Nr. 35 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

De leden van de D66-fractie vragen naar de toegang van startups en scale-ups van Invest-NL. Deze leden vragen of de Machtigingswet belemmeringen op werpt voor Invest-NL om bij te dragen aan investeringsplannen van start-ups. Heeft de Minister een minimum afgesproken ten aanzien van de financieringsbehoefte voordat Invest-NL instapt?

De leden van de D66-fractie vragen de Minister toe te lichten op welke termijn hij verwacht dat de Raad van Commissarissen compleet is samengesteld.

1

Kan de Minister nogmaals duidelijk maken dat er geen ondergrens is voor bedrijven die financiering zoeken bij Invest-NL?

Antwoord

Ja. Er is geen ondergrens voor bedrijven die financiering zoeken bij Invest-NL. Invest-NL moet additioneel zijn aan het aanbod van de markt, treedt op waar marktfalen is en is aanvullend aan het bestaand instrumentarium. Invest-NL legt bij aanvang de focus op energietransitie en doorgroei van scale-ups. Maar ook het opzetten van mkb-fondsen behoort tot de mogelijkheden. Vanuit zulke fondsen kunnen daarin gespecialiseerde partijen mede namens Invest-NL ook kleinere investeringen doen. Invest-NL heeft mij geïnformeerd dat de gesprekken met deze partijen en fondsen inmiddels zijn gestart.

2

Is de Minister het met deze leden eens dat het van belang is dat mkb’ers juist niet worden afgeschrikt door berichten over een ondergrens van vijf miljoen euro omdat dit ervoor kan zorgen dat het mkb minder snel voor financiering aan zal kloppen bij Invest-NL?

Antwoord

Ik ben het met de leden van de VVD eens dat het belangrijk is dat het mkb Invest-NL weet te vinden. Zo kunnen individuele bedrijven via de quickscan op de website van Invest-NL snel achterhalen of ze in aanmerking komen voor financiering. Invest-NL handelt vanuit het principe dat zij geen financiering verstrekt, daar waar de markt daar al in voorziet. Voor kleinere financieringen is dat vaak het geval, en daar heeft Invest-NL samenwerkingsafspraken met verschillende partijen (o.a. RVO.nl, regionale ontwikkelingsmaatschappijen, Techleap en de Kamer van Koophandel) zodat ondernemers altijd bij de juiste partij terechtkomen. Invest-NL informeert mij dat de pijplijn voor meer dan 90% financieringsaanvragen uit het mkb betreft. In die zin is er voor het mkb dus geen afschrikkende werking.

3

Welke acties gaat de Minister nog ondernemen om het mkb te informeren over alle mogelijkheden bij Invest-NL?

Antwoord

De bedrijven kunnen via de quickscan op de website van Invest-NL snel achterhalen of ze in aanmerking komen voor financiering. Ook heeft Invest-NL samenwerkingsafspraken met verschillende partijen (o.a. RVO.nl, regionale ontwikkelingsmaatschappijen, Techleap en de Kamer van Koophandel) zodat ondernemers altijd bij de juiste partij terechtkomen. Bij beschikbaarstelling van eventuele nieuwe fondsen die door Invest-NL worden opgezet of waarin de instelling investeert, wordt ook hieromtrent de communicatie door Invest-NL verzorgd.

4

Is de Minister bereid samen met belangenorganisaties als Ondernemend Nederland en MKB-Nederland de communicatie van en over Invest-NL te verbeteren?

Antwoord

Ik vind goede communicatie van en over Invest-NL van belang, tegelijkertijd is dit primair de verantwoordelijkheid van de instelling zelf zoals geldt voor alle staatsdeelnemingen. Onlangs heeft de heer Bos bijvoorbeeld in een interview met ONL voor Ondernemers aangegeven op welke wijze de instelling het mkb kan bedienen2. Daarin is onder meer aangegeven dat Invest-NL geen beperking heeft tot het soort financiering. Hierbij geldt wel dat de instelling alleen investeringen kan doen die niet (alleen) door de markt worden opgepakt. Invest-NL kan direct ondersteuning bieden door zelf leningen uit te geven of aandelen te nemen. Maar ook indirect door bijvoorbeeld het financieren van fondsen.

5

Kan de Minister voor de zomer rapporteren over de aanwas van mkb-projecten binnen Invest-NL en eventuele verbeteringen die hij nodig acht?

Antwoord

Ja, in het Jaarverslag Beheer Staatsdeelneming wordt ingegaan op de activiteiten van Invest-NL. Het Ministerie van Financiën deelt het jaarverslag Invest-NL en het Jaarverslag Beheer Staatsdeelnemingen inclusief een appreciatie met beide Kamers. De beoordeling zal namens de Minister van Financiën en de Minister van Economische Zaken en Klimaat plaatsvinden. Het voornemen is om het Jaarverslag Beheer Staatsdeelnemingen voor het zomerreces te publiceren. Hiernaast heb ik tijdens de wetsbehandeling aangegeven tegemoet te komen aan de wens om de voortgangsrapportages van de instelling te delen met uw Kamer in de eerste jaren, inclusief een appreciatie. Ik zal u de voortgangsrapportage toesturen nadat ik deze heb ontvangen. Ik verwacht deze rapportage na de zomer op te kunnen sturen.

6

Kan de Minister toelichten op basis van welke criteria en/of uitgangspunten wordt bepaald op welke maatschappelijke vraagstukken Invest-NL zich richt? Is er hierbij sprake van prioritering? Zo ja, hoe wordt bepaald welk maatschappelijk vraagstuk prioriteit heeft?

Antwoord

De maatschappelijke vraagstukken waar Invest-NL zich op richt zijn in de eerste plaats bepaald door de Machtigingswet. Deze stelt Invest-NL tot doel om, indien de markt hierin onvoldoende voorziet, bij te dragen aan het financieren en realiseren van maatschappelijke transitieopgaven door ondernemingen en aan het bieden van toegang tot ondernemingsfinanciering. Invest-NL acteert op terreinen die potentieel bieden om bij te dragen aan maatschappelijke transitieopgaven en waar knelpunten bij ondernemingsfinanciering zich voordoen. Om te zorgen dat een voldoende gedeeld beeld bestaat tussen de staat en Invest-NL over welke terreinen hiervoor in aanmerking komen, is de aanvullende overeenkomst tussen de staat en Invest-NL afgesloten. Deze overeenkomst omvat terreinen met voor de staat relevante maatschappelijke onderwerpen als energie, verduurzaming en ook mkb-fondsen. Mede gelet op de eis om alleen aanvullend aan de bestaande markt actief te zijn, en de behoeften en mogelijkheden die er zijn in de markt heeft Invest-NL ervoor gekozen om bij de start vooral actief te zijn op de klimaat- en energietransitie en doorgroei van scale-ups. Van de daaruit opgedane kennis kan de instelling zich verbreden naar andere terreinen.

7

De leden van de CDA-fractie vragen aan de Minister of hij het artikel «Ondergrens Invest NL niet verlaagd», in De Telegraaf van 4 februari 2020 kan duiden. Klopt de berichtgeving in dit artikel? Zo nee, wat klopt niet?

8

De leden van de CDA-fractie wijzen op de zin «er is geen beperking voor Invest-NL om kleine financieringen te verstrekken van enkele miljoenen of minder» in de brief van de Minister over de stand van zaken oprichting Invest-NL (Kamerstuk 28 165, nr. 298). Naar aanleiding van deze zin vragen deze leden aan de Minister hoe verstrekking van dergelijk kleine financieringen in de praktijk vorm krijgt. Welke voorwaarden gelden hiervoor?

9

Wordt hierbij samengewerkt met alle regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) en andere (regionale) partijen, zoals provincies?

Antwoord 7,8 en 9

Zoals aangegeven in de reactie op schriftelijke vragen van de heer Amhaouch inzake Invest-NL van 20 februari jl., heeft de heer Bos met de uitspraak aangegeven waar de focus van de instelling zal liggen (Aanhangsel Handelingen II 2019/20, nr. 1838). Bij de beantwoording is opgenomen dat de meeste partijen binnen de pijplijn van Invest-NL behoren tot het mkb. Ook onder de € 5 mln. zijn directe investeringen mogelijk Invest-NL moet dan wel additioneel zijn aan het aanbod van marktpartijen en het reeds bestaande overheidsinstrumentarium en werkt samen met andere partijen zoals Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen. Daarmee kunnen ook kleinere proposities kwalificeren voor financiering, als deze aan de criteria van Invest-NL voldoen. In recent overleg heeft Invest-NL mij bovendien bevestigd dat het opzetten of financieren (met marktpartijen) van fondsen van waaruit het mkb ook voor kleinere bedragen wordt gefinancierd, tot de mogelijkheden behoort. Invest-NL heeft mij onlangs aangegeven gesprekken met marktpartijen en fondsen hierover te zijn gestart.

10

Kan de Minister aangeven waarin Invest-NL op dit moment allemaal participeert?

Antwoord

Omdat Invest-NL pas recent gestart is en de beoordeling van sindsdien ontvangen aanvragen voor een belangrijk deel nog plaatsvindt is het te vroeg uitspraken te doen over honoreringen, aantallen af- en doorverwijzingen en de redenen hiervoor. U wordt over de ontwikkeling van de pijplijn en activiteiten geïnformeerd met de toegezegde voortgangsrapportage en middels het Jaarverslag Beheer Staatsdeelnemingen. Het laatstgenoemde verslag verschijnt naar verwachting voor het zomerreces.

11

Kan de Minister de criteria nog eens toelichten waaronder financiering uit Invest-NL mogelijk is, zowel de financiële als de maatschappelijke, bijvoorbeeld een professioneel en hoogwaardig management van het project of bedrijf, een duidelijke strategie en businessplan, en een mvo-beleid?

12

Is zijn inschatting dat het brede mkb voldoende in staat is aan deze criteria te voldoen?

Antwoord 11 en 12

Zoals aangegeven in de brief van 16 januari jl. hanteert Invest-NL financiële criteria bij potentiële investeringen om te borgen dat investeringen een positieve rendementsverwachting kennen. De financiële criteria bevatten onder meer de risico-rendementseisen, een maximering voor de financiering aan één klant en een maximale looptijd van een financiering. Ook vereist Invest-NL een professioneel en hoogwaardig management van het project of bedrijf waarin het investeert, en een duidelijke strategie en businessplan die leiden tot een realistische business case. Om te bepalen of een bedrijf tot het mkb behoort wordt de Europese definitie van max. 250 medewerkers, en een jaaromzet van hoogstens € 50 mln. en/of een balanstotaal kleiner of gelijk aan € 43 mln. gehanteerd. Invest-NL hanteert daarnaast ook maatschappelijke criteria. Zo zal Invest-NL projecten en bedrijven toetsen of zij voldoen aan wet- en regelgeving, aan internationale verdragen, van toepassing zijnde belastingregels, en zal het toetsen of aanvragers niet betrokken zijn bij corruptie, witwassen of terrorismefinanciering. Zowel grotere als kleinere bedrijven moeten in staat zijn aan deze criteria te voldoen. Voor kleinere financieringsbehoeften is het effectiever deze te bundelen via gespecialiseerde fondsen van en met marktpartijen. Met deze fondsen en partijen is Invest-NL inmiddels gesprekken begonnen.

13

Hoeveel mkb-bedrijven hebben tot dusver een aanvraag ingediend voor financiering uit Invest-NL?

14

Hoeveel van deze aanvragen zijn gehonoreerd en/of in behandeling?

15

Hoeveel zijn er afgewezen?

16

Hoeveel zijn er doorverwezen naar andere partijen dan Invest-NL, zoals RVO.nl? Met welke reden(en)?

17

In hoeveel gevallen was er sprake van af- of doorverwijzing van een financieringsaanvraag omdat het aangevraagde bedrag te laag was?

Antwoord 13, 14, 15, 16 en 17,

In de brief van 16 januari jl. is ook aangegeven dat Invest-NL onder andere via de website en in het beoordelingsproces goed toegankelijk en vindbaar zal zijn voor het mkb. Op dit moment wordt van meer dan 50 proposities actief onderzocht of zij in aanmerking komen voor financiering. Hiervan behoort 90% tot het mkb, en betreffen de overige situaties voor 80% financieringsaanvragen van fondsen die gericht zijn op investeringen in innovatief mkb. In de ontwikkeltak wordt van meer dan 100 generieke en specifieke projecten onderzocht welke ondersteuning Invest-NL kan bieden om financieringsknelpunten weg te nemen. De projecten die binnen de focusdomeinen worden opgepakt bevatten grotendeels gebieden waar het mkb onderdeel vanuit maakt.

Daar waar deze bedrijven duidelijk bij een andere financieringspartij of organisaties als RvO.nl thuishoren worden deze warm doorverwezen. Omdat Invest-NL pas recent gestart is en de beoordeling van sindsdien ontvangen aanvragen voor een belangrijk deel nog plaatsvindt is het te vroeg uitspraken te doen over honoreringen, aantallen af- en doorverwijzingen en de redenen hiervoor. U wordt over de ontwikkeling van de pijplijn en activiteiten geïnformeerd met de toegezegde voortgangsrapportage en middels het Jaarverslag Beheer Staatsdeelnemingen. Het laatstgenoemde verslag verschijnt naar verwachting voor het zomerreces.

18

Hoe verloopt het contact met en de communicatie richting het mkb?

19

Wordt proactief gecommuniceerd en gepromoot dat Invest-NL er óók is voor

het (kleine) mkb?

20

Hoe bekend is Invest-NL inmiddels bij het brede mkb? Hoe vaak is bijvoorbeeld de website bezocht en hoe dikwijls is de online «quickscan» gebruikt?

Antwoord 18, 19 en 20

Via www.invest-nl.nl kunnen ondernemers en projecteigenaren laagdrempelig zien wat Invest-NL voor hen kan betekenen en hoe ze een verzoek kunnen indienen. Een online quickscan helpt ze daarbij. Ook zullen alle criteria waaraan ze moeten voldoen online toegankelijk zijn, een voorbeeld hiervan is het mvo-beleid. De website richt zich op zowel ondernemers als financiers, zonder onderscheid te maken naar mkb of grootbedrijf. Ondernemers die niet passen in de doelen en criteria van Invest-NL worden doorverwezen naar partijen waar ze wel terecht kunnen, in samenwerking ook met RvO.NL, de Kamer van Koophandel en de Regionale ontwikkelingsmaatschappijen. Daarmee heeft Invest-NL een goede plek in het financieringslandschap en kunnen ondernemers snel op weg worden geholpen met de dienstverlening van Invest-NL.

Sinds de lancering van Invest-NL op 16 januari jl. is de website al meer dan 10.000 keer bezocht, zijn meer dan 2000 personen geabonneerd op de nieuwbrief en is de quickscan meer dan 200 keer volledig doorlopen.

21

Kan de Minister aangeven wat de orde van grootte van aantallen qua business cases is en een duiding geven van opgaves?

Antwoord

Op dit moment wordt van meer dan 50 proposities actief onderzocht of zij in aanmerking komen voor financiering. Hiervan behoort 90% tot het mkb.

In de ontwikkeltak wordt van meer dan 100 generieke en specifieke projecten onderzocht welke ondersteuning Invest-NL kan bieden om financieringsknelpunten weg te nemen. De bij Invest-NL binnengekomen aanvragen zitten zowel op de focusterreinen van energietransitie en doorgroei van scale-ups, als op overige terreinen.

Zoals aangegeven onder het antwoord op vraag 10, 11 en 12 wordt de Kamer nader geïnformeerd over de ontwikkeling van de pijplijn met onder andere de periodieke voortgangsrapportage.

22

Deze leden vragen of de Machtigingswet belemmeringen op werpt voor Invest-NL om bij te dragen aan investeringsplannen van start-ups.

Antwoord

Nee, er is geen sprake van dergelijke belemmeringen in de Machtigingswet. Wel bepaalt de Machtigingswet dat Invest-NL additioneel dient te zijn aan bestaande aanbieders van financiering en is in de memorie van toelichting opgenomen dat financiering in principe tegen marktconforme voorwaarden wordt verstrekt.

23

Heeft de Minister een minimum afgesproken ten aanzien van de financieringsbehoefte voordat Invest-NL instapt?

Antwoord

Nee, er is geen ondergrens voor financiering. Er is wel een aantal eisen aan Invest-NL gesteld (die zien op additionaliteit en marktfalen) die het aannemelijk maken dat Invest-NL focus aanbrengt op de energietransitie, doorgroei van start- en scale-ups, en grotere investeringsbedragen daar waar het directe financieringen betreft.

24

De leden van de D66-fractie vragen de Minister toe te lichten op welke termijn hij verwacht dat de Raad van Commissarissen compleet is samengesteld.

Antwoord

De verwachting is dat de raad van commissarissen vóór het eind van dit jaar compleet is samengesteld. Daarover zal uw Kamer geïnformeerd worden door de Minister van Financiën.

25

Deze leden horen graag hoe de Minister alsnog recht wil gaan doen aan moties en toezeggingen over toegang van het mkb tot Invest-NL. Zij horen ook graag waar de vaststelling van deze investeringsdrempel precies op is gebaseerd.

Antwoord

Er is geen ondergrens voor bedrijven die financiering zoeken bij Invest-NL Er wordt reeds recht gedaan aan alle moties en toezeggingen over toegang van het mkb tot Invest-NL. Invest-NL is expliciet opgericht om onder andere de toegang tot mkb-financiering te stimuleren; zoals aangegeven in de Kamerbrief van 4 februari jl.3 is het overgrote deel van de financieringsaanvragen afkomstig van het mkb. Ook is er zoals eerder aangegeven (onder andere onder het antwoord op vraag 1 en 22) geen sprake van een investeringsdrempel. Wel geldt dat Invest-NL haar eigen investeringsbeleid vaststelt binnen de randvoorwaarden die voor de instelling gelden, en zal Invest-NL daarbij zoals toegelicht focus aanbrengen.

26

De leden van de SGP-fractie vragen de Minister of hij voornemens is dan wel bereid is ook te rapporteren over de mate waarin de investeringen revolverend zijn.

Antwoord

Ja, de rapportage hierover gaat via de Minister van Financiën. In het Jaarverslag Beheer Staatsdeelnemingen gaat hij in op onder andere de balans van de onderneming. Op basis daarvan kan worden beoordeeld of de instelling revolverend is.

27

De leden van de SGP-fractie vragen de Minister tot slot hoe hij om zal gaan met de eventuele vraag naar nieuwe kapitaalstortingen.

Antwoord

Op dit moment is in de begroting van Financiën (artikel 3) over een periode van vijf jaar in totaal € 1,7 mld. gereserveerd voor kapitaalstortingen in Invest-NL. Zodra de projectenpijplijn bij Invest-NL hierom vraagt zullen telkens delen hiervan gestort worden. De verwachting is dat met deze voorziene kapitaalstortingen en de jaarlijkse subsidiebeschikking voldoende slagkracht beschikbaar is voor Invest-NL om zijn doelstellingen te bereiken. Een eventuele vraag naar nieuwe stortingen bovenop de voorziene € 1,7 mld. zal, mocht deze situatie zich voordoen, tegen die tijd afzonderlijk worden beoordeeld. Voor een aanvullende kapitaalstorting geldt dat deze altijd via de Rijksbegroting zal lopen.