Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «In 2012 wachtlijst voor schuldhulp»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de verwachting van de Vereniging voor Schuldhulpverlening en Sociaal Bankieren (NVVK) dat de wachtlijsten voor de schuldhulpverlening aanzienlijk zullen toenemen? Zo nee, waarom niet? Wat is uw inschatting voor de ontwikkeling van de wachttijden voor de schuldhulpverlening voor de komende jaren?

Op 12 april 2010 heb ik de Tweede Kamer een onderzoek over de wachttijden op 1 januari 2010 bij de gemeentelijke schuldhulpverlening gestuurd (Kamerstukken II 2009/10, 24 515 nr. 185). De gemiddelde wachttijd over alle gemeenten was op 1 januari 2010 32 kalenderdagen. Op 3 december 2010 heb ik het onderzoek «Tijdelijke middelen schuldhulpverlening, tussenrapportage 2010» aan de Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken II 2010/11, 24 515 nr. 192). Uit deze rapportage blijkt dat gemeenten aangeven dat met de inzet van de tijdelijke middelen schuldhulpverlening de wachttijden redelijk tot sterk zijn gedaald en waar de wachttijden niet zijn gedaald de tijdelijke middelen hebben bijgedragen aan het voorkomen van het oplopen van wachttijden. In de eindrapportage van dit onderzoek, die begin 2012 aan u zal worden gezonden, wordt opnieuw aandacht besteed aan dit onderwerp.
Het is voor mij niet mogelijk om een gefundeerde inschatting te maken van de ontwikkeling van de wachttijden in de komende jaren.
Ik hecht er in dit verband aan te wijzen op de inhoud van het wetsvoorstel gemeentelijke schuldhulpverlening op het punt van de wachttijden, zoals dat op dit moment in behandeling is bij de Eerste Kamer. Indien het wetsvoorstel tot wet is verheven en in werking is getreden, zijn de maximale wachttijden in de wet verankerd. Mijn verwachting is dat gemeenten zich aan de wet zullen houden.

Vraag 3

Onderschrijft u nog steeds de doelstelling van de voorgestelde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening dat cliënten binnen vier weken of binnen drie werkdagen in spoedeisende gevallen terecht kunnen bij de gemeente voor hulp? Indien blijkt dat deze termijnen na het in werking treden van de genoemde wet worden overschreden als gevolg van de te verwachten grotere druk op de schuldhulpverlening, bent u dan bereid om maatregelen te treffen om de wachttijden weer terug te brengen? Zo ja, welke maatregelen overweegt u dan? Indien niet, waarom niet?

Uiteraard onderschrijf ik de doelstelling met betrekking tot wachttijden, zoals die is opgenomen in artikel 4 van het wetsvoorstel gemeentelijke schuldhulpverlening.
Ik ga ervan uit dat gemeenten zich zullen houden aan de dan in de wet vastgelegde maximale wachttijden. Indien een gemeente zich onverhoopt niet houdt aan deze wettelijke verplichting, is het aan de gemeenteraad om het college van B en W daarop aan te spreken.

Vraag 4

Deelt u de zorg van de NVVK dat schuldenaren als gevolg van toenemende wachtlijsten vaker terecht zullen komen bij particuliere schuldhulpverleners die zich niet houden aan de wet- en regelgeving? Zo nee, waarom niet?

Partijen die voor schuldbemiddeling een vergoeding mogen vragen zijn limitatief opgesomd in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet (Wck). Particuliere ondernemers, die niet onder deze vrijstelling vallen, is het niet toegestaan schuldbemiddeling aan te bieden tegen betaling. Hierop wordt toezicht gehouden door de Belastingdienst Holland-Midden. Zoals ik eerder heb toegezegd zal ik samen met de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie de Tweede Kamer nog dit jaar informeren over de toezicht- en handhavingpraktijk, waaronder over het aantal meldingen over malafide schuldbemiddelaars en wat daarmee is gedaan.

Vraag 5

Kunt u een inschatting maken van het aantal actieve particuliere schuldhulpverleners dat zich niet houdt aan de wet- en regelgeving en het aantal schuldenaren dat door deze particuliere schuldhulpverleners gedupeerd raken? Hoe gaat u er voor zorgen dat de controle op de particuliere schuldhulpverleners intensiever wordt zodat de malafide bureaus niet meer onbelemmerd hun gang kunnen gaan?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Bouwen kost gemeente klauwen met geld»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de Wet algemene beginselen omgevingsrecht (Wabo) er voor zorgt dat de burger onnodig financieel de dupe wordt van de administratieve rompslomp van de gemeente? Zo nee, waarom niet?

Nee. De Wabo leidt tot vermindering van de administratieve lasten voor burger en bedrijfsleven. Burgers en bedrijven kunnen één (digitale) integrale aanvraag voor hun project doen, zonder dat ze langs meerdere loketten van verschillende overheden hoeven. De gemeenten zullen zo is mijn verwachting na het goed ingeregeld hebben van de werkprocessen een efficiëntere afhandeling van de vergunningverlening hebben. Dat wordt ook al gemeld door een aantal gemeenten, die hun werkproces gedigitaliseerd hebben. De invoering van de Wabo betekent voor veel gemeenten een andere manier van werken dan voor inwerkingtreding Wabo: er moet veel meer focus zijn op het totale project van de burger en het bedrijf. Ook betekent de Wabo een behoorlijke stap in digitale dienstverlening en digitaal werken. Het is een belangrijke ontwikkeling voor de dienstverlenende overheid. Voor de initiële extra kosten die de invoering van de Wabo met zich meebrengt, zijn gemeenten reeds gecompenseerd via het gemeentefonds.

Vraag 3

Zijn er bij u nog meer gemeentes bekend die vanwege de inwerkingtreding van de Wabo de bouwleges hebben verhoogd, of in de toekomst van plan zijn om dat te doen?

Nee. Als oorzaak van eventuele stijging voor de gemeentelijke kosten in het jaar 2011 wordt door een aantal gemeenten genoemd dat als gevolg van de economische omstandigheden minder aanvragen voor omgevingsvergunningen voor bouwen worden ingediend. Daardoor drukken de kosten van de vergunningverlening op een kleiner aantal projecten, zoals ook gemeld in het door u genoemde bericht. Ik sluit niet uit dat hierdoor de bouwleges per project in sommige gemeenten (zullen) stijgen.
Momenteel loopt er een onderzoek naar de toepassing van de Leidraad transparante berekening van leges door gemeenten. Ik wil u hierbij ook wijzen op mijn antwoorden op de eerder door de SP gestelde vragen over transparante berekening van leges2. In het kader van dat onderzoek wordt gemeenten onder meer gevraagd naar eventuele redenen voor tariefsverhoging. Ik zal, zoals in de eerdere beantwoording is toegezegd, de Kamer daarover in de loop van 2012 informeren.

Vraag 4

Bent u van plan om iets te doen om de administratieve rompslomp voor gemeentes te verlagen? Zo nee, waarom niet?

Gelet op de eerdere antwoorden, zien we op dit moment geen aanleiding nu actie te ondernemen. De Minister van I&M onderhoudt in het kader van de uitvoering van de Wabo nauwe contacten met de gemeenten. Uit die contacten blijkt dat gemeenten bezig zijn om hun werkprocessen zo goed en efficiënt mogelijk in te richten op de toekomst, ten einde de burgers en bedrijven zo goed en efficiënt mogelijk te bedienen. Ook vanuit het onderzoek zoals gemeld bij antwoord 3 monitor ik de ontwikkelingen. Mocht ik op basis van uitkomsten een duidelijke verschuiving zien dan zal ik met de minister van I&M bezien of nadere actie nodig is.

Vraag 1

Kent u het bericht waarin wethouder Eric van der Burg (VVD) aangeeft dat de gemeente Amsterdam zelf een Persoons Gebonden Budget (pgb)-regeling gaat opzetten?1

Ja.

Vraag 2

Is een dergelijke gemeentelijke pgb-regeling vergelijkbaar met de huidige gemeentelijke pgb-afspraken? Zo nee, op welke punten zitten de verschillen?

Het voornemen van de gemeente Amsterdam betreft het mogelijk maken van een pgb voor begeleiding in de situatie dat deze taak vanuit de AWBZ, volgens plan vanaf 2013 voor nieuwe cliënten, onder verantwoordelijkheid van gemeenten wordt gebracht. Amsterdam bereidt zich op die situatie voor en wil de voordelen van pgb als zelfregie en keuzevrijheid zoveel mogelijk benutten. De gemeente wil tegelijkertijd het onbedoelde en oneigenlijke gebruik tegengaan.

Vraag 3

Kan een gemeente ervoor zorgen dat alle inwoners die nu een pgb hebben hun budget kunnen behouden?

De gemeente Amsterdam maakt een pgb-regeling voor begeleiding en zal bij elke ondersteuningsvraag bezien of begeleiding nodig is vanaf 2013 en of zorg in natura of pgb daarbij het meest geschikt is gezien de ondersteuningsvraag. De gemeente kan dus niet op voorhand garanderen dat iedereen die nu een pgb heeft voor begeleiding, dat straks ook vanuit de gemeente zal krijgen.
De gemeente Amsterdam gaat geen pgb aanbieden voor de AWBZ-functies verzorging, verpleging en behandeling. Deze functies blijven onder de werking van de AWBZ vallen.

Vraag 4

Bent u systeemverantwoordelijk voor een gemeentelijke pgb-regeling?

Het is mijn verantwoordelijkheid om de Wet maatschappelijke ondersteuning zo vorm te geven dat de met de wet beoogde doelen in de feitelijke uitvoering zo goed mogelijk gerealiseerd kunnen worden. Dat betekent dat ik op het landelijke niveau aandacht besteed aan keuzes en randvoorwaarden. De decentralisatie van de begeleiding is voor mij aanleiding de huidige compensatieplicht te verbreden met de, met de begeleiding van cliënten beoogde resultaten. Het is vervolgens aan het lokale bestuur om binnen de kaders van de wet tot een lokaal beleid en lokale uitvoering te komen. Zoals u weet biedt de Wmo gemeenten bewust veel beleidsruimte, teneinde op basis van de lokale situatie, dicht bij de burger, tot een optimale afstemming van op participatie gerichte ondersteuningsvragen en ondersteuningmogelijkheden te komen. Met het oog op dat belang van lokaal maatwerk ben ik voornemens gemeenten niet langer te verplichten om cliënten naast een voorziening in natura ook de keuze voor een pgb te bieden.
De keuzes met betrekking tot de lokale invulling van beleid en de uitvoering daarvan is een zaak van de betreffende gemeente, die zich daarover verantwoordt aan de gemeenteraad. Het is aan de gemeenteraad een oordeel over het lokale beleid en de uitvoering daarvan te vormen.

Vraag 5

Op welke manier is de gemeente Amsterdam van plan de eigen pgb-regeling te financieren?

Amsterdam is voornemens een pgb-regeling te maken voor de begeleiding in de Wmo vanaf 2013. Deze pgb-regeling komt naast het aanbod van zorg in natura voor begeleiding.
Financiering van zowel natura zorg als pgb’s zal geschieden uit het budget dat vanaf 2013 naar de gemeente zal worden overgeheveld in verband met de decentralisatie begeleiding.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de notitie «Een binnen Nederland aanvaardbaar voorzieningsniveau»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de particuliere zorgverzekeraars op de BES-eilanden per brief werden gesommeerd alle particuliere verzekeringen eenzijdig op te zeggen? Klopt het tevens dat de cliënten hiervan niet op de hoogte zijn gesteld? Zo ja, hoe verhoudt dit zich tot de gangbare juridische procedures? Zo nee, op welke wijze is dit gebeurd?

De verzekeraars zijn niet door mij of door het Zorgverzekeringskantoor gesommeerd de particuliere verzekeringen op te zeggen. Ik heb per brief de Nederlandse Antilliaanse Vereniging van Verzekeraars wel in kennis gesteld van het overgangrecht dat in het kader van het Besluit zorgverzekering BES is getroffen. De vereniging is er blijkbaar zelf van uitgegaan dat de particuliere ziektekostenverzekeringsovereenkomsten automatisch zouden komen te vervallen door de invoering van de zorgverzekering BES.
Per brief heb ik uitgelegd dat de in het Besluit zorgverzekering BES getroffen overgangsregeling (artikel1 inhoudt, dat particuliere ziektekostenverzekeringen naar Antilliaans of Nederlands recht, uitsluitend vervallen voor zover de dekking overeenkomt met de dekking van het Besluit zorgverzekering BES. Verzekeringen met een ruimere dekking kunnen dus in stand blijven voor dat ruimere deel. Wel is aangegeven dat het de particuliere verzekeraars vrij staat met inachtneming van de polisvoorwaarden en het civiele recht, verzekeringsovereenkomsten te beëindigen. De redelijkheid en billijkheid van een dergelijke opzegging staat ter beoordeling aan de rechter.
Particuliere verzekeraars en inwoners zijn bij communicatie- en voorlichtingsbijeenkomsten over de nieuwe zorgverzekering geïnformeerd over wat de nieuwe zorgverzekering betekent voor de toen bestaande particuliere polissen. Ook heb ik in mijn eerder genoemde brief het vertrouwen uitgesproken dat de voorzitter van de Vereniging van Verzekeraars het overgangsrecht onder de aandacht van de bij die vereniging aangesloten leden zou brengen.

Vraag 3

Klopt het dat de nieuwe zorgverzekering in bepaalde gevallen onvoordelig uitvalt voor verzekerden in verhouding tot de zorg die zij eerder kregen via de particuliere zorgverzekeraar? Zo ja, deelt de u de conclusie dat hiermee de rechten van deze verzekerden zijn geschonden? Zo nee, waarom niet? Klopt het tevens dat het voor verzekerden niet mogelijk is zich aanvullend te verzekeren? Zo ja, op welke manier kunnen verzekerden zich van hetzelfde niveau van zorg verzekeren als vóór 1 januari 2011?

Het is inderdaad mogelijk dat voor 1-1-2011 sommige particulier verzekerden op enkele punten ruimer verzekerd waren dan de aanspraken die in de nieuwe BES zorgverzekering zijn opgenomen. De rechten van deze verzekerden zijn daardoor echter niet geschonden. Hun particuliere polissen zijn alleen van rechtswege komen te vervallen voor zover de dekking overeenkomt of overeenkwam met de dekking van het Besluit zorgverzekering BES. De eventuele ruimere dekking blijft in beginsel in stand. Het is dus toegestaan om zich aanvullend te verzekeren.
Zoals bij vraag twee is toegelicht is het in stand blijven of het aanbieden van een aanvullende polis aan de verzekeraars en de verzekerden. De particuliere verzekeraars op de Antillen is gevraagd of zij aanvullende verzekeringen konden en wilden aanbieden. De verzekeraars waren op dat moment (najaar 2010) niet commercieel geïnteresseerd een aanvullende verzekering aan te bieden. Dat gegeven heeft ertoe geleid dat ik, deels in de vorm van overgangsrecht, meer aanspraken in het ziektekostenverzekeringspakket voor de BES-eilanden heb opgenomen dan in het Nederlandse basispakket van de Zorgverzekeringswet is voorzien.

Vraag 4

Klopt het dat de ID-kaart, welke tevens fungeert als verzekeringskaart, niet altijd in het buitenland, bij medische uitzendingen, als zodanig wordt erkend? Zo ja, blijven verzekerden in dergelijke gevallen van medische zorg verstoken? Zo nee, op welke wijze is de zorgverlening in deze gevallen geregeld?

Het klopt dat de ID-kaart of sedula alleen functioneert als grensdocument en verzekeringsbewijs op de BES eilanden en Sint Maarten, Curaçao en Aruba. Het is echter niet zo dat ingezetenen met alleen een sedula (het identiteitsbewijs) hierdoor van medische zorg verstoken blijven.
Voor de specialistische verwijzingen zijn door het Zorgverzekeringskantoor (de uitvoerder van de zorgverzekering in Caribisch Nederland) contracten aangegaan met de ziekenhuizen op Curaçao en Aruba. Voor Saba en Sint Eustatius zijn contracten voor specialistische zorg aangegaan met het ziekenhuis van Sint Maarten en met enkele specialisten in het Franse deel Saint Martin. Deze eilanden zijn allen bereisbaar met alleen een sedula.
Voor verwijzingen voor topklinische en academische zorg die de gecontracteerde centra overstijgen, worden momenteel contracten aangegaan met het academisch ziekenhuis op het Franse eiland Guadeloupe. Om deze samenwerking praktisch mogelijk te maken, zijn tevens overeenkomsten voorbereid tussen Frankrijk en Nederland betreffende immigratie- en bestuurlijke zorgaspecten. Minister Donner heeft bij een recent bezoek aan Parijs afspraken gemaakt met de Franse minister van binnenlandse zaken over de samenwerking met Guadeloupe.
Hierin is ook geregeld dat de sedula in spoedgevallen als geldig reisdocument wordt erkend voor toelating tot Guadeloupe en het ziekenhuis aldaar.
Er wordt in aanloop naar deze overeenkomsten echter al veelvuldig van de voorzieningen op Guadeloupe gebruik gemaakt. Daarnaast is voor de inwoners van Bonaire dergelijk zwaardere medisch specialistische zorg aangetrokken in Colombia.
Voor een ieder is derhalve toegankelijkheid tot zorgvoorzieningen gegarandeerd.

Vraag 1

Kent u het onderzoek van David Kok naar het gebruik van sociale media door gemeenten in Nederland?1

Ja, dat is mij bekend.

Vraag 2

Klopt het dat slechts de helft van de gemeenten gebruik maakt van sociale media?

Dit blijkt uit het onderzoek van dhr. Kok, ik heb hier zelf nooit onderzoek naar laten doen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat gemeenten kansen laten liggen en de vele mogelijkheden van sociale netwerken teveel onbenut laten? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo nee, bent u bekend met de kansen en mogelijkheden van het gebruik van sociale media door overheden?

Nee, ik deel deze mening niet. Uit dit zelfde onderzoek blijkt dat 47% van de gemeenten gebruik maakt van sociale media, en 86% van de gemeenten de intentie heeft om beleid te ontwikkelen m.b.t. het gebruik van sociale media. Dit betekent dat de vele mogelijkheden en kansen die het gebruik van sociale netwerken kunnen bieden door gemeenten wel degelijk worden onderzocht en steeds meer worden benut. Overigens vergt een zinvolle inzet van sociale media een goed doordachte strategie. In de publicatie «Nieuwe media, kans voor dienstverlening en interactie»2 die het ministerie van BZK in samenwerking met o.a.. KING, ICTU en een aantal gemeenten op het congres Klantgerichte overheid op 5 oktober zal presenteren, wordt gemeenten hiertoe een handreiking geboden.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de conclusie uit het onderzoek «Alleen aanwezig zijn op social media is niet genoeg»2 dat 86 procent van de gemeenten meer gebruik wil maken van sociale netwerken maar niet weet hoe ze dat moeten aanpakken? Kunt u dit toelichten?

Het zinvol gebruiken van sociale media is relatief nieuw voor gemeenten. Zij zullen hier meer ervaring mee op moeten doen, maar kunnen ook leren van de ervaringen van collega-gemeenten. Ik verwacht dan ook dat gemeenten hun gebruik van sociale media verder zullen ontwikkelen in de komende periode.

Vraag 5

Deelt u de mening dat gemeenten het gebruik van sociale netwerken niet aandurven, omdat overheidsinstanties niet zijn gewend interactief met burgers bezig te zijn? Zo ja, hoe beoordeelt u dit? Zo nee, welke verklaring heeft u voor het feit dat slechts de helft van de gemeenten gebruik maakt van sociale media?

Nee, deze mening deel ik niet. Interactief contact met burgers is niet nieuw, gemeenten hebben al sinds jaar en dag interactief contact met hun inwoners. Sociale media zijn hiervoor niet het enige instrument.

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat er ophef is ontstaan over de mogelijke terbeschikkingstelling van faciliteiten op Bonaire ten behoeve van het bilaterale Forward Operating Locations-verdrag?1

Ja.

Vraag 2

Is het juist te stellen dat er van dergelijke plannen geen sprake is, gezien ook de opmerking van de minister dat de terbeschikkingstelling van faciliteiten op Aruba en Curaçao op 2 november 2011 met vijf jaar wordt verlengd?2 Heeft het kabinet plannen om in de toekomst faciliteiten in Bonaire ter beschikking te stellen ten behoeve van het FOL-verdrag? Zo ja, bent u bereid de Kamer hiervan spoedig van op de hoogte te stellen?

Dat is juist. De regering heeft geen plannen om in de toekomst faciliteiten in Bonaire ter beschikking te stellen ten behoeve van het FOL-verdrag.

Vraag 3

Bent u bereid om te verklaren, en dit ook duidelijk te communiceren richting Bonaire, dat er überhaupt geen sprake is van een terbeschikkingstelling van faciliteiten voor Amerikaanse luchtverkenningactiviteiten op Bonaire ten behoeve van het FOL-verdrag? Zo nee, waarom niet?

Er worden geen faciliteiten voor Amerikaanse luchtverkenningsactiviteiten op Bonaire ten behoeve van het FOL-verdrag ter beschikking gesteld. De autoriteiten op Bonaire zijn hiervan op de hoogte.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «IMF says current account deficit at «worrisome level»»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven of het tekort op de betalingsbalans resulteert in een hogere staatsschuld van Curaçao en Sint-Maarten?

Zie antwoord bij vraag 7.

Vraag 3

Kunt u aangeven of Nederland garant staat voor de staatsschuld van Curaçao en Sint-Maarten? Zo ja, voor welk bedrag staat Nederland op dit moment garant? Hoeveel gaat de staatsschuld de aankomende jaren oplopen door het tekort op de betalingsbalans van Curaçao en Sint-Maarten?

Zie antwoord bij vraag 7.

Vraag 4

Deelt u de conclusie van het IMF dat de betalingsbalans van Curaçao en Sint-Maarten op een kritiek niveau is beland? Zo ja, welke gevolgen heeft dit voor de staatsschuld en de Nederlandse garanties van die schuld?

Zie antwoord bij vraag 7.

Vraag 5

Zijn er met Curaçao en Sint-Maarten afspraken gemaakt over de hoogte van de lening die zij mogen aangaan? Zo nee, bent u van plan om deze afspraken zo spoedig mogelijk te maken?

Zie antwoord bij vraag 7.

Vraag 6

Deelt u de mening dat Curaçao en Sint-Maarten zo snel mogelijk hervormingen moeten doorvoeren om hun betalingsbalans op een acceptabel niveau te brengen zodat Nederlands belastinggeld niet in gevaar komt? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord bij vraag 7.

Vraag 7

Welke middelen heeft het Koninkrijk tot zijn beschikking om te zorgen dat Nederlands belastinggeld niet in gevaar komt wegens de garanties van Nederland voor de staatsschuld van Curaçao en Sint-Maarten? Wordt overwogen deze middelen in te zetten? Zo nee, waarom niet?

Een tekort op de lopende rekening wil zeggen dat beide landen meer importeren dan exporteren; er wordt meer binnenlands besteed dan geproduceerd. Door de bestedingen te beperken kan deze situatie verholpen worden; het IMF adviseert dat. Bestedingen kunnen worden geremd door minder bestedingen door de overheid zelf of door bijvoorbeeld het voeren van een restrictief monetair beleid. Een tekort op de betalingsbalans kan er in principe toe leiden dat de vaste verhouding tussen de Antilliaanse gulden en de Amerikaanse dollar onder druk komt te staan. Een aanpassing van de vaste verhouding kan gevolgen hebben voor het prijspeil op beide landen en via dat mechanisme tot een opwaartse druk op de uitgaven. De staatsschuld zelf is echter gemaximeerd in de Rijkswet Financieel Toezicht Curaçao en Sint Maarten. Toezicht op de openbare financiën van Curaçao en Sint Maarten is middels deze Rijkswet belegd bij het College financieel toezicht.
Het IMF acht het risico voor de vaste verhouding tussen de Antilliaanse gulden en de Dollar niet kritiek, maar desondanks heeft de Centrale bank van Curaçao en Sint Maarten als gevolg van de IMF-rapportage wel besloten om de verplichte reserve van banken te verhogen. Hiermee is dus invulling gegeven aan het advies van het IMF om een restrictief monetair beleid te voeren. Bovendien adviseert het IMF de landen om de uitgaven van de overheden in balans te brengen en/of te houden en dus maatregelen door te voeren op het pensioenstelsel, sociale zekerheid en de gezondheidszorg. Vergelijkbare aanbevelingen heeft het College financieel toezicht gedaan aan de regeringen van de landen. Daarnaast geeft het IMF de aanbeveling maatregelen te treffen op fiscaal terrein alsmede maatregelen die structureel de economie versterken (concurrentieverbetering, loon- en prijsflexibiliteit). Dit temeer daar de afhankelijkheden van externe factoren en daarmee risico’s van de eilanden voor de economische ontwikkelingen relatief groot zijn.
Nederland staat niet garant voor de staatsschuld van Curaçao en Sint Maarten. Er bestaat geen geformaliseerde achtervangregeling. Een specifieke reactie bij een crisissituatie zal altijd afhangen van de specifieke situatie (bijvoorbeeld; oorzaken, functioneren horizontale en verticale keten, eigen inspanningen) en van de politieke keuzes binnen het Koninkrijk evenals in Nederland op dat moment. Wel is het zo dat Nederland ingevolge de Rijkswet Financieel Toezicht Curaçao en Sint Maarten een lopende inschrijving heeft op de leningen die Curaçao en Sint Maarten willen afsluiten. Dit is gebonden aan strikte voorwaarden betreffende het (behoud van het) evenwicht op de begroting en meerjarenraming en beheersing van de rentelastnorm.
In de praktijk lenen de beide landen daarom in de Nederlandse schatkist. De staatsschuld zal als gevolg van het tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans niet oplopen. Wel geeft het IMF aan dat de staatsschuld van Curaçao licht daalt en die van Sint Maarten tijdelijk stijgt.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht over de angstcultuur onder het personeel van het COA?1

Vraag 2

Welke signalen en aspecten waren u bekend over de problemen en de angstcultuur binnen het COA en onder het personeel van het COA?

Vraag 3

Welke signalen en aspecten waren u bekend over het functioneren van de bestuursvoorzitter van het COA, en de onvrede die daarover bij directieleden en onder het personeel bestond?

Vraag 4

Waarom is de Kamer niet eerder ingelicht over al deze problemen?

Vraag 5

Hoe beoordeelt u het functioneren van de Raad van Toezicht (RvT) van het COA, in het bijzonder bij het toezien op deze problemen? Waarom heeft de RvT geen gehoor gegeven aan signalen die in haar richting zijn afgegeven?

Vraag 6

Van hoeveel directieleden van het COA is de afgelopen 7 jaar de functie beëindigd?

Vraag 7

Kunt u vanaf 2004 een overzicht geven van de kosten die zijn gemaakt vanwege het vertrek van de verschillende directeuren? Kunt u een overzicht geven van de totale beloning, inclusief bonussen en onkostenvergoedingen van de bestuursvoorzitter en de directeuren vanaf 2004? Wat zijn de totale kosten van de ingehuurde consultants door het COA sinds 2004? Waarom waren deze consultants noodzakelijk?

Voor het antwoord op uw vraag verwijs ik u naar het rapport van Commissie van onderzoek COA. In paragraaf 3.5 wordt ingegaan op de kosten die gepaard zijn gegaan met het vertrek van verschillende directeuren. In paragraaf 5.6 wordt ingegaan op de beloning van de directeuren. In paragraaf 5.3 en 5.4 wordt een compleet overzicht gegeven van de beloningen van de algemeen directeur sinds 2004. In paragraaf 3.7 komt de inhuur van externen aan de orde. Ten aanzien van de inhuur van derden concludeert de Commissie dat een beperkt aantal externen voor zeer lange tijd aan het COA verbonden was.

Vraag 8

Wat zijn de totale kosten gemaakt voor overhead bij het COA sinds 2004?

Vraag 9

Hoeveel klachten zijn er sinds 2004 bij de klachtencommissies, de vertrouwenspersonen en de RvT van het COA binnengekomen, die zien op de genoemde problematiek?

Vraag 10

Wat is de kostprijs per jaar van een opvangplaats voor een asielzoeker? Waaruit is deze kostprijs precies opgebouwd?

Vraag 11

Waarom hebben er het laatste jaar meer dan 3 000 plekken in AZC’s, 17% van het totaal, leeggestaan? Klopt het dat dit de gemeenschap zo’n 17 miljoen euro kost?

Vraag 12

Welke overtredingen heeft de Arbeidsinspectie geconstateerd, in de brief van april jl. aan het COA?

Vraag 13

Klopt het dat gemeenten de opvang van asielzoekers vele malen goedkoper zouden kunnen organiseren dan het COA doet?

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «TNT baas krijgt 2,6 miljoen»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat 2,6 miljoen euro buitenproportioneel is? Zo ja, wilt u TNT, of nu PostNL, publiekelijk hierop aanspreken?

Ik realiseer me terdege dat een beloning voor een individuele bestuurder van € 2,6 miljoen als zeer fors kan worden opgevat door werknemers en maatschappij. Een eventuele discussie hierover dient echter daar gevoerd te worden waar ook de besluitvorming over de beloning plaatsvindt: binnen de onderneming zelf. Het is de verantwoordelijkheid van de raad van commissarissen om de uitvoering van het beloningsbeleid af te stemmen op de geleverde prestaties van bestuurders, en daarbij aandacht te besteden aan het lange termijn belang van de onderneming en al haar stakeholders en de beloningsverhoudingen binnen de onderneming. De afwegingen voor het toekennen van een vertrekvergoeding moeten binnen de onderneming zelf worden gemaakt op basis van het door de aandeelhoudersvergadering vastgestelde beloningsbeleid, rekening houdend met de feiten en omstandigheden van het concrete geval.

Vraag 3

Deelt u de mening dat deze vertrekpremie niet conform de code-Tabaksblat is?

De Nederlandse corporate governance code (de code) werkt volgens het principe «pas toe of leg uit». Dit betekent dat de code wordt nageleefd wanneer een onderneming de code toepast, of uitlegt waarom wordt afgeweken van de code. De code geeft in best practice bepaling II.2.8 aan dat een ontslag- of vertrekvergoeding maximaal 1 jaarsalaris mag bedragen (het «vaste» deel van de bezoldiging), en tijdens vertrek in de eerste zittingstermijn (4 jaar) maximaal 2 jaar salarissen, indien het maximum van 1 jaarsalaris kennelijk onredelijk is. Hiervan mag slechts met een goede motivering worden afgeweken. Uiteindelijk bepalen de aandeelhouders of zij genoegen nemen met een bepaalde uitleg die wordt gegeven als er wordt afgeweken van de code.
De raad van commissarissen heeft na de laatste algemene vergadering van aandeelhouders een persbericht uitgebracht waarin wordt aangegeven dat de voormalig bestuursvoorzitter van TNT in verband met zijn vertrek 2 jaarsalarissen meekrijgt.2 Het persbericht vermeldt tevens dat de heer Bakker een langdurig dienstverband heeft gehad waarvan 14 jaar als bestuurslid.
De uitleg die TNT geeft bij de naleving van bepaling II.2.8, voor zover ook betrekking op de vertrekvergoeding van de heer Bakker, zal te vinden zijn in het jaarverslag van volgend jaar over boekjaar 2011.
De Monitoring Commissie doet dit jaar speciaal onderzoek naar de kwaliteit van de gegeven uitleg bij niet-toepassing, onder andere ten aanzien van bepaling II.2.8.
De uitkomsten van dit onderzoek kunnen voor de Monitoring Commissie aanleiding zijn om individuele ondernemingen aan te spreken op de (niet-) naleving van de code.
Bij een contract van vóór de inwerkingtreding is het aan de onderneming en de bestuurder zelf of zij willen bewerkstelligen dat een contract zo wordt aangepast dat bij vertrek maximaal 1 jaarsalaris meegegeven wordt.
Bij bestuurdersbenoemingen van ná inwerkingtreding van de code wordt onderzocht welke afspraken zijn gemaakt over ontslagvergoedingen.
Ik wil benadrukken dat het kabinet van beursondernemingen verwacht dat zij de code naleven, en dus ook een afwijking van een bepaalde codebepaling goed motiveren.

Vraag 4

Vindt u dat dit soort vertrekpremies goed aan banden kan worden gelegd door deze 100% te belasten om zo dit soort bedragen in de toekomst te voorkomen? Zo nee, waarom niet?

Het is, zoals ik hierboven aangeef, een beslissing geweest van de raad van commissarissen en de aandeelhouders om de voormalig bestuursvoorzitter van TNT deze vertrekvergoeding toe te kennen. Ik wijs erop dat de Wet op de loonbelasting 1964 sinds 1 januari 2009 een specifieke regeling kent die tot gevolg heeft dat onder voorwaarden over excessieve vertrekvergoedingen, toegekend door de werkgever in het jaar van vertrek, een heffing van 30% verschuldigd is. Deze heffing vindt plaats bij de werkgever. De werkgeversheffing vindt plaats naast, en dus niet in de plaats van, de normale inhouding van loonbelasting. Omdat het fiscale stelsel reeds een prikkel bevat die excessieve vertrekvergoedingen ontmoedigt, zie ik geen aanleiding om dit type vergoedingen extra te belasten.

Vraag 1

Kent u het bericht «Makkelijker konden ze het niet maken»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat er sprake is van «massafraude» met toeslagen die de Belastingdienst uitkeert? Zo ja, hoe groot is de fraude, uitgedrukt in euro’s en aantal slachtoffers, naar schatting? Zo nee, wat is dan niet waar?

Ten aanzien van de fraude bij toeslagen was eind 2010 sprake van een eerste fraudezaak die zodanig van omvang was dat ze voor strafrechtelijke vervolging in aanmerking kwam. Hierbij waren ongeveer 200 slachtoffers betrokken met een fraudebedrag van ca. € 1 miljoen. Hiervan kon € 0,7 miljoen worden tegengehouden. In 2011 gaat het tot nu toe om enkele grote strafzaken waarbij ongeveer 2 500 slachtoffers betrokken zijn. Van een potentieel fraudebedrag van ca. € 3 miljoen kon de uitbetaling van € 2,2 miljoen worden tegengehouden. Het gaat hier om zaken waarbij de slachtoffers niet wisten dat er met hun gegevens gefraudeerd werd.
Daarnaast zijn er ook kleinere gevallen van fraude waarbij de schade beneden de aanmeldgrens voor strafrechtelijke vervolging (€ 10 000) blijft. Concrete cijfermatige informatie daarover is niet beschikbaar, aangezien fraudegevallen die bestuurlijk worden afgehandeld niet worden onderverdeeld naar fraudesoort.

Vraag 3

Kende u al eerder berichten over dergelijke fraude? Zo ja, waarom hebt u er dan niet eerder iets aan gedaan? Zo nee, hoe kan dat?

In de Fiscale Agenda2 en in de 8e halfjaarsrapportage Belastingdienst3 heeft de staatssecretaris van Financiën aangegeven welke maatregelen de Belastingdienst heeft genomen en welke maatregelen de Belastingdienst voor de nabije toekomst voorbereidt om de fraude te voorkomen en te bestrijden. De aanleiding voor deze maatregelen was het feit dat de Belastingdienst in 2010 signalen kreeg van fraude.
Zoals de staatssecretaris van Financiën in zijn brief van 15 september 2011 heeft aangegeven, zijn er gedurende 2011 twee specifieke maatregelen gerealiseerd die de fraude, zoals gemeld in het NRC-artikel, tegen moeten gaan. Het gaat om het onmogelijk maken van het doen van aanvragen bij de Belastingdienst voor een ander en om het schriftelijk bevestigen van een wijziging van een rekeningnummer.
In eerste instantie zijn deze maatregelen getroffen bij de kinderopvangtoeslag en bij de verzoeken tot wijziging van rekeningnummers die op papier worden ingediend. Vanaf 15 augustus 2011 zijn de maatregelen van toepassing op alle toeslagen en geldt dat alle verzoeken (op papier of digitaal) van het wijzigen van een rekeningnummer door de burger schriftelijk bevestigd moet worden.

Vraag 4

Is het waar dat de Belastingdienst de DigiD bewust niet controleerde? Zo ja, deelt u dan de mening dat dit in het licht van deze fraude zeer ongewenst is en wat gaat u hier aan doen? Zo nee, wat is dan niet waar aan dat bericht?

Vanuit dienstverleningsoptiek is het inderdaad mogelijk geweest om voor een ander een aanvraag of wijziging van een toeslag van een ander door te geven aan de Belastingdienst. De Belastingdienst had het proces zo ingericht, dat er niet werd gevraagd werd naar de DigiD van de rechthebbende. Zonder deze mogelijkheid was het, vanaf het begin van toeslagen, niet mogelijk geweest om hulpbehoevenden door derden te laten helpen bij het aanvragen of wijzigen van toeslagen. Tot het einde van 2010 waren er geen signalen dat er hier veel fraude mee werd gepleegd. Vanaf het eind van 2010 is dat beeld veranderd.
Daarom is het nu niet meer mogelijk om namens een ander aanvragen of wijzigingen van toeslagen door te geven.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de mogelijkheid om met een vreemde DigiD te ondertekenen, moet verdwijnen? Zo ja, hoe en wanneer gaat u dit doen? Zo nee, waarom niet?

De Belastingdienst heeft het proces inmiddels zo ingericht dat de indiener van de aanvraag voortaan alleen voor zichzelf – met zijn eigen DigiD – een aanvraag kan doen.

Vraag 6

Wat gaat u doen om de gedupeerden te compenseren?

Gedupeerden krijgen van de Belastingdienst een brief waarin wordt aangegeven dat zij slachtoffers zijn van een fraude. In de brief wordt verder aangegeven wat dit voor hen betekent. Voor gedupeerden die geen recht op toeslag hebben, worden de onterecht uitgekeerde toeslagen kwijtgescholden. Deze bedragen worden verhaald op de fraudeur.
Gedupeerden die wel recht op een toeslag hadden, maar die de toeslag als gevolg van de fraude niet hebben gekregen, krijgen dit alsnog.

Vraag 7

Wat gaat u doen om de fraudeurs aan te pakken? Heeft dit al resultaat gehad en zo ja, welk resultaat?

Ten aanzien van de thans lopende zaken geldt dat er een strafrechtelijk onderzoek loopt, daarom kan ik niet concreet op deze zaken ingaan.
Daarnaast geldt dat – zoals ik hiervoor heb aangegeven – de Belastingdienst ten aanzien van fraude met toeslagen de nodige maatregelen heeft getroffen. Dit wil evenwel niet zeggen dat er geen fraudegevallen meer aan het licht zullen komen. Fraudeurs zullen immers blijven zoeken naar fraudemogelijkheden.
Daarom heeft de Belastingdienst de antifraude box opgericht, die Belastingdienstbreed analyses maakt en daarop gerichte acties initieert en bewaakt. Daarnaast besteedt ook de FIOD meer capaciteit aan het actief opsporen en bestrijden van fraude. Tenslotte zal eind dit jaar een interdepartementale werkgroep rapporteren over hoe de fraudeaanpak verder geïntensiveerd kan worden. Op basis daarvan zal het kabinet dan met voorstellen komen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de verwikkelingen rondom het bestuurscollege op Bonaire?1

Ik betreur het relatief hoge aantal bestuurswisselingen op Bonaire. Dat komt in het algemeen de bestuurlijke stabiliteit niet ten goede. Ik hoop op meer bestendigheid voor de toekomst.

Vraag 2

Bent u van mening dat de bestuurscollegewisseling volgens de juiste procedures is verlopen? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo nee, welke gevolgen heeft dit voor het bestuur op Bonaire?

Mij is gebleken dat ter vergadering van de eilandsraad van Bonaire op 12 september jl. afscheid is genomen van een lid van de eilandsraad; tevens werd een nieuw lid van de eilandsraad toegelaten en beëdigd. Daaropvolgend hebben twee van de drie leden van het bestuurscollege in diezelfde vergadering hun ontslagbrief ingediend. Een derde lid van het bestuurscollege had dat reeds eerder gedaan. Na beraadslaging in twee ronden nog steeds in diezelfde vergadering werden de nieuwe gedeputeerden benoemd en beëdigd.
Mij is bekend dat een lid van de eilandsraad bezwaar had gemaakt omdat de omstandigheid dat een ander lid van de eilandsraad per brief het vertrouwen in het zittende bestuurscollege had opgezegd als zodanig niet op de agenda stond. Met de agendapunten «Afscheid en toetreden van een raadslid» en «Afscheid en verkiezing van leden van het bestuurscollege» zou op zaken vooruit worden gelopen. Na beraadslaging hierover heeft de eilandsraad echter met de voorliggende agenda ingestemd.
Tevens is mij bekend dat er bezwaren zijn geuit tegen de omstandigheid dat een benoemd lid van het bestuurscollege eerst op 27 september 2011 de benoeming heeft aanvaard, dus na afloop van de termijn genoemd in artikel 45 van de Wolbes. Daarover merk ik het volgende op.
Artikel 45 van de Wolbes schrijft voor dat een benoemde eilandgedeputeerde uiterlijk op de tiende dag na de kennisgeving van zijn benoeming meedeelt of hij de benoeming aanneemt. Indien deze termijn verstrijkt zonder mededeling, wordt de benoemde eilandgedeputeerde geacht de benoeming niet aan te nemen. Kennisgeving van benoeming en aanvaarding zijn dus elementen die aan de beëdiging vooraf moeten gaan. Niet is voorgeschreven op welke wijze kennisgeving en aanvaarding dienen te geschieden maar in het algemeen verdient het uit een oogpunt van kenbaarheid de voorkeur dat dat schriftelijk en uiteraard tijdig geschied. Uit de omstandigheid dat benoeming en beëdiging in een en dezelfde vergadering hebben plaatsgevonden blijkt materieel genoegzaam dat betrokkenen van de benoeming kennis hebben genomen en die benoeming ook hebben aanvaard. De eilandsraad is de instantie die over deze benoemingen gaat en ik zie in dit geval geen aanleiding om nader in deze aangelegenheid te treden.

Vraag 3

Bent u van mening dat de gezaghebber volgens de juiste procedures heeft gehandeld na de val van het bestuurscollege op Bonaire? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo nee, wat is uw reactie hierop?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Wat is uw reactie op de wens van de oppositie op Bonaire geen verdachte in een corruptiezaak als bewindspersoon te accepteren?

Uiteraard verdient het aanbeveling dat personen in openbare functies van onbesproken gedrag zijn. Dit dient een aandachtspunt te zijn bij de benoeming van leden van het bestuurscollege door de eilandsraad. De eilandsraad kan hier zeker een beleidslijn in vaststellen. Zolang kandidaten voldoen aan de formele vereisten van de Wolbes zoals onder meer neergelegd in artikel 39 j°. 11 van de Wolbes is er geen formeel beletsel voor benoeming.

Vraag 1

Kent u het bericht «Staatssecretaris geschoffeerd op Curaçao»1 Klopt het dat minister van financiën van Curaçao geweigerd heeft te spreken met de staatssecretaris van Financiën van Nederland?

Ja. Ondanks zijn verzoek heeft de staatssecretaris van Financiën tijdens zijn bezoek aan Curaçao geen gesprek kunnen voeren met de minister van Financiën van Curaçao. De reden die de minister van Financiën hiervoor heeft gegeven was de slechte relatie tussen de regering van Curaçao en de president van de Centrale Bank, waarmee de staatssecretaris ook nog zou spreken. Inmiddels zijn de staatssecretaris en de minister van Financiën van Curaçao met elkaar in contact om het gesprek alsnog te laten plaats vinden.

Vraag 2

Blijkt hieruit volgens u dat de regering van Curaçao de staatssecretaris niet serieus neemt, gezien de eis van deze regering om uitsluitend met een minister te spreken? Zo nee, wat is volgens u dan de reden om een gesprek met de staatssecretaris te weigeren?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Is het «beneden de stand» van de minister van Financiën van Curaçao om te spreken met een Nederlandse staatssecretaris? Zo ja, blijft de Nederlandse regering zich aanpassen aan deze bizarre verbeelding?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Bent u van plan de regering van Curaçao op het matje te roepen en publieke verontschuldigingen te eisen voor deze botte belediging?

Neen.

Vraag 1

Kent u het artikel «Schietpartij in gevangenis Curaçao»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de veiligheidssituatie in de voormalige Bon Futuro gevangenis zo erbarmelijk was dat vorig jaar de noodtoestand in deze gevangenis werd uitgeroepen? Is de noodtoestand nog steeds van kracht? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe is het dan mogelijk dat er nu zelfs vuurwapens de SDKK-gevangenis binnen gesmokkeld worden?

Aangezien het gevangeniswezen de verantwoordelijkheid betreft van de minister van Justitie van het autonome land Curaçao, acht ik het niet opportuun uitspraken te doen over het beleid met betrekking tot deze inrichting of te speculeren over de wijze waarop het wapen naar binnen is gesmokkeld. Ik ga er vanuit dat de minister van Justitie van Curaçao dit incident onderzoekt en indien noodzakelijk maatregelen treft om dit in de toekomst te voorkomen.

Vraag 3

Klopt het dat door de diepgewortelde corruptie in het gevangeniswezen op Curaçao nog steeds de gevangenen door andere boeven worden «bewaakt»?

Ook hier betreft het de verantwoordelijkheid van de minister van Justitie van Curaçao en derhalve is het niet aan mij om deze vraag te beantwoorden.

Vraag 4

Klopt het dat de minister van Justitie van Curaçao, al weken geleden door direct betrokkenen is gewaarschuwd dat de veiligheidssituatie in de gevangenis nog steeds belabberd is?

Deze informatie is mij niet bekend.

Vraag 5

Deelt u de mening dat deze falende bestuurder vandaag nog zijn bureau zou moeten uitruimen en direct op zou moeten stappen? Zo nee, waarom niet?

Neen. En ik distantieer mij van uw kwalificatie van een lid van de regering van een autonoom land. Daarnaast is het niet aan mij om te oordelen over het functioneren van een bewindspersoon van een ander land. Dat is aan de volksvertegenwoordigers van, in dit geval, Curaçao.

Vraag 1

Deelt u de mening dat een Nederlandse bewindspersoon is geschoffeerd omdat de Curaçaose minister van Financiën niet bereid was de Nederlandse staatssecretaris van Financiën te ontvangen?1

De staatssecretaris van Financiën heeft geen gesprek kunnen voeren met de minister van Financiën van Curaçao tijdens zijn bezoek aan Curaçao. De reden hiervoor lag in de in de slechte relatie tussen de regering en andere gesprekpartners van de staatssecretaris van Financiën en niet aan de positie van de staatssecretaris zelf. Inmiddels heeft de minister van Financiën van Curaçao zich bereid verklaard om het gesprek met de staatssecretaris alsnog te voeren.

Vraag 2

Komt het vaker voor dat Nederlandse bewindspersonen niet zijn ontvangen door ministers op Curaçao, een land met een inwoneraantal vergelijkbaar met een gemeente als Zoetermeer?

Voor zover mij bekend is het één keer eerder voorgekomen dat een Nederlandse staatssecretaris niet door een Curaçaose minister is ontvangen.

Vraag 3

Hoe ziet u de schoffering van de Nederlandse staatssecretaris van Financiën in het licht van de sanering van de schuld van Curaçao door Nederland, de Nederlandse ondersteuning bij de opbouw van Curaçaose staatsinstituties en de financiële betrekkingen tussen Curaçao en de BES-eilanden ?

De afspraken rond de schuldsanering en de afspraken over toekennen van samenwerkingsmiddelen staan los van dit incident. De staatssecretaris van Financiën blijft van mening dat ter voorkoming van dubbele belasting goede afspraken met Curaçao wenselijk blijven, hij zal zijn activiteiten voortzetten en ik heb reeds gewezen op het gesprek tussen de betreffende bewindslieden dat alsnog zal plaatsvinden. Meer in het algemeen valt niet te ontkennen dat de betrekkingen tussen het jonge land Curaçao en Nederland de laatste tijd beter kunnen.

Vraag 4

Is er sprake van verslechterde betrekkingen tussen Curaçao en Nederland? Zo ja, hoe verklaart u dat? Zo nee, hoe verklaart u deze recente schoffering? Hoe zouden de betrekkingen weer kunnen worden verbeterd?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het artikel «Parlement Curaçao neemt omstreden wet aan»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat deze wet inhoudt dat werkgevers worden verplicht om ten minste 80 procent werknemers van Curaçaose afkomst in dienst te hebben?

Het gaat om een ontwerp landsverordening dat is voorgedragen door de Staten aan de regering. Het is nu aan de regering van Curaçao om te beslissen of het ontwerp ook wordt bekrachtigd. In het ontwerp dat door de Staten is voorgedragen, wordt de werkgever verplicht om op ten minste 80 procent van de bezette arbeidsplaatsen binnen zijn bedrijf arbeid te laten verrichten door lokale arbeidskrachten. Onder «lokale arbeidskracht» wordt in dit ontwerp verstaan een persoon die op Curaçao arbeid verricht en:
De personen bedoeld onder sub d dienen tevens voldoende ingeburgerd te zijn. Dit houdt in dat zij mondelinge en schriftelijke vaardigheden in het Papiaments en kennis van de Curaçaose samenleving verwerven.
Het is mogelijk dat de Minister van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn vrijstelling of, op verzoek, ontheffing verleent volgens regels bij landsbesluit houdende algemene maatregelen gesteld.

Vraag 3

In hoeverre is de aangenomen wet in strijd is met internationale verdragen zoals het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens? Kunt u toelichten welke artikelen aan de orde zijn?

Het ontwerp raakt aan het gelijkheidsbeginsel zoals dat onder meer is neergelegd in het Twaalfde protocol van het EVRM en het VN verdrag inzake rassendiscriminatie. Voorkeursbeleid hoeft niet altijd in strijd te zijn met het gelijkheidsbeginsel. Het is in dit stadium niet aan mij om te beoordelen of het ontwerp aan de daarvoor geldende strenge eisen voldoet. Het ontwerp ligt bij de regering van Curaçao die daar nog een beslissing over moet nemen.

Vraag 4

In hoeverre is de aangenomen wet in strijd is met het Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden? Zo ja, om welke artikelen binnen het Statuut zou het gaan?

De ontwerpregeling beoogt de werkgelegenheid voor lokale arbeidskrachten te bevorderen. Het betreft een terrein dat tot de landsaangelegenheden behoort. De landen zijn ingevolge artikel 43, eerste lid, van het Statuut verplicht zorg te dragen voor de verwezenlijking van de fundamentele menselijke rechten en vrijheden, de rechtszekerheid en de deugdelijkheid van het bestuur. Als er strijd is met het gelijkheidsbeginsel als hierboven genoemd, is er dus ook strijd met de zorgplicht geformuleerd in artikel 43, eerste lid, van het Statuut.

Vraag 5

Is het gevolg van deze wet dat Nederlandse inwoners op Curaçao kunnen worden gediscrimineerd? Zo ja, deelt u de mening dat discriminatie tegen Nederlanders binnen het Koninkrijk der Nederlanden niet getolereerd kan worden?

In de ontwerp-landsverordening wordt onderscheid gemaakt tussen Nederlanders aan de hand van hun afkomst. Het is op dit moment niet aan mij te beoordelen of dit onderscheid gerechtvaardigd is of niet. Het ontwerp ligt bij de regering van Curaçao die daar nog een beslissing over moet nemen.

Vraag 6

Kunt u aangeven wat de meerwaarde is van het Koninkrijk der Nederlanden en het hebben van één Nederlands paspoort als het mogelijk is dat Curaçao Nederlanders bij wet kan discrimineren?

De waarde van een gemeenschappelijke nationaliteit is allereerst erin gelegen dat overal in het Koninkrijk dezelfde eisen gelden voor het Nederlanderschap. Het is niet nieuw dat er onderscheid wordt gemaakt tussen bepaalde Nederlanders door Caribische landen van het Koninkrijk. In de regelgeving inzake toelating en uitzetting en de arbeidswetgeving worden andere regels gesteld voor Nederlanders die niet afkomstig zijn van het betreffende land. Het is niet uitgesloten dat landsregelingen onderscheid maken tussen personen die aan bepaalde voorwaarden voldoen en personen die dat niet doen, ook al betreft het allemaal Nederlanders. Ook in Europees-Nederlandse wetgeving gebeurt dat. Het staat de landen vrij – binnen de grenzen die het internationaal recht, het Statuut en de rijkswetgeving stellen – hun landsaangelegenheden te regelen.

Vraag 7

Kunt u aangeven wat voor stappen u zult ondernemen om te voorkomen dat Nederlanders op Curaçao zullen worden gediscrimineerd?

Ik ga ervan uit dat de Curaçaose regering voorafgaand aan de bekrachtiging zal nagaan in hoeverre er strijd is met het gelijkheidsbeginsel en hoe – als er wordt bekrachtigd – een landsbesluit houdende algemene maatregelen wordt geformuleerd dat binnen de grenzen van verdragen en het Statuut blijft.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de brief (gericht aan de staatssecretaris van Financiën) van 31 augustus jl. namens de Fundashon Cas Bonairiano?1 2

Ja, in die zin dat ik ter zake een brief heb ontvangen van de voorzitter van Caneye (Koepel van volkshuisvestingsinstellingen op de Nederlandse Antillen en Aruba), namens de Fundashon.

Vraag 2

Kloppen de statistieken die aangeven dat 52% van de huurders van sociale woningen de huur niet kunnen betalen daar hun inkomen ontoereikend is? Zo nee, bent u bereid actuele cijfers hierover te verstrekken?

Ik heb geen zicht op de kwaliteit van statistieken van lokale woningstichtingen over de huurders van de sociale woningen. Vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties kan echter om actuele gegevens aan Fundashon Cas Bonairiano worden gevraagd.

Vraag 3

Ziet u, gezien de zorgen die de woningcorporatie in de brief heeft geuit, namelijk dat het uitgangspunt van «een sociaal rechtvaardig verhuur- en toewijzingsbeleid» in gevaar komt, alsmede het feit dat u, in antwoord op vraag 2, aangeeft geen inzicht te hebben in de invloed van de APB op de kostprijs van de te realiseren nieuwbouwwoningen, inmiddels wel voldoende reden om hier onderzoek naar te doen? Zo nee, waarom niet?

Ik zal geen specifiek onderzoek starten naar de invloed van de ABB als zodanig op de kostprijs van nieuwbouwwoningen. De invloed van de ABB en de dollar op de algemene prijsstijging op Caribisch Nederland wordt al meegenomen in het interdepartementale onderzoek dat is toegezegd om de economische situatie in Caribisch Nederland in kaart te brengen. Uit dit onderzoek zal blijken of de dollar een negatieve invloed heeft gehad op de prijs van wonen. Ik heb overigens in antwoord op eerdere vragen slecht willen aangeven dat de bedrijfmatige calculaties van woningbouwcorporaties en de door hen ingeschakelde bouwondernemers geen zaak van de overheid is. De statuten van dergelijke woningstichtingen houden in dat deze stichtingen hun verhuur- en toewijzingsbeleid richten op de sociaal zwakkere doelgroepen. De inrichting van dat beleid is aan de stichtingen.
Wel is duidelijk dat uit hoofde van de ABB systematiek in beginsel de kostprijs van te realiseren nieuwbouwwoningen op Bonaire lager zou kunnen uitvallen dan voorheen. Onderstaand wordt bij de beantwoording van vraag 5 nader ingegaan op de systematiek van de ABB.

Vraag 4

Deelt u de mening dat ook de invoering van de dollar een negatieve invloed heeft op de prijs van wonen?

Zie het antwoord op vraag 3 inzake het interdepartementale onderzoek om de economische situatie in Caribisch Nederland in kaart te brengen.

Vraag 5

Is de staatssecretaris bereid, conform artikel 6.11 lid 2 Belastingwet BES, bij ministeriële regeling vrijstelling van de ABB aan de woningcorporatie op Bonaire te verlenen? Zo nee, is de staatssecretaris bereid om andere mogelijkheden te onderzoeken om de negatieve tendens, namelijk dat de sociale huurmarkt onbetaalbaar wordt voor de bestemde doelgroep, te doorbreken? Zo nee, waarom niet? In hoeverre is de Woningwet van toepassing op corporaties op de BES-eilanden, bijvoorbeeld zoals genoemd in uw antwoord op vraag 6 over projectsteun? Kunt u dit verduidelijken gezien het feit dat er voor de BES-eilanden aparte wetgeving is opgesteld ten aanzien van huisvesting als onderdeel van de VROM-wet BES? Kunt u aangeven waarom u desondanks in het antwoord op genoemde vraag verwijst naar de Nederlandse Woningwet?

De thans geldende Belastingwet BES (hierna: BELBES) geeft niet de wettelijke vrijheid bij ministeriële regeling een vrijstelling van de ABB in te voeren voor woningbouwcorporaties in Caribisch Nederland. In artikel 6.11, tweede lid, van de BELBES is alleen de beperkte mogelijkheid opgenomen prestaties bij ministeriële regeling vrij te stellen in een tweetal gevallen, te weten om dubbele heffing van belasting of om concurrentieverstoring te voorkomen.
In de beantwoording van eerdere schriftelijke vragen3 waarnaar in de onderhavige vragen is verwezen, is uiteengezet dat, gegeven de nieuwe staatkundige opzet waarin de BES eilanden deel van Nederland zijn geworden, de systematiek van de ABB als zodanig in beginsel voor woningbouwcorporaties op Bonaire gunstiger is dan de systematiek van de voorheen geldende Landsverordening omzetbelasting 1999 (hierna: LOB).
Zo is in de ABB voorzien in een vrijstelling voor de huuropbrengsten (bij verhuur aan particulieren van voor permanente bewoning bestemde woningen; zie artikel 6.11, eerste lid, onder deel v, BELBES). Onder de LOB waren die huuropbrengsten wel belast met OB. Onder de LOB was er voor bouwaannemers voor hun nieuwbouwactiviteiten ook niet voorzien in een recht op aftrek van voorbelasting. Bij de invoer van bouwmaterialen (stenen en andere bouwmaterialen) was onder het voorheen geldende Nederlands-Antilliaanse fiscale stelsel ter zake van die invoer grosso modo 10,5% invoerrechten verschuldigd, alsmede 5% OB. Beide heffingen van totaal 15,5% waren niet aftrekbaar en bleven dus drukken in de eindprijs. Over hun prestaties – de aan de (eind)afnemer in rekening te brengen eindprijs – in het binnenland waren de bouwaannemers vervolgens weer 5% OB verschuldigd.
Met de introductie van de ABB van 8% (althans op Bonaire) zijn de tarieven van het invoerrecht op nihil gesteld en is een recht op aftrek van voorbelasting (die 8% «invoer» ABB blijft dan niet meer drukken op de eindprijs) gecreëerd voor zogenoemde producenten. Ook bouwaannemers kwalificeren ten aanzien van nieuwbouw als producenten. Deze «producentenregeling», waarbij dus het recht op aftrek van voorbelasting bestaat – die voorbelasting mag in mindering worden gebracht op de door de producent ter zake van zijn leveringen zelf verschuldigde ABB – is bij het (bijgevoegde) recente beleidsbesluit inzake het Belastingstelsel Caribisch Nederland aanzienlijk verruimd voor onderaanneming in de bouw. Deze maatregelen zijn ook voor belang voor door de woningbouwcorporaties ten behoeve van hun nieuwbouw aan te stellen bouwondernemers en hun onderaannemers. Voor zover deze ondernemers diensten verrichten, zoals renovatiediensten, is verder voor hen van belang dat het ABB tarief met ingang van 1 oktober jl. is verlaagd naar 6%. Zowel ten aanzien van leveringen (nieuwbouw) als bij het verrichten van diensten (renovatie) in de bouwsector komt de belastingdruk van de ABB op het «eindproduct» lager uit dan de belastingdruk onder de LOB. Dat is van belang voor de «input» van een woningbouwcorporatie. Bovendien is thans onder de ABB aan de output kant wel voorzien in een vrijstelling van de huuropbrengsten. Gelet op bovenstaande zie ik geen aanleiding ter zake met wijzigingen in de ABB te komen. De ABB als zodanig zorgt er niet voor dat de sociale huursector onbetaalbaar wordt voor de doelgroep. Belangrijker dan nieuwbouw is de bestaande voorraad en daar werkt die nieuwe vrijstelling juist door. Voor zover er door andere oorzaken bij nieuwbouw de «onrendabele top» groter wordt, is het aan de lokale woningstichtingen om hiervoor dekking te zoeken; door bijvoorbeeld efficiënter exploiteren of goedkoper bouwen.
Ik merk in dit verband overigens nog op dat veel bouwmaterialen worden ingevoerd, bijvoorbeeld vanuit de VS, maar ook uit andere delen van de wereld. Ingeval die invoer in Bonaire niet rechtstreeks is, maar plaatsvindt via doorvoerfaciliteiten op Curaçao, voorziet de daar geldende douanewetgeving in mogelijkheden tot het onbelast laten van die doorvoer. Bij de definitieve invoer op Bonaire van die materialen wordt dan vanaf begin 2011 alleen 8% ABB geheven, zoals vorenstaand beschreven. Indien bouwaannemers op Bonaire anderzijds bijvoorbeeld stenen bestellen bij een steenfabriek op Curacao hoeft die fabriek op grond van de daar geldende OB bepalingen geen OB in rekening te brengen; de export naar het buitenland (en dat is Bonaire thans) is namelijk wettelijk vrijgesteld van OB. Wellicht kan het Bonairiaanse bedrijfsleven de leveranciers op Curaçao daarop actiever aanspreken. Bij invoer van die stenen in Bonaire is het vorenstaande vervolgens weer van toepassing.
Er zij vervolgens nog op gewezen dat voor zover en in de mate waarin projecten van woningbouwcorporaties in het kader van ontwikkelingshulp voor rekening komen van internationale organisaties, zoals met EU-gelden het geval is, een vrijstelling van ABB van toepassing is voor zowel de invoer als voor de binnenlandse prestaties ter zake van die projecten.
De Nederlandse Woningwet is nu niet van toepassing op de BES-eilanden, in die zin dat een lokale stichting toelating aan kan vragen. Wel kunnen corporaties uit het Europese deel van Nederland investeren op de BES-Eilanden. In het antwoord op genoemde vraag 6 over projectsteun is de Nederlandse Woningwet genoemd, omdat die wel de noodzakelijke wettelijke grondslag vormt voor projectsteun.

Vraag 1

Is het waar dat op Bonaire de omstreden politicus Burney Elhage is benoemd tot gedeputeerde?

Ja. In de openbare vergadering van 12 september 2011 heeft de eilandsraad van het openbaar lichaam Bonaire de heer B.F. Elhage benoemd tot eilandgedeputeerde.

Vraag 2

Is het waar dat hij verdachte is in een omvangrijk onderzoek naar fraude en corruptie, het zogenaamde «Zambezi»-onderzoek?

Ja.

Vraag 3

Wat kunt u zeggen over de status van dit onderzoek? Is het waar dat het onderzoek nog niet is afgesloten en dat deze gedeputeerde dus nog steeds wegens fraude en corruptie vervolgd kan worden?

Het onderzoek is per 1 november 2010 op last van een beschikking van de rechter-commissaris op Bonaire d.d. 8 juni 2010 gestaakt. Hieropvolgende is door de Bonairiaanse Stichting Bon Gobernashon geklaagd bij het Gemeenschappelijk Hof van Justitie. Het Hof heeft de Stichting ontvankelijk verklaard in haar klacht en heeft geoordeeld dat gelet op de bijzondere aard en de reikwijdte van het onderzoek in kwestie en het belang van onderzoek naar verdenkingen van strafbaar handelen door overheidsdienaren verder onderzoek wenselijk is. Het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba heeft bij beschikking van 14 juni jl. bevolen dat het onderzoek in raadkamer wordt hervat.

Vraag 4

Is het waar dat het genoemde onderzoek eerder vooral door gebrek aan lokale capaciteit werd afgebroken?

Oorzaak hiervan waren de complexiteit van het onderzoek en de door de rechter-commissaris gestelde tijdslimiet waarbinnen onderzoeksresultaten dienden te worden gepresenteerd.

Vraag 5

Acht u het uitgesloten dat deze bestuurder van een Nederlandse gemeente alsnog voor deze feiten wordt veroordeeld?

Nu het onderzoek op last van het Hof dient te worden hervat acht ik het niet gepast hier een uitspraak over te doen.

Vraag 6

Bent u vooraf op de hoogte gesteld van zijn benoeming? Hoe beoordeelt u de benoeming tot gedeputeerde van een persoon die als verdachte aangemerkt is (geweest) in een grote fraude- en corruptiezaak?

Voorafgaand aan de eilandsraadvergadering van 12 september 2011, heeft de gezaghebber van Bonaire de Rijksvertegenwoordiger geïnformeerd over de voorgenomen benoeming van de heer Elhage tot eilandgedeputeerde. De benoeming van een eilandgedeputeerde is primair de verantwoordelijkheid van de eilandsraad.
De Wet openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba voorziet er in dat een eilandgedeputeerde binnen dertig dagen na zijn benoeming en binnen dertig dagen na zijn ontslag bij de Rijksvertegenwoordiger een nauwkeurige, schriftelijke omschrijving geeft van zijn zakelijke belangen, onroerende en roerende zaken, op geld waardeerbare rechten, alsmede vorderingen en schulden van hem en zijn echtgenoot. Deze maatregel is bedoeld om gevallen van onrechtmatige verrijking ten koste van het openbaar lichaam te voorkomen, dan wel op te sporen. Deze regeling geeft de Rijksvertegenwoordiger de mogelijkheid om het privévermogen aan het begin van de ambtsperiode te vergelijken met het privévermogen aan het einde van de ambtsperiode en aldus na te gaan of er gedurende de ambtsperiode mogelijk sprake is geweest van ongerechtvaardigde verrijking door de desbetreffende eilandgedeputeerde.
Indien de Rijksvertegenwoordiger het vermoeden heeft dat er sprake is van ongerechtvaardigde verrijking door betrokkene dient hij hiervan aangifte te doen. Dit kan voor de bevoegde autoriteiten aanleiding zijn om een strafrechtelijk onderzoek te starten naar betrokkene.

Vraag 7

Deelt u de mening dat door zijn benoeming het bestuur op Bonaire ongeloofwaardig is geworden? Zo nee, waarom niet?

Nee. Tijdens mijn werkbezoek aan Bonaire eind september jl. heb ik kennisgemaakt met het nieuwe bestuurscollege. Het is een deskundig en voortvarend college. Ik heb dan ook geen reden het eilandbestuur ongeloofwaardig te achten.

Vraag 1

Kent u het bericht «Archiefstukken homostel Hans en Ton vernietigd»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt de berichtgeving dat alle archiefstukken van het driehoeksoverleg uit 2009 over het weggepeste homostel zijn vernietigd, terwijl er duidelijk een «belang» aanwezig was voor het intact houden van deze archiefstukken?

De burgemeester van Utrecht heeft tijdens de raadsvergadering van 8 september 2011 uitleg gegeven over de handelwijze met betrekking tot bepaalde archiefstukken en de gevolgen daarvan. Wat betreft de vernietiging van stukken kwam de uitleg van de burgemeester in essentie op het volgende neer.
De stukken van het driehoeksoverleg uit het jaar 2009 zijn begin 2011 vernietigd. Deze categorie stukken mag volgens de geldende gemeentelijke selectielijst (paragraaf 3.10.1) worden vernietigd «1 jaar na vervallen belang». Door Het Utrechts Archief is in 2002 een doorlopende machtiging voor vernietiging van stukken van de secretarie verleend op basis van de toen geldende gemeentelijke vernietigingslijst 1983. Die doorlopende machtiging is met de vaststelling van de nieuwe gemeentelijke selectielijst in het jaar 2006 komen te vervallen. Dit betekent dat voor de vernietiging van de stukken uit 2008 en 2009 een machtiging had moeten worden aangevraagd bij Het Utrechts Archief. Deze machtiging is voor de jaren 2008 en 2009 niet gevraagd en dus ook niet verleend. Het «vervallen van het belang» is daardoor niet getoetst. Dat de betreffende doorlopende machtiging was vervallen, was kennelijk onvoldoende duidelijk voor de medewerkers die belast zijn met het beheer van de stukken.

Vraag 3

Kunt u aangeven of deze vernietiging bewust of onbewust is gepleegd in het kader van de lankmoedige houding en aanpak van de burgemeester tegenover de straatterroristen? Zo nee, vindt u dat de Rijksrecherche moet worden ingeschakeld, teneinde vast te stellen of er sprake is van een strafbaar feit, of een strafbare nalatigheid?

De context waarin de stukken zijn vernietigd is toegelicht in het antwoord op vraag 2.
Voor het doen van onderzoek door de Rijksrecherche is in eerste instantie vereist dat sprake is van gedragingen waaraan een strafrechtelijk of strafvorderlijk aspect kleeft, dat wil zeggen een (begin van een) vermoeden van schuld aan enig strafbaar feit. Op basis van de thans voorhanden zijnde informatie is het Openbaar Ministerie van mening dat daarvan op dit moment geen sprake is. Er is derhalve geen aanleiding voor het inschakelen van de Rijksrecherche.

Vraag 4

Deelt u de mening dat, indien deze archiefstukken inderdaad zijn vernietigd, er moet worden bewerkstelligd dat de eindverantwoordelijke, zijnde de burgemeester, op staande voet wordt ontslagen, ongeacht het mogelijke aanwezige vertrouwen van de gemeenteraad? Zo nee, waarom niet?

Burgemeester Wolfsen heeft in een raadsvergadering van de gemeente Utrecht opheldering gegeven over deze kwestie en daar verantwoording afgelegd.
Het is in de eerste plaats aan de gemeenteraad van Utrecht om de handelwijze van burgemeester Wolfsen te beoordelen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Gemeenten: bestanden koppelen tegen fraude»1 waarin gemeenten pleiten voor de koppeling van bestanden om fraude met uitkeringen beter aan te kunnen pakken?

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat er grote stappen gemaakt kunnen worden met de fraudebestrijding door bepaalde beschikbare gegevensbestanden aan elkaar te koppelen?

Het kabinet geeft hoge prioriteit aan preventie en opsporing van fraude en gebruikt daarbij ook de mogelijkheden om met bestandskoppeling en gegevensuitwisseling fraude met uitkeringen tegen te gaan. In het Handhavingsprogramma 2011–2014 heb ik aangekondigd te onderzoeken op welke wijze de bepalingen voor gegevensuitwisseling tussen de Wet Structuur uitvoering werk en inkomen (SUWI) en Wet werk en bijstand (WWB) kunnen worden geharmoniseerd2. Uiteraard moet gegevensuitwisseling zorgvuldig gebeuren en moet de Wet bescherming persoonsgegevens daarbij in acht worden genomen.
De afgelopen jaren is er veel gedaan op het gebied van gegevensuitwisseling. Zo kunnen medewerkers van gemeentelijke sociale diensten, het UWV en de SVB in het kader van de uitkeringsintake zien of iemand andere inkomsten of bepaalde vormen van eigen vermogen heeft. Het Inlichtingenbureau ondersteunt gemeenten bij de rechtmatigheidscontroles door bestandskoppelingen tussen verschillende bestanden uit te voeren, bijvoorbeeld de polisadministratie, de Belastingdienst en detentiegegevens. In combinatie met de informatie over de uitkering van cliënten leidt de bestandskoppeling soms tot nader onderzoek door de gemeente.
Aanvullend hierop ben ik gestart met een inventarisatie van de mogelijkheden van een bredere inzet van bestandskoppeling en gegevensuitwisseling om fraude te voorkomen en te bestrijden. Ik betrek hierbij ook de voorbeelden die wethouder Den Besten van de gemeente Utrecht mij, namens een aantal collega’s, heeft aangereikt en ik kijk ook naar de mogelijkheden voor het UWV en de SVB. Aan de hand van deze inventarisatie zal ik bezien of en in hoeverre aanpassing van regelgeving en ICT systemen nodig is en wat de kosten en de baten van de maatregelen zijn. Mijn beeld is dat er ook nog veel onbekendheid is bij gemeenten over de mogelijkheden inzake bestandskoppelingen en ik zal gemeenten informeren over deze mogelijkheden.

Vraag 3

Herkent u het geschetste beeld van bijstandsfraude waarin mensen (met een uitkering) gaan samenwonen, de vrijgekomen woning onderverhuren en daarmee zowel frauderen met de uitkering als het systeem voor huurwoningen frustreren? Komt dit vaak voor?

Ik ben bekend met dit voorbeeld. Ik heb geen informatie of dit vaak voorkomt. Dat betekent niet dat gemeenten in voorkomende gevallen met lege handen staan. Op grond van de WWB moeten verhuurders van woningen of kamers gegevens verstrekken aan de gemeenten indien wordt getwijfeld aan de rechtmatigheid van een uitkering. Gemeenten kunnen hierover afspraken maken met verhuurders. Tevens is de nieuwe bewoner van de onderverhuurde woning verplicht zich in te schrijven bij de gemeentelijke basisadministratie. Deze inschrijving geeft gemeenten een signaal voor nader onderzoek. Het bij uw Kamer ingediende wetsvoorstel huisbezoeken geeft gemeenten meer mogelijkheden om zich via huisbezoek te vergewissen van samenwonen, woonsituatie of inwoning als dit noodzakelijk is om de bijstandsuitkering zorgvuldig vast te stellen3.
Het wetsvoorstel dat de minister van OCW bij uw Kamer heeft ingediend om het misbruik met een uitwonendenbeurs beter aan te kunnen pakken, stelt als voorwaarde voor een uitwonendenbeurs dat de studerende woonachtig is op het GBA-adres en dat dit GBA-adres een ander adres moet zijn dan het GBA-adres van de ouder(-s)4. De verwachting is dat studerenden zich hierdoor correct inschrijven in de GBA en dat fraude met uitkeringen hierdoor afneemt. Bij illegale onderhuur mag de onderhuurder zich vaak niet inschrijven op het woonadres. Hierdoor kan deze studerende geen uitwonendenbeurs aanvragen. Hierdoor wordt het een stuk onaantrekkelijker om illegaal onder te huren. De beoogde inwerkingtreding van bovengenoemd wetsvoorstel is 1 januari 2012. Het wetsvoorstel zal binnenkort in de Tweede Kamer besproken worden.

Vraag 4

Herkent u het geschetste beeld waarin studenten zich onterecht voordoen als uitwonend om daarmee een hogere studiefinanciering te ontvangen?

Ja, ik herken dit beeld. Dit is de reden dat de minister van OCW een Actieplan misbruik uitwonendenbeurs5 heeft opgesteld, dat bij brief van 9 november 2009 naar de Tweede Kamer is gezonden. Sinds 2010 worden er pilots uitgevoerd, waarbij fysieke adrescontroles plaatsvinden. Tot slot verwijs ik naar het onder antwoord 3 beschreven wetsvoorstel van de minister van OCW.

Vraag 5

Waarom is het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) (en DUO) niet aangesloten bij de landelijke stuurgroep over fraudeaanpak? Worden er stappen gezet om OCW daar wél bij te betrekken om zo fraude met Studiefinanciering beter aan te kunnen pakken?

De Landelijke Stuurgroep Interventieteams en DUO zijn met elkaar in gesprek over aansluiting van DUO bij deze stuurgroep. Hierbij wordt ook gesproken over deelname van DUO aan interventieprojecten op lokaal niveau. De partijen onderzoeken hoe de samenwerking het beste kan worden vorm gegeven.

Vraag 6

Wat zijn de redenen dat bijvoorbeeld de bijstandsbestanden, woningadministratie en de gemeentelijke basisadministratie niet aan elkaar gekoppeld zijn? Overweegt u dergelijke stappen tot bestandskoppeling te zetten om de fraudeaanpak verder te verbeteren?

De WWB maakt gebruik van het GBA-adres en de bestanden zijn daarmee voor dat doel gekoppeld. De woningadministratie bestaat niet, zoals de bijstandsadministratie en de gemeentelijke basisadministratie, uit één enkele administratie. Veelal voeren woningbouwverenigingen hun eigen administratie en daarnaast worden woningen of kamers ook door privépersonen verhuurd. Op grond van de WWB moeten verhuurders van woningen of kamers gegevens verstrekken aan de gemeenten indien wordt getwijfeld aan de rechtmatigheid van een uitkering. Op deze wijze is uitwisseling van gegevens mogelijk tussen de WWB en de verschillende administraties van (particuliere) woningverhuurders.

Vraag 7

Deelt u de mening van de gemeenten dat een systeem waar alleen de verdachte adressen «uit rollen» de problemen omtrent privacy zou kunnen ondervangen?

Op diverse plaatsen wordt gebruik gemaakt van een dergelijk systeem. Zo gebruiken de interventieteams het Systeem Anonieme Risico Indicatie (SARI). Hiermee worden verschillende bestanden anoniem gekoppeld op basis van door SIOD aangeleverde risicoprofielen. Dit leidt tot een lijst met mogelijke fraudeurs en moet de pakkans verhogen.
Voorts werkt DUO thans in het kader van de aanpak misbruik uitwonendenbeurs reeds met een risicoprofiel. Op hiervan selecteert DUO studerenden met een uitwonendenbeurs bij wie het risico bestaat van onjuistheid van het woonadres. DUO zal vervolgens de gemeenten verzoeken een adrescontrole uit te voeren en zal daartoe persoonsgegevens met de gemeenten uitwisselen. Het gaat om een minimale set van persoonsgegevens. Nadat het onderzoek is uitgevoerd, zullen de resultaten van de adrescontroles worden teruggekoppeld aan DUO.

Vraag 1

Kent u het artikel «De geheimen van een supertapper»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u een uitspraak als «ik ben heel erg duwend richting OM en politie om het anders aan te pakken», gevolgd door «het zal ons zakelijk uiteindelijk geen windeieren leggen»?

Uit de context van deze passage in het interview valt af te leiden dat de uitspraak van de geïnterviewde betrekking heeft op de ideeën die hij heeft over de mogelijkheden die politie en justitie ten dienste zouden moeten staan bij de aanpak van cybercriminelen. In het bijzonder pleit hij voor meer armslag in de (wettelijke) opsporingsbevoegdheden ten aanzien van het betreden van computers op afstand en het opereren over de landsgrenzen. Deze wens is overigens ook door het OM geuit.
De uitspraken van de geïnterviewde moeten ook tegen de bovengenoemde achtergrond worden gelezen. In individuele opsporingsonderzoeken waarin gebruik werd gemaakt van de diensten van het bedrijf van de geïnterviewde is uiteraard geen sprake geweest van enige sturing op de loop van het onderzoek. Dat het bedrijf vormen van expertise commercieel exploiteert heeft in deze onderzoeken niet op gespannen voet gestaan met de belangen van de opsporing en vervolging.

Vraag 3

In hoeverre is de geschetste afhankelijkheidsrelatie met Fox-IT niet alleen uniek maar hierdoor ook kwetsbaar is?

Bij de bestrijding van high tech crime is soms behoefte aan een zeer specifiek (niche) specialisme waarvan het niet rendabel is dat deze binnen de opsporingsteams wordt onderhouden. In gevallen waarin dergelijke expertise vereist is, is de inhuur van externe expertise veelal een kostenefficiënte oplossing. Het aantal partijen dat beschikt over de vereiste expertise is beperkt. Een afhankelijkheidsrelatie is natuurlijk onwenselijk. De ingehuurde specialisten worden binnen opsporingsonderzoeken steeds actief begeleid door opsporingsambtenaren met kennis van zaken. Daarnaast worden de tactische beslissingen binnen een opsporingsonderzoek uitsluitend door de politie en het OM genomen.