| Ingediend | 24 september 2024 |
|---|---|
| Beantwoord | 26 november 2024 (na 63 dagen) |
| Indieners | Joost Sneller (D66), Mirjam Bikker (CU) |
| Beantwoord door | Judith Uitermark (NSC) |
| Onderwerpen | bestuur organisatie en beleid |
| Bron vraag | https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2024Z14142.html |
| Bron antwoord | https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20242025-655.html |
In 2020 zegde het kabinet aan de Kamer toe een generatietoets te zullen invoeren. Dit was een verzoek van de Tweede Kamer (motie Segers-Jetten, 2019) naar aanleiding van een oproep van het SER Jongerenplatform. In de jaren daarna is een ontwerp voor een generatietoets ontwikkeld met behulp van een aantal pilots en in nauwe consultatie tussen jongeren, experts en beleidsmakers.
Het ontwerp voor een generatietoets is door een interdepartementale werkgroep voorbereid. Het ontwerp nadert de fase van afronding. Hierbij wordt de inpassing in de structuur van het Beleidskompas – hét instrument voor het maken van rijksbeleid – als uitgangspunt genomen. De generatietoets is een nieuwe manier om het denken op de middellange en lange termijn te stimuleren en raakt in wezen alle departementen en beleidsterreinen. Omdat het een nieuw instrument is, zal het, net als het beleidskompas als geheel, geëvalueerd en verbeterd moeten worden.
Ik ben het hier volmondig mee eens. Veel beleid wordt gemaakt vanuit het hier en nu en is nog te weinig gericht op het middellange en lange termijn perspectief. De omslag in het denken die we nastreven, is niet eenvoudig. En ook de manier waarop dat effectief is, zal zich nog moeten bewijzen.
Het belangrijkste nu, is het besef te doen postvatten bij politiek, bestuurders en beleidsmakers dat we ons bewust dienen te zijn van het effect van wat we nu doen, impact heeft op volgende generaties. Op sommige terreinen is dat besef ook wel in zekere mate aanwezig – denk aan pensioenen, klimaat, onderwijs en infrastructuur – maar het beleidsinstrumentarium en de focus van politiek en media zijn nog wel vaak op het «hier en nu» gericht. Een generatietoets is bedoeld als middel om het lange termijn perspectief beter in beeld kunnen brengen. Maar ook andere wegen worden bewandeld, zoals de oproep om de lange lijnen te bewaken in de rijksbrede visie op publiek leiderschap.
Bekend is dat in andere landen modellen zijn ontwikkeld om de effecten van beleid op lange termijn en toekomstige generaties te doordenken. Bij de ontwikkeling van de Nederlandse generatietoets door de genoemde interdepartementale werkgroep is gebruik gemaakt van elementen uit de modellen uit andere landen. De zoektocht naar inspiratie zal echter niet stilstaan. En daarbij is het interessant om te blijven volgen welke methodiek effectief is. Daarbij is een aanpassing van de werkwijze van het parlement niet uitgesloten, maar vanzelfsprekend een zaak van de kamers zelf.
Via benchmark studies en surveys wordt onderzoek gedaan naar o.a. de relatie tussen prestaties van de overheid en vertrouwen. Het lange termijn perspectief is daar tot dusverre nog niet prominent aanwezig. Ik zal nader onderzoek moeten doen wat het effect zou kunnen zijn van toekomstgericht bestuur en politiek op het vertrouwen.
Beleidsmakers kunnen ook langs andere manieren belangen van toekomstige generaties meewegen, bijvoorbeeld door het meewegen van duurzaamheidscriteria, door jongerenparticipatie, door het benutten van strategische adviescolleges en impactstudies. Deze werkwijzen kunnen bijdragen aan het denken over lange termijnen en toekomstige generaties bij de beslissingen van vandaag. De hiervoor bedoelde generatietoets beoogt dat denken te ondersteunen.
Het regeerprogramma heeft vanzelfsprekend betrekking op toekomstig beleid maar is op zich niet aan een soort generatietoets onderworpen, als dat überhaupt al mogelijk zou zijn.
Mijn voorkeur heeft het om dit in het beleidskompas nadrukkelijk een plaats te geven. Het denken hierover is recentelijk aangezet en vergt nog meer structurele overdenking. Dit vindt de komende tijd plaats. Wij zullen uw Kamer binnenkort hierover informeren, namelijk in het eerste kwartaal van 2025.
Ja.
Het antwoord op deze vraag moet ik nog goed laten doordenken. Ik kom er graag op terug.
Bij het inpassen van de generatietoets in het Beleidskompas wordt rekening gehouden met deze verklaring.
Zie mijn antwoord op vraag 12
Voor zover mogelijk heb ik bij deze de vragen beantwoord.
De leden Sneller (D66) en Bikker (ChristenUnie) hebben vragen gesteld over het artikel «Brede welvaart nu gaat steeds meer ten koste van latere generaties».6 Met deze vragen wordt onder andere geïnformeerd hoe vaak en op welke terreinen de generatietoets is toegepast bij beleidsvorming sinds het aannemen van de motie Segers/Jetten7 en of de antwoorden op deze vragen kunnen worden gestuurd aan de Tweede Kamer voor de begrotingsbehandeling van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in de week van 7 oktober. Het onderwerp Brede Welvaart valt onder de portefeuille van mijn collega Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Deze portefeuille heeft een groot aantal sub-onderwerpen en vragen tijd om interdepartementaal af te stemmen. Dat betekent dat, gezien de korte termijn, het niet gaat lukken om de vragen te beantwoorden voordat de begrotingsbehandeling plaatsheeft. Ik zal contact opnemen met mijn collega’s de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Minister van Justitie en Veiligheid, om ervoor zorg te dragen dat u antwoord krijgt op de gestelde vragen.