| Ingediend | 7 april 2017 |
|---|---|
| Beantwoord | 9 oktober 2017 (na 185 dagen) |
| Indieners | Kees Verhoeven (D66), Sjoerd Sjoerdsma (D66) |
| Beantwoord door | Bert Koenders (minister buitenlandse zaken) (PvdA) |
| Onderwerpen | internationaal organisatie en beleid |
| Bron vraag | https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2017Z04681.html |
| Bron antwoord | https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20172018-142.html |
Het rapport van Amnesty International bevestigt de zorgwekkende mensenrechtensituatie in Oezbekistan. Voor de persvrijheid, vrijheid van meningsuiting, het recht op vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering, en het werk van mensenrechtenverdedigers zijn de beschreven feiten in dit rapport bijzonder zorgelijk. Het Kabinet zet actief in op een adequate eerbiediging en bescherming van de persoonlijke levenssfeer en van vertrouwelijke communicatie. Ook in internationaal en Europees verband maakt Nederland zich hard voor het beschermen van deze mensenrechten. Zo heeft de EU tijdens de 13e editie van de «Samenwerkingsraad EU-Oezbekistan» op 17 juli 2017, mede op Nederlands aandringen, haar zorgen uitgesproken over de mensenrechtensituatie in Oezbekistan. Hoewel er signalen zijn dat de nieuwe president Mirzijojev meer aandacht heeft voor het verbeteren van de mensenrechten, blijft het van groot belang om de mensenrechtensituatie in Oezbekistan nauwlettend en kritisch te blijven volgen. Nederland zal de Oezbeekse regering in bilateraal, Europees en internationaal verband blijven aansporen om de mensenrechtensituatie in het land te verbeteren. Artikel 12 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens stelt dat niemand onderworpen zal worden aan een willekeurige inmenging in zijn levenssfeer of communicatie. Gerechtelijke machtiging voor toegang is een mogelijke waarborg tegen deze willekeurige inmenging in de levenssfeer en of communicatie.
Zie antwoord vraag 1.
In internationale, regionale en nationale wet- en regelgeving wordt toegang tot persoonlijke data, de persoonlijke levenssfeer en communicatie gereguleerd. Internationale regels vereisen niet noodzakelijkerwijs een machtiging door de rechter voor surveillance.
Wel is internationaal afgesproken dat bepaalde waarborgen zijn vereist teneinde schendingen van mensenrechten te voorkomen. Toegang tot persoonlijke data (bijvoorbeeld op basis van surveillance) -zonder waarborgen vooraf (bijvoorbeeld via een rechterlijke machtiging), kan in bepaalde gevallen een schending zijn van internationaal erkende burgerlijke rechten. In het rapport van Amnesty staat dat zulke waarborgen in Oezbekistan niet aanwezig zijn.
Specifiek omschreven surveillancetechnologie is geclassificeerd als dual-use goed. Voor de uitvoer naar bestemmingen buiten de EU is een vergunning vereist. Nederland heeft geen vergunningen verleend voor de uitvoer van surveillancetechnologie naar Oezbekistan. Onder de huidige omstandigheden is de kans klein dat een dergelijke vergunning wordt verleend.
Naar aanleiding van de schriftelijke vragen gesteld door de leden Sjoerdsma en Verhoeven (beide D66) aan de Minister van Buitenlandse Zaken over massasurveillance door de Oezbeekse overheid, verzoek ik u hierbij om uitstel. De vragen werden gesteld op 7 april 2017 met kenmerk 2017Z04681. De vragen zijn gesteld naar aanleiding van een rapportage door Amnesty International over massasurveillance door de Oezbeekse overheid. In de rapportage wordt gesteld dat de Oezbeekse dochter van een in Nederland gevestigd telecombedrijf deze massasurveillance faciliteerde. Na een eerste analyse van de vermeende betrokkenheid van dit bedrijf is geconcludeerd dat nader onderzoek nodig is. Naar verwachting zal dit onderzoek enkele maanden in beslag nemen.