Nr. 5 VERSLAG

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de Uitvoeringswet verordening bankentoezicht en hebben hierover de volgende vragen.

De leden van de PvdA-fractie hebben kennisgenomen van deze Uitvoeringswet. Deze Uitvoeringswet is een volgende stap richting de invoering van een Europees toezicht op de bankensector in de Eurozone. De leden van de PvdA-fractie zijn groot voorstander van Europees toezicht, en hopen dat dit zal bijdragen aan de Europese financiële stabiliteit. Zij hebben enkele vragen met betrekking tot het wetsvoorstel.

De leden van de fractie van de SP hebben kennisgenomen van de Uitvoeringswet verordening bankentoezicht.

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van het wetsvoorstel en hebben nog enkele vragen.

De leden van de PVV-fractie hebben kennisgenomen van de Uitvoeringswet verordening bankentoezicht.

Naar aanleiding van de genoemde wet brengen genoemde leden het navolgende naar voren.

De leden van de D66-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het voorstel voor de Uitvoeringswet verordening bankentoezicht. Zij stellen content vast dat er concrete stappen worden genomen met betrekking tot uniform Europees toezicht en Europese regelgeving op het gebeid van bankentoezicht. Deze leden hebben echter nog enkele vragen aan de regering met betrekking tot de uitvoering van deze verordening, voor welke zij haar aandacht vragen.

De ECB krijgt de verantwoordelijkheid voor de eenvormigheid en coherentie van het prudentiële toezicht. Wat houdt dit in? En is dit geen dode letter als er koppen op regelgeving mogelijk zijn c.q. van lidstaatopties gebruik kan worden gemaakt, vragen de leden van de VVD-fractie?

De ECB houdt prudentieel toezicht op de significante banken, DNB op de niet-significante banken. Hoe vindt afstemming plaats tussen ECB en DNB over het toezicht in dit kader op deze verschillende groepen banken, zodat er toch sprake is van een gelijk toezicht en een gelijk speelveld voor de grote en kleine banken?

Hoe en waar is in de nationale regelgeving de gedeelde verantwoordelijkheid van ECB en DNB voor de uitvoering van het macroprudentieel beleid geregeld? In hoeverre heeft AFM daarin nu ook een rol aangezien wordt gesproken van gedragstoezicht in het belang van «de stabiliteit van het financiële stelsel»?

Waar zit overlap in de bevoegdheden tussen ECB en DNB en waar is sprake van een onduidelijke afbakening? Waarom is dit in de Uitvoeringswet niet opgelost?

Is de regering bereid om in de wet op te nemen dat wanneer er sprake is van twijfel over wie bevoegd is (ECB of DNB), de ECB in dat geval bevoegd is? Zo nee, waarom niet?

De ECB kan, indien zij daartoe aanleiding ziet, het toezicht op een minder significante bank onder haar directe toezicht brengen. De leden van de VVD-fractie vragen wat de redenen of de criteria zijn op basis waarvan de ECB dit kan doen.

De leden van de SP-fractie lezen dat de verordening een eigenstandige invulling is van wat door de Europese wetgever wordt verstaan onder prudentieel toezicht. Kan Nederland hier nog een ruimere invulling aan geven? Kan de regering het toezicht van DNB nog vergroten als zij ziet dat de Nederlandse banken onwenselijke risico’s gaan nemen? Kan de ECB DNB op het matje roepen als zij meent dat DNB meer toezicht houdt dan zij wil?

De regering schrijft dat de Europese afbakening van het begrip prudentieel toezicht grotendeels overeenkomt met de nationale afbakening. Klopt het dat, zoals de regering schrijft in de memorie van toelichting, er slechts twee verschillen zijn tussen de Europese en de nationale afbakening? Zo nee, kunnen alle verschillen schematisch worden weergegeven? Kan de regering toelichten of de «verschillen» met de Wet financieel toezicht (Wft) aangepast moeten worden? Kan het zijn dat de verordening zal vragen dat het Nederlandse twin peaks-model veranderd moet worden, dan wel afgeschaft moet worden, vragen de leden van de fractie van de SP?

De leden van de CDA-fractie constateren dat de ECB DNB kan overrulen als het gaat om toezicht op minder significante banken. Deze leden vragen de regering wie het toezicht houdt op de ECB en toetst of dergelijke besluiten juist zijn. Verder vragen deze leden of het oordeel van de Nederlandse toezichthouder niet zwaarder moeten wegen dan de meer op afstand staande toezichthouder ECB. Kan de regering voorkomen dat de rol van de Nederlandse toezichthouder wordt gemarginaliseerd ten faveure van de ECB daar waar er meningsverschillen zijn tussen DNB en ECB?

De leden van de CDA-fractie vragen of er voor het afleggen van verantwoording door de ECB nog andere middelen voor de Kamer zijn dan het stellen van schriftelijke vragen of het uitnodigen van iemand van de supervisory board? Heeft de Kamer ook middelen die daadwerkelijk een machtsmiddel zijn, of kan de Kamer slechts vragen stellen? Deze leden vragen de regering ook of er negatieve gevolgen kunnen optreden nu de ECB zowel het Europees monetair beleid als het toezicht op de banken op zich neemt? In het recente verleden is al gebleken dat het verruimende monetaire beleid van de ECB ook een schaduwkant heeft door lagere rente op spaarrekeningen en dalende buffers voor pensioenfondsen terwijl de economische groei niet aantoonbaar groter wordt. Deze leden vragen de regering een standpunt in te nemen over deze toenemende machtspositie van de ECB zonder een sluitend systeem van toezicht en controle.

In de memorie van toelichting somt de regering enkele bevoegdheden en taken op die de ECB krijgt. De leden van de PVV-fractie vragen om een compleet (schematisch) overzicht van alle bevoegdheden en de bijbehorende taken die de ECB krijgt en DNB behoudt, zonder te verwijzen naar artikel 4 van de verordening.

In de verordening wordt onderscheid gemaakt tussen significante banken die direct onder het toezicht van de ECB komen te vallen en minder significante banken die indirect onder het toezicht van de ECB zullen vallen. De leden van de PVV-fractie vragen om een overzicht van de Nederlandse banken die onder het directe en die onder het indirecte toezicht van de ECB zullen vallen (gaarne per onderdeel uitgesplitst).

De nationale bevoegde autoriteit kan, wanneer zij dat passend vindt of dat vereist is, bepaalde additionele of afwijkende kapitaalsvereisten opleggen met inachtneming van de verordening en richtlijn kapitaalsvereisten, als het gaat om bijvoorbeeld de kapitaalconserveringsbuffer, de contracyclische kapitaalbuffer, de systeemrelevantiebuffer en de systeemrisicobuffer, lezen de leden van de fractie van de VVD. Indien de nationale autoriteit dit kan doen (voor significante en niet-significante banken), in hoeverre is er dan sprake van een single rulebook en in hoeverre is er sprake van een gelijk speelveld? In hoeverre moet DNB hierover overleg hebben met c.q. instemming hebben van de ECB? DNB moet het oordeel van de ECB betrekken in haar afweging. Wat houdt dat precies in? En wat gebeurt er als DNB een andere mening heeft dan de ECB? Wie bepaalt dan? Hoe vindt er afstemming plaats tussen de nationale bevoegde autoriteiten (en de ECB) over het «gelijk» toepassen van de criteria en voorwaarden voor het opleggen van deze extra buffers in Europees verband, vragen de leden van de fractie van de VVD?

De nationale parlementen ontvangen tegelijk met de Europese instellingen het verantwoordingsverslag van de ECB. Voor welke datum moet het verantwoordingsverslag in het volgende jaar beschikbaar zijn? Waar is dit vastgelegd, vragen genoemde leden?

DNB kan de afwijzing van een vergunningaanvraag zelfstandig blijven doen. De leden van de VVD-fractie vragen waarom hiervoor is gekozen. Voor andere gevallen maakt DNB een ontwerpbesluit en neemt de ECB een beslissing. Wat gebeurt er indien de ECB en DNB van mening verschillen? In hoeverre is DNB bij het ontwerpbesluit nog gebonden aan het nationale recht en bijvoorbeeld aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur uit de Algemene wet bestuursrecht?

Besluiten die van materieel belang zijn bij het toezicht op minder significante banken door de nationale bevoegde autoriteit, moeten worden voorgelegd aan de ECB. Wat houdt dit precies in? Wat zijn besluiten van materieel belang, vragen genoemde leden?

Genoemde leden lezen in de memorie van toelichting dat onder het SSM de nationale bevoegde autoriteit en de ECB gehouden zijn tot loyale samenwerking en tot informatie-uitwisseling. Gegeven het takenpakket dat de nationale bevoegde autoriteit toekomt na de uitvoering van de verordening bankentoezicht, kan de regering aangeven in hoeverre het hier om tweerichtingsverkeer van informatie-uitwisseling gaat, en de nationale bevoegde autoriteit ook informatie kan opvragen over andere banken binnen Europa indien zij deze van toepassing acht voor de uitoefening van haar taken?

De leden van de SP-fractie lezen in de memorie van toelichting dat het doen heenzenden van leden uit het bestuur van een bank valt onder een belangrijk besluit als bedoeld in de kaderverordening. Betekent dit de facto dat de ECB voortaan over het personeelsbeleid van banken op bestuursniveau gaat?

De SSM-kaderverordening kan op onderwerpen aanvullende of afwijkende eisen aan de procedures stellen, die de nationale bevoegde autoriteit dient te volgen. Kan de regering toelichten hoe Nederlandse procedures moeten wijken voor de betreffende eisen? Kan de regering uitsluiten dat deze eisen de huidige Nederlandse procedures zullen blokkeren, vragen de leden van de fractie van de SP?

Is een betrokken partij gehouden om eerst een nationale bezwaar en beroepsprocedure te volgen bij de afwijzing van een bankvergunning? Is het vervolgens mogelijk om een Europese bezwaarprocedure te volgen, vragen genoemde leden?

Waarom blijft DNB wel bevoegd om vergunningen te verlenen aan banken met een zetel buiten de EU, vragen de leden van de VVD-fractie? In hoeverre geldt dit ook voor significante banken met een zetel buiten de EU? Deze banken kunnen afhankelijk van de omvang toch ook van invloed zijn op de stabiliteit van de financiële sector en het financiële systeem?

De termijn voor het opstellen van een ontwerpbesluit wordt met dit wetsvoorstel verruimd van 13 naar 26 weken, een verdubbeling. Waarom wordt hiervoor gekozen? In hoeverre ligt dit in de verordening vast of is dit een keuze van de nationale wetgever?

Er wordt gesteld dat in de praktijk de termijn voor de behandeling van de vergunningaanvraag vaak wordt verlengd vanwege verzoeken om nadere informatie. Wat is de gemiddelde doorlooptijd van een vergunningaanvraag, vanaf de formele aanvraag tot en met besluit (afwijzing of toekenning) in de praktijk? Wat is de gemiddelde periode vanaf het eerste contact met een aanvrager tot en met een besluit (afwijzing of toekenning) in de praktijk? Indien er geen gemiddeld beeld gegeven kan worden, dan graag een paar voorbeelden van een kort traject en een lang traject.

Gelden deze nieuwe termijnen in de Wft alleen voor banken, of ook voor verzekeraars en andere financiële ondernemingen? In hoeverre is er bij de verdubbeling van de termijn rekening gehouden met de aanvrager, vragen deze leden? Hoeveel aanvragen heeft DNB de afgelopen jaren gehad? Hoeveel zijn er afgewezen? Hoeveel zijn er toegekend? Hoeveel oriënterende contacten heeft DNB de afgelopen jaren gehad voor nieuwe aanvragen? Hoeveel daarvan hebben uiteindelijk geleid tot een daadwerkelijke aanvraag? Wat zijn de redenen waarom de eerste oriënterende contacten niet hebben geleid tot een daadwerkelijke aanvraag?

Hoeveel langer wordt de procedure c.q. termijn voor het aanvragen van de verschillende vergunningen door het nieuwe Europese bankentoezicht (met een ontwerpbesluit DNB en definitief besluit ECB)? Hoeveel hoger worden de kosten voor een bankvergunning met Europees bankentoezicht, vragen de leden van de fractie van de VVD?

Er wordt gesteld dat er geen sprake is van administratieve of nalevingskosten van het wetsvoorstel. Verwezen wordt naar de memorie van toelichting van de Wet tot implementatie van de richtlijn en verordening kapitaalsvereisten. De ECB zal echter op een geheel andere wijze veel meer data-georiënteerd) toezicht houden dan DNB dat heeft gedaan, is de ervaring van de banken tot nu toe, en dit levert fors hogere kosten voor de banken op. Kan een indicatie gegeven worden van de extra kosten van de banken met toezicht door ECB vergeleken met de situatie van toezicht onder DNB, vragen de leden van de VVD-fractie?

Wat zijn de extra kosten en lasten van het feit dat de AFM bevoegdheden behoudt die expliciet exclusief bij de ECB zijn belegd?

In hoeverre is er, doordat er dubbel toezicht plaatsvindt (zowel door ECB als AFM), sprake van onnodig dure toezichtkosten? In hoeverre leidt het ECB-toezicht op termijn tot een verlaging van de toezichtkosten van DNB? Kan er een kwalitatieve en kwantitatieve weergave gegeven worden van de totale toezichtkosten?

De leden van de PVV-fractie merken op dat regering in de memorie van toelichting de financiële gevolgen van de invoering van het SSM niet nader toelicht. Deze leden vragen daarom om een compleet overzicht van de kosten die de invoering van het SSM in Nederland tot gevolg heeft. Hoe hoog zullen deze kosten zijn, aangevuld met het toezicht van DNB? Wat zijn precies de gevolgen voor de Nederlandse banken en consumenten? De leden van de PVV-fractie vragen om een volledig overzicht (per onderdeel uitgesplitst).

Tevens willen de leden van de PVV-fractie weten in welke andere lidstaten het SSM tevens wordt ingevoerd en wat de financiële gevolgen daarvan per lidstaat zijn. Hoe zijn de kosten per lidstaat, waaronder Nederland, precies berekend (graag per onderdeel uitgesplitst)?

Op zichzelf bevat de verordening geen uitdrukkelijke grondslag voor samenwerking tussen de ECB en de AFM. Op welke punten moeten de ECB en AFM samenwerken, vragen de leden van de VVD-fractie? Welke zaken voert de AFM nu in Nederland uit als toezichthouder, die straks bij de ECB komen te liggen? Waarom is er geen uitdrukkelijke grondslag? Er is in meerdere landen toch sprake van meer dan één toezichthouder? In hoeverre wordt de rol van de AFM door de verordening en wetswijziging beperkter en meer ondergeschikt aan die van DNB (omdat de AFM veel zaken via DNB zal moeten spelen)? Zo wordt gezegd dat «de verwachting is dat» of dat «het in de rede ligt dat». Is dat een correcte waarneming? Zo ja, wat vindt de regering hiervan? Zo nee, wat is dan de situatie?

Hoeveel langer wordt de procedure voor vergunningverlening door de AFM van financiële instellingen, aangezien de AFM voor bepaalde beleggingsondernemingen eerst de ECB moet raadplegen en/of door andere wijzigingen in de procedure?

Het is niet uitgesloten dat de ECB ook gedragsaspecten zal betrekken bij haar oordeelsvorming, omdat ze niet gebonden is aan het in de Wft aangebrachte onderscheid tussen prudentieel en gedragstoezicht, lezen de leden van de fractie van de VVD. In hoeverre kan er straks sprake zijn van dubbel werk en dus dubbele toezichtlasten? Waarom is niet gekeken of dit kan worden voorkomen?

Op welke terreinen, waarop de ECB exclusief bevoegd is op basis van de verordening, blijft de AFM ook bevoegdheden houden? Hoe wordt de taakafbakening op verschillende niveaus en terreinen geregeld? In hoeverre kan er straks sprake zijn van tegenstrijdige opvattingen en langere procedures omdat er feitelijk drie toezichthouders toezicht op de bank houden (ECB, DNB en AFM)? Is de regering bereid om een Memorandum Of Understanding af te sluiten tussen ECB/DNB en AFM? Zo nee, waarom niet?

In hoeverre is de rol van de AFM nog passend bij de bestuurderstoetsingen van banken onder het SSM? De AFM krijgt de mogelijkheid voor een bindend adviesrecht ten aanzien van bestuurderstoetsingen, hoe moet dit gezien worden ten aanzien van het feit dat de ECB in SSM exclusief bevoegd is te oordelen over de toetsingen van bestuurders? Waarom kan de AFM zowel een bindend advies aan DNB geven of de constateringen rechtstreeks aan de ECB doorgeven?

Er wordt de mogelijkheid geïntroduceerd om nadere ministeriële regelingen vast te stellen ten aanzien van de samenwerking van DNB en AFM in het kader van het SSM. Waarom is dit noodzakelijk, vragen de leden van de VVD-fractie?

DNB kan nog zelfstandig besluiten om een aanvraag voor een bankvergunning af te wijzen. Wat zijn de termijnen die gelden bij het afwijzen van een aanvraag voor een bankvergunning, vragen de leden van de VVD-fractie?

De «fatale» termijn voor een aanvraag wordt verruimd van zes naar twaalf maanden. Wat is de reden hiervan? Waarom is dit nodig? Is dit verplicht op basis van de verordening of is dit een eigen keuze van de nationale wetgever? In hoeverre is er bij de verdubbeling van de termijn rekening gehouden met de aanvrager die zo snel mogelijk duidelijkheid wil?

In artikel 15 van de CRD IV wordt bepaald dat een besluit om een vergunning te verlenen of te weigeren in elk geval wordt genomen binnen twaalf maanden na ontvangst van de aanvraag (fatale termijn). In dit wetsvoorstel is geregeld dat DNB binnen twaalf maanden een ontwerpbesluit opstelt voor de Wft. In hoeverre is dit strijdig met de fatale termijn zoals neergelegd in de CRD IV, vragen de leden van de fractie van de VVD? Hiermee lijkt de fatale termijn van twaalf maanden namelijk overschreden te worden.

DNB moet een vvgb in principe verlenen, tenzij zich een van de gevallen voordoet die zijn omschreven in de wet, lezen de leden van de fractie van de VVD. Wat geldt in dit verband voor de ECB? In welke gevallen moet de ECB een vvgb toestaan of weigeren of hoe is dit anders geregeld?

Buiten de vvgb voor gekwalificeerde deelnames in banken worden in de Uitvoeringswet de bevoegdheden van DNB ten aanzien van alle andere vvgb’s in stand gehouden. In hoeverre heeft de ECB met deze lijn ingestemd? In de verordening is toch gesteld dat de ECB exclusief bevoegd is om te oordelen over vvgb’s? In hoeverre kan het voorkomen dat banken in sommige gevallen toestemming moeten vragen aan zowel de ECB als DNB? In hoeverre vindt de regering dit wenselijk, vragen deze leden?

De Uitvoeringswet verordening bankentoezicht is een uitwerking van een EU-verordening die directe werking heeft. Welke keuzes en ruimte heeft de Nederlandse wetgever nog als het gaat om deze Uitvoeringswet, vragen de leden van de VVD-fractie? Kan een totaaloverzicht van de keuzes en opties worden gegeven?

Uit de memorie van toelichting blijkt niet dat er over deze Uitvoeringwet een consultatieronde is geweest. Is deze er geweest? Zo ja, wat is daar uit gekomen? Zo nee, waarom niet?

De leden van de CDA-fractie vragen naar de laatste stand van zaken betreffende het Europese depositogarantiestelsel. Kan de regering het standpunt van Nederland in dezen duidelijk maken en dan met name ingaan op hoe wordt geborgd dat Nederlandse banken en depositohouders niet onevenredig bijdragen aan het omvallen van minder solide Europese banken?

Tenslotte vragen de leden van de CDA-fractie naar de betrouwbaarheid van de informatie waarop de ECB haar besluiten zal baseren. Bij de discussie over de naheffing op de Nederlandse EU-afdracht is duidelijk geworden dat de beschikbare statistische informatie na enkele jaren flink kan worden aangepast of op z’n minst anders geïnterpreteerd wordt. Ook het ECB-toezicht zal door de enorme stroom aan data met name gebaseerd zijn op statistische aannames, naast het doen van steekproeven. Hoe kan de regering garanderen dat men ook bij de ECB beschikt over de juiste cijfers? Juist bij de discussie over de naheffing werd namelijk duidelijk dat uitgerekend de door DNB geleverde cijfers voor de financiële sector niet juist waren en dat de sector 77 miljard euro meer vermogen had dan gedacht. Deelt de regering de opvatting van de leden van de CDA-fractie dat ook op dit dossier nog stappen naar een betere statistische verantwoording moeten worden gezet voordat straks de ECB verregaande beslissingen voor Europese financiële instellingen neemt op basis van mogelijk verkeerde informatie? En kan de regering een oordeel geven over de kwaliteit van de toezichtstatistieken nu deze in de nationale rekeningen zulke heftige veranderingen hebben ondergaan?