Vraag 1

Wat is uw oordeel over de Rwandese beschuldigingen van chantage aan het adres van Human Rights Watch (HRW)?1

In het artikel dat u aanhaalt, wordt verwezen naar een brief van Kenneth Roth, Executive Director van HRW aan president Kagame. De brief is ook op de website van HRW gepubliceerd. Middels deze brief werd een dringend beroep op de president gedaan om de afgifte van een werkvergunning voor de desbetreffende onderzoeker van HRW in Rwanda te garanderen opdat HRW het werk op het gebied van mensenrechten zou kunnen voortzetten. Van chantage is geen sprake.

Vraag 2

In het denkbaar dat het weigeren van een werkvisum aan de medewerker van HRW een eerste stap is om het werk van HRW ter plaatse te beëindigen?

Nee. De Rwandese minister van Buitenlandse Zaken heeft het lokale Corps Diplomatique op 27 april te kennen gegeven dat de weigering van een werkvisum een individuele kwestie betreft en geen invloed heeft op het functioneren van HRW in Rwanda als zodanig. Ik ga er dan ook vanuit dat HRW als organisatie in Rwanda welkom blijft. HRW zal in de toekomst bij dergelijke procedures wel grote nauwkeurigheid moeten betrachten om problemen als deze te voorkomen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het van groot belang is dat een mensenrechtenorganisatie als HRW ter plaatse in Rwanda moet kunnen opereren, juist omdat in Rwanda lokale mensenrechtenorganisaties amper kunnen opereren?

Ja. Het is van groot belang dat HRW in Rwanda kan blijven opereren. Ik zal mij hiervoor blijven inzetten.

Vraag 4

Deelt u de mening van HRW dat in Rwanda de onverdraagzaamheid toeneemt tegenover elke vorm van kritiek geuit door oppositiepartijen, mensenrechtenorganisaties en journalisten in deze periode vlak voor de verkiezingen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, heeft u dit aan de orde gesteld in uw contacten met de Rwandese regering? Hoe luidde de reactie van de Rwandese regering?

Er zijn aanwijzingen dat, in de aanloop naar de verkiezingen, de vrijheid van meningsuiting steeds meer onder druk komt te staan in Rwanda. Ook de registratie van politieke partijen wordt nauwgezet gecontroleerd. Onze zorgen daarover zijn reeds overgebracht aan de Rwandese autoriteiten. Deze beroepen zich op het feit dat men koste wat kost een herhaling van de genocide van 1994 wil voorkomen; behoud van de stabiliteit staat voorop. HMA Kigali zal de noodzaak van meer politieke ruimte en vrijheid van meningsuiting nu en in de toekomst blijven benadrukken in haar contacten met de Rwandese overheid.

Vraag 5

Bent u bereid stappen te nemen om te bevorderen dat er een krachtig signaal van Nederland, de EU en de internationale gemeenschap uitgaat naar de Rwandese regering over de problemen rondom HRW en de toenemende onverdraagzaamheid tegenover elke vorm van kritiek vlak voor de verkiezingen? Zo ja, welke stappen wilt u doen? Zo nee, waarom niet?

Ja. De afgelopen weken hebben Nederland en de EU-partners het al krachtig opgenomen voor HRW, onder meer op 30 maart jl. in de zogeheten artikel 8 dialoog met de Rwandese autoriteiten. De EU-ambassadeurs zullen op korte termijn een nieuwe analyse van de politieke situatie in Rwanda opstellen; op basis daarvan zal beoordeeld worden welke vervolgstappen nodig zijn.

Vraag 6

Bestaan er op dit moment voornemens om de algemene begrotingssteun aan Rwanda te hervatten? Zo ja, waarom?

Zoals ik reeds aangaf in mijn antwoord op de vragen van het Kamerlid Ferrier (kenmerk 2010Z07577) zijn de basisvoorwaarden om begrotingssteun te geven in Rwanda aanwezig. Rwanda formuleert en implementeert reeds geruime tijd goed beleid op het gebied van armoedebestrijding, macro-economische stabiliteit, private sector ontwikkeling en justitie. Vanwege de rol van Rwanda in het conflict in Oost-Congo werd eind 2008 mede op basis van een rapport van de VN-expertgroep inzake de DRC besloten geen algemene begrotingssteun ter beschikking te stellen. In de loop van 2009 werd duidelijk dat Rwanda zijn verantwoordelijkheid nam om de onrust in Oost-Congo te helpen indammen, onder andere door een gezamenlijke militaire operatie tegen de FDLR; arrestatie van generaal Nkunda, leider van de CNDP; en herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen Rwanda en DRC.
In oktober dit jaar zullen donoren en de Rwandese overheid gezamenlijk beoordelen welke resultaten er zijn geboekt in het kader van de begrotingssteun (Joint Review). Op dat moment zal ook het verloop van de Rwandese presidentsverkiezingen kunnen worden geëvalueerd. Nederland zal daarna een beslissing nemen over algemene begrotingssteun aan Rwanda in het jaar 2011. De mensenrechtensituatie in Rwanda zal meegewogen worden in deze besluitvorming.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «Stempas verstandelijk beperkte weggegooid»?1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de stelling van diverse belangenorganisaties dat stempassen van mensen met een verstandelijk beperking regelmatig worden weggegooid?

Zie mijn antwoord op de vragen 2010Z07622 van het lid Smilde (ingezonden 29 april 2010).

Vraag 3

Wat is uw reactie op het voorstel van Platform Verstandelijk Gehandicapten, dat er beëdigd stembegeleiders moeten komen, die ook mensen met een verstandelijke beperking kunnen helpen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid maatregelen te nemen zodat ook mensen met een verstandelijke beperking hulp kunnen krijgen bij het uitbrengen van hun stem?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Wat is uw reactie op het voorstel van de vereniging van verstandelijk gehandicapten LFB om op de stembiljetten ook de foto’s van lijsttrekkers op te nemen?

Reeds eerder is vastgesteld dat het stembiljet aan vernieuwing toe is (TK 2009–2010, 31 142, nr. 21). Ik heb de Kamer toegezegd een onderzoek te laten uitvoeren dat moet leiden tot een nieuw ontwerp voor het stembiljet. Het nieuwe ontwerp moet het mogelijk maken dat kiezers met beperkingen met het stembiljet kunnen stemmen. Dit spoort dus met het voorstel van de vereniging LFB.

Vraag 1

Kent u het bericht «Stempas verstandelijk beperkte weggegooid»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoeveel stempassen aan verstandelijk beperkten zijn uitgegeven bij de verkiezingen voor de gemeenteraad en hoeveel er naar schatting zullen worden uitgegeven bij de komende Tweede Kamerverkiezingen?

Nee, in de gemeentelijke basisadministratie op grond waarvan de stempassen worden geproduceerd, worden geen gegevens bijgehouden over het al dan niet verstandelijk beperkt zijn van personen.

Vraag 3

Is er een sluitend inzicht in het aantal aan verstandelijk beperkten uit te geven stempassen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Is het waar dat het aantal kiezers met een verstandelijke beperking zodanig substantieel is, dat ze bij volledige opkomst bepalend zouden zijn voor ongeveer 2 Kamerzetels?

Volgens een recent gepubliceerd rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (maart 2010) zijn er in Nederland circa 147.000 personen die AWBZ zorg vragen voor verstandelijk gehandicapten (een deel hiervan heeft de kiesgerechtigde leeftijd van 18 jaar uiteraard nog niet bereikt). Bij de Tweede Kamerverkiezing in 2006 bedroeg de kiesdeler (aantal stemmen nodig voor één zetel) 65 592 stemmen.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het ontoelaatbaar is wanneer belangenbehartigers van verstandelijk beperkten stempassen vernietigen zonder medeweten of toestemming van hun cliënten, hun familie of curatoren?

Ja, zie mijn antwoord op de vragen 2010Z07622 van het lid Smilde (ingezonden 29 april 2010).

Vraag 6

Is het vernietigen van stempassen van derden strafbaar? Zo ja, welke straf staat hierop en hoe vaak is verbaliserend opgetreden ten tijde van de gemeenteraadsverkiezingen? Zo nee, waarom niet?

Noch de Kieswet noch het Wetboek van Strafrecht kent een bepaling die expliciet ziet op het vernietigen van stempassen van derden. Wel zou het vernietigen van de stempas mogelijk strafbaar kunnen zijn op grond van het algemene artikel in het Wetboek van Strafrecht over vernieling (artikel 350). Hierop staat een straf van maximaal twee jaar of een geldboete van de vierde categorie. Voor zover bij het ministerie van BZK bekend, is er bij de gemeenteraadsverkiezingen geen aangifte gedaan door belanghebbenden.

Vraag 7

Bent u bereid alsnog op te treden tegen gevallen waarin duidelijk is dat stempassen ten onrechte vernietigd zijn? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik in mijn antwoord op de vragen 2010Z07622 van het lid Smilde (ingezonden 29 april 2010) heb gesteld, zal ik de instellingen aanschrijven en hen er op wijzen dat zij de stempassen tijdig moeten verstrekken aan hun inwoners.

Vraag 8

Bent u bereid instellingen voor verstandelijk beperkten aan te schrijven en te wijzen op de strafbaarheid van het vernietigen van stempassen van hun cliënten? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Bent u bereid extra toe te zien op onregelmatigheden met de stempassen van verstandelijk beperkten tijdens de komende parlementsverkiezingen en waar nodig handhavend op te treden? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

In antwoord op de vragen 2010Z07622 van het lid Smilde (ingezonden 29 april 2010) heb ik mij bereid verklaard in het kader van de evaluatie van de Tweede Kamerverkiezing na te gaan of zich bij het stemmen door mensen met een verstandelijke beperking problemen hebben voorgedaan. Ik heb echter geen mogelijkheden om op dit terrein handhavend op te treden daar ik daarvoor geen bevoegdheden heb.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de aankondiging van het Zembla-programma «Wilders, profeet van de angst»?1

Ja.

Vraag 2

Is het de taak van de staatsomroep een sfeer van haat en geweld te organiseren door een gekozen politicus weg te zetten als nazi?

Ik neem afstand van de interpretatie die de heer Bosma geeft aan de uitzending van Zembla. Verder constateer ik dat we in Nederland geen staatsomroep hebben maar een onafhankelijke publieke omroep met een wettelijk vastgelegde taak. Het toezicht op de uitvoering van de taak is onafhankelijk geregeld via het Commissariaat voor de Media. Indien een omroep de wet overtreedt, is het aan de rechter om een oordeel te vellen. Als de heer Wilders zich onheus bejegend voelt, kan hij een klacht indienen bij de Raad voor de Journalistiek of zich tot de rechter wenden wegens belediging.

Vraag 3

Kunt u voorbeelden noemen van programma’s van de staatsomroep waarin linkse politici worden aangeduid als «profeten van angst»? Zo nee, is dit opnieuw een indicatie dat de Mediawet, die gebalanceerde programmering voorschrijft, niet wordt nageleefd? Welke maatregelen neemt u om dit te corrigeren?

De Mediawet schrijft voor dat de Publieke Omroep een pluriform en gevarieerd programma-aanbod verzorgt dat de interesses van de gehele Nederlandse samenleving weerspiegelt. Dit kan betekenen dat er binnen programma’s ook wel eens minder genuanceerde uitspraken worden gedaan. Dat hoort bij de vrijheid van meningsuiting die wij in Nederland hoog achten. Uiteraard dient dat binnen de grenzen van de wet te blijven. De verantwoordelijkheid voor de vorm en inhoud van de programmering blijft daarbij altijd een zaak van de omroep zelf.

Vraag 4

Bent u bereid de VARA te herinneren welke kant VARA-oprichter Gerrit Jan Zwertbroek koos toen Nederland in 1940 bezet werd door de (nationaal) socialisten en hoelang zijn gevangenisstraf was?

Deze vraag acht ik niet relevant in relatie tot deze uitzending van Zembla. Verder is het niet aan de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om omroepen te wijzen op activiteiten van haar (oud-)bestuurders.

Vraag 1

Kent u de berichten in het VGN-blad Markant dat stempassen van gehandicapten worden weggegooid door medewerkers van zorginstellingen?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de opvatting dat gehandicapten die stemrecht hebben ook in de gelegenheid gesteld moeten worden om dit recht uit te oefenen en dat de medewerkers van de zorginstellingen hierin niet de beslissing horen te nemen door de stempassen weg te gooien?

Ja.

Vraag 3

Bent u van mening dat zorginstellingen in hun zorgplan hulp en begeleiding zouden moeten organiseren zodat ook gehandicapten van hun stemrecht gebruik kunnen maken? Zo ja, op welke wijze gaat u zorgen dat de instellingen dit stemrecht opnemen in hun zorgplannen?

Zorginstelling dienen aandacht te besteden aan het feit dat hun patiënten gebruik moeten kunnen maken van hun recht om bij verkiezingen te stemmen. Ik zal zorginstellingen in een brief hierop wijzen.

Vraag 4

Bent u bereid om de zorginstellingen die gehandicapten huisvesten te wijzen op hun verantwoordelijkheid voor de per post ontvangen stempassen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Op welke wijze gaat u voor de verkiezingen van 9 juni 2010 de zorginstellingen informeren over hun taak in het verstrekken van de stempas aan de aan hun zorg toevertrouwde gehandicapte burgers?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Bent u tevens bereid om naast de verzorgingshuizen voor ouderen ook de overige zorginstellingen te informeren over het besluit dat voor identificatie bij de stembus het identiteitsdocument maximaal vijf jaar verlopen mag zijn?1 Zo ja, op welke wijze gaat u tijdig de instellingen informeren?

Zoals ik in mijn antwoord op de vragen 2010Z07622 van het lid Smilde (ingezonden 29 april 2010) heb gesteld, zal ik de instellingen aanschrijven en hen erop wijzen dat zij de stempassen tijdig moeten verstrekken aan hun inwoners. Ik zal daarbij ook aandacht besteden aan de identificatieplicht bij het stemmen en aan de (verlopen) documenten die daarvoor als geldig zijn aangeduid.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «Tehuis gooit stempassen bewoners weg»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat mensen met een verstandelijke beperking nauwelijks de kans krijgen om hun stem uit te brengen, omdat hun stempas meestal gewoon wordt weggegooid door de instelling waar ze verblijven? Zo ja, is dit probleem door betrokken instellingen al eerder gesignaleerd?

De Vereniging voor Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) heeft verklaard dat deze praktijk zeker geen schering en inslag is. Echter ook eerder hebben mij berichten bereikt dat het in sommige gevallen voorkomt dat stempassen worden weggegooid dan wel niet worden verstrekt aan de bewoners. In januari 2007 is daarom door mijn voorganger een brief gestuurd naar alle verpleeg- en verzorgingshuizen en naar alle ggz-instellingen en begeleid wonen projecten om hen er op te wijzen dat het belangrijk is dat zij hun bewoners (tijdig) voorzien van de stempas.

Vraag 3

Deelt u de mening dat, nu de wettelijke belemmeringen om te stemmen voor mensen met een verstandelijke beperking zijn weggenomen, ook bevorderd moet worden dat zij van hun kiesrecht gebruik maken? Zo ja, welke maatregelen neemt u daartoe?

In 2008 is de Kieswet gewijzigd zodat personen die onder curatele staan niet langer uitgesloten zijn van het kiesrecht. Slechts een klein deel van de mensen met een verstandelijke beperking staat overigens onder curatele. Dit was ook een van de redenen om de uitsluiting van het kiesrecht voor deze groep op te heffen. Voor de meeste gehandicapten was er dus geen sprake van een nieuwe situatie. Mede op verzoek van de Kamer heb ik begin 2009 allerlei belangenorganisaties van mensen met een verstandelijke beperking, waaronder ook de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland gewezen op de wijziging van de Kieswet en hen verzocht hun achterban te informeren. Met het oog op de komende Tweede Kamerverkiezing ben ik bereid opnieuw de ggz-instellingen aan te schrijven om hen er op te wijzen dat zij de stempas tijdig aan hun bewoners moeten uitreiken.

Vraag 4

Bent u bereid om zo spoedig mogelijk overleg te voeren met de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), zodat mensen met een verstandelijke beperking bij de komende Tweede Kamerverkiezingen gewoon kunnen stemmen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Wilt u bij de evaluatie van de komende Tweede Kamerverkiezingen uitdrukkelijk de vraag betrekken, in hoeverre mensen met een verstandelijke beperking hebben kunnen stemmen en voor zover dat niet gelukt is, waar dat aan lag?

Ik ben bereid om te bezien of in het kader van de evaluatie van de verkiezing van de leden van de Tweede Kamer is na te gaan of zich problemen hebben voorgedaan bij het stemmen door kiezers met een verstandelijke beperking.

Vraag 6

Bent u van mening, dat hulp bij het stemmen ook voor mensen met een verstandelijke beperking wettelijk mogelijk gemaakt zou moeten worden? Zo ja, wilt u dat betrekken bij het wetsvoorstel herinrichting verkiezingsproces?

Ik verwijs hiervoor naar de behandeling van het voorstel tot wijziging van de Grondwet met betrekking tot het opheffen van de kiesrechtuitsluiting voor onder curatele gestelden en meer in het bijzonder naar de volgende passage uit de memorie van antwoord (Kamerstukken Eerste Kamer 2006–2007, 30 471, B):
«De regering is echter ook van opvatting dat het kiesrecht een persoonlijk recht is, hetgeen veronderstelt dat de kiezer zelf zijn of haar keuze bepaalt. Niet iedereen aan wie het kiesrecht is toegekend, zal daadwerkelijk tot het zelf maken van die keuze in staat zijn. Zowel onder curandi als onder de overige kiesgerechtigden komt het voor dat mensen daartoe niet in staat zijn. Zij zijn dan evenmin in staat op eigen initiatief een volmacht te verlenen. Het is niet de bedoeling dat begeleiders of familie hen een volmacht «ontfutselen» of op andere wijze de uitoefening van het kiesrecht van betrokkene beïnvloeden. De regering is dan ook niet voornemens in de Kieswet te bepalen dat de voorzitter van het stembureau bijstand bij het uitbrengen van de stem wegens gebrekkige verstandelijke vermogens, kan toestaan. Dit nog los van de vraag hoe de voorzitter moet beoordelen of het verzoek werkelijk een grondslag vindt in gebrekkige verstandelijke vermogens of dat veeleer ongeoorloofde dwang van de ene kiezer door de andere aan het verzoek om bijstand ten grondslag ligt.»

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht van vrijheidsbeperking van de Rwandese presidentskandidaat mevrouw Victoire Ingabire Umuhoza, die na zestien jaar in Nederland gewoond te hebben teruggekeerd is naar haar vaderland?1

Ja.

Vraag 2

Bent u bereid om opheldering hierover te vragen bij de Rwandese autoriteiten? Is het waar dat ze inmiddels weer is vrijgelaten, maar dat ze zich nog wel om de twee weken moet melden? Wat vindt u hiervan?

De ambassade in Kigali volgt deze kwestie op de voet en onderhoudt hierover ook contact met de Rwandese autoriteiten. Mevrouw Ingabire werd donderdag 22 april op borgtocht vrijgelaten en zij moet zich om de week melden. Ze wordt verdacht van serieuze misdrijven: het overtreden van de wet op genocide-ideologie; het overtreden van de wet op divisionisme en het hebben van banden met de FDLR. De meldingsplicht maakt onderdeel uit van het justitieel onderzoek.

Vraag 3

Deelt u de mening van Rwandese mensenrechtenorganisaties die stellen dat dit de zoveelste inperking van politiek speelruimte in Rwanda is? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke consequenties wilt u daaraan verbinden?

De oppositiepartijen in Rwanda, waarvan de partij van mevrouw Ingabire er één is, ondervinden momenteel diverse, deels administratieve, problemen bij hun voorbereiding op de presidentsverkiezingen in augustus 2010. Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de Rwandese autoriteiten in de aanloop naar deze verkiezingen bereid zijn om zonodig beperkingen op te leggen op het terrein van de vrijheid van meningsuiting en om de registratie van politieke partijen sterk te controleren, met het oogmerk de algemene veiligheid te dienen.
De vrijheid van mevrouw Ingabire wordt momenteel beperkt omdat ze verdacht wordt van overtreding van de wet op genocide-ideologie; het overtreden van de wet op divisionisme en het hebben van banden met de FDLR. Of de aanhouding van mevrouw Ingabire al dan niet terecht is kan ik thans niet beoordelen. Onafhankelijk gerechtelijk onderzoek zal dat moeten uitwijzen. De cruciale vraag is of de hierboven genoemde wetgeving mogelijk misbruikt wordt om politieke tegenstanders de mond te snoeren. Dit vraagstuk volgt de ambassade nauwkeurig en stelt dit met de overige donoren regelmatig aan de orde bij de Rwandese overheid.

Vraag 4

Deelt u de mening dat schending van mensenrechten een belangrijke reden is om geen (algemene) begrotingssteun toe te kennen aan een land? Is het waar dat de beoogde toekenning van begrotingssteun aan Rwanda voor 2010, zoals uit uw brief van 6 april jl. inzake begrotingssteun valt op te maken2, sectorale begrotingssteun betreft? Zo nee, kunt u dan de Kamer de nodige informatie verschaffen?

Ja. Of een land in aanmerking komt voor de hulpmodaliteit begrotingssteun wordt bepaald op basis van een grondige analyse van het bestuur en beleid, waaronder de mensenrechtensituatie.
De begrotingssteun aan Rwanda in 2010 betreft inderdaad sectorale begrotingssteun aan de justitiesector. Daarnaast geven we via DFID sectorale begrotingssteun aan de onderwijssector.
De basisvoorwaarden om begrotingssteun te geven in Rwanda zijn aanwezig aangezien Rwanda reeds geruime tijd goed beleid formuleert en implementeert op het gebied van armoedebestrijding, macro-economische stabiliteit, private sector ontwikkeling en op het terrein van justitie. Daarom is ook besloten tot sectorale begrotingssteun in de sector justitie. Dat laat onverlet dat er altijd zaken voor verbetering vatbaar zijn, zoals ruimte voor politieke pluriformiteit en vrijheid van meningsuiting. Het beleidsoverleg in de diverse sectorwerkgroepen, alsmede de intensieve politieke dialoog van donoren, inclusief Nederland, met de Rwandese overheid gelden als belangrijke fora waar politiek gevoelige kwesties aan de orde worden gesteld.
In oktober van dit jaar wordt in Rwanda door donoren en overheid gezamenlijk beoordeeld welke resultaten er zijn geboekt in het kader van de (algemene) begrotingssteun (Joint Review). Op dat moment zal ook het verloop van de Rwandese presidentsverkiezingen kunnen worden geëvalueerd. Een logisch moment voor een formeel besluit over eventuele verlening van algemene begrotingssteun in 2011 ligt na deze Joint Review.

Vraag 5

Wat zouden naar uw idee de minimale verbeteringen op het gebied van mensenrechten in Rwanda moeten zijn om (algemene) begrotingssteun te overwegen? Hoe beoordeelt u daarin de ruimte voor politieke oppositie? Op welke wijze kunt u Rwanda bijstaan in het bewerkstelligen van een dergelijke verbetering?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat deze Rwandese presidentskandidate de Nederlandse nationaliteit bezit? Wordt haar in dat geval als Nederlandse steun geboden vanuit de Nederlandse ambassade te Kigali? Zo ja, op wat voor manier? Zo nee, waarom niet?

Nee, mevrouw Ingabire bezit niet de Nederlandse nationaliteit. Zij heeft de Rwandese nationaliteit en bezit een Rwandees paspoort. De steun van de Nederlandse ambassade in Kigali is derhalve maar zeer beperkt mogelijk.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht over de Deense cartoonist Kurt Westergaard die binnenkort mogelijk stopt met het tekenen van spotprenten voor de krant Jyllands-Posten omdat hij het gevoel heeft dat de krant dat wil sinds hij in november op «onvrijwillige vakantie» is gestuurd? Hoe oordeelt u over dit bericht?1

Ja, ik ben bekend met het bericht. Het is echter niet mijn taak om mij in de relatie tussen de Deense krant Jyllands-Posten en de heer Westergaard te mengen.

Vraag 2

Deelt u de mening dat dit incident, een van velen, duidelijk maakt dat de vrijheid van meningsuiting dikwijls onder druk komt te staan bij religieus kritische uitingen, zoals ook bij Gregorius Nekschot, Benno Barnard, Sooreh Hera, Frans Groenendijk, imam Abdulwahid van Bommel, imam Fawaz Jneid of bijvoorbeeld de AEL-cartoonkwestie?

De diversiteit van de kwesties die worden genoemd in vraag 2 is te groot om daarover een algemeen oordeel te vellen. Discussies over botsende grondrechten zijn kenmerkend voor het samenleven binnen onze democratische rechtsstaat. Als de grenzen van onze rechtsstaat worden overschreden is er aanleiding voor de overheid om in te grijpen. In concrete gevallen is het in Nederland in laatste instantie aan de rechter te bepalen of de grenzen van de wet overschreden zijn.

Vraag 3

Wat is uw oordeel over bovenstaande kwesties? Ziet u deze kwesties als incidenten of als een bredere en in toenemende mate aanwezige ontwikkeling?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Welke taak ziet u voor uzelf weggelegd in het in Nederland omgaan met de spanning tussen religieus kritische uitingen en de vrijheid van meningsuiting?

Het kabinet acht de vrijheid van meningsuiting, waaronder ook de mogelijkheid tot het uiten van kritiek op religie, én de vrijheid van godsdienst, met de daarbij horende mogelijkheid om uiting te geven aan het geloven, belangrijke verworvenheden van onze rechtsstaat. De verschillende opvattingen over deze vrijheden kunnen echter spanningen opleveren. Om die reden heeft het kabinet de laatste jaren reeds verschillende initiatieven ondernomen om de spanning tussen de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst op constructieve wijze bespreekbaar te maken. Zo hebben de minister van Justitie en de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de brede maatschappelijke Commissie «Uitdragen van de kernwaarden van de rechtsstaat» ingesteld, die begin 2008 haar advies heeft uitgebracht, juist met het oogmerk het maatschappelijke debat over dit belangrijke onderwerp aan te zwengelen. Ook zijn op dit gebied projecten ondersteund in het kader van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering. Daarnaast heeft de overheid consequent de kernwaarden en grenzen van de Nederlandse rechtsstaat uitgedragen indien de situatie daartoe aanleiding gaf, zoals rond de moord op de heer Van Gogh (2004), de verschijning van de internetfilm Fitna (2008) en de oplopende maatschappelijke spanning rondom het conflict in Gaza (2009).

Vraag 5

Bent u bereid initiatieven te nemen om het maatschappelijke debat hierover aan te zwengelen? Zo ja, op welke wijze bent u voornemens dit te doen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Wist u dat mensen die bedreigd worden na religieus kritische uitingen veelal de indruk hebben geen maatschappelijke en politieke steun te krijgen? Welk signaal geeft u af aan zij die uit angst voor geweld of intimidatie niet langer vrijuit durven spreken, schrijven of tekenen?

Voorop staat dat een ieder die serieus bedreigd wordt, beschermd dient te worden en erop moet kunnen vertrouwen dat de rechtsstaat en alle geledingen van de overheid, zoals de politie, er voor iedereen zijn, ongeacht zijn of haar opvattingen. Als bij sommigen de indruk bestaat dat zij na een bedreiging onvoldoende gesteund worden dan betreur ik dat. Het kabinet neemt bedreigingen en uitingen van geweld uiterst serieus en acht deze te allen tijde onacceptabel. Het is echter niet de taak van de overheid om de inhoud van meningen of opvattingen te verdedigen.

Vraag 7

Bent u bereid contact te zoeken met u collega-ministers in Europa over deze kwesties en de Kamer te informeren over de uitkomst? Zo ja, wanneer gaat u dat doen? Zo nee, waarom niet?

De Nederlandse regering heeft in haar Mensenrechtenstrategie Naar een menswaardig bestaan (2007) aangegeven zich wereldwijd in te willen zetten voor de bescherming van de vrijheid van meningsuiting en van de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging. Bescherming van mensenrechten, waaronder de vrijheid van meningsuiting en godsdienstvrijheid zijn ook binnen Europa en voor de EU in haar externe optreden, leidende beginselen, en geregeld onderwerp van gesprek. Zodra daar een goede gelegenheid voor is, bijvoorbeeld naar aanleiding van een bijeenkomst van de Raad of een voorstel van de Europese Commissie, zal de verantwoordelijke bewindspersoon de Kamer informeren over de uitkomst van de gevoerde discussies.

Vraag 1

Herinnert u zich uw antwoorden op de eerdere vragen over Humanitas en de heer Eekhuis?1

Ja.

Vraag 2

U kunt toch wel aangeven hoeveel subsidie Humanitas ontvangt van de overheid (Rijk, provincies en gemeenten)? Zo nee, waarom kunt of wilt u dat niet?

Uit het jaarverslag van Humanitas over 2008 blijkt dat de vereniging in dat jaar in totaal €7.363.533 subsidie heeft ontvangen van overheden. Het jaarverslag over 2009 is nog niet vastgesteld, maar Humanitas heeft aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de voorlopige cijfers verstrekt over de in 2009 ontvangen subsidies. Van het Rijk heeft de vereniging een bedrag van € 2.085.668 aan subsidie ontvangen, van provincies € 451.263 en van gemeenten € 6.274.809.

Vraag 3

U kunt toch wel aangeven of u het onacceptabel acht dat een subsidieontvangende organisatie een bestuurder uitsluit vanwege zijn politieke voorkeur? Zo nee, waarom wilt u dat niet?

Nee, zoals ik ook aangaf in antwoord op uw vragen van 7 en 23 april 2010 (respectievelijk met kenmerk 2010Z06143 en 2010Z07391) is het niet aan mij als Minister om daarover enige inhoudelijke uitspraak te doen. Titel 4.2 van de Algemene wet bestuursrecht geeft het wettelijk kader voor subsidies. Het is aan de desbetreffende bestuursorganen om te beoordelen of binnen de juridische kaders van de wet en de subsidiebeschikking is gehandeld.

Vraag 4

U kunt toch wel aangeven welke sanctiemaatregelen u kunt treffen tegen Humanitas en of u dat ook gaat doen? Zo nee, waarom wilt u dat niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht1 waarin directeur Lodewijk de Waal stelt dat Humanitas PVV-stemmers geen strobreed in de weg legt maar dat dat lastig wordt als zij actief zijn voor Humanitas én actief zijn voor de PVV, doelend op PVV-gemeenteraadslid René Eekhuis?

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat Lodewijk de Waal zelf op de kieslijst van de PvdA voor de landelijke verkiezingen van 9 juni a.s. staat? Wat vindt u van dit meten met twee maten door subsidieontvanger Humanitas?

Ja, ik ben bekend met het feit dat de heer De Waal op de kieslijst van de PvdA staat.
Humanitas vraagt onder meer van bestuursleden dat zij de uitgangspunten van Humanitas onderschrijven en willen uitdragen (zie vacature voor bestuursleden op www.humanitas.nl/district/noordwest/). Er worden geen eisen gesteld aan politieke gezindheid.

Vraag 3

Vindt u het getuigen van fatsoen dat subsidieontvanger Humanitas tot op heden niet reageert op de brief van de advocaat van de heer Eekhuis waarin Humanitas erop gewezen wordt dat zij op onjuiste wijze het bestuur Noordwest – waar de heer Eekhuis nu nog het enige bestuurslid is – ontbindt?

Het betreft een kwestie tussen Humanitas en de heer Eekhuis. Het is niet aan mij als Minister om daarover een oordeel te geven.

Vraag 4

Wilt u de subsidie voor Humanitas per direct stoppen vanwege dit absurde meten met twee maten dat door de directeur ook nog eens wordt verdedigd? Zo nee, waarom niet en hoe praat u deze discriminatie door Humanitas dan goed? Op welke wijze gaat u Humanitas berispen en welke mogelijkheden daartoe benut u?

Zoals ik eerder heb aangegeven in het antwoord op uw Kamervragen ingezonden op 7 april (met kenmerk 2010Z06143) kan betrokkene naar de rechter of de Commissie gelijke behandeling om een oordeel te krijgen over de vraag of in casu sprake is van ongerechtvaardigde discriminatie. Het is niet aan mij om daar als Minister enige inhoudelijke uitspraak over te doen. Eventuele subsidierelaties brengen daarin geen verandering.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u het nieuws dat de Deense cartoonist Kurt Westergaard bekend heeft gemaakt te stoppen met zijn werk, met als motief de grote bedreigingen die in zijn richting zijn geuit? Deelt u de mening dat deze te respecteren particuliere overweging een negatieve symbolische waarde zou kunnen hebben?1

Uit de mij bekende nieuwsartikelen blijkt dat hij stopt met het maken van cartoons. Daarbij speelt een rol dat zowel hijzelf als ook andere werknemers van zijn krant Jyllands Posten worden bedreigd. In zijn algemeenheid geldt dat iedere bedreiging aan het adres van de cartoonist of diens omgeving ernstig is.

Vraag 2

Wat wilt u doen om het debat over de vrijheid van meningsuiting en religiekritiek binnen Nederland, Europa en de rest van wereld aan te moedigen? Welke initiatieven wilt u hierin nemen?

Ik maak mij sterk voor de vrijheid van meningsuiting. Dat doet ook de minister van Buitenlandse Zaken, in binnen- en buitenland. De Nederlandse regering heeft in haar Mensenrechtenstrategie Naar een menswaardig bestaan (2007) aangegeven prioriteit te verlenen aan de vrijheid van meningsuiting. Dit komt onder meer tot uiting in resoluties in VN-verband over de vrijheid van meningsuiting, die Nederland steunt. Verder steunt Nederland uit het Mensenrechtenfonds projecten gericht op mediadiversiteit en veiligheid van journalisten. Concreet gaat het om projecten in tientallen landen, waaronder Wit-Rusland, Rusland, Irak, Iran, Zimbabwe en Birma. In deze landen, waar vaak sprake is van een betrekkelijk eenzijdig medialandschap, dragen we bij aan het vergroten van het media-aanbod. Daarnaast moedigt Nederland debat over vrijheid van meningsuiting aan door tentoonstellingen over de vrijheid van meningsuiting en lezingen over persvrijheid en de bescherming van journalisten te organiseren op ambassades. Vrije media zijn immers onmisbaar voor het maatschappelijk debat en een goed functionerende democratie.

Vraag 3

Hoe wilt u nationaal en internationaal de rechten en veiligheid van opiniemakers beter beschermen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Herinnert u zich uw brief aan de Kamer van 9 april jl. waarin u aankondigt dat stemmers bij de komende landelijke verkiezingen en de provinciale statenverkiezingen zich ook met een tot maximaal vijf jaar verlopen identiteitsbewijs mogen identificeren?1

Ja.

Vraag 2

Geldt deze nog in werking te treden ministeriële regeling ook voor kiezers die in het buitenland wonen en zich bij de gemeente Den Haag registreren als kiezer? Zo nee, waarom niet. Zo ja, waarom eist de gemeente Den Haag dan dat Nederlanders die in het buitenland wonen bij hun aanvraag een kopie van hun identiteitsdocument bijvoegen dat geldig is op de dag van de kandidaatstelling (27 april 2010)?

Nee, de regeling zal alleen zien op de identificatieplicht bij het stemmen in het stemlokaal. Kiezers buiten Nederland die zich willen registreren moeten daarbij als blijk van hun Nederlanderschap een geldig Nederlands paspoort of identiteitskaart meesturen of een bewijs van Nederlanderschap, niet ouder dan drie jaar dat kan worden afgegeven door een Nederlandse ambassade of consulaat. Het paspoort of de identiteitskaart moet geldig zijn op 27 april 2010 omdat dat de datum is waarop de registratie van kiezers buiten Nederland vast wordt gesteld. Op deze datum wordt ook in de Nederlandse gemeenten de kiesgerechtigheid voor de komende verkiezingen van alle inwoners bepaald aan de hand van de GBA. Het identiteitsbewijs heeft hier dus een ander doel, namelijk het vaststellen van het Nederlanderschap en dus de kiesgerechtigheid.
Bij het stemmen in het stemlokaal is het identiteitsdocument vereist zodat het stembureau kan vaststellen dat de kiezer de rechtmatige houder van de stempas is. Overigens is de verplichting bij de registratie om een kopie van een geldig identiteitsdocument te voegen, als bewijs van Nederlanderschap, niet nieuw maar geldt al vele jaren.

Vraag 3

Bent u, vooruitlopend op de inwerkingtreding van bovengenoemde ministeriële regeling, bereid de gemeente Den Haag te instrueren om actief de recent afgewezen verzoeken tot registratie vanwege een verlopen identiteitsbewijs, opnieuw te beoordelen, dit mede gelet op de beperkte tijd tussen registratie, verzending van stembescheiden en datum van de komende landelijke verkiezingen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Is het waar dat het rijbewijs niet door de gemeente Den Haag wordt geaccepteerd als geldig identiteitsdocument bij verzoeken tot registratie als kiezer uit het buitenland? Bent u bereid om het rijbewijs van Nederlanders woonachtig in het buitenland te accepteren als identiteitsdocument bij hun verzoek tot registratie als kiezer? Zo nee, waarom niet?

Nee, met een rijbewijs kan het Nederlanderschap van de verzoeker niet worden vastgesteld. Op het rijbewijs wordt de nationaliteit niet vermeld.

Vraag 5

Bent u, gezien het korte tijdsbestek tot de verkiezingen, bereid deze vragen op de kortst mogelijke termijn te beantwoorden?

Ja.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht dat gegevens van gedetineerden op straat zijn komen te liggen?1

Ja.

Vraag 2

Is dit bericht waar en zijn er sinds 2003 vanuit de gevangenis meer computers weggegeven?

Het is juist dat twee jongens op een dumpplaats voor computerapparatuur een computer met twee harde schijven hebben gevonden. Vastgesteld is dat één van de schijven defect was. De andere schijf is in gebruik geweest bij de penitentiaire inrichting De Berg te Arnhem. Deze harde schijf bevatte gegevens uit 2002, waaronder notulen van een psycho-medisch overleg, een registratiekaart, procedures, een plattegrond en foto’s van penitentiaire inrichting De Berg.
Ook na 2003 zijn door Justitie personal computers, die waren afgeschreven, ter beschikking gesteld aan scholen ter bevordering van het computeronderwijs. Uiteraard was en is hierbij wel de voorwaarde dat eventueel aanwezige gegevensdragers dienen te zijn geschoond. Bij de betreffende computer is dit helaas niet afdoende gebeurd.

Vraag 3

Geldt bij het weggeven of afdanken van computers een bepaald protocol voor het wissen van vertrouwelijke gegevens en is dat bekend bij het personeel?

Zoals in het antwoord op vraag 2 is aangegeven dienen gegevensdragers van of af te danken computers afdoende te zijn geschoond. De wijze waarop dit dient te gebeuren is uitgewerkt in een protocol dat is gebaseerd op een voorschrift uit het Handboek «beveiliging Ministerie van Justitie». Het betreffende voorschrift luidt: «Personal computers, laptops e.d., waarop enig gerubriceerd gegeven kan zijn verwerkt, worden pas naar Domeinen of een particulier (bedrijf) afgestoten als de harde schijven eruit zijn verwijderd of de harde schijven zijn gewist met een door de Beveiligingsambtenaar van Justitie goedgekeurd product en volgens een door hem goedgekeurde procedure. De verwijderde harde schijven worden langs mechanische weg vernietigd of onbruikbaar gemaakt, bijvoorbeeld door samenpersen of bewerken met hamerslagen.»
Het protocol is aan alle informatiebeveiligingsfunctionarissen van DJI verstrekt.
Het bovengenoemde handboek en het DJI basispakket informatiebeveiliging waarin onder meer het beheer en de afvoer van personal computers en andere gegevensdragers voor de DJI-organisatie nader is uitgewerkt, is voor alle medewerkers digitaal beschikbaar. Verder wordt in diverse functionele overleggen regelmatig aandacht besteed aan informatiebeveiligingsonderwerpen, waaronder de veilige afvoer van ICT-middelen. Met de instelling in 2008 van een Shared Service Center voor ICT (SSC-I) geschiedt de afvoer van personal computers voor geheel DJI centraal vanuit dit SSC-I.

Vraag 4

Vindt er nader onderzoek plaats hoe dit heeft kunnen gebeuren en wie daarvoor verantwoordelijk is?

Er heeft een forensisch onderzoek plaatsgevonden van de harde schijf. De uitkomsten van dit interne onderzoek zijn bevestigd door een extern bureau. Uit het onderzoek blijkt dat de schijf begin 2003 voor het laatst is gebruikt.
Aangezien de penitentiaire inrichting De Berg niet beschikt over gegevens met betrekking tot personal computers die aan scholen zijn verstrekt, kan niet worden achterhaald aan welke school de betrokken personal computer ter beschikking is gesteld.
De directeur van een penitentiaire inrichting is verantwoordelijk voor het veiligheidsbeleid binnen zijn inrichting en dus ook voor het op een afdoende wijze wissen van gegevens op gegevensdragers die worden afgestoten.

Vraag 5

Ziet u reden tot aanscherping van het bestaand Justitiebeleid in de omgang met vertrouwelijke gegevens op (oud-)computers?

Ik zie geen aanleiding om het huidige Justitiebeleid in de omgang met vertrouwelijke gegevens te wijzigen. De vondst van de door de penitentiaire inrichting afgestoten personal computer bevestigt wel hoe belangrijk het is dat er op dit punt goede procedures zijn en dat daar de hand aan wordt gehouden. Op dit moment is er een bewustwordingscampagne op het gebied van informatiebeveiliging bij DJI gaande. Hierin krijgen ondermeer deze aspecten aandacht.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de kandidatuur van Iran voor een zetel in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties?

Iran heeft zich 23 april jl. teruggetrokken als kandidaat-lid van de Mensenrechtenraad. Nederland heeft zich in voorafgaande weken wereldwijd ingezet om de verkiezing van Iran te voorkomen. Net als mijn Duitse ambtgenoot noemde ik ondermeer tijdens een toespraak voor de Mensenrechtenraad op 3 maart jl. de zeer zorgwekkende mensenrechtensituatie in Iran en gaf aan dat landen die de mensenrechten op grote schaal schenden geen plaats in de Raad verdienen. Mede dankzij Nederland riep de EU de lidstaten van de VN schriftelijk op tijdens lidmaatschapsverkiezingen voor de Raad niet te stemmen op landen die bekend staan als notoire mensenrechtenschenders. Ook bilateraal, veelal in nauwe afstemming met gelijkgezinde landen, heeft Nederland deze boodschap uitgedragen.

Vraag 2

Hoe verhoudt eventuele toetreding van Iran tot de Mensenrechtenraad zich tot de gestelde criteria als opgesteld in artikel 8 van resolutie 60/251 van de Algemene Vergadering, waar wordt gesteld dat bij de toewijzing van zetels «states shall take into account the contribution of candidates to the promotion and protection of human rights»?1

Het is voor de geloofwaardigheid van de Mensenrechtenraad bemoedigend dat een land dat op grote schaal mensenrechten schendt zich heeft teruggetrokken als kandidaat-lid. Ook in de toekomst zal Nederland zich onverminderd blijven inzetten om notoire mensenrechtenschenders buiten de Raad te houden.

Vraag 3

Gaat Nederland zich in het licht van de herhaalde schendingen van mensenrechten door Iran verzetten tegen de toetreding van Iran tot de Mensenrechtenraad?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Indien dit het geval is, zal Nederland ook andere landen ertoe bewegen de toetreding van Iran tot de Raad te belemmeren, zoals de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Guido Westerwelle, heeft gedaan tijdens zijn speech voor de Mensenrechtenraad op 3 maart jl., waarin hij Iraanse toetreding typeerde als «an affront to all the values on which the Council is based»?2

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Welke conclusie trekt u over de geloofwaardigheid van de Mensenrechtenraad, mocht Iran tot de Raad toetreden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 6

Verbindt de Nederlandse regering daar ook gevolgen aan?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

Onderschrijft u de bevindingen van de Universiteit van Amsterdam dat het EPD «gewoon lek is»?1 Zo nee, waarom niet?

Ik heb kennis genomen van de resultaten van het onderzoek van de heer Van ’t Noordende van de Universiteit van Amsterdam over de informatiebeveiliging van het landelijk EPD. De in dit onderzoek beschreven risico’s zijn onderwerp van afweging in de ontwerpfase geweest. De keuzes die in de ontwerpfase zijn gemaakt, houden verband met de beoordeling van de kans op en de gevolgen van de risicosituatie in het licht van getroffen maatregelen. Het onderzoek bevat geen nieuwe inzichten.
Voor een formele reactie van het ministerie van VWS op het onderzoek van Van ’t Noordende verwijs ik u naar bijgevoegde brief.

Vraag 2

Wat gaat u doen om de gesignaleerde tekortkomingen van het EPD te verhelpen?

Gezien de gevoeligheid van de uit te wisselen gegevens stel ik zeer hoge eisen aan de beveiliging. Zowel het Landelijk Schakelpunt (LSP) als ook de decentrale zorginformatiesystemen bij zorgverleners worden periodiek getoetst door middel van kwalificaties, schouwingen en indringerstesten. De uitkomsten van deze periodieke toetsingen geven momenteel geen directe aanleiding voor specifieke maatregelen als reactie op het onderzoek van Van ’t Noordende.

Vraag 3

Bent u bereid de architectuur van het EPD grondig te herzien om de beveiliging ervan te verbeteren? Zo nee, waarom niet?

Bedreigingen ten aanzien van de informatiebeveiliging voor het landelijk EPD worden op een continue basis geïnventariseerd, geanalyseerd en geadresseerd en waar nodig worden aanvullende maatregelen genomen.
Het onderzoek van Van ’t Noordende geeft geen aanleiding om de architectuur van het EPD te herzien.

Vraag 4

Kunt u aangeven wat de stand van zaken is wat betreft de uitrol van het elektronisch medicatiedossier?

Door middel van de «Voortgangsrapportage elektronisch patiëntendossier» wordt uw Kamer vier keer per jaar geïnformeerd over de voortgang van de invoering van het landelijk EPD. De laatste voortgangsrapportage dateert van 8 februari 2010 (MEVA/ICT-2984098). Op korte termijn zal uw Kamer de voortgangsrapportage over het eerste kwartaal van 2010 ontvangen.

Vraag 5

Wanneer mag de Kamer de evaluatie van de uitrol van het elektronisch medicatiedossier verwachten?

Het landelijk EPD bevindt zich nog in de fase van invoering. De invoering van het landelijk EPD wordt intensief gemonitord waarover aan u gerapporteerd wordt door middel van de voortgangsrapportages.
Aansluiting op het landelijk EPD vindt op dit moment vrijwillig plaats. Het wetsvoorstel (elektronische zorginformatieuitwisseling) is in behandeling bij de Eerste Kamer. Na inwerkingtreding zal de wet in ieder geval elke vijf jaar worden geëvalueerd.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het feit1 dat Humanitas (district Noordwest) wil dat bestuurslid Rene Eekhuis opstapt omdat hij gemeenteraadslid is geworden voor de PVV in Almere, terwijl de heer Eekhuis helemaal niet wil stoppen met het vrijwillig organiseren van onder andere Kindervakantieweken voor Humanitas?

Vraag 2

Is het waar dat in de statuten en gedragscode van Humanitas staat dat discriminatie, wat betreft politieke voorkeur, niet is toegestaan? Is het waar dat discriminatie op deze gronden in Nederland niet is toegestaan en dit ook voor Humanitas van toepassing is? Zo ja, wat gaat u hierop ondernemen tegen Humanitas?

Vraag 3

Zijn er meer bestuursleden van Humanitas die naast deze vrijwillige functie een politieke functie voor een partij vervullen? Zo ja, hoeveel? Voor welke partijen?

Vraag 4

Hoeveel subsidie ontvangt Humanitas jaarlijks van het Rijk, de provincies en de gemeenten? Bent u bereid deze subsidiestroom stop te zetten indien de vereniging Humanitas bij dit besluit blijft?

Vraag 1

Bent u bekend met het arrest van de Hoge Raad van 10 maart 2009 over belediging van een groep mensen wegens hun godsdienst?1 Verwelkomt u eveneens de duidelijkheid die nu is komen te bestaan over de reikwijdte van het huidige artikel 137c van het Wetboek van Strafrecht?

Vraag 2

Wat is uw mening over het feit dat de Hoge Raad besloot tot vrijspraak van groepsbelediging omdat artikel 137c niet ziet op het zich beledigend uitlaten over een godsdienst, ook niet indien de aanhangers van die godsdienst daardoor in hun godsdienstige gevoelens worden gekrenkt?

Vraag 3

Vindt u deze uitkomst van deze rechtszaak uiteindelijk onwenselijk? Zo niet, waarom zou artikel 137c dan aangepast moeten worden? Zo ja, kunt u uitvoerig toelichten waarom u het van belang vindt het verbod op groepsbelediging uit te breiden door de woorden «onmiddellijk of middellijk» aan de delictsomschrijving toe te voegen?2

Vraag 4

Zou, indien conform uw voornemen de woorden «onmiddellijk of middellijk» al aan artikel 137c zouden zijn toegevoegd, deze man wel zijn veroordeeld op basis van deze verbodsbepaling, nu er in deze casus sprake was van «middellijke» belediging van een groep mensen wegens hun godsdienst doordat de islam werd beledigd? Beoogt u met de door u aangekondigde aanpassing van artikel 137c dergelijke vormen van indirecte belediging van een groep mensen, te weten het beledigen van de godsdienst, onder de reikwijdte van dit artikel te brengen? Zo nee, wat dan wel?

Vraag 5

Wat is uw reactie op de opmerking van de mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa, de heer Hammarberg, die u prijst in uw voornemen artikel 147 af te schrappen maar aanbeveelt artikel 137c ongemoeid te laten, omdat het mogelijk moet blijven provocerend over religie te discussiëren en men over religie beter in debat kan gaan dan uitlatingen te criminaliseren?3

Vraag 6

Bent u bereid artikel 137c ongemoeid te laten omdat er momenteel duidelijkheid bestaat over de reikwijdte en er geen goede redenen voor zijn het maatschappelijk debat te beknotten?