Vraag 1

Kent u het bericht «Ziekenhuis betaalt fop-adviseur vier ton»?1 Herinnert u zich eerdere vragen over schijnconstructies?2

Ik ken het bericht.
De in de voetnoot genoemde bron verwijst naar eerdere, aanvullende vragen aan de Minister van VWS en die van BZK over de vertrekregelingen van enkele bestuurders in de gezondheidszorg.

Vraag 2

Bevat het genoemde bericht feitelijke onjuistheden? Zo ja, welke?

In de WNT is in artikel 5 het toezicht en de handhaving geregeld. De Minister van VWS heeft dat voor het beleidsveld van VWS verder georganiseerd en ondergebracht bij het CIBG. Naar aanleiding van het bericht is deze kwestie conform de toezichtprocedure door het CIBG onderzocht. Daarvoor is een protocol afgewerkt dat er op gericht is om alle feiten, cijfers, omstandigheden en andere relevante informatie boven water te krijgen en zorgvuldig hoor- en wederhoor toe te passen. Volgens de Minister van VWS blijkt uit het rapport van bevindingen van het CIBG dat betrokkene wel degelijk als topfunctionaris in de zin van de WNT moet worden gekwalificeerd omdat hij als zodanig heeft opgetreden, maar dat de afspraken over zijn beloning zijn gemaakt voor de inwerkingtreding van de WNT waardoor het overgangsrecht van toepassing is. Het CIBG concludeert dat er in 2013 geen feitelijke overschrijding van de WNT was en dat handhaving niet aan de orde is. Het rapport is voor de Minister van VWS aanleiding om het Kennemer Gasthuis te vragen van betrokkene alsnog op de juiste manier, dus als topfunctionaris, de WNT-gegevens te verantwoorden. Overigens wil ik er op wijzen dat de bezwaartermijn voor het rapport nog loopt.

Vraag 3

Deelt u de mening dat, indien er werkelijk sprake is van een beloning van € 382.400 en kosten die mogelijk oplopen tot € 500 á 600.000, er sprake is van een excessieve beloning die op geen enkele wijze te rechtvaardigen valt? Zo ja, waarom vindt u dit? Zo nee, waarom vindt u dit niet?

In 2013 is er volgens de Minister van VWS inderdaad een vergoeding voor de betrokken interim-mer verantwoord van € 382.400. Een beloning van deze omvang is meer dan hetgeen een reguliere topfunctionaris zou kunnen hebben verdiend onder het normeringsregime van de WNT. De vergoeding vindt in dit geval zijn basis in een overeenkomst die voor de inwerkingtreding van de WNT is aangegaan.

Vraag 4

Is het waar dat het Kennemer Gasthuis (KG) deze zogenoemde «interim-adviseur» € 382.400 heeft betaald? Hoe hoog is het totaalbedrag dat betaald is, dus inclusief btw en de betaling aan Boer en Croon? Hoe verhoudt deze excessieve betaling zich tot de WNT?3

Volgens de Minister van VWS blijkt uit het rapport van bevindingen dat dit het bedrag is dat aan Boer en Croon is betaald, exclusief BTW, voor de inzet van de betrokken interim-mer. Volgens de WNT hoeft de BTW niet te worden verantwoord noch een eenmalige bemiddelingsfee voor het vinden van de geschikte kandidaat.

Vraag 5

Is het waar dat de WNT te omzeilen valt door de naam van een functie te veranderen, bijvoorbeeld in «adviseur» in plaats van «bestuurder»? Zo ja, waarom is dat zo, en wordt hierdoor niet de weg geopend naar schijnconstructies die de werking van de WNT ondermijnen? Zo nee, waarom niet?

De feitelijke omstandigheden zijn leidend. Dat betekent dat iemand die als topfunctionaris optreedt, maar formeel geen bestuurder/topfunctionaris is, toch als topfunctionaris in de zin van de WNT kwalificeert en derhalve aan de in de WNT neergelegde bezoldigingsnorm moet voldoen. Dat is in een concreet geval vast te stellen, zoals ook in deze casus blijkt. De WNT is op dat punt sluitend.

Vraag 6

Zijn de feitelijke werkzaamheden of de functienaam leidend voor het van toepassing zijn van de WNT? Indien de functienaam leidend is, wanneer kan de Kamer een aanpassingsvoorstel WNT verwachten om dit gat – met terugwerkende kracht – te dichten?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Hoe verhoudt het feit dat de genoemde functionaris in januari 2013 nog in het kader van de versterking van de Raad van Bestuur werd genoemd, en naast vaste leden van die raad werd gepresenteerd, zich tot het feit dat hij nu ineens als interim-adviseur wordt opgevoerd?4

Zie antwoord op vraag 2.

Vraag 8

Is hier sprake van een constructie die naar de letter van de wet- en regelgeving toegestaan is? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet en wat zijn de gevolgen van dat niet toegestane handelen?

Zie het antwoord op de vragen 5 en 6.

Vraag 9

Zijn juridische stappen tegen KG en de bestuurder in kwestie mogelijk? Zo ja, wie kan die stappen zetten, en welke rol kunt u daarin spelen? Zo nee, waarom niet?

Als er sprake is van overtreding van de WNT kan de Minister van VWS handhavend optreden. Zie verder het antwoord op vraag 2.

Vraag 10

Deelt u de mening dat, indien de in het bericht genoemde bedragen waar zijn, en de functieomschrijving is vormgegeven met de intentie de WNT te omzeilen, het ziekenhuis, de functionaris en het genoemde bedrijf blijk geven van een wijze van denken en handelen die in geen verhouding staat tot het doel van de zorg? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

De onder de WNT vallende instellingen hebben allen de verantwoordelijkheid de wet juist en volledig na te leven. De samenleving mag daar op rekenen. Om dat zeker te stellen, is er in de wet voor gekozen om een belangrijke rol toe te bedelen aan het jaarverslaggevingsdocument, het accountantstoezicht daar op en de publicatieverplichting van de jaarverslaggeving. Als sluitstuk is er een toezichtinstrumentarium beschikbaar dat in dit geval ook is ingezet. Voor de uitkomst daarvan kan worden verwezen naar het antwoord op vraag 2.

Vraag 11

Past de beloning aan bestuurder in kwestie binnen de Beloningscode Bestuurders Zorg (BBZ), zoals KG in januari 2013 meldde?5 Zo ja, deelt u dan de mening dat die code de maatschappelijke opvattingen over beloningen op geen enkele manier nog weergeeft, en welke conclusies trekt u daaruit? Zo ja, welke acties onderneemt u om deze code drastisch bij te stellen?

De BBZ is in 2009 tot stand gekomen met een zware inbreng van VWS daarin. Wanneer de WNT was ingevoerd zoals die was ingediend (dus met de zorg in regime 2, de sectorale norm) zou de BBZ in regelgeving zijn omgezet. Nu de zorg in regime 1 terecht is gekomen, kon dat niet omdat het absolute maximum in de BBZ hoger lag dan de WNT-norm. Daarom gold in de zorg in 2013 de combinatie van BBZ én het maximum van de WNT-norm. Voorzover de BBZ een hogere uitkomst kende dan de WNT-norm gold vanaf 1 januari 2013 voor oude gevallen het overgangsrecht van de WNT en voor nieuwe gevallen de WNT-norm. In 2014 zijn, met de WNT-norm als maximum, gestaffelde normen van kracht geworden in de zorg waardoor ook de BBZ-klassen lager dan de WNT-norm niet langer geldend waren voor nieuwe gevallen. Ook hier geldt weer overgangsrecht voor bestaande gevallen.
Gezien deze historie heeft de Minister van VWS dus geen aanmerkingen op de BBZ. De door u gevraagde bijstelling van de code is inmiddels niet meer aan de orde omdat die voor nieuwe gevallen dus helemaal niet meer geldt.
Handhaving op naleving van de BBZ is geen taak van de rijksoverheid. Er is dus ook niet onderzocht hoe de beloning zich verhield tot de normen uit de BBZ.

Vraag 1

Wat vindt u ervan dat het Kennemer Gasthuis de Wet normering topinkomens (WNT) wil ontduiken door haar bestuurder «interim-adviseur» te noemen, en deze man veel meer dan 130% van het ministerssalaris betaalt?1

Zie het antwoord op vraag 2 uit de vragenset van de PvdA.

Vraag 2

Waarop baseerde u uw antwoord dat u er vertrouwen in had dat het Kennemer Gasthuis deze man volgens de wet zou belonen? Had u dit afgestemd met het ziekenhuis? Zo neen, op welke bron baseerde u uw antwoord?2

Ten tijde van uw vraag (17 januari 2013) en ook volgens diezelfde vraag, was er toen sprake van een aanstelling als bestuurder. En het was algemeen bekend dat de Wnt op 1 januari 2013 in werking was getreden. Ik denk dat ik er van uit mag gaan dat iedereen de wet naleeft. Indien er twijfel is, is er een toezichtsinstrumentarium beschikbaar.

Vraag 3

Hoe oordeelt u over de reactie van het ziekenhuis dat deze man zijn geld «waard» is? Erkent u dat deze reactie tekenend is voor de verziekte bestuurscultuur in de zorgsector?3

Iedere werknemer voegt waarde toe aan een organisatie. De beloning van werknemers is over het algemeen gebaseerd op hun functiezwaarte en de daaraan verbonden functiewaardering. Daardoor ontstaat een consistent loongebouw met logische onderliggende beloningsverhoudingen die gelegitimeerd worden door het verschil in functiezwaarte. Alle werknemers hebben dan een toegevoegde waarde die groter is dan hun loonkosten. Maar meestal is het onduidelijk/ondoenlijk om de toegevoegde waarde binnen een organisatie precies toe te rekenen aan de verschillende werknemers.
In dit specifieke geval speelt dan voor het loongebouw ook nog het kader mee dat in de Wnt is vastgesteld. In dat licht is de reactie van het ziekenhuis waar u aan refereert, een verkeerde.

Vraag 4

Kunt u uitleggen dat een interimmer die 250 gedwongen ontslagen op zijn conto heeft zijn topsalaris «waard» is? Geldt tegenwoordig «hoe meer mensen je ontslaat, hoe hoger de beloning»? Kunt u uw antwoord toelichten?

De relatie die u in uw vraag legt, kan ik niet delen. Voor de wijze waarop ik vind dat een beloning moet worden vastgesteld, verwijs ik u naar mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Klopt het dat deze interim-adviseur ook nog eigen adviseurs met hoge beloningen heeft meegenomen? Bent u bereid dit uit te zoeken? Zo neen, waarom niet?

Het is niet mijn taak om de bedrijfsvoering van zorginstellingen door te lichten. Het is mijn taak om er op toe te zien dat er kwalitatief verantwoorde zorg wordt geleverd, tegen aanvaardbare prijzen.

Vraag 6

Hoeveel verdient adviesbureau Boer en Croon aan deze interim-adviseur?

Dat is mij niet bekend.

Vraag 7

Hoe beoordeelt u de handelwijze van Boer en Croon in relatie tot zijn eigen gedragscode die vermeldt: «Vergoedingen: redelijk en rechtmatig. We streven er altijd naar de geleverde prestaties in balans te laten zijn met de prijs die hiervoor wordt betaald. Een vergoeding moet redelijk en rechtmatig zijn en in verhouding staan tot de geleverde kwaliteit van onze dienstverlening en verantwoordelijkheden die wij aanvaarden.»?4

Het is niet aan mij om daar een oordeel over te vellen. Wat volgens het kabinet een redelijke vergoeding voor topfunctionarissen in de publieke en de semipublieke sectoren is, is inmiddels met de Wnt vastgelegd.

Vraag 8

Hoeveel adviseurs/bestuurders detacheert Boer en Croon in de zorgsector? Hoe is het met de beloning van deze adviseurs/bestuurders gesteld? Bent u bereid dit te onderzoeken? Zo neen, waarom niet?

Zie mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 9

Welke andere adviesbureaus leveren (interim) bestuurders aan de zorgsector? Bent u bereid hier navraag naar te doen bij de NVZ, Actiz, VGN en andere werkgeversorganisaties in de zorg?

Zie mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 10

Worden de Boer en Croon-fop-contracten om de WNT te omzeilen door meer adviesbureaus toegepast? Als u dit niet weet, wilt u dit dan uitzoeken?

Zie het antwoord op vraag 5. Ik zal bekijken of het controleprotocol voor de jaarverslagen van de zorginstellingen op dit punt aanscherping behoeft zodat degenen die als topfunctionaris optreden, ook als topfunctionaris worden verantwoord.

Vraag 11

Vindt u dat er plaats is voor adviesbureaus die interim-adviseurs/bestuurders leveren aan zorginstellingen, terwijl zij vinden dat de Wet normering top inkomens niet voor hen geldt? Zo neen, hoe gaat u deze adviesbureaus in de toekomst weren? Zo ja, kunt u dat uitleggen?

Ik wil er op wijzen dat VWS geen rol heeft in de personele beslissingen die op instellingsniveau worden genomen. Het verlenen van keurmerken aan advies-, interim- en uitzendbureaus zie ik niet als een van mijn taken. Wat de toepasbaarheid van de Wnt betreft, geldt niet de mening van een adviesbureau, maar geldt de wet. Zie ook mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 12

Erkent u dat door uw besluit dat de jaarrekeningen van ziekenhuizen dit jaar geen goedkeurende verklaring behoeven er geen publicatieplicht geldt, waardoor er geen inzicht in de beloningen van bestuurders bij ziekenhuizen zal komen? Vindt u dit wenselijk? Zo neen, hoe gaat u wel inzicht in de beloningen eisen? Zo ja, kunt u dat uitleggen?

Hier is sprake van een misverstand. De Wnt-gegevens over 2013 van alle zorginstellingen moesten gewoon op de uiterste datum in de Wnt genoemd (1 juli), worden aangeleverd, voorzien van een accountantsverklaring.

Vraag 1

Vindt u het acceptabel dat de gemeenten Noordoostpolder, Steenwijkerland en Urk hun handen aftrekken van de huishoudelijke verzorging en daarvoor een bemiddelingsbureau inschakelen?1

Navraag bij deze gemeenten leert dat zij overwegen om voor inwoners die hulp willen bij het dweilen, stofzuigen of wassen en strijken, vanaf volgend jaar de mogelijkheid te bieden om gebruik te maken van een algemene voorziening. Gemeenten zouden hiertoe een bureau willen inzetten die in opdracht en onder de verantwoordelijkheid van gemeenten de bemiddeling verzorgt. De uitwerking van dit beleidsvoornemen en de besluitvorming daarover dient nog plaats te vinden.
De gemeenten laten weten dat zij de wettelijke kaders daarbij in acht zullen nemen. Dit impliceert dat na de melding van een ondersteuningvraag de gemeente op grond van de Wmo 2015 zal onderzoeken of een ingezetene in zijn zelfredzaamheid en participatie dient te worden ondersteund. Indien dit het geval is en het blijkt dat de ingezetene deze ondersteuning niet zelf of met zijn omgeving kan organiseren en een algemene voorziening onvoldoende bijdraagt, dan is de gemeente gehouden om een maatwerkvoorziening te verstrekken. Een dergelijke zorgvuldige, individuele afweging is ook aan de orde voor bestaande cliënten. Het inschakelen door gemeenten van een algemene voorziening in de vorm een bemiddelingsbureau is dus mogelijk onder de voorwaarde dat gemeenten een uitvoering waarborgen die conform de wet is.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat mensen die geen huishoudelijke verzorging kunnen betalen, en niet kunnen terugvallen op familie, vrienden en bekenden, «mogelijk» aanspraak kunnen maken op bijzondere bijstand van deze drie gemeenten? Is dit in lijn met uw visie op de huishoudelijke verzorging en naar uw oordeel een juiste uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015? Kunt u uw antwoord toelichten?2

Daar waar – conform de bepalingen van de wet – maatschappelijke ondersteuning in de vorm van een maatwerkvoorziening wordt geboden, borgen de bepalingen van het (nog te publiceren) Uitvoeringsbesluit Wmo 2015 dat in de uiteindelijk verschuldigde eigen bijdrage rekening wordt gehouden met de inkomens- en vermogenspositie van mensen. In die situaties waarin – conform de bepalingen van de wet – maatschappelijke ondersteuning op grond van het wettelijke kader als noodzakelijk wordt beoordeeld en een algemene voorziening als passend kan worden aangemerkt, is het aan de gemeente om in het kader van die passendheid ook oog te hebben voor de persoonskenmerken en de situatie van betrokkene. Een mogelijk relevant persoonskenmerk is ook de inkomenspositie van betrokkene in relatie tot de eventueel door hem verschuldigde eigen bijdrage voor de algemene voorziening.
Ingezetenen die als gevolg van hun specifieke omstandigheden niet in hun bestaanskosten kunnen voorzien, kunnen mogelijk een beroep doen op de bijstand. Een ander instrument voor maatwerk dat gemeenten met de Wmo 2015 kunnen inzetten betreft de tegemoetkoming als bedoeld in artikel 2.17. van die wet; gemeenten kunnen personen met een beperking of chronische psychische of psychosociale problemen en daarmee verband houdende aannemelijke meerkosten, een tegemoetkoming verstrekken.
De uitwerking van het beleidsvoornemen van de gemeenten heeft nog niet plaatsgevonden. Ik ben bereid deze uitwerking te volgen en waar relevant u te informeren.

Vraag 3

Vindt u het wenselijk dat mensen moeten terugvallen op de bijzondere bijstand om de huishoudelijke verzorging te kunnen financieren? Is deze constructie niet juist een broekzak-vestzak-constructie van gemeenten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Welke regels stellen deze drie gemeenten om via de bijzondere bijstand de huishoudelijke verzorging vergoed te krijgen? Bent u bereid de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Acht u het wenselijk dat deze gemeenten de alfahulp-constructie in de thuiszorg bevorderen? Kunt u toelichten welke effecten dit precies heeft op het loon en de arbeidsvoorwaarden in de thuiszorgsector?

In zijn algemeenheid acht ik dit niet wenselijk. De inzet van een alfahulp kan een bewuste keuze zijn van de cliënt als deze gekozen heeft voor een persoonsgebonden budget als leveringsvorm van de ondersteuning. Gemeenten dienen deze cliënt goed voor te lichten over de gevolgen van het in dienst nemen door de cliënt van een alfahulp. Ik zal gemeenten er op blijven wijzen dat zij deze voorwaarden in acht nemen.
Ook als de burger gebruik maakt van een bemiddelingsbureau dient de gemeente haar burgers te wijzen op de consequenties en verplichtingen. De burger moet dan een afweging maken. Deze afweging heeft dus als zodanig geen gevolgen op het loon en de arbeidsvoorwaarden in de thuiszorgsector, maar de mogelijkheid om iemand in te huren op grond van de regeling dienstverlening aan huis heeft wel tot gevolg dat de betreffende werknemer een andere arbeidsrechtspositie heeft dan werknemers in loondienst of ZZP-ers. Het actief bevorderen daarvan door de gemeente vind ik ongewenst. Via de zogenaamde huishoudelijke hulp toeslag stimuleer ik gemeenten om reguliere banen te behouden. De Minister van SZW heeft op 27 maart jl. het rapport van de commissie Kalsbeek aan de Tweede Kamer aangeboden. Het streven is om de kabinetsreactie op dit rapport in september af te ronden en de Kamer hierover te informeren.

Vraag 6

Is u bekend hoeveel andere gemeenten ook bemiddelingsbureaus inzetten om de huishoudelijke verzorging te organiseren? Zo ja, hoeveel en welke gemeenten betreft dit? Zo nee, bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren?

Deze informatie is niet beschikbaar. Zoals ik in het antwoord op vraag 5 heb aangegeven kan de inzet van een alfahulp als de cliënt gekozen heeft voor een persoonsgebonden budget als leveringsvorm van de ondersteuning. In zijn algemeenheid acht ik dit niet wenselijk. Gemeenten dienen deze cliënt goed voor te lichten over de gevolgen van het in dienst nemen door de cliënt van een alfahulp. Ik zal gemeenten er op blijven wijzen dat zij deze voorwaarden in acht nemen. Ik zie nu geen aanleiding om landelijk onderzoek te doen naar de inschakeling van bemiddelingsbureaus door gemeenten.

Vraag 7

Hoeveel krijgt het betreffende bemiddelingsbureau betaald door de gemeenten Noordoostpolder, Steenwijkerland en Urk om de huishoudelijke zorg te organiseren? Welke uurtarieven worden gehanteerd, en welk percentage van dit tarief wordt daadwerkelijk besteed aan zorg, personeel en bemiddelingskosten?

Gemeenten hebben nu een beleidsvoornemen dat onvoldoende is uitgewerkt om deze vraag te kunnen beantwoorden.

Vraag 8

Bent u bereid maatregelen te treffen om te zorgen dat de gemeenten Noordoostpolder, Steenwijkerland en Urk weer de verantwoordelijkheid voor de huishoudelijke verzorging nemen en de samenwerking met dit bemiddelingsbureau per direct opzeggen? Zo nee, waarom niet?

De betreffende gemeenten hebben mij verzekerd dat zij de wet in acht zullen nemen. Ik volg de uitwerking van de beleidsvoornemens.

Vraag 9

Hoe oordeelt u over het bericht dat de gemeente Son en Breugel stopt met het aanbieden van huishoudelijke verzorging? Kunt u uw antwoord toelichten?3

Navraag bij de gemeente leert dat de uitwerking van dit beleidsvoornemen en besluitvorming daarover in de gemeenten nog plaats dient te vinden. Het is niet zo dat de gemeente stopt met het aanbieden van huishoudelijke verzorging. Wel geldt dat de gemeente met alle 380 huishoudens die nu huishoudelijke hulp ontvangen in gesprek gaat over een passende oplossing. De gemeente laat weten dat zij daarbij de wettelijke kaders daarbij in acht zullen nemen. Dat impliceert dat na de melding van een ondersteuningvraag de gemeente op grond van de Wmo 2015 zal onderzoeken of een ingezetene in zijn zelfredzaamheid en participatie dient te worden ondersteund. Indien dit het geval is en het blijkt dat de ingezetene deze ondersteuning niet zelf of met zijn omgeving kan organiseren en een algemene voorziening onvoldoende bijdraagt, dan is de gemeente gehouden om een maatwerkvoorziening te verstrekken. Een dergelijke zorgvuldige, individuele afweging is ook aan de orde voor bestaande cliënten.

Vraag 10

Wat is uw reactie op de volgende uitspraak van wethouder Frenken: «Het vertrekpunt is dat we met maatwerk kijken wat er nodig is om te participeren in de maatschappij. Huishoudelijke hulp hoort daar niet voor iedereen bij. En dat kan er best inhakken voor veel mensen»? Is naar uw oordeel het leveren van maatwerk in contrast met het schrappen van de huishoudelijke hulp voor mensen?

De door het Eindhovens Dagblad geciteerde uitspraak van de wethouder is in bovenstaande vraag onvolledig weergegeven. Het volledige citaat is: «Het vertrekpunt is dat we met maatwerk kijken wat er nodig is om te participeren in de maatschappij. Huishoudelijke hulp hoort daar niet voor iedereen bij. En dat kan er best inhakken voor veel mensen. Daarom willen we zorgen voor een goede voorlichting.» De wethouder gebruikt een metafoor om het belang van goede voorlichting te benadrukken. De geciteerde wethouder wil inzetten op een goede voorlichting over wat er mogelijk gaat veranderen voor mensen.

Vraag 11

Acht u het wenselijk dat de gemeente Berkelland (in de Achterhoek) alle contracten heeft ontbonden met thuiszorgorganisaties om «de handen vrij te hebben voor toekomstige ontwikkelingen»? Op welke wijze zijn de 1450 mensen die nu huishoudelijke verzorging ontvangen gegarandeerd van huishoudelijke verzorging per 1 januari 2015?4

Navraag bij de gemeente Berkelland leert dat zij van mening zijn dat -mede vanwege financiële kaders in 2015- de huidige contracten onvoldoende ruimte geven om een goede invulling te geven aan de opdracht om op grond van de Wmo 2015 passende ondersteuning te bieden. Het college dient hier verantwoording over af te leggen in de gemeenteraad. Het aantal van 1450 personen heeft betrekking op de gemeente Berkelland. Het gaat om 1125 personen die nu eenvoudige hulp ontvangen en 325 personen die meer complexe ondersteuning ontvangen. Er zal voor de personen die eenvoudige hulp ontvangen per individuele situatie opnieuw beoordeeld worden of de verstrekking van deze ondersteuning als maatwerkvoorziening nog passend is.
Daar waar verandering optreedt in de geboden ondersteuning, heeft de gemeente toegezegd te zorgen voor een «zachte landing». De wijziging zal naar huidig inzicht tussen 1 januari en 1 juli 2015 zijn beslag krijgen. Berkelland laat weten dat zij de wettelijke kaders daarbij in acht zullen nemen.
Met de huidige aanbieders van de hulp bij het huishouden loopt nog overleg om hen gelegenheid te bieden nieuwe, meer integrale arrangementen voor ondersteuning te ontwikkelen. Ook hier geldt dat ik de ontwikkelingen nauwgezet volg en niet zal aarzelen om in te grijpen als de voorbereidingen vastlopen.

Vraag 12

Hoe verhoudt het opzeggen van de huishoudelijke verzorging van 1.450 mensen in de Achterhoek zich tot de «lessen uit de Achterhoek» die door de commissie Borstlap zijn opgesteld na alle problemen bij zorgaanbieder Sensire vorig jaar?5

Zoals ik in het antwoord op vraag 11 heb weergegeven, is er geen sprake van «opzeggen» van de huishoudelijke verzorging voor 1450 mensen. De Minister van SZW en ik hebben op 10 februari de eindrapportage van de onafhankelijk waarnemer, de heer Borstlap, aangeboden aan de Tweede Kamer (TK 2013–2014, 23 235, nr. 111). Daarin hebben wij een reactie gegeven op de aanbevelingen die van landelijke betekenis zouden kunnen zijn voor het kabinet, gemeenten, werkgevers- en werknemersorganisaties en zorgverzekeraars. Zo hebben wij onder meer de verantwoordelijkheid van gemeenten benadrukt om invulling te geven aan de continuïteit van maatschappelijke ondersteuning. Gemeenten zullen, binnen de kaders van deze wet- en regelgeving, een eigen afweging moeten maken op welke wijze zij continuïteit blijven bieden voor cliënt en op welke wijze ze perspectief bieden voor hulpverleners die hun baan kwijtraken. Er zijn in de Wmo 2015 en het (nog te publiceren) Uitvoeringsbesluit Wmo 2015 expliciet verplichtingen opgenomen voor gemeenten en aanbieders die beogen om deze afweging zo goed mogelijk te laten plaatsvinden. De gemeente Berkelland heeft deze afweging nog niet afgerond, zodat het prematuur is om hierover een oordeel te geven.

Vraag 13

Wat vindt u ervan dat zorgaanbieder Thebe stopt met het aanbieden van huishoudelijke verzorging? 6

Ik heb van dit bericht kennis genomen. Voor alle thuishulpen binnen Thebe Huishoudelijke Zorg BV (hierna: Thebe) heeft de raad van bestuur besloten om collectief ontslag aan te vragen. Thebe heeft dit besluit genomen, omdat er in de gemeenten waar zij actief is minder vraag is naar thuishulpen. Thebe verstaat onder «huishulp» activiteiten zoals schoonmaken, strijken en wassen.«Thuishulp» ondersteunt daarnaast bij de organisatie van de huishouding en signaleert problemen bij de cliënt in een vroegtijdig stadium.
Thebe geeft zelf aan dat ze, waar mogelijk, medewerkers een vaste baan wil te laten behouden. Thebe heeft daarom een voorstel gedaan aan de medewerkers waarin zij per 1 januari 2015 kunnen instromen als huishulp. Hierbij behouden zij het aantal arbeidsuren, zoals deze nu ook contractueel zijn vastgelegd. Voor alle medewerkers van Thebe geldt een sociaal statuut. Hierin zijn afspraken opgenomen, zoals een regeling voor het afbouwen van het oude salaris en een toeslag voor medewerkers die werkzaamheden uitvoeren die behoren tot de functie thuishulp. Ik ga er van uit dat over de reorganisatie zoals gebruikelijk afspraken worden gemaakt tussen werkgever en werknemersorganisaties.

Vraag 14

Hoe oordeelt u over de handelwijze van Thebe die collectief ontslag aanvraagt voor 633 thuiszorgmedewerkers, maar hen ondertussen weer in dienst wil nemen als «huishulp» in een lagere salarisschaal? Is dit in lijn met uw visie op de Wmo 2015? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 13.

Vraag 15

Bent u bereid deze vragen voor de behandeling van de Wmo 2015 in de Eerste Kamer op 6 juli a.s. te beantwoorden?

Voor een zorgvuldige beantwoording was uitvraag bij de verschillende gemeenten noodzakelijk. Daardoor is niet mogelijk gebleken aan deze korte termijn te voldoen.

Vraag 1

Kent u het artikel waaruit blijkt dat bijna de helft van de huisartsen wel eens mee maakt dat patiënten doorverwijzingen niet opvolgen, medicijnen niet ophalen of laboratoriumonderzoek niet laten uitvoeren?1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat huisartsen aangeven dat het niet opvolgen een financiële reden heeft?

Ik vind het goed dat de LHV een dergelijk onderzoek onder haar leden heeft gedaan. Huisartsen uit de enquête geven aan te spreken met hun patiënten over de effecten van het niet opvolgen van een doktersadvies, als deze daar om financiële reden vanaf willen zien. Het is goed om te lezen dat het overgrote deel van deze huisartsen alternatieven probeert te vinden, zoals goedkopere medicijnen of een controle bij de huisarts in plaats van de medisch specialist.
Tegelijkertijd vind ik het onderzoek van de LHV moeilijk te duiden en enigszins sturend in de bevraging. 94% van de huisartsen geeft aan dat zij de perceptie hebben dat patiënten hun advies niet opvolgen vanwege economische redenen. Opvallend is dat 70% van deze huisartsen aangeeft dat dit in 2013 of 2014 is begonnen. In de enquête van vorig jaar gaf 70% van de huisartsen juist aan dat dit al voor 2013 het geval is. Een mogelijke verklaring voor deze opvallende cijfers kan zijn dat vooral huisartsen die hier in de praktijk mee te maken hebben reageren op de enquête.
Het onderzoek van de LHV beperkt zich tot economische motieven om het advies van de huisarts niet op te volgen. Uit het onderzoek van Intomart GFK, dat ik in oktober 2013 aan de Kamer heb gestuurd, blijkt dat veel mensen ook afzien van zorg vanwege andere redenen, zoals gebrek aan tijd.
Vanwege bovenstaande redenen is het, op basis van uitsluitend dit onderzoek, lastig om vergaande conclusies uit te trekken.

Vraag 3

Heeft u onderzoek laten doen naar mogelijke oorzaken van deze tendens? Zo ja, wat waren daarvan de uitkomsten? Zo nee, bent u bereid daar nader onderzoek naar te doen?

Het afgelopen jaar heb ik vier onderzoeken laten uitvoeren naar zorgmijding als gevolg van de verhoging van het eigen risico. Uit deze onderzoeken is niet gebleken dat er sprake is van een tendens dat patiënten om financiële redenen afzien van zorg. Op 30 oktober 2013 heb ik een enquête van Intomart GFK aan de Kamer toegezonden. Uit deze enquête volgt dat in Nederland weinig verzekerden afzien van zorg. Vervolgens heb ik op 2 juli 2014 rapporten van Vektis, Celsus en NZa aan de Kamer toegezonden. Ook op basis van deze onderzoeken kon niet geconcludeerd worden dat de verhoging van het eigen risico heeft geleid tot meer zorgmijding. Voor de inhoud van deze vier onderzoeken en mijn volledige beleidsreactie hierop, verwijs ik u naar de brieven die ik respectievelijk op 30 oktober 2013 en 2 juli 2014 aan de Kamer heb gezonden. Verder zal Vektis nog een onderzoek uitvoeren naar het daadwerkelijke zorggebruik in de tweedelijn. De resultaten van dit onderzoek zullen voor het zomerreces 2015 aan de Kamer worden gezonden.

Vraag 4

Bent u ervan op de hoogte dat ongeveer 30% van de patiënten zich niet laat overtuigen van de noodzaak tot een bezoek aan een specialist in het ziekenhuis? Zijn er bewezen effectieve methodes om deze zorgmijders toch de behandeladviezen te laten opvolgen?

Zoals aangegeven bij de beantwoording van vraag twee gaat het bij dit onderzoek over de perceptie van huisartsen dat patiënten hun advies niet opvolgen. Het percentage van 30% is niet terug te vinden in andere onderzoeken en staat haaks op de bevindingen van de enquête van Intomart GFK, waarbij de patiënt direct werd uitgevraagd.
Zoals ik al heb aangehaald: de enquête laat zien dat deze huisartsen spreken met hun patiënten over de effecten van het niet opvolgen van een doktersadvies en dat zij proberen alternatieven te vinden. Dat vind ik een goede zaak.

Vraag 5

Hoe verhoudt zich deze tendens met het streven van het kabinet om de sociaal-economische gezondheidsverschillen tegen te gaan?

Zoals aangegeven bij de beantwoording van vraag 3, er is geen sprake van een tendens. Integendeel, op basis van het onderzoek van Intomart GFK bleek dat patiënten in 2013 minder snel afzagen van zorg dan in 2012. Ondanks de verhoging van het verplicht eigen risico in 2013.

Vraag 1

Kent u het onderzoek van de Nederlandse Patiënten en Cliënten Federatie (NPCF) waaruit blijkt dat een derde van de patiënten die van huisarts zouden willen wisselen dit niet voor elkaar krijgt?

Ja, het onderzoek ken ik.

Vraag 2

Herkent u deze problemen, en hoe kan het dat deze al zo lang spelen?

Ja, de problemen herken ik. De Nederlandse Patiënten en Cliënten Federatie (NPCF) en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) hebben, naar aanleiding van eerdere signalen dat het overstappen naar een andere huisarts niet altijd vlekkeloos verloopt, een brochure1 ontwikkeld die zowel patiënten als huisartsen informatie geeft over het kiezen van een nieuwe huisarts en het overstappen naar een andere huisarts. In het AO eerstelijnszorg van 3 juli jongstleden is dit onderwerp ook aan de orde geweest. Ik heb uw Kamer toegezegd om in gesprek te gaan met de Landelijke Huisartsen Vereniging en de NPCF om gezamenlijk tot een oplossing voor dit probleem te komen. Ik zal uw Kamer informeren over de uitkomsten van dit gesprek.

Vraag 3

Wat kunnen patiënten doen als «stemmen met de voeten» (het kunnen kiezen van patiënten), een in het Nederlandse zorgsysteem belangrijk uitgangspunt, niet lukt?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Beschikt u over onderzoeksgegevens over de vrije huisartsenkeuze? Zo ja, zijn de conclusies van uw onderzoek in lijn met het NPCF-onderzoek? Kan de Kamer dit onderzoek ontvangen?

Nee, ik beschik niet over onderzoeksgegevens over de vrije huisartsenkeuze.

Vraag 5

Stel dat het waar is dat patiënten, die hebben deelgenomen aan het NPCF-onderzoek, denken dat er onderlinge afspraken bestaan tussen huisartsen, dit dan ook is toegestaan?

Als er onderlinge afspraken worden gemaakt over het wel of niet inschrijven van nieuwe patiënten is er sprake van marktverdelingsafspraken, waardoor de keuzemogelijkheden van patiënten worden beperkt. Dit is op grond van de mededingingsregels in principe niet toegestaan. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) houdt toezicht op de naleving van de mededingingsregels en kan een boete opleggen aan partijen die marktverdelingsafspraken maken.

Vraag 6

Wat raadt u patiënten aan die een andere huisarts willen, en telkens te horen krijgen dat de praktijk naar keuze «vol is»?

Ik raad patiënten aan om in ieder geval contact op te nemen met hun zorgverzekeraar die zich dient te houden aan zijn zorgplicht. De zorgverzekeraar kan een bemiddelende rol spelen om patiënten in contact te brengen met een geschikte huisarts.
Tevens raad ik patiënten aan om de brochure «Een andere huisarts kiezen: informatie voor patiënt en huisarts» te lezen en contact op te nemen met de instanties die daarin vermeld staan indien het overstappen niet goed verloopt. Onder meer wordt daarin genoemd het adviespunt Zorgbelang, dat op regionaal niveau patiënten hulp bieden in geval van vragen of klachten.

Vraag 1

Kent u het bericht «Voor het eerst meer dan 100 euthanasieaanvragen in ASz»?1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre is de verhouding tussen 109 aanvragen voor euthanasie en 15 daadwerkelijke gevallen van euthanasie in het Albert Schweitzer ziekenhuis afwijkend van de verhouding tussen het aantal aanvragen en daadwerkelijk uitgevoerde gevallen van euthanasie in Nederland?

Uit het Sterfgevallenonderzoek2 blijkt dat ongeveer 45% van de verzoeken om euthanasie of hulp bij zelfdoding wordt ingewilligd. Bij medisch specialisten is dit 35%. De verhouding in het Albert Schweitzer ziekenhuis (ASZ) wijkt hier dus van af. Het is echter niet duidelijk of deze getallen goed met elkaar te vergelijken zijn, aangezien er verschillende definities van «verzoek» en «aanvraag» kunnen zijn gebruikt.

Vraag 3

Deelt u de mening van de euthanasieconsulenten van genoemd ziekenhuis dat achter de meeste aanvragen voor euthanasie niet per se de wil van de patiënt tot het beëindigen van het leven zit? Zo ja, waarom? Blijkt dat ook uit wetenschappelijk onderzoek? Zo nee, waarom niet?

Het is voor artsen niet altijd eenvoudig om te beoordelen of een uitspraak van een patiënt over een gewenst levenseinde ook betekent dat een patiënt zijn leven wil beëindigen. Dit blijkt onder meer uit het KOPPEL-onderzoek3. Daarnaast toont de evaluatie van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding aan dat slechts een minderheid van het aantal verzoeken om euthanasie en hulp bij zelfdoding wordt ingewilligd4. Reden hiervoor is soms dat de patiënt het verzoek alsnog intrekt of dat het niet blijkt te gaan om een weloverwogen doodswens. Het is daarom ook van groot belang dat de arts met de patiënt in gesprek gaat over de beweegredenen om het verzoek te doen.

Vraag 4

Is het in het bericht gestelde waar dat geen ander ziekenhuis «(het praten over) euthanasie zo structureel (heeft) opgenomen in zijn dienstverlening» als het Albert Schweitzer ziekenhuis? Zo ja, waarom is dat zo? Zo nee, waarom niet?

Ziekenhuizen zijn vrij om hun dienstverlening op dit gebied vorm te geven. Het ASZ heeft voor de functie van een euthanasieconsulent gekozen om de dienstverlening rondom euthanasie te verbeteren en heeft hier al geruime tijd zeer goede ervaringen mee. Ik zie hierin absoluut meerwaarde. Echter, een specifieke functionaris hoeft niet de enige mogelijkheid te zijn om het euthanasiebeleid te verbeteren en structureel te borgen. Zo kan er geïnvesteerd worden in kennis van artsen over euthanasie en kunnen er samenwerkingsafspraken met de eerste lijn gemaakt worden. Uiteraard is het van belang dat er in elke zorginstelling ruimte is om te spreken over het levenseinde en dat verzoeken om euthanasie of hulp bij zelfdoding worden gesignaleerd en in behandeling worden genomen. Hulpvragen van patiënten dienen altijd te worden geëxploreerd, ook omdat het bespreken van de mogelijkheden de patiënt rust en vertrouwen kan geven. Zorginstellingen dragen zelf de verantwoordelijkheid om deze zorg in te bedden in hun organisatie.

Vraag 5

Acht u het wenselijk dat ziekenhuizen structurele dienstverlening ten aanzien van euthanasie ontwikkelen? Zo ja, hoe gaat u dit bewerkstelligen? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u het artikel «Zorg ter voorkoming van overlijden in detentie»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening van de auteurs dat de politie niet altijd goed kan beoordelen of personen die worden binnengebracht een lichamelijke ziekte hebben en dat zij soms ten onrechte als bijvoorbeeld dronken worden beschouwd en daardoor de benodigde zorg niet krijgen? Zo ja, deelt u dan ook de mening van de auteurs dat voor die beoordeling altijd een arts nodig is? Hoe gaat u dit bewerkstelligen? Zo nee, waarom niet?

De Nationale Politie heeft in samenwerking met de GGD een protocol opgesteld waarin het tijdig inschakelen van medisch geschoold personeel in voornoemde gevallen is geregeld. Dit houdt onder meer in dat beoordelingen van ziekteverschijnselen bij personen in cellencomplexen of ophoudruimtes van de politie niet uitgevoerd dienen te worden door politieagenten of arrestantenverzorgers. Zij beschikken immers niet over de benodigde medische achtergrond. Alle personen die bij de politie worden ingesloten, worden bevraagd over hun gezondheid. Op basis hiervan wordt al dan niet een arts gewaarschuwd, die vervolgens verantwoordelijk is voor de medische begeleiding en behandeling. Geïntoxiceerde personen worden over het algemeen overgebracht naar een politiecellencomplex, omdat de voorzieningen daar veelal beter zijn dan in de politiebureaus. De politie geeft hiermee uitvoering aan de waarborgen zoals deze zijn vastgelegd in artikelen 2 en 3 EVRM. Wellicht ten overvloede wordt gewezen op de rapporten van het CPT2 van 2008 en 2012 waarin de toegang tot de medische zorg voor personen in politiecellen in het algemeen adequaat wordt bevonden.3

Vraag 3

In hoeverre is het in een bovenstaande situatie niet inschakelen van medisch opgeleid personeel in strijd met het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden en uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Wat vindt u van het voorstel dat arrestantenverzorgers op het politiebureau verplicht moeten worden om een arts van de penitentiaire inrichting waarnaar de arrestant wordt overgeplaatst, ervan op de hoogte te stellen als een patiënt medische zorg nodig heeft gehad tijdens het verblijf op het politiebureau?

De auteurs wijzen op het belang van adequate informatiedeling en continuïteit in de zorgverlening binnen de strafrechtsketen. Het belang hiervan ondersteun ik en heeft mijn aandacht. Relevant vertrekpunt is dat de uitwisseling van medische gegevens vanwege het medisch beroepsgeheim voorbehouden is aan medische beroepsbeoefenaren. Een arts die door de politie wordt ingeroepen, treedt meestal eenmalig op als behandelaar en heeft vaak geen zicht op het justitiële vervolgtraject. De arts is verantwoordelijk voor een schriftelijke weergave van diens bevindingen en de verleende zorg. De procedure is vervolgens dat de arrestantenverzorger de medische informatie in een gesloten enveloppe meegeeft voorafgaand aan het vervoer, zodat deze bij aankomst in de penitentiaire inrichting aan de medische dienst kan worden overgedragen. Standaard wordt bij iedere gedetineerde binnen 24 uur na plaatsing een medische intake verricht. De medische dienst van de inrichting legt zo nodig ook contact met de bij de politie geconsulteerde arts.
Verschillende initiatieven zijn gaande om de informatie-uitwisseling tussen de politie en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) te verbeteren. Zo wordt gewerkt aan het verkorten van de verblijfsduur op het politiebureau en snellere overplaatsing naar de penitentiaire inrichtingen. Op het hiervoor ingestelde aanmeld- en overdrachtformulier worden ook bijzonderheden met betrekking tot gedrag en gezondheid uitgevraagd, zoals drugsgebruik, medicatiegebruik en agressie. Ook wordt hierop aangegeven of iemand medische zorg nodig heeft zodat de medische dienst de zorgverlening in de penitentiaire inrichting hierop kan instellen. Het nieuwe aanmeldformulier wordt in het najaar van 2014 landelijk uitgerold.
Een tweede ontwikkeling richt zich op de uitbreiding van het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) binnen alle justitiële inrichtingen. Het EPD is reeds ingevoerd voor huisartsen en wordt uitgebreid met GGZ-toepassing. Hiermee wordt voorzien in een digitaal en integraal informatiesysteem waarmee zorgverleners in alle inrichtingen van DJI, ook bij overplaatsingen, beschikken over de relevante informatie over gedetineerden met medische problematiek. Met het oog op verdere optimalisering heeft DJI een zogenaamd zorgkoppelpunt ingekocht, waarmee op termijn de informatie-uitwisseling met externe zorgverleners mogelijk wordt. Dit is bijvoorbeeld nuttig bij (tijdelijke) overbrenging naar een regulier ziekenhuis of een GGZ-instelling.

Vraag 5

Wat vindt u van het idee van de auteurs om voor gedetineerden met medische zorgbehoeften (incl. het verstrekken van medicatie) een groeidocument te gebruiken of een digitaal dossier op te maken dat bij iedere overplaatsing gecontroleerd en bijgewerkt moet worden?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Klopt het dat patiënten bij een acuut medisch probleem nog steeds in een Justitieel Medisch Centrum kunnen worden opgenomen, terwijl een dergelijk centrum alleen voor medisch stabiele patiënten is bedoeld? Zo ja, waarom is dat zo? Spelen in die gevallen penitentiaire overwegingen een zwaardere rol dan medische overwegingen? Zo nee, waarom niet?

Het Justitieel Centrum voor Somatische Zorg (JCvSZ), voorheen het Justitieel Medisch Centrum, is nadrukkelijk bestemd voor gedetineerde patiënten die niet-spoedeisende somatische zorg nodig hebben. Wanneer spoedeisende medische zorg nodig is of zorg die de mogelijkheden van het JCvSZ overstijgt, vindt overbrenging naar een regulier ziekenhuis plaats. Daar ontvangt een justitiabele, al dan niet onder bewaking, de noodzakelijke zorg. Zo is het mogelijk dat een operatie plaatsvindt in een regulier ziekenhuis en de gedetineerde gedurende de herstelperiode verblijft in het JCvSZ tot terugplaatsing naar de penitentiaire inrichting verantwoord is. Penitentiaire belangen en omstandigheden doorkruisen dit niet. Een arts van het JCvSZ beslist op basis van heldere in- en exclusiecriteria over de opname. Zoals ik in maart van dit jaar reeds aan uw Kamer meldde, constateerde de IGZ dat de afspraken hieromtrent worden nageleefd. 4

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat een 86-jarige man na een douchebeurt onder de brandwonden zit?1

Ik heb het bericht over dit tragisch ongeval gelezen en vind het vreselijk voor de familie. Ik ben me er ook van bewust dat deze calamiteit een grote impact heeft op de betrokken zorgprofessionals.

Vraag 2

Is het waar dat dit is gebeurd doordat een stagiaire de man douchte? Zo ja, waar was deze stagiaire in haar opleiding? Was zij al bekwaam genoeg om deze taak alleen uit te voeren? Zo neen, hoe is dit dan gebeurd?

De inspectie heeft besloten direct zelf een onderzoek naar deze calamiteit te starten. Gelet op de stand van het onderzoek kan de inspectie nog geen uitspraken doen over de toedracht van de calamiteit. De inspectie betrekt de familie bij dit onderzoek, dat naar verwachting in het najaar wordt afgerond.

Vraag 3

Gaat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) dit voorval onderzoeken? Zo ja, per wanneer verwacht zij met een oordeel te kunnen komen? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Hoe vaak zijn stagiaires betrokken bij ongelukken die via een incidentenmelding bij de IGZ binnenkomen?

Bij de inspectie zijn cijfers bekend over hoe vaak iemand die een opleiding nog niet heeft afgerond, betrokken is bij een melding. Extra onderzoek vind ik daarom niet nodig. De inspectie heeft mij laten weten dat zij sinds januari 2006 tot heden 29 meldingen van incidenten heeft ontvangen waarbij een stagiair(e) betrokken is geweest. Ik merk daarbij op dat het ontstaan van een calamiteit in de meeste gevallen niet toe te schrijven is aan één gebeurtenis of zorgverlener, maar aan een samenloop van gebeurtenissen. Oorzaken die ten grondslag liggen aan een calamiteit kunnen zich bevinden op organisatorisch, technisch, medewerkers- of cliëntniveau.

Vraag 5

Bent u bereid te onderzoeken hoe vaak ongelukken gebeuren, omdat de zorg verleend wordt door iemand die de opleiding nog niet voltooid heeft? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wanneer verwacht u dat dit onderzoek klaar is?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het bericht «Voorlichting voedselbedrijven op scholen lijkt op sluikreclame»?1

Het bericht heb ik met interesse gelezen en geeft goed aan welk standpunt Foodwatch heeft ten aanzien van de huidige afspraken binnen de Reclamecode voor Voedingsmiddelen.

Vraag 2

Deelt u de mening van Foodwatch dat de «voorlichting» van voedselbedrijven wettelijk verboden moet worden omdat deze neerkomt op sluikreclame?

Nee. De verantwoordelijkheid voor het verstandig omgaan met reclame gericht op kinderen ligt momenteel bij de industrie en mediapartijen. De voedingsmiddelenindustrie en mediapartijen reguleren dit zelf door middel van de afspraken in de Reclamecode voor Voedingsmiddelen. De huidige Reclamecode voor Voedingsmiddelen beschrijft wat wel en niet mag richting het onderwijs en de kinderopvang en heeft als uitgangspunt dat reclame op kinderdagverblijven en scholen niet geoorloofd is. Hiervan wordt uitgezonderd een voorlichtende reclamecampagne die plaats vindt met instemming van de overheid en/of een andere erkende autoriteit op het terrein van voeding, gezondheid en/of beweging. Door goedkeuring van een onafhankelijke instantie zoals het Voedingscentrum wordt voorkomen dat er sprake is van sluikreclame. Aan deze afspraak hebben de industrie en media zich gecommitteerd en met deze afspraak geven deze partijen aan deze verantwoordelijkheid te willen en kunnen dragen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het misleidend is als voedselbedrijven zogenaamd voorlichting geven, terwijl zij in werkelijkheid reclame maken voor hun producten?

Het is niet wenselijk als bedrijven door middel van voorlichting ongeoorloofd reclame maken voor voedingsmiddelen en zich hierbij niet houden aan de strekking van de afspraken in de Reclamecode voor Voedingsmiddelen. Zelfregulering kan alleen functioneren als de zelfregulerende bedrijven zich hier aan houden. Als een erkende autoriteit zoals het Voedingscentrum echter akkoord is met vorm en inhoud van de voorlichting, zoals omschreven in de Reclamecode voor Voedingsmiddelen, kan er geen sprake zijn van misleiding.

Vraag 4

Hoe oordeelt u over de Ronald McDonald Shows, waarbij het bedrijf langskomt op scholen om kinderen «les te geven»? Vindt u dit aanvaardbaar?

De huidige Reclamecode voor Voedingsmiddelen beschrijft wat de voedingsmiddelenindustrie wel en niet mag richting het onderwijs en de kinderopvang. Het is hierbij in ieder geval belangrijk dat de gemaakte afspraken ook worden nageleefd. De activiteiten die door de industrie worden uitgevoerd, dienen volledig overeen te komen met de gemaakte afspraken. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de industrie.
De Reclamecode voor Voedingsmiddelen biedt partijen momenteel veel ruimte om hier op een eigen wijze invulling aan te geven. Bovenstaande initiatieven zijn daar voorbeelden van.
Onderdeel van een goede zelfregulering is om regelmatig de gemaakte afspraken te herzien, om ervoor te zorgen dat de afspraken nog duidelijk en betekenisvol zijn en alle partijen zich er aan houden. In 2013 heeft de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) reeds aangegeven de regels omtrent voedingsreclame gericht op kinderen te willen aanscherpen. De totstandkoming van deze aanscherpingen duurt echter langer dan verwacht. Mijn zorgen hierover heb ik geuit aan de FNLI. Tevens heb hierbij ik aangegeven dat de huidige Reclamecode nog te veel openingen biedt voor partijen om er op eigen zienswijze in te handelen. Ik verwacht dat de beoogde aanscherpingen uiterlijk aan het einde van dit jaar tot stand zijn gekomen. In het voorjaar van 2015 zal ik u hierover informeren en u mijn reactie hierop geven.

Vraag 5

Hoe oordeelt u over het smeerdiploma van Blue Band met een lespakket voor kinderen? Vindt u dit aanvaardbaar?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Deelt u de mening van hoogleraar Katan, dat de voorlichting van bedrijven «altijd gekleurd» is?

Elke vorm van voorlichting en communicatie is per definitie en in bepaalde mate gekleurd. Dit geldt voor zowel voorlichting van de overheid, maatschappelijke organisaties als bedrijven. Er is echter een verschil tussen kleuring en ongeoorloofde reclame. Om te voorkomen dat er sprake is van ongeoorloofde reclame voor voedingsmiddelen in het onderwijs en kinderopvang is de afspraak gemaakt tussen industrie en media om dit alleen te doen met goedkeuring van een erkende autoriteit zoals het Voedingscentrum.

Vraag 7

Deelt u deze mening van Foodwatch: «De educatieve doelen van scholen en kinderdagverblijven zijn niet te verenigen met de commerciële belangen van voedselproducenten. Zij moeten daar dan ook wegblijven. Kinderen zijn geen marketingobject»?2

Ik deel deze mening niet. Scholen en kinderdagverblijven hebben inderdaad andere doelen dan voedselproducenten. Dit neemt niet weg dat partijen in het kader van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, wel mogen inzetten op maatschappelijke doelen. De problematiek van ongezonde voeding en overgewicht is dermate complex dat dit alleen maar opgelost kan worden in samenwerking met alle betrokken actoren. Juist daarom wordt via het nationale programma Alles is gezondheid… ingezet op het verbinden van partijen uit verschillende sectoren. Zo werken we samen aan het verbeteren van de gezondheid van de Nederlandse bevolking. Het erkennen van het spanningsveld en complexiteit zie ik echter niet als reden om de dialoog en verkenning van mogelijkheden per definitie te vermijden.

Vraag 8

Deelt u de mening dat bedrijven misbruik maken van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen, omdat daarin staat dat reclame verboden is?

Nee. De Reclamecode voor Voedingsmiddelen is helder over de afspraak om alleen scholen en kinderdagverblijven te benaderen met goedkeuring van een erkende autoriteit. Als partijen zich hier niet aan houden is er sprake van het niet naleven van de afspraken uit de Reclamecode, niet van misbruik van de Reclamecode. Het niet naleven van de afspraken uit Reclamecode door bedrijven past echter niet in een goed functionerende zelfregulering. Daarnaast ben ik van mening dat de huidige afspraken in de Reclamecode ruim geformuleerd zijn en aanscherpingen op deze afspraken noodzakelijk zijn. Over het uitblijven van de aangekondigde aanscherpingen heb ik, zoals eerder aangegeven, mijn zorgen geuit aan de FNLI.

Vraag 9

Welke regels hanteren scholen over reclame op scholen, bijvoorbeeld in het kader van het convenant sponsoring? Vindt u die regels nog up-to-date?

Het verantwoord omgaan met reclame en sponsoring op scholen is primair een verantwoordelijkheid van de scholen. In 2009 hebben de betrokken partijen hierover afspraken gemaakt in het convenant sponsoring. Deze afspraken behelzen onder andere dat er draagvlak moet zijn voor de betreffende sponsoring, zowel binnen de school als bij de bij de school betrokkenen. Deze afspraken vormen nog steeds passende kaders waarbinnen sponsoring op scholen plaats kan vinden. De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap neemt op dit moment het initiatief om het convenant in samenspraak met alle deelnemende partijen te evalueren en te verlengen. Naar verwachting zal dit proces in oktober 2014 zijn afgerond.
Naast de afspraken die de sector in het convenant zelf heeft gemaakt, moeten bedrijven zich bij reclame gericht op kinderen uiteraard houden aan de Reclamecode voor Voedingsmiddelen zoals aangegeven in antwoord op vraag 2 en verder.

Vraag 10

Deelt u de mening dat het verwerpelijk is om op scholen ruimte te bieden aan bedrijven die «consumenten op zo jong mogelijke leeftijd aan hun merken willen binden»?

Ik deel de mening dat kinderen in het primair onderwijs gevrijwaard moeten zijn van ongeoorloofde reclame voor voedingsmiddelen, dus ook door de door u omschreven bedrijven. Hiervoor hebben de industrie en media afspraken gemaakt in de Reclamecode voor Voedingsmiddelen.

Vraag 11

Deelt u de mening dat voorlichting over voedsel op scholen en kinderdagverblijven door onafhankelijke organisaties moet worden gegeven? Zo ja, wat gaat u hiertoe ondernemen?

Ik deel de mening dat voorlichting over voedsel op basisscholen en kinderdagverblijven in ieder geval goedgekeurd moet zijn door een erkende autoriteit om te bewaken dat de juiste voorlichting wordt gegeven en er geen sprake is van ongeoorloofde reclame gericht op kinderen, zoals ook is beschreven in de Reclamecode voor Voedingsmiddelen. Zoals aangegeven in antwoord op vraag 7 deel ik niet de mening dat dit exclusief door deze organisaties gedaan moet worden.

Vraag 12

Bent u bereid de petitie van Foodwatch te ondertekenen?3

Een petitie is een instrument voor burgers om een onderwerp te agenderen, cq op de politieke agenda te zetten. Het lijkt mij passend dat ik daar op reageer, zoals met deze antwoorden.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat het tarief voor interim-managers in de zorg is gestegen van € 112 per uur naar € 145 per uur? Kunt u uw antwoord toelichten?1

Vraag 2

Hoe verklaart u de tariefstijging van interim-managers in de zorg, terwijl dit in andere sectoren is gedaald? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Vindt u het acceptabel dat enerzijds massaal ontslag wordt aangevraagd voor zorgverleners, en dat anderzijds interim-managers meer gaan verdienen? Zo ja, waarom? Zo nee, gaat u deze trend keren?

Vraag 4

Vindt u de verhouding tussen het uurtarief van interim-managers ten opzichte van zorgverleners reëel? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 5

Hoe verhoudt een dergelijk inkomen zich tot de Wet normering topinkomens (WNT) als wordt uitgegaan van de normen in 2015? Wat zou een interim-bestuurder maximaal per uur mogen verdienen als deze onder de WNT zou vallen?

Vraag 6

Denkt u ook dat het mogelijk is dat door de normering van de beloning voor bestuurders er een verschuiving plaatsvindt naar meer interim-werk waarvoor die beloningsnormering niet geldt? Zo ja, wat zegt dat volgens u over de bestuurders in de zorgsector? Kunt u uw antwoord toelichten?

Vraag 1

Kent u het artikel «Alarm over ongezonde krimpregio's» waarin melding wordt gemaakt van het rapport van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)?1

Ja.

Vraag 2

Kent u het bedoelde rapport «Gezondheid in krimpregio's: Verdiepingsstudie» van het RIVM?

Ja.

Vraag 3

Hoe oordeelt u de uitkomst dat 24% van de mensen in de krimpgebieden zich minder gezond voelt tegen 19% gemiddeld?

Uit het rapport Gezondheid in krimpregio’s (RIVM rapport 270171003/2011) bleek al dat de ervaren gezondheid van mensen die in krimpregio’s wonen over het algemeen wat minder goed is dan in de rest van Nederland. Deze verschillen konden toen maar voor een deel verklaard worden door de bevolkingskenmerken (geslacht, leeftijd, etniciteit, opleidingsniveau, inkomen en huishoudenstype). Uit de verdiepingsstudie van 2014 blijkt dat vooral de sociaaleconomische situatie in de krimpregio’s sterk samenhangt met de gezondheid van de inwoners van de krimpregio’s. Dat de sociaaleconomische status van mensen en de omgeving waarin zij wonen en werken bepalend kunnen zijn voor hun gezondheid is reeds langer bekend.

Vraag 4

Bent u van mening dat mensen in krimpregio's gelijke rechten hebben op een goede gezondheid?

In eerste instantie is gezondheid van mensen zelf. Dit betekent dat mensen zelf in eerste instantie aan zet zijn. Het kabinet staat voor eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht van mensen. Het is daarbij wel van belang dat iedereen gelijke informatie heeft om de gezonde keuze te maken. Hierin is een belangrijke taak voor de overheid weggelegd. Om in de Nederlandse samenleving goed te kunnen functioneren is het ook noodzakelijk dat iedereen over voldoende basisvaardigheden beschikt. Ook daar zet de overheid zich voor in.
Daarnaast zijn er ook veel factoren waar mensen zelf geen invloed op hebben, zoals leefstijl, de leefomgeving, of werkomstandigheden. Met het Nationaal Programma Preventie «Alles is Gezondheid…» wordt ook op deze factoren stevig ingezet.

Vraag 5

Hoe oordeelt u over de constatering dat de minder gunstige sociaal-economische situatie van mensen in deze regio's een oorzaak is?

Het is reeds langer bekend dat de sociaaleconomische status van mensen en hun omgeving bepalende factoren kunnen zijn voor hun gezondheid. Daarom heeft het Kabinet met het programma «Alles is Gezondheid» fors ingezet op het verminderen van gezondheidsachterstanden. Activiteiten richten zich daarbij op die groepen die de grootste gezondheidsrisico’s lopen, zowel wat betreft de lichamelijke als de psychische gezondheid. Naast de sociaaleconomische situatie van mensen kijkt het programma ook naar de fysieke en sociale leefomgeving van mensen.
Onderdeel van programma «Alles is Gezondheid…» is het stimuleringsprogramma voor de lokale aanpak van gezondheidsachterstanden. Dit programma richt zich met name ook op wijken in krimpregio’s en plattelandsgebieden.
Overigens maakt de RIVM studie duidelijk dat er verschillen te constateren vallen tussen de krimpgebieden: in Zuid-Limburg en Groningen hangen de gezondheidsverschillen vooral samen met sociaaleconomische factoren, in Zeeland met de leeftijdsopbouw.

Vraag 6

Erkent u dat tot op heden de sociaal-economische gezondheidsverschillen in Nederland vooral aandacht krijgen in buurten (bijvoorbeeld krachtwijken) van grotere steden? Vindt u vergelijkbare aandacht voor krimpgebieden in de rede liggen?

Nee. Vanuit het Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling ondersteunt het Rijk sinds 2009 lokale en regionale partijen bij het aanpakken van de problematiek rond bevolkingsdaling/bevolkingstransities. Deze aanpak richt zich op de thema’s wonen en ruimte, economische vitaliteit en voorzieningen (inclusief zorg). Het Rijk heeft in 2012 met de drie provincies waarin de krimpgebieden gelegen zijn convenanten afgesloten, waarin ook afspraken zijn gemaakt over de zorg. Lessen die in de wijken in grote steden zijn geleerd over de aanpak van gezondheidsverschillen, kunnen bij de ontwikkeling van aanpakken in de krimpgebieden worden gebruikt.

Vraag 7

Bent u van mening dat in een welvarend land als Nederland iedereen gelijke rechten op goede gezondheid heeft ongeacht de sociaal-economische situatie en ongeacht of iemand in een grote stad of in een krimpgebied woont?

Zoals in het antwoord op vraag vier verwoord, wordt gezondheid bepaald door een combinatie van factoren waarop mensen zelf soms wel en soms geen invloed hebben. Daar waar het gaat om factoren waar mensen zelf wel invloed op hebben, zoals leefstijl, moet iedereen een gelijke kans hebben om de gezonde keus te maken. Daar waar het factoren betreft waar mensen zelf weinig of geen invloed op hebben, worden bijvoorbeeld het programma «Alles is Gezondheid…» en het stimuleringsprogramma voor de lokale aanpak van gezondheidsachterstanden ingezet om gelijke kansen te creëren. Ongeacht de sociaaleconomische situatie en ongeacht of iemand in een grote stad of in een krimpgebied woont.

Vraag 8

Erkent u dat de minder goed ervaren gezondheid in deze regio's, de vergrijzende bevolking en de afnemende bevolking invloed zullen hebben op de vraag?

Ja.

Vraag 9

Erkent u dat een aandachtspunt voor beleidsmakers daarom moet zijn dat in deze gebieden de zorg goed moet aansluiten bij de behoefte en dat er in deze dunbevolkte gebieden soms andere voorzieningen vereist zijn dan in een stad? Zo nee, waarom niet?

Ja, zorg moet aansluiten op de behoefte. Op lokaal en regionaal niveau kan men er het beste voor zorgen dat vraag en aanbod op elkaar aansluiten en een passend zorgaanbod creëren. Nabijheid van zorg, ook voor de patiënt/burger in de krimpregio’s, is één van de speerpunten van het beleid. De minister van VWS heeft onder andere tijdens het Algemeen Overleg Ziekenhuiszorg van 26 maart 2014 toegezegd de Tweede Kamer een visie op de curatieve zorg in krimpregio’s toe te zenden. Uw Kamer ontvangt deze brief na de zomer. In deze brief wordt onder andere ingegaan op experimenteermogelijkheden, verantwoordelijkheden met betrekking tot spoedeisende hulp, de rol van de zorgverzekeraar en samenwerking in krimpregio's. Na de zomer ontvangt u tevens de reactie op de verdiepingsstudie van het RIVM naar gezondheid in krimpregio’s.
Op 4 juni jl. heeft de minister voor Wonen en Rijksdienst samen met de Staatssecretaris van VWS de brief Transitieagenda Langer zelfstandig wonen gestuurd (Kamerstukken II 2013–2014, 32 847 nr. 121). Hierin geeft het kabinet aan wat de rol van de rijksoverheid is om het langer zelfstandig wonen voor mensen met behoefte aan zorg en ondersteuning mogelijk te maken.

Vraag 10

Zijn u goede voorbeelden in Nederland bekend, waardoor gezamenlijke inspanning de sociaal-economische gezondheidsverschillen succesvol worden teruggedrongen?

Ja, er zijn voorbeelden te noemen waarbij sociaaleconomische gezondheidsverschillen worden teruggedrongen door een gezamenlijke inspanning van partijen. De resultaten in Utrecht Overvecht zijn positief:
Ook de resultaten van Urban40 (onderzoek van de Universiteit van Amsterdam, Maastricht University en het RIVM naar investeringen in 40 achterstandswijken en de effecten daarvan op gezondheid) zijn positief. Investeringen hadden een positief effect op de gezondheid, met name daar waar op grote schaal maatregelen werden doorgevoerd die meerdere thema’s tegelijk bestreken. Ook in wijken waarin expliciet aandacht was besteed aan het thema gezondheid (onder de noemer «experiment gezonde wijk») veranderde de gezondheid van bewoners op een aantal punten en in relatief korte tijd ten goede.
Uit divers onderzoek blijkt ook dat maatregelen die in het kader van gezondheidsbescherming worden genomen, zoals zoutreductie en het verwijderen van transvetten (wat ook door partijen gezamenlijk wordt gedaan) vooral effect hebben op mensen met een lage opleiding.
Specifiek in de krimpgebieden lopen verschillende initiatieven. GoedLeven in Zeeuws-Vlaanderen is een programma dat door een integrale aanpak en brede samenwerking onder andere betere zorg wil realiseren. In Noord Nederland is met behulp van een screeningsinstrument veel inzicht gegeven in hoe ouderen, ook in de krimpgebieden in Groningen, hun gezondheid, kwetsbaarheid en welbevinden ervaren. Dit inzicht heeft geleid tot meer vraaggestuurde interventies. Binnen het stimuleringsprogramma voor de lokale aanpak van gezondheidsachterstanden zal daarnaast meer ervaring worden opgedaan met de integrale aanpak van gezondheidsachterstanden, ook in krimpgebieden. Een belangrijk doel van het stimuleringsprogramma is om deze kennis op te schalen en te verspreiden zodat ook andere gemeenten hier hun voordeel mee kunnen doen.

Vraag 11

Hoe beoordeelt u de taken en mogelijkheden van de lokale, provinciale en landelijke overheid om sociaal-economische en regionale gezondheidsverschillen terug te dringen?

De belangrijkste aangrijpingspunten voor de aanpak van sociaaleconomische gezondheidsverschillen liggen op lokaal niveau, dichtbij de mensen, partijen en partners waar het om gaat. Dit is ook de reden dat de focus van het stimuleringsprogramma op een lokale aanpak ligt en dat het beleid voor zorg nog meer gedecentraliseerd wordt. Uitwisseling van kennis en ervaring kan vervolgens op regionaal of landelijk niveau plaatsvinden. Daarbij moet worden opgemerkt dat het hier een erg taaie problematiek betreft, die een langdurige inspanning vergt.
In het Interbestuurlijk Actieplan Bevolking (2009) en de Interbestuurlijke Voortgangsrapportages Bevolkingsdaling (2011/2012) is de aanpak van de gevolgen van bevolkingsdaling en andere demografische veranderingen vastgelegd, waarbij ook gekozen is voor een interbestuurlijke aanpak met primaire verantwoordelijkheid voor gemeenten en een regierol (in het bijzonder in het fysieke domein) voor provincies. Bij deze aanpak spelen ook maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en actieve burgers een belangrijke rol.
Zie beantwoording Kamervragen 30/11/2011 2011Z22428

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «NZa passeert Openbaar Ministerie in groot fraudeonderzoek»?1

Wij hebben kennisgenomen van de berichtgeving. Voor de beantwoording van deze vragen verwijzen wij naar de brief «Jaarrekeningentraject en afstemming NZa en OM» die uw Kamer 26 juni jongstleden heeft ontvangen.

Vraag 2

Heeft de NZa in overleg met het OM besloten alleen een bestuurlijke boete op te leggen, en af te zien van een strafrechtelijk onderzoek?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Klopt het dat het OM wel aanknopingspunten zag voor vervolging in deze fraudezaak?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Is het tripartiet protocol in deze fraudezaak correct gevolgd? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Is het gebruikelijk dat een overheidsorgaan strafrechtelijke vervolging voorkomt door snel een bestuurlijke boete op te leggen?

In het Nederlandse toezichthoudsysteem is het algemene adagium dat onrechtmatigheden zo veel mogelijk in het bestuursrecht worden aangepakt. Het CSO Zorg is ingesteld om zaken waarin zich een samenloop van het bestuurs- en het strafrecht voordoet, te bespreken. Deze samenloop is er in geval van een verdenking van strafbare feiten die tevens op grond van de Wet Marktordening Gezondheidszorg beboetbare feiten vormen, of dat nu overtredingen (schuld) of misdrijven (opzet) betreffen. Dergelijke feiten mogen slechts eenmaal worden bestraft op grond van het zogenoemde «ne bis in idem» beginsel dat onder meer in art. 5:44 Awb en art. 68 WvSr is vastgelegd.
Op grond van artikel 5:44, lid 2, van de Algemene wet bestuursrecht dient het bestuursorgaan (in dit geval de NZa), indien de gedraging tevens een strafbaar feit is, deze aan de officier van justitie voor te leggen. De NZa heeft medegedeeld de geconstateerde feiten als overtredingen aan te merken en aangegeven dat er van opzet niet is gebleken. De vraag of de zaak zich uiteindelijk ook leent voor strafrechtelijke afdoening is in hoge mate afhankelijk van de vraag of er sprake was van opzet of niet. De NZa heeft zelfstandig, op basis van het beschikbare onderzoeksmateriaal, de conclusie getrokken dat er in het onderhavige geval van opzet niet is gebleken en de gedraging derhalve niet tevens een strafbaar feit opleverde. Hiermee heeft de NZa gehandeld conform deze wettelijke bepaling. Het vormen van een strafrechtelijk inhoudelijk oordeel door het OM op basis van het feitencomplex zoals weergegeven in het onderzoeksrapport was derhalve niet aan de orde.

Vraag 6

Welk effect heeft een bestuurlijke boete op de zorgkosten, en welk effect heeft strafrechtelijke vervolging? Wat heeft uw voorkeur?

In algemene zin kan niet worden aangegeven wat het (verschil in) effect is van een bestuurlijke boete op de zorgkosten ten opzichte van een strafrechtelijke vervolging. Zowel de bestuurlijke boete als een strafoplegging die kan volgen na strafrechtelijke vervolging heeft een punitief karakter. Overigens bestaan ook in het strafrecht mogelijkheden om onterecht genoten voordeel af te pakken.
In dit geval heeft het bestuurlijke toezicht geleid tot terugbetaling van onterechte declaraties door het St. Antonius Ziekenhuis. Inmiddels heeft de ziekenhuissector de handschoen zelf opgepakt om iedere twijfel over goede of verkeerde declaraties weg te nemen. Het is voor het eerst dat ziekenhuizen de hele administratie doorspitten over de twee voorgaande jaren (i.e. 2012 en 2013).

Vraag 7

Welke personen hebben het NZa-onderzoek bij het St. Antonius Ziekenhuis uitgevoerd?

De NZa heeft gemeld dat dit medewerkers zijn die op grond van artikel 72 van de Wet marktordening gezondheidszorg zijn aangesteld als toezichthouder.

Vraag 8

Zijn de onderzoekers in het verleden direct of indirect betrokken geweest bij het St. Antonius Ziekenhuis? Zo ja, in welke hoedanigheid?

De NZa heeft gemeld dat er geen sprake is van betrokkenheid door de onderzoekers.

Vraag 9

Bent u van mening dat de NZa voldoende afstand houdt tot de instellingen waarop zij toezicht houdt?

Ja. Het staat voorop dat de NZa als (markt)toezichthouder onafhankelijk moet opereren van de zorgaanbieders en ziektekostenverzekeraars waarop zij toe ziet. Voor de regulerende taken is de NZa verplicht kennis te vergaren omtrent feiten en af te wegen belangen bij het nemen van haar besluiten. De NZa maakt daarbij gebruik van veldpartijen. Dit betekent dat de input van veldpartijen wordt meegenomen bij het ontwikkelen van beleid door de NZa (voor zover vallend binnen het mandaat van de NZa). Formele vaststelling van het beleid vindt plaats binnen de Raad van Bestuur van de NZa, die hierover onafhankelijk besluit. Om de onafhankelijkheid van (markt)toezicht te borgen bestaat binnen de NZa een organisatorische scheiding tussen toezicht en handhaving enerzijds en regulering anderzijds.

Vraag 10

Deelt u de mening dat fraude nooit mag lonen, en dat fraudeurs altijd door het OM vervolgd moeten worden?

Wij vinden fraude en onrechtmatige declaraties in de zorg niet acceptabel. Het zet de betaalbaarheid en de solidariteit van het stelsel onder druk en ondermijnt de vertrouwen in overheidsinstituties.
De middelen die bestemd zijn voor de zorg moeten op een goede manier worden besteed. Dat vereist een cultuur waarin alle partijen integer omgaan met zorggeld en de geldende wetten en regels naleven. Als blijkt dat de regels niet worden nageleefd, treden toezichthouders en opsporingsdiensten daar gericht tegen op. In algemene zin is van belang dat fraude alleen met een integrale aanpak op een effectieve manier voorkomen en bestreden kan worden. Alleen als wordt ingezet op gerichte aandacht voor preventie (waaronder goede voorlichting, fraudebestendige wet- en regelgeving), controle, toezicht en handhaving kan sprake zijn van een effectieve aanpak. Met een dergelijke integrale aanpak is het ook mogelijk de inzet van het strafrecht goed af te stemmen op wat andere partijen in de handhavingsketen doen.

Vraag 11

Wat gaat u doen om er voor te zorgen dat het OM nooit meer op een dergelijke wijze door de NZa wordt tegengewerkt, dan wel belemmerd in de opsporing en vervolging van fraudeurs?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel: «In de watten gelegd»?1

Ik ben bekend met dit artikel.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de in het artikel beschreven praktijk valt onder seksuele handelingen en derhalve niet onder AWBZ-verzekerde zorg?

De praktijk van een seksueel hulpverlener valt onder seksuele hulpverlening. Dit is geen AWBZ-verzekerde zorg. Ik deel uw mening.

Vraag 3

Wat is uw reactie op de constatering in het artikel dat de geïnterviewde seksueel hulpverlener in sommige gevallen wordt betaald uit pgb-middelen?

Dat de seksueel hulpverlener vermeldt dat zij in sommige gevallen wordt betaald uit pgb-middelen verbaast mij, omdat het hier gaat om handelingen die niet vallen onder verzekerde zorg. De budgethouder dient aan het zorgkantoor te verantwoorden welke zorg hij heeft ingekocht. Deze zorg valt niet onder verzekerde zorg en zal daarom na controle op de verantwoording van de besteding van het budget door het zorgkantoor opgemerkt en afgewezen moeten worden.

Vraag 4

Kunt u aangeven, in vervolg op het antwoord op eerder gestelde vragen, dat zorgkantoren, indien zij constateren dat het pgb besteed is aan seksuele handelingen, verantwoording van dergelijke kosten zullen afwijzen2 – hoe vaak verantwoordingen met dergelijke posten worden ingediend en hoe vaak deze ook daadwerkelijk worden afgewezen?

Wanneer zorgkantoren constateren dat er een verantwoording is gedaan over pgb-geld dat is besteed aan seksuele handelingen, dan zullen zij dit afwijzen. Dit soort specifieke afwijzingen wordt niet gemonitord. Ik beschik niet over deze gegevens.

Vraag 5

Bent u van mening dat het voor cliënten voldoende duidelijk is dat zij het pgb niet voor seksuele handelingen mogen gebruiken?

Er bestaat een vergoedingenlijst voor het pgb die gemaakt is door zorgkantoren en Per Saldo en op de websites van deze organisaties te vinden is. Deze lijst kan een budgethouder raadplegen om te controleren of de zorg die hij wil inkopen wel verzekerde zorg is. Seksuele dienstverlening is hierop vermeld als niet verzekerde zorg.

Vraag 1

Kent u het bericht «Meer asielzoekers vinden onderdak in EU in 2013»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de asielinstroom in Nederland tot op heden veel hoger ligt dan in de eerste maanden van 2013?

Ja. De asielinstroom in de algemene asielprocedure (AA) over de eerste 4 maanden van 2013 lag op 5.320. In de vergelijkbare periode in 2014 lag dit aantal op 7.760.

Vraag 3

Worden alle asielzoekers in Nederland medisch gescreend en onderzocht op b.v. HIV en TBC? Wat zijn de gemiddelde kosten hiervan per asielzoeker?

In principe worden alle asielzoekers bij binnenkomst in Nederland enkel gescreend op tuberculose om zo het gevaar van tuberculosebesmetting voor de Nederlandse samenleving te beperken. De gemiddelde kosten per asielzoeker voor deze screening bedragen ongeveer € 58,– per onderzoek bij een instroom van 15.000 personen. In de kosten is echter een groot deel vaste kosten verdisconteerd, waardoor bij hogere aantallen de kosten per onderzoek afnemen.

Vraag 4

Wat is uw schatting van deze kosten voor asielzoekers voor 2013 en 2014, gelet op de kosten die in 2012 € 72 mln. bedroegen?

De kosten voor de (curatieve) medische zorg voor asielzoekers voor 2013 bedroeg € 72,6 miljoen. Gelet op het grillige verloop van de asielinstroom op dit moment is niet goed in te schatten hoe hoog de totale asielinstroom voor 2014 zal zijn. Dit betekent ook dat een inschatting van de totale kosten voor de medische zorg voor asielzoekers voor 2014 niet kan worden gegeven. De gemiddelde kosten voor de (curatieve) medische zorg per asielzoeker bedroegen in 2013 € 4.870. Het is niet de verwachting dat deze gemiddelde kosten in 2014 zullen toenemen.

Vraag 5

Bent u ervan op de hoogte dat de staatssecretaris voor Veiligheid en Justitie onlangs sprak over mogelijk 65.000 asielzoekers voor het einde van dit jaar? Wat zou een dergelijke instroom van asielzoekers betekenen voor de medische kosten?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Waar haalt u extra budget vandaan om de verwachte hogere kosten voor medische zorg aan asielzoekers te betalen?

De kosten voor eerstejaars asielopvang van asielzoekers uit DAC-landen worden toegerekend aan het budget ontwikkelingssamenwerking (ODA). Door de verhoogde raming van de asielinstroom neemt de toerekening aan ODA toe. Vanuit de verhoogde ODA-toerekening kunnen de extra opvangkosten, waaronder de kosten voor medische zorg, worden betaald.

Vraag 7

Waarom krijgen vrouwelijke asielzoekers, in tegenstelling tot Nederlandse vrouwen boven de 21, wel gratis anticonceptiemiddelen uit het basispakket?

In 2007 is vergoeding van anticonceptie weer opgenomen in het pakket voor asielzoekers, omdat uit onderzoek is gebleken dat een substantieel aantal van de abortussen bij asielzoekers te herleiden bleek op de (financiële) onbereikbaarheid van voorbehoedsmiddelen voor deze doelgroep.

Vraag 8

Kunt u een overzicht geven van alle zorg die asielzoekers gratis krijgen, maar waar Nederlanders een eigen bijdrage voor moeten neer tellen, of alles zelf moeten betalen?

In de Regeling Zorg Asielzoekers is opgenomen dat alle eigen bijdragen worden vergoed. Dit betreft voornamelijk eigen bijdragen geneesmiddelen, hulpmiddelen, kraamzorg en fysiotherapie (alleen bij chronisch indicaties).

Vraag 9

Waarom valt medische zorg voor asielzoekers niet onder het eigen risico?

De medische zorg voor asielzoekers wordt volledig vergoed door de Nederlandse overheid. Het instellen van een eigen risico zou betekenen dat de Nederlandse overheid dit voor asielzoekers aan zichzelf vergoedt. Dit en de extra bijkomende administratieve lasten maken het invoeren van een eigen risico niet wenselijk.

Vraag 10

Bent u bereid alleen medisch noodzakelijk zorg te vergoeden voor asielzoekers? Zo nee, waarom niet?

Tijdens het VAO van 19 juni 2014 naar aanleiding van het algemeen overleg over de medische zorg voor vreemdelingen van 28 mei 2014, hebben de leden Fritsma en Klever (PVV) op dit punt een motie ingediend. In reactie hierop heeft de Minister van VWS aangegeven hiertoe niet bereid te zijn en ook waarom. Bij stemming van 24 juni 2014 is deze motie verworpen.

Vraag 1

Kent u het bericht «Half miljoen vertrekregeling voor bestuurder VUmc»?1 Herinnert u zich uw antwoorden op eerdere vragen over vertrekregelingen bij het VUmc (Medisch Centrum van de Vrije Universiteit)?2

Ja, ik ken het bericht. Ik heb die eerdere antwoorden nu terug gelezen.

Vraag 2

Is het waar dat de voormalig bestuurder van het VUmc een gouden handdruk heeft ontvangen van bijna € 327.000 en bovendien nog acht maanden werd doorbetaald (= € 167.000) terwijl hij feitelijk niet meer werkzaam was bij VUmc? Gedurende welke acht maanden is het loon doorbetaald? Was de Wet normering topinkomens (WNT) toen al van kracht?

In de jaarrekening staat dat de bestuurder per 1 september 2012 als bestuurder is terug getreden en dat zijn arbeidsovereenkomst per 30 april 2013 is geëindigd. In de tussentijd gold dat de bestuurder met betaald verlof was. Verder is in de jaarrekening gemeld dat betrokkene door de Raad van Toezicht een vergoeding van te derven inkomsten over meerdere jaren is verstrekt van 326.700 euro. In het voorliggende geval gaat het, aldus VUMC, om een eerder gemaakte afspraak (2007) die een opzegtermijn kende plus een vergoeding. De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) is van toepassing op het betaalde buitengewoon verlof voor zover genoten in 2013 en op de verstrekte vergoeding. Omdat de afspraken hierover voor de inwerkingtreding van deze wet zijn gemaakt, vallen deze waarschijnlijk onder het overgangsrecht.

Vraag 3

Hoe verhoudt de loondoorbetaling zich tot artikelen 2.10, lid 3 en 3.7, lid 3 van de WNT waarin is opgenomen «Partijen komen niet overeen het dienstverband op een later tijdstip te beëindigen dan het tijdstip waarop de topfunctionaris de uitoefening van zijn taken beëindigt»? Is deze doorbetaling in strijd met de WNT? Zo ja, gaat u dit bedrag terugvorderen van bestuurder in kwestie of van het VUmc?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat deze vertrekregelingen absoluut ongewenst zijn en dat alles op alles moet worden gezet om te voorkomen dat deze vertrekregelingen – ook al zijn ze afgesproken voor de inwerkingtreding van de WNT – in de toekomst nog worden uitgekeerd van belasting- of premiegeld?

Ik deel de mening dat dergelijke vertrekregelingen in de toekomst ongewenst zijn. De invoering van de WNT had het oogmerk inkomens en vertrekregelingen te normeren. Zorgvuldige wetgeving vereist het regelen van overgangsrecht. Aan het overgangsrecht kan en wil ik dan ook niet tornen, zoals het kabinet ook al heeft geantwoord naar aanleiding van vragen over de Actiz 50 (TK 30 111 nr. 70). Indien desondanks vrijwillig tot versobering wordt overgaan, juich ik dat uiteraard van harte toe, hetgeen in de Beleidsregels toepassing WNT 2014, vastgesteld bij Besluit van 20 juni jl nog eens is benadrukt.

Vraag 5

Wanneer is de hoogte van de vertrekregeling bepaald? Is dat bij indiensttreding gebeurd of bij, of kort voor, vertrek? Indien dat laatste het geval is, hoe beoordeelt u het feit dat partijen een dermate hoge vertrekregeling zijn overeengekomen, zo kort voor het inwerkingtreden van de WNT? Zijn er juridische instrumenten om deze vertrekregeling te beperken tot maximaal € 75.000? Zo ja, bent u bereid deze in te zetten?

Volgens het jaarverslag heeft de Raad van Toezicht zich op het standpunt gesteld dat eerder gemaakte arbeidsrechtelijke afspraken geëerbiedigd dienden te worden (pag. 7 jaarverslag). In het voorliggende geval gaat het, aldus VUMC, om een eerder gemaakte afspraak (2007) die een opzegtermijn kende plus een vergoeding die zich baseert op de kantonrechtersformule, maar waar wel een plafond was ingebouwd. Daardoor valt de regeling lager uit dan bij een simpele toepassing van de kantonrechtersformule. Een gang naar de rechter had, volgens UMC, een groot risico op een duurdere uitkomst. Zie ook de antwoorden op vragen 2, 3 en 4.

Vraag 6

Is het waar dat de afkoopsom door het VUmc is beschreven als «een vergoeding van te derven inkomsten over meerdere jaren»?3 Zo ja, hoe verhoudt dit zich tot het feit dat betreffende bestuurder negen maanden na zijn ontslag bestuursvoorzitter werd van zorginstelling De Forensische Zorgspecialisten?

Ja, zo staat dat op pag. 45 van de jaarrekening beschreven. Het kenmerk van zo’n vergoeding is dat het recht daarop ontstaat bij ontslag, direct betaalbaar is bij het ontslag en er geen anticumulatiebeding in staat. In het voorliggende geval maakte, aldus VUMC, een betaling verspreid over twee jaren (een eerste termijn een maand na de einddatum en de tweede uiterlijk 31 januari 2014) onderdeel van de regeling uit.

Vraag 7

Waarom is deze vertrekregeling niet meteen naar buiten gebracht? Hoe beoordeelt u deze weinig transparante manier van openbaar maken? Deelt u de mening dat het erop lijkt dat het VUmc en betrokken bestuurder deze regeling voor de buitenwereld verborgen hebben willen houden? Kunt u hierover helderheid verschaffen?

Het is niet voorgeschreven dat vertrekregelingen in de publiciteit worden gebracht. In het geval van zorginstellingen en andere onder de WNT vallende rechtspersonen is het echter verplicht om de kosten ervan in het jaarverslag te vermelden. Dat is hier ook gebeurd in het verslagjaar dat deze kosten zich voor deden, nl. 2013.

Vraag 1

Heeft u het NOS-bericht «separeercel nog te vaak gebruikt» gelezen en het Nieuwsuur-item over het desbetreffende Argus-rapport gezien?1 2

Ja.

Vraag 2

Welk oordeel heeft u over het feit dat 60 psychiatrische patiënten in 2012 langdurig opgesloten zaten in de separeercel? Hoe oordeelt u over het feit dat gedurende 2012 10.000 maal gebruik is gemaakt van de separaarcel? Deelt u de mening dat deze aantallen ondanks de dalende trend ook nog steeds veel te hoog zijn?

Separeren is een ultimum remedium en moet onder strikte voorwaarden uitgevoerd. Ik acht het van groot belang dat instellingen zich maximaal inspannen om separeren te voorkomen en wanneer het echt niet anders kan, de duur zo kort mogelijk houden, alternatieven te verkennen en tijdige consultatie in te schakelen.
Overigens hecht ik eraan te benadrukken dat het niet alleen om de frequentie, maar vooral om de duur gaat. Over de langdurige separaties kan gezegd worden dat in 2012 een verschuiving is opgetreden naar kortere duur van separatie. Dit is een voortzetting van een trend in de afgelopen 5 jaar, waarin te zien is dat de separatieduur met 50% is afgenomen.
Uit navraag bij het Casusregister Argus blijkt dat het genoemde aantal van 60 patiënten niet in overeenstemming is met het daadwerkelijke aantal patiënten dat langer dan drie maanden werd gesepareerd. Het gaat om 32 patiënten die meer dan 90 dagen aaneengesloten werden gesepareerd. Daarnaast zijn er patiënten die meer dan één keer soms voor enkele dagen, soms voor enkele weken worden gesepareerd met enige tijd ertussen en in totaal langer dan drie maanden werden gesepareerd. Het Casusregister Argus heeft die patiënten ook meegeteld en komt dan uit op een aantal van 60 patiënten.
Het feit dat het aantal patiënten dat langer dan drie maanden is gesepareerd lager is dan in het rapport vermeld doet niet af aan het feit dat separeren echt als uiterste middel moet worden ingezet. Ik vind het belangrijk dat met deze groep patiënten heel zorgvuldig wordt omgegaan en dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) erop toeziet dat hierbij het toetsingskader «terugdringen separeren» zorgvuldig wordt toegepast. Daar waar de IGZ constateert dat de (langdurige) separatie niet conform de normen wordt toegepast, treedt zij handhavend op en zal zij de instelling aanspreken op haar verantwoordelijkheden.

Vraag 3

Welke acties heeft u tot nu toe ingezet om het aantal psychiatrische patiënten in de separeercel te reduceren? Tot welke concrete resultaten hebben deze acties geleid en in hoeverre stemt dit u tevreden?

Vanaf 2006 was via een beleidsregel jaarlijks geld beschikbaar om projecten te stimuleren die dwang en drang wilden terugdringen. Deze beleidsregel is per 2013 gestopt. In 2010 is door het veld een gezamenlijke visie ontwikkeld, die in een intentieverklaring is vastgelegd. Met de middelen uit de beleidsregel dwang en drang werden alternatieven ontwikkeld, hetgeen in 2011 resulteerde in een inventarisatie van goede voorbeelden namelijk het rapport «Best practises rondom dwangreductie in de ggz». Een goed voorbeeld is bijvoorbeeld de High Intensive Care/Intensive Care Units (HIC/ICU’s). Op een aantal plekken in het land zijn inmiddels HIC/ICU’s ontwikkeld die als voorbeeld dienen voor alle ggz-instellingen.
In 2012 is verder ingezet op het leveren van verantwoorde en veilige zorg en zijn de ggz-instellingen verplicht de vrijheidsbeperkende maatregelen te registreren conform de Argus-gegevensset. In 2013 heeft de IGZ een groot deel van de instellingen die separatie toepassen bezocht en intensief toezicht gehouden op basis van het toetsingskader «terugdringen separeren». Het toetsingskader bevat de normen waaraan minimaal moet worden voldaan o.a. geen eenzame opsluiting en consultaties bij langdurige verplichte zorg.
In het Bestuursakkoord GGZ 2013–2014 en het Onderhandelaarsresultaat GGZ 2014–2017 heb ik, samen met alle betrokken partijen, aangegeven dat het belangrijk blijft dat er continue aandacht is voor het terugdringen van dwang en drang in de GGZ. Ik zal blijven inzetten op een cultuuromslag en het landelijk monitoren van trends op het gebied van dwang en drang.

Vraag 4

Welke conclusies trekt u uit de constatering dat er zeer grote verschillen bestaan tussen ggz-instellingen bij de inzet van dwangtoepassingen? Vindt u deze verschillen wenselijk? Hoe gaat u het gebruik van best-practises stimuleren?

Het Argus rapport laat zien dat het beleid met betrekking tot het terugdringen van dwang en drang effect heeft. De meeste ggz-instellingen die in een eerder stadium dwangreductie hebben bereikt, hebben deze ook weten vast te houden. Tegelijk bestaan er nog aanmerkelijke verschillen tussen instellingen. Ik realiseer me dat verschillen in de kans op separatie bij ggz-instellingen er altijd zullen zijn door bijvoorbeeld een verschil in patiëntenpopulatie. De verschillen die blijken uit dit rapport laten zien dat ggz-instellingen nog veel van elkaar kunnen leren. Het delen en verspreiden van kennis over de goede voorbeelden zal zeker bijdragen aan het verder terugdringen van dwang en drang in de ggz. GGZ Nederland heeft aangegeven dit te ondersteunen door de frequentie van de platformbijeenkomsten Dwang en Drang te verhogen, waarin kennis uitgewisseld wordt. De brancheorganisatie zal haar leden actief benaderen om deel te nemen aan deze bijeenkomsten. Daarnaast adviseert GGZ Nederland haar leden om nauw samen te werken met de cliëntenraden bij het beleid rondom het verminderen van separaties. In het najaar zal de platformbijeenkomst Dwang en Drang in het teken staan van uitkomsten van het rapport en deze bijeenkomst wordt georganiseerd in samenwerking met het Landelijk Platform GGZ (LPPGGZ). GGZ Nederland blijft verder haar leden actief stimuleren om, waar nodig (grosso modo na drie maanden langdurige separatie), externe expertise in te schakelen van het Centrum voor Consultatie en Expertise, of een andere vergelijkbare organisatie.
Ook zorgverzekeraars hebben de mogelijkheid om te sturen op het terugdringen van dwang en drang door middel van inkoopafspraken.
Landelijke (koepel)organisaties, zorgverleners, zorgverzekeraars, cliëntenverenigingen, familieorganisaties en overheid hebben elk hun eigen rol en verantwoordelijkheid om te komen tot het verbeteren van de kwaliteit van zorg en het terugdringen van dwang en drangtoepassingen in de GGZ. Alleen door samen met partijen te blijven samenwerken kunnen we de ingezette cultuurverandering in de GGZ in het kader van het terugdringen van dwang en drang die meerwaarde geven die het tot nu toe heeft gehad.

Vraag 5

Vindt u het ook onacceptabel dat het Centrum voor Consultatie en Expertise veel te weinig wordt ingezet als psychiatrische patiënten meer dan drie maanden in de separeercel verblijven? Hoe gaat u de raadpleging van het Centrum voor Consultatie en Expertise verplicht stellen voor instellingen indien patiënten lang in de separeercel verblijven?

Ik onderschrijf het belang van consultatie bij langdurige separaties door inschakeling van het Centrum voor Consultatie en Expertise of door inschakeling van een kwalitatief vergelijkbaar alternatief. Om het separeren verder terug te dringen introduceerde de IGZ in het toetsingskader «terugdringen separeren 2012–2013» een systeem van consultatie bij separaties die langer duren dan een week. De verplichte consultatie loopt op in intensiteit naarmate de separatie langer duurt. Het inschakelen van het Centrum voor Consultatie en Expertise is bij langdurige separaties niet verplicht, wel het inschakelen van externe consultatie. De IGZ ziet toe op naleving van het toetsingskader. Als de IGZ constateert dat ggz-instellingen zich niet aan de gestelde normen houden, zoals de consultatienorm, treedt de IGZ handhavend op. In haar rapport «terugdringen separeren» gaat de inspectie uitgebreider in op haar toezicht. Dit rapport verschijnt in het najaar 2014.

Vraag 6

Hoe heeft u het toezicht op het gebruik van de separeercel en raadpleging van het Centrum voor Consultatie en Expertise geregeld? Welke rol ziet u voor de Inspectie van de Gezondheidszorg? In hoeverre kunt u onderbouwen dat de beschikbare capaciteit voor de Inspectie van de Gezondheidszorg voldoende is om adequaat toezicht te houden?

De IGZ houdt risicogebaseerd toezicht op de veiligheid en kwaliteit van zorg. De inspectie ziet toe op tijdige consultatie in die gevallen, waar langdurig separeren onvermijdelijk is. De IGZ houdt intensief toezicht op basis van het toetsingskader terugdringen separeren 2012–2013, dat in december 2012 is vastgesteld. Dit toetsingskader bevat minimale normen waaraan door de ggz-instellingen moet worden voldaan. De vier normen waaraan moet worden voldaan zijn: 1. is al het nodige gedaan om separatie te voorkomen 2. is het registreren van de separaties volgens de Argus databaseset gedaan, 3. Separatie is geen eenzame opsluiting en 4. er worden normen gesteld voor verplichte consultatie.
De IGZ treedt handhavend op als blijkt dat ggz-instellingen zich niet aan de gestelde normen houden. Ik ben van oordeel dat met de beschikbare capaciteit bij de IGZ en de wijze waarop zij toeziet op het terugdringen van separeren, sprake is van een doelgerichte aanpak.

Vraag 7

Welke concrete, ambitieuze doelstellingen heeft u de komende vijf jaar en welke acties zet u in om deze doelstellingen te realiseren?

Op dit moment ligt ter behandeling een wetsvoorstel verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) in de Tweede Kamer dat de Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (Wet bopz) op termijn moet gaan vervangen. Het nieuwe wetsvoorstel beoogt onder andere de rechtspositie van de cliënt te versterken, de kwaliteit van verplichte zorg te verhogen, het toezicht doelgerichter te organiseren maar bovenal moet het wetsvoorstel de duur en de ernst van dwang verder voorkomen en beperken. De nadruk ligt op het beginsel dat verplichte zorg alleen als laatste redmiddel kan worden toegepast en de verplichte evaluatiemomenten van de verplichte zorg moeten er toe leiden dat de duur van de verplichte zorg tot een minimum beperkt. Reductie van dwang wordt ook mogelijk gemaakt doordat niet langer de opname in een instelling centraal staat, maar de behandeling. Deze behandeling kan ook ambulant worden verleend. Alle vormen van verplichte zorg, ook de ambulante vormen van verplichte zorg, moeten worden opgenomen in een zorgmachtiging die door de rechter wordt verleend. De mogelijkheid om ambulante zorg in een zorgmachtiging op te nemen, zal er naar verwachting toe leiden dat in een eerder stadium een lichtere interventie kan worden toegepast, die voorkomt dat de geestelijke gezondheid zodanig verslechtert dat een zwaardere vorm van verplichte zorg noodzakelijk wordt of een crisismaatregel moet worden genomen.
De cultuuromslag die nu gaande is en waarbij naar alternatieven wordt gezocht om dwang en drang te voorkomen, lichtere interventies de voorkeur hebben op zwaardere en waarbij de regie zoveel en zo lang mogelijk bij de patiënt wordt gelegd, vindt zijn weerslag in de op handen zijnde wetsvoorstel Wvggz.

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat het door u in het leven geroepen stagefonds zorg alleen beschikbaar is voor de intramurale zorg?1

Het stagefonds staat niet alleen open voor instellingen die intramurale zorg leveren, maar ook wel degelijk voor instellingen die extramurale zorg leveren. Intramurale en extramurale zorginstellingen worden volledig gelijk behandeld. Dat is al vanaf de start van het stagefonds in 2008. Gegeven de ook door u geconstateerde verschuivingen in de zorg is dat van wezenlijk belang.
De situatie in de blog waarnaar u verwijst heeft betrekking op iets anders. De instelling waar het daar om gaat levert namelijk geen zorg in het kader van de Zvw, de AWBZ, de Wmo of de Wet op de Jeugdzorg. Vanaf de start van het stagefonds is dat de voorwaarde waaraan instellingen dienen te voldoen.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat, zoals uit deze blog blijkt, grote inspanningen worden verricht door een leerbedrijf dat extramuraal werkt maar het toch geen vergoeding kan krijgen voor de stagebegeleiding?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Deelt u de mening dat ook de extramurale zorg gebruik zou moeten kunnen maken van het stagefonds, gezien de accentverschuiving van intramuraal naar extramuraal in de langdurige zorg?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Bent u bereid een aanpassing in de regelgeving te maken, zodat ook dit type opleidingen voor goede stagebegeleiding garant kan blijven staan?

Vanwege de hervormingen in de langdurige zorg en de jeugdzorg en het daarmee gepaard gaande onderscheid tussen enerzijds zorg in het kader van de Zvw, Wlz en de Jeugdwet en anderzijds ondersteuning in het kader van de Wmo 2015, dient ook een heroriëntatie op de reikwijdte van het stagefonds plaats te vinden. Voor het subsidiejaar 2014–2015 wordt alles nog bij het oude gelaten. Voor de periode daarna (vanaf subsidiejaar 2015–2016) wordt een nieuwe afweging gemaakt. De uitkomsten daarvan zullen tijdig aan de betrokken instellingen medegedeeld worden.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Gouden handdruk weggestuurde ziekenhuisbobo»?1

Mijn reactie is dat het goed is dat het kabinet ervoor heeft gezorgd dat zulke berichten op korte termijn niet meer kunnen verschijnen omdat de inwerkingtreding van de Wnt (wet normering topinkomens) een einde maakt aan bovenmatige inkomens en dito ontslagvergoedingen in de publieke en semipublieke sectoren.

Vraag 2

Kunt u uitleggen waarom een niet-functionerende bestuurder een half miljoen meekrijgt bij zijn gedwongen vertrek?

Uit het jaarverslag maak ik op dat de uitleg van de Raad van Toezicht van het VUMC is dat men de gemaakte afspraken uit de arbeidsovereenkomst met de betrokken bestuurder is nagekomen 2.

Vraag 3

Wie heeft deze truc met de gouden handdruk goedgekeurd?

De afronding van de arbeidsovereenkomst met bestuurders is een taak van Raden van Toezicht.

Vraag 4

Welke maatregelen gaat u treffen om een einde te maken aan deze schandalige vertreksommen voor oud-bestuurders die in opspraak zijn geraakt?

Zoals u weet is op 1 januari 2013 de Wnt (wet normering topinkomens) in werking getreden. Die wet normeert, naast de inkomens, ook de ontslagvergoedingen van bestuurders.

Vraag 5

Deelt u de mening dat disfunctionerende bestuurders op een zwarte lijst moeten komen? Zo ja, wanneer komt die lijst er? Zo nee, waarom niet?

Ik ben van mening dat Raden van Toezicht bij het vervullen van vacatures voor bestuurders alle zorgvuldigheid in acht moeten nemen en de eerdere loopbaan van kandidaten moeten nalopen op mogelijke factoren die zouden kunnen leiden tot de conclusie dat de betrokkene niet de geschikte persoon is voor de vacature. In het organiseren van een zwarte lijst en het organiseren van een organisatie om die lijst op te stellen, te actualiseren en te beheren, zie ik niets.

Vraag 1

Kent u het recente onderzoek van de Fair Labor Association in opdracht van Nestlé naar kinderarbeid en arbeidsomstandigheden bij de hazelnootoogst in de regio's Ordu en Giresun in Turkije, waaruit onder meer blijkt dat er sprake is van omvangrijke kinderarbeid (41% is jonger dan 18 jaar en de helft daarvan jonger dan 15 jaar), zeer lange werktijden (meer dan 11 uur per dag) en lonen onder het wettelijk minimumloon?1

Ja.

Vraag 2

Erkent u dat deze uitgebreide impactbeoordeling in grote lijnen overeenkomt met de situatie zoals die bij de Turkse hazelnootoogst in het algemeen geldt, mede omdat deze kwekers niet door Nestlé zelf zijn geselecteerd? Zo nee, waarom niet?

Het valt moeilijk te staven of de productieketen van Nestlé in de regio’s Ordu en Giresun representatief is voor de gehele hazelnootoogst in Turkije.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u deze ernstige situatie, mede gezien de door u ondersteunde activiteiten rond deze kwestie, waaronder de steun aan een project van de International Labour Organization (ILO) in Turkije in de Ordu-regio, dat in november 2012 is gestart en heeft geleid tot een actieplan dat met lokale overheden en maatschappelijke organisaties is besproken?2

De Turkse overheid erkent dit probleem en pakt dit ook aan als primair verantwoordelijke partij. Om samenwerking met andere verantwoordelijke partijen, zoals lokale overheden, boeren, tussenhandelaren en families te bevorderen, steunt Nederland het genoemde ILO-project waar ik ook in mijn antwoorden op eerdere Kamervragen naar verwezen heb3. Net als Europese afnemers ondersteun ook ik het vervolgproject, gericht op het in Turkije relatief nieuwe concept van samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld. Het oplossen van dit structurele probleem zal tijd vergen.

Vraag 4

Hebt u het probleem van kinderarbeid aan de orde gesteld tijdens de handelsmissie naar Turkije (2 tot 4 juni jl.)? Zo ja, kunt u de Kamer nader informeren over de resultaten?

Ik heb deze kwestie meerdere malen aan de orde gesteld tijdens mijn missie naar Turkije van 2 tot 4 juni. Zo was kinderarbeid het onderwerp van een bijeenkomst met de Turkse overheid, de ILO en de Nederlandse delegatie. Ik heb hier een bijdrage van 90.000 euro toegezegd aan het hierboven genoemde vervolgproject van de ILO. In een gesprek met vice-premier Babacan heb ik ook aandacht gevraagd voor deze kwestie. Hij gaf aan dat kinderarbeid in de agrarische sector in de afgelopen tien jaar is verminderd en dat Turkije zich blijft inspannen voor een verdere vermindering. Ik heb hem gezegd dat Nederland met Turkije wil blijven samenwerken op dit onderwerp.

Vraag 5

Bent u bereid om de situatie zoals geschetst in het onderzoek naar de productieketen van Nestlé opnieuw bij de Turkse autoriteiten en de ILO onder de aandacht te brengen en te vragen welke maatregelen zij hebben genomen of gaan nemen om te voorkomen dat de komende hazelnootoogst (augustus/september) opnieuw tot kinderarbeid en andere schendingen van arbeidsrechten zal leiden?

Deze zaken hebben en houden mijn voortdurende aandacht, zoals ook blijkt uit het feit dat ik dit onderwerp tijdens mijn laatste missie een voorname plek in het programma heb gegeven. Ik zal dan ook het gesprek en de samenwerking met de Turkse overheid over deze thema’s blijven aangaan.

Vraag 6

Bent u bereid om op basis van door Nederland gesteund onderzoek naar seizoensgebonden arbeidsmigratie3 ook de bredere problematiek van kinderarbeid en schending van arbeidsrechten in diverse sectoren, waaronder de katoensector, opnieuw bij de Turkse autoriteiten en de ILO onder de aandacht te brengen om de economische en sociale situatie van deze families op een effectieve en duurzame manier te verbeteren? Zo ja, welke actie onderneemt u?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Vindt u dat de transparantie van Nestlé over deze grote problemen in de keten, evenals het traceerbaar maken van de productieketen, is te prijzen, en dat van andere bedrijven die hazelnoten uit Turkije importeren en/of verkopen of verwerken in hun producten eenzelfde openheid en verantwoordelijkheid verwacht mag worden? Zo ja, welke actie onderneemt u richting bedrijven?

In lijn met het kabinetsbeleid wat betreft maatschappelijk verantwoord ondernemen, verwacht ik van bedrijven dat ze hun verantwoordelijkheid in de productieketen nemen.
Ik heb, in lijn met dit beleid, FNLI aangesproken op en gevraagd naar de manier waarop haar leden het probleem van kinderarbeid in de hazelnootketen aanpakken en hierover transparantie betrachten. FNLI geeft aan dat de voornaamste Nederlandse afnemers van hazelnoten uit Turkije de internationale bedrijven Nestlé, Ferrero, Mondelez en Unilever zijn, en dat zij deze problematiek geregeld onder de aandacht van haar leden brengt in samenwerking met de Europese brancheorganisatie. Deze laatste organiseert op initiatief van FNLI op 8 juli een bijeenkomst met bedrijven en «stakeholders» over wat zij kunnen doen aan het uitbannen van kinderarbeid in de hazelnootoogst in Turkije. FNLI geeft verder desgevraagd aan dat de genoemde bedrijven, naast deelname in het ILO-project, ook individueel activiteiten ondernemen in hun toeleveringsketen. Ferrero werkt bijvoorbeeld aan het realiseren van 100% traceerbaarheid in de hazelnootketen in 2020, Mondelez richt zich op verbetering van leefomstandigheden van de betreffende arbeiders en Unilever op verduurzaming van hun grondstoffen. Ik heb via FNLI Unilever gevraagd om hierbij ook aandacht te besteden aan de inkoop van hazelnoten.
Hiernaar gevraagd geeft het CBL aan dat supermarkten het belang van goede arbeidsomstandigheden onderschrijven voor alle producten die zij verkopen en dat zij aandacht voor dit thema vragen bij hun leveranciers. Het onderwerp arbeidsomstandigheden in de agroketen zal verder worden geagendeerd in een gesprek tussen de Staatssecretaris van Economische Zaken Dijksma en het CBL.

Vraag 8

Bent u bereid andere bedrijven die hazelnoten uit Turkije verkopen of verwerken in hun producten – waaronder Ahold, Unilever, Ferrero en Mondelez – te vragen wat zij doen om kinderarbeid én de daarmee samenhangende lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden te bestrijden en daarover openheid te geven?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 9

Bent u van mening dat ook supermarkten dit ernstige probleem bij hun leveranciers van (producten met) hazelnoten moeten aankaarten en moeten aandringen op gerichte actie en transparantie? Bent u bereid ook het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) hierop aan te spreken?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 10

Bent u bereid de Europese Commissie te vragen om de vóórtdurende kinderarbeid en slechte arbeidsomstandigheden bij seizoensgebonden landbouwwerkzaamheden aan de orde te stellen bij hun gesprekken en onderhandelingen met de Turkse regering?

In EU-verband wordt Turkije regelmatig aangesproken op kinderarbeid in het kader van de dialoog over het vervullen van de strenge toetredingscriteria. In deze context dringt de Europese Commissie er bij Turkije herhaaldelijk op aan de inspanningen tegen kinderarbeid verder op te voeren. Ook in haar laatste voortgangsrapport benadrukt de Commissie dat Turkije verdere maatregelen moet nemen om kinderarbeid aan te pakken.

Vraag 1

Kunt de Kamer tekst van het op 5 juni jongstleden gesloten zorgakkoord, inclusief de financiële onderbouwing, sturen?1

Over de uitwerking van het eerder met de fracties van VVD, PvdA, D66, CU en SGP gesloten principe-akkoord over het wetsvoorstel waarin artikel 13 van de Zorgverzekeringswet (Zvw) gewijzigd wordt, zijn op 5 juni jongstleden nadere afspraken gemaakt. Deze afspraken zijn door de partijen neergelegd in de door hen ingediende amendementen. Er is hiernaast geen sprake van een op schrift gesteld akkoord.
In de aanvullende hoofdlijnenakkoorden van juli 2013 voor de medische specialistische zorg (MSZ) en geestelijke gezondheidszorg (GGZ), zijn afspraken gemaakt over volumereductie. De doelstelling is om tot een structurele, landelijke volumegroei te komen van maximaal 1,5% in 2014, en van 1,0% in 2015 t/m 2017. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over het terugdringen van praktijkvariatie, spreiding en concentratie van zorg, substitutie van 2e naar 1e lijn en ambulantisering. Om de doelstellingen uit deze akkoorden te kunnen realiseren is afgesproken dat artikel 13 van de Zvw wordt gewijzigd waardoor verzekeraars de ruimte krijgen om selectief op kwaliteit en prijs in te kopen. Deze gezamenlijke inspanningen leiden tot een besparing van € 250 miljoen in 2014 oplopend tot € 1 miljard vanaf 2017 en maken onderdeel uit van het in de Miljoenennota 2014 gepresenteerde «€ 6 miljard-pakket».

Vraag 2

Is het Ministerie van Financiën betrokken geweest bij deze financiële onderbouwing? Zo neen, waarom niet?

De wijziging van artikel 13 Zvw maakt onderdeel uit van de afspraken in het kader van de aanvullende hoofdlijnenakkoorden van juli 2013. Deze zijn, als onderdeel van het € 6 miljard-pakket» gepresenteerd in de Miljoenennota 2014. Het Ministerie van Financiën is hierbij betrokken geweest.

Vraag 3

Is de financiële onderbouwing doorgerekend door het Centraal Planbureau (CPB)? Zo ja, kunt u het oordeel van het CPB naar de Kamer sturen? Zo neen, waarom niet?

Het Centraal Planbureau heeft in haar Macro Economische Verkenningen 2014 gerekend met de effecten van het «€ 6 miljard-pakket». De wijziging van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet maakt daar onderdeel van uit.

Vraag 4

Kunt u aangeven welke zorgorganisaties betrokken zijn geweest bij het opstellen van het zorgakkoord? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wilt u een lijst met gesprekpartners naar de Kamer sturen?

Er zijn geen zorgorganisaties betrokken geweest bij het akkoord op 5 juni jongstleden, het zijn afspraken tussen VVD, PvdA, D66, CU en SGP.
De hoofdlijnenakkoorden voor de MSZ en GGZ, waarin de wijziging van artikel 13 Zvw als voorwaarde is opgenomen voor het realiseren van de doelstellingen in de akkoorden, zijn tot stand gekomen met en ondertekend door koepels van zorgaanbieders (NVZ, NFU, ZKN, OMS, GGZ N, NVvP, NVVP, NIP, Platform MEER GGZ, LVE, LVG, V&VN), de koepel van zorgverzekeraars (ZN) en de patiënten/cliëntenorganisaties NPCF en LPGGz.

Vraag 5

Kunt u uw oordeel over de ingediende amendementen bij wetsvoorstel 33 362 voor de wetsbehandeling aan de Kamer sturen? Zo neen, waarom niet?

De amendementen bij het wetsvoorstel 33 362, nrs. 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 zie ik als een ondersteuning van mijn beleid, omdat deze amendementen waarborgen dat zorgverzekeraars voldoende transparantie bieden over het inkoopproces en inkoopbeleid en over de vergoeding die van toepassing is bij niet-gecontracteerde zorg. Ik acht deze transparantie van belang voor de werking van het stelsel. Transparantievergroting is reeds onderdeel van de hoofdlijnenakkoorden en wordt via de amendementen wettelijk verankerd. Tevens waarborgen deze amendementen dat de ontwikkelingen rondom zorginkoop en naar aanleiding van de wijziging van artikel 13 worden gemonitord door de NZa en tevens twee jaar na inwerkingtreding worden geëvalueerd. Ik zie de amendementen als een wenselijke aanvulling van de aanscherpingen die ik met de wijziging van artikel 13 Zvw beoog.
Ook amendement 33 362 nr. 11 zie ik als ondersteuning van mijn beleid. Dit amendement regelt dat zorgverzekeraars ook transparant moeten zijn (zes weken voor het nieuwe kalenderjaar) over de verschillen in het gecontracteerde zorgaanbod ten opzichte van het lopende kalenderjaar. Deze transparantie is in het belang van de verzekerde.
Met de amendementen 33 362 nrs. 6 en 14 wordt de voorgestelde wijziging van artikel 13 Zvw ongedaan gemaakt. Gezien het belang van de wijziging van art 13 Zvw ontraad ik deze amendementen.

Vraag 6

Wilt u deze vragen beantwoorden voor de plenaire wetsbehandeling?

Ja.