Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING

De regering deelt echter de zorgen die zijn geuit over het ontbreken van formeel toezicht op de Turks-Nederlandse internaten. Betreffende de fysieke veiligheid is de regering van mening dat daar reeds voldoende (wettelijke) waarborgen voor bestaan, maar constateert dat wettelijke waarborgen ten aanzien van de sociale veiligheid en ontwikkeling van kinderen in een Turks-Nederlands internaat ontbreken. Vanwege veranderende opvattingen in de samenleving over de zorgplicht die de overheid heeft ten aanzien van kinderen, is de aandacht voor de veiligheid en het welzijn van kinderen vanuit de overheid de afgelopen jaren toegenomen. Minderjarigen vormen immers een kwetsbare groep. Bovendien verblijven deze kinderen het grootste gedeelte van de week in internaten buiten het directe zicht van de ouders. De regering acht het bij haar zorgplicht horen om ook voor deze specifieke groep kinderen de sociale veiligheid en een ongestoorde ontwikkeling zoveel mogelijk te waarborgen. Daarbij merkt de regering op dat bij andere inrichtingen (die niet privaat gefinancierd zijn), waar minderjarigen als groep een langere tijd verblijven buiten het directe zicht van de ouders, wel formeel toezicht aanwezig is. Te denken valt aan school, kinderopvang, gastouderopvang en schippersinternaten. Het verschil met deze instellingen is dat de Turks-Nederlandse internaten volledig privaat gefinancierd zijn. Daardoor heeft de overheid niet logischerwijs al vanuit de financiering contact met deze internaten en kan ze niet via die weg toezicht uitoefenen. Echter, de mogelijkheid tot uitoefenen van toezicht mag niet afhankelijk zijn van het al dan niet gesubsidieerd zijn van de betrokken instelling. De regering stelt hierbij haar zorgplicht voorop en stelt deze niet afhankelijk van de subsidierelatie met een instelling.

Tot slot is gebleken dat het niet slechts om een enkel internaat gaat; momenteel bevinden zich in Nederland naar schatting2 een dertigtal Turks-Nederlandse internaten. Naast deze Turks-Nederlandse internaten is er een beperkt aantal andere privaat gefinancierde instellingen waar op grotere schaal minderjarigen buiten gezinsverband langdurig verblijven en waarvoor evenmin formeel toezicht is geregeld.

Dit wetsvoorstel heeft tot doel de veiligheid en de ongestoorde ontwikkeling van en het pedagogisch klimaat voor kinderen die verblijven in een jeugdverblijf zo veel mogelijk te waarborgen.

De Inspectie jeugdzorg beschouwt de veiligheid van een kind als geborgd indien continuïteit is gegarandeerd ten aanzien van:

• • de bescherming van het kind tegen alle vormen van mishandeling,

• • de zorg die het kind nodig heeft,

• • de mogelijkheden die het kind nodig heeft om zich, passend bij zijn of haar leeftijd en persoonlijkheid, te kunnen ontwikkelen.5

Om het beoogde doel te bereiken, regelt dit wetsvoorstel:

• • dat de houder van een jeugdverblijf een kwaliteitskader vaststelt en beleid moet maken over de onderwerpen genoemd in artikel 3 van het wetsvoorstel, en met inachtneming van nadere voorschriften uit het besluit daaraan uitvoering moet geven;

• • dat de houder van een jeugdverblijf een meldplicht heeft jegens het college van burgemeester en wethouders (hierna: het college);

• • dat aan het jeugdverblijf een onafhankelijke vertrouwenspersoon verbonden is;

• • dat de houder van een jeugdverblijf ervoor zorgt dat alle betrokkenen van een jeugdverblijf in het bezit zijn van een Verklaring Omtrent het Gedrag (hierna: VOG);

• • dat de bestuurslaag gemeente geëquipeerd is voor het houden van toezicht;

• • dat de toezichthouder ten minste een maal per jaar een bezoek brengt aan het jeugdverblijf;

• • dat de burgemeester in specifieke gevallen de bevoegdheid heeft om een jeugdverblijf te sluiten.

De beoogde effecten van het wetsvoorstel zijn allereerst dat door de naleving van bovenstaande regels de controleerbaarheid en transparantie van de situatie in de jeugdverblijven worden vergroot, waardoor eventuele structurele problemen met de veiligheid en ongestoorde ontwikkeling van de minderjarigen kunnen worden voorkomen. Daarnaast wordt verwacht dat door het toezicht bij het college te beleggen, de dialoog tussen het jeugdverblijf en de gemeente als meest nabije overheid verder wordt bevorderd.

Op grond van artikel 247 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek oefenen de ouders gezag uit over hun minderjarige kinderen en zijn zij uit dien hoofde primair verantwoordelijk voor hun verzorging en opvoeding. Zij hebben daarbij een grote mate van vrijheid. Dit is een belangrijk recht van ouders, onder meer beschermd door artikel 8, eerste lid, van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Het noopt tot grote terughoudendheid van de overheid om in de wijze van verzorging en opvoeding door de ouders te treden.

Alle kinderen moeten veilig en gezond kunnen opgroeien, hun talenten ontwikkelen en naar vermogen participeren in de samenleving. Het recht van ouders over de wijze waarop zij hier invulling aan willen geven in de manier van opvoeden verdient bescherming, ook als zij ervoor kiezen hun kind in een jeugdverblijf onder te brengen. In deze keuzevrijheid wil de regering zo min mogelijk treden. De ouders blijven primair verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind, ook al is het hoofdverblijf van deze kinderen op afstand van de ouders. Het wetsvoorstel sluit daarom aan bij het ouderlijk gezag dat in ons rechtssysteem geldt.

Wel staat het de overheid vrij om, met respectering van het ouderlijk gezag, bij wet te regelen dat toezicht wordt gehouden ter voorkoming van onveilige situaties voor kinderen, zoals ook wel op andere beleidsterreinen gebeurt, bijvoorbeeld in het onderwijs. Hierbij is in ogenschouw genomen dat het bij jeugdverblijven gaat om minderjarigen, die feitelijk weg zijn bij het directe ouderlijke gezag, en daarbij soms langdurig uit het zicht van de ouders zijn. Gewezen kan worden op de schippersinternaten, waaraan eveneens kwaliteitseisen worden gesteld. Het feit dat de schippersinternaten worden gesubsidieerd en de jeugdverblijven niet, vormt onvoldoende reden om de veiligheid voor de kinderen in jeugdverblijven bij die van kinderen in schippersinternaten achter te stellen. De inmenging in de vrijheid van ouders om de opvoeding van hun kinderen naar eigen inzicht vorm te geven, is met dit wetsvoorstel zo gering mogelijk gehouden, en proportioneel aan de belangen die met het toezicht gediend zijn. Hierbij wordt ook verwezen naar de afweging in paragraaf 3.3 van de toelichting.

Voor de volledigheid zij opgemerkt dat op dit moment niet het algemene beeld bestaat dat het met de kinderen in jeugdverblijven op het punt van de veiligheid niet goed zou gaan.

Voor de begripsbepaling van een jeugdverblijf is de definitie uit het landelijk kwaliteitskader privaatgefinancierde internaten wetstechnisch geoperationaliseerd. De daarin opgenomen beperking tot «regulier voortgezet onderwijs» is hier weggelaten, omdat het wenselijk is deze wet een bredere strekking te geven, namelijk betrekking hebbend op alle minderjarigen die in een jeugdverblijf verblijven. Het type onderwijs dat wordt gevolgd is daarbij niet relevant; de jeugdverblijven zijn immers niet gelieerd aan een onderwijsinstelling. Voor de periode van «een half jaar», worden de onderbrekingen (bijvoorbeeld door schoolvakanties) buiten beschouwing gelaten. De houder van het jeugdverblijf moet, als het college daar op grond van artikel 2.50 Wet basisregistratie personen om verzoekt, het college inlichtingen verschaffen als de houder verwacht dat het kind voor onbepaalde tijd of gedurende drie maanden ten minste twee derde van de tijd in het jeugdverblijf zal overnachten. Daarnaast dient voor een kind, als deze voor meer dan twee derde van een half jaar in Nederland verblijft, en voor meer dan de helft van een half jaar het jeugdverblijf als woonadres heeft, een schriftelijke aangifte daarvan te worden gedaan aan het college.

Met «buiten het familieverband» wordt niet bedoeld dat een medewerker of een andere persoon die werkzaam is op het jeugdverblijf, geen familie kan zijn van een kind dat verblijft op het jeugdverblijf.

Het wetsvoorstel schrijft voor dat een houder van een jeugdverblijf onverwijld eenmalig een melding doet bij het college over het voeren van een jeugdverblijf. De meldplicht stelt het college in de gelegenheid om toezicht uit te oefenen. Een verdergaand oogmerk, bijvoorbeeld het openbaar maken van het bestaan van jeugdverblijven, heeft deze bepaling niet. Het instellen van bijvoorbeeld een register voor jeugdverblijven is dan ook niet nodig.

Overigens is het aanmelden geen voorwaarde voor een jeugdverblijf om onder het toepassingsbereik van de wet te vallen. Of de wet van toepassing is hangt af van toetsing aan de begripsbepaling van «jeugdverblijf». Aan de meldplicht aan het college is al voldaan als bij het indienen van de aanvraag voor een omgevingsvergunning vermeld is dat de houder van plan is om een jeugdverblijf te voeren. Voor reeds bestaande jeugdverblijven zal de houder een aparte melding moeten doen. Deze melding is vormvrij met inachtneming van afdeling 2.3 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb).

Voor deze vormvrijheid is gekozen om gemeenten en jeugdverblijven niet onnodige administratieve lasten op te leggen. Over het algemeen zijn gemeenten bekend met de actieve jeugdverblijven binnen hun gemeentegrenzen en kan eenvoudig aan de meldplicht worden voldaan. Voor nieuwe gevallen ligt een koppeling met de aanvraag voor een (omgevings)vergunning voor de hand. Na de melding ontstaat er een relatie tussen de gemeente en het jeugdverblijf waarbij het in de rede ligt dat veranderingen, zoals een verhuizing of sluiting van het jeugdverblijf, gemeld zullen worden. Tegen deze achtergrond is gekozen om de melding daarvan in dit wetsvoorstel niet te regelen.

De onderwerpen van de kwaliteitseisen uit het vrijwillig overeengekomen landelijk kwaliteitskader zijn overgenomen in het wetsvoorstel. De jeugdverblijven stellen, met inachtneming van de bij besluit te stellen voorschriften, zelf het kwaliteitskader op. Hierbij wordt aangesloten bij de intrinsieke motivatie van de jeugdverblijven zelf om te komen tot kwalitatief hoogwaardige opvang. Om enige sturing te geven aan de onderwerpen die op grond van deze wet moeten worden opgenomen, zullen deze onderwerpen nader worden uitgewerkt in het Besluit op de jeugdverblijven. Dit besluit biedt gemeenten ook handvatten om toezicht te houden op deze onderwerpen met het oog op een gezonde en veilige leefomgeving voor de kinderen en hierover dialoog te voeren met de jeugdverblijven.

Het belangrijkste doel van deze bepaling is het bevorderen van transparantie en de bestendiging van dialoog tussen het jeugdverblijf en de betrokken gemeente. In het kader van het toezicht krijgen gemeenten de beschikking over het kwaliteitskader van een jeugdverblijf en kunnen zodoende hun verantwoordelijkheden effectueren. Gemeenten zijn dus belast met het toezicht op de naleving van deze wet en het besluit, en door middel van de relatie die met de jeugdverblijven ontstaat kunnen zij in gesprek gaan over het kwaliteitskader van het jeugdverblijf. De gemeenten kunnen op basis van de wet en het besluit de jeugdverblijven op individuele wijze aanspreken met betrekking tot de voorschriften uit het door het jeugdverblijf zelf opgestelde kwaliteitskader. Deze wijze van samenwerking en toezicht bouwt voort op de verhoudingen die met het vrijwillig toezicht zijn gecreëerd.

Sinds 1 januari 2014 is namelijk vrijwillig toezicht overeengekomen met een groot aantal van de bedoelde jeugdverblijven. Met dit wetsvoorstel wordt dit toezicht geformaliseerd en krijgen gemeenten de mogelijkheid om te handhaven.

De inhoudelijke nalevingskosten (INK) en de administratieve lasten (AL) vormen gezamenlijk de kosten die samenhangen met regeldruk. Het regeerakkoord6 beoogt de regeldruk voor burgers, bedrijven en professionals terug te dringen.

Administratieve lasten zijn de kosten die bedrijven en burgers moeten maken om te voldoen aan de informatieverplichtingen, die voortvloeien uit de wet- en regelgeving van de overheid. Het gaat om het verzamelen, bewerken, registreren, bewaren en ter beschikking stellen van informatie, die door de overheid wordt verlangd. De inhoudelijke nalevingskosten zijn de kosten die gemaakt worden om aan de inhoudelijke eisen van de wet- en regelgeving te voldoen.

Dit wetsvoorstel heeft alleen betrekking op de jeugdverblijven. Voor ouders die gebruik willen maken van de diensten van een jeugdverblijf zijn geen verplichtingen opgenomen.

Voor de meeste jeugdverblijven leidt dit wetsvoorstel tot een beperkte toename van de regeldruk. Het vrijwillige toezicht is al van kracht bij de inwerkingtreding van dit wetsontwerp; de toename van de kosten en administratieve lasten zijn door een groot deel van de jeugdverblijven dan al grotendeels genomen. Voor nieuwe jeugdverblijven of jeugdverblijven die niet hebben deelgenomen aan het traject rondom het vrijwillig toezicht zal de toename van de regeldruk groter zijn. Gezien het feit dat het op dit moment slechts om enkele tientallen verblijven gaat, zijn de uiteindelijke effecten in kwantitatieve zin beperkt.

Bij de inwerkingtreding van de wet volgen onderstaande inhoudelijke nalevingskosten:

• • het eenmalig vaststellen van een kwaliteitskader;

• • het instellen van een vertrouwenspersoon: dit kan een structurele kostenpost zijn, afhankelijk van hoe de houder van het jeugdverblijf dit inricht.

Naar aanleiding van een succesvolle pilotfase wordt een regeling voorbereid waarbij, onder voorwaarden, gratis een VOG kan worden verstrekt aan vrijwilligers die werken met minderjarigen.7 Deze regeling wordt begin 2015 ingevoerd.

De toename van de administratieve lasten na inwerkingtreding van dit wetsontwerp betreft voor het jeugdverblijf:

• • het doen van een eenmalige melding bij het college van de gemeente waarin het jeugdverblijf zich bevindt;

• • het eenmalig aanvragen en in het bezit hebben van een VOG voor de houder, de bestuursleden, de medewerkers en de vrijwilligers die duurzaam in contact staan met de kinderen;

• • de toezichtslasten die samenhangen met het reguliere toezichtsbezoek.

Voor het toezicht op jeugdverblijven kunnen gemeenten gebruik maken van reeds bestaande voorschriften waaronder bouw- en brandweervoorschriften, de Leerplichtwet 1969, de Arbeidsomstandighedenwet, ruimtelijke ordening (het bestemmingsplan), de Huisvestingswet en fiscale regelgeving.

Dit wetsvoorstel introduceert een bevoegdheid voor gemeenten om preventief toezicht te houden op de veiligheid en ongestoorde ontwikkeling van de kinderen in de private omgeving van een jeugdverblijf voor zover daar nog geen toezicht van overheidswege op is. Hiermee is dit wetsvoorstel een aanvulling op de reeds bestaande regelgeving.

De bevoegdheden van het college staan in beginsel los van de bevoegdheden die de Jeugdwet na inwerkingtreding aan het college toekent. Ingevolge de Jeugdwet kan het college aan jeugdigen, bijvoorbeeld vanwege opvoedings- of psychische problemen, voorzieningen in het kader van de jeugdhulp toekennen.8

Onder jeugdhulp wordt ondersteuning van en hulp, niet zijnde preventie, aan zowel de jeugdigen als ouders bij onder andere psychische en psychosociale problemen verstaan. Onder jeugdhulp kan ook het ondersteunen of bevorderen van de zelfredzaamheid van de jeugdige worden verstaan. Bij het treffen van voorzieningen kan in zwaarwegende gevallen een jeugdige onder toezicht worden gesteld9 of uit huis worden geplaatst.10 Het gaat hier om voorzieningen als bedoeld in artikel 8, tweede lid, EVRM (inmenging in het ouderlijk gezag). Dit zijn geen maatregelen die in het bijzonder van toepassing zijn op minderjarigen in een jeugdverblijf. Het zijn voorzieningen die in het algemeen gericht zijn op jongeren die jeugdhulp behoeven. In (bijvoorbeeld) internaten is in beginsel geen sprake van situaties waardoor jeugdhulp daar – meer dan elders in de maatschappij – aan de orde zou moeten zijn. De instrumenten die worden gebruikt met betrekking tot de jeugdverblijven dienen te worden gezien als ondersteuning van de ontwikkeling en de sociale veiligheid van de minderjarigen, en zijn daarmee geen instrumenten om in te grijpen bij misstanden.

Tot slot ziet jeugdhulp op individuen, terwijl het wetsvoorstel een collectieve regeling beoogt, namelijk gericht op alle jeugdigen die in het jeugdverblijf vertoeven. Dit betekent dat de regelgeving die op jeugdhulp betrekking heeft geen alternatief kan zijn voor hetgeen het wetsvoorstel wil regelen. Beide regimes kunnen wel naast elkaar bestaan. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat een jongere in een jeugdverblijf jeugdhulp ontvangt.

Zoals aangegeven heeft dit wetsvoorstel tot doel om enige vorm van toezicht op de

veiligheid en de ongestoorde ontwikkeling van de kinderen te introduceren, vanuit de gedachte dat mede daardoor de belangen van het kind zo veel mogelijk worden gewaarborgd. Gezien het feit dat het gaat om kinderen die gedurende langere tijd buiten de woning en het toezicht van hun ouders verblijven, is het wenselijk enig inzicht te hebben in en zicht te hebben op de omstandigheden in de jeugdverblijven.

Het primaire uitgangspunt van deze wet is om de veiligheid en de ongestoorde ontwikkeling van het kind zoveel mogelijk te waarborgen; niet om als overheid ernstig in te grijpen in de private sfeer van deze jeugdverblijven. Het heeft daarbij de voorkeur, dat de focus in de uitvoering van deze wet zoveel mogelijk ligt in het creëren van transparantie en het onderhouden van contact met de jeugdverblijven door de gemeente, als meest nabije overheid.

In een democratische samenleving is het van essentieel belang dat burgers zelf hun leven vorm kunnen geven zonder onnodige overheidsinmenging. Er is, met het oog op de proportionaliteit van het overheidsingrijpen, niet verder ingegrepen dan noodzakelijk voor het bereiken van het doel van dit wetsvoorstel. Er is voor gekozen om terughoudend om te gaan met de verplichtingen die de jeugdverblijven worden opgelegd.

De bevoegdheid om binnen te treden is, ondanks het private karakter van een jeugdverblijf, proportioneel om effectief de toezichthoudende taak uit te oefenen. Zonder bevoegdheid tot binnentreden kan immers niet onderzocht worden of het jeugdverblijf uitvoering geeft aan het kwaliteitskader. Dit binnentreden is met waarborgen omkleed. Op grond van artikel 3, tweede lid, van de Algemene wet op het binnentreden heeft de toezichthouder, bij jeugdverblijven gesitueerd in een woning, daarvoor een machtiging nodig van de burgemeester. Bovendien zal de toezichthouder in principe slechts eenmaal per jaar het jeugdverblijf bezoeken. De nadruk ligt op het bestuurlijk overleg met de jeugdverblijven.

Hoewel het wetsvoorstel bepaalt dat de toezichthouder met medeneming van benodigde apparatuur mag binnentreden, is dit ook onderhevig aan het evenredigheidsbeginsel. Apparatuur wordt alleen gebruikt als dit noodzakelijk is voor een effectief toezichtsbezoek.

De kosten voor het aanvragen en in het bezit hebben van een recente verklaring omtrent het gedrag (VOG) voor het bestuur, de medewerkers en de vrijwilligers die duurzaam met de kinderen in contact komen, zijn gering. Dit temeer omdat vrijwilligers in voorkomende gevallen een gratis VOG kunnen krijgen.

Het vinden en inzetten van een onafhankelijke vertrouwenspersoon hoeft niet veel te kosten. Het staat de jeugdverblijven vrij om de functie van de vertrouwenspersoon op eigen wijze in te vullen, met de randvoorwaarde dat de vertrouwenspersoon onafhankelijk moet zijn. Dit betekent dat de vertrouwenspersoon niet werkzaam of als vrijwilliger actief is bij het jeugdverblijf.

Er is gekozen voor een meldplicht, omdat dit werkbaar is voor zowel de gemeenten als jeugdverblijven. Er wordt geen vergunningplicht opgelegd, omdat dit een te zware ingreep is; het doel van dit wetsvoorstel kan ook worden bereikt door middel van een eenvoudige meldplicht. De gemeenten zijn niet verplicht om een melding in een apart registratiesysteem vast te leggen.

Dit wetsvoorstel stelt het college in staat om toezicht te houden, en stelt daarvoor ook het instrumentarium van herstelsancties van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) beschikbaar. Een last onder dwangsom kan slechts worden opgelegd na een voorafgaande aanwijzing, omdat de aanwijzing ertoe strekt helder te maken welke maatregelen precies genomen moeten worden. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het in de rede ligt dat over het nemen van deze maatregelen reeds gecommuniceerd is tussen de betrokken gemeente en het jeugdverblijf.

Het niet of niet geheel opvolgen van de aanwijzing kan vervolgens leiden tot de oplegging van een last onder dwangsom.

Tezamen met de bevoegdheden uit de Awb en de Algemene wet op het binnentreden is de gemeente als uitvoerder van de wet adequaat uitgerust.

Er wordt voortgebouwd op de reeds goede bestuurlijke verhouding tussen de betrokken gemeenten en jeugdverblijven. Gezien de ervaringen uit het vrijwillige traject ligt het in de rede dat de toezichthouder de ruimte wordt gegeven om de jeugdverblijven te bezoeken. Mocht dit onverhoopt niet het geval zijn, dan heeft de toezichthouder de bevoegdheid een jeugdverblijf binnen te treden zonder toestemming. Dit binnentreden is met waarborgen omkleed. Op grond van de Algemene wet op het binnentreden heeft de toezichthouder, voor zover het gaat om een woongedeelte van de instelling, daarvoor een machtiging nodig van de burgemeester.

Dit wetsvoorstel schrijft de wijze van toezicht houden niet voor, mits de toezichthouder minimaal eenmaal per kalenderjaar op bezoek komt. De gemeente heeft de ruimte om dit verder zelf in te vullen, rekening houdend met en in aansluiting op de huidige uitvoeringspraktijk waarover landelijk afspraken zijn gemaakt. Gekozen kan worden om risicogebaseerd toezicht te houden, dan wel periodiek, dan wel een combinatie hiervan.

Als toezichthouders worden aangewezen de ambtenaren in dienst van de regionale GGD, die functioneren in de pool van toezichthouders die specifiek met het toezicht op de jeugdverblijven zijn belast of aangewezen.

Elk jeugdverblijf dat voldoet aan de begripsbepaling is in beginsel aan toezicht onderworpen. De toezichthouder bepaalt of voldaan wordt aan de begripsbepaling. Als dit het geval is dient een gemeente daadwerkelijk toezicht te houden. De toezichthouder constateert naar eigen inzicht of adequaat is voldaan aan de gestelde eisen.

Alle partijen hebben aangegeven geen toegevoegde waarde te zien in het vastleggen van het toezicht in een gemeentelijke verordening. Dit advies is overgenomen, evenals het advies om vanuit het oogpunt van continuïteit en het voorkomen van desinvesteringen de inspecteurs in dienst van de regionale GGD-en toezicht uit te laten voeren.

De Brancheorganisatie ECN en de Stichting Islamitisch Centrum Nederland (SICN) hebben, evenals de overgrote meerderheid van de reacties op de internetconsultatie grote zorgen geuit ten aanzien van met name de volgende punten:

• • positie van de ouders: dit wetsvoorstel wordt door een groot deel van de Turkse Nederlanders die hebben gereageerd als een ondermijning van de positie van de ouders beschouwd. De ouders geven aan dat zij intensief betrokken zijn bij de jeugdverblijven en dat zij geen noodzaak zien voor inmenging door de overheid. De jeugdverblijven kunnen rekenen op een breed draagvlak binnen de gemeenschappen. Het wetsvoorstel mist daardoor naar hun mening een gedegen grond;

• • de reikwijdte van de wet wekt geen vertrouwen: de wet wordt ervaren als gericht op controle op en discriminatie van de Turks-Nederlandse internaten en (Turks-Nederlandse) moslims met het uiteindelijke doel om deze te (kunnen) sluiten; de wet tast naar hun mening de vrijheid van godsdienst aan;

• • het kunnen binnentreden zonder voorafgaande toestemming wordt ervaren als inmenging van de overheid in een privéverblijf. Dat levert gevoelens van onveiligheid op bij de kinderen.

Uit de reacties kan worden afgeleid dat het onderhavige wetsvoorstel wordt gelezen als zouden de belangen van de kinderen onder druk staan. Echter de regering wil nu juist de belangen van het kind centraal stellen. De reacties van de Orde van de Nederlandse Advocaten en Defence for Children worden dan ook gezien als ondersteuning van het beleid; de toenemende aandacht vanuit de overheid voor de veiligheid en de ongestoorde ontwikkeling van kinderen wordt als een positieve ontwikkeling gezien. In de memorie van toelichting is zoveel als mogelijk rekening gehouden met de genoemde bezwaren die naar voren zijn gekomen. In aparte bijeenkomsten met onder meer ouders is en wordt nadere uitleg gegeven over het wetsvoorstel en hoe deze wet zich verhoudt tot de afspraken die betrekking hebben op het vrijwillig toezicht waarvan sinds januari 2014 sprake is.

In het eerste lid zijn begripsbepalingen opgenomen. Voor verdere uitleg met betrekking tot de uitleg van de term jeugdverblijven zij verwezen naar de toelichting hierover in paragraaf 1.4 van het algemene deel van deze memorie.

Het tweede lid bepaalt dat deze wet niet van toepassing is voor inrichtingen waar al ingevolge een andere wet dan deze toezicht op de veiligheid, de ongestoorde ontwikkeling en het pedagogisch klimaat van minderjarigen wordt gehouden. Dit betekent bijvoorbeeld dat deze wet niet van toepassing is als al toezicht wordt gehouden op basis van de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen of de Kwaliteitswet zorginstellingen. Wel is deze wet van toepassing als bijvoorbeeld slechts op basis van brandveiligheid wordt gecontroleerd.

Het belangrijkste doel van deze bepaling, waarin een kwaliteitskader verplicht tot voldoen aan een aantal eisen, is het bevorderen van maatschappelijke transparantie en dialoog met de toezichthouders en de betrokken gemeente. In het kader van het toezicht krijgt de gemeente, na vaststelling door de houder van het jeugdverblijf, de beschikking over het kwaliteitskader van het jeugdverblijf en kan zodoende middels de Wet en het Besluit op de jeugdverblijven haar verantwoordelijkheden waarmaken. De doelstellingen van het kwaliteitskader zijn het bevorderen van de veiligheid, ongestoorde ontwikkeling en het pedagogische klimaat van de minderjarigen op een jeugdverblijf.

Het kwaliteitskader bevat voorschriften betreffende ten minste een aantal omschreven onderwerpen. Onder kindermishandeling moet mede begrepen worden seksueel misbruik.

Uiteindelijk zal de toezichthouder dienen vast te stellen of een jeugdverblijf beschikt over een kwaliteitskader met het oog op het bevorderen van de veiligheid, de ongestoorde ontwikkeling en het pedagogisch klimaat en of dit kader ook wordt nageleefd. De toezichthouder en het college kunnen daarbij beoordelen of het kwaliteitskader blijft binnen de doelstellingen, genoemd in artikel 3, eerste lid, en de uitwerking in het Besluit op de jeugdverblijven, dat op grond van artikel 5 wordt vastgesteld, of dat het kwaliteitskader wellicht anderszins in strijd is met overige wettelijke bepalingen.

Op basis van het landelijk kwaliteitskader en de ervaringen van betrokken partijen van het vrijwillig toezicht, worden de kwaliteitsvoorschriften nader geregeld in het Besluit op de jeugdverblijven. De invulling van de kwaliteitseisen worden geregeld bij algemene maatregel van bestuur. Voor zover technische of administratieve voorschriften zijn vereist, kan bij algemene maatregel van bestuur delegatie naar een ministeriële regeling plaatsvinden.

Betrokken partijen bij het vrijwillig toezichtstraject zijn de branchevereniging ECN, de jeugdverblijven, de betrokken gemeenten, en de GGD-GHOR Nederland (de inspecteurspool). Bij het opstellen van het besluit zullen ook de ervaringen uit de reeds geplande inspectiebezoeken worden meegenomen. Binnen de grenzen die de wet en het besluit geven hebben de jeugdverblijven de ruimte om het kader vorm te geven.

Dit artikel regelt dat de burgemeester bevoegd is om, als uiterste middel, het jeugdverblijf te sluiten. Dit speelt als normen worden geschonden die strafrechtelijk worden gehandhaafd en die de ongestoorde ontwikkeling of de veiligheid van de betrokken minderjarigen in het jeugdverblijf betreffen. Te denken is aan het verbod op mishandeling (artikel 300 Wetboek van Strafrecht) of verwaarlozing (artikel 255 Wetboek van Strafrecht).

De algemene bevoegdheid tot sluiting, zoals verwoord in artikel 174a van de Gemeentewet, heeft een breder bereik dan het wetsvoorstel beoogt. In die bepaling staat de bevoegdheid om panden te sluiten op het moment dat de openbare orde of veiligheid in het geding is. Het wetsvoorstel heeft de bescherming van de interne veiligheid van het jeugdverblijf op het oog door bij ernstige strafbare feiten – of bij het vermoeden daarvan – het hele jeugdverblijf te sluiten. Gelet op de aard van deze bevoegdheid en het spoedeisende belang van een mogelijke sluiting wordt deze bevoegdheid in aansluiting op de taakverdeling in de Gemeentewet bij de burgemeester neergelegd.