Kamervraag 2015Z06155

Het bericht dat een tekort aan brandweervrijwilligers leidt tot onveilige situaties

Ingediend 7 april 2015
Beantwoord 22 mei 2015 (na 45 dagen)
Indiener Nine Kooiman
Beantwoord door Ard van der Steur (minister justitie en veiligheid) (VVD)
Onderwerpen openbare orde en veiligheid politie, brandweer en hulpdiensten
Bron vraag https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2015Z06155.html
Bron antwoord https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20142015-2324.html
  • Vraag 1
    Wat is uw reactie op het bericht dat een tekort aan brandweervrijwilligers leidt tot onveilige situaties?1

    Het is de verantwoordelijkheid van de besturen van de veiligheidsregio’s om zorg te dragen voor een adequate organisatie van de brandweerzorg. Met het oog daarop heb ik uw vragen aan hen voorgelegd.
    De veiligheidsregio Zeeland meldt dat sprake is van een tekort aan vrijwilligers. De overige veiligheidsregio’s geven aan dat van een tekort aan vrijwilligers eigenlijk geen sprake is. Wel geven enkele regio’s aan dat gedurende de dag de beschikbaarheid van vrijwilligers soms beperkt is. In dat geval treffen zij maatregelen om te zorgen voor voldoende dekking. Dit kan betekenen dat in plaats van de gebruikelijke basiseenheid twee eenheden worden gealarmeerd of dat beroepspersoneel tijdelijk op locatie van een vrijwilligersploeg wordt ingezet.
    Alle veiligheidsregio’s melden dat dit niet heeft geleid tot onveilige situaties.

  • Vraag 2
    Kent u de signalen dat door de regionalisering van de brandweer de lijnen lang worden en de bureaucratie toeneemt? Kunt u in dit verband op het volgende citaat reageren: «Steeds meer mensen willen er de brui aangeven. Dit is een ontwikkeling die ingang is gezet door de regionalisatie.»?

    De vorming van de veiligheidsregio’s en de regionalisering van de brandweer gaat gepaard met wijzigingen in aansturing en bedrijfsvoering. Het betekent ook afscheid nemen van zaken die jarenlang op een bepaalde wijze waren georganiseerd. Vanzelfsprekend brengt dat onrust en onzekerheid met zich mee. Dan is juist de betrokkenheid van het personeel van essentieel belang.
    De medezeggenschap van vrijwilligers is een verantwoordelijkheid van de veiligheidsregio. De veiligheidsregio’s hebben mij gemeld op welke wijze vrijwilligers worden betrokken in de organisatie. Alle regio’s geven aan dat vrijwilligers vertegenwoordigd zijn in de gebruikelijke medezeggenschapsorganen als de ondernemingsraad (OR) en het Georganiseerd overleg (GO). Daarnaast geven veel regio’s aan vrijwilligers ook te betrekken via specifieke vrijwilligerscommissies, klankbordgroepen en op informele wijze.
    Het signaal dat door de regionalisering van de brandweer de lijnen lang worden en de bureaucratie toeneemt, wordt in enkele regio’s herkend. In deze gevallen geven de regio’s aan maatregelen te hebben genomen of te gaan nemen zoals het lager beleggen van verantwoordelijkheden of door samen met vrijwilligers te kijken hoe eventuele problemen kunnen worden opgelost.
    De in de vragen genoemde aspecten zijn primair de verantwoordelijkheid van de besturen van de veiligheidsregio’s. Ik zie geen reden voor een betrokkenheid van mij daarbij.

  • Vraag 3
    Deelt u de mening dat het zorgelijk is dat brandweervrijwilligers aangeven dat hun stem niet meer gehoord wordt door de brandweerleiding? Kunt uw antwoord toelichten?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 4
    Wat vindt u ervan dat de toegenomen bureaucratie en grotere afstand tussen leiding en werkvloer redenen zijn voor brandweervrijwilligers om ermee te stoppen?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 5
    Kunt u een overzicht geven van brandweerposten die de afgelopen twee jaar zijn gesloten?

    De veiligheidsregio’s Drenthe en Rotterdam-Rijnmond melden elk dat een post is gesloten. Noord-Holland Noord bericht dat de post Ouddorp vervangen is door een 24 uurs-bezetting in post Alkmaar centrum. Tenslotte geeft Kennemerland aan dat twee posten zijn samengevoegd en meldt de Veiligheidsregio Zeeland dat tweemaal twee posten zijn samengevoegd. De andere 20 veiligheidsregio’s berichten de afgelopen twee jaar geen posten te hebben gesloten.
    De organisatie van de veiligheidsregio, inclusief het vaststellen van een dekkingsplan waarvan de spreiding van kazernes een onderdeel is, is een verantwoordelijkheid van het bestuur van de veiligheidsregio’s. Ik wil hier niet in treden.

  • Vraag 6
    Is het waar dat door het sluiten van brandweerposten brandweervrijwilligers in sommige gevallen de post bij een melding niet meer op tijd kunnen bereiken? Kunt u aangeven waar zich dit voordoet?

    Dit wordt door geen van de veiligheidsregio’s waar posten zijn gesloten of samengevoegd herkend.

  • Vraag 7
    Kunt u per veiligheidsregio een overzicht geven van het aantal brandweervrijwilligers dat de afgelopen twee jaar is ingestroomd? Kunt u voorts overzicht geven van het aantal brandweervrijwilligers dat is uitgestroomd?

    Hieronder vindt u een overzicht van de in- en uitstroomgegevens van brandweervrijwilligers per veiligheidsregio over de afgelopen 2 jaar, zoals dat is aangereikt door de regio’s. Aangezien de veiligheidsregio’s niet hetzelfde traject van organisatorische regionalisering (hebben) doorlopen, en de vraag mogelijk op verschillende wijze is gelezen, is onderstaand overzicht lastig te interpreteren.
    Voor een beter vergelijkbaar overzicht van de ontwikkeling van het aantal vrijwilligers verwijs ik u naar mijn beantwoording van vraag 8.
    Veiligheidsregio
    instroom afgelopen 2 jaar
    uitstroom afgelopen 2 jaar
    toelichting
    Kennemerland
    50
    61
    Fryslân
    58
    54
    *gegevens voor 2014 niet beschikbaar
    Midden- en West-Brabant
    240
    216
    Haaglanden
    15
    65
    Gelderland Zuid
    67
    115
    *tot en met 15-04-2015
    Brabant-Zuidoost
    *totaal aantal is ongeveer gelijk gebleven
    Twente
    108
    127
    *tot en met 2015
    Groningen
    38
    30
    Hollands Midden
    177
    104
    *brandweer gemeente Katwijk ingestroomd per 01-01-2014
    Gooi en Vechtstreek
    49
    40
    Zuid-Holland Zuid
    *normale in- en uitstroom, sterkte op niveau
    Noord-Holland Noord
    60–100
    60–100
    *totaal aantal vrijwilligers is ongeveer gelijk gebleven
    Amsterdam-Amstelland
    38
    44
    Flevoland
    77
    90
    *tot en met 15-04-2015
    Rotterdam-Rijnmond
    125
    136
    Zaanstreek-Waterland
    37
    50
    *gegevens voor 2014 niet beschikbaar
    Limburg-Noord
    115
    113
    Zeeland
    147
    80
    *tot en met 15-04-2015
    Zuid-Limburg
    108
    83
    Drenthe
    6
    45
    Noord- en Oost-Gelderland
    1391
    191
    *geleidelijke indiensttreding vrijwilligers sinds 2012–2014
    Gelderland Midden
    40
    58
    IJsselland
    *totaal aantal vrijwilligers is ongeveer gelijk gebleven
    Utrecht
    114
    180
    Brabant-Noord
    61
    91

  • Vraag 8
    Kunt u voor de afgelopen vijf jaar per veiligheidsregio een overzicht verstrekken van de ontwikkeling van het aantal brandweervrijwilligers?

    Hieronder vindt u een overzicht van de ontwikkeling van het totaal aantal brandweervrijwilligers per regio (Bron: CBS).
    2010
    2011
    2012
    2013
    2014
    Groningen
    744
    707
    705
    705
    758
    Fryslân
    1.202
    1.147
    1.147
    1.142
    1.123
    Drenthe
    757
    757
    770
    774
    723
    IJsselland
    806
    791
    772
    771
    784
    Twente (VR)
    743
    741
    727
    727
    760
    Noord- en Oost-Gelderland
    1.408
    1.396
    1.361
    1.367
    1.263
    Gelderland-Midden
    882
    853
    844
    838
    828
    Gelderland-Zuid
    779
    790
    791
    811
    743
    Utrecht
    1.687
    1.705
    1.784
    1.814
    1.613
    Noord-Holland-Noord
    1.279
    1.271
    1.284
    1.286
    1.306
    Zaanstreek-Waterland
    658
    658
    647
    631
    654
    Kennemerland
    477
    482
    432
    409
    412
    Amsterdam-Amstelland
    228
    222
    225
    230
    230
    Gooi en Vechtstreek
    402
    374
    333
    322
    315
    Haaglanden
    389
    338
    317
    306
    304
    Hollands-Midden
    1.009
    935
    988
    991
    969
    Rotterdam-Rijnmond
    1.007
    980
    979
    956
    828
    Zuid-Holland-Zuid
    815
    814
    801
    759
    787
    Zeeland
    1.263
    1.263
    1.254
    1.194
    1.175
    Midden- en West-Brabant
    1.453
    1.411
    1.362
    1.328
    1.324
    Brabant-Noord
    967
    940
    883
    863
    863
    Brabant-Zuidoost
    911
    901
    879
    852
    676
    Limburg-Noord
    816
    821
    797
    795
    795
    Limburg-Zuid
    520
    517
    491
    520
    510
    Flevoland
    425
    372
    398
    404
    412

  • Vraag 9
    Is het waar dat er in sommige veiligheidsregio’s vanwege bezuinigingen sprake is van een ledenstop? Kunt u aangeven wat het effect is van die ledenstop op het aantal brandweervrijwilligers?

    Alle regio’s geven aan geen ledenstop te kennen vanwege bezuinigingen.

  • Vraag 10
    Is het waar dat er in bepaalde gevallen wordt uitgerukt met een kleinere brandweerauto dan noodzakelijk vanwege een tekort aan brandweervrijwilligers? Kunt u aangeven in welke veiligheidsregio’s zich dit voordoet? Zijn er hierdoor onveilige situaties ontstaan?

    Alleen de veiligheidsregio Zeeland geeft aan dat in bepaalde gevallen uitgerukt wordt met een kleiner voertuig dan noodzakelijk vanwege een tekort aan vrijwilligers. Daarbij geeft die regio aan dat hierdoor geen onveilige situaties zijn ontstaan.

  • Vraag 11
    Is het waar dat auto’s voor dienst worden afgemeld vanwege een tekort aan brandweervrijwilligers? Kunt u aangeven in welke veiligheidsregio’s zich dit voordoet? Zijn er hierdoor onveilige situaties ontstaan?

    De veiligheidsregio’s Kennemerland, Fryslân, Haaglanden, Noord-Holland Noord, Amsterdam-Amstelland, Rotterdam-Rijnmond, Zaanstreek-Waterland, Limburg-Noord, Zeeland en Zuid-Limburg geven aan dat afmelding van voertuigen door beperkte beschikbaarheid van vrijwilligers (beperkt) voor komt. Deze regio’s melden dat hierdoor geen onveilige situaties zijn ontstaan.

  • Vraag 12
    Kunt u per veiligheidsregio een overzicht geven hoeveel daar wordt bezuinigd? Kunt u voorts per veiligheidsregio aangeven of het tekort aan brandweervrijwilligers met deze bezuinigingen verband houdt?

    Onderstaand vindt u een overzicht van de bezuinigingen zoals deze bij navraag mij zijn toegestuurd door de veiligheidsregio’s. Die regio’s hebben de vraag naar de bezuinigingen, vermoedelijk vanwege een verschillende interpretatie van de vraag, op uiteenlopende wijze beantwoord.
    De veiligheidsregio’s die melden wel eens een beperkte bezetting van vrijwilligers te kennen, geven aan dat dit geen verband houdt met de bezuinigingen.
    Veiligheidsregio
    Wordt er bezuinigd en hoeveel?
    Kennemerland
    nee
    Fryslân
    nee
    Midden- en West-Brabant
    ja, 7,1 mln. in 2011–2015 en 0,8 mln. in 2016
    Haaglanden
    ja, 10% vanaf 2015
    Gelderland Zuid
    ja, oplopend tot 1,5 mln. in 2013–2015
    Brabant-Zuidoost
    ja, oplopend tot 4,5 mln. in 2008–2018
    Twente
    ja, oplopend tot 2 mln. in 2015–2019
    Groningen
    nee
    Hollands Midden
    ja, 4,4 mln. sinds 2011 plus 1,8 mln. tot 2018
    Gooi en Vechtstreek
    ja, 17% in 2009–2015
    Zuid-Holland Zuid
    ja, 15% (3,9 mln.) in 2016–2020
    Noord-Holland Noord
    4,9 mln. in 2015, oplopend tot 7,4 mln. op termijn
    Amsterdam-Amstelland
    nee
    Flevoland
    ja, oplopend tot 1,5 mln. in 2013–2016
    Rotterdam-Rijnmond
    ja, 6,8 mln. in de periode 2010–2016
    Zaanstreek-Waterland
    ja, oplopend tot 12% in 2015–2017
    Limburg-Noord
    ja, oplopend tot 15% in 2011–2014
    Zeeland
    Ja, 20% tot en met 2015 en 2 mln. in 2016–2019
    Zuid-Limburg
    Ja, 3,6 mln.
    Drenthe
    ja, 5% in 2014 en 5% in 2015 plus loon- en prijsontwikkeling binnen eigen begroting
    Noord- en Oost-Gelderland
    ja, oplopend tot 1,2 mln. in 2018
    Gelderland Midden
    nee
    IJsselland
    ja, oplopend tot 1,1 mln. in 2024
    Utrecht
    ja oplopend tot 3,5 mln. in 2018
    Brabant-Noord
    ja, ja oplopend tot 7,8 mln. in 2009–2016

  • Vraag 13
    Wat gaat u ondernemen om de bureaucratie te verminderen en ervoor te zorgen dat de lijnen tussen de leiding en de werkvloer verkort worden?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 14
    Wat gaat u doen om er zorg voor te dragen dat brandweervrijwilligers zich weer gehoord voelen door de leiding?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 15
    Bent u van plan met de veiligheidsregio’s in overleg te treden om het sluiten van brandweerposten tegen te gaan? Zo ja, wanneer? Zo nee, waarom niet?

    Zie antwoord vraag 5.

  • Vraag 16
    Vindt u de bezuinigingen op de veiligheidsregio’s in het licht van het voorgaande verantwoord? Zo ja, waarom? Zo nee, wat gaat u doen om deze bezuinigingen tegen te gaan?

    De financiering van de wettelijke taken van de veiligheidsregio’s geschiedt door bijdragen van de gemeenten en voorts door een bijdrage in de kosten via mijn begroting, de Brede Doeluitkering Rampenbestrijding. Het zijn de inliggende gemeenten die het kwaliteitsniveau van de veiligheidsregio bepalen, en het is de verantwoordelijkheid van die gemeenten om hiervoor ook voldoende financiële middelen aan de veiligheidsregio beschikbaar te stellen. Ik wil niet in deze elders belegde verantwoordelijkheid treden.

  • Mededeling - 30 april 2015

    Hierbij deel ik u mede dat de schriftelijke vragen van het lid Kooiman (SP) van uw Kamer aan de Minister van Veiligheid en Justitie over het bericht dat een tekort aan brandweervrijwilligers leidt tot onveilige situaties (ingezonden 7 april 2015) niet binnen de gebruikelijke termijn kunnen worden beantwoord, aangezien nog niet alle benodigde informatie is ontvangen. Ik streef ernaar de vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden.


Kamervraag document nummer: kv-tk-2015Z06155
Volledige titel: Het bericht dat een tekort aan brandweervrijwilligers leidt tot onveilige situaties
Kamerantwoord document nummer: ah-tk-20142015-2324
Volledige titel: Antwoord op vragen van het lid Kooiman over het bericht dat een tekort aan brandweervrijwilligers leidt tot onveilige situaties