Deelt u de mening dat de nettobetalingpositie van Nederland aan de Europese Unie (EU), volgens de meest recente cijfers van de Europese Commissie, zeer hoog is in verhouding tot die van andere lidstaten met een vergelijkbaar welvaartsniveau en daarom omlaag moet?1 Indien nee, waarom niet?

Nederland behoort in 2009 volgens de definitie die de Europese Commissie gebruikt tot de drie grootste nettobetalers, gemeten als percentage van het Bruto Nationaal Inkomen. België is volgens die cijfers de grootste nettobetaler (0,43%), Nederland en Denemarken dragen netto 0,36% van hun BNI af. Daarna volgen Duitsland (0,33%) en Luxemburg (0,32%). In deze cijfers is de Nederlandse korting van € 1,153 miljard in 2009 meegenomen.
Het kabinet pleit ervoor dat in de EU de sterkste lidstaten de zwaarste lasten dragen (verticale billijkheid) en dat lidstaten met relatief dezelfde welvaart hetzelfde afdragen aan de EU (horizontale billijkheid). De jaarlijkse afdrachtenkorting voor Nederland (circa € 1 miljard per jaar voor de periode 2007–2013) zorgt ervoor dat de Nederlandse nettobijdrage beter aansluit bij die van vergelijkbare lidstaten.

Vraag 2

Is het waar dat Nederland de grootste nettobetaler is indien ook de invoerrechten die Nederland afdraagt en de inkomsten die België door de aanwezigheid van EU-instellingen ontvangt, worden meegenomen?

Ja, volgens deze zogenoemde boekhoudkundige definitie is Nederland de grootste nettobetaler gemeten als percentage van het BNI. In absolute bedragen is Duitsland de grootste nettobetaler.

Vraag 3

Indien ja, deelt u de mening dat dit een reëlere berekening van de betalingspositie van lidstaten is en dat deze de basis moet zijn voor de discussie over de toekomstige EU-afdrachten? Indien ja, bent u bereid daar bij de Commissie op aan te dringen? Indien nee, waarom niet?

Vraag 4

Is het waar dat ook de Europese Commissie heeft aangegeven lidstaten zoals Nederland, met een buitensporig hoge nettobetalingpositie, te willen compenseren met een lagere bijdrage?2

Op 28 september jl. heeft commissaris Lewandowski bij de perspresentatie van de cijfers over 2009 desgevraagd aangeven dat voorkomen moet worden dat de nettoposities van Nederland en andere grote nettobetalers na 2013 verslechteren. Hij gaf daarbij aan dat er meerdere instrumenten zijn om dat te bereiken. Concrete voorstellen heeft de Commissie niet gepresenteerd. Deze worden later verwacht.

Vraag 5

Indien ja, deelt u de mening dat het onwenselijk zou zijn wanneer een lagere bijdrage van lidstaten zou worden gecompenseerd door meer «eigen inkomsten» voor de Europese Unie, zoals diverse Europese belastingen? Indien nee, waarom niet?

De invoering van een Europese belasting is voor Nederland geen optie. Het kabinet pleit voor het gebruik van het BNI-middel als enige financieringsbron voor de Europese begroting. Afdrachten enkel op basis van welvaart zijn volgens Nederland het meest rechtvaardig, transparant en eenvoudig uitvoerbaar.