• Vraag 1

  Heeft de Amerikaanse regering de beslissing om clustermunitie aan Oekraïne te leveren daadwerkelijk voorgelegd voor instemming aan bondgenoten zoals zij stelt in de officiële bekendmaking van het besluit?1 Is Nederland geconsulteerd? Zo ja, wat was de reactie van de Nederlandse regering? Zo nee, hoe beoordeelt u de melding door de Amerikaanse regering dat u geconsulteerd bent?
  
  

  Allereerst hecht het kabinet eraan te benadrukken dat Oekraïne zich verdedigt tegen de voortdurende Russische agressie, in lijn met artikel 51 van het VN-Handvest. Zonder de Oekraïense inzet van clustermunitie, zelfs als het op eigen grondgebied is, goed te keuren, blijft Nederland zich samen met partners onverminderd inzetten voor maximale steun aan Oekraïne en maximale druk op Rusland. Alleen Rusland kan direct een einde maken aan deze oorlog, met een besluit de eigen troepen terug te trekken van Oekraïens grondgebied.
  De levering in kwestie betreft een bilaterale overeenkomst tussen de Verenigde Staten en Oekraïne. Vertegenwoordigers van de Verenigde Staten hebben het besluit om over te gaan tot levering van clustermunitie aan Oekraïne in NAVO-verband medegedeeld aan Nederland en andere bondgenoten. Dit was op dezelfde dag als de officiële bekendmaking door de Amerikaanse overheid. Nederland is niet gevraagd in te stemmen met deze levering van clustermunitie en is hiertoe ook niet bevoegd.
  Nederland heeft meermaals, waaronder in NAVO-verband en bij monde van de Minister van Buitenlandse Zaken in het Commissiedebat NAVO van 6 juli jl., aangegeven dat het partij is bij het Verdrag inzake clustermunitie en dat Nederland ieder gebruik van clustermunitie ontmoedigt. Samen met andere landen die partij zijn bij het Verdrag inzake clustermunitie zet Nederland zich in voor de universele toepassing van dit verdrag. Nederland blijft dit uitdragen in gesprekken met verdragspartijen die de normen van het verdrag niet naleven, als ook met landen die geen verdragspartij zijn, zoals de Verenigde Staten, Oekraïne en Rusland.
  

• Vraag 2

  Zijn er beperkingen gesteld aan het gebruik van clustermunitie door de Amerikaanse regering aan de Oekraïense krijgsmacht? Zo ja, welke?
  
  

  De VS en Oekraïne hebben afspraken gemaakt over de inzet en het gebruik van deze munitie. Het Amerikaanse Ministerie van Defensie heeft in een openbare verklaring op 7 juli 2023 verdere toelichting gegeven over deze afspraken en de afgesproken beperkingen bij de inzet. Volgens deze toelichting vallen hieronder bepalingen dat de clustermunitie alleen op Oekraïens grondgebied wordt ingezet, dat het niet in bewoonde gebieden wordt ingezet en dat zorg wordt gedragen voor de ruiming van de clustermunitie na afloop van het conflict.
  De Verenigde Staten hebben benadrukt dat de levering van clustermunitie een tijdelijke oplossing is waartoe het zichzelf genoodzaakt zag vanwege sterk teruglopende voorraden van andere types munitie in Oekraïne.
  

• Vraag 3

  Is het waar dat de door VS te leveren clustermunitie gebruikt kan worden in pantserhouwitsers of andere artilleriestukken?2 Zo nee, wat zijn dan de feiten?
  
  

  De door de VS geleverde clustermunitie 155 mm kan door elk geleverde vuurmond van het kaliber 155 mm., dus ook door de geleverde PzH-2000, verschoten worden.
  

• Vraag 4

  Zijn de door Nederland geleverde achttien pantserhouwitsers nog steeds in gebruik van de Oekraïense krijgsmacht?3
  
  

  Defensie heeft in totaal acht PzH 2000 pantserhouwitsers geleverd die in gebruik zijn bij de Oekraïense strijdkrachten.
  

• Vraag 5

  Zo ja, hebt u bij de Oekraïense krijgsmacht aangegeven dat het gebruik van clustermunitie in de door Nederland geleverde pantserhouwitsers niet is toegestaan?
  
  

  Na overdracht is door Nederland geleverd materieel in bezit van de Oekraïense krijgsmacht die het materieel mag inzetten binnen de kaders van aan levering verbonden voorwaarden. Nederland heeft bij de levering van militaire middelen en goederen aan Oekraïne de voorwaarden gesteld dat deze zullen worden gebruikt 1) door Oekraïense overheidsinstanties; 2) in het kader van zelfverdediging conform artikel 51 van het VN-Handvest; 3) in overeenstemming met het internationaal recht, waaronder het humanitair oorlogsrecht; en 4) dat geleverd materieel enkel mag worden overgedragen aan een derde partij na nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de Nederlandse overheid en indien dergelijke overdracht niet in strijd is met een VN, EU of OVSE wapenembargo.
  

• Vraag 6

  Zo nee, staat Nederland nog altijd volledig achter het Verdrag inzake Clustermunitie en blijft zij zich houden aan daarin opgenomen beperkingen als het gaat om gebruik, productie, aankoop, opslag en transport van deze munitie?4
  
  

  Nederland is verdragspartij bij het Verdrag inzake clustermunitie en gebonden aan alle bepalingen daarin, en zal zich daaraan blijven houden.
  

• Mededeling - 4 september 2023

  Naar aanleiding van de schriftelijke vragen van het lid Futselaar over het sturen van clustermunitie door de VS naar Oekraïne (ingezonden op 13 juli 2023, met kenmerk 2023Z13674), deel ik u mede dat het niet mogelijk is gebleken om de beantwoording binnen de gestelde termijn, noch voor het einde van het zomerreces, aan uw Kamer te doen toekomen. Nadere afstemming tussen de betrokken ministeries is nodig om de vragen zorgvuldig en volledig te beantwoorden. Het streven is de antwoorden zo spoedig mogelijk aan uw Kamer te sturen.

Kamervraag document nummer: kv-tk-2023Z13674

Volledige titel: Het sturen van clustermunitie door de VS naar Oekraïne

Kamerantwoord document nummer: ah-tk-20232024-202

Volledige titel: Antwoord op vragen van het lid Futselaar over het sturen van clustermunitie door de VS naar Oekraïne