Nr. 25 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft een aantal vragen en opmerkingen voorgelegd aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de brief van 2 juli 2018 over het ontwerpbesluit houdende regels ter uitvoering van de Gezondheidswet en de Jeugdwet (Kamerstuk 34 111, nr. 24).

De vragen en opmerkingen zijn op 27 juli 2018 aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voorgelegd. Bij brief van 23 oktober 2018 zijn de vragen beantwoord.

De voorzitter van de commissie, Lodders

De adjunct-griffier van de commissie, Bakker

Inhoudsopgave		blz.
I.	Vragen en opmerkingen vanuit de fracties	1
II.	Reactie van de Minister	11

I. VRAGEN EN OPMERKINGEN VANUIT DE FRACTIES

Vragen en opmerkingen van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van het ontwerpbesluit houdende regels ter uitvoering van de Gezondheidswet en de Jeugdwet. Deze leden vinden het een goede zaak dat stappen worden gezet op weg naar verdere openbaarmaking van informatie over naleving en uitvoering van de regelgeving door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Dit biedt patiënten en consumenten meer informatie en inzicht. Tegelijkertijd moeten er wel voldoende waarborgen zijn voor betrokken partijen. De leden van de VVD-fractie hebben daarom nog een aantal vragen en opmerkingen.

Brief van de Minister

De leden van de VVD-fractie onderschrijven het belang van een veilige en open cultuur die het melden en leren van incidenten en calamiteiten stimuleert. Zij begrijpen ook dat er een balans gezocht moet worden tussen het recht op informatie van het publiek en het feit dat een zorgverlener niet direct en ten onrechte in de beklaagdenbank wordt gezet. Het is daarom goed dat de naam van de zorgverlenende organisatie bekend wordt gemaakt en niet de naam van de zorgverlener zelf. En dat foutief handelende zorgverleners wel bekend worden door bevelen en aanwijzingen van de inspectie, maatregelen van de tuchtrechter en door de strafrechter opgelegde ontzetting van het recht om het beroep uit te oefenen.

Het melden van calamiteiten is sinds 2005 verplicht. Uit de brief blijkt dat het aantal meldingen vooral sinds 2012 toeneemt. Kan de Minister deze zin nader toelichten? Is het aantal calamiteiten an sich toegenomen, of loopt het proces van het melden van calamiteiten beter sinds die tijd?

In de brief wordt aangegeven dat het leren van calamiteiten vooral plaatsvindt in een veilige en open cultuur binnen de zorg en dat het belangrijk is dat zo’n cultuur gestimuleerd blijft worden. Welke rol heeft de IGJ daarbij, dan wel; ziet zij daarbij voor zichzelf? Wat wordt er gedaan richting de Raden van Bestuur (RvB) en de Raden van Toezicht (RvT) van de zorginstellingen? Welke mogelijkheden en bevoegdheden hebben de RvB’s en RvT’s op dit punt?

De leden van de VVD-fractie lezen dat de bevindingen van onderzoeken naar calamiteiten zo spoedig mogelijk na het onderzoek openbaar zouden moeten worden gemaakt. In hoeverre wordt direct openbaar gemaakt dat een calamiteit wordt onderzocht en wat wordt dan bekend gemaakt? Deelt de Minister de mening van genoemde leden dat er incidenten of calamiteiten kunnen zijn die onderzocht worden, waarbij het in het kader van de patiëntveiligheid essentieel is voor patiënten en consumenten om direct te weten dat een onderzoek wordt gedaan? Zo ja, wat zijn hiertoe de mogelijkheden?

Klopt het dat zorgaanbieders niet verplicht zijn om patiënten of hun nabestaanden die bij een calamiteit betrokken zijn, het calamiteitenrapport toe te sturen en te bespreken? Wat is het standaard protocol voor zorgaanbieders om met dergelijke situaties om te gaan?

In hoeverre geldt de voortuitblik op de tweede tranche van deze algemene maatregel van bestuur (AMvB) ook voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) of heeft dit vooral op de IGJ betrekking?

Ontwerpbesluit

Een belangrijk uitgangspunt van de wet is dat niet alleen informatie over tekortkomingen wordt gepubliceerd, maar ook positieve gegevens. De leden van de VVD-fractie onderschrijven dit uitgangspunt. Aan wat voor positieve gegevens, naast het in het ontwerpbesluit genoemde voorbeeld, moet worden gedacht?

De leden van de VVD-fractie lezen dat door de uitvoerings- en handhaafbaarheidstoets van de NVWA en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) enkele wijzigingen in het Ontwerpbesluit zijn doorgevoerd. Welke wijzigingen zijn dat? En welke opmerkingen zijn eventueel daarnaast nog gemaakt, die niet hebben geleid tot wijzigingen?

Binnen het NVWA-domein gaat het bij dit ontwerpbesluit om een beperkt aantal trajecten (visafslagen, horeca en projectmatige productonderzoeken) waarvoor een openbaarmakingsverplichting gaat gelden. Uitbreiding van de trajecten zal bij komende wijzigingen van dit besluit aan de orde komen. Om welke uitbreiding gaat het, welke fasen worden onderscheiden en in welk tempo zal uitbreiding plaatsvinden? Waarom is nu voor deze drie trajecten gekozen? Aan welke trajecten wordt hierna gedacht en hoe wordt de Kamer daarbij betrokken?

Waarom wordt ervoor gekozen om de reactie op de openbaarmaking te beperken tot 50 en 200 woorden (artikel 4, lid 2) bij respectievelijk de NVWA en IGJ/ Inspectie Justitie en Veiligheid (IJenV)? Het lijkt de leden van de VVD-fractie niet nodig om de omvang van de reactie te beperken – in ieder geval tot een zo beperkte omvang. De informatie van de inspectiediensten wordt ook niet qua aantal woorden beperkt.

Waarom is gekozen voor de verschillende termijnen voor het beschikbaar blijven van informatie op de website (visafslagen en horeca: 2 jaar; productveiligheid: maximaal 10 jaar; IGJ: 5 jaar)? Waarom is de termijn bij «productveiligheid» zo lang? Waarom wordt de beschikbare informatie niet direct verwijderd na een nieuwe inspectie of herinspectie?

De leden van de VVD-fractie lezen dat dit ontwerpbesluit na vijf jaar wordt geëvalueerd, maar dat dit ook nog niet vast staat. Het openbaar maken van deze informatie kan een behoorlijke impact hebben voor de betrokken partijen. Daarom vinden deze leden het goed dat wel tijdig daadwerkelijk wordt geëvalueerd. Is de Minister bereid om een evaluatie te doen na drie jaar? Zo nee, waarom niet? Wat worden de «toetspunten» van een eventuele evaluatie? Wat zijn de concrete en meetbare doelen die behoren bij dit ontwerpbesluit waardoor straks ook getoetst kan worden of die doelen zijn gehaald? En in hoeverre wordt in de evaluatie ook gekeken naar de gevolgen van de betrokken partijen?

Vragen en opmerkingen van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van het besluit openbaarmaking toezicht- en uitvoeringsgegevens Gezondheidswet en Jeugdwet. Deze leden hebben hierover nog enkele vragen.

De leden van de D66-fractie staan positief tegenover het voornemen van de NVWA om meer inspectieresultaten van onder andere de horeca openbaar te maken. Zij onderstrepen de mening van de Minister dat de informatie toegankelijk en begrijpelijk moet zijn voor de doelgroep waarvoor deze bedoeld is. Echter, zij stellen vraagtekens bij het voornemen om de kleurensystematiek bij de openbaarmaking los te laten. Juist deze kleurensystematiek stelt de consument in staat om in één oogopslag kennis te nemen van onderzoeksresultaten van de NVWA. De leden van de D66-fractie vrezen dat het slechts openbaar maken van samenvattingen van inspectieresultaten de toegankelijkheid en begrijpelijkheid zal verslechteren. Kan de Minister aangeven waarom is gekozen de kleurensystematiek los te laten? Is de Minister bereid de kleurensystematiek ook in de nieuwe situatie te blijven gebruiken? Zo nee, waarom niet? Op welke wijze gaat de Minister de toegankelijkheid en begrijpelijkheid van de NVWA resultaten dan waarborgen?

Deze leden zijn van mening dat het doel van de openbaarmaking enerzijds is om informatie te verstrekken aan consumenten, en anderzijds als een aansporing voor bedrijven om beter aan de voedselveiligheids- en hygiëneregelgeving te voldoen. Deelt de Minister de mening van de leden van de D66-fractie dat dit laatste door de afschaffing van de kleurensystematiek onder druk komt te staan? Zo nee, waarom niet?

Daarnaast vragen de leden van de D66-fractie of de Minister bereid is te onderzoeken of de inspectieresultaten van de NVWA te zien kunnen zijn bij de ingang van eetgelegenheden, zoals reeds in Denemarken, New York en het Verenigd Koninkrijk gebruikelijk is. Zo nee, waarom niet?

Vragen en opmerkingen van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van het ontwerpbesluit houdende regels ter uitvoering van de Gezondheidswet en de Jeugdwet. Deze leden hebben naar aanleiding van het ontwerpbesluit onderstaande opmerkingen en vragen.

Het besluit betreft een AMvB, houdende regels ter uitvoering van de Gezondheidswet en de Jeugdwet over openbaarmaking van informatie over toezicht- en uitvoeringsgegevens op grond van die wetten. Allereerst willen de leden van de SP-fractie graag benadrukken dat het hen verheugt dat actie wordt genomen op het standaard openbaar maken van inspectierapporten. Dit is namelijk iets waar de SP-fractie al sinds 2014, met een aangenomen motie (Kamerstuk 33 149, nr. 28), voor heeft gepleit.

Brief van de Minister

Duidelijk wordt gemaakt dat voor het eind van het jaar een tweede tranche van deze AMvB zal volgen waar de openbaarmaking door de inspectie van informatie over calamiteiten deel van uit zal maken. De leden van de SP-fractie vinden dit een zeer belangrijk deel van de AMvB en wachten de nadere invulling af. Aangegeven wordt dat er jaarlijks zo’n 2500 calamiteitenmeldingen zijn waarbij in circa 4% van de gevallen de inspectie zelf onderzoek doet. Dit komt neer op slechts 100 onderzoeken op 2500 meldingen; dat vinden de leden van de SP-fractie een erg laag aantal. Deze leden vragen dan ook of de Minister van mening is dat dit aantal omhoog zou moeten en, indien personeelstekorten (deels) de oorzaak zijn, of de formatie van de IGJ in oprichting uitgebreid zou moeten worden.

Nota van Toelichting

Inleiding

In de eerste alinea worden drie redenen gegeven voor het actief openbaar maken van toezicht- en uitvoeringsgegevens, te weten: de naleving van de regelgeving bevorderen, het publiek inzicht geven in de wijze waarop het toezicht en de uitvoering worden verricht en in wat de resultaten van de verrichtingen zijn. Zoals eerder aangegeven zien de leden van de SP-fractie nog een vierde reden voor het actief openbaar maken van toezicht- en uitvoeringsgegevens: namelijk inzicht in de werkwijze en effectiviteit van de inspecties. Het geeft inzicht in de vraag of de inspectie echt een waakhond van hun sector is, of dat zij niet streng genoeg is en daarmee eerder een schoothondje is.

Als belangrijk uitgangspunt van de wet wordt benoemd dat niet alleen informatie over tekortkomingen openbaar wordt gemaakt maar ook positieve gegevens (bijvoorbeeld dat bij een bedrijf of instelling geen overtreding is geconstateerd). Hier wordt in het vervolg van de tekst echter nauwelijks aandacht aan besteed. De leden van de SP-fractie krijgen hier graag een uitgebreidere toelichting op. Aan welke positieve gegevens moet precies worden gedacht? Gaat het dan bijvoorbeeld alleen om de publicatie van rapporten naar aanleiding van aangekondigde of onaangekondigde inspecties waar geen tekortkomingen zijn geconstateerd, of gaat het dan ook om onderzoeken door de inspectie na calamiteitmeldingen, welke ongegrond blijken? Geldt het ook voor de uitkomsten van onderzoeken die organisaties/instellingen zelf ingesteld hebben na een calamiteitmelding of gaat het bijvoorbeeld zelfs om organisaties waarvan geen calamiteitmelding is ontvangen? En welke informatie wordt dan precies gepubliceerd? Deze leden stellen dat het uitgangspunt moet zijn dat het goed gaat in een organisatie/instelling. Zij vragen zich dan ook af wat er gebeurt als later, na publicatie van de positieve gegevens, blijkt dat toch dingen niet goed gaan in de organisatie/instelling, of als de instelling calamiteiten «gewoon» niet gemeld heeft. In hoeverre zit de publicatie van «positieve gegevens» effectief toezicht in de weg, als kritische rapportages tussen een breed scala van goed-nieuw-berichten gezocht moeten worden?

Tegenover de grootschaligere openbaarmaking staat tegelijkertijd dat er meer beperkingen gelden. Om aan beide te voldoen zullen op de Gezondheidswet toegespitste werkwijzen en modellen ontwikkeld worden. Is het mogelijk inzicht te geven in de termijn waarop deze werkwijzen en modellen gereed zijn? Kan inzicht gegeven worden in de fasen waarin op termijn steeds meer informatie beschikbaar komt, zo vragen de leden van de SP-fractie.

Wijze van openbaarmaking

De hoeveelheid gepubliceerde informatie op de websites van de inspecties kan door de AMvB flink toenemen, tegelijkertijd moet de informatie overzichtelijk en begrijpelijk blijven, zo onderschrijven de leden van de SP-fractie. Zijn er nog acties nodig, en zo ja welke, om de websites van de verschillende inspecties in gereedheid te brengen voor de uitvoering van de voorliggende AMvB? Is informatie beschikbaar over wat de bezoekers van de respectievelijke websites vinden van de (huidige) vindbaarheid en begrijpelijkheid van de gepubliceerde informatie? Is gedacht aan een eenvoudig systeem waarin de ernst van een bepaalde publicatie kan worden afgelezen?

Uitvoerbaarheid

De leden van de SP-fractie zijn benieuwd welke wijzigingen zijn doorgevoerd in het ontwerp van de AMvB naar aanleiding van de uitvoerings- en handhaafbaarheidstoets, uitgevoerd door de NVWA en de IGZ. Deze leden ontvangen graag een volledig overzicht van deze wijzigingen. Aangezien de NVWA kampt met (forse) capaciteits- en ICT-problemen vragen genoemde leden of de NVWA afdoende capaciteit heeft voor de extra handelingen die benodigd zijn voor openbaarmaking.

Personele consequenties

Aangegeven wordt dat de gewijzigde Gezondheidswet en de Jeugdwet openbaarmaking op veel grotere schaal mogelijk maken dan op basis van de Wet openbaarheid van bestuur. Dat vinden de leden van de SP-fractie een zeer positieve ontwikkeling. Deze leden vragen wel welke invloed deze AMvB heeft op de werkdruk/werklast voor de medewerkers van de drie verschillende inspecties. Wat zijn precies de personele consequenties? Is er inzicht/onderzocht of de huidige personele capaciteit voldoende is om aan de nieuwe taken te voldoen? Zo nee, zal er extra personeel worden aangetrokken?

Gevolgen voor de regeldruk

De extra lastendruk kan voor de drie inspecties gezamenlijk jaarlijks geschat worden op zo’n € 31.200,–. Kan de Minister aangeven of de inspecties ter compensatie voor deze extra kosten extra budget zullen ontvangen? Zo nee, hoe zullen deze extra kosten betaald gaan worden?

Advies van het Adviescollege Toetsing Regeldruk

Aangegeven wordt dat het te vroeg is om een eindconclusie te trekken met betrekking tot het opnemen van een uniforme procedurele regeling in de Algemene wet bestuursrecht (Awb) omdat daarvoor eerst de besluitvorming rond het voorstel voor de Wet open overheid afgerond moet worden. Wanneer wordt besloten of er een wetsvoorstel om een algemene procedurele regeling over actief openbaar maken in de Awb ingediend wordt? Kan daarbij een inschatting worden gegeven van de termijn waarop de Kamer hierover geïnformeerd wordt? In de AMvB staat beschreven dat het een voor dit besluit noodzakelijke wijziging van de Gezondheidswet betreft. Kan toegelicht worden wat dit precies voor gevolgen heeft voor het actief openbaar maken van inspectierapporten tot deze besluitvorming is afgerond?

Internetconsultatie

Graag ontvangen de leden van de SP-fractie een overzicht van de partijen die gereageerd hebben tijdens de internetconsultatie, met daarbij per partij de belangrijkste opmerkingen weergegeven.

Overige punten

De leden van de SP-fractie vragen wanneer de beleidsregels zullen verschijnen en inwerking zullen treden, met betrekking tot de herinspecties.

Evaluatie

In de AMvB is nog geen besluit genomen over het moment van evaluatie, gezien de fasegewijze uitbreiding. De leden van de SP-fractie vragen de Minister waarom er niet voor gekozen wordt om vijf jaar na inwerkingtreding een evaluatie uit te voeren, mits er zwaarwegende redenen zijn deze termijn (iets) te verschuiven. Daarnaast zijn zij benieuwd of er al enig inzicht gegeven kan worden in de onderdelen/vragen die meegenomen zullen worden in de evaluatie.

Artikelsgewijs

Artikel 1

Is de constatering van de leden van de SP-fractie juist dat de nummering van de onderdelen «e» en «f» in de Nota van Toelichting niet overeenkomt met de nummering in artikel 1 van het besluit? Indien correct, vragen genoemde leden deze nummering aan te passen.

Artikel 3

Het besluit betreft drie verschillende inspecties die op een groot aantal (verschillende) wetten en werkvelden toezicht houden. De leden van de SP-fractie begrijpen de logica achter het besluit dit gezamenlijk in één AMvB te regelen en begrijpen tegelijkertijd dat vanwege de verschillen in aard en werkvelden, niet voor alle drie de inspecties exact dezelfde criteria/termijnen geformuleerd kunnen worden. In de bijlage wordt per inspectie een nadere uitwerking weergegeven. Deze leden vragen aanvullend daarop om een helder overzicht met daarin de belangrijkste verschillen tussen de drie inspecties weergegeven als het gaat om het openbaar maken of juist niet openbaar maken van inspectiegegevens, zowel al bestaand, als geregeld middels de nu voorliggende AMvB.

Artikel 6

De leden van de SP-fractie verwijzen naar de eerder gestelde vraag van genoemde leden onder «overige punten» met betrekking tot het opstellen van beleidsregels voor herinspecties.

Artikel 7

De leden van de SP-fractie concluderen dat informatie met betrekking tot het toezicht op – en de uitvoering van regelgeving in de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba niet onder de AMvB valt. Kan de Minister toelichten in hoeverre er nu op enigerlei sprake is van openbaarmaking van inspectiegegevens op de openbare lichamen? Is er voldoende zicht op- en inzicht in de situatie van de organisaties/instellingen?

Toelichting op de bijlage

Onderdeel 1: openbaarmaking door de NVWA

Gefaseerde uitbreiding van de toezichtinformatie, thema en toezichtstrajecten

De NVWA zal de toezichtsinformatie stapsgewijs openbaar maken, te beginnen met de trajecten visafslagen en horeca. Welke trajecten zullen, op welke termijn, volgen in de openbaarmaking van toezichtsinformatie, zo vragen de leden van de SP-fractie. Is het voor de NVWA in de uitvoering praktisch om tegelijkertijd voor verschillende trajecten te werken met verschillende regels ten aanzien van de openbaarmaking van toezichtsinformatie?

Onderdeel II: openbaarmaking door de IGJ

Openbaar te maken informatie

Beschreven wordt dat de genoemde wetgeving soms een bijzondere openbaarmakingsbepaling bevat en dat een dergelijke bepaling openbaarmaking op grond van de Gezondheidswet in de weg staat. Als voorbeeld wordt artikel 29 van de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen genoemd. Kan toegelicht worden wat voor de AMvB precies de gevolgen zijn van dergelijke bepalingen en kan tevens een uitputtend overzicht worden gegeven van de wetten (en artikelen) die openbaarmaking op grond van de Gezondheidswet in de weg staat?

Waarom is besloten het opleggen van een bestuurlijke boete niet in de AMvB op te nemen, waardoor het openbaar maken van boeterapporten uitgezonderd is van openbaarmaking?

Beslissingsbevoegdheid bestuursorgaan

Geldt het voor alle wetten dat de inspectie bevoegd, dan wel gemandateerd is tot het besluiten over openbaarmaking, zo vragen de leden van de SP-fractie. Of zijn er nog wetten waarbij het ministerie deze bevoegdheid in eigen handen heeft en dus niet gemandateerd heeft aan een andere partij? Zo ja, welke wetten betreft dat?

Onderdeel III: Openbaarmaking door de IJZ en IJenV

Openbaar te maken informatie

Aangegeven wordt dat de komende periode wordt gebruikt om voor de calamiteitenrapporten naar aanleiding van eigen onderzoek door de IGJ en IJenV, en de rapporten van toezicht Sociaal Domein/Samenwerkend Toezicht Jeugd, de werkprocessen uit te werken voordat zij een plek krijgen in de AMvB. De leden van de SP-fractie zijn benieuwd of al enig zicht is op de termijn waarop deze onderdelen een plaats krijgen in de AMvB.

Wijze van openbaarmaking

Graag ontvangen de leden van de SP-fractie een overzicht van de wijze waarop het (sinds 1 januari 2015) uitgebreide handhavingsinstrumentarium van het jeugddomein is gebruikt, inclusief een toelichting op de constatering dat van deze mogelijkheden nog slechts in beperkte mate gebruik gemaakt is.

Vragen en opmerkingen van de Partij voor de Dieren-fractie

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren hebben kennisgenomen van het ontwerpbesluit waardoor toezicht- en uitvoeringsgegevens actief openbaar gemaakt kunnen worden. Deze leden willen daar graag enkele vragen over stellen.

Genoemde leden willen graag nadere uitleg over de ambitie en planning van openbaarmaking van gegevens van de inspectiediensten. De Gezondheidswet is reeds in 2016 aangenomen, waarna lang gewacht is op het voorliggende ontwerpbesluit. Kan de Minister toelichten waarom het zo lang geduurd heeft voordat dit besluit naar de Kamers is gestuurd? In de nota van toelichting valt te lezen dat er op de Gezondheidswet toegespitste werkwijzen en modellen zullen moeten worden ontwikkeld om een grotere hoeveelheid informatie openbaar te kunnen maken. Wat is de planning voor de ontwikkeling van deze werkwijzen en modellen? Welke fasen ziet de Minister voor zich, wanneer komen deze gereed en wanneer zal dit proces in het geheel afgerond zijn? In de Nota van Toelichting wordt opgemerkt dat het niet wenselijk is dat openbaarmaking over verschillende bedrijfstakken die onder toezicht van de NVWA staan, altijd op dezelfde manier plaatsvindt. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie vragen de Minister hier een nadere toelichting op te geven.

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie zijn teleurgesteld in de zeer beperkte hoeveelheid informatie die de NVWA op grond van dit voorliggende ontwerpbesluit openbaar lijkt te gaan maken. Het ontwerpbesluit ziet toe op actieve openbaarmaking van gegevens over inspecties van horeca, producten en visafslagen. Waarom is voor deze sectoren gekozen? Waarom worden er niet meer bedrijfstakken meegenomen in het voorliggende ontwerpbesluit? Hoe verhoudt dit zich tot de huidige praktijk van openbaarmaking van de NVWA? Welke extra bevoegdheden ten opzichte van de huidige mogelijkheden van de NVWA regelt het voorliggende besluit precies? Nu de wettelijke grondslag voor openbaarmaking van deze informatie wordt gewijzigd, op welke wijze zal dat van invloed zijn op de inhoud en wijze van openbaarmaking van gegevens over deze sectoren? De leden van de Partij voor de Dieren-fractie zijn van mening dat uitkomsten van inspecties van bedrijven makkelijk toegankelijk zouden moeten zijn voor het publiek. Waarom zal de kleurensystematiek bij bedrijfsgericht toezicht worden losgelaten, aangezien dit juist voor consumenten op een snelle wijze inzichtelijk maakt in hoeverre een bedrijf zich houdt aan de wet- en regelgeving?

Graag krijgen de leden van de Partij voor de Dieren-fractie gedetailleerde nadere informatie over de wijze waarop de regering de uitbreiding van de bedrijfstakken waarover de NVWA gegevens openbaar zal maken, gaat faseren. Wanneer worden inspectiegegevens over bedrijven in de veehouderij openbaar gemaakt? Wanneer krijgt het publiek toegang tot toezichtgegevens over de slachthuizen? Wanneer wordt eindelijk transparantie gegeven over inspectie van veetransporten? Waarom wordt openbaarmaking van deze sectoren, waarvan bekend is dat de naleving van de wetgeving veel te wensen laat, niet al direct in dit besluit geregeld? Is de Minister bereid om de veehouderij, inclusief veetransport en slachthuizen, op te nemen in het voorliggende besluit? Zo nee, waarom niet? Immers, de NVWA geeft zelf aan dat openbaarmaking bevordert dat ondernemers zelf hun verantwoordelijkheid nemen, dat met openbaargemaakte inspectieresultaten zowel consumenten als bedrijven hun voordeel kunnen doen bij het maken van hun keuzes, en dat actieve openbaarmaking ondernemers prikkelt naleving als prioriteit te blijven zien, en dat bovendien de NVWA op deze manier maximaal transparant is over haar handelen1. Klopt het dat de Inspecteur Generaal van de NVWA heeft toegezegd dat «Rapporten met daarin de namen van slachthuizen (...) binnenkort als eerste online [verschijnen]»2? Waarom wordt dat dan niet met het voorliggende besluit geregeld, en wanneer wordt daar wel in voorzien? De leden van de Partij voor de Dieren-fractie verzoeken om een gedetailleerde planning van openbaarmaking van de toezicht- en uitvoeringgegevens van elk van de verschillende sectoren waar de NVWA op moet toezien.

II. REACTIE VAN DE MINISTER

Met belangstelling heb ik kennisgenomen van de vragen en opmerkingen van de leden van de fracties van de VVD, D66, SP en Partij voor de Dieren, die zijn gesteld in de inbreng van het verslag van een schriftelijk overleg iNZake het ontwerpbesluit houdende regels ter uitvoering van de Gezondheidswet en de Jeugdwet (Kamerstukken 34 111, nr. 24). Hierbij stuur ik u de antwoorden op de gestelde vragen. De vragen zijn zoveel mogelijk beantwoord in de volgorde van het door de commissie uitgebrachte verslag. Voor de overzichtelijkheid zijn de vragen genummerd.

Vragen en opmerkingen van de VVD-fractie

Brief van de Minister

1. De leden van de VVD-fractie onderschrijven het belang van een veilige en open cultuur die het melden en leren van incidenten en calamiteiten stimuleert en stellen daarbij dat het melden van calamiteiten sinds 2005 verplicht is. Uit de brief blijkt dat het aantal meldingen vooral sinds 2012 toeneemt. Zij vragen of het aantal calamiteiten an sich toegenomen, of dat het proces van het melden van calamiteiten sinds die tijd beter loopt?

De stijging van het aantal meldingen is toe te schrijven aan een aantal oorzaken. Burgers melden meer maar ook zorgverleners weten de inspectie beter te vinden. Daarnaast is de inspectie in 2012 overgestapt van een regionaal naar een landelijk meldingssysteem. Mogelijk heeft ook dat bijgedragen aan het melden van calamiteiten. Of het aantal calamiteiten an sich is toegenomen, is niet bekend.

2. In de brief wordt aangegeven dat het leren van calamiteiten vooral plaatsvindt in een veilige en open cultuur binnen de zorg en dat het belangrijk is dat zo’n cultuur gestimuleerd blijft worden. De leden van de VVD-fractie vragen welke rol de IGJ daarbij heeft of voor zichzelf ziet en wat wordt er gedaan richting de Raden van Bestuur (RvB) en de Raden van Toezicht (RvT) van de zorginstellingen. Welke mogelijkheden en bevoegdheden hebben de RvB’s en RvT’s op dit punt?

Openbaarmaking vindt plaats nadat een onderzoek is afgerond. Wat openbaar wordt gemaakt, wordt uitgewerkt in de tweede tranche van de AMvB. Indien bij een melding blijkt dat de patiëntveiligheid in het geding is, zal de inspectie direct passende maatregelen nemen.

4. Klopt het dat zorgaanbieders niet verplicht zijn om patiënten of hun nabestaanden die bij een calamiteit betrokken zijn, het calamiteitenrapport toe te sturen en te bespreken? Wat is het standaard protocol voor zorgaanbieders om met dergelijke situaties om te gaan?

In het Uitvoeringsbesluit Wkkgz is vastgelegd dat de inspectie per melding eisen stelt aan de zorgaanbieder met betrekking tot het eigen onderzoek van de zorgaanbieder. Die eisen hebben in ieder geval betrekking op de wijze waarop de cliënt, diens vertegenwoordiger of nabestaande worden betrokken bij en worden geïnformeerd over het verloop en de afloop van het onderzoek van een calamiteit. Er is geen wettelijke bepaling die de zorgaanbieder verplicht om het calamiteitenrapport toe te sturen en te bespreken met de cliënt of zijn nabestaanden of een standaardprotocol voor zorgaanbieders waarin wordt beschreven hoe zij cliënten moeten informeren. Volledige en tijdige informatieverstrekking is de norm, maar de meest geschikte uitvoering daarvan is niet altijd dezelfde. Het is aan de zorgaanbieder om rekening te houden met de specifieke omstandigheden van het geval en de communicatie zodanig daaraan aan te passen dat betrokkenen het best geïnformeerd worden. De geheimhoudingsplicht van de zorgaanbieder jegens de cliënt beperkt de informatieverstrekking aan anderen dan de cliënt zoals andere betrokken cliënten, de vertegenwoordiger of nabestaanden. De zorgaanbieder rapporteert over zijn eigen onderzoek naar aanleiding van een calamiteit aan de inspectie, waardoor de inspectie kan vaststellen of de zorgaanbieder de cliënt tijdig en volledig heeft geïnformeerd.

5. De leden van de VVD-fractie vragen in hoeverre de vooruitblik op de tweede tranche van deze algemene maatregel van bestuur (AMvB) ook geldt voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

De tweede tranche van deze AMvB zal betrekking hebben op de openbaarmaking van calamiteitenrapporten en geen betrekking hebben op openbaarmakingen van andere trajecten door de NVWA.

Ontwerpbesluit

6. Een belangrijk uitgangspunt van de wet is dat niet alleen informatie over tekortkomingen wordt gepubliceerd, maar ook positieve gegevens. De leden van de VVD-fractie onderschrijven dit uitgangspunt. Aan wat voor positieve gegevens, naast het in het ontwerpbesluit genoemde voorbeeld, moet worden gedacht?

7. De leden van de VVD-fractie lezen dat door de uitvoerings- en handhaafbaarheidstoets van de NVWA en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) enkele wijzigingen in het Ontwerpbesluit zijn doorgevoerd. Deze leden vragen welke wijzigingen dat zijn en welke opmerkingen eventueel daarnaast nog zijn gemaakt, die niet hebben geleid tot wijzingen.

8. Binnen het NVWA-domein gaat het bij dit ontwerpbesluit om een beperkt aantal trajecten (visafslagen, horeca en projectmatige productonderzoeken) waarvoor een openbaarmakingsverplich-ting gaat gelden. Uitbreiding van de trajecten zal bij komende wijzigingen van dit besluit aan de orde komen. De leden van de VVD-fractie vragen waarom nu voor deze drie trajecten is gekozen, om welke uitbreidingen het gaat, welke fasen worden onderscheiden en in welk tempo die uitbreiding zal plaatsvinden.

De NVWA streeft ernaar om in 2022 de openbaarmaking van inspectieresultaten uitgerold te hebben over het brede terrein van de NVWA. Voordat inspectieresultaten openbaar worden gemaakt, wordt voor het betreffende traject beoordeeld in hoeverre de openbaarmaking mogelijk is en vindt een belangenafweging plaats tussen de belangen van de openbaarmaking versus de belangen van de gecontroleerden in de betreffende trajecten. Openbaarmaking van volgende trajecten kan pas plaatsvinden als het ook organisatorisch en administratief haalbaar is. Momenteel werkt de NVWA aan de uitrol van een nieuw ICT-systeem, waarin alle inspectieresultaten worden opgenomen. De snelheid van de uitrol van dit systeem bepaalt mede het tempo van de openbaarmaking door de NVWA. Er is nu gekozen om te starten met de openbaarmaking van de inspectieresultaten van de horeca, visafslagen en de projectmatige onderzoeken productveiligheid. Deze trajecten worden deels al openbaar gemaakt op grond van artikel 8 van de Wob. Door met deze trajecten te starten wordt ervaring opgedaan met de vernieuwde procedure voor openbaarmaking op grond van de Gezondheidswet. Na evaluatie hiervan, zullen andere trajecten volgen. Om die reden is er op dit moment voor de NVWA nog geen planning voor een volgende tranche van de AMvB.

9. De leden van de VVD-fractie vinden de contextinformatie en de samenhang met een, door de betrokkene gegeven, reactie van cruciaal belang. Hieraan lijkt echter beperkt waarde te worden gehecht door de Minister. Deze leden lezen dat het met het oog op de uitvoerbaarheid niet zinvol is daar zeer gedetailleerde regelgeving over vast te stellen en vragen zich af of de Minister aan contextinformatie maar beperkte waarde hecht. Zij vragen wat er op dit punt wel wordt opgenomen in de regelgeving.

10. De inspectiedienst is niet verplicht om bij iedere openbaarmaking contextinformatie te vermelden, zo is bepaald in artikel 2. Juist om te kunnen leren van calamiteiten is een goed begrip van de situatie en de informatie, zoals die blijkt uit de openbaarmaking, belangrijk. Hoe wordt dat doel geborgd wanneer het geven van contextinformatie niet verplicht is?

Contextinformatie bij de openbaarmaking door de IGJ is achtergrondinformatie over hoe het toezicht is geregeld, hoe bepaald wordt wanneer controle en onderzoek plaatsvindt, en hoe het interventiebeleid van de inspectie eruitziet. In de openbaar te maken informatie als aangeduid in de bijlage bij de AMvB, zal informatie kenbaar worden over de concrete situatie in een bepaalde casus. Dit geeft samen met de contextinformatie een goed begrip van de situatie.

11. De leden van de VVD-fractie vragen zich af hoe wordt geborgd dat geen onderscheid gemaakt wordt tussen sectoren of verlening van diensten bij het openbaar maken van de informatie en het geven van contextinformatie en hoe wordt geborgd dat inspecteurs eenzelfde lijn hanteren binnen het openbaar maken van de informatie en de contextinformatie?

12. De leden van de VVD-fractie vragen of het klopt het dat de reactie van de betrokkene niet direct bij de plaatsing van de informatie op de website door de inspectiedienst wordt opgenomen, gezien de standstillperiode die twee weken duurt en de reactieperiode die zes weken duurt. Waarom is niet gekozen om bij het openbaar maken van de informatie ook direct een eventuele reactie van betrokkene te plaatsen? Daarbij stellen zij de vraag waarom niet is gekozen om de standstillperiode iets te verlengen en de reactieperiode iets te verkorten, zodat kan worden uitgegaan van één regime. Ook willen deze leden weten op welke andere wijze de reactie van de betrokkene sneller kan worden meegenomen bij het openbaar maken van informatie. De leden van de VVD-fractie vinden het van belang dat de informatie en reactie tegelijkertijd beschikbaar en openbaar worden.

Gelijktijdige openbaarmaking van de informatie en de reactie van de betrokkene is mogelijk, als de betrokkene zijn reactie in de standstillperiode geeft. Het systeem is als volgt. De standstillperiode van twee weken is in de wet opgenomen om een belanghebbende de gelegenheid te geven de voorzieningenrechter te verzoeken de openbaarmaking voorlopig op te schorten. Als geen voorlopige voorziening wordt gevraagd, volgt na twee weken openbaarmaking. De standstillperiode is kort gehouden zodat de inspectiegegevens die gepubliceerd worden actueel zijn. In de AMvB is nader bepaald dat de betrokkene vanaf het moment dat het besluit tot openbaarmaking aan hem bekend is gemaakt in totaal zes weken de tijd heeft om een reactie te geven. Wanneer de reactie van de betrokkene openbaar wordt, hangt daarom af van het moment waarop de betrokkene zijn reactie geeft. Als betrokkene zijn reactie in de standstillperiode van twee weken geeft, dan wordt die reactie direct bij de openbaarmaking gepubliceerd. Als betrokkene in de daarop volgende vier weken reageert, wordt die reactie zo spoedig mogelijk na het indienen van de reactie openbaar gemaakt.

13. De leden van de VVD-fractie constateren dat wordt gekozen voor een standstillperiode van twee weken waarin de feitelijke openbaarmaking nog niet plaatsvindt en vragen welke bezwaarmogelijkheden er zijn voor de betrokkenen in die periode en in hoeverre dat een opschortende werking heeft? Daarbij vragen zij hoe vaak door partijen bezwaar wordt gemaakt en of daarbij een onderscheid kan worden gemaakt tussen de verschillende inspecties en waar mogelijk verschillende sectoren. Hoe vaak worden besluiten van de inspecties door de rechter vernietigd dan wel afgezwakt? En klopt het dat bij vernietiging van besluiten de openbaar gemaakte informatie alsnog van de website verdwijnt?

14. Waarom wordt ervoor gekozen om de reactie op de openbaarmaking te beperken tot 50 en 200 woorden (artikel 4, lid 2) bij respectievelijk de NVWA en IGJ/ Inspectie Justitie en Veiligheid (IJenV)? Het lijkt de leden van de VVD-fractie niet nodig om de omvang van de reactie te beperken – in ieder geval tot een zo beperkte omvang. De informatie van de inspectiediensten wordt ook niet qua aantal woorden beperkt.

Uit de huidige praktijk van de NVWA blijkt dat een reactiemogelijkheid van maximaal 50 woorden voldoende is. In het kader van openbaarmaking van het opleggen van maatregelen door de IGJ wordt nu gewerkt met een zienswijze van maximaal 200 woorden van de zorgaanbieder. Ook dit lijkt passend, omdat de mogelijkheid om een reactie te geven op de openbaarmaking bedoeld is om betrokkene in staat te stellen te reageren op de openbaar gemaakte informatie. Zoals toegelicht bij vraag 13, staat tegen besluiten tot openbaarmaking rechtsbescherming open. In dat kader gelden uiteraard geen beperkingen.

15 en 16. Conform het gewijzigd amendement van de leden De Lange en Bergkamp (Kamerstuk 34 111, nr. 17) zullen beleidsregels worden opgesteld rondom het herinspectiebeleid. De IGJ en IJenV zijn op dit moment nog bezig met het ontwikkelen van beleid over herinspecties. De leden van de VVD-fractie vragen wanneer deze beleidsregels beschikbaar zijn en hoe het komt dat het de NVWA wel gelukt om inmiddels beleidsregels vast te stellen en de IGJ en IJenV nog niet? Daarbij vragen de leden van de VVD-fractie wat de voor- en nadelen van het bieden van de mogelijkheid van herinspectie zijn en binnen welke termijn in zijn algemeenheid een nieuwe inspectie dan wel herinspectie plaatsvindt.

17. De leden van de VVD-fractie hebben verschillende vragen over de termijnen waarbinnen informatie beschikbaar blijft. Waarom is gekozen voor de verschillende termijnen voor het beschikbaar blijven van informatie op de website (visafslagen en horeca: 2 jaar; productveiligheid: maximaal 10 jaar; IGJ: 5 jaar) en waarom is de termijn bij «productveiligheid» zo lang? Waarom wordt de beschikbare informatie niet direct verwijderd na een nieuwe inspectie of herinspectie?

18.De leden van de VVD-fractie lezen dat dit ontwerpbesluit na vijf jaar wordt geëvalueerd, maar dat dit ook nog niet vast staat. Het openbaar maken van deze informatie kan een behoorlijke impact hebben voor de betrokken partijen. Daarom vinden deze leden het goed dat wel tijdig daadwerkelijk wordt geëvalueerd. Zij vragen of de Minister bereid is om een evaluatie te doen na drie jaar en zo nee, waarom niet? Wat worden de «toetspunten» van een eventuele evaluatie en wat zijn de concrete en meetbare doelen die behoren bij dit ontwerpbesluit waardoor straks ook getoetst kan worden of die doelen zijn gehaald? Wordt in de evaluatie ook gekeken naar de gevolgen van de betrokken partijen?

Ik hecht evenals de leden van de VVD-fractie aan een goede evaluatie. Omdat deze AMvB in fases in werking zal treden, is nu nog niet goed te zeggen wat een goed moment is voor evaluatie. Ik sluit een evaluatie na minder dan vijf jaar daarom niet op voorhand uit. Zoals in de nota van toelichting bij de AMvB staat zal ik uiterlijk vier jaar na inwerkingtreding beoordelen wanneer evaluatie zal plaatsvinden. In ieder geval zullen in de evaluatie de doelstellingen van het actieve openbaarmakingbeleid worden betrokken: Draagt openbaarmaking bij aan de naleving? Leidt de transparantie er inderdaad toe dat het brede publiek en de direct betrokkenen beter geïnformeerd zijn over het toezicht- en handhavingsbeleid als over de uitkomsten daarvan? Maar ook de volgende vragen zijn relevant: Wat zijn de gevolgen voor betrokkenen? Wat betekent de aangepaste procedure voor de toezichthouders?

Vragen en opmerkingen van de D66-fractie

19. De leden van de D66-fractie staan positief tegenover het voornemen van de NVWA om meer inspectieresultaten van onder andere de horeca openbaar te maken. Zij onderstrepen de mening van de Minister dat de informatie toegankelijk en begrijpelijk moet zijn voor de doelgroep waarvoor deze bedoeld is. Echter, zij stellen vraagtekens bij het voornemen om de kleurensystematiek bij de openbaarmaking los te laten. Juist deze kleurensystematiek stelt de consument in staat om in één oogopslag kennis te nemen van onderzoeksresultaten van de NVWA. De leden van de D66-fractie vrezen dat het slechts openbaar maken van samenvattingen van inspectieresultaten de toegankelijkheid en begrijpelijkheid zal verslechteren. Kan de Minister aangeven waarom is gekozen de kleurensystematiek los te laten of is de Minister bereid de kleurensystematiek ook in de nieuwe situatie te blijven gebruiken? Zo nee, op welke wijze gaat de Minister de toegankelijkheid en begrijpelijkheid van de NVWA resultaten dan waarborgen?

20. De leden van D66 zijn van mening dat het doel van de openbaarmaking enerzijds is om informatie te verstrekken aan consumenten, en anderzijds als een aansporing voor bedrijven om beter aan de voedselveiligheids- en hygiëneregelgeving te voldoen. Deelt de Minister de mening van de leden van de D66-fractie dat dit laatste door de afschaffing van de kleurensystematiek onder druk komt te staan? Zo nee, waarom niet?

De regering deelt niet de mening van de leden van de D66-fractie dat door afschaffing van de kleurcodes het doel van de openbaarmaking bedrijven aan te sporen de regelgeving na te leven, niet wordt bereikt. Met de in de Kamerbrief van 6 juni 2016 (Kamerstuk 34 111, nr. 10) aangekondigde presentatiewijze is er sprake van een heldere en objectieve weergave van de inspectieresultaten. In deze Kamerbrief is aangegeven dat de naleving van de bedrijven wordt gepresenteerd door overzichtelijke samenvattingen van de inspectieresultaten, de eventueel opgelegde sanctiebesluiten en op termijn de hieraan gekoppelde achterliggende inspectierapporten. Voor bedrijven is het van belang dat zij concreet inzicht hebben in de geconstateerde tekortkomingen, zodat zij hierop hunnen handelen kunnen afstemmen en verbeteringen kunnen doorvoeren.

21. Daarnaast vragen de leden van de D66-fractie of de Minister bereid is te onderzoeken of de inspectieresultaten van de NVWA te zien kunnen zijn bij de ingang van eetgelegenheden, zoals reeds in Denemarken, New York en het Verenigd Koninkrijk gebruikelijk is. Zo nee, waarom niet?

De NVWA voert haar inspecties op een risicogebaseerde wijze uit. Dit houdt in dat niet alle bedrijven regelmatig bezocht worden, maar dat de controlefrequentie afhangt van de historie van het bedrijf, de risicocategorie en eventuele signalen van niet-naleving. Bij presentatie van de inspectieresultaten bij de ingang van eetgelegenheden moet er sprake zijn van een zodanige controlefrequentie, waarbij alle eetgelegenheden regelmatig worden bezocht, dat de informatie ook actueel is. Bij presentatie op een website is dit van minder groot belang, omdat bij presentatie op een website meer contextinformatie kan worden verstrekt.

Vragen en opmerkingen van de SP-fractie

Brief van de Minister

22. De leden van de SP-fractie vinden de tweede tranche van de AMvB waarin de openbaarmaking door de inspectie van informatie over calamiteiten zal worden geregeld, zeer belangrijk en wachten de nadere invulling af. Aangegeven wordt dat er jaarlijks zo’n 2500 calamiteitenmeldingen zijn waarbij in circa 4% van de gevallen de inspectie zelf onderzoek doet. Dit komt neer op slechts 100 onderzoeken op 2500 meldingen; dat vinden de leden van de SP-fractie een erg laag aantal. Deze leden vragen dan ook of de Minister van mening is dat dit aantal omhoog zou moeten en, indien personeelstekorten (deels) de oorzaak zijn, of de formatie van de IGJ in oprichting uitgebreid zou moeten worden.

Het beleid van de inspectie is er op gericht dat calamiteiten zoveel mogelijk door de zorgaanbieder zelf worden onderzocht omdat de zorgaanbieder op die manier het meeste van de casus leert. Dit zelfonderzoek ligt ook vast in het Uitvoeringsbesluit Wkkgz. De inspectie voert onderzoek uit indien daar gelet op de omstandigheden van het geval noodzaak toe is of de inspectie daartoe wettelijk verplicht is. Dit beleid is niet ingegeven door de beschikbaarheid van personeel.

Nota van Toelichting

Inleiding

23. Als belangrijk uitgangspunt van de wet wordt benoemd dat niet alleen informatie over tekortkomingen openbaar wordt gemaakt maar ook positieve gegevens (bijvoorbeeld dat bij een bedrijf of instelling geen overtreding is geconstateerd). Hier wordt in het vervolg van de tekst echter nauwelijks aandacht aan besteed. De leden van de SP-fractie krijgen hier graag een uitgebreidere toelichting op. Aan welke positieve gegevens moet precies worden gedacht? Gaat het dan bijvoorbeeld alleen om de publicatie van rapporten naar aanleiding van aangekondigde of onaangekondigde inspecties waar geen tekortkomingen zijn geconstateerd, of gaat het dan ook om onderzoeken door de inspectie na calamiteitmeldingen, welke ongegrond blijken? Geldt het ook voor de uitkomsten van onderzoeken die organisaties/instellingen zelf ingesteld hebben na een calamiteitmelding of gaat het bijvoorbeeld zelfs om organisaties waarvan geen calamiteitmelding is ontvangen? En welke informatie wordt dan precies gepubliceerd? Deze leden stellen dat het uitgangspunt moet zijn dat het goed gaat in een organisatie/instelling. Zij vragen zich dan ook af wat er gebeurt als later, na publicatie van de positieve gegevens, blijkt dat toch dingen niet goed gaan in de organisatie/instelling, of als de instelling calamiteiten «gewoon» niet gemeld heeft. In hoeverre zit de publicatie van «positieve gegevens» effectief toezicht in de weg, als kritische rapportages tussen een breed scala van goed-nieuw-berichten gezocht moeten worden?

24. Tegenover de grootschaligere openbaarmaking staat tegelijkertijd dat er meer beperkingen gelden. Om aan beide te voldoen zullen op de Gezondheidswet toegespitste werkwijzen en modellen ontwikkeld worden. Is het mogelijk inzicht te geven in de termijn waarop deze werkwijzen en modellen gereed zijn? Kan inzicht gegeven worden in de fasen waarin op termijn steeds meer informatie beschikbaar komt, zo vragen de leden van de SP-fractie.

Wijze van openbaarmaking

25. De hoeveelheid gepubliceerde informatie op de websites van de inspecties kan door de AMvB flink toenemen, tegelijkertijd moet de informatie overzichtelijk en begrijpelijk blijven, zo onderschrijven de leden van de SP-fractie. Zijn er nog acties nodig, en zo ja welke, om de websites van de verschillende inspecties in gereedheid te brengen voor de uitvoering van de voorliggende AMvB? Is informatie beschikbaar over wat de bezoekers van de respectievelijke websites vinden van de (huidige) vindbaarheid en begrijpelijkheid van de gepubliceerde informatie? Is gedacht aan een eenvoudig systeem waarin de ernst van een bepaalde publicatie kan worden afgelezen?

Uitvoerbaarheid

26. De leden van de SP-fractie zijn benieuwd welke wijzigingen zijn doorgevoerd in het ontwerp van de AMvB naar aanleiding van de uitvoerings- en handhaafbaarheidstoets, uitgevoerd door de NVWA en de IGZ. Deze leden ontvangen graag een volledig overzicht van deze wijzigingen. Aangezien de NVWA kampt met (forse) capaciteits- en ICT-problemen vragen genoemde leden of de NVWA afdoende capaciteit heeft voor de extra handelingen die benodigd zijn voor openbaarmaking.

Een overzicht van de wijzigingen heb ik gegeven in het antwoord op vraag 7. Op de benodigde capaciteit van de NVWA wordt nader ingegaan in het antwoord op vraag 27.

Personele consequenties

27. Aangegeven wordt dat de gewijzigde Gezondheidswet en de Jeugdwet openbaarmaking op veel grotere schaal mogelijk maken dan op basis van de Wet openbaarheid van bestuur. Dat vinden de leden van de SP-fractie een zeer positieve ontwikkeling. Deze leden vragen wel welke invloed deze AMvB heeft op de werkdruk/werklast voor de medewerkers van de drie verschillende inspecties. Wat zijn precies de personele consequenties en is er inzicht/onderzocht of de huidige personele capaciteit voldoende is om aan de nieuwe taken te voldoen? Zo nee, zal er extra personeel worden aangetrokken?

Gevolgen voor de regeldruk

28. De extra lastendruk kan voor de drie inspecties gezamenlijk jaarlijks geschat worden op zo’n € 31.200,–. Kan de Minister aangeven of de inspecties ter compensatie voor deze extra kosten extra budget zullen ontvangen? Zo nee, hoe zullen deze extra kosten betaald gaan worden?

De berekende extra lastendruk waarop de leden van de SP-fractie doelen, betreft de lastendruk voor het gezamenlijke bedrijfsleven. De kosten zijn gebaseerd op een schatting van het aantal te verwachten reacties op aankondigingen voor publicatie en hoeveel tijd men kwijt is met het schrijven van een reactie. Het gaat bij het genoemde bedrag dus niet om kosten voor de drie inspecties.

Advies van het Adviescollege Toetsing Regeldruk

Besluitvorming over het tot stand brengen van een dergelijk wetsvoorstel zal zoals gezegd niet eerder plaatsvinden dan na afronding van de besluitvorming rond het voorstel voor de Wet open overheid. Dit initiatiefwetsvoorstel is ingediend in 2012 en ligt nu ter behandeling bij de Eerste Kamer. In de passage waaraan de leden van de fractie van de SP in deze vraag refereren wordt gedoeld op de wet van 14 november 2016 tot wijziging van de Gezondheidswet en de Jeugdwet (Stb. 2016, nr. 448). Deze wet biedt de basis voor actieve openbaarmaking onder de Gezondheidswet en de Jeugdwet zoals die nader wordt vormgegeven in de voorliggende AMvB. Dit traject is niet afhankelijk van verdere besluitvorming over een algemene procedurele regeling onder de Awb. Mocht die regeling er te zijner tijd komen, dan zal uiteraard worden bezien in hoeverre de nu tot stand gebrachte regels onder de Gezondheidswet en de Jeugdwet daarop moeten worden aangepast.

Internetconsultatie

30. Graag ontvangen de leden van de SP-fractie een overzicht van de partijen die gereageerd hebben tijdens de internetconsultatie, met daarbij per partij de belangrijkste opmerkingen weergegeven.

In totaal hebben zeven organisaties gereageerd, waarvan 5 reacties openbaar zijn. Insprekers mogen zelf kiezen voor vertrouwelijkheid. De openbare reacties komen van de Vereniging voor Innovatieve Geneesmiddelen, het Comité van Graanhandelaren en MVO – de ketenorganisatie voor oliën en vetten, GGZ Nederland, COV en de KNMG. Deze reacties zijn na te lezen op www.internetconsultatie.nl. Sommige reacties hadden betrekking op aspecten waarover de besluitvorming al had plaatsgevonden bij de wijziging van de Gezondheidswet en de Jeugdwet en moesten daarom buiten beschouwing blijven. Ook werd door enkele respondenten geanticipeerd op de openbaarmaking van calamiteitenrapporten. Dit zal onderwerp zijn van de tweede tranche van de AMvB.

Overige punten

31. De leden van de SP-fractie vragen wanneer de beleidsregels zullen verschijnen en inwerking zullen treden, met betrekking tot de herinspecties.

Voor het antwoord op deze vraag, verwijs ik naar het antwoord op de vragen 15 en 16.

Evaluatie

32. In de AMvB is nog geen besluit genomen over het moment van evaluatie, gezien de fasegewijze uitbreiding. De leden van de SP-fractie vragen de Minister waarom er niet voor gekozen wordt om vijf jaar na inwerkingtreding een evaluatie uit te voeren, mits er zwaarwegende redenen zijn deze termijn (iets) te verschuiven. Daarnaast zijn zij benieuwd of er al enig inzicht gegeven kan worden in de onderdelen/vragen die meegenomen zullen worden in de evaluatie.

Mijn voornemens met betrekking tot de evaluatie heb ik uiteengezet in mijn antwoord op vraag 18.

Artikelsgewijs

Artikel 1

33. Is de constatering van de leden van de SP-fractie juist dat de nummering van de onderdelen «e» en «f» in de Nota van Toelichting niet overeenkomt met de nummering in artikel 1 van het besluit? Indien correct, vragen genoemde leden deze nummering aan te passen.

De constatering van de leden van de SP-fractie is juist. De nummering zal worden aangepast.

Artikel 3

34. Het besluit betreft drie verschillende inspecties die op een groot aantal (verschillende) wetten en werkvelden toezicht houden. De leden van de SP-fractie begrijpen de logica achter het besluit dit gezamenlijk in één AMvB te regelen en begrijpen tegelijkertijd dat vanwege de verschillen in aard en werkvelden, niet voor alle drie de inspecties exact dezelfde criteria/termijnen geformuleerd kunnen worden. In de bijlage wordt per inspectie een nadere uitwerking weergegeven. Deze leden vragen aanvullend daarop om een helder overzicht met daarin de belangrijkste verschillen tussen de drie inspecties weergegeven als het gaat om het openbaar maken of juist niet openbaar maken van inspectiegegevens, zowel al bestaand, als geregeld middels de nu voorliggende AMvB. (idem 8)

De leden van de SP constateren terecht dat de verschillen in de (aard van) de werkvelden hebben geleid tot de uitwerking in bijlagen per inspectie. In de bijlage van de AMvB is per inspectie aangegeven welke domeinen en wetten zijn aangewezen en welke inspectiegegevens binnen deze domeinen openbaar worden gemaakt. De voorliggende AMvB vormt een voortzetting van het huidige openbaarmakingsbeleid onder de Wob. Het betreft voor de verschillende inspecties de volgende gegevens:

NVWA

• – visafslagen: informatie over bedrijfsinspecties voedselveiligheid, sanctiebesluiten en schriftelijke waarschuwingen.

• – horeca (m.u.v. eetkramen): informatie over bedrijfsinspecties voedselveiligheid, sanctiebesluiten en schriftelijke waarschuwingen.

• – Non-foodproducten: informatie over productveiligheidsonderzoeken, sanctiebesluiten en schriftelijke waarschuwingen.

IGJ

• – informatie over inspectierapporten, behalve rapporten m.b.t. meldingen (waaronder calamiteiten) of rapporten die ten grondslag worden gelegd aan een bestuurlijke boete.

• – informatie over kennisgevingen met betrekking tot verscherpt toezicht.

• – informatie over bevelen en aanwijzingen.

• – informatie over lasten onder bestuursdwang en lasten onder dwangsom.

• – informatie over besluiten tot invordering van dwangsommen en verhaal van kosten van de uitvoering van bestuursdwang.

IGJ/IVenJ (Jeugddomein)

• – informatie over inspectierapporten, behalve rapporten m.b.t. meldingen (waaronder calamiteiten) of rapporten ten grondslag worden gelegd aan een tuchtklacht of een bestuurlijke boete.

• – informatie over kennisgevingen met betrekking tot verscherpt toezicht

• – informatie met betrekking tot aanwijzingen, bevelen, lasten onder bestuursdwang en lasten onder dwangsom.

Artikel 7

35. De leden van de SP-fractie concluderen dat informatie met betrekking tot het toezicht op – en de uitvoering van regelgeving in de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba niet onder de AMvB valt. Kan de Minister toelichten in hoeverre er nu op enigerlei wijze sprake is van openbaarmaking van inspectiegegevens op de openbare lichamen? Is er voldoende zicht op- en inzicht in de situatie van de organisaties/instellingen?

Toelichting op de bijlage

Onderdeel 1: openbaarmaking door de NVWA

36. Graag ontvangen de leden van de SP-fractie een toelichting op het besluit om geen gebruik meer te maken van de kleurensystematiek bij de openbaarmaking iNZake bedrijfsgericht toezicht. Zal hiermee informatie verdwijnen?

Nee, er verdwijnt geen informatie door niet gebruik te maken van de kleurensystematiek. Door de presentatie van oordelen aan de hand van nalevingscategorieën, de schriftelijke waarschuwingen, de sanctiebesluiten en op termijn de achterliggende inspectierapporten, wordt de informatie op een overzichtelijke manier openbaar gemaakt.

37. Aangegeven wordt dat het openbaar maken van trajecten op de wijze waarop de Gezondheidswet dat voorschrijft, onder andere aanzienlijke investeringen en aanpassingen van ICT vergt. Kan inzicht gegeven worden in de (hoogte van de) nodige investeringen en een planning met betrekking tot de aanpassingen in de ICT?

Gefaseerde uitbreiding van de toezichtinformatie, thema en toezichtstrajecten

38. De NVWA zal de toezichtsinformatie stapsgewijs openbaar maken, te beginnen met de trajecten visafslagen en horeca. Welke trajecten zullen, op welke termijn, volgen in de openbaarmaking van toezichtsinformatie, zo vragen de leden van de SP-fractie. Is het voor de NVWA in de uitvoering praktisch om tegelijkertijd voor verschillende trajecten te werken met verschillende regels ten aanzien van de openbaarmaking van toezichtsinformatie?

Op dit moment wordt nog een aantal trajecten op grond van artikel 8 van de Wob openbaar gemaakt. De NVWA zal geleidelijk overgaan naar het nieuwe regime en zal op termijn de informatie op grond van de Gezondheidswet openbaar maken. De NVWA heeft een Kader Actieve Openbaarmaking opgesteld. Daarin staat beschreven op welke wijze de oordelen over bedrijven en producten tot stand komen. Deze regels zijn het uitgangspunt voor actieve openbaarmaking van alle trajecten en staat op de NVWA-website.

Onderdeel II: openbaarmaking door de IGJ

Openbaar te maken informatie

39. Beschreven wordt dat de genoemde wetgeving soms een bijzondere openbaarmakingsbepaling bevat en dat een dergelijke bepaling openbaarmaking op grond van de Gezondheidswet in de weg staat. Als voorbeeld wordt artikel 29 van de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen genoemd. De leden van de SP-fractie vragen toe te lichten wat voor de AMvB precies de gevolgen zijn van dergelijke bepalingen en om een uitputtend overzicht te geven van de wetten (en artikelen) die openbaarmaking op grond van de Gezondheidswet in de weg staan?

In de AMvB is een lijst opgenomen met wetten waarvan de IGJ de uitkomsten van controle en onderzoek, die voortvloeien uit het toezicht op de naleving van die wetten, openbaar zal gaan maken. Het komt in enkele gevallen voor dat een in die lijst opgenomen wet een bijzondere openbaarmakingsbepaling bevat, op grond waarvan er voor de openbaarmaking een bijzondere regel of beperking geldt. Deze bijzondere regel of beperking gaat dan voor. Openbaarmaking vindt dan plaats in overeenstemming met die bijzondere bepaling. Voor wat betreft de IGJ bevat naast het in de nota van toelichting genoemde voorbeeld van artikel 29 van de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek op mensen, ook artikel 3.6 jo 2.24 van de Wet handhaving consumentenbescherming zo’n bijzondere bepaling.

40. Waarom is besloten het opleggen van een bestuurlijke boete niet in de AMvB op te nemen, waardoor het openbaar maken van boeterapporten uitgezonderd is van openbaarmaking?

De AMvB zal met verschillende tranches stap voor stap worden uitgebreid. De boetebesluiten komen in de derde tranche aan bod.

41. Geldt het voor alle wetten dat de inspectie bevoegd, dan wel gemandateerd is tot het besluiten over openbaarmaking, zo vragen de leden van de SP-fractie. Of zijn er nog wetten waarbij het ministerie deze bevoegdheid in eigen handen heeft en dus niet gemandateerd heeft aan een andere partij? Zo ja, welke wetten betreft dat?

Voor alle in de bijlage genoemde wetten geldt, dat ofwel de ambtenaren van de IGJ zelf bevoegd zijn tot het nemen van een openbaarmakingsbesluit, ofwel dat zij die besluiten in mandaat nemen voor de desbetreffende Minister(s).

Onderdeel III: Openbaarmaking door de IJZ en IJenV

Openbaar te maken informatie

42. Aangegeven wordt dat de komende periode wordt gebruikt om voor de calamiteitenrapporten naar aanleiding van eigen onderzoek door de IGJ en IJenV, en de rapporten van toezicht Sociaal Domein/Samenwerkend Toezicht Jeugd, de werkprocessen uit te werken voordat zij een plek krijgen in de AMvB. De leden van de SP-fractie zijn benieuwd of al enig zicht is op de termijn waarop deze onderdelen een plaats krijgen in de AMvB.

De openbaarmaking van bevindingen van onderzoeken naar calamiteiten die door IGJ, de Inspectie Justitie en Veiligheid en/of Toezicht Sociaal Domein/Samenwerkend Toezicht Jeugd zelf zijn uitgevoerd, komen aan de orde in de tweede fase van de AMvB.

Wijze van openbaarmaking

43. Graag ontvangen de leden van de SP-fractie een overzicht van de wijze waarop het (sinds 1 januari 2015) uitgebreide handhavingsinstrumentarium van het jeugddomein is gebruikt, inclusief een toelichting op de constatering dat van deze mogelijkheden nog slechts in beperkte mate gebruik gemaakt is.

De inspectie zet de maatregelen die het handhavingsinstrumentarium biedt zo gericht mogelijk in om ze effectief te laten zijn en te houden. Dit is in lijn met de gekozen visie van de inspectie. Harde maatregelen waar dat nodig is en zachte maatregelen als dat volstaat. In de praktijk betekent dit dat als de inspectie verwacht dat een lichtere interventie toereikend is om het gewenste effect te bereiken dat dan die weg wordt gekozen. De uitbreiding van het instrumentarium is nog vrij recent en daarom is het moeilijk om nu al te kunnen spreken van gebruik in beperkte mate. De inspectie houdt uiteraard de effectiviteit van haar handhavingsmaatregelen goed in de gaten.

Vragen en opmerkingen van de Partij voor de Dieren-fractie

44. Genoemde leden willen graag nadere uitleg over de ambitie en planning van openbaarmaking van gegevens van de inspectiediensten. De Gezondheidswet is reeds in 2016 aangenomen, waarna lang gewacht is op het voorliggende ontwerpbesluit. Kan de Minister toelichten waarom het zo lang geduurd heeft voordat dit besluit naar de Kamers is gestuurd?

Nadat eind 2016 de Gezondheidswet is aangenomen is de concept AMvB opgesteld en voorgelegd aan de inspecties voor een uitvoerings- en handhavingstoets. Na verwerking van de resultaten van deze toetsen is de concept AMvB gereed gemaakt voor de internetconsultatie die in de zomer van 2017 heeft plaatsgevonden. Na verwerking van de uit de consultatie naar voren gekomen opmerkingen is de AMvB onderwerp geweest van interdepartementale afstemming, leidend tot een akkoord in de ministerraad in het voorjaar van 2018 om de concept AMvB voor te hangen. Een belangrijke reden dat dit proces niet sneller is verlopen is de kabinetswissel geweest in de periode na de internetconsultatie. Daarnaast heeft voor het tempo een rol gespeeld dat het ging om een AMvB voor vier inspecties waarbij drie ministeries betrokken zijn. Dat vergde de nodige afstemmingstijd. Daarbij kwam vervolgens ook dat tijdens het proces de IGZ en IJZ zijn gefuseerd.

45. In de nota van toelichting valt te lezen dat er op de Gezondheidswet toegespitste werkwijzen en modellen zullen moeten worden ontwikkeld om een grotere hoeveelheid informatie openbaar te kunnen maken. Wat is de planning voor de ontwikkeling van deze werkwijzen en modellen? Welke fasen ziet de Minister voor zich, wanneer komen deze gereed en wanneer zal dit proces in het geheel afgerond zijn?

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik naar het antwoord op vraag 24.

46. In de Nota van Toelichting wordt opgemerkt dat het niet wenselijk is dat openbaarmaking over verschillende bedrijfstakken die onder toezicht van de NVWA staan, altijd op dezelfde manier plaatsvindt. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie vragen de Minister hier een nadere toelichting op te geven.

Het publiceren van inspectie informatie moet gericht zijn op de doelen die het wil bereiken, in relatie tot doelgroep. De opzet van openbaarmaking wordt zoveel mogelijk geharmoniseerd. Het is echter voorstelbaar dat informatie over visafslagen niet helemaal gelijk is aan informatie over horeca inspecties. De contextinformatie moet de juiste duiding geven zodat de «gebruiker» van de informatie maximaal en eenvoudig bediend wordt. De informatie wordt daarmee voor ieder openbaar te maken traject op een eigen specifieke en herkenbare wijze openbaar gemaakt.

47. De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren zijn teleurgesteld in de zeer beperkte hoeveelheid informatie die de NVWA op grond van dit voorliggende ontwerpbesluit openbaar lijkt te gaan maken. Het ontwerpbesluit ziet toe op actieve openbaarmaking van gegevens over inspecties van horeca, producten en visafslagen. Zij vragen waarom voor deze sectoren is gekozen en waarom er niet meer bedrijfstakken worden meegenomen in het voorliggende ontwerpbesluit? Ook vragen deze leden hoe dit zich verhoudt tot de huidige praktijk van openbaarmaking van de NVWA en welke extra bevoegdheden ten opzichte van de huidige mogelijkheden van de NVWA het voorliggende besluit regelt. Nu de wettelijke grondslag voor openbaarmaking van deze informatie wordt gewijzigd, op welke wijze zal dat van invloed zijn op de inhoud en wijze van openbaarmaking van gegevens over deze sectoren?

48. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie zijn van mening dat uitkomsten van inspecties van bedrijven makkelijk toegankelijk zouden moeten zijn voor het publiek. Waarom zal de kleurensystematiek bij bedrijfsgericht toezicht worden losgelaten, aangezien dit juist voor consumenten op een snelle wijze inzichtelijk maakt in hoeverre een bedrijf zich houdt aan de wet- en regelgeving?

Over het niet gebruiken van de kleurensystematiek verwijs ik naar de antwoorden op de vragen 19, 20, en 36

49. Graag krijgen de leden van de Partij voor de Dieren-fractie gedetailleerde nadere informatie over de wijze waarop de regering de uitbreiding van de bedrijfstakken waarover de NVWA gegevens openbaar zal maken, gaat faseren. Wanneer worden inspectiegegevens over bedrijven in de veehouderij openbaar gemaakt? Wanneer krijgt het publiek toegang tot toezichtgegevens over de slachthuizen? Wanneer wordt eindelijk transparantie gegeven over inspectie van veetransporten?

Waarom wordt openbaarmaking van deze sectoren, waarvan bekend is dat de naleving van de wetgeving veel te wensen laat, niet al direct in dit besluit geregeld? Is de Minister bereid om de veehouderij, inclusief veetransport en slachthuizen, op te nemen in het voorliggende besluit? Zo nee, waarom niet? Immers, de NVWA geeft zelf aan dat openbaarmaking bevordert dat ondernemers zelf hun verantwoordelijkheid nemen, dat met openbaargemaakte inspectieresultaten zowel consumenten als bedrijven hun voordeel kunnen doen bij het maken van hun keuzes, en dat actieve openbaarmaking ondernemers prikkelt naleving als prioriteit te blijven zien, en dat bovendien de NVWA op deze manier maximaal transparant is over haar handelen4. Klopt het dat de Inspecteur Generaal van de NVWA heeft toegezegd dat «Rapporten met daarin de namen van slachthuizen (...) binnenkort als eerste online [verschijnen]»5? Waarom wordt dat dan niet met het voorliggende besluit geregeld, en wanneer wordt daar wel in voorzien? De leden van de Partij voor de Dieren-fractie verzoeken om een gedetailleerde planning van openbaarmaking van de toezicht- en uitvoeringgegevens van elk van de verschillende sectoren waar de NVWA op moet toezien.

Bij ieder traject dient vooraf beoordeeld te worden of de betreffende sector geschikt is voor openbaarmaking. Dat wil zeggen dat afgewogen wordt of de belangen van openbaarmaking (transparantie, handelingsperspectief, nalevingsbevordering) opwegen tegen de belangen van belanghebbenden (het eerbiedigen van de persoonlijke levenssfeer en het voorkomen van onevenredige bevoor- en benadeling). Deze afweging zal ook plaatsvinden bij de transportsector en de primaire sector om te beoordelen of voor deze sectoren openbaarmaking aan de orde is. De inspectieresultaten van de hygiëne- en dierenwelzijns-inspecties bij de slachthuizen zijn al openbaar. De openbaarmaking hiervan is vooralsnog op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Te zijnertijd zal de grondslag voor de openbaarmaking worden aangepast naar de Gezondheidswet. Een gedetailleerde planning van alle openbaar te maken trajecten door de NVWA is op dit moment niet beschikbaar. Zie voor het overige de beantwoording van vraag 8.