Nr. 8 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG

De leden van de SP-fractie verzoeken om een overzicht van het aantal uitgekeerde dubbele kinderbijslagen in verband met intensieve zorg en het daarbij behorende bedrag.

In 2015 werd voor gemiddeld 24.319 thuiswonende kinderen per kwartaal dubbele kinderbijslag voor intensieve zorg uitbetaald. In die situatie kan – als ook aan de overige voorwaarden wordt voldaan – recht bestaan op een extra bedrag kinderbijslag. Over 2015 zijn 5.630 extra bedragen kinderbijslag uitbetaald. De uitgaven voor dubbele kinderbijslag en het extra bedrag kinderbijslag leidde tot een uitbetaling van circa € 33 miljoen. Voor 2016 werd gemiddeld per kwartaal voor 23.406 thuiswonende kinderen dubbele kinderbijslag wegens intensieve zorg uitbetaald. Het aantal uitgekeerde extra bedragen kinderbijslag over 2016 is tot nu toe (stand half juli 2017) 5.800. In totaal gaat het voor het jaar 2016 om circa 35 miljoen aan uitgaven voor de dubbele kinderbijslag en het extra bedrag voor deze groep.

De leden van de SP-fractie vragen tevens hoe wordt omgegaan met casussen waar minder dan een heel kalenderjaar sprake was van intensieve zorg.

Het recht op het extra bedrag aan kinderbijslag wordt vastgesteld op basis van een jaarsystematiek en na afloop van het kalenderjaar waarover recht op dubbele kinderbijslag heeft bestaan uitgekeerd. Een van de voorwaarden is dat er gedurende het hele kalenderjaar recht heeft bestaan op verdubbeling van de kinderbijslag in verband met intensieve zorg. Verdubbeling van de kinderbijslag om deze reden kan op zijn vroegst ingaan op de eerste dag van het kalenderkwartaal waarin de aanvraag tot de verdubbeling van de kinderbijslag is ingediend. Het Centrum indicatiestelling zorg adviseert de SVB over de zorgbehoefte van het kind. Het Centrum indicatiestelling zorg is logischerwijs niet in staat om voor het verleden te toetsen of het betreffende kind een zorgbehoefte had zodanig dat voorafgaand aan de indiening van de aanvraag recht op verdubbeling van de kinderbijslag bestond. Daarom is in de gevallen dat gedurende het kalenderjaar na een aanvraag een recht op dubbele kinderbijslag ontstaat niet te zeggen of er een materieel recht op het extra bedrag aan kinderbijslag over een geheel kalenderjaar heeft bestaan. De regering vindt dat hierover geen onduidelijkheid mag bestaan en dat voor het recht op het extra bedrag aan kinderbijslag het recht op verdubbeling van de kinderbijslag gedurende het gehele kalenderjaar moet zijn vastgesteld. Het voorgestelde artikellid brengt dit tot uiting. Als er niet kan worden vastgesteld dat er sprake is van een toekenning van een heel kalenderjaar van dubbele kinderbijslag in verband met intensieve zorg voor het kalenderjaar kan over 2018 geen extra bedrag kinderbijslag worden toegekend.

De leden van de VVD-fractie vragen in hoeverre de bevoegdheid tot het uitvaardigen van een dwangbevel door de SVB ook van toepassing is bij andere wetten en regelingen in combinatie met overlijden.

In de sociale zekerheidswetten en ook bij de AOW is bepaald dat onverschuldigd betaalde uitkeringen worden teruggevorderd. Ook is hierbij steeds bepaald dat de uitvoeringsinstelling de onverschuldigde betaling kan invorderen bij dwangbevel. In de werknemersverzekeringen is in het algemeen geregeld dat onverschuldigd betaalde uitkering wordt teruggevorderd, zonder dat specifiek is bepaald van wie kan worden teruggevorderd. In het algemeen zal dit de uitkeringsgerechtigde zijn, maar kan na het overlijden van de uitkeringsgerechtigde ook diens erfgenaam zijn. In de AOW is bepaald dat de SVB specifiek kan terugvorderen van de pensioengerechtigde, of zijn wettelijke vertegenwoordiger. Ook hierbij is reeds bepaald dat ingevorderd kan worden bij dwangbevel. Echter in de AOW ontbrak de mogelijkheid om de onverschuldigd betaalde AOW uitkering na het overlijden van de pensioengerechtigde ook te kunnen terugvorderen van diens erfgenaam. Voor de AOW geldt dat de meeste terugvorderingen vorderingen na overlijden van pensioengerechtigden betreffen. Met de voorgestelde wijziging wordt hierin voorzien.

De leden van de D66-fractie vragen of er een mogelijkheid is om de periode tussen overlijden en het stopzetten van de AOW-uitkering, te verkorten en daarmee de opbouw van een eventuele schuld voorkomen kan worden.

De SVB weet doorgaans snel van het overlijden van een AOW-gerechtigde. Bericht van overlijden van in Nederland wonende AOW-gerechtigden ontvangt de SVB via een koppeling met de basisregistratie personen (BRP). Voor overlijdens van AOW-gerechtigden in het buitenland is de SVB afhankelijk van andere signalen. Daarnaast vraagt de SVB jaarlijks aan in het buitenland wonende AOW-gerechtigden een bewijs van in leven zijn. De SVB zet met landen waar veel AOW-gerechtigden wonen een gegevensuitwisseling op. Overlijdens uit Australië, Duitsland, Aruba ontvangt de SVB reeds geautomatiseerd. Met andere landen zoals bijvoorbeeld België en Polen is de gegevensuitwisseling nog in ontwikkeling.

De leden van de SP fractie vragen waarom er tot op heden nog geen dwangbevel bij AOW terugbetalingen bestond. Ook vragen de leden op welke manier AOW-terugbetalingen ingevorderd worden. Specifiek vragen zij of een dwangbevel niet een te zwaar middel is vanwege de emotionele tijd bij het overlijden van je partner.

Voor alle socialezekerheidswetten, en ook bij de AOW, is het van belang dat terugvorderingen efficiënt worden geïnd. Uiteraard zal worden getracht om een vordering zonder invorderingsmaatregelen te innen. Maar als dat niet lukt is in alle socialezekerheidswetten voorzien in een aantal invorderingsinstrumenten. Het belangrijkste instrument is de mogelijkheid om een dwangbevel uit te vaardigen waarmee op snelle, goedkope en eenvoudige wijze een executoriale titel kan worden verworven. De SVB zet dit instrument nu reeds in voor alle socialezekerheidswetten als de (pensioen)gerechtigde zelf de debiteur is. Echter specifiek voor de AOW geldt dat de meeste terugvorderingen vorderingen na overlijden van pensioengerechtigden betreffen. Hierbij gaat het dus om een terugbetaling door de aansprakelijke nabestaanden. Het voorliggende wetsvoorstel regelt daarom de bevoegdheid om ook in deze situatie een dwangbevel uit te kunnen vaardigen. Op dit moment is de SVB in deze situatie aangewezen op een omslachtige dagvaardingsprocedure die zowel voor de nabestaanden en de SVB meer belastend is dan de toepassing van het dwangbevel.

De leden van de D66-fractie vragen of er inzicht is in de te verwachten effecten van het kunnen stopzetten van de WW-uitkering. Ook vragen zij wat de ervaringen zijn met de oude situatie (waarin naar gewerkte uren werd gekeken).

Met de mogelijkheid de uitkering stop te laten zetten wordt een keuzemogelijkheid gecreëerd voor de WW-gerechtigde. De uitkomst van deze keuze hangt van meerdere factoren af (ondermeer van de financiële consequenties voor de betrokkene en de bereidheid om zich in te spannen ander werk te vinden) en is moeilijk vooraf in te schatten. Enerzijds zullen WW-gerechtigden niet langer gebruik maken van de restant WW-uitkering, anderzijds zullen WW-gerechtigden een kleine restant WW-uitkering kunnen stopzetten en vervangen door een latere hogere (restant) WW-uitkering. Dit is niet anders dan onder de urensystematiek.

De leden van de SP-fractie vragen of de aanpassing met betrekking tot beëindiging van het restant van de WW-uitkering inhoudt dat de resterende WW-rechten volledig in tact blijven op het moment dat iemand ervoor kiest om de WW-uitkering stop te zetten. Voorts vragen zij of de restant WW-rechten ook daarna geldig blijven wanneer sprake is van vrijwillige beëindiging, zodat deze bij nieuw opgebouwde WW-rechten opgeteld worden om in geval van nieuwe (gedeeltelijke) werkloosheid, alsnog aanspraak op te maken. Ten slotte vragen zij wat de snelst haalbare inwerkingtreding van de beoogde aanpassing is.

Op het moment dat iemand zijn WW-recht laat stopzetten blijft het restant WW-recht in tact. Dit restant WW-recht kan herleven binnen de daarvoor geldende termijn. Net zoals bij de beëindigingsgrond «niet-beschikbaar voor de arbeidsmarkt», waarmee WW-gerechtigden onder de oude urensystematiek hun WW-recht (tijdelijk) stop kunnen laten zetten, bedraagt deze termijn zes maanden. Het streven is erop gericht deze aanpassing per 1 april 2018 inwerking te laten treden.

De leden van de SP vragen of de regering kan aangeven hoeveel vrouwen zijn gestopt met werken na het bevallen van een meerling en hoeveel vrouwen weer aan het werk zijn. Deze leden vragen tevens of de regering een oplossing kan bieden voor vrouwen die vanaf nu tot aan de inwerkingtreding van 1 april 2018 gaan bevallen van een meerling en gebruik willen maken van het uitgebreide meerlingenverlof en zo nee, waarom niet.

De regering beschikt momenteel niet over gegevens over het aantal vrouwen dat na de bevalling van een meerling is gestopt met werken of het werken heeft hervat. Het amendement Heerma dat voorzag in een uitbreiding van het zwangerschapsverlof met 4 weken bij de zwangerschap van een meerling is in werking getreden op 1 april 2016. Doel van deze uitbreiding is de bescherming van de gezondheid van de vrouw en de kinderen tijdens de zwangerschap. Alle vrouwen die zwanger zijn van een meerling kunnen sindsdien van deze regeling gebruik maken en genieten zwangerschapsverlof vanaf de 10e week voor de verwachte datum van bevalling. Het amendement voorzag echter niet in de mogelijkheid om bij vroeggeboorte het niet genoten extra zwangerschapsverlof van 4 weken toe te voegen aan het bevallingsverlof van in de regel eveneens 10 weken. Door deze omissie komen in de praktijk niet alle vrouwen toe aan een totale verlofperiode rond de geboorte van 20 weken. De Wet arbeid en zorg wordt aangepast, zodat per 1 april 2018 alle vrouwen die bevallen zijn van een meerling daadwerkelijk tenminste 20 weken verlof genieten rond de geboorte. Eerdere inwerkingtreding is niet mogelijk, omdat de implementatiefase niet eerder afgerond zal zijn. Wel zal de regeling bij inwerkingtreding direct toepasbaar zijn op alle vrouwen die op die datum zwangerschaps- of bevallingsverlof genieten. Terugrekenend zullen in ieder geval alle vrouwen die vanaf half december 2017 zwangerschapsverlof genieten aan de volledige periode van 20 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof toekomen.

De leden van de PVV-fractie vragen om alle aangevulde bepalingen ten aanzien van de wijzigingen in de WagwEU concreet te maken en te motiveren op welke manier deze volgens de regering een feitelijke verbetering zijn ten opzichte van de huidige situatie.

In de WagwEU worden de volgende wijzigingen voorgesteld die niet zuiver wetstechnisch van aard zijn:

• 1) Het verduidelijken van een aantal begripsbepalingen, waaronder:

  • a. de begripsbepaling van «gedetacheerde werknemer»;

    De voorgestelde aanpassing van deze en enkele gerelateerde begripsbepalingen dient om geen twijfel te laten bestaan over de reikwijdte van de Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de Europese Unie (WagwEU), tegen de achtergrond van de geldende Europese bepalingen. Zo werd geconstateerd dat een kleine groep werknemers in de huidige situatie niet onder de beoogde reikwijdte van deze wet valt, te weten de groep werknemers die tijdelijk werken in Nederland in het kader van transnationale dienstverrichting en voor wie geen gewoonlijk werkland kan worden vastgesteld. Uitgangspunt van de Detacheringsrichtlijn is om de «harde kern» van arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden van het werkland te garanderen voor de werknemers die tijdelijk ter beschikking zijn gesteld voor werkzaamheden in dat land. Wat het gewoonlijk werkland van die werknemer is, voor zover dit kan worden vastgesteld, is niet van belang. Voor de toepassing van de WagwEU is dan ook bepalend dat kan worden vastgesteld dat Nederland niet het gewoonlijk werkland is waar of van waaruit de arbeid wordt verricht. Daarom wordt voorgesteld de verwijzing naar het gewoonlijk werkland in de artikelen 1 en 2 te laten vervallen.

  • b. de begripsbepaling van «lidstaat»;

    Zwitserland werd ten onrechte niet in de definitie van lidstaat genoemd. Voor Zwitserland geldt echter net als voor de staten die partij zijn bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (wel genoemd) dat de grondbeginselen van de interne markt van de Unie onverminderd van toepassing zijn en daarmee Zwitserland voor de toepassing van de Detacheringsrichtlijn ook als lidstaat dient te worden aangemerkt.

  • c. de begripsbepaling van «dienstontvanger»;

    Aanvankelijk is er bij de implementatie van uitgegaan dat de dienstontvanger een in Nederland gevestigde natuurlijke persoon of rechtspersoon is. De bewoordingen van de Detacheringsrichtlijn laten echter toe dat de ontvanger van een dienst ook in het buitenland gevestigd kan zijn, indien deze «in de lidstaat werkzaam is» of «er werkzaamheden uitvoert». Een Belgische hoofdaannemer bijvoorbeeld, die in Nederland werkzaam is ten behoeve van een Nederlandse opdrachtgever, kan ook dienstontvanger zijn van een Franse onderaannemer die met zijn werknemers werkzaamheden komt verrichten onder eigen toezicht en leiding.

    Daarnaast wordt voorgesteld de dienstontvanger niet te definiëren aan de hand van het begrip «onderneming». In de WagwEU is sprake van transnationale dienstverrichting zoals omschreven in de Detacheringsrichtlijn. Bij de implementatie is ernaar gestreefd om de begrippen te definiëren conform de Detacheringsrichtlijn, en is aanvankelijk het ruime Europese ondernemingsbegrip gehanteerd om de dienstontvanger te definiëren. De onderneming die voor de uitbetaling van het loon van de gedetacheerde werknemer verantwoordelijk is zal in sommige gevallen een natuurlijke persoon zijn, echter in de meeste gevallen zal het om een rechtspersoon gaan, zoals aangeduid in artikel 6 van de Handelsregisterwet 2007. Daarmee vallen instanties die niet onder alle omstandigheden als onderneming kunnen worden aangemerkt, zoals bepaalde bestuursorganen of onderdelen daarvan, echter onbedoeld buiten de reikwijdte van de WagwEU, tegen de strekking van de Detacheringsrichtlijn in. Om dit onwenselijke effect te voorkomen wordt voorgesteld het begrip dienstontvanger aan te scherpen. Daartoe wordt ten eerste verwezen naar artikel 6 van de Handelsregisterwet. De in dit artikel bedoelde rechtspersonen kunnen in de meeste omstandigheden als onderneming worden gekenmerkt, maar dit is afhankelijk van beoordelingscriteria als het oogmerk om materieel voordeel te behalen en voldoende omvang van activiteiten of omzet. Om boven elke twijfel te verheffen dat elke entiteit die in het kader van transnationale dienstverrichting een gedetacheerde werknemer werkzaamheden voor hem laat verrichten dienstontvanger is, waarop de rechten en verplichtingen van de WagwEU van toepassing zijn, wordt tevens verwezen naar de onderneming als omschreven in artikel 5 van de Handelsregisterwet 2007. De dienstontvanger die in Nederland is gevestigd is daarmee in het handelsregister geregistreerd.

• 2) Het verduidelijken van de meldplicht met betrekking tot de voor de uitbetaling van het loon verantwoordelijke persoon

  Deze wijziging in artikel 8 WagwEU over de meldingsplicht houdt verband met de wijziging van het begrip dienstontvanger, in die zin dat de dienstverrichter niet slechts de identiteit van de voor de uitbetaling van het loon verantwoordelijke persoon meldt indien dit een natuurlijke persoon betreft, maar ook indien het om een rechtspersoon gaat. De dienstverrichter zal via de melding op grond van artikel 8 niet alleen kenbaar moeten maken wie de voor het de uitbetaling van het loon verantwoordelijke natuurlijke persoon is, maar in het geval dit een rechtspersoon betreft, ook daarvan de identiteitsgegevens moeten opgeven. Voor de invulling van het begrip «rechtspersoon» wordt aangesloten bij artikel 6 van de Handelsregisterwet 2007, omdat in dit artikel een omvattende invulling geeft aan dit begrip. Voor zover een rechtspersoon in het Nederlandse handelsregister is ingeschreven, dient de dienstverrichter de hierin opgenomen gegevens te verstrekken. Aangezien alle bedrijven in de EU in een register zijn opgenomen, kunnen dienstverrichters daarnaast het buitenlandse KvK-nummer of BTW-identificatienummer opgeven, indien de buitenlandse rechtspersoon die verantwoordelijk is voor de uitbetaling van het loon niet in het handelsregister is ingeschreven. In de Handhavingsrichtlijn zijn regels opgenomen om in het kader van de administratieve samenwerking ter bestrijding van schijnconstructies tussen de bevoegde instanties van de lidstaten gegevens uit te wisselen en daarbij ook gebruik te maken van gegevens die in nationale registers zijn opgenomen.

• 3) Het creëren van een grondslag voor de verstrekking van gegevens met betrekking tot transnationale dienstverrichting door Nederlandse bestuursorganen en toezichthouders;

  In artikel 4 van de WagwEU zijn de bepalingen bij elkaar gebracht die verband houden met gegevensverwerking in verband met het toezicht op de naleving van de regels betreffende arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden die gelden voor gedetacheerde werknemers op grond van de Detacheringsrichtlijn, teneinde voor deze werknemers in de hele EU een minimumniveau van bescherming te waarborgen. Dit betreft ook de verwerking van gegevens die worden verkregen op grond van de meldingsplicht van artikel 8 van de WagwEU.

De leden van de D66-fractie hebben enkele vragen over de meldingsplicht voor buitenlandse dienstverleners. Voor de noodzaak van de meldingsplicht wordt verwezen naar de memorie van toelichting bij de WagwEU. De leden van de D66-fractie vragen in hoeverre de nu voorgestelde meldingsplicht een uitbreiding is ten opzichte van de huidige situatie, en in hoeverre de meldingsplicht noodzakelijk is om aan Europese regelgeving te voldoen.

Bij de implementatie van handhavingsrichtlijn in de WagwEU is met de regeling van de meldingsplicht in artikel 8 al vastgesteld dat dit niet een verplichting is die uit de Handhavingsrichtlijn voortvloeit. In de Handhavingsrichtlijn is opgenomen dat de verplichting kan worden opgelegd aan in een andere lidstaat gevestigde dienstverrichters om uiterlijk bij aanvang van de werkzaamheden een verklaring aan de nationale bevoegde instanties te verstrekken. In de WagwEU is daartoe met artikel 8 besloten. Waarom de meldingsplicht is opgenomen op de wijze als is geregeld in artikel 8 is in de memorie van toelichting uitgebreid toegelicht. Omdat het opzetten van het meldingssysteem voorbereiding vergt is dit artikel 8 nog niet in werking getreden. Bij de voorbereiding bleek het noodzakelijk enkele onderdelen in de WagwEU te verduidelijken. Dit is de achtgrond van de wijzigingen in de Verzamelwet SZW 2018, die hiervoor uitgebreid zijn toegelicht. De inwerkingtreding om het meldingssysteem operationeel te maken wordt overigens niet voor 1 januari 2019 verwacht.

Voorts vragen deze leden of er is gekeken naar de optie die de Autoriteit Persoonsgegevens voorstelt, waarbij ook een visuele controle kan worden toegepast om te controleren of een werknemer arbeid mag verrichten. Zij vragen of een dergelijke uitvoering voldoende zou zijn om te voldoen aan de Europese bepalingen.

In haar advies geeft de Autoriteit Persoonsgegevens in het kader van de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi) aan, dat uitzendondernemingen of arbeidsbemiddelingsbureaus de identiteit van kandidaten in de fase van arbeidsbemiddeling kunnen vaststellen door middel van een visuele controle van het identiteitsbewijs zelf, in plaats van een kopie daarvan op te nemen in de administratie. In de fase van bemiddeling naar werk, die enkele weken kan duren, is het noodzakelijk om een afschrift van het identiteitsbewijs op te hebben genomen in de administratie, zodat de opdrachtgever bij de arbeidsbemiddeling erop kan vertrouwen dat een arbeidskracht ook daadwerkelijk werkzaamheden mag verrichten in Nederland. Een visuele controle volstaat in het kader van de Waadi dus niet. Het gaat hier om een regeling van identiteitsvaststelling van een persoon die nog geen werknemer is.

Voor alle gevallen dat sprake is van een dienstbetrekking met een Nederlandse werkgever dient de werkgever te kunnen aantonen dat hij de identiteit van de werknemer heeft geverifieerd aan de hand van een identiteitsbewijs. Daartoe dient hij een kopie van dat identiteitsbewijs in zijn administratie op te nemen.

In het kader van de meldingsplicht in de WagwEU is bepaald dat de dienstverrichter gegevens over de identiteit van de gedetacheerde werknemer (die geen dienstbetrekking heeft in Nederland) dient te melden. Om welke gegevens het daarbij gaat in relatie tot een identiteitsbewijs is nog niet bepaald. Het zal in dat geval niet om een kopie gaan. Indien slechts volstaan zou worden met een visuele controle van het identiteitsbewijs zou dit ten koste gaan van de doelmatigheid van de handhaving. Zo dient de SVB, die de werkzaamheden in verband met de meldingsplicht uitvoert, de meldingsgegevens door te kunnen geven aan onder meer de Inspectie SZW, zodat effectief toezicht kan worden gehouden.

De leden van de SP vragen of is overwogen om deze maatregel uit 2006 om de koopkracht te verbeteren geheel te schrappen en de Anw-bedragen zelf te verhogen tot een niveau dat deze toereikend zijn om koopkracht te handhaven of te verbeteren. Tevens vragen zij of de omvang van het structurele overschot van het nabestaandenfonds van 4 miljard in te zetten voor een structurele extra koopkrachtverbetering voor Anw-gerechtigden. Welke ontwikkeling wordt verwacht van het overschot van het nabestaandenfonds. Tevens vragen de leden van de 50PLUS-fractie of het hier inderdaad wel een «structureel» overschot betreft. Dit zou namelijk betekenen: een jaarlijks terugkerend overschot. Daar lijkt geen sprake van te kunnen zijn, want door de premiedaling lijkt een structureel tekort op termijn waarschijnlijker. Deze leden vragen om een nadere toelichting.

Het nabestaandenfonds wordt gevuld door de afdracht van Anw-premies. Het vermogen van het nabestaandenfonds is in het verleden ontstaan doordat er minder uitgaven voor de Anw nodig waren dan dat er premie binnenkwam. Door een recente premieverlaging is er geen sprake meer van een jaarlijkse structurele groei van het fonds. Daardoor en door de financiering van de Anw-tegemoetkoming uit dit fonds zal het fondsvermogen in de toekomst afnemen. De Anw-tegemoetkoming is destijds ingevoerd om het koopkrachtverlies dat sommige nabestaanden als gevolg van de invoering van de Zorgverzekeringswet ondervonden te compenseren. Door de vormgeving van een separate tegemoetkoming is voorkomen dat verstoringen optreden in de wettelijk vastgelegde koppeling van de netto Anw-uitkeringen aan het netto-minimumloon. De regering ziet geen aanleiding dit uitgangspunt te verlaten.

De leden van de D66-fractie vragen of de wijziging van de vaststelling van de gemiddelde sectorpremie gaat over de vaststelling zelf of dat wordt uitgegaan van het ongewogen gemiddelde, en indien dat het geval is, wat de gevolgen zijn voor de loonkosten van Wsw-plekken.

De wijziging bepaalt dat voortaan UWV de gemiddelde sectorpremie vaststelt en dat de Minister die goedkeurt. Thans wordt de gemiddelde sectorpremie vastgesteld door de Minister. Ook in de toekomst gaat het om het gewogen gemiddelde van de sectorpremies. Er zijn dus geen gevolgen voor loonkosten van Wsw-plekken.

De leden van de D66-fractie vragen of er voorbeelden te geven zijn van instabiliteit van de sectorpremie in het verleden, die voor de Minister aanleiding zouden kunnen zijn geweest om de sectorpremies anders te clusteren en of bij een dergelijk besluit de betreffende werkgevers meegenomen worden.

Clustering van premies voor de sectorfondsen had aan de orde kunnen komen in geval van sterke daling of stijging van de premie door incidentele factoren bij de instroom in de werkloosheidsuitkering. Ook valt te denken aan kleine sectoren met een relatief gering aantal werkgevers of werknemers en grote fluctuatie in instroom. Een dergelijke sterke stijging heeft zich afgelopen jaren bijvoorbeeld voorgedaan in de sector Tabakverwerkende industrie en in de sector Grootwinkelbedrijf. De premies voor de sectorfondsen worden door UWV voor advies voorgelegd aan sectorale organisaties. Op deze wijze worden werkgeversorganisaties betrokken, ook indien clustering niet op hun verzoek plaatsvindt. Bij de Werkhervattingskas kan clustering plaatsvinden indien een sector zo weinig publiek verzekerde werkgevers bevat dat een berekening van de premie op basis van het gerealiseerde risico zeer volatiele premies kan opleveren voor kleine en middelgrote werkgevers.

De leden van de VVD-fractie vragen in verband met het verstrekken van gegevens aan (organisaties) van sociale partners noodzakelijk voor het toezicht op de naleving van cao’s in welke situaties er wordt overgegaan tot het delen van de locatie en welke privacy waarborgen hierop van toepassing zijn. Voorts vragen deze leden op welke wijze sociale partners worden gecontroleerd bij hun eventuele nader onderzoek.

In veel gevallen is gebleken dat alleen de naam en vestigingsplaats van het bedrijf onvoldoende zijn om een onderzoek door de sociale partners naar de eventuele niet-naleving van een cao te kunnen starten. Soms is het echter voor de vertegenwoordigers van sociale partners, maar veelal voor het uitvoeren van het toezichtonderzoek door de door sociale partners opgerichte rechtspersoon, zoals de SNCU, moeilijk om te achterhalen waar de betreffende werknemers hebben gewerkt. In verband hiermee wordt geregeld dat ook de locatie van het onderzoek van de Inspectie SZW aan vertegenwoordigers van sociale partners of die rechtspersoon kan worden doorgegeven. De locatie wordt alleen doorgegeven indien dit noodzakelijk is voor het onderzoek naar de naleving van de desbetreffende cao. Hiervan is sprake indien de naam en vestigingsplaats redelijkerwijs onvoldoende zijn te achterhalen waar de betreffende werknemers hebben gewerkt en daarmee de locatie waar de sociale partners hun onderzoek zich op zouden kunnen richten. Bij een klein bedrijf zal in veel gevallen de naam en vestigingsplaats voldoende zijn om een onderzoek te kunnen starten, terwijl bij grote bedrijven met veel filialen het noodzakelijk kan blijken te weten om welke locatie het gaat waar de Inspectie SZW toezicht heeft uitgeoefend naar de naleving van de Wet minimumloon. Wanneer het gaat om persoonsgegevens dient de ontvanger van deze gegevens de normen van de Wet bescherming persoonsgegevens in acht te nemen. Dit betekent bijvoorbeeld dat wanneer het een eenmansbedrijf betreft, de gegevens alleen door sociale partners mogen worden gebruikt voor het doel waarvoor deze gegevens door de Inspectie zijn verstrekt, te weten het onderzoek naar de naleving van de cao en mogen deze gegevens door sociale partners niet aan derden worden verstrekt. Om dit te waarborgen is juist voorzien in de voorgestelde regeling op wetsniveau. Daarnaast kan een bedrijf die in rechte wordt aangesproken op de niet-naleving van een cao ook in het verweer het eventueel niet rechtmatig gebruik van (persoons)gegevens door sociale partners aanvoeren.

De leden van de VVD-fractie zijn benieuwd op welke manier deze regeling onder de aandacht gebracht gaat worden van werkgevers en of werkgevers al met deze voorgenomen regeling bekend zijn. Ook de SP is benieuwd op welke wijze de tijdelijke verlenging wordt gecommuniceerd.

De tijdelijke verlaging van de leeftijdgrens voor de compensatieregeling wordt langs de bestaande kanalen van SZW, UWV en Stichting van de Arbeid gecommuniceerd. Daarnaast is ondersteunend aan de maatregelen in het actieplan «Perspectief voor vijftigplussers» een campagne opgezet. De komende periode zal in de campagne expliciet aandacht worden besteed aan de maatregelen uit het actieplan die relevant zijn voor werkgevers, waaronder de verlaging van de leeftijdgrens voor de compensatieregeling oudere werklozen. De verlaging van de leeftijdgrens voor de compensatieregeling oudere werklozen is opgenomen in het actieplan «Perspectief voor vijftigplussers». Dit actieplan bevat de activiteiten die het kabinet samen met de sociale partners, verenigd in de Stichting van de Arbeid, de komende jaren onderneemt om de arbeidsmarktpositie van vijftigplussers te verbeteren. Dat werkgevers reeds op de hoogte zijn van de verlaging van de leeftijdgrens voor de compensatieregeling moge ook blijken uit de brief die VNO-NCW/MKB-Nederland op 26 september aan uw Kamer gestuurd heeft. Overigens zag het huidige artikel 29d van de Ziektewet bij inwerkingtreding van dit artikel destijds tevens op de doelgroep 55 jaar en ouder.

De leden van de Groenlinks-fractie vragen of het tijdelijk verlaging van de leeftijd voor de compensatieregeling niet het risico met zich mee brengt dat werkgevers alsnog weinig gebruik zullen maken van de regeling, omdat deze maar twee jaar geldt. Ook constateren de leden van de 50PLUS-fractie dat het kabinet in het beleid ter bestrijding van de ouderenwerkloosheid inzet op het verlagen van het (financiële) risico van werkgevers door het tijdelijk verlengen van de compensatieregeling loonkosten bij ziekte van oudere en voormalig langdurig werklozen (hierna: compensatieregeling).

De huidige compensatieregeling ziet op werknemers die zijn geboren voor 8 juli 1954 en nu 63 jaar of ouder zijn. Het voorstel is de compensatieregeling te verlengen zodat deze ook komt te gelden voor personen die op 1 januari 2018 56 jaar of ouder zijn. De verlenging geldt voor de jaren 2018 en 2019. Vanaf 1 januari 2020 komen weer alleen personen die vóór 8 juli 1954 geboren zijn in aanmerking voor de compensatieregeling. Uitbreiding van de compensatieregeling – de no riskpolis – is volgens deze leden cruciaal om de risico’s van twee jaar loondoorbetaling bij ziekte weg te nemen, en een goede maatregel om de arbeidspositie van ouderen op de arbeidsmarkt te verbeteren. Deelt u de bedenking van VNO-NCW en MKB-Nederland in hun commentaar van 26 september jl. op de Verzamelwet SZW 2018, dat de nu aangekondigde tijdelijkheid van de compensatieregeling (voor de jaren 2018–2019) het positieve effect van de regeling flink zal verminderen en of het antwoord kan worden gemotiveerd.

De tijdelijkheid van de verlaging van de leeftijd voor de compensatieregeling is gericht op het moment van toetreding tot de regeling. Het doel is om met de verlaging van de leeftijd werkgevers te stimuleren om werkloze mensen van 56 jaar en ouder aan te nemen. Het gebruik van regeling vóór de verlaging van de leeftijdgrens blijkt beperkt te zijn. De twee jaren zijn bedoeld om te bezien of werkgevers de compensatieregeling beter zullen benutten of dat zij het risico op ziekte op een andere, bijvoorbeeld private, manier af blijven dekken.

Daarenboven vragen de leden van SP-fractie waarop de tijdelijkheid voor de jaren 2018 en 2019 is gebaseerd en wanneer de evaluatiemomenten gepland zijn voor de verlenging van de compensatieregeling. Ook de leden van 50PLUS willen in algemene zin geïnformeerd worden over de voortgang van de evaluatie van effectiviteit en doelmatigheid van beleidsinstrumenten gericht op de bestrijding van ouderenwerkloosheid.

De tijdelijkheid is gebaseerd op de opgedane ervaring van de afgelopen jaren met de compensatieregeling. Het gebruik van de regeling vóór de verlaging van de leeftijdgrens blijkt beperkt te zijn. Met de verlaging van de leeftijd worden werkgevers mogelijk meer verleid om werkloze mensen van 56 jaar en ouder aan te nemen. Overigens zag het huidige artikel 29d van de Ziektewet bij inwerkingtreding van dit artikel destijds tevens op de doelgroep 55 jaar en ouder.

De tijdelijke verlaging van de leeftijdgrens voor de compensatieregeling is onderdeel van de totale evaluatie van het actieplan «Perspectief voor vijftigplussers». Hiertoe is door onderzoeksbureau «De Beleidsondersteuners» een evaluatiekader opgesteld. Naar verwachting zal in de eerste week van oktober 2017 de Europese aanbesteding van het evaluatieonderzoek afgerond zal zijn en aan het eind van 2018 een monitorrapport naar uw Kamer worden gestuurd. Aan het eind van 2019 zal het evaluatieonderzoek worden afgerond. Het evaluatieonderzoek naar de werkzoekendendienstverlening wordt separaat aanbesteed. Hierover worden afspraken met UWV gemaakt.

Naar aanleiding van de introductie van een waarschuwingsbevoegdheid bij het niet naleven van de sollicitatieverplichting geven de leden van de VVD aan de wens van beleidsconsistentie te begrijpen. Zij geven aan dat de genoemde uitkeringen een eigen dynamiek kennen. Zij vragen hoe deze eigen dynamiek zich verhoudt tot een algemene waarschuwingsbevoegdheid en of hier voldoende stimulans vanuit gaat. Ook vragen zij of er onderzoek is gedaan hoe deze waarschuwingsbevoegdheid uitpakt bij de andere genoemde voorzieningen naast de WW.

Er is geen specifiek onderzoek gedaan naar de vraag hoe een algemene waarschuwingsbevoegdheid zich verhoudt tot de andere voorzieningen naast de WW. Wel zijn er algemene onderzoeken naar het effect van het opleggen van een waarschuwing en het effect van het opleggen van een maatregel. Daaruit blijkt dat het geven van een formele waarschuwing even effectief is als het opleggen van een maatregel. Voorwaarde is wel dat er bij een volgende overtreding consequent een maatregel wordt opgelegd. De regering houdt hier met de voorgestelde aanpassing rekening mee.

Daarnaast vragen de leden van de SP fractie of is overwogen om de waarschuwingsbevoegdheid verder uit te breiden naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek waaruit blijkt dat een waarschuwing even effectief is als het opleggen van een maatregel. En zo ja, wat de uitkomsten zijn van die afweging.

Nee, dit is niet overwogen. De verplichting om in voldoende mate te trachten passende arbeid te verkrijgen, is een verplichting waaraan periodiek voldaan moet worden en waar periodiek op gecontroleerd wordt. Dit betekent dat voor deze verplichting meerdere keren per jaar een maatregel opgelegd kan worden. In dat kader acht de regering het direct opleggen van een maatregel van 25% gedurende 4 maanden bij een eerste overtreding niet proportioneel. De regering hecht eraan te benadrukken dat de waarschuwing alleen gegeven kan worden bij een eerste overtreding van deze verplichting. Bij een volgende overtreding moet een maatregel worden opgelegd.

De leden van de VVD-fractie vragen of het klopt dat de groep gastouders die opvangen binnen het eigen huis uitgezonderd worden van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag en of gastouders die meerdere kinderen opvangen bij één van de vraagouders niet uitgezonderd worden en wat hiervan de reden is.

Met de wijziging van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (Wml) is bereikt dat een ieder die arbeid verricht op basis van een overeenkomst van opdracht (ovo), anders dan uit hoofde van de uitoefening van een bedrijf of in de zelfstandige uitoefening van een beroep, recht krijgt op het wettelijk minimumloon. In de wet is het onder meer mogelijk gemaakt om in verband met bijzondere omstandigheden de arbeidsverhouding van een categorie van personen buiten de werkingssfeer van de Wml te plaatsen. Via een wijziging van het Besluit minimumloon en minimumvakantiebijslag worden gastouders die werkzaam zijn op basis van een ovo en waarbij de opvang plaatsvindt op het woonadres van de gastouder uitgesloten van de Wml. Dit besluit wordt naar verwachting de komende weken gepubliceerd. De voornaamste redenen voor deze uitzondering zijn dat deze gastouders tijdens de opvang, die plaatsvindt in de eigen woning, een deel van de opvangtijd kunnen besteden aan eigen (huishoudelijke) taken en deze gastouders zelf beslissen hoeveel kinderen zij willen opvangen. De positie van deze gastouders is al tijdens de behandeling van het wetsvoorstel in Uw Kamer aan de orde gekomen. Voor de groep gastouders die werkzaam is in de woning van de vraagouder en ook kinderen van andere vraagouders opvangen, gaan bovenstaande argumenten niet op. Deze gastouders kunnen gedurende de opvangtijd geen eigen (huishoudelijke) taken verrichten en zij beslissen ook niet zelf hoeveel kinderen er worden opgevangen in het huis van de vraagouder. Ook zijn deze gastouders voor de vraagouder in wiens huis zij opvangen veelal werkzaam via de regeling dienstverlening aan huis en dus werknemer. Een uitzondering voor de Wml ligt voor de laatste groep derhalve niet in de rede.

De leden van de VVD-fractie vragen zich verder af of bovenstaande wetswijziging in strijd komt met het verbod op onderscheid op grond van arbeidsduur, omdat er verschil zou kunnen ontstaan tussen parttime en fulltime werknemers, bijvoorbeeld omdat een werkgever een parttime medewerker over het overwerk dat wordt geleverd tot aan de fulltime arbeidsduur een percentage toekent waarbij al rekening is gehouden met de vakantiebijslag, en hier vervolgens nogmaals 8% vakantiebijslag bij opgeteld dient te worden.

Met de genoemde wetswijziging wordt slechts geregeld dat uren die worden gewerkt boven de overeengekomen arbeidsduur moeten worden beloond op tenminste minimumloonniveau en dat over dit loon ook minimumvakantiebijslag dient te worden betaald. Dit geldt zowel voor deeltijdwerkers als voltijdwerkers. Deze wetswijziging gaat dus niet over de toeslag die de werkgever toekent voor overuren. Met betrekking tot gelijke behandeling van deeltijdwerkers en voltijdwerkers als het gaat om de overurentoeslag heeft het Hof van Justitie EU in het arrest Helmig kort weergegeven het volgende bepaald. Het uitgangspunt is dat deeltijdwerknemers bij een gelijk aantal arbeidsuren dezelfde totale beloning moeten ontvangen als voltijdwerkers. Dit betekent dat een deeltijdwerker met een contractuele arbeidstijd van achttien uur voor het negentiende uur dus dezelfde totale beloning dient te krijgen als een voltijdwerker voor negentien arbeidsuren ontvangt. Van onderscheid naar arbeidsduur is dus geen sprake als een overurentoeslag wordt toegekend voor uren die door deeltijdwerkers én voltijdwerkers worden gemaakt boven de normale (voltijdse) arbeidstijd.

De leden van de SGP-fractie vragen hoeveel seizoensarbeiders jaarlijks werkzaam zijn in de land-en tuinbouw en of de regering kan aangeven wat de gevolgen zijn van de wijziging van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag ten aanzien van meerwerk voor de fiscale afspraken in de cao voor de agrarische sector. Het is niet bekend bij hoeveel seizoensarbeiders werkzaam in de land- en tuinbouwsector de door uw fractie genoemde fiscale afspraken worden toegepast.

Per 1 januari 2018 treedt de regeling voor meerwerk in de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag in werking. Dit betekent dat meerwerk (meer werken dan de overeengekomen of normale arbeidsduur) moet worden betaald op ten minste het niveau van het wettelijk minimumloon. In de cao waar de leden van de SGP-fractie op doelen is afgesproken dat overwerkvergoedingen mogen worden uitgeruild voor onbelaste onkostenvergoedingen voor arbeidsmigranten voor bijv. reiskosten naar het land van herkomst en huisvestingskosten in Nederland (de zogenoemde «ET-kosten»). Hierdoor ruilt de arbeidsmigrant belast loon in voor een onbelaste onkostenvergoeding. Door de uitruil zijn de werkgeverslasten voor de LTO-werkgevers lager (omdat de vergoedingen onbelast zijn), maar wordt ook het loon voor de sociale zekerheid lager en wordt er bijvoorbeeld ook geen pensioen over dat deel van het loon opgebouwd. Een dergelijke uitruil is niet toegestaan voor bedragen die tot het wettelijk minimumloon behoren, dus ook niet voor het loon voor meerwerk per 1 januari 2018. Achtergrond is dat verzekerd dient te worden dat de werknemer zelf de volle beschikking dient te krijgen over het wettelijk minimumloon. Dit betekent dat de werkgevers dergelijke onbelaste onkostenvergoedingen niet meer kunnen uitruilen met overwerkvergoedingen op het niveau van het wettelijk minimumloon. Indien de werknemer meer verdient dan het wettelijk minimumloon, is dat natuurlijk wel mogelijk voor het gedeelte van het loon boven het wettelijk minimumloon (indien de cao dat toestaat). Er zijn geen cijfers beschikbaar hoeveel werkgevers dit in de land- en tuinbouwsector momenteel toepassen. Het blijft nog steeds mogelijk om onbelaste onkostenvergoedingen te verstrekken voor reiskosten naar het land van herkomst en huisvestingskosten in Nederland. Hierdoor blijven de gevolgen voor de concurrentiepositie van Nederland beperkt.

De leden van de VVD-fractie vragen om aan te geven waarom is gekozen voor het verplichte karakter van het leeftijdsonderscheid.

Naar aanleiding van het advies van de Afdeling Advisering van de Raad van State is de wettekst in overeenstemming gebracht met de memorie van toelichting. Zoals ook is vermeld in het nader rapport, is het nadrukkelijk niet beoogd om bij algemene maatregel van bestuur te verplichten dat vacatures voor een specifieke leeftijdscategorie moeten worden opengesteld. Enkel wordt een delegatiegrondslag opgenomen om aan werkgevers de mogelijkheid te kunnen bieden. Of van die mogelijkheid gebruik wordt gemaakt, is aan iedere individuele werkgever.

De leden van de CDA-fractie vragen om een nadere toelichting op het voorstel en om concrete voorbeelden uit de praktijk te geven.

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld een hoge jeugdwerkloosheid, kunnen een zekere mate van flexibiliteit vragen om af te kunnen wijken van het principe van het verbod van leeftijdsdiscriminatie. Tijdens de economische crisis van de afgelopen jaren was de jeugdwerkloosheid gestegen. Om dat aan te pakken heeft de regering samen met haar partners de nodige maatregelen genomen om de jongeren een faire kans te bieden op de arbeidsmarkt. Zo zijn o.a. kansen op werk voor jongeren gecreëerd. Dit is mogelijk geworden mede door afspraken met werkgevers door in te zetten op instroom en leerwerk-combinaties. Ook is door werkgevers gebruik gemaakt van de mogelijkheid in de Begrotingswet SZW om gedurende verschillende jaren vacatures exclusief voor jongeren te kunnen plaatsen. Voor de doelgroep vijftigplussers is in het recente verleden nog geen beleid gevoerd op het exclusief openen van vacatures. Het nu creëren van de rechtsgrond maakt een snel handelen mogelijk indien dit nodig wordt gevonden om de langdurige werkloosheid onder bepaalde leeftijdgroepen terug te dringen. Dit voorstel tot aanpassing van de wet SUWI gaat zuiver om het creëren van een wettelijke grondslag. Nut en noodzaak van het daadwerkelijk open stellen van vacatures voor bepaalde leeftijdgroepen komt aan de orde bij de vaststelling van desbetreffende algemene maatregel van bestuur.

Voorts vragen de leden van de CDA-fractie om aan te geven hoe dit voorstel zich verhoudt tot het gelijkheidsbeginsel en tot leeftijdsdiscriminatie.

De Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid maakt het mogelijk om onderscheid op grond van leeftijd toe te staan. Voorwaarde is wel dat dit gebeurt met het oogmerk de arbeidsparticipatie van bepaalde leeftijdscategorieën te bevorderen. Dit arbeidsmarktbeleid moet ook bij of krachtens wet worden vastgesteld. Het gaat dus specifiek om een wettelijk toegestaan onderscheid om de arbeidsmarktpositie van een specifieke leeftijdsgroep te verbeteren. Dat is enkel toegestaan als deze verbetering ook objectief noodzakelijk is, gelet op de kwetsbare positie van die groep.

De leden van de D66-fractie vragen op welke manier de structurele inbedding van het mogelijk maken van het plaatsen van vacatures voor specifieke leeftijden, zich verhoudt tot het lopende actieplan arbeidsmarktdiscriminatie van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het actieplan arbeidsmarktdiscriminatie maakt geen onderdeel uit van dit wetsvoorstel. Met dit wetsvoorstel wordt voorzien in de wettelijke verankering van beleid als bedoeld in artikel 7, eerste lid, onderdeel a, WGBLA. De leden van de D66-fractie vragen ook of er op dit moment noodzaak is om onderscheid te maken op basis van leeftijd, en hoe er in de toekomst zal worden omgegaan met vacatures die ook buiten het UWV worden geplaatst, gericht op een specifieke leeftijdsgroep.

Hoewel de arbeidsmarktkansen van verschillende leeftijdscategorieën nog niet volledig gelijk zijn, is er op dit moment geen aanleiding om gebruik te maken van de delegatiegrondslag die wordt ingevoegd in de Wet SUWI. Ook voor vacatures die buiten UWV worden geplaatst, zal dus na wijziging van de Wet SUWI geen onderscheid naar leeftijd zijn toegestaan. Pas als toekomstige arbeidsmarktontwikkelingen aanleiding geven om voornoemde algemene maatregel van bestuur vast te stellen, zal dit onderscheid zijn toegestaan. Het maakt daarbij niet uit of vacatures middels het UWV worden geplaatst, of daar buiten.

De leden van de 50PLUS-fractie vragen of de AMvB wordt voorgehangen bij de Kamer.

De tekst van de wetswijziging voorziet niet in een formele voorhang. Wel ligt het in de rede om de Kamers te betrekken bij de totstandkoming van deze algemene maatregel van bestuur. Op die wijze kan de Tweede Kamer in de gelegenheid worden gesteld om haar visie te geven op de arbeidsmarktpositie van de betreffende leeftijdscategorie en de benodigde maatregelen om deze positie te verbeteren.

Tevens vragen de leden van 50PLUS-fractie of van de mogelijkheid al gebruik is gemaakt om wettelijk toe te staan dat werkgevers gemotiveerd vacatures uitsluitend openstellen voor ouderen. De wettelijke grondslag voor dit beleid was geregeld in het begrotingsartikel in de Begrotingswet SZW dat zag alleen op de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Het nu creëren van de rechtsgrond maakt een snel handelen mogelijk. Dat betekent dat indien dit nodig wordt gevonden om de langdurige werkloosheid onder vijftigplussers terug te dringen, ook voor deze groep bij algemene maatregel van bestuur beleid kan worden vastgesteld. Het gaat hier om de creatie van een grondslag. Nut en noodzaak van het daadwerkelijk open stellen van vacatures voor bepaalde leeftijdgroepen, zoals vijftigplussers, komt aan de orde bij de vaststelling van desbetreffende algemene maatregel van bestuur, waarbij de Tweede Kamer zal worden betrokken.

Ook vragen de leden van de 50-PLUS fractie hoe de overheid als werkgever inspanningen gaat vergroten om senioren bij de overheid aan het werk te krijgen en te houden. De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het personeelsbeleid van de rijksoverheid. Het Rijk heeft reeds relatief veel vijftigplussers in dienst. Voor de cijfers omtrent de leeftijdsopbouw van de sector Rijk verwijs ik u naar de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk 2016. Hierin is te lezen dat in 2016 47,7 procent van de rijksambtenaren vijftig jaar of ouder was. Daarnaast zet het Rijk in op duurzame inzetbaarheid van al haar medewerk(st)ers, dus ook vijftigplussers.

De leden van de SGP-fractie en de VVD-fractie vragen aandacht voor het feit dat private uitvoerders verplicht zouden zijn vanaf 1 januari 2018 te werken met de methode van voortschrijdend cumulatief rekenen. Zij vragen waarop deze regeling gebaseerd is, in hoeverre deze te herleiden is tot de Verzamelwet 2013, en waarom UWV niet aan deze methode gebonden is. Zij vragen waarom de regeling met de Belastingdienst wordt beëindigd en naar de uitvoerbaarheid. Ook vragen zij naar contact van de regering met private uitvoerders over de uitvoerbaarheid en de uitkomst daarvan.

Werkgevers die eigenrisicodrager zijn voor de Ziektewet (ZW) moeten bij berekening van de premies werknemersverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet (ZVW) over loon en ziekengeld de methode van voortschrijdend cumulatief rekenen (VCR) toepassen op grond van artikel 17, derde lid, van de Wet financiering sociale verzekeringen (Wfsv). De werkgever / eigenrisicodrager berekent de premies en bijdrage over het verschil tussen hetgeen in het kalenderjaar bij die werkgever / eigenrisicodrager aan loon en ziekengeld is genoten tot en met het laatste tijdvak en het daaraan voorafgaande tijdvak. In 2006 is VCR in de Wfsv opgenomen om zo op jaarbasis het juiste bedrag aan premies werknemersverzekeringen en bijdrage ZVW te berekenen, omdat bij deze premies een maximumloongrens geldt en afrekening achteraf zoals in de inkomensheffing de aanslag ontbreekt. In de Ziektewet (ZW) is geen regeling getroffen voor een rol van een andere partij dan de werkgever als eigenrisicodrager. Dit betekent dat indien een andere partij – een «private uitvoerder» – namens de werkgever / eigenrisicodrager betaalt, die partij de regels moet toepassen zoals die op grond van de ZW gelden voor de werkgever / eigenrisicodrager. Hij moet dus ook VCR toepassen over het ziekengeld, rekening houdende met hetgeen de werknemer aan loon bij die werkgever heeft genoten voorafgaande aan de ziekte. Dit gold al voor de Verzamelwet 2013. Bij de uitvoering van de ZW heeft het UWV een wettelijk omschreven taak ten opzichte van de publiek verzekerde werknemers. Het UWV betaalt het ziekengeld uit hoofde van die taak en – anders dan een private uitvoerder – betaalt UWV het ziekengeld niet namens een werkgever. Het UWV past de methodiek van VCR toe op het ziekengeld dat het uitbetaalt. De Belastingdienst heeft naar aanleiding van signalen uit de praktijk gedurende enkele jaren gedoogd dat een partij die namens de ZW-eigenrisicodrager ziekengeld betaalt, de methode van voortschrijdend cumulatief rekenen alleen toepast over het ziekengeld, zonder rekening te houden met het voorgaande loon. Daarmee kregen deze partijen de gelegenheid hun systemen aan te passen. Aan deze gedoogsituatie komt nu een einde. De Belastingdienst heeft de partijen na een gesprek met één van hen schriftelijk geïnformeerd dat ook deze partijen met ingang van 2018 aan de wet moeten voldoen.

De leden van de SP-fractie vragen de regering of met de formulering van de No-riks polis beoogd wordt dat ook bij forfaitaire loonkostensubsidie (LKS) de no-risk polis van toepassing wordt. Verder vragen de leden of de regering de instroom via de praktijkroute als het college de loonwaarde nog niet heeft vastgesteld nader kan verduidelijken.

Met de wijziging in dit artikel wordt niet beoogd een inhoudelijke verandering aan te brengen. Het betreft slechts een verduidelijking wat betreft de bestaande aanspraak op een no-riskpolis voor de situatie dat de betrokken werknemer geen dienstbetrekking meer heeft na afloop van de wachttijd voor de Wet WIA. Met de formulering wordt ook niet beoogd dat bij forfaitaire loonkostensubsidie op grond van de Participatiewet (de regering gaat er in haar beantwoording van uit dat de leden hierop doelen) de no-riskpolis van toepassing wordt.

In dit verband en in antwoord op de vraag van de leden van de SP-fractie om verduidelijking van de instroom in het doelgroepregister banenafspraak via de Praktijkroute kan de regering het volgende melden. In het doelgroepregister voor de banenafspraak zijn de personen opgenomen die in de Wajong zitten, personen met een Wsw-indicatie, personen met en Wiw of ID-baan en personen die onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid vallen op grond van de Participatiewet en van wie door UWV is beoordeeld dat zij niet het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. (Ex)-leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs die zich schriftelijk hebben aangemeld bij UWV worden zonder beoordeling in het register opgenomen. Sinds 1 januari 2017 kunnen mensen ook via een beoordeling door de gemeente in het kader van de Praktijkroute instromen. Instroom via de Praktijkroute houdt in dat mensen in het doelgroepregister voor de banenafspraak worden opgenomen, van wie door een loonwaardemeting op basis van een gevalideerde loonwaardemethode is gebleken dat zij op een concrete werkplek een loonwaarde hebben lager dan het wettelijk minimumloon. Anders dan de leden lijken te veronderstellen is het dus niet mogelijk om via de Praktijkroute in te stromen in het doelgroepregister als het college de loonwaarde nog niet heeft vastgesteld.

Voor de mensen die geregistreerd staan in het doelgroepregister voor de banenafspraak is de no-riskpolis beschikbaar. Mensen met forfaitaire loonkostensubsidie die tijdens de fase van forfaitaire loonkostensubsidie nog niet in het doelgroepregister zijn geregistreerd tellen nog niet mee voor de banenafspraak. Voor hen is de no-riskpolis niet beschikbaar. In de praktijk zal voor veel van deze mensen de no-riskpolis wel beschikbaar kunnen komen of al zijn. Zodra van deze mensen op de werkplek een loonwaarde lager dan het wettelijk minimumloon is vastgesteld stromen zij immers via de Praktijkroute in in het doelgroepregister en is de no-riskpolis beschikbaar. Als deze mensen al tijdens de fase van forfaitaire loonkostensubsidie geregistreerd staan in het doelgroepregister (op één van de andere gronden, bijvoorbeeld een ex-leerling van het voortgezet speciaal onderwijs of praktijkonderwijs die zich schriftelijk heeft aangemeld bij UWV) is al tijdens de forfaitaire loonkostensubsidie de no-riskpolis beschikbaar.

De leden van de SP fractie hebben kennis genomen van de voorgestelde wijziging om de voorwaarde om een aparte ongevallenverzekering af te sluiten voor de werkzoekende die op een proefplaats komt te werken te laten vervallen. Zij vragen waarom hiervoor is gekozen.

De regering kiest ervoor de voorwaarde voor een aparte ongevallenverzekering te laten vervallen omdat deze aanvullende voorwaarde onnodig belemmerend werkt bij plaatsing van werkzoekenden op een baan. Werkgevers dienen nog wel een aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten voor de werkzoekende die op proefplaats komt werken. De aansprakelijkheidsverzekering is een algemene verzekering die praktisch iedere werkgever heeft afgesloten voor zijn eigen personeel teneinde het financieel risico te ondervangen als er een ongeval in het bedrijf zou gebeuren. De aansprakelijkheidsverzekering is in de meeste polissen ook eenvoudig uit te breiden om zo ook mensen die geen werknemer zijn (stagiaires, bezoekers, werkzoekenden op proefplaatsing) hierin op te nemen. De ongevallenverzekering wordt door werkgevers zelden afgesloten. De verplichting voor een werkgever om een ongevallenverzekering af te sluiten voor iemand die op een proefplaats gaat werken, is daardoor een voorwaarde die onnodig belemmerend werkt bij plaatsing. Een werkgever zou dan apart voor één werkzoekende die op proefplaats komt werken een aparte ongevallenverzekering af moeten sluiten, terwijl hij deze voor de rest van zijn personeel niet hoeft te hebben. Hiermee wordt aangesloten bij de uitvoeringspraktijk van UWV die bij proefplaatsing uitsluitend nog vraagt om een aansprakelijkheidsverzekering.

De leden van de PVV vragen de regering waarom gekozen is voor het toekennen van dubbele kinderbijslag om onderwijsredenen en waarom dit in de verzamelwet is opgenomen.

Tot nog toe was toekenning van dubbele kinderbijslag voor kinderen die een beroepsopleiding volgen die tot een erkend diploma leidt, maar waarvan de opleiding niet bekostigd wordt door het rijk, niet mogelijk. Inmiddels zijn de daarvoor benodigde gegevens beschikbaar waardoor voor de toekenning van dubbele kinderbijslag een aantal van deze niet-bekostigde opleidingen bij ministeriële regeling kunnen worden aangewezen. Het kabinet vindt dat ook ouders, waarvan het kind een aangewezen erkende opleiding volgt aan een niet-bekostigde instelling, en ook aan de overige voorwaarden wordt voldaan, in aanmerking moeten kunnen komen voor dubbele kinderbijslag. Deze beperkte uitbreiding sluit volledig aan bij de uitgangspunten van het beleid voor de dubbele kinderbijslag om onderwijsredenen dat in 2014 in de Algemene Kinderbijslagwet is vastgelegd. In verband met de door het kabinet gewenste toekenning van dubbele kinderbijslag om onderwijsreden voor het huidige schooljaar, lag opname in de Verzamelwet voor de hand.

De leden van de CDA-fractie hebben vragen over de tweede nota van wijziging over het eigenrisicodragerschap. Deze leden missen hierbij een uitgebreide toelichting. Zij vragen ook of de problemen met betrekking tot de uitvoering van het eigenrisicodragerschap voor de Ziektewet met deze nota van wijziging zijn opgelost. En in hoeverre werkgevers precies tegemoet gekomen worden die in 2018 eigenrisicodrager willen blijven. Verder vragen zij of de Belastingdienst deze regeling kan uitvoeren. Graag zien zij verduidelijking van de kant van de regering tegemoet.

De regering gaat er vanuit dat de vraagstelling van de leden van de CDA-fractie betrekking heeft op de «Reparatieregeling samenvoeging WGA-vast en flex» (Onderdeel 4 van de Tweede nota van wijziging op de verzamelwet). Dit onderdeel heeft betrekking op eigenrisicodragers voor de Werkhervattingsregeling gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) en niet op eigenrisicodragers voor de Ziektewet (ZW). Zoals in de toelichting op pagina 9 en 10 van de nota van wijziging is opgenomen en in de kamerbrief van 28 augustus 2017 (Kamerstukken II, 32 716 nr. 25) is aangegeven moesten alle werkgevers die vanaf 1 januari 2017 eigenrisicodrager voor de WGA wilden blijven, vanwege de nieuwe wetgeving een nieuwe garantie overleggen voor het totale WGA-risico (van vaste en flexibele krachten). Dit betekende een grote operatie waarbij de garantstellers (verzekeraars en banken) niet alleen garanties moesten verstrekken voor nieuwe klanten, maar ook voor reeds bestaande eigenrisicodragers. In totaal betrof dit ruim 25.000 duizend werkgevers waarvoor een nieuwe garantie aan de belastingdienst moest worden overlegd. In de loop van 2017 bleek dat voor circa 250 werkgevers per abuis door verzekeraars geen garantieverklaring aan de Belastingdienst is overlegd. Deze werkgevers hebben wel tijdig aangegeven eigenrisicodrager voor de WGA te willen blijven. Deze werkgevers zijn hierdoor ongewild weer de publieke verzekering voor de WGA bij UWV ingestroomd. Voor deze werkgevers wil de regering eenmalig een uitzondering maken door hen de mogelijkheid om al eerder dan na drie jaar weer eigenrisicodrager voor de WGA te worden.

De problemen zijn met deze maatregel opgelost. De regering heeft geen enkele aanleiding te verwachten dat deze problemen zich vaker zullen voordoen aangezien deze het gevolg waren van een eenmalige operatie waarbij alle garanties van eigenrisicodragers vernieuwd moesten worden.

Werkgevers die in 2018 eigenrisicodrager willen blijven (en dat dus in 2017 al zijn) hoeven daarvoor dan ook geen nieuwe garantie te overleggen. Pas als zij hun eigenrisicodragerschap willen beëindigen of als zij willen overstappen naar een andere private verzekeraar zullen zij in actie moeten komen. Dat gebeurt dan echter volgens de vastgestelde procedures al jaren zonder problemen door werkgevers, verzekeraars de Belastingdienst en UWV worden gevolgd.

Deze reparatieregeling is tot stand gekomen in nauw overleg met de Belastingdienst, UWV en het Verbond van Verzekeraars. Zo is gewaarborgd dat de regeling voor alle betrokken partijen uitvoerbaar is. Zoals in paragraaf 9 van de toelichting op de nota van wijziging is opgenomen heeft onder andere de Belastingdienst een uitvoeringstoets op de voorstelde maatregelen uitgebracht en deze alle als uitvoerbaar beoordeeld.

De leden van de fractie van D66 hebben vragen met betrekking tot de wijziging van artikel 475g, derde lid van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. De leden vragen of de wijziging effect kan hebben op de uitvoering en of deurwaarders nog steeds de beslagvrije voet kunnen bepalen zonder deze informatie. De leden vragen of het uitsluiten van deze informatie kan leiden tot hogere kosten van de schuldenaar, en of er een andere manier mogelijk is om toch enige informatie te verstrekken. Zij vragen of het – ondanks de maandelijkse fluctuaties – mogelijk is om informatie te verstrekken over de totaal uitstaande schulden. Ook de leden van de fractie van de SP hebben met zorg kennis genomen van de voorgestelde wijziging van artikel 475g lid 3 sub d Rv. De leden van de SP vragen de regering met welk doel artikel 475g lid 3 sub d Rv wordt gewijzigd. Is de regering zich bewust dat de verplichting voor de instantie die verrekent om hun totale vordering te vermelden verdwijnt, terwijl de gerechtsdeurwaarder deze informatie nodig heeft om in te schatten of hij tot beslaglegging overgaat. En of het ontbreken van deze informatie over de totale vordering ertoe kan leiden dat de schuldenaar onnodig op kosten wordt gejaagd. Verder vragen de leden of de regering kan bevestigen dat de deurwaarder door deze wijziging niet meer kan beoordelen of de afloscapaciteit al «benut» is. De leden van de SP vragen de regering of het mogelijk is dat de deurwaarder niet in alle gevallen in staat zal zijn om de beslagvrije voet goed te berekenen en daar dan mogelijk geen verantwoordelijkheid voor kan nemen en dat de schuldenaar ook hierdoor het risico loopt om met onnodige kosten te worden geconfronteerd.

Indien sprake is van een lopend beslag op het periodiek inkomen is er verder veelal geen afloscapaciteit bij de schuldenaar. Daar een lopende verrekening bijna altijd voorgaat op een eventueel later beslag (zie voor een uitgebreidere uiteenzetting op dit vlak de Nota naar aanleiding van het verslag van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet – Kamerstukken II, 2016/17, 34 628, nr. 6) geeft de aanwezigheid van een verrekening de deurwaarder een indicatie in hoeverre een eventueel beslag op periodiek inkomen op dat moment verhaalsmogelijkheden biedt. Specifiek wordt gesproken over een indicatie, nu een meer exacte bepaling van de verhaalsmogelijkheden, ook een inschatting vraagt hoe lang het desbetreffende periodieke inkomen nog te maken zal hebben met de verrekening. Zo’n inschatting is afhankelijk van een veelheid aan factoren, denk aan de hoogte van de nog openstaande schuld en de mate waarin hierop wordt afgelost. Indien de deurwaarder geen inschatting met betrekking tot de opportuniteit van zijn beslag kan maken kan dit tot gevolg hebben dat hij onnodig beslag legt, met extra incassokosten voor de schuldenaar tot gevolg. Dat is niet wenselijk. De voorgestelde wijziging van artikel 475g Rv ontslaat de verrekenende derde dan ook niet van de plicht om de deurwaarder voor zover mogelijk inzicht te verschaffen in die gegevens die de opportuniteit van zijn voorgenomen beslag kunnen beïnvloeden. Alleen is er – met uitzondering van de verrekening op toeslagen om in de toelichting opgenomen redenen – voor gekozen hiertoe niet dwingend voor te schrijven welke specifieke informatie hij op dit vlak dient te verstrekken, juist omdat bepaalde informatie te beperkt tot geen inzicht biedt.