Ontvangen 12 december 2016
De ondergetekende stelt het volgende amendement voor:
In artikel II wordt na onderdeel U een onderdeel ingevoegd, luidende:
Ua
Na artikel 126ii wordt een artikel ingevoegd, luidende:
1. Er is een commissie van toezicht op de opsporingsdiensten.
2. De commissie van toezicht is belast met:
a. het toezicht op de rechtmatigheid van de uitvoering van de bevoegdheden, bedoeld in de artikelen 126nba, 126uba en 126zpa;
b. het gevraagd en ongevraagd inlichten en adviseren van de Minister van Veiligheid en Justitie aangaande de door de commissie van toezicht geconstateerde bevindingen. De commissie van toezicht kan de Minister van Veiligheid en Justitie verzoeken de door haar verstrekte inlichtingen en adviezen ter kennis van een of beide kamers der Staten-Generaal te brengen. Ook brengt de commissie van toezicht een periodiek verslag uit van haar werkzaamheden.
3. Bij algemene maatregel van bestuur worden nadere regels gesteld betreffende samenstelling, inrichting, bevoegdheden en werkwijze van de commissie van toezicht. De algemene maatregel van bestuur bevat in ieder geval bepalingen over het aantal leden en de zittingsduur van deze leden, de vervulling van het secretariaat en de aan de commissie van toezicht ter beschikking te stellen financiële middelen. De benoeming van de leden geschiedt door de Minister van Veiligheid en Justitie op voordracht van de procureur-generaal.
Indiener wil met dit amendement regelen dat zowel vooraf als achteraf sprake is van zogeheten «systeemtoezicht» op bevoegdheden waarmee op afstand in een geautomatiseerd werk kan worden binnengedrongen. Dit amendement is bedoeld om het toezicht op en daarmee de correcte uitvoering van bevoegdheden door opsporingsdiensten te versterken wanneer zij op afstand een geautomatiseerd werk willen binnendringen.
Het huidige wetsvoorstel regelt terecht de toestemming vooraf door de rechter-commissaris. Vervolgens wordt bij de inzet van de bevoegdheden weliswaar voorgesteld dat alle technische handelingen worden gelogd en opgenomen in het proces-verbaal, maar dat betekent nog niet dat de integriteit van de werking van het technische hulpmiddel en de informatie die daarmee is vergaard ook daadwerkelijk worden getoetst. De integriteit van het binnendringen van een geautomatiseerd werk kan zo ongecontroleerd en ongecorrigeerd blijven wanneer een zaak niet voor de rechter komt, als notificatie ondanks de verplichting daartoe uitblijft, of wanneer de rechter weliswaar ter zitting onregelmatigheden constateert maar daar geen consequenties aan kan verbinden.
De inzet van vergaande en heimelijke bevoegdheden kan alleen dan correct worden uitgevoerd indien sprake is van onafhankelijk en effectief toezicht zowel vooraf als achteraf. Sterk toezicht is ook in het belang van een zaak tegen een verdachte om te voorkomen dat ingezette middelen verloren gaan door onjuiste inzet door opsporingsdiensten.
Het door indiener voorgestelde toezicht dient achteraf te worden uitgevoerd door een onafhankelijke, niet onder de politie of het Openbaar Ministerie ressorterende, commissie van toezicht op de opsporingsdiensten (CTOD). Deze onafhankelijke commissie toetst de regels voor het inzetten van onderhavige bevoegdheden aan de artikelen 126nba, 126uba en 126zpa Wetboek van Strafvordering en kan de opsporingsdiensten gevraagd en ongevraagd adviseren over maatregelen die een rechtmatige inzet van bevoegdheden bevorderen.
De voorgestelde commissie kan bijvoorbeeld controleren of het bevel van de rechter-commissaris niet wordt overschreden, of daadwerkelijk sprake is van logging en dat dat ook wordt opgenomen in het proces-verbaal, en of de soevereiniteit van andere landen niet wordt geschonden. Tevens dient deze commissie te beoordelen of en zo ja welke kwetsbaarheden gebruikt mogen worden waarmee niet alleen criminelen, maar ook niet-verdachte burgers kwetsbaar worden voor hacks.
De voorgestelde commissie van toezicht is een aanvulling op bestaand toezicht door diverse betrokken instanties en verandert niets aan de toetsing zoals deze in individuele gevallen is voorzien door de officier van justitie, de rechter-commissaris en de rechter. Dit voorstel beoogt slechts de door de regering voorgestelde toetsing van met name de naleving van interne procedures door de opsporingsdiensten onafhankelijk te maken van diezelfde opsporingsdiensten die uitvoering zullen geven aan de onderhavige bevoegdheden.
Verhoeven