Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Homo’s Rusland digitaal vernederd»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u toelichten of er berichten zijn van toenemend anti-homogeweld in Rusland sinds de nieuwe wet tegen «homopropaganda» is aangenomen in Rusland?

Homofobie en gebrekkige acceptatie van homoseksualiteit zijn geen nieuwe verschijnselen in Rusland. Het is dan ook niet verrassend dat onder de Russische bevolking draagvlak bestaat voor de nieuwe anti-propagandawetgeving. De wet heeft een stigmatiserende en discriminerende werking en draagt bij aan een homofoob klimaat. Dit heeft een intimiderend effect op LHBT-personen en -sympathisanten. Ook wordt de wet door sommige groeperingen geïnterpreteerd als een vrijbrief om Rusland te «zuiveren» van «niet-Russische» elementen, onder wie zij ook LHBT scharen. Onderzoek door Russische NGO’s lijkt vooralsnog het beeld te bevestigen dat geweld tegen LHBT in Rusland toeneemt, maar veel blijft onder de oppervlakte omdat slachtoffers terughoudend zijn met het doen van aangifte en officiële statistieken ontbreken. Hierdoor is het moeilijk om de situatie voor en na de introductie van de wet te vergelijken.

Vraag 3

Kunt u toelichten of de Russische autoriteiten optreden tegen de intimidatie, vernedering en bedreiging van homoseksuele mannen, lesbische vrouwen, biseksuelen en transgenders (LHBT's) in Rusland?

Nederland heeft de Russische autoriteiten eerder gewezen op de plicht van overheden burgers te beschermen tegen elke vorm van discriminatie. Tijdens zijn bezoek aan Amsterdam op 8 april jl. gaf President Poetin aan op te komen voor de rechten van àlle Russen. Het kabinet zal hierover met zijn Russische gesprekspartners blijven spreken. Daarbij zal Nederland wijzen op de voorbeelden van discriminatie van LHBT die de afgelopen jaren in Rusland zijn gesignaleerd. Ook zal Nederland daarbij aandacht vragen voor wisselende berichten over het optreden van ordehandhavers tegen homofobe uitingen.

Vraag 4

U sprak reeds uw collega Lavrov aan op de situatie van homo-rechten in Rusland. Hoeveel ruimte ziet u om dit – al dan niet met EU-collegae en/of in Raad van Europa verband – wederom te doen?

Het is staand beleid dat Nederland autoriteiten van andere landen aanspreekt op LHBT-kwesties en waar mogelijk publieke evenementen actief steunt. In EU-verband vormen de door de Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) vastgestelde richtsnoeren voor gelijke rechten voor LHBT-personen («guidelines to promote and protect the enjoyment of all human rights by LGBTI persons») het raamwerk voor de inzet van EU-delegaties en ambassades van de EU-lidstaten. De Hoge Vertegenwoordiger van de EU, mevrouw Ashton, heeft mede op verzoek van Nederland eerder dit jaar een verklaring afgegeven inzake de anti-homopropagandawet. Binnen de RBZ wordt regelmatig gesproken over de ontwikkelingen in Rusland. Nederland zal bij de eerstvolgende bespreking van de RBZ de mensenrechtensituatie in Rusland in brede zin aan de orde stellen en bevorderen dat over de anti-homopropagandawet een gezamenlijk EU-standpunt zal worden ingenomen.

Vraag 5

Kunt u toelichten of de berichten juist zijn dat de anti-homopropagandawet in Rusland niet van kracht zal zijn tijdens de Olympische Winterspelen in Sochi in 2014?

Van NOC*NSF heeft het kabinet begrepen dat het Internationaal Olympisch Comité meedeelt dat deze wetgeving het bijwonen van of deelnemen aan de Olympische Winterspelen 2014 in Sotsji niet zal mogen beïnvloeden. Het IOC heeft voorts op 22 augustus 2013 bekendgemaakt de schriftelijke garantie te hebben ontvangen van de Russische autoriteiten dat Rusland zich strikt zal houden aan het Olympisch Handvest, dat discriminatie op elke grond verbiedt.

Vraag 6

Bent u bereid om in Europees verband erop aan te dringen dat deze wet tijdens de Olympische Spelen niet zal gelden voor sporters, journalisten, non-gouvernementele organisaties (NGO’s) en bezoekers van de Spelen?

Zoals uit het antwoord op vraag 4 blijkt, verdwijnt de LHBT-problematiek in Rusland niet van de agenda. Ook heeft het IOC de garantie gekregen van de Russische autoriteiten dat Rusland zich aan het Olympisch Handvest zal houden. Het Handvest verbiedt discriminatie op elke grond.

Vraag 1

Kent u het bericht «Amnesty beschuldigt leger Egypte»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de Kopten in Egypte vogelvrij zijn doordat het leger onder de interim--regering passief stond toe te kijken hoe Koptische christenen zwaar mishandeld en zelfs vermoord werden?

Waar Egypte in de afgelopen jaren een voortdurende spanning heeft gekend tussen moslims en christenen, is deze spanning sinds de machtswisseling verder toegenomen. Het staat vast dat individuele Egyptenaren deze onrust hebben aangegrepen om geweld te plegen tegen christenen. Het kan niet met zekerheid gesteld worden dat sprake is van georganiseerd geweld door politieke bewegingen. Van een georganiseerde religieuze zuivering is geen sprake. Er is op dit moment geen eenduidige en betrouwbare informatie beschikbaar over aantallen slachtoffers en over aantallen kerken die vernield zijn.
Het is betreurenswaardig dat de Egyptische veiligheidssector het geweld tegen christenen onvoldoende voorkomt. Legereenheden zijn niet altijd in de buurt en lokale overheden handelen soms weinig doortastend ten behoeve van de bescherming van de koptische gemeenschap. De interim-regering heeft haar intenties om de koptische minderheid te beschermen duidelijk uitgesproken, maar is in de huidige instabiele situatie niet consequent in staat gebleken noodzakelijke verbeteringen in de wijze van opereren van lokale autoriteiten door te voeren.
Desalniettemin bevestigde de koptische paus Tawadros II op 17 augustus jl. in een publieke verklaring zijn steun aan leger, politie en de interim-regering. Hij blijft vertrouwen op hun vermogen de nationale eenheid te bewaren en samen met zijn geloofsgemeenschap dit geweld te beteugelen.

Vraag 3

Bent u bereid de huidige machthebbers in Egypte aan te spreken op de discriminerende houding van de Egyptische autoriteiten jegens de Kopten, die volgens Amnesty International onveranderd is gebleven na de val van Mubarak en de regeerperiode van de Moslimbroederschap?

Het kabinet is bezorgd over de positie van religieuze minderheden in Egypte en veroordeelt iedere vorm van sektarisch geweld. In gesprekken op 7 augustus jl. met president Mansour, premier Beblawi en andere politieke leiders heb ik aangedrongen op een democratisch en inclusief transitieproces, met respect voor rechtsstatelijke principes en mensenrechten.
Ook de EU vraagt consequent aandacht voor de positie van minderheden. EU Hoge Vertegenwoordiger Catherine Ashton heeft het recente geweld, en de aanvallen op kerken in het bijzonder, veroordeeld in een verklaring op 14 augustus jl. Op 21 augustus is de situatie in Egypte besproken in de Raad Buitenlandse Zaken. Tijdens die bijeenkomst is ook de situatie van de kopten aan de orde gekomen en zijn de zorgen van de EU neergelegd in de Raadsconclusies.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het feit dat de huizen van meer dan 100 christelijke gezinnen zijn aangevallen, waarbij het moslimgeweld een onwerkelijk lange periode van 18 uur ongehinderd doorgang kon vinden, terwijl door de Kopten op alle mogelijke manieren contact is opgenomen met de hulpdiensten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u bereid de nieuwe Egyptische machthebbers erop aan te spreken dat het realiseren van een democratische rechtstaat ook vereist dat christenen actief beschermd moeten worden door de overheid?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Bent u bekend met de organisatie «Dutch International Guarantees for Housing» (DIGH)? Klopt het dat DIGH specifiek zorgt voor woningenbouw in ontwikkelingslanden en dat Nederlandse woningcorporaties garant staan voor DIGH-leningen? Wat is de omvang van alle nog lopende leningen, welke looptijd kennen deze leningen en voor hoeveel euro staan woningcorporaties in totaal garant en om welke woningcorporaties gaat het op dit moment?

De eerste twee vragen kunnen bevestigend worden beantwoord. De omvang van alle nog lopende leningen bedraagt eind 2012 € 59 miljoen. De toename van dit volume is inmiddels tot stilstand gekomen. De leningen hebben een variabele looptijd van tussen de 20 en 30 jaar. Op dit moment doen 43 corporaties mee. In bijlage bij deze brief is een overzicht van deze corporaties opgenomen.

Vraag 2

Aangezien woningcorporaties weer geborgd worden door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), dat op haar beurt weer geborgd wordt door de Rijksoverheid en gemeenten, deelt u de analyse dat in feite de Nederlandse overheid garant staat voor de DIGH-leningen en dus zorgt voor woningenbouw in ontwikkelingslanden?

De analyse klopt niet helemaal. De werkwijze is, dat het DIGH leningen bij Nederlandse banken afsluit ten behoeve van bepaalde buitenlandse projecten en deze leningen doorspeelt naar de lokale buitenlandse investeerders.
Woningcorporaties staan garant voor betaling van rente en aflossing van de lening van het DIGH aan de bank. Woningcorporaties verstrekken dus niet zelf de lening en voor die garantstelling hoeven woningcorporaties geen leningen met WSW-borging aan te trekken. Het WSW staat overigens ook alleen borg voor leningen ten behoeve van de sociale woningbouw in Nederland. De woningcorporaties staan dus garant met hun eigen vermogen. Daarom is het verstrekken van garanties alleen toegestaan aan woningcorporaties die behoren tot de zogeheten A-categorie. Dit is de door het Centraal Fonds Volkshuisvesting gehanteerde categorie voor financieel sterke woningcorporaties.

Vraag 3

Vallen de leningen en garantstellingen onder de formele ODA-criteria voor ontwikkelingssamenwerking, of komen deze nog eens bovenop het huidige budget voor ontwikkelingssamenwerking?

De woningcorporaties zijn private instellingen die garant staan voor de genoemde leningen. Deze vallen niet onder de formele ODA-criteria en maken geen onderdeel uit van het kabinetsbeleid voor ontwikkelingssamenwerking.

Vraag 4

Komen de doelstellingen van de leningen en garantstellingen overeen met de doelstellingen van de nota «Wat de wereld verdient» waarin het handels- en ontwikkelingssamenenwerkingsbeleid voor de komende jaren staat beschreven?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Worden momenteel nog leningen voor woningbouw in ontwikkelingslanden met impliciete overheidsgaranties verstrekt? Zo ja, hoe verhoudt dit zich tot begrotingsregel 25 waarin het «nee, tenzij beleid» ten aanzien van garanties is opgenomen?

Sinds medio 2012 worden er door heroriëntatie op prioriteiten bij corporaties geen garanties afgegeven en worden er door DIGH geen nieuwe leningen aangegaan.
De overheid staat, zoals eerder uiteengezet, niet direct garant voor de lening. Regelgeving inzake directe overheidsgaranties is derhalve niet van toepassing.

Vraag 6

Zijn de garanties voor DIGH-leningen onderworpen aan een voor alle garantieregelingen geldende periodieke toetsing op nut en noodzaak?

Er is binnen de regelgeving van het ministerie van BZK geen specifieke toets op nut en noodzaak. Ook hier geldt dat de regelgeving voor directe overheidsgaranties niet van toepassing is.

Vraag 7

Is conform het aangescherpte garantiebeleid voor de garantstellingen een (marktconforme) kostendekkende premie betaald door de eindgebruiker? Waaraan is deze premie ten goede gekomen?

De eindgebruiker is de lokale buitenlandse investeerder. Deze is een premie verschuldigd aan het DIGH dat hiermee haar werkapparaat en activiteiten bekostigt. Het DIGH beoordeelt onder meer projectaanvragen op haalbaarheid en financiële risico’s, voert financiële transacties uit, beoordeelt en monitort de projecten gedurende de looptijd van de leningen.

Vraag 8

Hoe beoordeelt u de financiering van sociale woningbouwprojecten in ontwikkelingslanden, via DIGH-leningen door woningcorporaties in het licht van de voornemens in het Regeerakkoord over de kerntaken van woningcorporaties en de berichten in de medio over stopzetten van investeringsprojecten in Nederland door woningcorporaties? Bent u van mening dat dergelijke activiteiten niet tot de kerntaken van woningcorporaties dienen te behoren en dat woningcorporaties zich nu en in de toekomst alleen op de sociale woningbouw in Nederland dienen te richten?

Op basis van de huidige regelgeving passen deze activiteiten in het werkdomein van woningcorporaties. Ik constateer dat er sinds medio 2012 vanwege herprioritering door corporaties geen nieuwe garanties zijn afgegeven. Ik zal bij mijn voorstellen in het kader van de novelle bij de Herzieningswet, mede in het licht van de doelstelling van dit kabinet dat corporaties dienstbaar zijn aan het publieke belang in hun werkgebied, nader ingaan op de beperkingen die hieruit voortvloeien voor activiteiten van woningcorporaties ten behoeve van het buitenland.
1.
Ymere
Amsterdam
2.
Woonconcept
Meppel
3.
Woonstad Rotterdam (voorheen Nieuwe Unie)
Rotterdam
4.
Stadgenoot (voorheen AWV en Het Oosten)
Amsterdam
5.
Rochdale
Amsterdam
6.
De Alliantie
Huizen
7.
TBV Tilburg
Tilburg
8.
Woonbedrijf Ieder 1
Deventer
9.
Allee (voorheen Aramis en Singelveste)
Roosendaal
10.
Casade
Waalwijk
11.
Wonen Breburg
Tilburg
12.
Vivare
Arnhem
13.
De Key
Amsterdam
14.
Portaal Utrecht
Utrecht
15.
Bo-Ex
Utrecht
16.
SSH Utrecht
Utrecht
17.
GroenWest (voorheen Westhoek Wonen, Groenrand, SWW)
Woerden
18.
Wooncompagnie
Hoorn
19.
Parteon
Alkmaar
20.
Woonwaard Noord-Kennermerland
Alkmaar
21.
Delta Wonen
Zwolle
22.
WoCom
Someren
23.
De Woonplaats
Enschede
24.
Staedion
Den Haag
25.
Habion
Houten
26.
Woonbron
Rotterdam
27.
Eigen Haard (voorheen Woongroep Holland)
Amstelveen
28.
WEL
Ettenleur
29.
Elan Wonen
Haarlem
30.
Lefier
Hoogezand
31.
Woonpunt
Maastricht
32.
Destion
Gennep
33.
Havensteder
Rotterdam
34.
WBV Amerongen
Amerongen
35.
Omnivera
Hardinxveld-Giessendam
36.
SOR
Rotterdam
37.
De Sleutels
Leiden
38.
Ons Doel
Leiden
39.
SLS Wonen
Leiden
40.
Portaal Leiden
Leiden
41.
Accolade
Heerenveen
42.
Woonservice Drenthe
Westerbork
43.
Mitros
Utrecht

Vraag 1

Kent u het bericht «Erdogan zet grof geschut in bij heksenjacht»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat journalisten en vreedzame demonstranten gevangen worden genomen, puur vanwege het feit dat deze personen een dissidente mening hebben? Hoe beoordeelt u deze gang van zaken?

Er is sprake van ruim 3.600 aanhoudingen, waarbij geldt dat het overgrote deel binnen 48 uur weer worden vrijgelaten. Voorts is er sprake van dat rond de 160 demonstranten zijn gearresteerd op instructie van de officier van justitie.

Vraag 3

Deelt u de mening dat café-eigenaren en dokters die demonstranten tegen de barbaarse handelwijze van de Turkse politie probeerden te beschermen juist een pluim verdienen, in plaats van op Bahreinse wijze te worden afgevoerd en opgesloten?

Artsen en zorgverleners moeten niet belemmerd worden bij het uitoefenen van hun zorgverlenende taak. Dit onderwerp heeft mijn aandacht, zoals ik uw Kamer heb beloofd tijdens het Algemeen Overleg over Turkije van 25 juni.

Vraag 4

Kunt u een cijferoverzicht en uw kwalificatie geven van het aantal journalisten, studenten, betogers, organisatoren, architecten en dokters die recent door Erdogan’s regime gevangen zijn genomen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u er voorts van op de hoogte dat de door Erdogan georkestreerde islamisering nu zover toeslaat, dat de autoriteiten manieren zoeken om moedermelk van niet-moslima’s te weren bij de moedermelkbank en de Turkse Rode Halve Maan zgn. halal-donorbloed gaat produceren?2

De recente gebeurtenissen in Turkije weerspiegelen de grote uitdagingen die resteren op het gebied van de rechtsstatelijkheid. De recente onrust vindt verder zijn oorsprong in wat seculiere delen van de Turkse samenleving ervaren als een aantasting van de persoonlijke levenssfeer en zien als pogingen van de regering tot islamisering van de samenleving. Hierbij past de kanttekening dat in Turkije nog altijd sprake is van scheiding van kerk en staat.
In reactie op de recente gebeurtenissen kiest het kabinet, zoals uiteengezet in mijn brief van 25 juni, voor een geloofwaardig toetredingsproces dat vasthoudt aan strenge toetredingsvoorwaarden. Deze benadering biedt de beste gelegenheid Turkije kritisch aan te spreken en aan te sporen verdere hervormingen van de rechtsstaat door te voeren.
Een intensieve samenwerking en goede betrekkingen tussen Nederland en Turkije maken een constructieve dialoog over hervormingen mogelijk. De economische relatie vormt een onderdeel van die samenwerking en goede betrekkingen tussen onze landen.

Vraag 6

Deelt u de mening dat Erdogan zich heeft ontpopt als eenzelfde islamitische leider met anti-democratische trekken als ex-president Morsi van Egypte? Zo nee, hoe verklaart u dan deze heksenjacht en uitsluiting van niet-moslims?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het -nadat de regering eerst al de gelegenheid voorbij heeft laten gaan om na het brute politiegeweld Erdogan publiekelijk daarover aan te spreken- absoluut een fout signaal afgeeft als een Nederlandse minister onder de huidige omstandigheden ook nog eens een economische missie naar Turkije gaat leiden? Zo nee, waarom niet?3

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 8

Zo ja, bent u bereid die missie, die gepland staat voor september/oktober 2013 o.l.v. de minister van Buitenlandse Handel te annuleren en in plaats daarvan uw afkeuring over Erdogan’s islamitische heksenjacht over te brengen?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 1

Kent u het bericht «Supermarkten boycotten producten uit bezette gebieden»?1

Ja.

Vraag 2

Erkent u nu eindelijk dat het voortijdig publiceren van het advies inzake herkomstetikettering door het Agentschap NL wel degelijk een negatief effect heeft gehad op de brancheorganisaties en de zogenaamde «damage control» van het agentschap geen vruchten heeft afgeworpen?2

Ik herken niet het beeld zoals door u geschetst.

Vraag 3

Erkent u nu ook eindelijk dat (het toewerken naar) etikettering van nederzettingenproducten feitelijk neerkomt op het faciliteren van een boycot van nederzettingenproducten? Zo nee, hoe verklaart u dan deze stap van drie grote supermarktketens, die tegenover Trouw zelf de beginnende boycot hebben bevestigd?

Het uitbrengen van advies over correcte etikettering van producten is van een andere orde dan een boycotmaatregel. Het gaat hier om het geven van voorlichting aan bedrijven over correcte etikettering van producten. Hiermee wordt gehoor gegeven aan een uitdrukkelijk verzoek van het Nederlandse bedrijfsleven.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de in het reisverslag van de minister van Buitenlandse Zaken naar het Midden-Oosten opgenomen bewering dat «sancties of boycots voor dit kabinet daarom niet aan de orde zijn; die kunnen de inspanningen van Secretary Kerry slechts doorkruisen» door de feiten is ingehaald?3

Nee.

Vraag 5

Bent u bereid de brancheorganisaties, en met name het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, zo spoedig mogelijk te berichten dat specifieke etikettering van Israëlische nederzettingenproducten onnodig is en op geen enkele wijze bijdraagt aan vrede? Zo nee, waarom niet?

Er is geen sprake van een besluit tot specifieke etikettering van producten uit nederzettingen. EU-regelgeving over het weergeven van de herkomst van producten geldt voor alle producten die in de EU worden geïmporteerd, ongeacht land van herkomst. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel heeft herhaaldelijk verzocht om duidelijkheid over Europese etiketteringsvereisten voor producten uit de nederzettingen. Momenteel overlegt het kabinet met EU Hoge Vertegenwoordiger Ashton en lidstaten over hoe uitvoering te geven aan het EU-besluit van mei 2012 om bestaande EU-regelgeving die van toepassing is op producten uit nederzettingen strikter te handhaven. Het kabinet zal het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel informeren over de stand van zaken.

Vraag 6

Bent u zich ervan bewust dat de boycot (faciliterende) acties van Europese landen, waaronder Nederland, vooral zullen leiden tot ellende en onvrede onder de Palestijnse arabieren?4

Het bericht waarnaar u verwijst, gaat over de recent door de Europese Commissie aangenomen richtsnoeren ten aanzien van de subsidiabiliteitsvoorwaarden voor activiteiten van Israëlische bedrijven (Pb EU C 205 van 19 juli 2013, blz. 9–11). Deze richtsnoeren vloeien voort uit het EU standpunt dat bilaterale overeenkomsten met Israël niet gelden voor gebieden buiten de grenzen van voor 1967. Het kabinet is niet bekend met mogelijke negatieve gevolgen voor de Palestijnse werkgelegenheid. Bedrijven en organisaties die zich inspannen voor verbetering van de situatie voor de Palestijnse bevolking in de bezette gebieden komen volgens de richtsnoeren in aanmerking voor EU-financiering.

Vraag 7

Kunt u deze vragen zo spoedig mogelijk en voor de gewenste duidelijkheid ieder afzonderlijk beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Israeli president urges EU to reconsider funding ban, says it hinders peace»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het verzoek van de Israëlische president Peres om de nieuwe EU-richtlijnen inzake Israëlische instituties voorbij de Groene Lijn te heroverwegen?

Uit de verklaring van president Peres kan worden opgemaakt dat hij zorgen had over mogelijke implicaties van de EU-richtsnoeren voor het vredesproces.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de nieuwe EU-richtlijnen? Bent u bekend met de mogelijk negatieve gevolgen van deze nieuwe richtlijnen voor de Palestijnse werkgelegenheid?

De richtsnoeren die de Europese Commissie heeft gepubliceerd vloeien voort uit het EU standpunt dat bilaterale overeenkomsten met Israël niet gelden voor gebieden buiten de grenzen van voor 1967. Het kabinet is niet bekend met mogelijke negatieve gevolgen voor de Palestijnse werkgelegenheid. Overigens komen bedrijven en organisaties die zich inspannen voor verbetering van de Palestijnse bevolking in de bezette gebieden volgens de richtsnoeren in aanmerking voor EU-financiering.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het bericht dat Kerry beide partijen heeft overtuigd om directe onderhandelingen te beginnen in Washington? In hoeverre bent u het met de VVD-fractie eens dat nieuwe besluitvorming inzake Israël moet worden afgewogen tegen het mogelijk weer op gang gebrachte vredesproces?

Het kabinet verwelkomt deze eerste stap op weg naar duurzame vrede van harte. Nederland en de EU ondersteunen dit proces voluit.

Vraag 5

Bent u van mening dat de nieuwe EU-richtlijnen op dit moment het slagen van het initiatief van Kerry kunnen dwarsbomen?

Deze richtsnoeren zijn ingegeven door het feit dat nederzettingen illegaal zijn en een obstakel vormen voor het vredesproces. De Commissie geeft met deze richtsnoeren uitvoering aan staand EU beleid, dat genoegzaam bekend is bij beide partijen en dat beoogt bij te dragen aan het vredesproces.

Vraag 6

Deelt u de mening dat Nederland een unieke positie inneemt door haar vriendschap met zowel Israël als de Palestijnse Autoriteit? Zo ja, bent u van mening dat deze unieke positie Nederland de verantwoordelijkheid om, ook in Europees verband, een constructieve bijdrage te leveren aan het vredesproces?

Ja.

Vraag 7

Wilt u ertoe bijdragen dat de Europese rol een constructieve blijft, waarin de totstandkoming van het vredesproces centraal staat en geen bijzaken? Bent u bereid er bij Hoge Vertegenwoordiger Ashton op aan te dringen dat ze in haar politiek inzake het Midden-Oosten vredesproces hoofdzaken als het vredesproces blijft onderscheiden van bijzaken als etikettering of nieuwe richtlijnen? Bent u tevens bereid er bij Ashton op aan te dringen de consensus in de EU ten gunste van het vredesproces te bevorderen?

De EU moet alles doen wat in haar vermogen ligt om het vredesproces te helpen slagen. Alle lidstaten en HV Ashton zijn het daarover eens, zoals onder andere bleek tijdens de Informele Raad Buitenlandse Zaken van 6 september jl. De komende tijd zal in nauw overleg met de VS en andere partners worden bezien hoe deze steun verder inhoud te geven.
Het correct uitvoeren of nader uitwerken van staand EU-beleid ten aanzien van nederzettingen staat hier los van.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Nederlanders vrijuit in Moermansk»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven op basis waarvan de documentairemakers precies zijn opgepakt?

De vier Nederlanders werden in eerste instantie verhoord vanwege een vermeende fout in hun visumaanvraag. Gezien het doel van hun reis – het maken van een documentaire over homoseksualiteit in Rusland – hadden de vier volgens de Russische autoriteiten een visum op grond van «politiek-maatschappelijke betrekkingen» moeten aanvragen, in plaats van «culturele betrekkingen». Ook meende de politie van Moermansk dat sprake was geweest van een overtreding van de recent aangenomen wetgeving die «propaganda van niet-traditionele seksuele relaties onder minderjarigen» verbiedt, aangezien de documentairemakers een 17-jarig (en daarmee minderjarig) persoon zouden hebben geïnterviewd.

Vraag 3

Kunt u aangeven of het bericht klopt dat de documentairemakers niet worden vervolgd en weer op vrije voeten zijn?

De Nederlanders hebben de Russische Federatie inmiddels verlaten. Voor de aanklacht inzake het visum hebben de groepsleden elk een boete van 3000 roebel (ongeveer 70 euro) moeten betalen. De tweede aanklacht, inzake de vermeende overtreding van de «anti-homopropagandawet», is door de rechter op grond van vormfouten afgewezen. De Russische autoriteiten hebben inmiddels bekend gemaakt dat de vier groepsleden vanwege het overtreden van de visumregels gedurende drie jaar geen visum voor Rusland zullen krijgen.

Vraag 4

Kunt u aangeven tot in hoeverre de betrokken Nederlanders de Russische Federatie probleemloos kunnen verlaten?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Deelt u de zorg van de indieners dat in de toekomst ook andere documentairemakers en mensenrechtenorganisaties mogelijk geconfronteerd worden met de beperkingen van de «anti-homopropagandawet»? Kunt u aangeven welke ruimte er precies is voor journalisten in Rusland en op welke wijze uw ministerie journalisten kan ondersteunen om geen juridische problemen in Rusland te ondervinden?

De nieuwe wetgeving heeft een stigmatiserende werking die personen en organisaties met homofobe sentimenten sterkt in hun opvattingen. Het is onacceptabel dat mensen – voor iets onschuldigs als het spreken met een 17-jarige over homoseksualiteit, of omdat ze opkomen voor de rechten van jonge homoseksuele medemensen – moeten vrezen voor vervolging. Zoals eerder gemeld aan uw Kamer laat het kabinet geen gelegenheid onbenut om de Russische autoriteiten aan te spreken over de toenemende Nederlandse zorgen over de ontwikkelingen in Rusland op het gebied van maatschappelijk middenveld en rechten van minderheden. Het kabinet zal dat blijven doen.
Zowel de Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigen in Moskou en St. Petersburg als het ministerie waren nauw betrokken bij de ondersteuning van de groep en blijven de ontwikkelingen voor wat betreft de implementatie van de wet nauwgezet volgen. Een notitie over de LHBT-situatie in Rusland, inclusief de nieuwe wet over het verbod op «propaganda van niet-traditionele seksuele relaties onder minderjarigen», is opgenomen in het reisadvies voor Rusland.

Vraag 6

Heeft u contact gehad met uw EU-collega’s over de kwestie of bent u bereid om dit te bespreken tijdens de eerstvolgende Raad Buitenlandse Zaken?

In het kader van de Raad Buitenlandse Zaken wordt geregeld gesproken over ontwikkelingen in Rusland, waaronder deze wet. De Hoge Vertegenwoordiger, mevrouw Ashton, heeft mede op verzoek van Nederland eerder dit jaar een verklaring afgegeven waarin zij te kennen geeft dat implementatie van deze wet de bestaande discriminatie van LHBT-personen in Rusland kan vergroten, in het bijzonder waar het de vrijheid van meningsuiting en van vereniging betreft. Nederland zal bij de eerstvolgende bespreking van ontwikkelingen in Rusland in de Raad opnieuw aandacht vragen voor LHBT-rechten in dat land, mede naar aanleiding van deze kwestie.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Investitionsprogramm für Griechenland»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat wordt gewerkt aan een apart investeringsfonds voor Griekenland van 500 miljoen euro? Kunt u hier nader op ingaan?

Ja, het klopt dat er gewerkt wordt aan de oprichting van een investeringsfonds voor Griekenland (Institution for Growth in Greece). De Taskforce Griekenland is betrokken bij de oprichting van dit investeringsfonds. Het fonds wordt opgericht, omdat het midden- en kleinbedrijf in Griekenland moeilijk aan kredieten kan komen om projecten te financieren of investeringen te doen. Het fonds zal via de banken kredieten aan het midden- en kleinbedrijf gaan verstrekken.

Vraag 3

Klopt het dat de Duitse minister van Financiën 100 miljoen euro aan Duits belastinggeld in dit fonds wil storten?

De Duitse minister van Financiën heeft toegezegd om 100 miljoen euro, via het Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW), in dit investeringsfonds te willen storten.

Vraag 4

Wordt er voor de vulling van dit fonds ook nog een beroep gedaan op andere eurolanden? Heeft Nederland zo'n verzoek gekregen? Zo ja, deelt u de lijn dat het onwenselijk is om Nederlands belastinggeld rechtstreeks, of via de noodfondsen EFSF/ESM, in dit fonds te storten?

Vooralsnog zullen naast Duitsland, via het KfW, ook de Europese Investeringsbank (EIB) en de Europese Unie via de structuurfondsen financieel bijdragen aan het Investeringsfonds. De EIB draagt 50 miljoen euro bij en uit de structuurfondsen wordt 350 miljoen euro gebruikt voor het investeringsfonds. Mogelijk dat andere landen ook een verzoek ontvangen om financieel bij te dragen. Nederland heeft tot op heden geen officieel verzoek ontvangen.
Het is aan lidstaten zelf om te bepalen of zij – naast de financiële steun die Griekenland ontvangt vanuit de reguliere hulpprogramma’s – nog op een andere manier steun verlenen. Duitsland kiest ervoor om, naast de bijdrage via de noodfondsen, ook financieel via het KfW steun te verlenen aan lidstaten van de Eurozone. Het KfW heeft eerder met Spanje een soortgelijke afspraak gemaakt om via een investeringsfonds kredieten te verlenen aan het midden- en kleinbedrijf. Nederland is één van de lidstaten die naast de bijdrage via de noodfondsen, veel technische assistentie verleent aan Griekenland, bijvoorbeeld op het gebied van het bestrijden van witwassen en het opzetten van een Kadaster.

Vraag 5

Bent u het er mee eens dat hulp aan probleemlanden dient te lopen via de reguliere noodfondsen EFSF/ESM met bijhorende strenge voorwaarden?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de financiële steun aan Griekenland binnen de reguliere hulpprogramma’s wel voldoende is?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het rapport «Attacks on education: the impact of conflict and grave violations on children’s futures»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw oordeel over het feit dat bijna 50 miljoen kinderen in conflictlanden geen toegang hebben tot onderwijs en er in 2012 wereldwijd 3.600 geregistreerde aanvallen op scholen waren?

In landen die verwikkeld zijn in gewapende conflicten is het aantal kinderen dat geen onderwijs volgt en het aantal jonge analfabeten vaak aanzienlijk hoger dan in arme landen zonder conflicten. Dit is een «verborgen crisis» die het werk aan economisch herstel, groei en armoedebestrijding ondermijnt. In gewapende conflicten wordt een naar verhouding groot percentage van de publieke middelen aan militaire uitgaven besteed, wat ten koste gaat van de uitgaven voor zaken als onderwijs. Daarbij komt nog dat bij gewapende conflicten betrokken partijen hun aanvallen de laatste jaren steeds vaker richten op burgers en infrastructuur, inclusief schoolkinderen en scholen, waardoor kinderen niet langer veilig onderwijs kunnen volgen. Dit is een trend die UNESCO in 2011 al signaleerde in het EFA Global Monitoring Report en die mij grote zorgen baart.

Vraag 3

Wat is uw oordeel over het feit dat het wereldwijde percentage noodhulp dat bedoeld is voor onderwijs in conflictlanden ver onder de internationaal afgesproken norm blijft?

De internationale onderwijsgemeenschap heeft inderdaad opgeroepen om 4% van noodhulp aan onderwijs te besteden. Ik onderschrijf het grote belang van onderwijs, ook bij humanitaire hulp aan bijvoorbeeld vluchtelingen. Humanitaire hulp is primair gericht op het redden van mensenlevens en verlichten van het menselijk lijden. Binnen de door de VN Office for Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) gecoördineerde humanitaire hulp in chronische crises coördineert een cluster voor onderwijs, meestal geleid door UNICEF, de onderwijsactiviteiten. Gezien de schrijnende situaties en het snel groeiende aantal behoeftigen wereldwijd en vooral in Syrië, moet soms prioriteit worden gegeven aan het daadwerkelijk in leven houden van mensen boven het geven van onderwijshulp.

Vraag 4

Welk percentage van de Nederlandse noodhulp wordt sinds 2010 besteed aan onderwijs in conflictlanden? Voldoet dit aan de internationaal afgesproken norm? Zo neen, waarom niet?

Nederlandse humanitaire hulp wordt, evenals die van de meeste Westerse landen, grotendeels via ongeoormerkte bijdragen aan de VN en het Internationale Rode Kruis (ICRC) ter beschikking gesteld, zodat ter plaatse kan worden bepaald waar deze levensreddende hulp het meest nodig is en lacunes en overlap zoveel als mogelijk worden voorkomen. Dit verhoogt de effectiviteit van de noodhulp aanzienlijk. Daardoor is echter niet goed te bepalen welk percentage van de Nederlandse humanitaire hulp naar onderwijs gaat.

Vraag 5

Bent u bereid binnen VN-verband te pleiten voor versterking van de monitoring op het gebied van onderwijs in conflictlanden? Zo neen, waarom niet? Zo ja, hoe en wanneer?

Ja. Daarbij richt ik mij vooral op de bijdrage van onderwijs aan het speerpunt veiligheid en rechtsorde. Onderwijs in conflictlanden is immers niet alleen van belang in het kader van noodhulp maar ook in het kader van wederopbouwhulp, daar vele conflicten een langdurig karakter krijgen waarbij noodhulp en wederopbouwhulp naast elkaar nodig zijn.
Nederland speelt internationaal al een belangrijke rol in het versterken van onderwijs in langdurige conflictsituaties, via het programma Peacebuilding, Education and Advocacy(PBEA) van UNICEF, en via het Global Partnership for Education (GPE) dat fragiele staten als prioriteit hanteert. Op basis van de ervaringen in deze programma’s levert Nederland een bijdrage aan de mondiale dialoog over het belang van onderwijs in conflictlanden, bijvoorbeeld als lid van de Raad van Bestuur van het GPE.
Zie voor deze programma’s ook het antwoord op vraag 6.

Vraag 6

Levert Nederland naast de noodhulp nog andere bijdragen aan de verbetering van het onderwijs in conflictlanden?

Nederland financiert het UNICEF-programma Peacebuilding, Education and Advocacy in Conflict-Affected Contexts (PBEA). Dit programma richt zich op onderwijs ter ondersteuning van het speerpunt veiligheid en rechtsorde. De financiering bedraagt EUR 120 miljoen voor vier jaar (2012–2015). Het programma richt zich op 14 fragiele landen in (post-)conflict situaties: Burundi, Democratische Republiek Congo, Ivoorkust, Ethiopië, Liberia, Myanmar, de Palestijnse Gebieden, Pakistan, Sierra Leone, Somalië, Tsjaad, Jemen, Uganda en Zuid-Soedan. De hoofddoelstelling van het PBEA-programma is het versterken van de weerbaarheid, sociale cohesie en menselijke veiligheid in fragiele en (post-)conflictlanden in de fase van herstel en vredesopbouw. In 2012 is UNICEF in de deelnemende landen gestart met een vernieuwende aanpak: conflictanalyses voor de onderwijssector, met speciale aandacht voor de positie van vrouwen en meisjes, dienen als basis voor een evenwichtige onderwijsinterventie met vredesopbouw als doelstelling.
In het kader van de afbouw van de bilaterale relatie met Pakistan steunt Nederland het Balochistan Education Program (BEP) van Save the Children (2009–2014) met circa EUR 10 miljoen. De hoofddoelstelling van dit programma in de provincie Balochistan is het vergroten van de toegang tot kwalitatief goed onderwijs voor alle kinderen en specifiek verbetering van de mogelijkheden voor meisjes om hun basisonderwijs te voltooien. Daarnaast steunt Nederland Save the Children ook bij het vierjarige Program for Establishing Partnership and Stability in Battagram District met EUR 14 miljoen. Dit levert een bijdrage aan vrede en veiligheid in rurale gemeenschappen in deze regio door de kinderen, met speciale aandacht voor meisjes, aan beter onderwijs te laten deelnemen. Hierdoor nemen hun kansen op de arbeidsmarkt toe en kunnen ze later in eigen levensonderhoud voorzien.
Op aandringen van Nederland is onderwijs in conflictgebieden inmiddels een belangrijk aandachtspunt geworden van het Global Partnership for Education (GPE), het mondiale programma dat investeert in de verbetering van de kwaliteit van onderwijs van een groot aantal landen. De Nederlandse bijdrage aan GPE tot eind 2014 bedraagt jaarlijks EUR 30 miljoen.
Voorts financiert Nederland een aantal activiteiten op het gebied van beroepsonderwijs ter versterking van veiligheid en rechtsorde. Dit gebeurt via het NICHE (Netherlands Initiative for Capacity development in Higher Education). In Zuid-Soedan lopen drie activiteiten ter versterking van postsecundair onderwijs en trainingscapaciteit. Daarnaast heeft het NICHE onder dit thema circa 20 activiteiten in uitvoering in zeven andere landen: Rwanda, Uganda, Tanzania, Guatemala, Indonesië, Bangladesh en Mozambique.

Vraag 7

Kunt u aangeven welke mogelijkheden het fragiele-statenbeleid en het (toekomstige) Budget Internationale Veiligheid bieden om het onderwijs in conflictlanden te verbeteren?

Met het BIV wil Nederland werken aan een goed functionerende internationale rechtsorde. Het uitgangspunt is dat de activiteiten ontwikkelingsrelevant zijn en bijdragen aan het oplossen van problemen in ontwikkelingslanden en fragiele regio’s. Dat houdt in dat de Nederlandse inzet onder andere een bijdrage levert aan de bescherming van de burgerbevolking, het voorkomen van humanitaire crises, het bevorderen van mensenrechten, duurzame veiligheid en stabiliteit, en het invullen van bondgenootschappelijke verplichtingen.
Het budget staat op de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Ik besluit in overeenstemming met de ministers van Defensie en van Buitenlandse Zaken over de aanwending van het BIV. Ook de inzet van Veiligheid en Justitie maakt, daar waar nodig, deel uit van de geïntegreerde aanpak.
Het budget richt zich dus niet op onderwijs als zodanig. Het kan voorkomen dat er een enkele activiteit uit het BIV gefinancierd wordt waarbij ook onderwijs een component is, maar erg waarschijnlijk is dit niet.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Miljoenen voor hulp Afrika»?1

Vraag 2

Kunt u aangeven waar u uw naïeve visie op baseert dat, na decennia van mislukte ontwikkelingshulp, Nederland gewoon verder moet gaan met het pompen van miljoenen in Afrika?

Vraag 3

Deelt u de mening dat de tientallen miljoenen aan Nederlands belastinggeld beter besteed kunnen worden in eigen land? Zo neen, waarom niet?

Vraag 4

Kunt u van de landen die deze miljoenen gaan ontvangen individueel aangeven of zij lid zijn van de verwerpelijke Organisation of Islamic Cooperation (OIC), hoe corrupt ze zijn en waar er sprake is van een democratie en een betrouwbare overheid?

Vraag 5

Bent u bereid dit onzinnige plan in te trekken? Zo neen, waarom niet?

Vraag 1

Klopt het dat, ondanks het verzoek van de Nederlandse regering, slechts ongeveer de helft van de diplomaten in Den Haag hun verkeersboete betaalt?1

Ja.

Vraag 2

Betalen Nederlandse diplomaten in het buitenland altijd hun boetes en verkeersboetes? Kunt u daar cijfermatig inzicht in verschaffen?

Uitgezonden ambtenaren en hun gezinsleden mogen zich in het buitenland niet onttrekken aan boetes en verkeersboetes. Zij zijn gehouden de wetten en regelingen van de ontvangende staat te eerbiedigen. Er zijn op centraal niveau geen cijfermatige gegevens beschikbaar van in het buitenland opgelegde boetes en verkeersboetes aan door Nederland uitgezonden ambtenaren en hun gezinsleden.

Vraag 3

Zijn er regeringen of autoriteiten die officieel of informeel geklaagd hebben over niet-betaalde boetes van Nederlandse diplomaten in de jaren 2010–2013? Zo ja, welke? Welke actie is daarop ondernomen?

Mij zijn geen meldingen bekend in de aangegeven jaren.

Vraag 4

Kunt u een lijst openbaar maken van de tien organisaties in Nederland met diplomatieke onschendbaarheid die de meeste boetes hebben uitstaan en weigeren ze te betalen?

De tien organisaties met diplomatieke onschendbaarheid die het hoogste bedrag aan onbetaalde boetes hadden uitstaan per eind juli 2013 zijn (op volgorde van het openstaande bedrag): Rusland, China, Verenigde Arabische Emiraten, Iran, Egypte, Indonesië, Marokko, Bosnië-Herzegovina, Ghana en Maleisië.

Vraag 5

Bent u bereid om namens de regering deze tien organisaties (ambassades maar ook andere internationale organisaties, zoals gerechtshoven) aan te schrijven en hen te verzoeken hun boetes te betalen?

Dit is reeds staand beleid.

Vraag 6

Welke acties heeft de Nederlandse regering het afgelopen jaar ondernomen om het betaalgedrag van buitenlandse diplomaten in Nederland te verbeteren?

Eens per kwartaal worden alle ambassades en internationale organisaties aangeschreven over alle onbetaalde boetes uit de voorafgaande periode op naam van een auto van de organisatie of van een medewerker van de organisatie; daarbij ontvangen zij een lijst met de openstaande bedragen en het verzoek deze alsnog te betalen. In het afgelopen jaar is in één geval een vertegenwoordiger van een individuele ambassade op het ministerie ontboden vanwege de ernst van de overtreding van een medewerker van die ambassade. Dergelijke stappen leveren wisselend succes op, omdat wettelijke dwangmiddelen om de betaling af te dwingen niet ter beschikking staan.

Vraag 7

Hoe vaak zijn de auto's van ministers, staatssecretarissen en het koninklijk huis geflitst in de periode 2010–2013 en wie betrof het? Is die gevallen een boete opgelegd en wie heeft die boetes betaald?

Ik veronderstel dat uw vraag doelt op auto’s die bewindslieden en de dienst Koninklijk Huis ten behoeve van de uitvoering van hun ambt gebruiken. Na een informatieverzoek op grond van de Wet openbaarheid van bestuur zijn dit voorjaar overzichten gepubliceerd van boetes die zijn opgelopen met dienstauto’s sinds 2010. Ik verwijs u naar deze overzichten.
Bij boetes die opgelopen zijn met dienstauto’s is het uitgangspunt dat de chauffeur de boetes voor door hem begane verkeersovertredingen bij wijze van schadevergoeding aan de dienst betaalt, tenzij hem ter zake van die schade geen verwijt kan worden gemaakt. Kan degene die wordt gereden een verwijt worden gemaakt met betrekking tot de overtreding, dan wordt de boete doorbelast aan die persoon. In de overige gevallen wordt de boete betaald door het ministerie.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Homo-activist Kameroen vermoord»?1

De marteling en moord van homoactivist Eric Lembembe, die streed tegen homodiscriminatie- en vervolging in eigen land, roept afschuw en verontwaardiging op.

Vraag 2

Bent u bereid om bij de Kameroense autoriteiten te pleiten voor een grondig onderzoek naar de moord op homo-activist Lembembe? Bent u ook bereid om bij de autoriteiten te pleiten voor de decriminalisering van homoseksualiteit? Zo ja, hoe?

Mede door de sluiting in december 2011 van onze ambassade in Yaoundé maakt Nederland zijn standpunten ten aanzien van LHBT personen in Kameroen vooral via de EU kenbaar. Hoge Vertegenwoordiger Ashton heeft op Nederlands verzoek de Kameroenese regering opgeroepen de daders op te sporen en te berechten. Ook heeft zij het belang van gelijke behandeling van LHBT personen herhaald. In VN-kader vraagt Nederland actief aandacht voor het decriminaliseren van homoseksualiteit.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de veiligheid van homo-activisten en LHBT’s (lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders) in Kameroen? Is er sprake van verslechtering van de positie van LHBT’s in het land? Zo ja, waar is dit aan toe te schrijven?

Uit de rapporten «Guilty by Association: Human Rights Violation in the Enforcement of Cameroon’s Anti-homosexuality Law» (maart 2013) van Human Rights Watch en «Making love a Crime» (juni 2013) van Amnesty International blijkt dat Kameroen een van de meest homo-vijandige landen in Afrika is. De afgelopen jaren is een sterke toename geconstateerd van arrestaties van zowel mannen en vrouwen die «verdacht» worden van homoseksualiteit. Velen van hen worden veroordeeld. De achtergrond van deze verslechtering van de positie van LHBT personen in Kameroen is, ook volgens het rapport van Human Rights Watch, niet direct bekend.

Vraag 4

Bent u bereid de komende periode de positie en vervolging van homo-activisten en LHBT’s in Kameroen nauwkeurig te monitoren? Zo ja, hoe?

Aangezien Nederland geen ambassade in Kameroen meer heeft, zal de situatie gemonitord worden in samenwerking met de EU en haar delegatie in Yaoundé en met behulp van internationale en nationale mensenrechtenorganisaties.

Vraag 5

Welke maatregelen en acties onderneemt u (eventueel in EU-verband) ter bescherming en beveiliging van homo-activisten en LHBT’s in Kameroen?

Op initiatief van Nederland heeft de EU Hoge Vertegenwoordiger de Kameroenese regering opgeroepen de daders op te sporen en te berechten. Straffeloosheid is een van de belangrijkste factoren in het voortduren van schendingen van mensenrechten in het land. Nederland vraagt de EU delegatie ter plaatse de situatie in het land actief te monitoren. Daarnaast blijft Nederland zich ook internationaal inzetten voor gelijke rechten van LHBT personen.

Vraag 6

Welke gevolgen heeft de recente sluiting van de Nederlandse ambassade in Kameroen gehad voor de steun aan mensenrechtenactiviteiten en meer in het bijzonder voor de LHBT-activiteiten aldaar?

Nederland speelde een belangrijke rol bij de verdediging van LHBT-rechten en fungeerde als aanspreekpunt voor betrokken organisaties in Kameroen. Als gevolg van de sluiting van de ambassade in december 2011 wordt de Nederlandse inzet in Kameroen ten behoeve van LHBT-rechten in EU-verband voortgezet.

Vraag 1

Kent u het bericht «How European courts are dismantling sanctions on Iran»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het nodig kan zijn om sancties tegen een schurkenstaat toe te passen, zonder dat geheime informatie wordt geschonden? Zo neen, waarom niet?

Bij het instellen van sanctiemaatregelen kan noodzakelijkerwijs informatie betrokken zijn die om redenen van algemeen belang niet openbaar is en de betrokken personen of entiteiten niet wordt meegedeeld. Dit wordt erkend door de Europese rechter.
Het debat zoals beschreven in het bericht ziet op de vraag in hoeverre en hoe de informatie gedeeld kan worden met de Europese rechter, die de rechtmatigheid van de maatregel moet nagaan. Het delen van informatie met een onafhankelijke rechter betekent in mijn ogen niet noodzakelijkerwijs dat de vertrouwelijkheid van de informatie wordt geschonden.

Vraag 3

Klopt het dat bepaalde staten binnen de EU om redenen van handelsbelangen minder waarde hechten aan en/of minder actief zijn in het handhaven van sancties tegen Iran?

De lidstaten zijn verantwoordelijk voor de implementatie van EU sancties. Het kabinet acht een strikte en uniforme implementatie van sancties binnen de EU van groot belang. Nederland is in EU-verband actief betrokken bij verdere versterking van de coördinatie van de uitvoering van sanctiemaatregelen door de lidstaten. Ik heb geen reden om aan te nemen dat bepaalde lidstaten het bestaande sanctieregime niet toepassen of niet handhaven.

Vraag 4

Wat is uw oordeel over de suggestie om de moeilijkheden die uit bedoelde rechterlijke beslissingen voortvloeien, te voorkomen door sancties tegen gehele sectoren van de Iraanse economie in te stellen?

Sancties beogen gedragsverandering. De EU heeft sancties ingesteld om Iran te bewegen zijn internationale verplichtingen in het kader van zijn nucleaire programma na te komen. Bij het instellen van sancties wordt telkens bezien welke vorm van sancties het meest effectief is. Daarbij geldt dat
sancties effectiever zijn als zij breed gedragen worden, dat wil zeggen bij voorkeur in VN-verband en indien dit niet mogelijk blijkt in EU-verband. Daarbij wordt ook rekening gehouden met doelmatigheid en wordt de bevolking zoveel mogelijk ontzien. In een aantal gevallen is ervoor gekozen bepaalde economische activiteiten (zoals in de aardolie- en aardgassector) in hun geheel onder het sanctieregime te brengen.

Vraag 1

Kent u het bericht «Israel verbolgen over richtlijnen EU?»1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat u zelf in december heeft ingestemd met deze richtlijn?

Het betreft hier geen richtlijn maar richtsnoeren, die zijn opgesteld en gepubliceerd door de Europese Commissie. Deze zijn in overeenstemming met staand beleid van de EU – en dat van achtereenvolgende Nederlandse kabinetten – dat de gebieden die Israël in juni 1967 onder zijn bestuur bracht niet tot zijn grondgebied behoren en dat bilaterale overeenkomsten met Israël niet gelden voor deze gebieden.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de Europese bureaucraten zich op deze wijze volledig onterecht mengen in de binnenlandse aangelegenheden van Israël?

Nee.

Vraag 4

Waarom bemoeien de EU-bureaucraten zich zo openlijk met Israël, terwijl zij geen richtlijnen opstellen in vergelijkbare territoriale geschillen, zoals de Turkse bezetting van Noord-Cyprus, de Chinese bezetting van Tibet en de Marokkaanse bezetting van West-Sahara?

De Europese Commissie heeft de bevoegdheid de betrokken richtsnoeren vast te stellen.

Vraag 5

Kunt u ervoor zorgen dat deze nieuwe EU-richtlijn niet zal worden uitgevaardigd?

Nee. De Commissie kan zelfstandig richtsnoeren vaststellen. Richtsnoeren zijn juridisch niet bindend. Zij vormen een leidraad, in dit geval voor het handelen van de Commissie bij de uitoefening van haar taken en bevoegdheden. De onderhavige richtsnoeren zijn door de Commissie vastgesteld en op 19 juli jl. gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de Israël-hatende EU-bureaucraten, die eerder miljarden ontwikkelingsgeld aan Egypte verspilden, zo snel mogelijk moeten worden wegbezuinigd?

Nee.

Vraag 1

Erkent u dat airsoftapparaten niet zijn te onderscheiden van echte vuurwapens?1 Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen neemt u of heeft u genomen om te voorkomen dat dergelijke airsoftwapens worden gebruikt voor bedreiging en afdreiging?

Ja. Airsoftapparaten zijn in de regel voorwerpen die zodanig op een wapen gelijken, dat zij voor bedreiging of schrikking geschikt zijn. Om te voorkomen dat zij daadwerkelijk worden gebruikt voor bedreiging, geldt voor bepaalde airsoftapparaten, te weten lucht-, gas-, of veerdrukwapens met een maximum schotkracht van 3,5 joules, welk wapen voor wat betreft zijn vorm en afmetingen een sprekende gelijkenis toont met vuurwapens, dat zij slechts voorhanden mogen worden gehouden door erkenninghouders, (aspirant)leden van een door mij erkende airsoftvereniging en door introducés van deze vereniging. Dit is in de Regeling wapens en munitie geregeld door middel van vrijstellingen. Ik heb de Nederlandse Airsoft Belangen Vereniging (NABV) als erkende airsoftvereniging aangewezen. In navolging van paragraaf 2.9.1. van de Circulaire wapens en munitie 2013 bepalen de statuten van de NABV dat slechts personen die een verklaring omtrent gedrag kunnen overleggen lid van de vereniging mogen worden.

Vraag 2

Klopt het dat doorverkoop van deze airsoftwapens niet geregistreerd hoeft te worden en dat deze airsoftwapens niet voorzien zijn van een uniek nummer? Zo ja, hoe wordt in de praktijk toegezien en gecontroleerd op illegale doorverkoop?

Ja. De Regeling wapens en munitie (Rwm) bepaalt dat het overdragen van een lucht-, gas-, of veerdrukwapen met een maximum schotkracht van 3,5 joules, welk wapen voor wat betreft zijn vorm en afmetingen een sprekende gelijkenis toont met vuurwapens, slechts is toegestaan aan een persoon die gerechtigd is dat wapen voorhanden te hebben. Verkoop van een airsoftapparaat aan een onbevoegd persoon is een misdrijf. Zowel de koper als de verkoper riskeren hiermee een gevangenisstraf van maximaal negen maanden of een geldboete van de vierde categorie. De handhaving van het verbod geschiedt in de regel door de politie.

Vraag 3

Gaat u alsnog maatregelen nemen om registratie van dergelijke wapens verplicht te stellen of deze in ieder geval te voorzien van een eigen nummer? Zo nee, waarom niet?

Het is niet zo dat er geen enkele registratie van airsoftapparaten plaatsvindt. Artikel 12, tiende lid van de Rwm bepaalt dat de erkenninghouder die airsoftapparaten verkoopt (dus bij de eerste verkoop) een register bijhoudt waarin kolomsgewijs en achtereenvolgens wordt aangetekend: de datum van overdracht, het aantal, het fabricaat en type van de overgedragen voorwerpen, de naam en het adres van degene aan wie wordt overgedragen, alsmede het soort en nummer van diens legitimatiebewijs. De in dit register opgenomen gegevens blijven tenminste gedurende zeven jaren bewaard. Het airsoftapparaat mag vervolgens alleen worden doorverkocht aan bevoegde personen, zoals uiteen gezet in antwoord op vraag 2. Ik heb bij de vormgeving van deze regelgeving afgewogen of voor de registratie van airsoftapparaten aansluiting moest worden gezocht bij de bepalingen voor luchtdrukwapens of die voor vuurwapens. Gezien de aard van de wapens ligt de analogie met luchtdrukwapens het meest voor de hand. Ik acht de huidige verplichtingen rond de verkoop en doorverkoop van airsoft apparaten dan ook afdoende.

Vraag 4

Wat is uw reactie op wapenfabrikanten die een airsoftuitvoering maken van echte vuurwapens en deze in grote getale via internet verkopen?2 Klopt het dat dit soort airsoftwapens vallen onder artikel 2, eerste lid, categorie I, sub 7 van de Wet wapens en munitie en dus in principe verboden zijn? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke conclusie verbindt u hieraan en welke maatregelen gaat u hiertegen nemen?

Het klopt dat airsoftapparaten in de regel wapens zijn in de zin van artikel 2, eerste lid, categorie I, sub 7 van de Wwm en dus in principe verboden. Zoals uiteengezet in antwoord op vraag 1 gelden evenwel bepaalde vrijstellingen. Zo lang degenen die airsoftapparaten vervaardigen en verkopen alsmede degenen die deze apparaten kopen onder deze vrijstellingen vallen – en ik heb geen signalen ontvangen dat dit niet het geval is – is er geen reden voor maatregelen.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving dat militairen bij het «grofvuil» worden gezet?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat honderden militairen en burgers door Defensie ontslag aangezegd hebben gekregen met een automatisch uitgedraaide, anonieme ontslagbrief, waarop namen van een contactpersoon of een handtekening ontbreken?

In de periode van 1 juli 2012 tot 1 juli 2013 hebben 64 defensiemedewerkers een brief gehad omdat zij vanwege overtolligheid worden ontslagen. Deze brief wordt opgesteld als gevolg van het ontslagbesluit dat door de leidinggevende is genomen. Aangezien de uit de rechtspositie voortvloeiende tekst van een dergelijke brief in vrijwel alle gevallen identiek is hanteert Defensie standaard ontslagbrieven die automatisch worden opgesteld door het Dienstencentrum Human Resources (DC HR). Om technische redenen was ondertekening van aanstellings- en ontslagbrieven aan militairen pas mogelijk sinds mei jongstleden. Aanstellings- en ontslagbrieven aan burgers zullen naar verwachting vanaf 1 oktober a.s. worden ondertekend.
Aan het ontslag gaat een langdurig traject vooraf waarin de persoonlijke benadering voorop staat, zoals uiteengezet in het antwoord op vraag 4.
In de ontslagbrief wordt voor een nadere toelichting verwezen naar de P&O-adviseur van de desbetreffende medewerker met wie reeds intensief contact is geweest. Daarnaast worden de contactgegevens van het DC HR standaard opgenomen in de brief.

Vraag 3

Klopt het dat de vakbonden in het recente verleden al vaker aandacht gevraagd hebben voor de anonieme wijze waarop Defensie meent afscheid te moeten nemen van personeel en dat hierover door Defensie toezeggingen gedaan zijn die nu niet blijken te zijn nagekomen? Zo ja, wat is hiervan de reden?

De centrales van overheidspersoneel hebben al eerder aandacht gevraagd voor de automatisch gegenereerde ontslagbrieven. De technische realisatie van de ondertekening van ontslagbrieven heeft helaas echter langer geduurd dan Defensie had voorzien.

Vraag 4

Heeft u begrip voor het verdriet, de woede en de verbijstering onder militairen die soms al twintig of dertig jaar bij Defensie werken, die voor vele missies ingezet zijn, en nu een anonieme ontslagbrief op de deurmat hebben gekregen?

Ik heb begrip voor de emoties die het ontslag bij de betrokken defensiemedewerkers teweegbrengt. Het gaat vaak om mensen die zich jarenlang voor Defensie hebben ingezet en die zich intensief verbonden voelen met de krijgsmacht. Gezien de noodzakelijke, ingrijpende reorganisaties is gedwongen ontslag helaas onvermijdelijk. Het ontslag is de uitkomst van een lang traject waarin de betrokken defensiemedewerker meerdere gesprekken voert met zijn leidinggevende, zijn P&O-adviseur en de adviseur van de Begeleidings- en Bemiddelingsorganisatie (BBO). Het gesprek met de leidinggevende staat vooral in het licht van het afscheid nemen van het eigen onderdeel. Met de adviseur van de BBO spreekt de medewerker over het vinden van ander werk.
Bij ontslag wordt in alle gevallen door de leidinggevende bezien hoe op passende wijze afscheid van de medewerker kan worden genomen.

Vraag 5

Hoe heeft dit kunnen gebeuren, zeker gezien het feit dat er al geruime tijd van tevoren bekend was dat deze ontslagrondes zouden komen? Hebben bezuinigingsoverwegingen een rol gespeeld bij de automatische wijze van het verzenden van ontslagbrieven?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Deelt u de opvatting dat deze kille, onpersoonlijke gang van zaken onverteerbaar is?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 7

Welke maatregelen gaat u nemen om in het vervolg op een gepastere wijze afscheid van personeel te nemen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 8

Hoe wilt u voorzien in een passend afscheid voor de langst dienenden?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Egypt’s Christians face backlash for Morsi ouster»?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel Kopten zijn er sinds het afzetten van de Egyptische president Morsi aangevallen?

Waar Egypte in de afgelopen jaren een voortdurende spanning heeft gekend tussen moslims en christenen, is deze spanning sinds de machtswisseling verder toegenomen. Het staat vast dat individuele Egyptenaren deze onrust hebben aangegrepen om geweld te plegen tegen christenen. Het kan niet met zekerheid gesteld worden dat sprake is van georganiseerd geweld door politieke bewegingen. Van een georganiseerde religieuze zuivering is geen sprake. Er is op dit moment geen eenduidige en betrouwbare informatie beschikbaar over aantallen slachtoffers en over aantallen kerken die vernield zijn.
Het is betreurenswaardig dat de Egyptische veiligheidssector het geweld tegen christenen onvoldoende voorkomt. Legereenheden zijn niet altijd in de buurt en lokale overheden handelen soms weinig doortastend ten behoeve van de bescherming van de koptische gemeenschap. De interim--regering heeft haar intenties om de koptische minderheid te beschermen duidelijk uitgesproken, maar is in de huidige instabiele situatie niet consequent in staat gebleken noodzakelijke verbeteringen in de wijze van opereren van lokale autoriteiten door te voeren.
Desalniettemin bevestigde de koptische paus Tawadros II op 17 augustus jl. in een publieke verklaring zijn steun aan leger, politie en de interim--regering. Hij blijft vertrouwen op hun vermogen de nationale eenheid te bewaren en samen met zijn geloofsgemeenschap dit geweld te beteugelen.
Ook sjiieten en Syrische en Palestijnse vluchtelingen in Egypte bevinden zich momenteel in een moeilijke situatie. De Nederlandse overheid blijft hun situatie in Egypte volgen om te bepalen of die bijzonder kwetsbaar is.

Vraag 3

Deelt u de analyse dat aanhangers van president Morsi en andere islamisten nu van de gelegenheid gebruik maken om de Koptische christenen aan te vallen? Bent u van mening dat de Egyptische overgangsregering haar verantwoordelijkheid neemt wat betreft de bescherming van kwetsbare minderheden, waaronder de Koptische christenen? Verkeren andere minderheden zich nu ook in een bijzondere kwetsbare positie? Zo ja, welke?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid om naar aanleiding van de laatste ontwikkelingen een nieuw thematisch ambtsbericht over de positie van Koptische christenen uit te brengen? Bent u tevens bereid de Koptische christenen aan te merken als een risicogroep in het asielbeleid? Zo nee, waarom niet?

De huidige situatie geeft vooralsnog geen aanleiding om koptische christenen in het asielbeleid aan te wijzen als risicogroep. Wel worden de actuele ontwikkelingen bij de individuele beoordeling van asielaanvragen betrokken. Een nieuw thematisch ambtsbericht wordt op dit moment niet nodig geacht. Indien een christelijke asielzoeker aan de hand van zijn individuele asielrelaas aannemelijk maakt in Egypte te vrezen voor vervolging, wordt van deze persoon niet verlangd dat hij of zij zich, voorafgaande aan het vertrek uit Egypte, tot de Egyptische autoriteiten heeft gewend voor bescherming.

Vraag 5

Bent u bereid om in Europees verband er bij de Egyptische overgangsregering nadrukkelijk op aan te dringen haar minderheden adequaat te beschermen? Welke initiatieven zijn er hiervoor inmiddels genomen?

Het kabinet is bezorgd over de positie van religieuze minderheden in Egypte en veroordeelt iedere vorm van sektarisch geweld. In gesprekken op 7 augustus jl. met president Mansour, premier Beblawi en andere politieke leiders heb ik aangedrongen op een democratisch en inclusief transitieproces, met respect voor rechtsstatelijke principes en mensenrechten.
Ook de EU vraagt consequent aandacht voor de positie van minderheden. EU Hoge Vertegenwoordiger Catherine Ashton heeft het recente geweld, en de aanvallen op kerken in het bijzonder, veroordeeld in een verklaring op 14 augustus jl. Op 21 augustus is de situatie in Egypte besproken in de Raad Buitenlandse Zaken. Tijdens die bijeenkomst is ook de situatie van de kopten aan de orde gekomen en zijn de zorgen van de EU neergelegd in de Raadsconclusies.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Onder de veertien? Niet op het veld maar in de klas»1 en het zojuist gepubliceerde rapport «A Tale of Two Companies» van de Landelijke India Werkgroep en de campagne Stop Kinderarbeid?2 Wat is uw reactie?

De in het artikel en rapport beschreven situaties van kinderarbeid en lage lonen bij de zaadproductie in India zijn voorbeelden van situaties die de Nederlandse regering het liefst zo snel mogelijk uitgebannen ziet. Dat er ondanks eerdere signalen over kinderarbeid op de velden bij de Indiase toeleverancier van het Nederlandse bedrijf Bejo Zaden nog steeds sprake is van kinderarbeid, vormde aanleiding om in gesprek te gaan met Bejo Zaden. Vanwege de bredere context waren bij dit gesprek ook de brancheorganisatie Plantum en het bedrijf Nunhems uitgenodigd.

Vraag 2

Bent u bereid om, aansluitend bij de plannen in de nota «Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen loont», de Nederlandse zaadsector (of breder de bedrijven die in het buitenland actief zijn met plantaardig uitgangsmateriaal) te kiezen als een van de sectoren waarop een risicoanalyse volgens het «due diligence» principe van Ruggie wordt toegepast? Zo nee, waarom niet?

De sector risico analyse heeft als doel om te onderzoeken in welke Nederlandse sectoren de aard, omvang en aanpak van risico’s in de keten met voorrang aanleiding geven om met alle bedrijven in de sector in gesprek te gaan over de benodigde versterking van hun ketenaanpak. In de eerste helft van 2014 zullen de resultaten van deze analyse bekend zijn. Op basis daarvan ga ik, met mogelijk andere betrokken ministers, in gesprek met de sectoren waar de grootste risico’s liggen en waar de overheid meerwaarde kan bieden bij een gezamenlijke aanpak van deze risico’s. Welke sectoren dit zijn zal afhangen van de analyse. Dit kan ook gaan om bedrijven die in het buitenland actief zijn met plantaardig uitgangsmateriaal.

Vraag 3

Bent u van plan de kwestie van kinderarbeid en lage lonen, inclusief loondiscriminatie van vrouwen, in de zadensector tijdens uw missie naar India in september a.s. bij uw Indiase gesprekspartners onder de aandacht te brengen, mede met het oog op het gezamenlijk werken aan oplossingen? Zo nee, waarom niet?

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) zal een belangrijk onderdeel zijn van de missie. Hierbij zal aansluiting worden gezocht bij de thema’s van deze missie, te weten urbanisatie en voedselzekerheid, evenals bij zaken die spelen bij de deelnemende bedrijven. Het programma is nog niet definitief bekend. Mijn inzet is om met bedrijfsleven, maatschappelijk middenveld en overheid op een openhartige wijze van gedachten te wisselen over de uitdagingen waarvoor deze groepen zich bij ondernemen in India gesteld zien. Eén van de thema’s die zeker aan bod zal komen is de stimulering van de ontwikkeling van vrouwen door ondernemerschap. Met de Indiase minister van Corporate Affairs zal ik de voortgang van de MVO samenwerking tussen de Nederlandse en Indiase overheid bespreken.

Vraag 4

Bent u bereid de branchevereniging voor bedrijven uit de sector plantaardig uitgangsmateriaal, Plantum, aan te spreken op de uitvoering van hun «Plantum statement on the prevention of child labour»? Bent u eveneens bereid met hen nadere afspraken te maken over de uitvoering daarvan en de nog ontbrekende publieke rapportage daar over?

In het gesprek met Plantum is de uitvoering van de «Plantum statement on the prevention of child labour» aan de orde geweest. Met dit statement moedigt de brancheorganisatie haar leden aan om kinderarbeid volledig uit de keten te bannen. Plantum verwacht van haar leden dat deze correctieve maatregelen nemen wanneer kinderarbeid ergens in de keten wordt aangetroffen. De leden dragen zelf de verantwoordelijkheid voor het bereiken van resultaten om kinderarbeid in de keten uit te bannen. Plantum vervult een faciliterende en adviserende rol richting haar leden. Zo geeft zij advies over het opnemen van clausules tegen kinderarbeid in contracten en over het ondersteunen van lokale scholingsprojecten. Ook stimuleert Plantum de leden om onderwerpen als kinderarbeid, minimumloon en monitoring te bespreken en best practices uit te wisselen. De werkgroep binnen Plantum die zich bezig houdt met kinderarbeid zal zich verbreden naar arbeidsomstandigheden, waardoor minimumloon ook als kwestie op de agenda komt.
Plantum heeft toegezegd om aan de leden te vragen het door hen gevoerde beleid voor het uitbannen van kinderarbeid te evalueren en daarover aan Plantum te rapporteren zodat Plantum een geaggregeerd openbaar rapport kan samenstellen.
Mijn ministerie zal eind 2014 een vervolggesprek voeren met de betrokken bedrijven en brancheorganisatie Plantum over de resultaten van de acties die in de antwoorden op deze Kamervragen worden aangegeven.

Vraag 5

Bent u voornemens om bij Bejo Zaden, nu zij opnieuw in hun productieketen met kinderarbeid worden geconfronteerd, en in aansluiting op de uitvoerige eerdere vragen daarover in 20103, nadere informatie in te winnen over hun concrete plannen om dit in de toekomst te voorkomen?

Er is over deze kwestie intensief contact geweest tussen mijn ministerie en het bedrijf. Bejo Zaden valt onder Bejo Finance B.V. dat een minderheidsbelang heeft in de Indiase joint venture Bejo Sheetal. De samenwerking betreft zaadveredelings- en onderzoeksactiviteiten. Daarnaast produceert en verkoopt Bejo Sheetal zelfstandig een assortiment groentezaden voor de Indiase markt. In 2010 heeft Bejo Finance in overleg met Bejo Sheetal verschillende maatregelen genomen om kinderarbeid tegen te gaan. Zij erkennen en betreuren dat die maatregelen niet afdoende zijn geweest om kinderarbeid in hun keten te voorkomen.
Naar aanleiding van het nieuwe rapport van de Landelijke India Werkgroep heeft het Nederlandse Bejo Finance B.V. aangegeven nieuwe maatregelen te zullen nemen, waaronder voorlichting van producenten, monitoring in samenwerking met een NGO en de lokale overheid, financiële prikkels voor producenten die zich aan de afspraken houden en deelnemen aan/subsidiëren van initiatieven voor educatie van kinderen die uit een arbeidssituatie komen. Deze maatregelen zijn geïnspireerd door de resultaten die door Nunhems zijn bereikt. Bejo heeft aangegeven dat het niet nogmaals in verband wil worden gebracht met kinderarbeid in zijn productieketen.
Ik heb vertrouwen in de positieve intentie van het bedrijf en in de effectiviteit van deze nieuwe maatregelen. Het is belangrijk dat het bedrijf heeft toegezegd dat er monitoring plaats zal vinden. Daarnaast is het ook belangrijk dat er samenwerking is gezocht met een lokale NGO, Don Bosco Child Labor Mission, en de lokale overheid.
In het artikel geeft Bejo Zaden aan dat het alle orders voor de Nederlandse markt opschort totdat het Indiase Bejo Sheetal zijn zaken op orde heeft. Ook dit bevestigt dat het bedrijf de kwestie zeer serieus neemt en zijn inspanningen intensiveert nu is gebleken dat eerdere maatregelen onvoldoende effectief waren.

Vraag 6

Heeft Bejo Zaden’s joint venture partner Bejo Sheetal zich inderdaad aangesloten bij de Fair Labor Association, zoals gemeld wordt in antwoorden op andere eerdere vragen, mede op basis waarvan de ministers van Economische Zaken en Buitenlandse Zaken destijds concludeerden dat zij er vertrouwen in hadden dat «Bejo Zaden op afzienbare termijn tot een verbetertraject zou komen»?4 Zo nee, waarom niet?

Bejo Sheetal geeft aan dat het zich uiteindelijk niet bij de Fair Labor Association (FLA) heeft aangesloten omdat FLA niet actief bleek te zijn in het betreffende deel van India. Om die reden werkt Bejo Sheetal nu samen met de NGO Don Bosco Child Labour Mission. Deze organisatie is actief in het betreffende gebied in India met de bestrijding van kinderarbeid, onder meer door het bieden van overbruggingsopleidingen voor kinderen die uit een arbeidssituatie komen.

Vraag 7

Bent u voornemens zowel Nunhems als Bejo Zaden aan te sporen om werk te maken van het uitbetalen van ten minste het officiële minimumloon, maar nog beter een leefbaar loon, bij de boeren die aan hun joint venture partners leveren? Bent u eveneens voornemens om ook de discriminatie van vrouwen bij de lonen aan de orde te stellen? Bent u bereid de Kamer te informeren over de resultaten van uw contacten daarover met Nunhems en Bejo zaden?

Het rapport en het artikel zijn aanleiding geweest om ook het onderwerp minimumloon te bespreken. Zowel Bejo als Nunhems geven aan dat hun contracten met leveranciers niet alleen kinderarbeid verbieden, maar ook voorschrijven dat de ingehuurde boeren het minimumloon, gebaseerd op de Minimum Wages Act in India, betalen aan hun werknemers.
De naleving van de regelgeving op het vlak van minimumloonbetaling wordt door de Indiase overheid niet nauwlettend gecontroleerd. Het grote aanbod van werkzoekenden vindt bovendien vaak werk in te laag betaalde banen. De gebrekkige administratie bij lokale boeren en de ongeletterdheid van lokale werknemers vormt een belemmering bij de controle op betaling van minimumloon.
Nunhems doet momenteel een proefproject waarin de controle via navraag bij werknemers tot stand komt. Bejo geeft aan dat het minimumloon en loondiscriminatie, net als kinderarbeid, onderdeel wordt van de nieuwe maatregelen die zij zullen treffen naar aanleiding van dit rapport. Lokale boeren zullen worden gemotiveerd om tenminste een minimumloon aan hun werknemers te betalen. Voor gelijk werk dienen mannen en vrouwen hetzelfde betaald te krijgen. Zowel Nunhems als Bejo Zaden geven aan dat dit een verbetertraject is dat enige tijd zal vergen.

Vraag 8

Welke sancties wilt u in het kader van uw nieuwe MVO-beleid inzetten om bedrijven die er meermalen blijk van geven geen «due digence» beleid in relatie tot de OESO-normen te voeren, er steviger toe aan te sporen hun IMVO-verplichtingen alsnog na te komen?

Bedrijven die niet volgens de OESO-richtlijnen handelen, kunnen uitgesloten worden van het bedrijfsleveninstrumentarium. Dit betekent dat zij niet meer gebruik kunnen maken van overheidssubsidies of deel kunnen nemen aan handelsmissies. Daarnaast riskeren bedrijven die geen goed due diligence-beleid voeren hun reputatie bij consumenten en bedrijven waar ze zaken mee doen.

Vraag 9

Wilt u deze vragen beantwoorden ruim voor het algemeen overleg voorzien op 19 september a.s. over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen?

Ja.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het persbericht «Wider investigation into Shell’s Nigeria operation needed after arrest of contractors»1, waarin wordt belicht dat er dringend behoefte is aan een onderzoek naar de werkwijze van Shell in Bodo, Nigeria?

Het door Shell ingestelde onderzoek naar de brand in Bodo richt zich op de aanleiding, oorzaken en afwikkeling van het incident. Het onderzoeksteam kijkt hierbij ook naar de mogelijke betrokkenheid van (onder-) aannemers en van eenheden van politie en leger. Een vertegenwoordiger van de door u genoemde overkoepelende milieu-NGO «National Coalition On Gas Flaring and Oil Spills in the Niger Delta» (NACGOND) maakt deel uit van het onderzoeksteam. NACGOND heeft tegenover de Nederlandse ambassadeur verklaard dat naar haar oordeel de onafhankelijkheid van het interne Shell-onderzoek is gewaarborgd.
Het is aan de Nigeriaanse overheid al dan niet een aanvullend onderzoek naar dit incident in te stellen. Indien de Nigeriaanse overheid bij een eventueel onderzoek informatie over Nederlandse (rechts)personen nodig heeft, kan zij daartoe een rechtshulpverzoek indienen bij de Nederlandse autoriteiten.

Vraag 2

Deelt u de mening van Amnesty International en Nigerian National Coalition on Gas Flaring and Oil Spills dat een onafhankelijk onderzoek noodzakelijk is naar zowel de oorzaken van de recente brand in Bodo als de gebeurtenissen de dagen voor de brand in Bodo, nu blijkt dat acht aannemers van Shell zijn gearresteerd door de Nigeriaanse Veiligheidsdienst? Bent u daarnaast van mening dat slechts een onderzoek uitgevoerd door Shell niet volstaat gezien het feit dat haar eigen aannemers zijn gearresteerd?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bereid om de Nigeriaanse overheid aan te sporen tot het laten uitvoeren van een onafhankelijk onderzoek naar zowel de oorzaken van de brand in Bodo als de gebeurtenissen de dagen voor de brand in Bodo? Op welke wijze kunt u bijdragen aan het onderzoeken van de problemen in Bodo gezien de mogelijke betrokkenheid van een Nederlands bedrijf?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Tijdens het algemeen overleg Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) op 7 maart 2013 heeft u laten weten dat u blijft hameren op de uitvoering van de aanbevelingen van het VN-milieuprogramma (UNEP) richting alle betrokken partijen; welke stappen heeft u hiertoe reeds gezet? Wat heeft dit tot nu toe opgeleverd?

De Nederlandse ambassade in Nigeria heeft sinds het uitbrengen van het UNEP-rapport nauw contact met de Nigeriaanse overheid (op federaal en deelstaatniveau), andere betrokken overheidsorganisaties, Shell/SPDC, UNEP en milieu-NGO’s over de aanpak van de in dat rapport gesignaleerde problemen. De Nigeriaanse overheid is voornemens in de tweede helft van 2013 een «masterplan» uit te brengen om uitvoering te geven aan de aanbevelingen uit het UNEP-rapport. Op mijn uitnodiging heeft de uitvoeringsorganisatie Hydrocarbon Pollution Restoration Project (HYPREP) in januari van dit jaar een bezoek gebracht aan Nederland. HYPREP is van plan enkele Nederlandse deskundigen bij de totstandbrenging van het plan te betrekken. Ondertussen heeft de Nederlandse ambassade vanaf maart 2013 in samenwerking met NACGOND de haalbaarheid van een bemiddelingsproces tussen de Bodo-gemeenschap, Shell/SPDC en de lokale overheid verkend, met als resultaat dat dit proces medio augustus van start gaat.

Vraag 5

Heeft u reeds een reactie van de Nigeriaanse overheid ontvangen op uw aanbod voor technische assistentie voor de versterking van het toezicht op de olie- en gassector? Zo ja, wat zijn de ontwikkelingen en verwachtingen? Staat er inmiddels een missie naar Nigeria gepland van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM)? Zo nee, welke stappen gaat u ondernemen om deze impasse te doorbreken?

Ondanks herhaaldelijk verzoek om een reactie en in tegenstelling tot eerder gedane toezeggingen van Nigeriaanse kant, is de minister van Oliezaken nog niet ingegaan op het aanbod. Inmiddels ga ik er van uit dat de Nigeriaanse overheid voorlopig geen gebruik wenst te maken van het aanbod.

Vraag 1

Kent u het bericht van Artsen Zonder Grenzen «Centraal-Afrikaanse Republiek op drempel van crisis»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat Nederland zelfstandig en in EU-verband druk moet uitoefenen op internationale organisaties als de VN en de Afrikaanse Unie om de hulp te bieden die aan de Centraal-Afrikaanse bevolking beloofd is? Zo ja, hoe bent u dit voornemens te doen? Zo nee, waarom niet?

Ja. Tijdens diverse gesprekken en marge van de AU Top op 25 mei heb ik mijn zorgen geuit over de situatie in de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR). Op mijn aandringen is de situatie in de CAR besproken op de Raad Buitenlandse Zaken/ Ontwikkelingssamenwerking op 28 mei. Hierbij heb ik de Hoge Vertegenwoordiger van de EU en mijn EU-collega’s opgeroepen de Afrikaanse Unie aan te moedigen een actieve rol te spelen om de situatie vlot te trekken. Daarop heeft de EU een crisisplatform voor de CAR opgezet en het voorzitterschap op zich genomen van de Peace Building Commission(PBC) van de Verenigde Naties die zich over de situatie in de CAR buigt. Het voorzitterschap van deze groep was lang vacant.
Daarnaast bezocht van 19-22 juni een EU-missie de CAR om te bezien hoe de EU kan bijdragen aan stabilisering en herstel van veiligheid. Op 11 en 12 juli was EU Commissaris voor Internationale Samenwerking, Humanitaire Hulp en Crisisbestrijding, Kristalina Georgieva, in de CAR om zich op de hoogte te stellen van de humanitaire situatie en internationale aandacht voor de CAR te vragen.

Vraag 3

Bent u bereid te bekijken of een extra bijdrage van Nederland voor noodhulp in de CAR mogelijk is? Deelt u de opvatting dat een Nederlandse financiële bijdrage extra kracht geeft aan een eventuele Nederlandse oproep in internationaal verband om de beloofde hulp te leveren aan de bevolking van de CAR? Zo nee, waarom niet?

Vooralsnog overweeg ik geen extra bijdrage voor noodhulp in de CAR. Nederland draagt bij aan noodhulp in de CAR via de jaarlijkse algemene bijdrage aan het Central Emergency Response Fund (CERF) van de VN. Nederland is met een jaarlijkse bijdrage van 40 mln. EUR een grote donor van dit fonds voor acute levensreddende hulp. Uit het CERF werd tot nu toe in 2013 voor 7 mln. USD aan noodhulpactiviteiten in de CAR gefinancierd. Daarnaast draagt Nederland ook bij aan humanitaire hulp in de CAR via de EU (DG ECHO) en via algemene bijdragen aan UNHCR (38 mln. EUR), WFP (36 mln. EUR) en ICRC (25 mln. EUR).
Verder kondigde de Europese Commissie op 11 juli een additionele bijdrage aan van 8 mln. EUR voor humanitaire hulp aan de CAR, in aanvulling op de 12 mln. EUR die eerder dit jaar was toegekend.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het inhumaan is hoe de Seleka-beweging, die een staatsgreep heeft gepleegd en momenteel de facto de macht heeft, tijdens haar opmars ziekenhuizen heeft geplunderd en het volk nu aan haar lot overlaat? Zo ja, op welke wijze spreek u de vertegenwoordigers van de Seleka-beweging dan wel de de facto regering van de CAR aan op hun verantwoordelijkheid, hetzij bilateraal, hetzij in VN- of EU-verband? Zo nee, waarom niet?

Ja, de situatie in de CAR is sinds de machtsovername door de Seleka-beweging erg zorgelijk. Aangezien de CAR geen partnerland is van Nederland, vind ik het van belang dat de EU zich nadrukkelijk actief bezig houdt met de situatie in het land. Dit gebeurt onder meer door het EU voorzitterschap van de PBC.

Vraag 5

Wat is uw appreciatie van de wijze waarop lokale mensenrechtenorganisaties in de CAR onder druk staan van de Seleka-beweging en in hun werk worden belemmerd? Op welke wijze staat Nederland lokale organisaties en mensenrechtenverdedigers bij die direct of indirect steun ontvangen van de Nederlandse overheid?

Al voor het Seleka-offensief kenmerkten de beperkte groep mensenrechten-organisaties zich in de CAR door sociale verdeeldheid en beperkte capaciteit. Het Seleka-offensief en met name de daarmee gepaard gaande onveiligheid heeft hun bewegingsruimte nog verder beperkt. Nederland is door de beperkte aanwezigheid in de CAR niet in staat directe of indirecte steun aan lokale organisaties en mensenrechtenverdedigers te verstrekken. Via MFS II draagt Nederland wel bij aan de alliantie «Samen voor verandering – Communities of change». Deze alliantie is actief in CAR met een programma gericht op conflicttransformatie.

Vraag 6

Wat betekent de coup en de toenemende humanitaire nood in de Centraal-Afrikaanse Republiek voor de stabiliteit van de regio en de impact van ontwikkelingssamenwerking? Hoe spant Nederland zich in om stabiliteit te waarborgen, hetzij bilateraal, hetzij in EU- en/of VN-verband?

De regio is erg instabiel, als gevolg van conflictsituaties in onder andere DRC, Sudan, alsook tussen Sudan en Zuid-Sudan. De coup en de daarmee gepaard gaande plunderingen hebben tot gevolg gehad dat hulporganisaties hun activiteiten hebben moeten staken. Door het vertrek van de meeste NGO’s, de onveilige situatie en de verminderde bereikbaarheid, is de uitvoering van meerdere EU-projecten in de CAR opgeschort. In sommige delen van het land wordt de uitvoering van EU-projecten inmiddels geleidelijk hervat. Het herstel van de Europese ontwikkelingssamenwerking in de CAR is echter afhankelijk van het herstel van de veiligheid in Bangui en in de rest van het land.
De EU draagt bij aan het stabilisatieprogramma dat gericht is op de crisis die na de coup is ontstaan.

Vraag 7

Klopt het dat de CAR op de drempel staat van een grote malariacrisis? Zo ja, hoe beoordeelt u dit en op welke wijze kunt u hier iets betekenen?

Malaria is endemisch in de CAR met een piek in het regenseizoen tussen juni en september. Vanwege het Seleka-offensief zijn bevolkingsgroepen de jungle in gevlucht. In combinatie met de opschorting van de activiteiten voor preventie van malaria door internationale organisaties heeft dit ertoe geleid dat het aantal malariagevallen met 33% is toegenomen: één van de meest acute malariacrises van de afgelopen jaren. Samen met de toegenomen ondervoeding is dit ernstig. Hulporganisaties hebben nauwelijks toegang tot de getroffen bevolking. Nederland draagt via het Global Fund to fight Aids, Tuberculosis and Malaria bij aan malariabestrijding in de CAR. In de periode van 2009–2012 besteedde het Global FundUSD 5,26 mln. in de CAR; voor de komende periode is nog USD 8,7 mln. beschikbaar.