Nr. 69 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG

De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft op 30 april 2015 overleg gevoerd met Staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de decentralisatie Wmo/Wlz.

(De volledige agenda is opgenomen aan het einde van het verslag.)

Van dit overleg brengt de commissie bijgaand geredigeerd woordelijk verslag uit.

Voorzitter: Lodders

Griffier: Koerselman

De heer Krol (50PLUS): Ik kom net uit de plenaire zaal waarin wordt gesproken over het centraliseren van de opvang van vluchtelingen. Wat een contrast is dat met dit algemeen overleg waarin we juist praten over taken die vanuit het Rijk gedecentraliseerd moeten worden.

Er is sprake van een wonderlijke tegenstelling. TSN Thuiszorg stelde vorige week dat er in de thuiszorg een sociaal slagveld plaatsvindt. De Staatssecretaris meldde in zijn voortgangsrapportage dat de decentralisatie beheerst is verlopen. Er zijn dus twee compleet tegengestelde kwalificaties van bijna dezelfde situatie. Hoe is het mogelijk? De thuiszorg, met name de huishoudelijke hulp, ligt in de vuurlinie. We gaan daar nog apart over debatteren, maar ik wilde het niet onvermeld laten omdat het wel belangrijk is.

Eerder deze week kreeg de Kamer een rapportage van het Nationaal Meldpunt Ouderenzorg (NMO) aangeboden. Een van de aanbieders vertelde dat er expliciet was gevraagd naar positieve ervaringen, maar dat ze die met een stofkam moesten zoeken. Ik werd daar een beetje verdrietig van, de inzet van alle zorgmedewerkers niet te na gesproken, want aan hen ligt het zeker niet. Wat vindt de Staatssecretaris van de rapportage?

Ik kom op de huishoudelijkehulptoelage (HHT). Het beoogde banenbehoud blijkt achter te blijven bij de verwachtingen, evenals het behoud voor de huishoudelijke hulp voor mensen die die nodig hebben. Oftewel: de regeling werkt niet naar behoren. Er zijn daarom maatregelen genomen. De bandbreedte van de eigen bijdrage is opgerekt. De minimale eigen bijdrage gaat naar € 5, althans, voor een jaar. Wie een minimuminkomen heeft, kan echter niets missen. Graag krijg ik een uitleg over het feit dat de maatregelen slechts een jaar gelden. Hoe draagt dat bij aan baanbehoud en zorgbehoud? Is het geen uitstel van executie? Welke mogelijkheden ziet de Staatssecretaris om de regeling structureel te verbreden?

Deze week luidden de leden van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) opnieuw de noodklok over de dreigende korting van het budget voor 2015 voor de Wmo en de Jeugdwet. Er zou te veel in het Gemeentefonds zijn gestort. Het Rijk is voornemens dat teveel voor het lopende jaar terug te halen. Het is schrikbarend dat 96% van de geënquêteerde gemeenten aangeeft dat de geplande korting niet haalbaar is zonder gevolgen voor de voorzieningen. Ik denk daarbij aan het bericht in de Volkskrant, waarin stond dat gemeenten aangeven te weinig budget voor maatschappelijke opvang over te houden. Daarnaast geven meerdere gemeenten aan dat de zorg door deze korting onderaan de streep juist duurder wordt. Graag krijg ik een reactie van de Staatssecretaris hierop.

ActiZ ontvangt signalen dat gemeenten en zorgverzekeraars geneigd zijn de zorg voor thuiswonende cliënten op de Wlz af te wentelen. Zij hebben er geen financieel belang bij om cliënten zo lang mogelijk thuis te ondersteunen. Daardoor wordt de vrees dat de zorg duurder wordt, realiteit. Uit onderzoek blijkt dat deze ontwikkeling in de hand wordt gewerkt doordat in de Wlz-toegangscriteria niets is opgenomen over de sociale omgeving. Wat is de reactie van de Staatssecretaris en hoe wil hij die afwenteling voorkomen?

Onder meer in Het Financieele Dagblad stond dat de zorginstellingen tot wanhoop worden gedreven door de verschillende administratieve eisen van gemeenten. Er zijn zelfs instellingen die zorgpersoneel moesten ontslaan, maar extra administratieve ondersteuning moesten inhuren. De VNG geeft aan dat de administratie niet de prioriteit was van gemeenten. Inmiddels wordt er gewerkt aan meer gestandaardiseerde gegevensuitwisseling. Dat is goed, maar worden daarmee de verschillende administratieve eisen waar gemeenten last van hebben, en met name instellingen die met meerdere gemeenten zaken doen, voldoende ondervangen?

De Staatssecretaris weet dat de beleidsvrijheid van gemeenten een doorn in het oog is van 50PLUS. Onlangs bleek dat de gemeente Amsterdam voor woon- en vervoersvoorzieningen een eigen bijdrage heft die doorloopt tot boven de aanschafwaarde. Gebeurt dit binnen de kaders van de Wmo? Gebeurt dit alleen in Amsterdam of ook elders?

Ik schrok toen de Staatssecretaris de term «beheerst» noemde. Ik dacht aan alle mensen die een rechtszaak moesten aanspannen om hun huishoudelijke hulp ten minste voor een deel te behouden, aan al die mantelzorgers die hopen dat er in hun gemeente nog respijtzorg of dagbesteding is voor hun thuiswonende dementerende partner en aan de mensen in de zorg die hun baan kwijtraken. En wat denkt de Staatssecretaris van de rammelende keukentafelgesprekken, het gebrek aan ingekochte cliëntondersteuning of het verdwijnen van casemanagement dementie? De Staatssecretaris wijst op de wettelijke plicht van gemeenten om passende ondersteuning te regelen, maar elk dubbeltje kan maar één keer worden uitgegeven. Waar of niet? Het houdt gewoon ergens op. 50PLUS vindt dat de decentralisatie ronduit onbeheerst verloopt en dan druk ik me nog heel beheerst uit.

De heer Otwin van Dijk (PvdA): Voorzitter. Gemeenten, zorgverzekeraars, zorgmedewerkers en cliëntenorganisaties hebben ongelooflijk hard gewerkt om een succes te maken van de zorgveranderingen. Het is werk in uitvoering. We zijn nog lang niet klaar, maar het begin is er. De PvdA wil dat de zorg meer op maat wordt, dat zorgmedewerkers meer ruimte krijgen voor hun vak en dat de zorg minder ingewikkeld wordt. Daarop beoordeelt de PvdA uiteindelijk de zorgveranderingen. De zorgveranderingen betreffen veel meer dan de zorg zelf. Ze betreffen het streven naar een inclusieve samenleving, waarin we ruimte bieden voor iedereen en waarin we rekening houden met elkaar, en naar meer aandacht voor welzijn dan alleen aandacht voor zorg.

Voor veel mensen is het nog onduidelijk wat er precies voor hen verandert. Ze vragen zich af onder welke wet ze vallen als ze thuiszorg of zorg voor hun gehandicapte kind nodig hebben. De informatievoorziening naar de cliënten moet beter. Soms wordt het beeld gecreëerd dat het allemaal nog niet goed is geregeld, terwijl gemeenten, aanbieders en zorgverzekeraars wel op de goede weg zijn. De Staatssecretaris heeft de wethouders gevraagd meer aandacht aan de informatievoorziening te besteden. Dat komt echter nog onvoldoende van de grond. Hoe zorgt de Staatssecretaris er concreet voor dat alle huidige en toekomstige cliënten weten waar ze aan toe zijn?

De verantwoordelijkheidsverdeling op de grenzen tussen de Wlz, de Zorgverzekeringswet en de Wmo is nog niet altijd goed duidelijk. Daardoor wordt er te veel doorverwezen. Dat is niet wenselijk. Een aantal dingen zoals de spoedzorg en de meerzorgregeling moeten nog worden geregeld. Wat gebeurt er als jongeren met een beperking 18 jaar worden? Wat doet de Staatssecretaris aan de klussen die nog moeten worden gedaan? Hoe zorgt de Staatssecretaris ervoor dat het amendement van de PvdA over de samenwerking tussen verzekeraars en gemeenten voldoende wordt uitgevoerd? Betere samenwerking tussen verzekeraars en gemeenten is voor de PvdA van cruciaal belang voor goed afgestemde zorg. De huidige regionale afstemmingstafels lopen binnenkort af, maar het werk is nog lang niet klaar. Blijft de Staatssecretaris de samenwerking op regionaal niveau stimuleren? Hoe gaat de Staatssecretaris dat doen?

De PvdA heeft vanaf dag één ingezet op vernieuwing. Ze wil de zeggenschap van cliënten versterken door mensen meer de touwtjes in handen te geven in hun leven. De PvdA heeft hiervoor samen met andere partijen voorstellen gedaan: het recht om zelf een ondersteuningsplan op te stellen, het right to challenge en de onafhankelijke cliëntondersteuning. Bovendien hebben we de oproep gedaan om te komen tot een vernieuwingsagenda. Ik heb in de brief gelezen dat die pas voor de zomer komt. Dat duurt wel erg lang. Welke stappen zet de Staatssecretaris om tot zorgvernieuwing te komen? Er zijn veel goede voorbeelden van hoe de zorg verbeterd kan worden door meer aandacht te geven aan welzijn en kwaliteit van leven. Van die voorbeelden word ik enthousiast, maar er wordt nog te weinig mee gedaan. Op welke manier geven gemeenten meer ruimte voor burgerinitiatieven? Hoe geven gemeenten daarmee uitvoering aan het amendement van mevrouw Voortman en mij omtrent het right to challenge? Wordt het keukentafelgesprek voldoende gebruikt om tot maatwerk te komen en mensen meer zeggenschap te geven?

Als er iets is wat de zorg verplettert, is het de administratievelastendruk. Voor de PvdA is een van de doelen van de zorghervormingen het aanpakken van de zorgbureaucratie. Laten we eerlijk zijn: dat gaat niet goed.

Mevrouw Keijzer (CDA): Ik hecht eraan om te vertellen dat op mijn plek normaal gesproken de ondersteuning van de Staatssecretaris zit. Daar behoor ik vanzelfsprekend niet toe.

De heer Van Dijk vindt dat er een goed keukentafelgesprek moet worden gevoerd. In de brief van de Staatssecretaris naar aanleiding van de uitspraken waarin de gemeenten in het ongelijk zijn gesteld, staat dat gemeenten de mogelijkheid hebben een gesprek met de cliënt te voeren over de eventuele consequenties van gewijzigd gemeentelijk beleid voor hun ondersteuning. Dat kan toch niet de bedoeling zijn van een keukentafelgesprek? Een keukentafelgesprek wordt gevoerd om de persoonlijke omstandigheden en behoeften van een burger in beeld te brengen.

De heer Otwin van Dijk (PvdA): Als de duiding van de Staatssecretaris is dat het keukentafelgesprek alleen is bedoeld om beleidswijzigingen door te geven, ben ik het zeer met mevrouw Keijzer eens. Daarvoor is het niet bedoeld. Het gesprek is bedoeld om tot maatwerk te komen, om met mensen in gesprek te gaan over hun situatie en omgeving. In het gesprek kunnen ook de gevolgen van de beleidswijzigingen aan de orde komen, maar het gesprek is primair bedoeld om de situatie van mensen in beeld te brengen. Volgens mij citeert mevrouw Keijzer uit de brief die onder andere ging over de vraag of gemeenten zomaar, zonder keukentafelgesprek, de situatie van mensen mochten veranderen. Dat kan natuurlijk niet. Als gemeenten het beleid willen wijzigen of dingen anders willen doen, moeten ze daarover met mensen in gesprek gaan. Dat lijkt me helder.

Ik was gekomen bij het punt van de administratievelastendruk. De snelst groeiende afdeling van een zorgorganisatie lijkt op dit moment de administratieafdeling te zijn. Dat moet echt anders. Uit de voortgangsrapportage blijkt dat de inzet van de Staatssecretaris te mager is. De PvdA wil dat de Staatssecretaris het voortouw neemt in het aanpakken van de administratieve lasten. Als het aantal productcodes wordt teruggebracht, als iedereen hetzelfde tijdvak voor declaraties gebruikt – niet de een per maand, een ander per vier weken en een derde weer per kwartaal – en als we eens ophouden met onzinnig uitvragen, valt er al een wereld te winnen. Graag krijg ik een reactie van de Staatssecretaris daarop.

Bij Zorgkantoor DSW loopt een pilot om te komen tot meerjarenafspraken. Het betreft de Wlz. De PvdA vindt dat een mooi initiatief en heeft daarop ook altijd ingezet. De eerste resultaten lijken goed, namelijk 30% minder administratieve lasten. Hoe wordt de pilot uitgerold? In juni 2015 wordt het inkoopkader voor de Wlz voor 2016 gepubliceerd. Wat is de inzet van de Staatssecretaris om daarvoor tot minder lasten te komen?

Er wordt gesproken over de verdeling van budgetten tussen gemeenten en het Rijk. Die verdeling levert onrust op. Mensen zijn bang geen zorg meer te krijgen en gemeenten vrezen geen zorg meer te kunnen leveren. Het betreft het Wmo-budget en het budget voor beschermd wonen. De Staatssecretaris is in continu gesprek met de VNG. Kan de Staatssecretaris aangeven hoe wordt geregeld dat mensen de benodigde zorg krijgen? We willen dat gemeenten en zorgverzekeraars laagdrempelige zorg in de buurt regelen. Dat voorkomt onnodige instroom in de Wlz. Hoe worden inspanningen daarvoor beloond? Ik heb eerder met de SGP een motie ingediend waarin gevraagd wordt om dat mogelijk te maken.

Er wordt hard gewerkt, maar er moet nog veel gebeuren. Dat kan ook niet anders. In de volgende voortgangsrapportage ziet de PvdA graag meer terug van de zorgvernieuwing waar het uiteindelijk allemaal om begonnen is.

De heer Dijkgraaf (SGP): Voorzitter. Ik vraag de Staatssecretaris wie van de drie psychiatrische patiënten volgend jaar zelfstandig buiten de beschermde woonvorm moet gaan wonen. Silvia, een vrouw met schizofrenie? Hans, een man met een zware vorm van autisme, die de wereld om zich heen niet begrijpt? Of misschien toch Hanna, die voortdurend psychotisch is? Ik schat zomaar in dat de Staatssecretaris niet wil kiezen. Wij als SGP willen dat al helemaal niet. Sommige gemeenten hebben deze opdracht echter wel neergelegd bij zorgaanbieders. Dat hebben ze niet gedaan omdat wethouders vinden dat Silvia, Hans en Hanna het zelf wel kunnen redden, maar simpelweg omdat twintig regio's een grote korting hebben gekregen op het budget voor beschermd wonen. Bij alle opstekers die de Staatssecretaris in zijn brieven noemt over wat er allemaal goed gaat, vindt de SGP dit onacceptabel. Op dit budget zou geen korting worden toegepast. We vragen daarom de Staatssecretaris zijn belofte nu en ruimhartig in te lossen.

Bij de vaststelling van de benodigde budgetten heeft Cebeon verschillende instellingen en cijfers niet meegenomen. De SGP wil daarom dat er geld bij komt. In het kader van het overgangsrecht beschermd wonen is alleen al in de Drechtsteden informatie vanuit 8 aanbieders meegenomen, terwijl de regio met 21 aanbieders contracten heeft afgesloten. Wat vindt de Staatssecretaris daarvan? Ik vraag de Staatssecretaris om de uitkomst van het overleg met de gemeenten hierover nog voor de verspreiding van de meicirculaire naar de Kamer te zenden, zodat we daarover met hem kunnen debatteren. We kunnen eventueel terugkomen van het meireces. Dat zou ook nog wel mogelijk zijn. We moeten er zeker van zijn dat Silvia, Hans en Hanna de noodzakelijke zorg blijven ontvangen. Volgens mij delen we dat met het kabinet

De landelijke toegang voor opvangvoorzieningen en voorzieningen voor beschermd wonen is gelukkig wettelijk geregeld. Toch belemmeren sommige gemeenten cliënten uit andere regio's de toegang door allerlei bureaucratische of financiële drempels op te werpen. Zij vrezen namelijk de bijkomende kosten, zoals bijstandsuitkeringen. Is de Staatssecretaris het met mij eens dat die gemeenten in strijd met de wet handelen? Hoe spreekt de Staatssecretaris hen daarop aan?

In een ideale situatie hebben cliënten met een Wlz-indicatie de keuzevrijheid om hun budget bij een zorgaanbieder naar keuze te besteden. Hoewel het op papier in de wet goed is geregeld, staan de budgetplafonds die verzekeraars aan zorgaanbieders opleggen, deze keuzevrijheid vaak in de weg. Met name kleine zorgaanbieders krijgen van verzekeraars geen ruimte om te groeien, hoewel ze goede kwaliteit bieden en rekening houden met de wensen van cliënten. Soms gaat dat jaren achter elkaar zo. Er ontstaan dan lange wachtlijsten. Die zijn het gevolg van de voorkeur van verzekeraars om te werken met minder en dus grotere organisaties. De verzekeraars vinden dat geen probleem. Zij redeneren dat er ergens anders wel plaats is en dat ze voldoende zorg hebben ingekocht. De SGP vindt het echter wel een probleem. Het moet niet gaan om keuzemogelijkheden; destijds is echt de keuzevrijheid bedoeld. Het moet ook gaan om het belonen van goede prestaties. Hoe zorgt de Staatssecretaris ervoor dat het geld de cliënt volgt? Kunnen de verzekeraars bijvoorbeeld de budgetten van gewilde zorgaanbieders lopende het jaar verhogen ten koste van aanbieders waar minder vraag naar is?

Het zal niemand ontgaan zijn dat de gemeenten mordicus tegen de plannen van de Staatssecretaris zijn om het budgettaire probleem vanwege overschrijdingen in de Wlz in 2014 al tijdens het lopende jaar 2015 te verrekenen met de budgetten voor de Wmo en de jeugdzorg. De korting van 270 tot 435 miljoen kwam daarnet al even ter sprake. Kan de Staatssecretaris reageren op de kritiek van de gemeenten dat die verrekening indruist tegen de bestuurlijke afspraken? Volgens mij is afgesproken dat 2013 het basisjaar zou zijn voor de bepaling van de hoogte van het budget van 2015 voor jeugd en de Wmo. Hoe voorkomt de Staatssecretaris dat aanbieders en gemeenten jaarlijks worden geconfronteerd met onzekerheid over de wijzigingen in de lopende budgetten, met onzekerheid voor cliënten als gevolg?

Sinds kort krijgen logeervoorzieningen te maken met een eis in de Wet toelating zorginstellingen (WTZi), die onder meer een raad van toezicht en een cliëntenraad verplicht stelt. Normaal is dat een goed principe, maar veel kleinschalige maatschappelijke initiatieven voldoen hier niet aan en worden daarom afgestraft. Ze mogen geen logeeropvang meer bieden. Je zult maar een paar plaatsen hebben en dan, met een zeer beperkte omzet, ineens een raad van toezicht en een cliëntenraad moeten inrichten. De SGP vindt dat onwenselijk. Is de Staatssecretaris bereid om hiervoor een oplossing te bieden?

De heer Van Dijk had het al over de administratieve lasten. Er worden in de Wmo veel overleggen gevoerd, over de invoering van nieuwe formats voor indiceren, over declaratiesystemen, over visieontwikkeling, over inkoopbeleid en over risicocommunicatie. Waarover eigenlijk niet? Je vraagt je dan wel eens af waar in die bestuurlijke drukte de cliënt en de mantelzorger zijn gebleven. Hoe houdt de Staatssecretaris maximale druk op gemeenten om te werken aan een innovatief zorgaanbod met minder administratieve lasten?

Mevrouw Voortman (GroenLinks): Voorzitter. Ik krijg hier net een vraag of ik geïnterrumpeerd moet worden. Als dat nodig is, laat ik het weten.

Het eerste kwartaal na de invoering van de decentralisaties is voorbij. Er zijn geen grote ongelukken gebeurd, maar de zorgen die de GroenLinks-fractie voor de invoering had, zijn er nog steeds. Ik vind het te vroeg om te concluderen dat de uitvoering van de wetten goed en beheerst verloopt. Alzheimer Nederland typeert het als volgt: er is nu vooral bezuinigd maar niet vernieuwd. Daarmee slaat de stichting de spijker op zijn kop. Door de nieuwe signalen dat gemeenten mogelijk nogmaals op het budget worden gekort, wordt het centraal stellen van vernieuwing en het dichterbij regelen van de zorg belemmerd. Veel mensen maken zich nog steeds zorgen. Wie deelt het beeld van de Staatssecretaris dat de hervormingen beheerst verlopen? Voor veel mensen geldt dat niet. Er is grote onzekerheid over de manier waarop hun zorg gaat verlopen. Veel mensen voelen zich van het kastje naar de muur gestuurd. Zij merken nog lang niet genoeg van het centraal stellen van de mens in plaats van het systeem. Veel zorgaanbieders zullen er anders over denken dan de Staatssecretaris. Gemeenten hebber er bijvoorbeeld voor gekozen kortere contracten aan te gaan, omdat er nog veel onzeker is. Zeker mensen die in de zorg werken, delen het beeld van de Staatssecretaris niet. De GroenLinks-fractie ziet dat gemeenten, zorgkantoren, aanbieders en zorgverleners hard werken om continuïteit van zorg te bieden en invulling te geven aan de transformatie. De basis daarvoor is smal door de korte invoeringstermijn en de te grote druk door krappe budgetten en grote bezuinigingen. Los van het scheppen van goede randvoorwaarden blijven een grote betrokkenheid en inzet van de Staatssecretaris en zijn departement dus noodzakelijk.

Ik begin met opmerkingen over de budgetkorting die gemeenten mogelijk boven het hoofd hangt. Vorig jaar zijn de wetten voor de decentralisaties met stoom en kokend water door de Kamer geloodst, met grote onduidelijkheid over de financiële kaders voor gemeenten. Nu hangt gemeenten een korting boven het hoofd. Niet omdat ze de wet niet goed uitvoeren, niet omdat ze zelf een fout hebben gemaakt, maar omdat de rekenmodellen daartoe leiden. De Staatssecretaris noemt het geen korting, evenmin als de heer Van Dijk net, omdat het een verschuiving zou zijn. Voor gemeenten blijft het echter een korting. Als je je kind minder zakgeld geeft omdat de kosten voor je eigen sport omhooggaan, bezuinig je niet op de totale gezinsuitgaven maar op wat je kind te besteden heeft.

Met de decentralisaties maakt het kabinet de gemeenten verantwoordelijk voor het verder invullen van de zorg na de bezuiniging. De oplossing voor het probleem dat een groter beroep dan gedacht op de Wlz wordt gedaan, lijkt ook bij gemeenten te worden gelegd. Ik vind dit niet veel betrouwbaarheid uitstralen, nog los van de vraag of dit zo met gemeenten is afgesproken en of het de toets van behoorlijk bestuur kan doorstaan. Gemeenten voeren de plannen van het kabinet uit, maar worden mogelijk met een nieuwe korting geconfronteerd. Ik neem aan dat de belofte van de Partij van de Arbeid dat er niet verder op zorg wordt bezuinigd, deze onduidelijkheid snel wegneemt. Daarnaast maak ik mij zorgen over de gevolgen van een mogelijke korting op het budget van gemeenten. Leidt dat er niet juist toe dat mensen sneller de Wlz in stromen en het beroep op de Wlz toeneemt? Ik roep de Staatssecretaris op om rust te creëren tot de evaluatie van de Wmo en Wlz in 2017. Ik roep hem ook op om gemeenten niet te confronteren met nieuwe kortingen op het budget voor de decentralisaties, maar te bekijken of de noodzakelijke zorg met het huidige budget geregeld kan worden. De financiële kaders zijn immers nu al erg krap.

Mensen weten nog steeds niet goed waar ze aan toe zijn. Dat bleek uit de enquêtes die GroenLinks de afgelopen tijd heeft laten uitvoeren, maar ook uit het signaal dat bijvoorbeeld Mezzo afgeeft. De hiep-hiep-hoeracampagne van het kabinet heeft niet geholpen. Mensen voelden zich hierdoor niet beter geïnformeerd. Los van het feit dat mensen nog onvoldoende op de hoogte lijken te zijn, merken steeds meer mensen wel wat de hervormingen financieel voor hen betekenen. Mensen schrikken van de hogere eigen bijdrage door het wegvallen van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (WTCG). Sommige gemeenten vragen hogere eigen bijdragen. Dat baart GroenLinks zorgen, mede omdat niet duidelijk is in hoeverre de middelen die gemeenten voor de tegemoetkoming van chronisch zieken en gehandicapten hebben gekregen, echt bij deze groep terechtkomen. Is de Staatssecretaris bereid daar breder onderzoek naar te doen?

De Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) becijfert dat al 30.000 mensen hun baan in de zorg hebben verloren. Tot zover de beheerste invoering van de plannen. Dit is absoluut de grote keerzijde. Ik deel de zorgen over de waarde van de HHT. We zijn nu vier maanden verder, maar er is nog geen groot beroep op deze toelage gedaan. De minimale eigen bijdrage is verlaagd naar € 5. Het is echter onduidelijk of de mensen die deze zorg nodig hebben, dit bedrag kunnen ophoesten. Zij zitten immers vaak op of rond het minimum. Komt die minimumbijdrage niet te laat op gang nu de aankondigingen van ontslagen gewoon doorgaan? Op initiatief van GroenLinks en de Partij van de Arbeid is in de Wmo een overlegbepaling opgenomen die de positie van het personeel in de zorg in de wetten moet verstevigen. Kan de Staatssecretaris aangeven of dat artikel goed wordt nageleefd?

Het budget voor beschermd wonen is zonder korting naar gemeenten gegaan. Ik heb echter begrepen dat al in het najaar duidelijk was dat de beschikbare budgetten onvoldoende zijn om de continuïteit van zorg voor overgangscliënten te kunnen garanderen. Verschillende regio's hebben te maken met een tekort van 25%, terwijl mensen een overgangsrecht voor vijf jaar hebben. Verschillende gemeenten hebben er daarom voor gekozen om slechts voor een halfjaar subsidie toe te kennen, met alle zorgen over de continuïteit van zorg van dien. Ik heb begrepen dat er wordt gewerkt aan een oplossing. Ik hoop dat er snel duidelijkheid komt en dat de belofte van de Staatssecretaris dat gemeenten een toereikend budget krijgen, wordt waargemaakt, en dat hij erop toeziet dat de middelen die gemeenten voor beschermd wonen krijgen, voldoende zijn om dat goed te kunnen regelen. Ook zijn er signalen dat de inloopfunctie geestelijke gezondheidszorg (ggz) en de dagopvang in steeds meer gemeenten verdwijnen. Dat is zorgelijk, omdat juist deze vormen van zorg zwaardere zorg kunnen voorkomen en helpen om mensen op tijd in beeld te krijgen. Hetzelfde geldt voor de dagopvang voor ouderen en voor casemanagement dementie. Die zorg staat in verschillende gemeenten onder druk, bijvoorbeeld door de korting die op tarieven wordt doorgevoerd. Dagopvang is noodzakelijk als we mensen langer thuis willen laten wonen en willen voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken. Ik hoor daarom graag van de Staatssecretaris of hij bereid is om te bekijken hoe het maatwerk voor mensen die deze zorg nodig hebben, beter kan worden geborgd.

Mevrouw Gerbrands (PVV): Voorzitter. De premier ergerde zich eind vorig jaar aan de onzin in de media over de zorg. De Staatssecretaris heeft er met zijn mooiweerbrieven en feelgoodspotjes alles aan gedaan om het beeld in stand te houden dat de media onzin verkondigen. Gelukkig heeft de Reclame Code Commissie het ministerie op de vingers getikt en zijn we van die verschrikkelijke spotjes af, maar de Staatssecretaris gaat gewoon door in zijn brieven. Deze keer is zijn boodschap dat de transitie tot nu toe zorgvuldig wordt uitgevoerd en daardoor beheerst verloopt. De premier wilde slechts benadrukken dat het van belang is dat mensen goed worden geïnformeerd over de veranderingen in de zorg, op basis van feitelijke informatie. Ik zal even een paar feiten aanreiken.

Feit: mensen moeten naar de rechter om hun huishoudelijke hulp veilig te stellen. De Staatssecretaris vindt echter dat gemeenten ernaar moeten streven zo veel mogelijk te voorkomen dat cliënten gerechtelijke procedures starten. Zorg afpakken prima, als je het maar in een goed gesprek doet. Uit 2.200 meldingen bij het Nationaal Meldpunt Ouderenzorg blijkt dat de hulp aan ouderen onzorgvuldig en onvoldoende is en dat mensen de bejegeningen als bot en zelfs mensonwaardig ervaren. Artsen en wijkverpleegkundigen constateren dat er gebrek is aan thuiszorg en dat ouderen vereenzamen. Wat staat er in de brief? De continuïteit van zorg en ondersteuning voor cliënten is tijdens de transitie gewaarborgd. Feit: de dagbesteding dementie wordt gehalveerd. De Staatssecretaris noemt als reden hiervoor vernieuwing naar dagactiviteiten dicht bij huis, maar dagbesteding dementie is veel meer dan algemene dagactiviteiten. Dat is specifieke zorg. Wat staat er in de brief? De continuïteit van zorg en ondersteuning voor cliënten is tijdens de transitie gewaarborgd. Feit: respijtzorg wordt nauwelijks door gemeenten ingekocht. Hulp aan overspannen mantelzorgers wordt massaal over het hoofd gezien. Wat staat er in de brief? De continuïteit van zorg en ondersteuning voor cliënten is tijdens de transitie gewaarborgd. Feit: er is sprake van 150 miljoen euro aan extra kosten door een explosie aan administratieve lasten. Er moet met 120.000 productcodes worden gewerkt. Wat staat er in de brief? Gemeenten en aanbieders nemen samen de verantwoordelijkheid om de administratieve processen tussen de gemeenten en de aanbieders te verbeteren. Verbeteren? De infrastructuur voor digitale berichtgeving werd pas eind 2014 opgeleverd, waardoor er onvoldoende gelegenheid was om op lokaal niveau goede afspraken te maken over het gebruik ervan. Feit: meer dan 30.000 ontslagen in de zorg. Daar zitten de aflopende contracten en vaststellingsovereenkomsten nog niet eens bij. Wat staat er in de brief? De 28.000 lopende WW-uitkeringen moeten worden gezien in het perspectief van ongeveer 660.000 medewerkers in de langdurige zorg. Met andere woorden: het valt best wel mee. Feit: de huishoudelijkehulptoelage brengt verre van de toegezegde 19.000 banen. Wat staat er in de brief? Ruim 40% van de gemeenten heeft de HHT-gelden beschikbaar en de rest zal snel volgen. Er staat niets in de brief over het daadwerkelijke gebruik van de regeling. Dat zal niet voor niets zijn.

Zo kan ik nog wel even doorgaan. De Staatssecretaris geeft nota bene zelf toe dat er sprake is van een krap tijdsbestek waarbinnen gemeenten en aanbieders de continuïteit van zorg en ondersteuning moesten regelen. Dit kabinet dendert echter maar door over onze ouderen als een kudde hysterische buffels, met alle gevolgen van dien. Dat is geen onzin, dat zijn de feiten. Ouderen komen om omdat zij niet meer weten waarvoor het kastje om hun nek dient, omdat er brand ontstaat in hun woning en ze niet zelf kunnen weglopen, of omdat ze gewoonweg stoppen met eten. Dat is geen onzin, dat zijn de feiten. Broodnodige verzorgingshuizen sluiten massaal hun deuren. Ook onzin? Ook bangmakerij? De mensen willen het toch zelf? Er kwam toch een overgangsrecht? Zorgkantoren zullen zorgdragen voor een warme overdracht van de Wmo en/of de Zorgverzekeringswet (Zvw), aldus de Staatssecretaris. Die overdracht is niet warm, maar ijskoud. Els Geurts is 80 jaar en woonde ooit naar tevredenheid in een verzorgingstehuis. Toen dat de deuren moest sluiten, koos ze geheel in lijn met het beleid van de Staatssecretaris voor een eigen appartement met volledig pakket thuis (vpt). Het was niet gemakkelijk, maar ze is inmiddels gewend. Het vpt eindigt dit jaar en ouderen worden voor de keuze gesteld: verhuizen naar een verzorgingstehuis of straks, voor veel minder zorg, aangewezen zijn op de gemeente en de zorgverzekeraar. Het is de omgekeerde wereld. Zelfstandige ouderen moeten terugverhuizen naar een verzorgingstehuis om zeker te zijn van dezelfde zorg die ze nu hebben, terwijl het ene na het andere verzorgingshuis wordt gesloopt. De verzorgingshuizen die nog wel bestaan, vullen hun lege kamers met studenten en illegalen. Deze onzin is de werkelijkheid voor zo'n 2.000 mensen. Els ziet het eigenlijk niet zitten om weer te verhuizen, maar als ze in haar appartement blijft wonen betekent dat minder hulp en dat is helemaal geen optie. Ze is bang zonder hulp weer depressief te worden en zichzelf te verwaarlozen. Dat waren precies de redenen waarom ze ooit werd opgenomen in een verzorgingshuis. Heel beheerst, meneer de Staatssecretaris. Net zo beheerst als de beoordeling van het zorgkantoor met betrekking tot meerzorg, waarmee getoetst wordt of de gekozen instelling financieel en zorginhoudelijk voor de meerzorg verantwoordelijk is. Welk prijskaartje hangt er aan de meerzorg? Met de nieuwe zorgprofielen zou het allemaal beter worden in de Wlz. Zorg op maat, met een daarop aansluitende passende bekostigingssystematiek. Die laat helaas ook op zich wachten. De adviesaanvragen moeten nog worden ingediend. Ondertussen proberen gemeenten ouderen in een verpleeghuis te stoppen, terwijl de zorg in de medische verpleeghuizen nog steeds zwaar onder de maat is. Met de hygiëne is het al niet veel beter gesteld, zo stelt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) in een recent rapport. De Staatssecretaris vindt het na vier maanden nog te vroeg om conclusies te trekken over de maatschappelijke effecten van het ingezette beleid en het bereiken van de doelstelling van de hervorming. Laat de Staatssecretaris ophouden met zijn jubelende mooiweerbrieven en alles-komt-goedverhalen en zich richten op de feiten.

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Dat de transitie in het algemeen soepel verloopt, is vooral te danken aan alle medewerkers in de zorg die overuren draaien om iedereen de benodigde zorg te geven. Ik spreek dan ook allereerst mijn grote waardering uit voor de medewerkers in de zorg. Er is op dit moment weliswaar continuïteit van zorg, maar nieuwe cliënten weten de weg niet goed te vinden. Dat baart mij zorgen. Wat doet de Staatssecretaris daaraan? De weg naar het Wmo-loket en de voorzieningen is niet altijd duidelijk. Toen de ChristenUnie daarvan een punt maakte bij de wetsbehandeling, reageerde de Staatssecretaris nogal laconiek. Nu blijkt dat het in de praktijk toch niet goed loopt. Graag krijg ik een reactie.

Ook de toegang van nieuwe kinderen tot de Wlz loopt niet goed. Het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) verwijst deze kinderen te snel naar de Jeugdwet. Wat doet de Staatssecretaris daaraan? Wil hij gemeenten eraan herinneren dat zij verantwoordelijk zijn voor het overgangsrecht zolang er geen Wlz-indicatie is? Kent de Staatssecretaris de groep jongeren met een licht verstandelijke beperking, onder wie vaak ook tienermoeders, die nu tussen wal en schip vallen? Het betreft jongeren tussen 18 en 23 jaar, maar ook 23-plussers, die met begeleiding wonen maar niet onder de Wlz of onder de Wmo vallen. Wat doet de Staatssecretaris daaraan?

Het vaststellen van de nieuwe profielen loopt vertraging op. Ik hecht aan zorgvuldigheid, maar ik vind die vertraging ontzettend jammer. Nieuwe profielen bieden immers meer ruimte voor maatwerk en dan nog passen mensen niet altijd in systemen en structuren. Onlangs heeft de Kamer een motie van de ChristenUnie aangenomen over het maatwerkprofiel. Is de Staatssecretaris daarmee al aan de slag gegaan?

De inloopfunctie ggz en de dagbesteding, in het bijzonder voor specifieke doelgroepen zoals mensen met dementie en een niet-aangeboren hersenletsel, komen in de knel. De Staatssecretaris voert het gesprek met de gemeenten, maar ik vrees dat dat de situatie niet verandert. De ChristenUnie zou graag meer zien, bijvoorbeeld een speciale taskforce met wethouders van kleine en grote steden. Wil de Staatssecretaris dat bevorderen?

De Staatssecretaris heeft met steun van de Kamer extra geld beschikbaar gesteld voor vrijwilligerswerk voor dit jaar en volgende jaren. Kan de Staatssecretaris de stand van zaken schetsen? Kent de Staatssecretaris het rapport Kopzorgen voor mantelzorgers? De titel lijkt me duidelijk. Wil de Staatssecretaris hierop in een brief reageren?

Het antwoord op mijn Kamervragen over de progressieve spierziekte ALS stelt mij nog niet tevreden. Gemeenten hebben onvoldoende oog voor het progressieve karakter van de ziekte. De termijnen van het afhandelen van vragen zijn lang, zodat een patiënt vaak al in een volgende fase van de ziekte is beland als de zorg wordt geleverd. Patiëntenorganisaties en de VNG gaan samen informatie verspreiden. Ik denk dat er een handleiding moet komen. Wil de Staatssecretaris bevorderen dat die beschikbaar komt?

Er komen bezuinigingen op jeugdhulp en de Wmo. Ik vind het terecht dat gemeenten woedend en ongerust zijn. De mensen die zorg nodig hebben, zijn er uiteindelijk de dupe van. Waarom laat de Staatssecretaris dat gebeuren? Is het schuiven met budgetten wel realistisch, aangezien veel gemeenten al voor 2016 afspraken met zorgaanbieders hebben gemaakt? Hoe kunnen gemeenten zich op zorgvernieuwing richten als zo'n grote korting op het Wmo-budget in de lucht hangt? Graag hoor ik een reactie.

Hoe loopt het met het persoonsgebonden budget (pgb)? Een pgb is heel belangrijk voor eigen regie, voor keuzevrijheid en voor zorg op maat. Toch gebeurt het dat gemeenten terughoudend zijn. Toch gebeurt het dat zorgverzekeraars een pgb afwijzen of, in strijd met de wet, geen combinatie met zorg in natura toestaan. Heeft de Staatssecretaris al met de zorgverzekeraars gesproken over de aangenomen Kamermotie van de ChristenUnie en GroenLinks? Klopt het dat de overgangstermijn voor de mantelzorgtarieven is verlengd tot 1 september? Wil de Staatssecretaris de zorgverzekeraars daaraan houden?

Nog niet de helft van de gemeenten maakt gebruik van de HHT. De komende maanden moet dat beter gaan. De Staatssecretaris noemt heel veel redenen waarom de HHT nog niet overal wordt ingezet. Ik mis echter een heel belangrijke reden: het Ministerie van VWS heeft misschien een onmogelijke regeling opgetuigd. Ik baseer mij op signalen van wethouders uit het land.

Keer op keer heeft de ChristenUnie in debatten aandacht gevraagd voor de problemen bij beschermd wonen. De kortingen waarmee gemeenten worden geconfronteerd, zijn zo groot dat gemeenten zich genoodzaakt voelen om honderden plaatsen voor beschermd wonen te sluiten. Ik ben blij dat de Staatssecretaris de roep van de centrumgemeenten serieus neemt. Erkent de Staatssecretaris dat het niet alleen een verdeelvraagstuk betreft, maar dat ook het macrobudget toereikend moet zijn?

Mijn motie over de WTZi-certificering van logeervoorzieningen heb ik aangehouden, omdat de Staatssecretaris in januari met Per Saldo een oplossing zou bedenken en de Kamer hierover in februari zou informeren. Het is vandaag 30 april en er is nog geen oplossing. Wat nu? Logeervoorzieningen worden gesloten; cliënten en hun mantelzorgers komen in de knel. Daarnaast is het kortdurend verblijf voor thuiswonende kinderen en jongeren nog niet goed op maat te leveren. De bepalingen in de Wlz zijn knellend. Wil de Staatssecretaris dit in overleg met de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) oplossen?

Er is al veel gezegd over de administratieve lasten. Ik ben mijn blaadje kwijt, maar ik sluit mij aan bij de vragen en opmerkingen van voorgaande sprekers. We hebben met elkaar het Wmo-systeem afgesproken en het is heel belangrijk dat het vanaf volgend jaar van start gaat. Op dit moment gaat er vooral heel veel geld naar papier en niet naar zorg.

De Staatssecretaris weet hoeveel waarde de ChristenUnie hecht aan keuzevrijheid. Ik lees daar in zijn brief niets over. Neemt de Staatssecretaris dat punt mee in de volgende voortgangsrapportage?

De heer Potters (VVD): Voorzitter. Vandaag spreken we over de stand van zaken rond de decentralisatie van de langdurige zorg. Door de behoeften van mensen op het gebied van zorg, werk en ondersteuning in samenhang te bekijken en op basis daarvan maatwerk te bieden, realiseren we tot een samenleving waarin het systeem er weer is voor de mensen. In aanloop naar de transitie hebben de betrokken partijen zich tot het uiterste ingespannen en zich zorgvuldig voorbereid om voor de cliënten de continuïteit van zorg en ondersteuning te kunnen waarborgen. Verzekeraars, gemeenten, zorgaanbieders, cliëntenorganisaties en mensen die werkzaam zijn in de zorg, verdienen hier waardering voor. Mijn collega van de ChristenUnie benadrukte dat ook. Grote waardering verdienen de mantelzorgers die de transitie mogelijk maken.

Hoewel een kwartaal veel te kort is om tot oordelen te komen, heeft de Staatssecretaris met een eerste rapportage een eerste beeld proberen te schetsen van de stand van zaken. De nieuwe vraagstukken waarmee de partijen te maken krijgen, worden gezamenlijk binnen de nieuwe kaders opgelost. Dat is mooi. Daarmee blijven de gevolgen voor de cliënten beperkt. De inkoop door gemeenten en zorgkantoren heeft geresulteerd in voldoende aanbod voor alle cliënten. Ondanks de voorzichtig positieve berichten zijn er zaken die extra aandacht behoeven. Ik leg de nadruk op voorzichtig, omdat we nog maar kort in het jaar zitten. Cliënten, die zich soms ongerust voelen over de mogelijke gevolgen van de hervormingen voor hun persoonlijke situatie, moeten echt beter van informatie worden voorzien. Kan de Staatssecretaris bevestigen dat hij individuele gemeenten nadrukkelijk blijft wijzen op de noodzaak van goede informatievoorziening voor cliënten als die niet op orde is? Graag krijg ik een reactie.

Administratieve processen tussen gemeenten en aanbieders moeten verder worden verbeterd om eventuele rechtmatigheidsproblemen te voorkomen. Ziet de Staatssecretaris een kans om daar een aanjagende rol in te vervullen?

Er is al veel gezegd over de gelden voor de Wmo. De VVD krijgt graag duidelijkheid van de Staatssecretaris over de precieze afspraken tussen de VNG en de gemeenten. Wordt een rekening van de Wlz nu onnodig bij de gemeenten neergelegd? Wat zijn de afspraken? Wanneer is de Staatssecretaris met de VNG in gesprek? Gebeurt dat op korte termijn?

Het is erg vroeg is om te oordelen, maar de VVD is blij met de eerste voorzichtige signalen die erop wijzen dat de decentralisatie van de langdurige zorg beheerst lijkt te verlopen. De omvorming van de oude verzorgingsstaat naar de participatiesamenleving is niet gemakkelijk en zal veel geduld en doorzettingsvermogen van ons allen vragen. We blijven de Staatssecretaris vragen om tien vingers aan de pols te houden, zoals hij heeft beloofd.

Mevrouw Leijten (SP): Voorzitter. Kwetsbare mensen en ouderen moeten voor zorg naar de rechter. Huisartsen geven aan dat het zorglandschap een groot doolhof is geworden en dat ze de weg niet meer weten. De bureaucratie bij gemeenten is zo erg toegenomen dat de kosten voor zorgaanbieders, die 100 tot 150 miljoen bedragen, bezwijken onder de bureaucratische last. In Dordrecht en omstreken dreigen 70 mensen op straat te belanden; het gaat om 70 mensen uit een beschermde woonvorm met een psychiatrische achtergrond. Mensen kunnen hun eigen bijdrage voor zorg niet meer betalen en zien af van zorg. Zorgvuldig opgebouwde netwerken van casemanagers dementie vallen weg omdat deze zorg niet meer is ingekocht. De tarieven voor de thuiszorg en de dagbesteding zijn veel lager, wat grote zorgen veroorzaakt. De grootste thuiszorgorganisatie zegt dat 220.000 zorgbehoevende mensen verstoken raken van zorg, en dan spreken we nog niet over de 30.000 ontslagen en de loondump bij de thuiszorgmedewerkers. Overal in het land zien we bezettingen. De keukentafelgesprekken blijken keukentafelmededelingen te zijn waarin kwetsbare mensen te horen krijgen dat ze geen of minder zorg krijgen. Verzorgingshuizen verdwijnen. We zien steeds vaker dat mensen na een operatie of na opname in het ziekenhuis uit ziekenhuizen worden ontslagen terwijl dat onverantwoord is. Eigenlijk kunnen ze niet naar huis. Ze kunnen niet in het ziekenhuis blijven, maar ze kunnen ook niet naar een verzorgingshuis. We zien dat de dagbesteding verdwijnt, dat kleinschalige instellingen het niet meer redden en dat de wanhoop en het verdriet van veel mensen groot is. Er ontstaat een generatie ouderen die zich te veel voelt in deze samenleving, omdat ze permanent te horen krijgen dat ze te duur zijn of dat de zorg voor hen te duur is. De Staatssecretaris noemt dit alles een beheerste invoering van een nieuw zorgstelsel. Ik noem het de ontwrichting van een samenleving of nog erger: de ontwrichting van het persoonlijk leven van zorgbehoevenden. Beseft de Staatssecretaris hoe ingrijpend het is als je een andere zorgverlener over de vloer krijgt dan de zorgverlener met wie je een relatie hebt opgebouwd? Beseft de Staatssecretaris hoe ingrijpend het is voor mantelzorgers als de dagbesteding voor je partner wegvalt of als je kind niet meer uit logeren kan in het weekend? Heeft de Staatssecretaris er enig besef van dat achter al die cijfers mensen zitten die de eindjes net aan elkaar hadden geknoopt en zich nu geconfronteerd zien met botte bezuinigingen? Denkt de Staatssecretaris echt dat alles beter wordt?

De SP ziet dat niet gebeuren en heeft daarom een reparatieplan voorgesteld. Daarover gaan we het nog hebben in de Kamer, maar naar mijn mening behelst het een aantal zaken die we vandaag niet onbenoemd moeten laten. Er moet een basispakket komen waaraan gemeenten zich moeten houden. Daarin zijn niet alleen, zoals nu, het consultatiebureau en het rijksvaccinatiebeleid opgenomen, maar ook thuiszorg, dagbesteding, begeleiding en mantelzorgondersteuning. Het maakt dan geen verschil meer in welke gemeente je woont, want je hebt er overal recht op. Hoe gemeenten het vervolgens uitvoeren, is aan de gemeenten. De discussie die ActiZ vandaag startte, over het feit dat mensen onterecht naar verpleeghuizen worden gestuurd, krijgen we dan in elk geval niet. Alsof je zomaar een indicatie voor zweetvoeten krijgt in dit land. Bij het reparatieplan horen goede basistarieven, opdat een zorgaanbieder ook een goede werkgever kan zijn en geen mensen op straat hoeft te knikkeren of lonen hoeft te dumpen. De echte zorgrelatie is niet met een of andere Staatssecretaris of wethouder met een mooi plan. De echte zorgrelatie bestaat tussen de medewerker en degene die de zorg nodig heeft, met de mantelzorger en de ondersteuning daaromheen. Die relatie wordt ernstig ontkend in de plannen van de Staatssecretaris.

Daarnaast moet iets worden gedaan aan de nodeloze bureaucratie. Maken we eindelijk een eind aan de 339 gemeenten met meer dan 600 aanbieders, 50 ICT-bedrijven en 126.000 productcodes? Deze dingen bespreken we nog bij de behandeling van de initiatiefnota die de SP hierop heeft ingediend. We willen vandaag in elk geval de garantie van de Staatssecretaris dat er niet alleen een goed verdeelmodel komt voor het beschermd wonen van mensen met een psychiatrische aandoening, maar ook dat niemand op straat komt. Het is nog tot daaraantoe dat er geen goed verdeelmodel is. Dat is bestuurlijk of met geld op te lossen. Misschien moet er geld bij. Ik steun zeker de oproep van de SGP. Het is een optie die we moeten bekijken. Het herverdelen van schaarste kan ook het niet oplossen van een probleem zijn. Ik wil echter de garantie van de Staatssecretaris dat niemand op straat terechtkomt.

Ik wil nog iets anders van de Staatssecretaris. Hij heeft geen zicht op de eigen bijdragen en op hetgeen mensen moeten betalen als ze van zorg afzien. We monitoren ons helemaal suf met deze decentralisatie. Ik stel voor dat de Staatssecretaris daarbij de vraag betrekt hoe het met de eigen bijdragen loopt en wat de gevolgen daarvan zijn.

Ten slotte roep ik de Staatssecretaris op om niet een Staatssecretaris van een bezuinigingsoperatie te zijn maar van inhoud. De PvdA had de leus «niet extra bezuinigen». De Staatssecretaris moet naar de Minister van Financiën om te zeggen dat hij niet extra kan bezuinigen. Hij moet gaan staan voor mensen met psychiatrische problemen in de gemeenten en voor de ouderen die wanhopig zijn en zich te veel voelen. Minister Dijsselbloem zal het begrijpen, want hij heeft op donderdag 5 maart gezegd dat hij extra bezuinigingen helemaal niet ziet zitten. Minister Dijsselbloem zei dat weliswaar in verkiezingstijd, maar laten we zijn uitspraak ook te gelde maken als er geen verkiezingen zijn. De Staatssecretaris moet niet alleen aan goede informatievoorziening doen en dus geen reclames maken waarvoor hij op de vingers wordt getikt. Hij moet het ook opnemen voor mensen die slachtoffer zijn van botte bezuinigingen. Als de Staatssecretaris dat doet, doet hij wat hij moet doen.

Mevrouw Pia Dijkstra (D66): Voorzitter. De voorspelde chaos in de zorg op 1 januari is uitgebleven. Behalve bij de invoering van de trekkingsrechten pgb zijn er geen grote ongelukken gebeurd. Dat is een compliment waard aan iedereen die keihard heeft gewerkt en nog keihard werkt om de zaak op orde te krijgen. Maar daarmee zijn we er niet. De volgende uitdaging is om te komen tot een echte transformatie, een vernieuwing van de zorg. Die zorg moet merkbaar beter zijn voor mensen die er een beroep op moeten doen. Hoe geeft de Staatssecretaris invulling aan die opgave? Hoe neemt de Staatssecretaris daarin de regie? Wanneer kan de Kamer de vernieuwingsagenda verwachten? Wanneer start de toegezegde pilot met persoonsvolgende bekostiging?

Er is veel onzekerheid over de dreigende budgetkorting voor gemeenten. Daarover ging het gisteren in het AO decentralisatie jeugdzorg ook al. De voorgaande sprekers hebben het ook allemaal genoemd. Kan de Staatssecretaris precies aangeven welke afspraken er zijn tussen het Rijk en de gemeenten? Is de Staatssecretaris met D66 van mening dat het van onbehoorlijk bestuur getuigt als de gemeenten in het lopende jaar worden gekort zonder dat ze dat hadden kunnen verwachten?

Een belangrijk signaal dat we uit het veld krijgen, is de enorme toename van de regeldruk. Die is ook al door iedereen genoemd. D66 vindt dat we moeten voorkomen dat we nu de standaard voor de komende jaren zetten en dat zorgaanbieders geen mensen in dienst nemen voor het verlenen van zorg, maar voor de boekhouding. Wil de Staatssecretaris toezeggen dat hij Actal een nieuwe meting laat uitvoeren naar de regeldruk in de Wmo en Wlz, opdat we in de aanloop naar de evaluatie van de wet in 2017 kunnen monitoren of de regeldruk is gedaald? Gemeenten overschrijden vaak de wettelijke betalingstermijn van 30 dagen, waardoor zorgaanbieders in liquiditeitsproblemen komen. Wil de Staatssecretaris onderzoeken hoe vaak dit voorkomt en samen met de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bekijken hoe gemeenten aan de wettelijke termijn kunnen worden gehouden?

We horen van verschillende kanten dat er op meerdere terreinen sprake lijkt van een afwenteling tussen de Wmo en de Wlz, voor zover dat mogelijk is. Door de budgetverschuiving Wmo-Wlz zou die afwenteling ook echt dreigen. Zegt de Staatssecretaris toe dat hij de komende maanden goed kijkt naar de ontwikkelingen in aantallen cliënten in en tussen de verschillende wetten? D66 heeft er mede voor gezorgd dat de onafhankelijke cliëntenondersteuning in de verschillende wetten is geborgd. Toch raken mensen de weg kwijt, bijvoorbeeld omdat ze de cliëntenondersteuning niet kunnen vinden. Moedigt de Staatssecretaris de gemeenten aan om op websites en via andere informatiekanalen aan te geven waar mensen terechtkunnen, en moedigt hij hen aan om mensen wier indicatie over het overgangsrecht afloopt, proactief benaderen voor een keukentafelgesprek? Daarbij zou ik willen zeggen: een goed keukentafelgesprek. In sommige gemeenten maakt de cliëntenondersteuner onderdeel uit van het sociale wijkteam. Is de Staatssecretaris het met mij eens dat opname van de ondersteuner in het wijkteam onwenselijk is, omdat hierdoor problemen kunnen ontstaan met de onafhankelijkheid? Wat doet de Staatssecretaris daaraan?

Mijn collega Bergkamp heeft in een motie gevraagd de mogelijkheden te onderzoeken van een soort casemanager, die mensen over de domeinen heen kan ondersteunen. Wanneer kan de Kamer de uitkomsten van dit onderzoek verwachten?

Het budget voor beschermd wonen is toegekend aan de centrumgemeenten. De gebruikte verdeelsleutel blijkt echter niet te voldoen. Een aantal centrumgemeenten moet daarom plekken sluiten. Mensen met ernstige psychische problemen of verslavingen komen op straat te staan. D66 wil dat de Staatssecretaris hiervoor op korte termijn een oplossing biedt, ook omdat een aantal centrumgemeenten maar voor een halfjaar heeft gecontracteerd. Wil de Staatssecretaris toezeggen dat centrumgemeenten die aanwijsbaar nadeel ondervinden, worden gecompenseerd?

We krijgen signalen die erop wijzen dat de decentralisatie in een aantal gevallen heeft geleid tot een verzwakking van de ketenzorg. Ik denk dan aan de ketenzorg dementie maar ook aan de interdisciplinaire netwerken voor bijvoorbeeld autisme en niet-aangeboren hersenafwijkingen. Is de Staatssecretaris het met D66 eens dat de netwerken behouden moeten worden? Wil de Staatssecretaris met de gemeenten en beroepsgroepen bekijken hoe die netwerken kunnen worden versterkt?

Gemeenten moeten beleid voeren dat gericht is op mantelzorg. Ze hebben daarvoor geld gekregen. Wil de Staatssecretaris een inventarisatie maken van de manier waarop gemeenten invulling geven aan die verplichting?

Dankzij de motie-Keijzer/Bergkamp komt er in de Wlz een titel voor de langdurige ggz. Daarvoor worden zorginhoudelijke criteria uitgewerkt. De ggz is echter niet meegenomen in het conceptafwegingskader voor de toegang tot de Wlz dat Zorginstituut Nederland heeft uitgewerkt. Zijn de zorginhoudelijke criteria gereed op 1 januari? Wat is de planning van de Staatssecretaris daarvoor?

Ik kom bij het punt van het persoonlijke-assistentiebudget. Wil de Staatssecretaris op beademing gerichte scholing van medewerkers onderdeel laten uitmaken van de regeling persoonlijke assistentie en die kosten vergoeden? Wil de Staatssecretaris zorgkantoren ruimte te geven om de persoonlijke situatie van de budgethouder en zijn partner te bekijken, zodat een stel niet per definitie slechts een derde van het budget van een alleenstaande krijgt? Zoals het er nu naar uitziet, gaat het om een heel grote bezuiniging.

Mevrouw Keijzer (CDA): Voorzitter. Hoe kan men alle vragen en opmerkingen over alles wat er gaande is, uiten in zes minuten? Ik waag een poging, maak een keuze en beslis wat ik wel en wat niet bespreek.

Alle hervormingen voor de langdurige zorg zijn erop gericht om mensen langer thuis te laten wonen. De CDA-fractie deelt dat standpunt, al was het alleen maar omdat mensen die keuze maken. Naar de mening van het CDA moeten er nog wel een aantal dingen veranderen. Een van de eerste dingen die wij bij ons eigen meldpunt binnenkregen, zijn de grote zorgen over de keukentafelgesprekken. Die zien we ook bij het ouderenmeldpunt. Ik citeerde net al iets over het keukentafelgesprek uit de brief van de Staatssecretaris. Een keukentafelgesprek is niet bedoeld om mensen te informeren over de gevolgen van het rijksbeleid en het gemeentelijk beleid. Een keukentafelgesprek houdt in dat men met mateloze belangstelling vraagt naar wat er in het leven van iemand aan de hand is en bekijkt hoe men iemand daarin ondersteunt. De negatieve effecten van de keukentafelgesprekken zien we via rechtszaken en bij mantelzorgers. Daar wordt de rekening namelijk betaald. De CDA-fractie is niet tevreden met de activiteiten die de Staatssecretaris daarin heeft ontplooid. Wij vragen meer van de Staatssecretaris en willen dat hij gemeenten wijst op het belang van de keukentafelgesprekken.

Het volgende onderwerp dat ik graag aan de orde stel, is «Kafka in de polder». Ouderen die met een zorgzwaartepakket (zzp) 3 thuis wonen en een jaar overgangsrecht hebben, moeten kiezen. De Staatssecretaris schrijft in zijn brief dat ouderen naar een instelling mogen als ze dat willen. In de brief staat ook dat er in 2015 10.000 zzp 3's zijn ingekocht. Vervolgens staat er in dezelfde brief dat 15.000 mensen met een zzp 3 intramuraal wonen. De groep waarover we het net hadden, bestaat uit 2.000 mensen. Dat zijn er dus in totaal 17.000. We hebben dan 2.000 plekken te kort. Hoe kunnen mensen dan daadwerkelijk kiezen? Hoe kan er dan op deze manier iets gedaan worden aan de leegstaande kamers in de verzorgings- en verpleeghuizen? Klopt deze rekensom?

Vanmorgen ontving de Kamer het bericht dat de afbakening tussen de Wlz en de Wmo niet goed is, waardoor mensen eerder een aanspraak maken op de Wlz. Dit gaat mis. De Staatssecretaris komt al geld te kort in de Wlz voor 2015 en 2016. Wat gaat hij daaraan doen? Wreekt zich hier niet het «nee, tenzij»-karakter van de Wmo? Graag krijg ik een reactie van de Staatssecretaris, al was het alleen maar omdat de CDA-fractie deze afbakening uitgebreid aan de orde heeft gesteld bij de behandeling van de Wmo.

Mijn collega's hebben al het een en ander gezegd over de budgetten voor beschermd wonen. Ik sluit mij daar van harte bij aan. Ik hoor graag van de Staatssecretaris wanneer de criteria bekend worden op basis waarvan mensen met psychiatrische problemen toegang krijgen tot de Wlz. Hoe zit dat? Met betrekking tot de budgetten vraag ik me af of de Staatssecretaris terecht een greep uit de kas van de gemeenten doet. Ik kreeg van De Akkerwinde in Zeeland te horen dat zorgkantoren helemaal geen budgetruimte hebben voor de groep die eind vorig jaar nog is overgegaan naar de Wlz. Hoe zit dat?

Voor de administratievelastenbestrijding doe ik geregeld een beroep op alle wethouders in het land, in mijn geval op wethouders van CDA-huize, maar uiteraard ook van andere partijen. Daar ligt de sleutel. Zij moeten met elkaar afspreken hoe ze iets gaan doen aan de gigantische regeldruk die ze hebben opgelegd aan de instellingen.

Gisteren zei de Staatssecretaris bij het AO decentralisatie jeugdzorg dat hij bereid is om onderzoek te doen naar de tarieven bij de inkoop van jeugdzorg. Dat onderzoek vindt al plaats. De Staatssecretaris zal de uitkomsten ervan naar de Kamer sturen. Voor de Wmo geldt natuurlijk hetzelfde. Als je kwalitatief goede ondersteuning wilt geven aan mensen met een zorgbehoefte die thuis moeten wonen, moet dat terug te vinden zijn in de tarieven. Het CDA hoort daar bizarre verhalen over. Er zijn rechterlijke uitspraken waarin gemeenten die het tarief voor individuele begeleiding op € 4,75 per uur stelden – hoort de Staatssecretaris dat goed? – in het ongelijk zijn gesteld. Als oud-advocaat kan ik de Staatssecretaris melden dat men procederen moet voorkomen. Is de Staatssecretaris bereid de tarieven voor de huishoudelijke zorg en de andere Wmo-taken te bekijken? Houden de gemeenten zich aan wat daarover in de Wmo staat?

Het gaat echt mis met de eigen bijdrage. In mijn interruptie vroeg ik aan de VVD-fractie of die zich ook zorgen maakt om de middeninkomens. De VVD-fractie verwees mij door naar de Staatssecretaris. Die vraag zal ik hem zeker stellen. Misschien kunnen zijn antwoorden de VVD bewegen om hierin iets te gaan betekenen. De Wmo kent een eigen bijdrage voor maatwerkvoorzieningen. Gemeenten schuiven echter steeds meer zaken door naar de algemene voorzieningen. Ze mogen daarvoor naar wens een eigen bijdrage opleggen. Gemeenten houden vaak de algemene regel aan dat er tot 120% van het wettelijk minimumloon een lage eigen bijdrage is. Daarboven wordt de kostprijs in rekening gebracht. 120% van het wettelijk minimumloon is € 20.000 bruto.

De Staatssecretaris zegt dat hij niet weet hoe het met de algemene bijdrage zit. Tegelijkertijd ziet hij geen reden om onderzoek te doen naar de stapeling van alle eigen bijdragen. Ik vraag de Staatssecretaris om dat te heroverwegen, want als ik alles bij elkaar optel, wordt het zo langzamerhand meer een armoedewet dan een wet maatschappelijk ondersteuning. Het CDA heeft vanaf het begin gezegd dat dit niet zo mag zijn. Ik hoop dat de Staatssecretaris deze mening met mij deelt.

Staatssecretaris Van Rijn: Voorzitter. Om tijd te winnen probeer ik de beantwoording van de vragen mee te nemen bij de onderwerpen in mijn algemene inleiding of bij het onderwerp zelf en niet apart achteraf.

Er is veel gesproken over de manier waarop de transitie is verlopen. Ik heb daarbij inderdaad de term «beheerst» gehanteerd. Ik onderstreep dat de transitie vooral beheerst is verlopen door de inzet van heel veel partijen in de zorg. Zorgverleners, aanbieders, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren hebben ongelooflijk hard gewerkt om de transitie zo ongestoord mogelijk te laten verlopen. Er moet mij wel iets van het hart. Een aantal Kamerleden heeft enige twijfel over het woord «beheerst». Ik roep in herinnering hoe vaak we voor 1 januari hebben gediscussieerd over de voorspelde chaos en de hel en verdoemenis die zou uitbreken op het moment dat we de transitie doorvoeren. Ik ben de eerste die zegt dat we nog allerlei werk voor de boeg hebben en nog allerlei knelpunten moeten oplossen, maar laten we niet blijven zeggen dat de hervorming niet beheerst is verlopen. Als ik de huidige situatie afzet tegen de discussie die we in de Kamer hebben gevoerd en wat er allemaal werd voorspeld, constateer ik dat de term «beheerst» een heel beheerste term is.

De SP en de PVV noemden een aantal knelpunten en feiten. Het lijkt erop dat alle knelpunten uit het verleden en het heden en de knelpunten die we nog krijgen worden veroorzaakt door de hervormingen die we op 1 januari hebben ingezet. Ik vind dat heel knap. Het zou een enorm snel succes van de decentralisatie zijn als die knelpunten allemaal veroorzaakt worden door de huidige veranderingen en we dat al na drie maanden kunnen concluderen. Dat zou een beleidseffect zijn dat zijn weerga niet kent. Het is goed om over de knelpunten te spreken en te bekijken wat ons nog voor de boeg staat. Ik probeer een realistisch beeld te schetsen van het verloop. Ik probeer de knelpunten in beeld te brengen. Laten we proberen om een zo goed mogelijk beeld van de werkelijkheid te schetsen. Laten we niet alles wat misgegaan is of misschien op dit moment misgaat, op het conto van de veranderingen schuiven. Dat is niet juist en het is ook niet goed voor een goede beleidsinzet.

Staatssecretaris Van Rijn: Mevrouw Leijten moet de uitspraak over de spotjes misschien nog eens een keer goed lezen, maar ik zal haar er verder niet over bevragen.

Is er in de afgelopen periode in de discussies te veel of te weinig aandacht geweest voor de met de hervormingen in de zorg gepaard gaande bezuinigingen? Ik heb niet de indruk dat we alleen maar over de voordelen van de hervormingen en de veranderingen in de zorg hebben gesproken. We hebben nogal intensief gesproken over de financiële randvoorwaarden, de begrotingen, de daarmee gepaard gaande bezuinigingen en de huishoudelijke hulp. Ik heb niet de indruk dat we daarvan een onevenwichtig beeld hebben geschetst, maar daarover blijven we van mening verschillen.

Inmiddels wordt door middel van een aantal meldpunten in de gaten gehouden of het goed gaat met de zorg en welke knelpunten er eventueel zijn. Dit betreft de cliëntentafels langdurige zorg, de meldpunten bij de cliëntenorganisaties, het meldpunt Juiste Loket bij Per Saldo en het meldpunt bij Ieder(in). Het aantal meldingen is op zich beperkt. De binnengekomen meldingen worden bij de diverse tafels besproken. Naar aanleiding van de meldingen bespreken we welke knelpunten en problemen zich voordoen en daarover wisselen we vervolgens een aantal zaken uit. Het eerste punt dat naar voren komt, en dat door velen al is genoemd, betreft de communicatie. Uit heel veel verschillende peilingen en enquêtes komt naar voren dat cliënten zich onvoldoende geïnformeerd voelen over de gevolgen van de hervorming. Uit het programma Aandacht voor Iedereen blijkt dat mensen vooral de vertaalslag naar hun eigen situatie missen. Het is een beetje dubbel. Als de Kamerleden bij zichzelf nagaan of ze precies weten hoe de zorg in hun gemeente is geregeld, weten ze dat misschien ook niet met al hun parate kennis. Als je zorg nodig hebt, is het noodzakelijk dat je weet hoe die is geregeld. Het is daarom ongelooflijk belangrijk dat we steeds aangeven hoe de zorg en ondersteuning in je eigen gemeente is geregeld. Je moet weten waar je terechtkunt. Er zitten grenzen aan de algemene communicatie van het Rijk. Daarom heb ik de wethouders opgeroepen om er in hun eigen gemeente meer aandacht aan te geven. Gemeenten, zorgkantoren, zorgverzekeraars en uitvoeringsorganisaties moeten de communicatie goed ter hand nemen. Ik blijf bij die partijen aandacht vragen voor het belang van goede communicatie. Sommige gemeenten hebben ervoor gekozen om zich te beperken tot algemene informatie voor de cliënten voor wie het overgangsrecht geldt en voor wie er in eerste instantie weinig verandert. Zodra het overgangsrecht afloopt, komen er vragen over hoe een en ander verdergaat en wordt de individuele communicatie heel belangrijk. Ik heb alle wethouders een brief gestuurd en aandacht gevraagd voor de aanbevelingen in Aandacht voor iedereen. Ik blijf met de cliënttafels overleggen zolang we het idee hebben dat de informatievoorziening in de gemeente niet goed is of beter kan. Als die signalen er zijn, zorg ik ervoor dat die gemeenten erop worden aangesproken.

Staatssecretaris Van Rijn: Jazeker. Uit recent onderzoek bleek dat nagenoeg alle gemeenten cliënten erop wijzen dat ze een beroep kunnen doen op onafhankelijke cliëntondersteuning. Die loopt over het algemeen best aardig. De cliëntondersteuning moet natuurlijk wel onafhankelijk zijn. Ik aarzel zelf over het antwoord op de vraag of het wel fout is als de cliëntondersteuning in het wijkteam zit. De ervaringen van de cliëntondersteuning kunnen immers heel erg van belang zijn voor het beleid van een wijkteam. Als de cliënt om ondersteuning vraagt, moet die wel onafhankelijk zijn. Het belang van de cliënt moet worden gediend, niet een ander belang. Dat lijkt mij uitermate belangrijk.

Er is al gewezen op de zelftest cliëntondersteuning. Daarmee kunnen gemeenteraden en belangenbehartigers bekijken of de cliëntondersteuning in hun gemeenten voldoet aan de wettelijke eisen. Ze kunnen de test ook gebruiken om met hun gemeenten te spreken over de verdere verbetering van de cliëntondersteuning. De test is samen met de MEE-cliëntondersteuningsorganisaties opgesteld, maar ik ben zeer bereid om die te verbeteren als dat aan de orde is.

Staatssecretaris Van Rijn: Bij het organiseren van de cliëntondersteuning zien we twee ontwikkelingen. Enerzijds hechten wijkteams er erg veel belang aan om de expertise van de cliëntondersteuning in de wijkteams te halen. Het lijkt me een goede zaak om te bekijken hoe we daarmee rekening kunnen houden. Anderzijds kan een cliënt cliëntondersteuning nodig hebben die onafhankelijk moet zijn van de beslissing van de gemeente. De cliëntondersteuning kan dus in een wijkteam zitten, maar als de cliënt onafhankelijke cliëntondersteuning wil, moet dat apart geregeld kunnen worden.

Mijn inbreng ging tot nu toe over communicatie en invoering in algemene zin. Misschien is het goed om apart aandacht te geven aan de stand van zaken binnen de Wmo en de Wlz. Daarover zijn meer vragen gesteld. De afgelopen periode is er in de Kamer en de media veel aandacht geweest voor met name de huishoudelijke hulp. Als we door de oogharen kijken hoe gemeenten hiermee omgaan, zien we dat ongeveer 15% van de in een steekproef ondervraagde gemeenten de aanpassingen de afgelopen maanden heeft doorgevoerd, dat 14% aangeeft dit gelijk in 2015 te doen en dat verreweg de meeste gemeenten een individueel gesprek houden voorafgaand aan de beslissing. Laat ik helder zijn: de wet schrijft een zorgvuldige, individuele benadering voor. Dat heb ik een- en andermaal aan de gemeenten laten weten. De gerechtelijke uitspraken onderschrijven die ook. De mogelijkheid van bezwaar en beroep voor cliënten is een belangrijke waarborg die ik hun niet wil ontnemen. Net als de meeste sprekers wil ik een gang naar de rechter zo veel mogelijk voorkomen. Ik vind het een verlies als mensen zich gedwongen voelen dat te doen. Een gang naar de rechter is niettemin een belangrijke waarborg, die voor een deel werkt en helpt. De gerechtelijke uitspraken, die overigens in lijn waren met datgene wat in de wet staat, hebben er soms toe geleid dat gemeenten hun beleid moesten aanpassen. De VNG vraagt bij hun leden veel aandacht voor de gerechtelijke uitspraken. Op grond hiervan vinden dan ook correcties plaats. Als gemeenten de wet op dit punt op voorhand niet uitvoeren, spreek ik de gemeenten aan. Als primair verantwoordelijk orgaan doet de gemeenteraad dat overigens ook. In een aantal gevallen heb ik zelf de gemeente of de wethouder erop aangesproken, als ik dacht dat iets niet goed ging. Uit de enquêtes blijkt dat veel gemeenten het belang van de individuele benadering onderschrijven en bereid zijn het beleid op dit punt bij te stellen als er signalen zijn dat dit nodig is.

Staatssecretaris Van Rijn: Ja. Ik heb ook een aantal gemeenten om uitleg gevraagd over berichten die ik in de media hoorde. Daar heb ik vragen over gesteld.

Een aantal vragen over het keukentafelgesprek komt steeds terug. Bij gesprekken met wethouders of gemeenten over de keukentafelgesprekken vormt de bejegening inderdaad een ongelooflijk belangrijk punt. De keukentafelgesprekken kunnen tot een enorm succes maar ook tot veel onzekerheid leiden. In het laatste geval komt de gemeente vertellen wat er allemaal in het beleid is veranderd en licht dat nog eens goed toe. In het eerste geval is het een gesprek met de cliënt om te achterhalen wat de ondersteuningsvraag is, wat de cliënt of zijn verwant zelf kan doen en welke ondersteuning van de gemeente nodig en mogelijk is. Deze gesprekken waren in veel gevallen het succesvolst. De bejegeningskant is ongelooflijk belangrijk. Als het gesprek zich beperkt tot uitleggen, zien we veel meer bezwaar en juridische discussies. Een gesprek van mens tot mens om te bekijken welke ondersteuning de cliënt nodig heeft en wat hij en de andere persoon kunnen doen, is heel succesvol. Mensen voelen zich gehoord en gewaardeerd en men kan tot goede afspraken komen. Ik ben het met mevrouw Keijzer eens dat het geen gesprek moet zijn om het gemeentelijk beleid uit te leggen. Het moet een gesprek zijn waarin men met elkaar bekijkt welke ondersteuning nodig is, wat de gemeente kan doen en wat men zelf kan doen, om zo tot goede afspraken te komen. In heel veel gevallen loopt het ook zo, maar soms loopt het nog niet goed. Het moet zich in de eerste drie maanden verder uitkristalliseren, maar in heel veel gevallen gaat het gesprek goed en leidt het tot goede resultaten.

Staatssecretaris Van Rijn: Dat staat al op papier, namelijk in de wet. We hebben het al vastgesteld, erover gesproken en erover gestemd. De waarborg en de wijze waarop we met die zorgvuldigheidseisen omgaan, staan gewoon in de wet. Dat blijkt ook, want op het moment dat er discussie is, bevestigt de rechter precies datgene wat in de wet staat. Dat vind ik goed, hoewel ik het te ver vind gaan dat het soms tot een rechterlijke uitspraak moet komen. Die brengt het overigens vervolgens wel weer onder de aandacht van de wethouders. Het beleid moet er naar mijn mening eerder morgen dan overmorgen toe leiden dat elke gemeente op een heel zorgvuldige manier handelt. Dat het soms nog niet zorgvuldig genoeg gaat, spreekt vanzelf. Het is allemaal mensenwerk. Tegelijkertijd zien we dat de door ons uitgezette koers voldoet aan wat in de wet is beschreven.

De heer Krol stelde de rapportage van het Nationaal Meldpunt Ouderenzorg aan de orde. We nemen die rapportage mee om te bekijken of het allemaal goed gaat. Ik zie de knelpunten ook terug in de aanbevelingen die het Nationaal Meldpunt Ouderenzorg doet over de informatievoorziening, de bereikbaarheid en het punt van de zorgvuldige bejegening. We nemen die aanbevelingen mee wanneer we verder met de gemeenten spreken. Een groot aantal van de meldingen ging overigens over de kwaliteit van de verpleeghuizen. Zoals de leden weten, hebben we alle knelpunten bij het Kwaliteitsplan verpleeghuizen betrokken. Dat plan is nu in werking.

Mevrouw Dik-Faber vroeg een reactie op het rapport Kopzorgen voor mantelzorgers. Mevrouw Voortman vroeg een reactie op het bericht van Mezzo. Ik heb het bericht van Mezzo met de VNG besproken. De gemeenten zullen in hun wekelijkse nieuwsbrief nogmaals wijzen op het belang van betrokkenheid bij de mantelzorgers. Positief in het bericht van Mezzo is overigens dat de mantelzorgers die een keukentafelgesprek met de gemeente hebben gehad, dat zeer positief waarderen, met name de wijze waarop wordt gekeken hoe ondersteuning voor hen kan worden geregeld. Tijdens het algemeen overleg Mantelzorg van afgelopen december heb ik met de Kamer afgesproken om voor de zomer opnieuw een voortgangsrapportage informele zorg te sturen. Mevrouw Dik-Faber vroeg om een brief over de stand van zaken rond de mantelzorg. Ik zeg toe deze informatie in de voortgangsrapportage mee te nemen.

Mevrouw Dijkstra vroeg of het mogelijk is het gemeentebeleid ten aanzien van de mantelzorg te inventariseren. Met de VNG is afgesproken dat zij bij de gemeenten informeert naar hun beleid op het thema mantelzorg. Ik zeg toe dat ik de uitkomsten meeneem in de voortgangsrapportage over informele zorg, die ik de Kamer voor de zomer stuur. Ik heb dat net al gezegd in antwoord op mevrouw Dik-Faber. Uit het onderzoek naar de toegang bij gemeenten bleek overigens al dat 77% van de gemeenten de mantelzorgers bij het onderzoek heeft betrokken. Dat lijkt mij positief. Eind maart vond er voor gemeenten een praktijkdag mantelzorg plaats. Het beeld dat die dag naar voren kwam, is dat gemeenten volop bezig zijn met het inrichten van waarderingsbeleid en het betrekken van de mantelzorgers bij sociale teams. Bovendien hebben ze ook aandacht voor jonge mantelzorgers en respijtvoorzieningen, wat heel belangrijk is om een zo'n compleet mogelijk mantelzorgbeleid van de grond te krijgen.

Omtrent de uitvoering van de Wmo vroeg mevrouw Voortman of de dagopvang door de lagere tarieven onder druk staat en hoe het maatwerk kan worden gewaarborgd. Uit diverse onderzoeken blijkt dat er heel veel differentiatie in de tarieven zit, maar dat er, in vergelijking met de huidige situatie, ook heel veel differentiatie zit of komt in de vormen van dagopvangbegeleiding. Heel veel gemeenten zitten een beetje op twee sporen. Aan de ene kant willen ze de continuïteit van de huidige zorg garanderen. Aan de andere kant denken ze na over de vraag of ze de dagopvang en begeleiding niet op een andere leest moeten schoeien. Moeten ze combinaties maken van welzijn en zorg, of naar andere vormen van begeleiding en dagbesteding zoeken? Die brengen inderdaad andere tarieven mee. De afgesproken tarieven kunnen we steeds minder vergelijken met de tarieven zoals ze waren. Dat komt voor een deel omdat het dezelfde dagbesteding en begeleiding betreft, al dan niet met een korting. Er ontstaan echter ook andere producten en diensten, waarover andere prijsafspraken worden gemaakt. De bestaande aanbieders hebben daar af en toe moeite mee. Als de bestaande organisatie en dienstverlening wijzigen omdat de vraag wijzigt of omdat om een ander aanbod wordt gevraagd, vinden er vanzelfsprekend veranderingen plaats. Dat lijkt me goed. We houden het in de gaten. Met de betaalde en gevraagde tarieven moeten gemeenten en zorgaanbieders in staat zijn om passende voorzieningen voor hun cliënten te organiseren. Er komt meer differentiatie, er komen andere producten en meer combinaties tussen zorg en welzijn. Dat is op zich een goede zaak.

Staatssecretaris Van Rijn: Ik kom op de Wlz, waarbij ook sprake is van een overgangsjaar. Ten opzichte van de oude situatie van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) verandert er niet zo heel erg veel voor het deel dat in de Wlz blijft. De regionale uitvoering door de zorgkantoren is gehandhaafd, de zorginkoop is tijdig afgerond en zorgaanbieders hebben aangegeven redelijk of volledig op de hoogte te zijn van de zorg die ze kunnen leveren. Ook daarbij worden overigens vraagstukken gesignaleerd met cliëntenorganisaties, zorgaanbieders en uitvoeringsorganisaties.

We hebben gesproken over de Wlz-indiceerbaren en cliënten met een laag zzp die thuiszorg ontvangen. Zij hebben een overgangsrecht van maximaal één jaar. In 2015 wordt voor die groepen bezien welke zorg zij structureel nodig hebben en wat zij daar zelf mee willen. We moeten goed kijken naar wat we met de signalen van ActiZ willen doen. Tegelijkertijd wisselt de discussie sterk. Een aantal maanden geleden ging de discussie erover dat het niet kon dat mensen geen toegang tot de verpleeghuizen meer zouden hebben, en dat we daarop moeten letten. Nu hebben we kennelijk de discussie dat mensen te snel naar een verpleeghuis gaan, omdat gemeenten dat zeggen. Ik houd me vast aan het feit dat vooral de mensen zelf erover gaan. Het CIZ bekijkt door middel van een objectieve toets of men daarvoor in aanmerking komt. Wat ik goed vind in die toets, is dat het CIZ geen rekening houdt met de omstandigheden waarin iemand zit, bijvoorbeeld met mantelzorg, maar heel objectief bekijkt welke zorg iemand nodig heeft, of iemand nog zelf de regie heeft en of er 24 uurstoezicht nodig is. Het oordeel over de toegang staat los van de persoonlijke situatie en mantelzorg en is dus heel objectief. We moeten blijven letten op de perverse prikkels van de systemen, maar ik hoop dat de mensen uiteindelijk zelf bepalen of ze wel of niet naar een verpleeghuis gaan en dat die beslissing niet afhangt van de druk van de gemeente of de aanbieder die het wel of niet graag wil.

Staatssecretaris Van Rijn: Ja, maar tegelijkertijd zijn mensen daarin heel bepalend. Er zijn twee situaties mogelijk. De ene situatie betreft het zo lang mogelijk thuis blijven wonen. We bekijken dan of de zorg en de ondersteuning in de thuissituatie zo goed mogelijk geregeld kunnen worden. We hebben zelfs geregeld, of het nu goed werkt of niet, dat het ook zorg thuis kan zijn krachtens de Wlz en niet alleen maar instellingszorg. De andere situatie is dat het thuis soms niet langer gaat. We moeten dan een mogelijkheid kunnen bieden. Ik wijs erop dat een en ander niet met een schaartje te knippen is. We moeten het per individu bekijken. Als we strakke indicatieregels stellen, is er in het voortraject onvoldoende ruimte voor maatwerk. Ik zie best dat het soms heel lastige afwegingen zijn. We hebben echter én de ondersteuning in de thuissituatie goed geregeld in de wet én de Wlz gemaakt. Iemand heeft recht op zorg en een plekje in een instelling. De intensieve langdurige zorg kan men niet alleen in instellingen krijgen. Die krijgt men ook thuis geleverd. Het moet nog ingroeien en zal nog niet in alle gevallen goed werken, maar het is een heel belangrijke tendens dat de Wlz geen pure instellingswet meer is maar een wet waardoor ook maatwerk mogelijk wordt. Het zal nog niet in alle gevallen werken zoals we dat beogen, maar de mogelijkheden zijn er en die zullen langzamerhand groeien.

De heer Dijkgraaf vroeg of we ervoor kunnen zorgen dat het budget meer de cliënt volgt en of budgetten gedurende het lopende jaar kunnen worden verhoogd en verlaagd. Dat is in de huidige situatie al mogelijk. We hebben daar eerder over gesproken. Zorgkantoren en zorgaanbieders kunnen gedurende het lopende jaar nieuwe afspraken maken over de te leveren zorg. Daarmee kunnen budgetten worden verschoven. Vaak wordt halverwege het jaar of op drie kwart van het jaar bekeken of er een verschuiving in de toegekende budgetten moet worden aangebracht. Bij het debat over de Wlz hebben we gesproken over de budgettoekenning en gezegd dat we rekening houden met wachtlijsten en met de wensen van mensen om in een bepaalde instelling te wonen. Ik heb toen toegezegd om met de zorgkantoren te bekijken of we af en toe een herijking van de budgetten in het systeem kunnen inbouwen. Bovendien heb ik toegezegd om te bekijken of we bij het inkoopbeleid van de zorgkantoren zelf rekening kunnen houden met de wachtlijstinformatie of de voorkeur van mensen voor een bepaalde instelling. We moeten altijd weer een beetje tussen twee klippen door laveren. Aan de ene kant willen we zekerheid bieden aan de instellingen, zodat ze weten waar ze op kunnen rekenen. Aan de andere kant willen we flexibiliteit in het budget om te kunnen sturen op dat wat mensen willen. We zijn en gaan met zorgkantoren aan de slag om te bekijken of we de persoonsvolgendheid, zonder dat het persoonsvolgende bekostiging is, al in het inkoopbeleid van de zorgkantoren kunnen verwerken.

Mevrouw Keijzer heeft een aantal getallen genoemd en de vraag gesteld of er wel voldoende zorg is ingekocht. Ik probeer het op mijn manier even simpel te zeggen. Mevrouw Keijzer zegt dat voor 10.000 mensen zorg is ingekocht terwijl er 17.000 mensen met een zzp 3 zijn. Even los van de precieze techniek van de berekeningen: als je op enig moment plekken inkoopt of vaststelt hoeveel mensen met een zzp er zijn, wil dat niet zeggen dat aan alle mensen zorg wordt geleverd. Soms krijgen mensen in de loop van het jaar een hoger zzp en soms overlijden mensen. Je probeert in je inkoopbeleid een getal te prikken dat voldoende is voor de mensen met een indicatie. Soms wordt de indicatie niet gebruikt en soms krijgt iemand een hoger zzp. We houden het heel nauwkeurig in de gaten en ik krijg geen signalen dat er te weinig is ingekocht voor de doelgroep. De getallen verschillen inderdaad, omdat mensen hun indicatie niet verzilveren, overlijden of gedurende het jaar een hoger zzp krijgen. We houden heel nadrukkelijk in de gaten of de getallen van de inkoop en de behoefte bij elkaar komen, want er is zorgplicht en die moet geregeld zijn.

Staatssecretaris Van Rijn: We gaan er langzamerhand toe over dat we in het gehele inkoopbeleid van de zorgkantoren rekening houden met de wensen. Wat misschien wel veel fundamenteler is, is dat we steeds meer naar de persoonsvolgende bekostiging gaan. Dat kan al in het inkoopbeleid en misschien zelfs al aan de bekostigingskant. Ik heb er al op gewezen dat we tussen twee klippen moeten varen. We verminderen namelijk de zekerheid voor de instellingen met betrekking tot hun budget, dat steeds meer persoonsvolgend wordt. Dat leidt bij sommige instellingen tot onzekerheid. We hebben daarom een aantal afspraken met de Kamer gemaakt.

Mevrouw Dijkstra had gevraagd naar het persoonlijke-assistentiebudget. Ik neem aan dat mevrouw Dijkstra doelt op het feit dat het persoonlijke-assistentiebudget € 146.000 bedraagt voor cliënten die samenwonen en € 219.000 voor alleenstaanden. Als iemand met een of meer mensen samenwoont, wordt verondersteld dat een deel van het toezicht door de huisgenoten kan worden opgevangen. Het lijkt me billijk dat daarom een lager bedrag wordt vastgesteld. De gedachte is dat de partner acht uur toezicht kan houden. Dat komt neer op € 146.000. Het verschilt natuurlijk per situatie, maar de reden voor het verschil is dat, als je samenwoont, tot maximaal acht uur van het toezicht wordt opgevangen door degene met wie je samenwoont.

Staatssecretaris Van Rijn: Ik zal het in de volgende voortgangsrapportage terugkoppelen.

De heer Dijkgraaf had een vraag over de WTZi-eis bij logeervoorzieningen. Ik heb tijdens de wetsbehandeling inderdaad aangekondigd dat ik de WTZi-eis wil evalueren om te bekijken of die werkt bij logeeropvang. Mevrouw Dik-Faber heeft er volgens mij ook een vraag over gesteld, destijds ook al. Ik heb de afgelopen maanden met Per Saldo en verschillende aanbieders in de logeeropvang en het Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg (CIBG) gesproken over de WTZi-eis. Mijn conclusie is dat de WTZi-eis weliswaar de gestelde doelen bereikt, maar ook een aantal ongewenste en bureaucratische effecten heeft. We bereiken het doel dat met de WTZi-eis wordt beoogd, maar vanwege de effecten wil ik besluiten om de WTZi-eis bij logeeropvang in de Wlz te laten vervallen. Ik zal met de zorgkantoren, het Zorginstituut en Per Saldo in contact treden om te bekijken hoe we het vervallen van de WTZi-eis goed invullen en wat de consequenties zijn. De WTZi-eis komt dus te vervallen.

Staatssecretaris Van Rijn: De huidige eis wordt opgeschort totdat we nieuwe voorwaarden hebben. Dat betekent dat de instellingen vanaf nu geen last meer hebben van de WTZi-eis. Ik heb nog even gecheckt of dat zo is en mijn ondersteuning zegt dat het zo is.

Mevrouw Gerbrands vroeg welk prijskaartje er aan meerzorg hangt. Als er sprake is van meerzorg die uitgaat boven hetgeen in het zorgprofiel is opgenomen – er is dus al een zorgprofiel – onderzoekt het zorgkantoor samen met de zorgaanbieder welke zorg op maat geleverd is. Er wordt een zorgplan op maat opgesteld. De omvang van de meerzorg kent op zich geen beperking. Er wordt heel goed gekeken wat de kwaliteit is, wat de kosten zijn en of die met elkaar kloppen. Per individu wordt bekeken wat noodzakelijk is.

Mevrouw Keijzer en mevrouw Dijkstra hadden vragen over de termijn waarop de criteria bekend zijn voor mensen met psychiatrische klachten en over toegang tot de Wlz. Het Zorginstituut doet momenteel onderzoek naar een nieuw afwegingskader, dat in het najaar van 2015 gereed is. Zodra het onderzoek gereed is, stuur ik het uiteraard naar de Kamer.

Staatssecretaris Van Rijn: Ik zal ook proberen het tempo op te voeren. Ik heb begrepen dat de voorzitter dat erg op prijs stelt.

Ik kan kort zijn over de uitvoering van de Zvw. Het belangrijkste daarbij is wat we met de wijkverpleegkundigenzorg doen. We hebben een debat gevoerd over de uitgangspunten voor de bekostiging en over de manier waarop we prikkels kunnen inbouwen, opdat de zorgprofessional voldoende vrijheid heeft om zelf indicaties te geven en veel minder administratieve lasten krijgt. Hierin kan een grote stap worden gemaakt. De belangrijkste uitgangspunten zijn dat we er in de nieuwe bekostiging voor zorgen dat er ruimte voor de professionals is, dat er minder administratieve lasten zijn en dat we van het uurtje-factuurtje af raken. Ik zal zo spoedig mogelijk, met een grote streep onder zo spoedig mogelijk, de voorhangbrief met de contouren van de bekostiging naar de Kamer sturen. Het is kort dag, maar ik hoop dat deze week of begin volgende week te doen.

Er zijn vragen gesteld over de samenwerking tussen gemeenten en verzekeraars. Mijn conclusie is dat die samenwerking goed op gang begint te komen sinds we daarover een aantal maanden geleden spraken. De regiotafels en regiosecretaris spelen daarin een belangrijke rol. Ik heb de financiële steun verlengd tot 1 juli. Van mij mag er een regionale werkagenda uitrollen waarin de duurzame samenwerking wordt opgesteld. Ik was kortgeleden bij het zogeheten Jongerius-overleg, het trefpunt waarin de directeuren zorginkoop van verzekeraars en de directeuren van de gemeenten overleggen over de vraag welke afspraken in de toekomst moeten worden gemaakt. Ik was eerlijk gezegd verrast over het grote aantal afspraken over de samenwerking die tussen gemeenten en verzekeraars in gang is gezet en plaatsvindt. Ik heb hun hen gevraagd of ze van hun kant willen laten zien welke samenwerkingsafspraken er zijn, zodat we het gehele scala kunnen bekijken. Dat voorstel is volgens mij in goede aarde gevallen. Ze gaan dat doen en zodra ik de informatie heb, zorg ik ervoor dat de Kamer die ook krijgt. We kunnen dan een beeld krijgen van de samenwerkingsvormen die aan het ontstaan zijn.

Staatssecretaris Van Rijn: Daarmee nodigen we de partijen misschien al te zeer uit om te zeggen dat de borging nog niet helemaal is geregeld. Als de heer Van Dijk mij de gelegenheid geeft om het goed met de partijen te bespreken, dan kunnen wij elkaar goed begrijpen.

Mevrouw Dik-Faber vroeg of de overgangstermijn van de mantelzorg tot 1 september was verlengd. Conform de afspraken die met de Kamer zijn gemaakt, heb ik het verzoek om het niet-professionele tarief tot 1 september uit te stellen voorgelegd aan de zorgverzekeraars. Ik heb begrepen dat de zorgverzekeraars het deze week bespreken. Ik heb nog geen formeel bericht gekregen, maar ik heb wel gehoord dat ze er in principe welwillend tegenover staan. Ik laat de Kamer zo snel mogelijk weten of dat het geval is.

Mevrouw Dik-Faber vroeg of ik al met de zorgverzekeraars had gesproken over de aangenomen motie van de ChristenUnie en GroenLinks, met name over het combineren van zorg in natura en het pgb. Ik heb inderdaad met de zorgverzekeraars gesproken en hun vragen gesteld over beide onderwerpen. Ik heb de zorgverzekeraars gevraagd mij te informeren over de reactie. Het punt wordt binnen de kring van de zorgverzekeraars besproken. Zodra ik de antwoorden van de zorgverzekeraars heb, informeer ik de Kamer daarover. Dat zal hopelijk op korte termijn gebeuren.

Onder anderen mevrouw Dijkstra en mevrouw Gerbrands hadden een vraag over de dementieketens. Ik vind het belangrijk dat de dementieketens in 2015 en later zo goed mogelijk worden geborgd. Er zijn knelpunten. Soms worden de ketens anders ingericht. Soms is er een verschuiving tussen specifieke casemanagers dementie naar wijkverpleegkundigen met een specialisatie dementie. We zien dat daarin een verandering optreedt. Ik ben voornemens de Kamer een bredere brief te schrijven over de dementiezorg. Ik wil daarin ingaan op hoe we de dementieketens in de toekomst structureel kunnen borgen. Ik verwacht de brief voor de zomer naar de Kamer te kunnen sturen. Dat zeg ik bij dezen graag toe.

Er is een aantal vragen gesteld over de administratieve lasten. De opmerkingen hierover zijn terecht. Gemeenten, verzekeraars en aanbieders hebben zich in de afgelopen periode, in aanloop naar de transitie, sterk gericht op de continuïteit van zorg. Er zijn veel contracten afgesloten. Als gevolg van de grote verscheidenheid aan contracten worden veel eisen aan verantwoording en toezicht gesteld. Dat komt in de diverse monitors naar voren als een van de belangrijkste aandachtspunten. Het is niet wenselijk dat er minder tijd en geld voor zorg beschikbaar is door onnodige bureaucratie. Ik constateer overigens dat gemeenten en zorgaanbieders dat ook vinden. Zij zijn primair aan zet om hun eigen lasten te verlagen. Ik vind het positief dat gemeenten en aanbieders werkafspraken hebben gemaakt om de administratie en ICT zo in te richten dat de nieuwe inrichting zo goed mogelijk wordt ondersteund met zo min mogelijk lasten. Waar dat aan de orde is, wil ik dat niet alleen ondersteunen maar ook aanjagen. Dat proces is in gang gezet. Het is af en toe nog zoeken, maar dit is een van de belangrijkste uitdagingen en een kans om in het nieuwe stelsel af te komen van indicatiebureaucratie. Een en ander moet er echter niet toe leiden dat de administratieve lasten toenemen als er afspraken op lokaal niveau worden gemaakt. Er zitten gouden kansen in het nieuwe stelsel. Ik heb er begrip voor dat de nadruk in de overgangssituatie heel erg op continuïteit en contracten is gelegd, maar nu moeten we de volgende slag maken: vermindering van de administratieve lasten. Ik vind dat een heel urgent punt. Ik ben zeer bereid om er samen met de partijen ongelooflijk hard aan te trekken.

Staatssecretaris Van Rijn: Ik voel me altijd aangesproken als ik gevraagd word iets ruiger in te grijpen. Ik voel me er erg door gemotiveerd. Het is een belangrijke kans, maar het kan ook een marginale kans zijn als we hier onvoldoende in slagen. Ik ben zeer bereid om te bekijken wat ik nog meer kan doen aan een vermindering van de administratieve lasten, met gebruikmaking van de zeer goede voorbeelden die al in dit debat zijn genoemd. Gemeenten en aanbieders hebben een gezamenlijke werkagenda gemaakt. Ik ben zeer bereid om de regie op dat punt te nemen en daarbij de harde afspraak te maken – dat is natuurlijk ook een beetje het punt – dat gemeenten en aanbieders niet achterover gaan leunen en denken dat iemand van VWS wel iets verzint. Dat is niet de bedoeling. In de afspraken die gemeenten en aanbieders met elkaar hebben gemaakt, is overeengekomen dat het wel een paar tandjes minder kan, om zo de administratieve lasten te verminderen. De gemeenten en aanbieders zijn aan zet, maar ik ben zeer bereid om dat aan te jagen, te steunen, de regie te nemen en ervoor te zorgen dat we echt meters gaan maken.

Mevrouw Dijkstra vroeg hoe het zit met de wettelijke betaaltermijnen. Ik heb geen landelijke cijfers van de gerealiseerde betaaltermijnen. Gemeenten en aanbieders hebben en hadden soms tijd nodig om afspraken te maken over de bevoorschotting en facturering. Dat is lastig. Tot dusver heeft dit niet tot grote problemen geleid, enige incidenten daar gelaten. Het moet vooral door de gemeenten en aanbieders worden opgelost. Ik kan er in het overleg over de administratieve lasten nog eens aandacht voor vragen van de partijen zodat een en ander in goede banen blijft lopen.

Er zijn veel vragen gesteld over de budgetten. Hieraan zitten twee aspecten: de objectieve verdeelmodellen en de verdelingsvraagstukken. In de meicirculaire van 2014 is aan gemeenten op basis van de gerealiseerde uitgaven 2013 een budget toegekend. In september 2014 is op verzoek van de Kamer en de gemeenten afgesproken dat als de raming en realisatie uit elkaar gaan lopen, we om de tafel gaan zitten om te bekijken hoe we dat oplossen. Uit de realisatiecijfers blijkt dat de uitgaven in 2014 lager zijn uitgevallen dan die waarmee bij de berekening rekening is gehouden. Gemeenten hebben te veel geld ontvangen ten opzichte de ramingen, als ik het even simpel stel. Ik ben direct met de VNG in overleg gegaan. We moeten hierover een besluit nemen ten behoeve van de besluitvorming in het kabinet over de voorjaarsnota en voor de aankomende meicirculaire.

Ik probeer een redelijke benadering te hanteren. We hebben geen discussie over de hoeveelheid, de grootte van de koek. We constateren dat er op macroniveau geen tekort is. Er is geen sprake van een bezuiniging op het budget voor langdurige zorg. De discussie betreft de vraag naar welk domein het geld moet gaan. Moet het geld naar de Wlz, naar de Zvw of naar de Wmo? Het geld moet daar naartoe waar de mensen zitten. Daarom hebben we die afspraak gemaakt. Als meer mensen die zorg nodig hebben in de Wlz zitten, zou het raar zijn om daar geen extra geld aan te geven omdat dat geld al aan een ander domein, waar de mensen niet in zitten, is toebedeeld. Een van de oorzaken zijn de ramingen over het tempo van de extramuralisering. Stel dat de extramuralisering langzamer gaat en dus meer mensen in de Wlz zorg nodig hebben. Dan moeten we bekijken of de verdeling over de verschillende domeinen nog goed is. Dat hebben we afgesproken. We zitten daar nu middenin. Ik vind het redelijk om in elk geval van mijn kant te benadrukken dat er geen sprake is van bezuinigingen.

Er is wel sprake van een discussie over de verdeling over de domeinen. Het geld moet naar het domein waarin de mensen zitten die zorg nodig hebben, anders doen we onrecht aan de situatie, omdat we de langdurige zorg anders niet financieren op de plekken waar dat nodig is. Ik vind dat we in redelijkheid van de gemeenten mogen vragen om daarnaar te kijken en dat we met elkaar moeten bekijken hoe we hieruit komen. Ik snap dat de gemeenten indertijd met mij hebben afgesproken dat ze graag met mij om de tafel willen zitten in de verwachting dat de realisatie misschien wel hoger zou zijn dan wat we hadden afgesproken. Dat was de reden voor de afspraak. Nu de realisatie lager is, heb ik er misschien meer belang bij om met elkaar om de tafel te gaan zitten. Ik vind dat redelijk. Ik vind dat bestuurlijk behoorlijk. Je moet niet op voorhand zeggen dat je wel om de tafel gaat als het voor jezelf gunstig is maar niet als het ongunstig is. Dat zou ik niet goed vinden. We moeten dit debat met elkaar voeren. Dat doen we in goed overleg. We zullen het debat ook voortzetten.

Voor beschermd wonen hebben we specifiekere afspraken gemaakt. We moeten het geld verdelen op grond van de uitvraag die we met de gemeenten hebben gedaan bij de zorgaanbieders. We hebben gevraagd naar het aantal mensen dat bij de verschillende zorgaanbieders zit, zodat we op basis daarvan het budget voor beschermd wonen kunnen verdelen. Ik heb van tevoren aan de gemeenten kenbaar gemaakt dat er twee problemen kunnen zijn. Het eerste is dat er op macroniveau een probleem kan zijn. Is er voldoende geld voor beschermd wonen? We bezuinigen daar niet op. Het tweede is het verdelingsvraagstuk. We hebben het budget gebaseerd op cijfers die we met elkaar hebben vastgesteld. Die cijfers en verdeling blijken niet conform de werkelijkheid te zijn, zoals die nu wordt ervaren en is gemeten. De wethouders zeggen dat ze te weinig geld krijgen voor beschermd wonen en dat dit niet de bedoeling kan zijn. Er waren geen bezuinigingen afgesproken en mensen moeten worden opgevangen. Dat vind ik ook. Het probleem van de wethouders die mij laten weten dat ze door de verdeling te weinig geld hebben, is urgent en moet worden opgelost. Dat moet voor de meicirculaire gebeuren, omdat we dan moeten weten welke contracten in het vervolg moeten worden afgesloten. Ik heb aan alle wethouders en centrumgemeenten gevraagd om mij de contractafspraken te geven, zodat we goed kunnen bekijken wat er is afgesproken en het verdelingsvraagstuk kunnen tackelen. Op 12 mei aanstaande komen we weer bij elkaar om daarover te spreken. Ik vind het terecht dat de wethouders die door de verdeling geld tekortkomen, aan de bel trekken. We hebben afgesproken dat we het probleem oplossen. Ik vind het ook redelijk dat ik vraag om in kaart te brengen welke gemeenten te weinig of te veel hebben gekregen. Ik vind dat een redelijke vraag, die erop is gericht om het probleem op te lossen. We hebben afgesproken dat er geen bezuinigingen op het budget voor beschermd wonen zijn, dus als er een verdelingsvraagstuk is, moeten we het anders doen.

Staatssecretaris Van Rijn: Er zijn opmerkingen gemaakt over de huishoudelijke hulp en de arbeidsmarkt. Het is misschien goed om daar nog even over te spreken, met name over het bericht dat ik van vier grote thuiszorgaanbieders heb ontvangen over de ontwikkelingen. Er spelen twee kwesties. De eerste kwestie is de vraag of gemeenten zodanige tarieven hanteren dat de cao-lonen niet betaald kunnen worden. Dat zou ik een slechte zaak vinden, want dat is in strijd met de wet. Ik heb de aanbieders gevraagd de discussie niet in het algemeen maar specifiek te voeren. Als de aanbieders vinden dat sommige gemeenten tarieven vragen die het onmogelijk maken om cao-lonen te betalen, wil ik dat graag weten. Dat is namelijk strijdig met de wet. Ik wacht dat af.

De tweede kwestie is gezamenlijk geconstateerd, namelijk dat het heel belangrijk is om van de HHT, die nog in de startfase verkeert, een succes te maken. De zorgaanbieders vinden dat ook. We bekijken gezamenlijk hoe we er met simpele administratieve lasten ervoor zorgen dat de HHT een motor vormt voor de persoonlijke dienstverlening en we zo veel mogelijk reguliere banen kunnen behouden en creëren. Er is dan eigenlijk sprake van twee situaties. Aan de ene kant hebben we de door de gemeente gefaciliteerde huishoudelijke hulp volgens de Wmo voor mensen die deze niet zelf kunnen betalen en mensen die misschien een beetje kunnen betalen. Aan de andere kant moeten we de HHT misschien wel breder zien dan alleen huishoudelijke hulp. Misschien moeten we ze zien als bredere banen rond de persoonlijke dienstverlening zodat we aan de onderkant van de arbeidsmarkt zo veel mogelijk reguliere banen kunnen behouden en misschien wel creëren. We gaan dat de komende periode samen met de wethouders en een aantal zorgaanbieders uitwerken om ervoor te zorgen dat het een succes wordt. De grotere thuiszorgaanbieders hebben aangegeven dat in heel veel gemeenten zeer goede afspraken zijn gemaakt over de manier waarop de nieuwe vormgeving van huishoudelijke hulp en persoonlijke dienstverlening op gang kan komen: een soort nieuwe arrangementen. Het is daarom des te meer jammer dat door een brief naar alle cliënten van een zorgaanbieder onzekerheid wordt geschapen, ook in die gemeenten waarmee heel goede afspraken zijn gemaakt. Daardoor is er onnodig onrust ontstaan. Dat lijkt mij geen goede zaak. We moeten discussie voeren op het scherpst van de snede, maar niet over de rug van kwetsbare mensen.

Staatssecretaris Van Rijn: Ik weet het niet uit mijn hoofd, maar volgens mij hebben we afgesproken dat ik de Kamer regelmatig op de hoogte houd van de ontwikkelingen met betrekking tot de HHT. We hebben volgens mij in de vorige brief al toegezegd dat we dat periodiek zullen doen. We zullen dat dus binnenkort weer doen.

Mevrouw Leijten noemde een aantal punten van haar initiatiefnota. Ik kan daar niet op ingaan, want anders maai ik dit initiatief voor haar voeten weg. Dat is niet de bedoeling. Ik constateer dat mevrouw Leijten mijn doelstellingen deelt ten aanzien van de hervorming van langdurige zorg: kwalitatief goede toekomst in de zorg, aansluiten bij de wensen en behoeften van de cliënten, meer maatwerk. Het viel mij op dat mevrouw Leijten in haar betoog niet zegt dat de overheveling van zorgtaken naar de gemeenten heeft gefaald of moet worden teruggedraaid. Dat vind ik winst, want ik meen dat het in de initiatiefnota zo werd geformuleerd. Ik zie dus uit naar de nota van mevrouw Leijten om te bekijken of onze doelstellingen voor de hervorming van langdurige zorg en de wettelijke waarborgen en haar plannen op elkaar lijken of bij elkaar kunnen worden gebracht. Ik zie uit naar het debat over de notitie van de SP.

Staatssecretaris Van Rijn: Dan zijn we het in elk geval eens over het laatste punt, namelijk dat we daarover een debat met elkaar aangaan.

Mevrouw Dijkstra vroeg terecht naar de doorontwikkeling en de vernieuwing. We hadden en hebben een enorme focus op de continuïteit van zorg, waar die nodig is. Het gaat echter ook om de vormgeving van de vernieuwingsagenda. Ik zie veel initiatieven, maar ik constateer met de heer Van Dijk en mevrouw Dijkstra dat we pas aan het begin staan van de vernieuwing. Dat is geen verwijt. Alle energie is opgegaan aan de continuïteit van zorg en ondersteuning. Innovatie dwing je niet af. Dat hoeft ook niet. Het moet van onderop komen. Ik zal dat daar waar mogelijk stimuleren.

In mijn brief over de vernieuwingen staat een aantal thema's op de agenda voor het overleg met de gemeenten en de VNG. Het eerste punt is innovatie in de woonmarkt. Hoe kunnen we wonen en zorg optimaler combineren? Hoe kunnen we de wijkfunctie van verzorgingshuizen en verpleeghuizen beter stimuleren opdat mensen langer volgens hun eigen ideeën en mogelijkheden kunnen blijven wonen? Dat lijkt mij een heel belangrijk punt.

Het tweede punt is het beter laten aansluiten van zorg en ondersteuning thuis, het punt van de heer Van Dijk. Welzijn en zorg maar ook de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars zijn ongelooflijk belangrijk. De samenwerking kun je breder trekken naar huisartsen, wijkverpleegkundigen, sociale wijkteams, apothekers en specialisten ouderengeneeskunde. Die moeten veel meer in samenwerkingsverbanden bij elkaar komen om er vanuit hun eigen expertise voor te zorgen dat mensen goed thuis kunnen blijven wonen. Het is overigens heel interessant dat de discussie bij de specialisten ouderengeneeskunde gaat over hun functie in het verpleeghuis en wat hun functie zou kunnen zijn in de ondersteuning thuis. Dat is een erg belangrijke discussie, die ik samen met hen en de huisartsen wil voeren.

Het derde punt is de mogelijkheid tot participatie van mensen met psychische problemen in de samenleving. We hebben het daar al even over gehad. Zij hebben op meerdere terreinen onze zorg en ondersteuning nodig, niet alleen op het gebied van zorg, maar ook op het gebied van schulden en huurachterstand. De heer Potters wees erop dat dit domeinoverstijgende samenwerking vereist tussen gemeenten, verzekeraars, aanbieders, woningcorporaties, schuldhulpverlening en veiligheidsinstanties. Daarin zitten de grote kansen voor de vernieuwing. Als we een aantal taken op lokaal niveau beleggen, zijn we in staat om op lokaal niveau die nieuwe verbindingen te maken. Daar zitten de grote kansen voor de decentralisatie.

Ik kom op de mantelzorgers. In de nieuwe situatie moet veel meer aandacht komen voor mantelzorgers, niet alleen bij de zorgverlening, maar ook voor het mantelzorgbeleid van gemeenten op lokaal niveau, dat nog erg op gang moet komen. Meer bewustwording bij zorgprofessionals, goede samenwerking met mantelzorgers, het borgen van informele zorg en opleidingen en het bevorderen van lokaal vrijwilligerswerk zijn uitermate belangrijke punten die we in de komende periode gaan oppakken.

Hoe kunnen we aanjagen dat burgers zelf de regie in handen nemen bij de organisatie en ondersteuning van zorg, als ze dat willen en kunnen? Ze kunnen daarbij tegen systemen aanlopen, maar ik wijs mevrouw Voortman en de heer Van Dijk erop dat we het right to challenge in de Wmo hebben opgenomen. Inmiddels zijn 40 gemeenten actief bezig met het thema right to challenge. Ik laat inventariseren op welke manier burgers en gemeenten hieraan invulling geven, welke belemmeringen er zijn en wat de wet- en regelgeving is. Op verzoek van de Kamer werk ik momenteel samen met de VNG en het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) aan een handreiking voor gemeenten om burgerinitiatieven te faciliteren. Ik zie veel enthousiasme bij de betrokken partijen, niet alleen voor de burgerinitiatieven, maar voor de hele vernieuwingsagenda. We blijven echter zeggen dat het een proces van lange adem is. We zijn vier maanden op weg. In de eerste voortgangsrapportage krijgen we de eerste signalen dat de continuïteit van zorg redelijk geborgd lijkt. De vernieuwing moet worden opgepakt. We moeten gezamenlijk met de vernieuwingsagenda aan de slag om ervoor te zorgen dat de zorg en ondersteuning op een andere manier worden georganiseerd: dichter bij de mensen, kwalitatief beter en toekomstbestendig.

Staatssecretaris Van Rijn: Ik zal proberen uit het hoofd zo snel mogelijk een aantal vragen te beantwoorden aan de hand van een paar teksten die ik heb.

Vraagt de gemeente Amsterdam een eigen bijdrage boven de kostprijs? Nee. In de Wmo 2015 is vastgelegd dat de hoogte van de eigen bijdrage nooit boven de kostprijs van de voorziening mag uitkomen. Naar aanleiding van het bericht van de gemeente Amsterdam hebben we contact met de gemeente opgenomen. Die bevestigde dat het niet het geval is. Het CAK monitort overigens wanneer de kostprijs is bereikt en stopt dan met het automatisch innen van de eigen bijdrage. Die afspraken zijn gemaakt.

Ik kom op de vernieuwingsbrief. Ik ben van plan de vernieuwingsagenda Wlz voor de zomer naar de Kamer te sturen. Ik zal ingaan op mijn rol daarbij. Uit mijn bijdrage blijkt dat ik mij daarin zeer actief wil betonen.

Leven gemeenten artikel 2.6 van de Wmo, waarin de positie van het zorgpersoneel wordt gewaarborgd, voldoende na? In de Wmo is geregeld dat gemeenten een prijs moeten hanteren die past bij de eisen die aan de kwaliteit van de voorziening worden gesteld. Dat is de algemene bepaling. Daarbij is gezegd dat rekening moet worden gehouden met de deskundigheid van het ingezette personeel en de beroepskrachten. Uit het in opdracht van thuiszorgorganisatie TSN gehouden onderzoek van Berenschot blijkt dat gemeenten voor eenvoudige huishoudelijke hulp gemiddeld genomen een prijs hanteren die daaraan voldoet. Toch ontvang ik soms signalen dat gemeenten tarieven of prijzen vragen die niet zonder meer toereikend zouden zijn. Ik heb met aanbieders en een aantal gemeenten overleg gevoerd en ik heb namen en rugnummers gevraagd. Ik wil weten of het zo is en of er dan strijdigheid ontstaat. Dat geeft mij de mogelijkheid om met die gemeenten in gesprek te gaan. Uit onderzoek blijkt dus dat die tarieven inderdaad gemiddeld worden gevraagd. Het kan zijn, zoals bij een aanbieder het geval was, dat de samenstelling van het personeel zodanig was dat er gemiddeld een andere prijs uitkwam dan de gemiddelde cao-lonen. Er hebben wel veranderingen plaatsgevonden. Er wordt bijvoorbeeld veel meer huishoudelijke hulp 1 en minder huishoudelijke hulp 2 gevraagd, waaraan wel verschillende tarieven hangen. Ik houd me graag aanbevolen als gemeenten en zorgaanbieders namen en rugnummers geven. Dat geldt overigens ook voor de Kamer.

Mentorschap Nederland krijgt tot en met 2016 geld om op eigen benen te gaan staan. Er zijn ook regionale mentorzorgorganisaties bij gemeenten die aankloppen voor budget.

Mevrouw Gerbrands vroeg of er een bed-bad-broodboete is en vroeg naar het Wmo-budget. De leden kunnen waarschijnlijk schakelen tussen de plenaire zaal en mij, terwijl ik heel erg goed naar de leden aan het luisteren ben. Ik kan dus niet beoordelen wat in de plenaire zaal plaatsvindt. Ik begreep dat het kabinet zoekt naar een bestuursakkoord met de gemeenten ter uitvoering van de gemaakte afspraken en er vertrouwen in heeft tot goede afspraken met de gemeenten te komen. Daar houd ik me aan vast. Het lijkt me dat we dezelfde constatering kunnen doen op dat punt.

Zijn de grenzen tussen Wmo, de Jeugdwet en de Wlz duidelijk, met name op het punt van 18-min en 18-plus? Ik hoor de signalen hierover ook. Ik ben aan het bekijken waar de specifieke knelpunten zitten. Ik hoor het ook bij de cliëntentafels. Samen met de VNG en de Federatie Opvang laat ik onderzoek doen naar knelpunten bij licht verstandelijk gehandicapten (lvg's) en 18-plussers. Ik wil zo specifiek mogelijk zijn. In het algemeen kun je bedenken dat er grenzen zitten tussen de systemen en dat je misschien voor keuzeproblemen komt te staan of niet precies weet in welk systeem je valt. Ik zeg toe dat ik met de VNG en de betrokken organisaties bekijk welke knelpunten er zijn en ik zal daarop reageren.

Ik kom bij ALS. Ik heb in de schriftelijke beantwoording aangegeven dat VNG en Stichting ALS samen het overleg zullen openen over de vraag welke informatie gemeenten, samen met professionals, het beste kunnen inzetten voor een zo goed mogelijke ondersteuning voor ALS-patiënten. De suggestie van mevrouw Dik-Faber om eventueel een handleiding te regelen neem ik graag mee. Ik wil er niet op vooruitlopen, maar ik vind het een waardevolle suggestie. Ik heb overigens in de schriftelijke beantwoording al laten weten dat de inzet van wijkverpleegkundigen voor deze doelgroep van heel grote waarde is. Wel moet er natuurlijk voldoende kennis en kunde aanwezig zijn over het verloop van de ziekte. Ik wil graag samen met de VNG bekijken of dat tot een handreiking zou moeten leiden.

We hebben al regelmatig gesproken over de eigen bijdrage. Als er een eigen bijdrage is voor een maatwerkvoorziening en de gemeente maakt een algemene voorziening, zal de gemeente er natuurlijk alle inspanningen op richten dat burgers gebruik kunnen maken van de algemene voorziening. Als daar een eigen bijdrage voor wordt gevraagd, denkt de gemeente wel drie keer na om die eigen bijdrage onaantrekkelijker te laten zijn dan de eigen bijdrage in de maatwerkvoorziening. Ik heb geen signalen ontvangen die erop wijzen dat dit leidt tot cumulatie en dubbele betalingen. In de stapelingsmonitor van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt precies gevolgd hoe het zit met de koopkrachtontwikkelingen, waarbij rekening gehouden wordt met alle genomen maatregelen. Ik hoor niet dat gemeenten bij de algemene voorzieningen hogere eigen bijdragen vragen dan bij de maatwerkvoorzieningen. Sterker nog, gemeenten hebben er belang bij om dat niet te doen. Met de stapelingsmonitor kunnen we blijven volgen in hoeverre dat eventueel tot problemen leidt.

Mijn contacten met de heer Dijsselbloem zijn intens, zeker in een periode waarin er gesproken moet worden over de Voorjaarsnota. Die intense contacten wil ik graag voortzetten.

De heer Krol (50PLUS): Voorzitter. Laat ik beginnen met een positief punt. Ik was heel blij met de toezegging aan de heer Van Dijk over de regeldruk. De Staatssecretaris gebruikte zelfs het woord «aanjagen». Welke concrete resultaten wil de Staatssecretaris behalen of zien bij de bestrijding van die regeldruk?

De keukentafelgesprekken zijn natuurlijk primair een kwestie van de gemeenten, maar juist vandaag kreeg ik vragen toegestuurd van de raad van een grote Nederlandse gemeente die zei dat deze gesprekken heel vaak door ondergekwalificeerde en zelfs ongekwalificeerde mensen worden gevoerd. Is daar een maatstaf voor en hoort dat niet bij een landelijke minimumeis? Van de mantelzorgers wordt 77% betrokken bij de keukentafelgesprekken, maar wat gebeurt er met de mensen die buitenboord vallen? Waarom geldt de uitbreiding van de algemene voorwaarden voor de HHT maar voor een jaar? Hoe kan dat structureel bijdragen aan het slagen van de regeling?

Gemeenten kunnen een dubbeltje maar één keer uitgeven. Voor mij is het duidelijk dat er nog heel veel fout gaat. Dat blijft voor mij absoluut alarmerend.

De heer Otwin van Dijk (PvdA): Voorzitter. Ik ben blij met een aantal concrete toezeggingen van de Staatssecretaris. De Staatssecretaris gaat de informatievoorziening verbeteren voor mensen die nog niet precies weten waar ze aan toe zijn. Over de enorme explosie in de administratieve lasten heeft de Staatssecretaris nadrukkelijk gezegd dat hij daar regie op gaat voeren en die samen met inkopers en gemeenten gaat terugdringen. De Staatssecretaris heeft op vragen van de commissie over het probleem met beschermd wonen geantwoord dat hij die gaat oplossen. Dat zijn drie belangrijke winstpunten van dit debat.

De verdeling van budgetten vind ik nog ingewikkeld. Aan de ene kant snap ik het verhaal van de Staatssecretaris wel. Aan de andere kant vraag ik me af wat er precies is afgesproken tussen de gemeenten en het Rijk. Het is goed als de Staatssecretaris de commissie daarover informeert. We wilden juist dat de zorg in de buurt wordt versterkt en verstevigd en we wilden juist onnodige instroom in de Wlz voorkomen. Ik vraag de Staatssecretaris te overwegen dat punt mee te nemen. Kan de Staatssecretaris niet beter afspraken maken over de wijze waarop we ervoor kunnen zorgen dat er meer gebeurt in de zorg in de buurt en het zo veel mogelijk beperken van de instroom naar de Wlz tot mensen die dat echt willen zodat zij niet noodzakelijkerwijs onder de Wlz komen te vallen? Dat belangrijke punt wil ik de Staatssecretaris meegeven. In de volgende voortgangsrapportage zie ik graag meer terug over de vernieuwing, de vernieuwingsagenda, initiatieven van burgers, het right to challenge en het versterken van zeggenschap.

De heer Dijkgraaf (SGP): Voorzitter. Ik had twee moties voorbereid. De ene motie ging over het schuiven van budgetten tussen de gewenste zorgaanbieders en de verlaging van het budgetplafond voor aanbieders die met onderbesteding te maken hebben. De Staatssecretaris heeft gezegd dat hij in elk geval het gesprek aangaat. Dat is belangrijk. De andere motie ging over beschermd wonen. De Staatssecretaris zei daar simpelweg twee keer ja op. Dat zijn de mooiste antwoorden die je kunt krijgen. De SGP is van het soort dat geen moties indient als er toezeggingen zijn, want dan gaat de Staatssecretaris het gewoon doen. Ik trek hierbij het aangekondigde VAO voor vanavond in, in de hoop dat collega's het niet nodig vinden om vanavond… We zullen zien. Ik vind het prima dat er een VAO komt, maar niet vanavond.

Als invaller ben ik van mijn mening dat deze commissie nog mooier, inhoudelijker en vooral ook rustiger is dan ik begrepen had.

Mevrouw Voortman (GroenLinks): Voorzitter. Dit was denk ik niet het spannendste debat van de afgelopen weken, maar wel een debat waarin veel is besproken en waarin ook best veel is toegezegd. Ik kan me dus wel aansluiten bij de woorden van de heer Dijkgraaf.

Ik ben niet tevreden met het antwoord van de Staatssecretaris over de budgetkorting. Goede bestuurlijke verhoudingen zijn een voorwaarde om de transities goed te doen slagen. De Staatssecretaris gaat het overleg met de gemeenten aan. Wil de Staatssecretaris in elk geval toezeggen dat het uitgangspunt van het overleg is dat de financiële situatie van gemeenten niet nog krapper wordt?

Voor de stapeling van eigen bijdragen verwijst de Staatssecretaris naar de begroting van Sociale Zaken, maar daarin staan alleen de effecten van landelijke maatregelen. Is de Staatssecretaris bereid om de inkomenssituatie te onderzoeken van mensen die zorg ontvangen op basis van de Wlz en de Wmo, en de Kamer daarover bij de begrotingsbehandeling van 2016 te informeren?

Ik heb een aantal vragen gesteld over beschermd wonen en mentorschap. Die zijn naar tevredenheid beantwoord.

De Staatssecretaris is de stand van zaken met betrekking tot het right to challenge aan het inventariseren. Ik ben benieuwd wanneer wij daarover geïnformeerd worden.

Tot slot dank ik de Staatssecretaris voor de toezegging dat hij met de zorgkantoren in overleg gaat over het persoonlijke-assistentiebudget.

Mevrouw Gerbrands (PVV): Voorzitter. Af en toe vraag ik me echt af wat ik hier doe. Als je de Staatssecretaris wijst op knelpunten die het gevolg zijn van zijn beleid, wordt dat weggeveegd en zegt hij dat het allemaal wel meevalt. De Staatssecretaris zegt ruiger te willen ingrijpen bij het terugdringen van de administratieve lasten. Dat is helemaal fantastisch. De Staatssecretaris is echter niet van plan om in te grijpen in het gemeentelijk beleid als het gaat om dagbesteding, respijtzorg en huishoudelijke hulp waarbij allerhande dingen fout gaan. Met de vernieuwingsagenda gaat de Staatssecretaris zich dan wel weer actief bemoeien. Ik begrijp het allemaal niet, maar dat ligt ongetwijfeld aan mij. Ik ga hetzelfde zeggen als gisteren bij het jeugdzorgdebat: laten we ervoor zorgen dat de basis goed is voordat we overal allerlei vernieuwingsexperimentjes erop loslaten.

Is de Staatssecretaris bereid om uit te sluiten dat boetes vanwege het niet-nakomen van het bed-bad-broodakkoord ten koste gaan van het Wmo-budget?

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Ik wil de Staatssecretaris bedanken voor de antwoorden en de toezeggingen. Er zijn meerdere toezeggingen geweest, maar ik pak er een uit: het vervallen van de WTZi-eisen voor kleinschalige logeervoorzieningen. Dat is heel mooi. Ik heb de toezegging gelijk op Twitter gezet en teruggekoppeld naar een paar instellingen die mij gemaild hadden dat ze echt op omvallen staan. De instellingen en cliënten die gebruikmaken van de logeervoorzieningen zijn heel blij met de toezegging.

Ik heb nog wel een paar punten. De Staatssecretaris herkent de signalen dat er licht verstandelijk gehandicapten zijn, jongeren tussen 18 en 23 jaar, maar ook van 23-plus, die nu tussen de Wlz en de Wmo vallen. Hij zegt dat hij daarover in gesprek gaat met de Federatie Opvangen de VNG en het gaat onderzoeken. Dat laatste vond ik toch een beetje jammer. Weer een onderzoek. De Staatssecretaris herkent het signaal en de problemen, dus ik zou zeggen ga in gesprek en los het op. Wanneer wordt de Kamer erover geïnformeerd?

De Staatssecretaris vindt een handleiding of handreiking voor ALS een waardevolle suggestie. Ik maak graag de afspraak met de Staatssecretaris dat die er komt, omdat de gemeenten niet goed zijn geïnformeerd over het antwoord op de vraag wat ALS precies is.

De Staatssecretaris heeft al heel vaak gezegd dat er een brief over de casemanagers dementie komt, maar het duurt allemaal wel erg lang. Ik herinner de Staatssecretaris graag aan de door de Tweede Kamer aangenomen motie van de ChristenUnie en het CDA over de casemanagers dementie, waarin de Tweede Kamer een brief heeft gevraagd over de manier waarop de Staatssecretaris de motie gaat uitvoeren. Ik vind dat die brief op heel korte termijn naar de Kamer moet komen.

Mevrouw Pia Dijkstra (D66): Voorzitter. Ook ik dank de Staatssecretaris voor zijn antwoorden en toezeggingen. Een belangrijke toezegging vind ik dat hij met de zorgkantoren in gesprek gaat over de persoonlijke-assistentiebudgetten en over de vraag op welke wijze daarop maatwerk kan worden geleverd.

Ik wil terugkomen op wat de Staatssecretaris «het verschuiven van het budget van de Wmo naar de Wlz» noemt. De Staatssecretaris heeft nog niet echt antwoord gegeven op de vraag of hij het van behoorlijk bestuur vindt getuigen dat de budgetten worden gekort terwijl gemeenten al contracten hebben gesloten. Mag je de spelregels veranderen nadat de wedstrijd is begonnen?

De Staatssecretaris heeft weliswaar gezegd dat hij niet heeft gehoord wat er in de plenaire zaal is gebeurd, maar ik wil hem toch vragen wat hij vindt van de mogelijkheid dat gemeenten die zich niet aan het bestuursakkoord over bed, bad en brood houden, als straf gekort kunnen worden op de budgetten voor huishoudelijke hulp en Wmo?

Mevrouw Keijzer (CDA): Voorzitter. Voor de CDA-fractie is het antwoord op de vraag of de Wmo straks een armoedewet wordt van belang. Ik vind de antwoorden van de Staatssecretaris op mijn vragen over de eigen bijdragen onvoldoende. De Staatssecretaris zegt zelf dat hij niet weet hoe het zit met de eigen bijdrage bij de algemene voorzieningen. Vervolgens zegt hij dat hij niet wil nadenken over een anticumulatiebepaling en verwijst hij naar een of ander instrument bij Sociale Zaken over koopkracht. Dat gaat over koopkracht, niet over het besteedbaar inkomen van chronisch zieken en ouderen die extra zorgkosten hebben. De CDA-fractie is niet blij met dit antwoord.

Een ander belangrijk punt zijn de tarieven. De vraag of er op gemeentelijk niveau goede kwaliteit wordt geleverd in de ondersteuning van kwetsbare mensen, gaat natuurlijk eigenlijk over de vraag wat het mag kosten. De Staatssecretaris vindt het goed om onderzoek te doen naar de tarieven voor dagbesteding. Ik vraag de Staatssecretaris of hij ook onderzoek wil doen naar de tarieven voor de huishoudelijke hulp. De Staatssecretaris wijst erop dat het gemiddelde tarief overeenkomt met de cao-lonen, maar tegelijkertijd constateren we dat de reële daling 21% is. Ik krijg door dat het in heel veel gemeenten mis is. Om ook hier een welles-nietesdiscussie te voorkomen, stel ik voor dat we daar met elkaar een onderzoek naar doen.

Artikel 2.6.6 van de Wmo schrijft voor dat in een gemeentelijke verordening een verbinding moet worden gelegd tussen de kwaliteit, het salarisniveau en de tarieven die uiteindelijk worden vastgesteld voor de verschillende taken van maatschappelijke ondersteuning. Is het in strijd met dit artikel als een zak met geld overgaat van de gemeente naar een zorginstelling en de gemeente tegen die zorginstelling zegt dat die maar moet gaan onderhandelen met de onderaannemers?

Staatssecretaris Van Rijn: Voorzitter. Ik meen dat de heer Krol mijn inspanningen om de regeldruk te verminderen omarmde. De gemeenten en zorgaanbieders zijn bezig met het maken van een werkagenda om de administratieve lasten te verminderen. Daar moeten naar mijn mening concrete resultaten voor de toekomst in. Ik doe dat graag in overleg met hen, maar ik constateer dat zij samen die werkagenda maken. Ik zal de uitkomsten uiteraard te zijner tijd aan de Kamer laten weten.

De heer Krol reageerde op vragen die in een gemeenteraad waren gesteld en die bij hem waren binnengekomen. De heer Krol zal het niet erg vinden als ik zeg dat die vragen dan vooral door de collega van de betreffende gemeente moeten worden beantwoord.

Staatssecretaris Van Rijn: Ik wijs erop dat er in de Wmo waarborgen zitten. De gemeente moet er bij het treffen van passende voorzieningen op letten dat die tot tarieven leiden waarvoor de benodigde kwaliteit en deskundigheid geleverd kunnen worden en die bovendien betaald kunnen worden. Mijn oordeel is dat er in de wet zelf al voldoende waarborgen zitten, die er voor een deel overigens via amendering door de Kamer in zijn gekomen.

Er zijn opmerkingen gemaakt over de HHT voor een jaar. We hebben deze maatregel genomen zodat we kunnen bekijken wat het succes ervan is en een onderbouwd besluit kunnen nemen of de HHT in de komende jaren moet worden voortgezet. Dat hebben we ook tegen de gemeenten gezegd. Het lijkt me goed om eerst de resultaten af te wachten om vervolgens, mede in overleg met de Kamer, beslissingen te nemen voor de komende periode.

De heer Van Dijk bevestigde mijn toezeggingen rond informatievoorziening, administratieve lasten en beschermd wonen. De discussie over de vraag hoe we ervoor zorgen dat er meer geld ter beschikking komt zodat mensen in de buurt kunnen blijven wonen, is het uitgangspunt achter de hervormingen.

De term «behoorlijk bestuur» is gevallen. Daar is terecht een opmerking over gemaakt. Het moet van twee kanten komen. Als we afspreken dat we bij een verschil tussen planning- en realisatiecijfers om de tafel gaan zitten, moeten we dat ook doen. Ik heb dat van tevoren gezegd en ik blijf dat doen, ook als de situatie anders is dan gedacht. Dat wil ik ook. Andersom zou het een beetje raar zijn, houd ik de heer Van Dijk voor. Als de hoeveelheid taart hetzelfde is en er sprake is van een andere verdeling, denk ik niet dat de heer Van Dijk ervoor pleit dat er extra geld bij moet voor zorg die eigenlijk niet geleverd hoeft te worden omdat het aantal mensen voor die zorg niet verder is toegenomen. De realisatiecijfers op macroniveau laten geen opwaarts effect zien; er is dus een verdeelvraagstuk aan de orde. Ik ben bereid te bekijken welke problemen dat oplevert en in welke mate dat behoorlijk of onbehoorlijk is. Ik ben daarover in overleg met de gemeenten. Ik heb de heer Van Dijk niet horen bepleiten dat er extra geld nodig is omdat er een verdeelvraagstuk is. Dat zou ook een beetje merkwaardig zijn. Nogmaals, we zijn intensief in overleg met de gemeenten en de diverse collega's.

De oproep van de heer Van Dijk om in de volgende voortgangsrapportage meer aandacht aan de vernieuwingsagenda te blijven geven, zeg ik graag toe. Het is goed om in de volgende fase zichtbaar te krijgen hoe het een en ander in elkaar steekt.

Ik kom bij de vragen van mevrouw Voortman. Ik hecht ook zeer aan goede bestuurlijke verhoudingen, maar it takes two to tango. De reden waarom ik zo intensief met de gemeenten in overleg ben, is om tot goede oplossingen te komen.

Er wordt in de stapelingsmonitor wel degelijk ingegaan op het gemeentelijk beleid met betrekking tot de eigen bijdrage, op de vraag wat dat inhoudt voor chronisch zieken en gehandicapten en op alle bestaande maatregelen. Ik zal nog eens nagaan of dit inderdaad voldoende antwoord geeft op de vragen die op dat punt zijn gesteld. We kunnen dat dan later weer bezien. Ik ben zeer bereid om in de volgende voortgangsrapportage specifiek te rapporteren over de stand van zaken rond het right to challenge.

Net als gisteren gaf mevrouw Gerbrands ook vandaag aan dat alle voorzieningen wel mooi zijn, maar dat de basis ook goed moet zijn. Ik was het gisteren met haar eens en nu ook. De grote aandacht in de transitiefase voor de continuïteit van zorg was noodzakelijk om op een goede basis verder te opereren. Er zijn veel vernieuwingen noodzakelijk en er zijn heel veel vernieuwingen mogelijk. De basis moet goed blijven. We delen de opvatting dat we daarop altijd moeten blijven letten.

Mevrouw Dik-Faber noemde het onderzoek naar de knelpunten. Ik ben bereid om in de eerstvolgende voortgangsrapportage de stand van zaken te melden, zodat we de acties kunnen zien en nemen. Mevrouw Dik-Faber vroeg mij of we niet gewoon kunnen besluiten dat de VNG een handreiking maakt. Ik kan veel besluiten, maar niet dat de VNG een handreiking maakt. Ik zal haar goede idee echter bespreken in mijn overleg met de VNG. Ik vind het ook een goed idee en zal de VNG vragen het te doen. De dementiebrief wordt voor de zomer naar de Kamer gestuurd.

De heer Potters vroeg of de Kamer nog wordt geïnformeerd over de tussenresultaten van de overleggen met de gemeenten. Ik heb twee overleggen gepland: een over beschermd wonen en een over het macrokader. Het ene is op 12 mei en het andere op 20 mei. Ik kan de Kamer na ommekomst van het laatste overleg zo spoedig mogelijk informeren. Dat is dan nog op tijd voor de meicirculaire die we gaan opstellen.

Staatssecretaris Van Rijn: Over de ketenzorg wordt al overleg gevoerd met de zorgverzekeraars. Dat heb ik mevrouw Dik-Faber al eerder toegezegd. Ik kan niet precies aangeven wanneer die brief precies komt. Ik doe mijn uiterste best om de brief ruim voor de zomer te versturen. Ik kan de opmerking van mevrouw Dik-Faber wel billijken dat zij de brief niet vlak voor het zomerreces wil ontvangen. We kunnen er dan hier niet meer goed over spreken. Ik wil graag bekijken of ik de brief ruim voor de zomer kan sturen.

Ik wacht de moties van mevrouw Leijten af voor het VAO dat zij net aankondigde.

De opmerking van mevrouw Dijkstra over behoorlijk bestuur heb ik al geprobeerd te beantwoorden.

Mevrouw Keijzer merkte op dat in de stapelingsmonitor ook de gemeentelijke effecten zitten. Ik heb al toegezegd dat we daarnaar zullen kijken, ook ten aanzien van chronisch zieken en mensen die gehandicapt zijn. Volgens mij is het een integraal onderdeel in de monitor. In artikel 2.6.6… In artikel 6.2.2, verbetert mevrouw Keijzer mij, staat dat er eisen moeten worden gesteld aan de kwaliteit, zodat het niveau van de deskundigheid gehaald kan worden. Als een gemeente haar taak overdraagt, ontslaat dat de gemeente niet van de plicht om erop te blijven letten dat de ander zijn wettelijke plicht blijft uitvoeren. De wettelijke verantwoordelijkheid van de gemeente kun je niet wegdelegeren. Je kunt de taken wegdelegeren en de uitvoering daarvan, maar de gemeenten moeten erop blijven letten dat er resultaten worden geboekt die sporen met de wettelijke uitgangspunten.

Staatssecretaris Van Rijn: Er zijn al diverse onderzoeken gedaan naar de tarieven. Zal ik toezeggen dat ik bekijk wat we allemaal hebben en dat we daar in de eerstvolgende voortgangsrapportage aandacht aan besteden? Dan kunnen we zien welke onderzoeken er al zijn of nog lopen. We zijn nu vier maanden verder. Het moet zich allemaal uitkristalliseren. Het is goed om te bekijken hoe dat zich verhoudt, gegeven de afspraak die ik al met gemeenten en aanbieders heb gemaakt: als gemeenten tarieven vaststellen waarvan de aanbieders vinden dat ze daarmee onmogelijk cao-lonen kunnen betalen – ik ga het nu even iets te gemakkelijk zeggen – moeten de aanbieders dat melden, zodat we daarop actie kunnen ondernemen. Dat heb ik al van ze gevraagd; die afspraak loopt al.

Mevrouw Gerbrands zei dat ze zich af en toe afvroeg wat ze hier deed. Dat vraag ik mij nooit af. Ik wil haar ook bedanken voor haar inbreng en de wijze waarop zij haar punten heeft gebracht. We waren het niet altijd met elkaar eens, maar ik heb haar inbreng zeer op prijs gesteld. We zullen haar missen. Ondanks alle verhalen over deze commissie, blijf ik het een mooie commissie vinden.

De voorzitter: Dank u wel. Hiermee is een eind gekomen aan de tweede termijn van de Staatssecretaris. De griffier heeft een groot aantal toezeggingen genoteerd. Met goedvinden van de Staatssecretaris neem ik die door met de nog aanwezige leden. Er zijn heel veel toezeggingen gedaan, waarbij het verslag leidend is.

Ik heb de volgende toezeggingen genoteerd.

• − De Staatssecretaris gaat in de voortgangsrapportage informele zorg in op mantelzorg.

• − De Staatssecretaris informeert de Kamer over de stand van zaken ten aanzien van de dagbesteding en gaat daarbij in op de goede vernieuwende vormen, tarieven en varianten.

• − De Staatssecretaris geeft in de volgende voortgangsrapportage een terugkoppeling van het gesprek met de zorgkantoren over het persoonlijk-assistentiebudget.

• − Zodra de criteria voor de toegang tot de Wlz voor psychiatrische klachten zijn bepaald, wordt de Kamer hierover geïnformeerd.

Misschien kan daar nog een termijn aan worden gekoppeld.

De voorzitter: Dus voor het einde van het jaar.

• − De voorhangbrief over de contouren van de bekostiging van de wijkverpleegkundige zorg komt waarschijnlijk nog deze week, maar uiterlijk volgende week naar de Kamer.

• − De Staatssecretaris informeert de Kamer zo spoedig mogelijk over de verlenging van de overgangstermijn mantelzorg.

• − De Kamer ontvangt ruim voor de zomer een brede brief over de dementiezorg.

• − De Staatssecretaris informeert de Kamer voor de meicirculaire over het beschermd wonen en het macrokader.

• − De vernieuwingsbrief Wlz komt voor de zomer naar de Kamer.

• − De Staatssecretaris onderzoekt samen met de VNG en andere betrokken organisaties eventuele knelpunten ten aanzien van grenzen tussen de Wmo en de Wlz en informeert de Kamer daarover in de voortgangsrapportage.

• − De Staatssecretaris besteedt in de volgende voortgangsrapportage aandacht aan de vernieuwingsagenda en het right to challenge en bekijkt welke onderzoeken er zijn over de tarieven voor de huishoudelijke hulp.

De voorzitter: Die toezegging krijg ik ingefluisterd van de Staatssecretaris. Het punt dat de administratieve lasten een onderdeel is in de volgende voortgangsrapportage, komt erbij.

Mevrouw Gerbrands, ik wil u namens de commissie zeer hartelijk danken voor uw inbreng, aanwezigheid en bijdragen in deze commissie. Misschien ziet u het vanuit uw positie anders, maar het lijkt mij een heel ingewikkelde klus om iemand op korte termijn te vervangen op een aantal onderwerpen en dossiers die zeer inhoudelijk en ingrijpend zijn en die heel veel kennis en expertise vragen. Namens de collega's zeer veel dank voor uw aanwezigheid en uw bijdragen.

Met het afscheid van mevrouw Gerbrands zien we na het meireces mevrouw Agema weer terug na haar zwangerschapsverlof.

Mevrouw Leijten heeft een VAO aangekondigd. Ik neem aan dat de centrale griffie dit nog voor vanavond inplant, met als eerste spreker mevrouw Leijten.

Hiermee is dit algemeen overleg ten einde. Ik dank de Staatssecretaris van VWS zeer voor zijn aanwezigheid en de beantwoording. Ik dank de ambtelijke top voor de ondersteuning. Ik dank de Kamerleden voor hun inbreng en de constructieve opstelling waardoor wij dit debat met een kleine uitloop op een normale manier hebben kunnen afronden. Ik dank het publiek en de mensen die dit debat op een andere manier hebben gevolgd voor hun aanwezigheid en belangstelling.

1. Verslag van een schriftelijk overleg inzake kader en voorhang bekostiging langdurige zorg

33 891, nr. 174 – Brief regering d.d. 22 december 2014

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

2. Antwoorden op vragen van de commissie over de uitkomsten van het onderzoek van de NZa naar onterechte betalingen in AWBZ-instellingen

30 597, nr. 468 – Brief regering d.d. 13 oktober 2014

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

3. Verslag van een schriftelijk overleg over de voorhang aanwijzing betreffende inwerkingtreding Wet langdurige zorg

33 891, nr. 175 – Brief regering d.d. 13 januari 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

4. Aanbieding doelmatigheidsonderzoek Buurtzorg

31 765, nr. 114 – Brief regering d.d. 22 januari 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

5. Toezending van de voortgangsrapportages inzake hervorming langdurige zorg en decentralisatie jeugdstelsel

34 104, nr. 17 – Brief regering d.d. 28 januari 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

6. Reactie op het verzoek van het lid Keijzer over het bericht dat het aantal banen dat behouden wordt met de inzet van de huishoudelijkehulptoelage beperkt zou zijn

29 538, nr. 176 – Brief regering d.d. 11 februari 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

7. Identiteitscontrole CIZ in het aanvragen van Wlz-indicatiebesluiten door zorgaanbieders namens verzekerden

34 104, nr. 19 – Brief regering d.d. 16 februari 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

8. Voorhangbrief over de wijziging van de indexeringssystematiek langdurige zorg per 2015

34 104, nr. 21 – Brief regering d.d. 23 februari 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

9. Aanbieding verdiepend onderzoek Zorg naar gemeenten, Weet u waar u aan toe bent? van het programma Aandacht voor Iedereen (AVI)

34 104, nr. 22 – Brief regering d.d. 9 maart 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

10. Samenvattend rapport Uitvoering AWBZ 2013 van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)

30 597, nr. 488 – Brief regering d.d. 9 maart 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

11. Aanbieding van het rapport Verbinding wijkverpleging en sociaal domein

29 538, nr. 178 – Brief regering d.d. 16 maart 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

12. Inzet huishoudelijke hulp toelage

29 538, nr. 179 – Brief regering d.d. 23 maart 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

13. Reactie op verzoek van het lid Keijzer, gedaan tijdens de regeling van werkzaamheden van 17 maart 2015 over het bericht Gemeente halveert dagbesteding dementie (en gevolgen voor GGZ en mantelzorger)

34 104, nr. 24 – Brief regering d.d. 25 maart 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

14. Reactie op verzoek op de gevolgen van de bezuinigingen op de langdurige zorg (n.a.v. onderzoek TNS Nipo en de Brabantse Zorgenquête)

29 538, nr. 183 – Brief regering d.d. 14 april 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

15. Voortgangsrapportage transitie HLZ

34 104, nr. 25 – Brief regering d.d. 14 april 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

16. Reactie op het verzoek van het lid Siderius, gedaan tijdens de regeling van werkzaamheden van 7 april 2015, over bezuinigingen op beschermd wonen die niet waren afgesproken

34 104, nr. 36 – Brief regering d.d. 14 april 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

17. Reactie van het kabinet op de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) d.d. 17 maart 2015

30 545, nr. 158 – Brief regering d.d. 2 april 2015

Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, J. Klijnsma

18. Stand van zaken verdeling en budgetten Wmo 2015 en Jeugdwet

29 538, nr. 185 – Brief regering d.d. 28 april 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

19. Vernieuwingsbrief zorg en ondersteuning dichtbij huis

34 104, nr. 55 – Brief regering d.d. 29 april 2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

20. Stand-van-zaken brief over de eigen bijdragen in de langdurige zorg

34 104, nr. 56 – Brief regering d.d. 29-04-2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

21. Reactie op het artikel van de NOS.nl van 13 april 2015 «Ouderen krijgen thuis te weinig zorg»

29 538, nr. 187 – Brief regering d.d. 29-04-2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn

22. Aanbieding afschrift van de brief aan gemeenten over de keukentafelgesprekken zoals genoemd in de brief inzake Voortgangsrapportage transitie HLZ

34 104, nr. 54 – Brief regering d.d. 28-04-2015

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, M.J. van Rijn