Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING

Algemeen deel

1. Algemeen

Dit wetsvoorstel dient ter implementatie van richtlijn 2009/138/EG van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009 betreffende de toegang tot en uitoefening van het verzekerings- en het herverzekeringsbedrijf (Solvabiliteit II) (PbEU L 335), hierna: richtlijn solvabiliteit II. Deze richtlijn, ook bekend onder zijn Engelse benaming «Solvency II», omvat een herziening en herschikking van bestaande Europese richtlijnen1. Met deze richtlijn solvabiliteit II wordt gestreefd naar een betere werking van de interne verzekeringsmarkt en een betere bescherming van verzekeringnemers en begunstigden. De huidige solvabiliteitsvereisten in de Europese richtlijnen bieden veel ruimte voor nationale afwijking en dit bevordert de interne verzekeringsmarkt en consumentenbescherming niet. De richtlijn solvabiliteit II voorziet daarom onder andere op het terrein van de solvabiliteitsvereisten in maximumharmonisatie, zodat op dit vlak een gelijke concurrentie in Europa ontstaat en de bescherming van de verzekeringnemers en begunstigden zoveel mogelijk gelijk getrokken wordt. Ook stelt de richtlijn meer eisen aan transparantie en wordt het groepstoezicht geïntensiveerd. Vorenstaande houdt voor verzekeraars een verzwaring in ten opzichte van het huidige regime. De vernieuwing richt zich overigens volledig op het prudentiële toezicht. Het gedragstoezicht wordt door de richtlijn solvabiliteit II ongemoeid gelaten.

Op kleinere verzekeraars die niet binnen de reikwijdte van de richtlijn solvabiliteit II vallen, is een aangepast regime van toepassing dat is afgeleid van voornoemde richtlijn (Solvency II Basic). De allerkleinste verzekeraars zullen buiten het prudentieel toezicht worden geplaatst.

Bij de implementatie van de richtlijn solvabiliteit II wordt de nationale wet- en regelgeving aangepast. De voornaamste wijzigingen betreffen de Wet op het financieel toezicht (verder: Wft) met betrekking tot het toezicht op verzekeraars en het Burgerlijk Wetboek (verder: BW) ten aanzien van de wijze van verslaggeving. Dit wetsvoorstel wordt om deze reden door de minister van Financiën mede namens de minister van Veiligheid en Justitie ingediend.

2. Kader en proces van regelgeving

Complicerende factor voor de implementatie van de richtlijn is dat de richtlijn zal worden gewijzigd door de Omnibus-II richtlijn, waarover momenteel nog onderhandeld wordt. Naar verwachting zal deze richtlijn pas in het najaar van 2012 worden vastgesteld. Op dat moment zal ook duidelijk worden wat de gevolgen daarvan zullen zijn voor de inwerkingtredingsdatum van de richtlijn solvabiliteit II; zeer waarschijnlijk betreft het een gefaseerde inwerkingtreding. In de Omnibus-II richtlijn wordt ook bepaald welke technische standaarden EIOPA mag vaststellen en wanneer deze gereed moeten zijn. Dit is onderdeel van nog lopende onderhandelingen. Uitgangspunt is momenteel dat de belangrijkste bindende technische standaarden, zoals de inhoud van de rapportages van verzekeraars aan toezichthouders, halverwege 2013 gereed zijn.

3. Reikwijdte van de richtlijn en nationaal stelsel voor kleinere verzekeraars

a. Algemeen

Zoals hierboven reeds is opgemerkt, bestrijkt de richtlijn – evenals overigens de huidige richtlijnen – niet alle verzekeraars. Bepaalde verzekeraars vallen buiten de reikwijdte van de richtlijn vanwege de branche en/of hun omvang. Op levensverzekeraars en schadeverzekeraars die jaarlijks bruto-premie-inkomsten hebben van meer dan 5 miljoen euro, dan wel in totaal een bedrag aan technische voorzieningen van meer dan 25 miljoen euro op de balans hebben staan, is het richtlijnregime van toepassing. Ook op herverzekeraars en verzekeraars die aansprakelijkheids-, krediet- en borgtochtverzekeringsrisico’s dekken, is het richtlijnregime van toepassing.

Voor verzekeraars die buiten de reikwijdte van de richtlijn vallen, verder te noemen: verzekeraars met beperkte risico-omvang, mogen de lidstaten zelf bepalen hoe het toezicht wordt ingevuld. Voorgesteld wordt om daarbij onderscheid te maken tussen zeer kleine schadeverzekeraars, zeer kleine natura-uitvaartverzekeraars en kleine levensverzekeraars. De zeer kleine verzekeraars worden, zoals hierna onder b nader is toegelicht, vrijgesteld van prudentieel toezicht. Daarnaast wordt voor overige kleine verzekeraars een aangepaste, vereenvoudigde vorm van het toezicht zoals dat in de richtlijn solvabiliteit II is opgenomen voorgesteld. Dit regime wordt aangeduid als Solvency II Basic. De inrichting van het nationaal bepaalde toezichtstelsel en met name de goede aansluiting ervan met het stelsel zoals dat uit de richtlijn voortvloeit, wordt zodanig geraakt door de richtlijn dat de aanpassing ervan in dit implementatiewetsvoorstel wordt meegenomen. Hierna wordt op hoofdlijnen dit stelsel voor verzekeraars met beperkte risico-omvang geschetst, waarbij onderdeel b betrekking heeft op verzekeraars die vrijgesteld zijn van prudentieel toezicht en onderdeel c ziet op verzekeraars die gaan vallen onder het Solvency II Basic-toezichtsregime. Voor beide groepen wordt de regelgeving met name op een lager niveau van regelgeving verder uitgewerkt en geconcretiseerd. Deze lagere regelgeving zal in het voorjaar van 2012 in consultatie worden gebracht.

b. Vrijstelling

Overigens zullen kleine levensverzekeraars die buiten de reikwijdte van de richtlijn vallen, in beginsel onder Solvency II Basic vallen. Bij levensverzekeringen is, ongeacht de omvang van de verzekeraar, het consumentenbelang veelal te groot om van het toezicht door DNB vrijgesteld te worden.

c. Solvency II Basic

4. Inhoud richtlijn solvabiliteit II

De richtlijn solvabiliteit II kent drie pijlers:

• 1) Pijler 1: kwantitatieve financiële eisen;

• 2) Pijler 2: kwalitatieve eisen en het toezichtproces;

• 3) Pijler 3: toezichtrapportage en openbaarmaking van informatie.

Ad 1) Pijler 1: kwantitatieve financiële eisen

Pijler 1 heeft betrekking op (de waardering van) kwantitatieve vereisten. Dit betreft de waardering van alle balansposten waaronder de technische voorzieningen en de solvabiliteitsvereisten. In tegenstelling tot het huidige solvabiliteitsregime, waarin verschillende waarderingsgrondslagen toegestaan zijn (zowel marktwaarde als historische grondslagen), dienen de bezittingen en verplichtingen onder de richtlijn gewaardeerd te worden tegen marktwaarde, om tot vergelijkbare financiële cijfers te komen.

De solvabiliteitsvereisten zijn onder te verdelen in het risicogebaseerde solvabiliteitskapitaalvereiste, ook aangeduid als Solvency Capital Requirement (hierna afgekort als SCR) en het risicogebaseerde minimumkapitaalvereiste, ook aangeduid als Minimum Capital Requirement (hierna afgekort als MCR) van de verzekeraar. De SCR is een op risico toegesneden kapitaaleis waarbij het niveau zo is vastgesteld dat de verzekeraar, gezien zijn totale risicoprofiel, over een tijdshorizon van een jaar met een hoge mate van zekerheid aan zijn verplichtingen kan voldoen (met een zgn. Value at Risk van 99,5%). Het niveau van de SCR is afhankelijk van onder meer het verzekeringstechnisch risico, het marktrisico, het kredietrisico en het operationeel risico. Rapportage van de risicogebaseerde kapitaaleis dient minimaal eens per jaar plaats te vinden. Voor de berekening van deze kapitaaleis zal gebruikt worden gemaakt van de standaardformule tenzij de verzekeraar opteert voor de interne modellen methode en kan voldoen aan de vereisten hiervoor. In gevallen waar de standaardbenadering het zeer specifieke risicoprofiel van de verzekeraar niet adequaat weergeeft, mag de toezichthouder eisen dat de verzekeraar een eigen intern model ontwikkelt. Indien de SCR, berekend middels het standaardmodel en/of het interne model, de kapitaaleis niet in verhouding weet te brengen met het risicoprofiel van de verzekeraar, kan de toezichthouder een capital add-on (kapitaalopslag) opleggen. Het opleggen van een kapitaalopslag is overigens bedoeld als tijdelijke maatregel.

Het minimumkapitaalvereiste (MCR) wordt door middel van een percentueel criterium afgeleid van het risicogebaseerde solvabiliteitskapitaalvereiste (SCR) en is begrensd in een bandbreedte van 25–45% van de SCR. De MCR moet minimaal vier keer per jaar worden gerapporteerd aan de toezichthouder. Dit zal via een geharmoniseerde kwartaalrapportage opgevraagd worden. Naast het percentuele criterium geldt bovendien dat de MCR niet onder een bepaald absoluut minimum mag komen. Deze eis wordt aangemerkt als het absolute minimumkapitaalvereiste (ook aangeduid als Absolute Minimum Capital Requirement, hierna afgekort als AMCR).

Voor MCR en SCR is een interventieladder ingericht. Indien het eigen vermogen niet meer aan de SCR voldoet, zal binnen 2 maanden een plan moeten worden ingediend bij de toezichthouder waarin wordt aangegeven hoe binnen 6 maanden de SCR weer op het minimaal vereiste niveau wordt gebracht. In extreme marktomstandigheden kan overigens de periode worden opgerekt. Overtreding van de MCR impliceert dat de verzekeraar er nog slechter voorstaat. Hier zal binnen een maand een plan moeten worden ingediend bij de toezichthouder waarin wordt aangegeven hoe binnen 3 maanden de MCR weer op het vereiste niveau wordt gebracht.

Ad 2) Pijler 2: kwalitatieve eisen en toezichtproces

Deze pijler focust op de interne besturing en het risicomanagement van de verzekeraar. De nieuwe regelgeving expliciteert de verantwoordelijkheid met betrekking tot risicobeheersing van het bestuur van de verzekeraar. Het interne proces van de verzekeraar dient zodanig ingericht te worden dat de risico’s optimaal worden beheerst en periodiek worden getoetst. Eén van de vereisten is de zogeheten eigen risico- en solvabiliteitsbeoordeling (ook aangeduid als Own Risk and Solvency Assessment (ORSA)), als onderdeel van het risicobeheersysteem. Naast de interne (risico)beheersfunctie speelt de ORSA een belangrijke rol in de informatieverschaffing aan de toezichthouder. De ORSA levert namelijk belangrijke informatie voor de evaluatie door de toezichthouder, ook bekend onder de term Supervisory Review Process (SRP). Dit toezichtproces omvat de bespreking en beoordeling van de strategieën, processen en verslaggevingprocedures die zijn vastgesteld door de verzekeraars. Naar aanleiding van het SRP kan de toezichthouder besluiten een kapitaalopslag bovenop de berekende SCR te leggen.

Ad 3) Pijler 3: toezichtrapportage en publicatie informatie

De derde pijler beoogt het bewerkstelligen van marktdiscipline door het vergroten van de transparantie over de financiële positie en de corporate governance van verzekeraars zowel richting de toezichthouder als het publiek in brede zin. Nederland kent van oudsher een publieke rapportage; voor verschillende andere lidstaten is dit nieuw.

Thans zijn de boekhoudregels in titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek en de IFRS zowel bepalend voor het opstellen van de jaarrekening, de publieke verslagstaten als de vertrouwelijke toezichthouderrapportages (éénsporigheid van de verslaggeving). Een van de vernieuwingen van de richtlijn Solvabiliteit II is dat er verslaggevingregels zijn opgenomen in de richtlijn. Het doel is om de verslaggevingregels voor verzekeraars in de Unie volledig te harmoniseren. Het gaat hierbij niet alleen om voorschriften voor waarderingsgrondslagen, toelichtingen maar ook om modellen van rapportage. Hierbij is gekozen voor waardering op actuele waarde voor zowel activa als passiva. Deze nieuwe verslaggevingregels sluiten niet volledig aan op de verslaggevingregels zoals opgenomen in het BW of in de IFRS. Dit betekent dat de jaarstukken die worden opgesteld ten behoeve van het prudentiële toezicht zullen gaan afwijken van wat op grond van het Burgerlijk Wetboek of IFRS aan het publiek moet worden verstrekt.

Verzekeraars onder Solvency II

Voor verzekeraars die onder de reikwijdte van de richtlijn vallen, betekent de implementatie van richtlijn solvabiliteit II dat de eensporigheid van verslaggeving moet worden losgelaten. Met de invoering van de richtlijn solvabiliteit II gaan verzekeraars onder de reikwijdte van het prudentiële toezicht onder de Wft twee verslaggevingsets maken, één conform het Burgerlijk Wetboek en één conform de richtlijn solvabiliteit II. Verzekeraars die onder de reikwijdte van de richtlijn solvabiliteit II vallen dienen naast de vertrouwelijke toezichthouderrapportages ook jaarlijks een «rapport over de solvabiliteit en financiële positie» te publiceren conform de regels van deze richtlijn. Een gedetailleerde uitwerking van deze regelgeving wordt opgenomen in verordeningen die worden vastgesteld door de Europese Commissie. Het rapport over de solvabiliteit en financiële positie mag zowel in aanvulling op het jaarrekening worden gerapporteerd als afzonderlijk. In de jaarrekening en het rapport over de solvabiliteit en financiële positie zit enige overlap, waardoor het aantrekkelijk kan zijn om beide rapporten in één pakket te publiceren.

Verzekeraars kunnen er uiteraard ook voor kiezen om de waardering van aangehouden activa en passiva zoals de technische voorzieningen in de BW-jaarrekening niet te laten sluiten op de Solvency II waarderingsregels.

Er van uitgaande dat gelet op de hierbij optredende vermindering van administratieve lasten met de invoering van Solvabiliteit II meer verzekeraars zullen gaan opteren voor de keuze van waarderen van de technische voorzieningen op actuele waarde in hun jaarrekening. Een verzekeraar kan er voor opteren om eventuele handelswinsten bij verkoop van een verzekeringscontract te realiseren via de Winst- en Verliesrekening, dan wel via een stelselmatig systeem over de looptijd van het contract te realiseren. In dat eerste geval sluit de verzekeraar aan op Solvabiliteit II. In de thans in onderhandeling zijnde nieuwe IFRS voor verzekeringscontracten wordt gedacht aan het stelselmatig over de looptijd van het contract realiseren van handelswinsten. Wanneer een verzekeraar opteert voor het uitsmeren van handelswinsten over de looptijd van het verzekeringscontract is het van belang om toe te lichten welke methodiek daarvoor wordt gehanteerd. Handelsverliezen dienen direct gerealiseerd te worden via de Winst- en Verliesrekening.

Verzekeraars met beperkte risico-omvang

Verzekeraars met beperkte risico-omvang die niet vrijgesteld worden, zullen net als de Solvency II verzekeraars de waarderingsregels onder Solvency II moeten gaan toepassen voor de prudentiële rapportages. Ook blijven verzekeraars met beperkte risico-omvang, ongeacht of ze vrijgesteld worden van prudentieel toezicht verplicht om conform het Burgerlijk Wetboek een jaarverslag en jaarrekening op te stellen. De jaarrekening moet openbaar gemaakt worden via de Kamer van Koophandel. Daarnaast blijft de verplichting bestaan om de jaarrekening ook jaarlijks op verzoek aan de polishouders te verstrekken. Overwogen is om de eisen die in de richtlijn solvabiliteit II over openbaarmaking zijn opgenomen, van overeenkomstige toepassing te verklaren op de verzekeraars met beperkte risico-omvang die niet zijn vrijgesteld. Dit zou echter een disproportionele administratieve last opleveren. Om deze reden is ervoor gekozen om openbaarmaking van het rapport over de solvabiliteit en financiële positie via de procedure zoals deze geldt voor «richtlijnverzekeraars» voor de groep verzekeraars met beperkte risico-omvang niet verplicht te stellen. In plaats daarvan wordt in de jaarrekening die op grond van het Burgerlijk Wetboek wordt opgesteld een extra toelichting geëist (art 441, tiende lid). In het BPR onder de Wft zal worden opgenomen uit welke componenten deze extra toelichting zal bestaan. Overigens zal in de Vrijstellingsregeling Wft worden opgenomen dat de verplichtingen die voortvloeien uit artikel 441, tiende lid, van Boek 2 BW niet van toepassing zijn op vrijgestelde verzekeraars. Op deze wijze blijft voor alle polishouders de mogelijkheid behouden om zich een beeld te vormen van de financiële positie van zijn verzekeraar.

Overig

5. Toezicht

a. Algemeen

Voor Nederlandse verzekeraars berust het toezicht op de nieuwe kapitaaleisen die voortkomen uit de richtlijn bij de Nederlandsche Bank (DNB). De toezichthouder heeft op basis van de richtlijn de bevoegdheid om preventieve en corrigerende maatregelen te treffen. Omdat met de invoering de richtlijn solvabiliteit II het aantal eisen waaraan de verzekeraar moet voldoen is verbreed, is ook de reikwijdte van de preventieve en corrigerende maatregelen toegenomen.

De ladder van interventie is voor de toezichthouder uitgebreid. Zodra sprake is van onderschrijding van de SCR dient de verzekeraar de toezichthouder op de hoogte te brengen. Binnen twee maanden na constatering van de onderschrijding dient de verzekeraar een herstelplan aan de toezichthouder te presenteren. In beginsel geldt dat de SCR binnen zes maanden na constatering van de onderschrijding weer op peil dient te zijn gebracht. Gedurende de periode van onderschrijding zal de verzekeraar onder verscherpt toezicht staan. Hierbij geldt dat een verdere verslechtering van de solvabiliteit leidt tot nog strenger toezicht. Bij een aanhoudende verslechtering van de solvabiliteitspositie kan de toezichthouder alle nodige maatregelen treffen ter bescherming van de polishouder, alsmede voor de verplichtingen die voortvloeien uit de herverzekeringsovereenkomsten.

De richtlijn solvabiliteit II introduceert een groepstoezichthouder en geeft de groepstoezichthouder met de solotoezichthouder vergelijkbare bevoegdheden, met daarnaast specifieke groepstoezichthouderbevoegdheden. De groepstoezichthouder is verantwoordelijk voor de belangrijkste aspecten van het groepstoezicht (solvabiliteit van de groep, intragroeptransacties, risicotransacties, risicobeheer en interne controles) en de coördinatie daarvan. Om dit groepstoezicht optimaal te kunnen benutten, worden zogenaamde «colleges van toezichthouders» ingesteld, bestaande uit de groepstoezichthouder en de betrokken toezichthouders. Deze colleges moeten de coördinatie, uitwisseling van informatie en het overleg tussen de betrokken toezichthouders optimaliseren.

b. Proportionaliteitsbeginsel

De richtlijn hanteert het proportionaliteitsbeginsel. Dit beginsel heeft verschillende kanten: in de eerste plaats dienen de lidstaten er voor zorg te dragen dat bij de implementatie van de bepalingen uit de richtlijn het proportionaliteitsbeginsel in acht wordt genomen. Daarnaast moeten verzekeraars en toezichthouders de bepalingen van richtlijn solvabiliteit II, de uitvoeringsregels en de toezichthouderregels ook op een proportionele manier toepassen.

Op grond van artikel 29, derde lid, van de richtlijn solvabiliteit II dient ook de toepassing van toezichtsmaatregelen passend en noodzakelijk te zijn. Dit houdt in dat zal moeten worden afgewogen of er in de toepassing niet minder belastende en/of beter geschikte maatregelen of methoden ter beschikking staan en of effecten van de maatregelen in een goede verhouding staan tot de met de maatregelen beoogde doelstellingen. Ook hier gaat het met name om de positie van bepaalde, veelal kleinere verzekeraars. Voorbeelden van onderwerpen waarbij in de wijze waarop het toezicht wordt uitgeoefend rekening kan en moet worden gehouden met de aard, omvang en complexiteit van de ondernemingsrisico’s zijn de inrichting van het toezicht op de bedrijfsvoering, de toetsing van deskundigheid en de inhoud van eventueel op te leggen rapportageverplichtingen. Uiteraard is bij toezicht ingevolge het nationaal regime Solvency Basic, reeds op grond van de Algemene wet bestuursrecht en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur het proportionaliteitsbeginsel evenzeer van toepassing.

c. Groepstoezicht

In de richtlijn solvabiliteit II is titel III gewijd aan het groepstoezicht. Dit groepstoezicht komt in de plaats van het aanvullende toezicht op verzekeringsgroepen op grond van de richtlijn verzekeringsgroepen3. De richtlijn verzekeringsgroepen wordt door de richtlijn solvabiliteit II ingetrokken. Met het huidige groepstoezicht, zoals geregeld in de richtlijn verzekeringsgroepen, wordt vooral beoogd een juist beeld te krijgen van de financiële positie van de groep. Er wordt op toegezien dat de solvabiliteit van een groep niet te gunstig wordt voorgesteld.

6. Lidstaatopties richtlijn solvabiliteit II

Algemeen

Verreweg de meeste van de in de richtlijn solvabiliteit II opgenomen lidstaatopties zijn afkomstig uit al bestaande richtlijnen. Deze lidstaatopties zijn in het verleden al geïmplementeerd in onze nationale wet- en regelgeving. Er is, omwille van de tijd en omwille van de wijzigingen en het werk dat de richtlijn al met zich brengt voor de praktijk, voor gekozen om bij de implementatie van de richtlijn solvabiliteit II niet terug te komen op keuzes die in het verleden gemaakt zijn bij de implementatie van deze lidstaatopties. Om toch een beeld te geven van de bepalingen waar het om gaat, is in bijlage A bij de toelichting een tabel opgenomen met alle lidstaatopties uit de richtlijn solvabiliteit II.

Hierna wordt aandacht besteed aan de nieuwe lidstaatopties die in de richtlijn solvabiliteit II zijn opgenomen. Daarbij wordt ook aangegeven of wordt voorgesteld van deze lidstaatopties gebruik te maken.

Nieuwe lidstaatopties

7. Consultatiereacties

Solvabiliteit II

Solvency II Basic

De bovenstaande reacties op voorstellen voor het Solvency II Basic regime, zullen worden betrokken in de verdere uitwerking van dit regime. Dit vindt voornamelijk plaats op het niveau van een algemene maatregel van bestuur. Deze zal naar verwachting in het voorjaar van 2012 in consultatie worden gebracht.

8. Administratieve lasten en nalevingskosten

Deze paragraaf besteedt aandacht aan de kosten als gevolg van de implementatie van de richtlijn. Solvency II is een op principes gebaseerde richtlijn. De details worden uitgewerkt in implementing measures. Deze implementing measures zullen naar verwachting eind 2011 worden gefinaliseerd. De implementing measures zullen in de vorm van een Verordening worden gegoten. Bij de implementatie van de richtlijn is rekening gehouden met de details die al in de Verordening opgenomen worden. De implementatie van de richtlijn zal geen nationale koppen bevatten; de structuur van richtlijn met daaronder een Verordening maakt dit juridisch onmogelijk.

Bij de kosten die voortvloeien uit de richtlijn kan een onderscheid gemaakt worden tussen administratieve lasten en inhoudelijke nalevingskosten. Onder administratieve lasten worden de kosten verstaan die de verzekeraars moeten maken om aan de informatieverplichting voor de overheid en zelfstandige bestuursorganen, zoals DNB, als gevolg van de richtlijn te voldoen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de rapportageverplichtingen. De kosten om aan de inhoudelijke verplichtingen te voldoen vallen onder de inhoudelijke nalevingskosten. Een voorbeeld betreffende de inhoudelijke nalevingskosten is het berekenen van de solvabiliteitsvereisten.

Uiterst belangrijk om vooraf op te merken is dat enkel de verandering van administratieve lasten en nalevingskosten die de richtlijn met zich brengt, ten opzichte van de huidige richtlijnen, in kaart worden gebracht. De richtlijn behelst immers een herziening en aanvulling van de huidige wet- en regelgeving omtrent solvabiliteitseisen en daarom zal het effect van de richtlijn het beste kunnen worden uitgedrukt in de verandering van de lasten.

Bij de toedeling van de administratieve lasten en nalevingskosten dient overigens de categorie bedrijfseigen kosten te worden opgemerkt. Deze categorie betreft de kosten die voortvloeien uit de richtlijn, maar die ook deel uitmaken van de kosten van de normale bedrijfsvoering. Omdat aan deze kosten ook voldaan dient te worden als de richtlijn hiertoe niet verplichtte, worden deze kosten buiten beschouwing gelaten in de berekening van de lasten voor de verzekeraars.

Om de administratieve lasten en nalevingskosten als gevolg van de richtlijn in kaart te brengen is een vragenlijst opgesteld die zowel met Regiegroep Regeldruk als Actal besproken is. Om een uitgebreide respons op de vragenlijst te ontvangen zijn alle verzekeraars, die onder de richtlijn gaan vallen, benaderd om de lasten in kaart te brengen middels de hierboven genoemde vragenlijst. De schattingen van de extra lasten voortvloeiende uit de richtlijn zijn op grond van de uitkomsten van de vragenlijsten uitgerekend. Bij het extrapoleren naar de gehele populatie is zowel rekening gehouden met de grootte (naar bruto-premie inkomsten), type (levens-, schade- en herverzekeraar) als economische eenheid (holding, dochter, zelfstandige eenheid) van de verzekeraar. De achterliggende reden is dat al deze factoren van invloed kunnen zijn op het risicogehalte en dus de vereiste solvabiliteit van de verzekeraar.

De richtlijn betreft nieuwe en complexe wetgeving, waarbij de details in de implementing measures deels nog in onderhandeling zijn. Uit dien hoofde is het lastig om tot een juiste inschatting van de kosten te komen. Ondanks de complexiteit is gestreefd naar een getrouw en realistisch beeld van de administratieve lasten voor de sector.

Onderliggend aan de berekening zijn enkele aannames gemaakt. Dit betreffen de volgende:

• i. Een kleine holding heeft 25% van de kosten ten opzichte van een grote holding.

• ii. De procentuele verdeling naar type verzekeraars (levens-, schade- en herverzekeraars) en economische eenheid (holdings, dochters en zelfstandige eenheden) is via DNB verkregen. De procentuele verhouding van type verzekeraars (levens-, schade- en herverzekeraars) binnen de holdings, dochters en zelfstandige eenheden was niet beschikbaar en daarom wordt aangenomen dat deze verhouding gelijk is aan dat van het totaal.

• iii. Er wordt verondersteld dat de kosten voor de herverzekeraar dochters gelijk zijn aan de gemiddelde kosten voor schadeverzekeraar dochters.

• iv. Op basis van de vergunningaanvraagcijfers van DNB wordt aangenomen dat er gemiddeld 10 vergunningaanvragen per jaar zijn. Tevens wordt verondersteld dat de verdeling van de vergunningsaanvragen naar type verzekeraars en economische eenheid overeenkomt met verdeling in de SII-doelgroep.

• v. De kosten voor zelfstandige eenheden levensverzekeraars en herverzekeraars zijn gelijk aan die van schadeverzekeraars.

• vi. Ter voorbereiding op de richtlijn is een wijzigingsbesluit5 voor rapportageverplichtingen opgesteld met een administratieve lastenberekening voor de invoering van solvabiliteitsrapportages. In de veronderstelling dat het Solvency II traject enkele aanpassingen vereist, wordt aangenomen dat ¾ van deze kosten terugkomen onder de richtlijn. Om dubbeltelling te voorkomen zullen deze kosten in mindering worden gebracht op de administratieve lasten van de richtlijn.

De gemiddelde bedragen van de kosten zoals in de formule beschreven, zijn de uitkomst van de vermenigvuldiging van de tijd, die besteed wordt aan de administratieve handeling, met het standaard uurtarief. Daarbij is het uurtarief afgesteld op de functiegroep die de administratieve handeling uitvoert. Het standaard uurtarief is vastgelegd in Meten is Weten II, de handleiding voor het bepalen van administratieve lasten opgesteld door de Regiegroep Regeldruk. Desalniettemin heeft de sector aangegeven dat de gehanteerde standaard tarieven veel verschillen van de werkelijk gehanteerde tarieven bij verzekeraars.

Een totaaloverzicht van de verandering in de lasten als gevolg van de richtlijn is gegeven in tabel 2. Bij de berekening is een onderscheid gemaakt in economische eenheid en vervolgens in type verzekeraars. Een afzonderlijke afsplitsing naar administratieve kosten en nalevingskosten wordt in tabel 3 gemaakt. De afzonderlijke bedragen per kostencategorie worden in de verdere tekst toegelicht.

Vergunningaanvraag

De vergunning dient eenmalig aangevraagd te worden door verzekeraars. De afgelopen vijf jaar zijn er gemiddeld 10 vergunningen per jaar uitgegeven. Een vereiste voor de aanvraag van een vergunning voortvloeiende uit de richtlijn betreft het verstrekken van het programma van werkzaamheden. De eenmalige administratieve lasten met betrekking tot de vergunningsaanvraag zullen naar schatting met € 0,2 miljoen (10 vergunningen * gemiddelde kosten van € 23 289) toenemen vanwege aanvullende vergunningvereisten.

Informatieverplichting voor toezichtdoeleinden

De verzekeraar zal op voorhand de systemen en structuren zo moeten aanpassen en formuleren zodat toekomstig benodigde informatie voor toezichtdoeleinden hieruit voortvloeit. Tevens dient een schriftelijk vastgelegde interne beleidslijn geformuleerd te worden om correcte informatie voor de toezichthouders in de toekomst te garanderen. Hiermee gaan eenmalige nalevingskosten gepaard, welke geschat worden op € 75,5 miljoen voor de gehele sector.

Governancevereisten

Uit de richtlijn volgt een belangrijk vereiste gericht op governance, namelijk de zogenaamde Own Risk and Solvency Assessment (ORSA). Daarnaast is in de richtlijn meer expliciet omschreven welke taken uitgevoerd moeten worden, en zal het een en ander ook schriftelijk gedocumenteerd moeten worden. Voor het opzetten en formuleren van de periodieke eigen risico- en solvabiliteitsbeoordeling en het aanpassen van de organisatiestructuur zijn de kosten geschat op € 26,9 miljoen. Dit betreffen eenmalige nalevingskosten. De verandering in structurele nalevingskosten als gevolg van de ORSA en de aangepaste organisatiestructuur bedragen naar schatting jaarlijks € 5,3 miljoen.

De beoordeling van de verzekeraar betreffende het eigen risico en solvabiliteit vervult, zoals in de inleiding besproken, tevens een belangrijke informerende rol. De kosten met betrekking tot het op de hoogte stellen van de toezichthouder omtrent de interne beoordeling nemen met € 1,9 miljoen toe ten opzichte van de huidige eisen. Dit betreffen structurele administratieve lasten.

Rapport over solvabiliteit en financiële positie

Als gevolg van de richtlijn dient er een jaarlijks rapport te verschijnen over de solvabiliteit en financiële positie (Solvency and Financial Condition Report, SFCR) van de verzekeraar. Deze rapportage is zowel bedoeld voor de toezichthouder als voor het publiek. Om deze reden wordt 50% van de kosten als administratieve lasten in aanmerking genomen en 50% als nalevingskosten. De eenmalige nalevingskosten bedragen naar schatting € 6,5 miljoen euro. De structurele administratieve lasten en de structurele nalevingskosten worden beide met betrekking tot dit rapport geschat op € 4,1 miljoen euro. Onder andere de kosten aangaande de voorbereiding, schriftelijke gedragslijn, publicatie en het verstrekken van informatie behoren tot deze categorie.

Technische voorzieningen

De verzekeraar dient eenmalig de waarderingmethodiek van de technische voorzieningen aan te passen aan de richtlijn. Onder de richtlijn moet het bedrag van deze voorziening overeenkomen met het bedrag dat de verzekeraar zou moeten betalen indien hij zijn rechten en plichten met onmiddellijke ingang zou overdragen (artikel 76, tweede lid). Dit resulteert in eenmalige nalevingskosten die naar verwachting € 9,6 miljoen gaan bedragen.

Verzekeraars moeten (de aannames voor de berekening van) de beste schatting regelmatig toetsen aan de praktijk. Naar aanleiding daarvan ontstaat een stijging in de structurele nalevingskostenpost. Dit zal naar schatting € 2,4 miljoen bedragen.

Bepaling eigen vermogen en indeling in tiers

Onder de richtlijn dienen het eigen vermogen en bepaalde eigenvermogensbestanddelen ingedeeld te worden in tiers en de kosten die hieruit voortvloeien, kunnen aangemerkt worden als eenmalige nalevingskosten. Op basis van een schatting wordt verwacht dat een eenmalige investering van € 1,9 miljoen noodzakelijk is. De informatie betreffende het eigen vermogen en de indeling in tiers dient tevens te worden verstrekt aan de toezichthouder. De kosten die het verschaffen van deze informatie met zich brengt, worden geschat op € 0,8 miljoen en kunnen aangemerkt worden als eenmalige administratieve lasten.

Om tot een adequate weergave te komen van de kwalificerende vermogenscomponenten dient het eigen vermogen met regelmaat te worden vastgesteld en ingedeeld in tiers. Deze handeling resulteert in toenemende structurele nalevingskosten van jaarlijks € 2,2 miljoen.

Berekening SCR

Standaardmodel

Wanneer het standaardmodel gehanteerd wordt voor de berekening van de risicogebaseerde kapitaaleis (SCR) zullen de systemen en methodes aangepast moeten worden aan de nieuwe regels voor de berekening van de SCR. De eenmalige nalevingskosten hiervoor bedragen naar schatting € 7,7 miljoen. De jaarlijkse toename in kosten voor de berekening van deze kapitaaleis behoren tot de structurele nalevingskosten en worden verwacht met € 1,4 miljoen toe te nemen.

De rapportageverplichtingen van de SCR die voortvloeien uit de richtlijn behoren tot de structurele administratieve lasten en de verandering in deze lasten geraamd op een jaarlijks bedrag van € 1,0 miljoen.

Intern model

Met de invoering van de richtlijn krijgen verzekeraars de mogelijkheid om de risicogebaseerde kapitaaleis (SCR) te berekenen middels een intern model, mits daar door de toezichthouder toestemming voor gegeven is. De keuze van de verzekeraar om gebruik te maken van het interne model is vrijwillig en daarom worden de kosten van ontwikkeling voor dit model niet meegenomen in de berekening. Volgens cijfers van DNB zullen zes verzekeraars de interne modellen vanaf de implementatie van de richtlijn gaan toepassen.

Enkel de kosten voortvloeiend uit wettelijke verplichtingen, zoals de kosten voor het informeren van de toezichthouder omtrent het model, worden meegenomen in de berekening. In de praktijk zou het voor kunnen komen dat de toezichthouder een intern model verplicht stelt wanneer het risicoprofiel van een verzekeraar of activiteit van een verzekeraar niet goed te meten is via de standaardmethode. In dat geval hoort deze in de berekening meegenomen te worden. Aangezien dit vooraf moeilijk vast te stellen is, wordt deze optie buiten beschouwing gelaten.

De eenmalige administratieve lasten die voortvloeien uit de aanvraag ter goedkeuring van het interne model, de toelichting op het betreffende model en de formulering en de goedkeuring van de gedragslijn voor wijziging van het model bedragen naar schatting € 2,5 miljoen.

Naast deze eenmalige informatievoorziening omtrent het interne model zal er ook een structurele informatieverschaffing zijn aan de toezichthouder voortvloeiende uit de richtlijn. Dit betreft informatie aangaande ondermeer de gebruikstest, de jaarlijkse uitkomsten van de SCR berekening en eventuele modelaanpassingen. De structurele administratieve lasten, die betrekking hebben op de hierboven genoemde informatievoorziening, zijn geraamd op een bedrag van € 3,0 miljoen op jaarbasis.

Bij de nalevingskosten die voortvloeien uit het interne model dient een onderscheid gemaakt te worden tussen de eenmalige en structurele kosten. De eenmalige nalevingskosten, die naar schatting € 110,2 miljoen gaan bedragen, ontstaan als gevolg van het aanpassen van de bedrijfsvoering aan het interne model, het opzetten van een modelvalideringscyclus om de toepasbaarheid van het interne model periodiek te testen en als gevolg van de extra evaluatie van het interne model, resulterende uit de vergrote verantwoordelijkheid van het bestuurlijk orgaan. De structurele nalevingskosten vloeien voort uit het berekenen van het risicogebaseerde solvabiliteitskapitaalvereiste (SCR) en het regelmatig uitvoeren van een modelvalideringscyclus. Deze structurele nalevingskosten worden verwacht jaarlijks € 2,7 miljoen te bedragen.

Berekening MCR

Naast de SCR kent de richtlijn de MCR. Driemaandelijks dient te MCR te worden berekend en de toezichthouder dient van de resultaten van de MCR op de hoogte te worden gesteld. De extra kosten die hieruit voortvloeien, ten opzichte van huidige wet- en regelgeving, bedragen naar schatting € 1,5 miljoen en komen te vallen onder de structurele administratieve lasten betreffende de richtlijn.

Kosten met betrekking tot niet voldoen aan kapitaaleisen

De richtlijn voorziet in maatregelen in het geval dat een verzekeraar niet aan de kapitaaleisen voldoet. De toezichthouder is dan in staat een financieel kortetermijnplan op te vragen bij de verzekeraar. Deze informatievoorziening kan worden gekwalificeerd als informatieverplichting aan de overheid en vormt daarom een administratieve last. Met de toezichthouder is de aanname vastgesteld dat een toezichthouder jaarlijks 5 tot 10 keer tot dergelijke maatregelen zal moeten overgaan. Dit komt neer op een frequentie van 0,03 per verzekeraar per jaar.

Zodra het eigen vermogen ontoereikend is om de SCR te dekken wordt de verzekeraar geacht een realistisch herstelplan in te dienen bij de toezichthouder. Bij onderschrijding van de MCR dient de toezichthouder na in kennisstelling een financieel korte-termijnplan te ontvangen. De structurele administratieve lasten die resulteren uit deze informatieverschaffing aan de toezichthouder bedragen naar schatting jaarlijks € 0,6 miljoen voor de gehele sector.

Extra kosten voor deelnemende ondernemingen

De extra kosten voor deelnemende ondernemingen betreft de groepsberekeningen en groepsrapportages. Het berekenen van de groeps-SCR valt onder structurele nalevingskosten en bedraagt jaarlijks naar schatting € 0,6 miljoen. De kosten die voortvloeien uit het rapporteren van de groeps-SCR, de risicoconcentratie op groepsniveau, de intragroepstransacties en de solvabiliteit op groepsniveau behoren tot de structurele administratieve lasten. Verwacht wordt dat deze lasten jaarlijks € 3,0 miljoen bedragen. Naast de structurele administratieve lasten wordt er ook een eenmalige investering verwacht, de eenmalige administratieve lasten. Dit omvat de aanvraag voor gebruik van het intern model en de aanvraag voor berekening van de groeps-SCR. Naar alle waarschijnlijkheid bedragen deze eenmalige administratieve lasten € 1,2 miljoen.

Totale kosten

De totale eenmalige administratieve lasten als gevolg van de richtlijn bedragen naar schatting € 11,2 miljoen voor de gehele sector. De jaarlijks totale lastenverzwaring als gevolg van de aangescherpte informatieverplichting richting de overheid, de structurele administratieve lasten, voortvloeiend uit de richtlijn zal naar schatting € 14,6 miljoen bedragen. De totale eenmalige nalevingskosten bedragen naar schatting € 231,8 miljoen en de totale jaarlijkse structurele nalevingskosten nemen voor de sector naar schatting met € 18,7 miljoen toe.

Uit deze schatting valt af te leiden dat een aanzienlijk deel van de kosten, als gevolg van de implementatie van de richtlijn, nalevingskosten betreft. Dit zijn voornamelijk (93 %) eenmalige kosten en vloeien grotendeels voort uit rapportageverplichtingen, het beoordelen van het eigen risico en solvabiliteit en het aanpassen van interne systemen en structuren (inclusief het interne model), onder andere als gevolg van de rapportageverplichtingen en de eigen beoordeling van risico en solvabiliteit.

9. Overgangsrecht

In het wetsvoorstel is overgangsrecht opgenomen voor verzekeraars die op het moment van inwerkingtreding van dit wetsvoorstel het bedrijf uitoefenen als levensverzekeraar, natura-uitvaartverzekeraar of schadeverzekeraar.

De huidige vergunning wordt voor levensverzekeraars en schadeverzekeraars kosteloos en van rechtswege omgezet in een zgn. Solvency II-vergunning (artikel 2:27, eerste lid, onderdeel a) dan wel een vergunning voor verzekeraars met beperkte risico-omvang (artikel 2:27, eerste lid, onderdeel b). Indien gewenst kan de betreffende verzekeraar vervolgens gebruik maken van de opt-in of opt-out regeling die is opgenomen in artikel 2:27, vierde en vijfde lid, van de Wet op het financieel toezicht (nieuw). Ter zake van de aanvraag die daaraan verbonden is, wordt het reguliere tarief in rekening gebracht.

Verklaringen die krachtens artikel 1:10 van de Wet op het financieel toezicht zijn verleend, vervallen negentig dagen na inwerkingtreding van het zogenoemde Solvency II Basic-regime. Dit is alleen anders, indien de verklaringhouder voorafgaand aan de vervaldatum een vergunning heeft aangevraagd bij de Nederlandsche Bank. In deze laatstgenoemde situatie blijft op de aanvrager van de vergunning de Wet op het financieel toezicht zoals deze luidde voorafgaand aan de inwerkingtreding van artikel I, onderdeel B, van deze wet, van toepassing totdat de Nederlandsche Bank een besluit over de vergunningaanvraag heeft genomen. Een verklaring wordt niet van rechtswege omgezet, omdat het verklaringenregime op meer punten afwijkt van het Solvency II Basic-regime en deze verzekeraars niet betrokken zijn geweest in de Quantative Impact Studies (QIS) waardoor DNB minder inzicht heeft in de financiële positie van deze verzekeraars. Daarom zal aan verklaringhouders die een verklaring hebben op grond van artikel 3 van het Besluit reikwijdtebepalingen Wft en die een vergunning aanvragen, een bij algemene maatregel van bestuur te bepalen bedrag in rekening worden gebracht.

Voor de goede orde wordt opgemerkt dat natura-uitvaartverzekeraars hun huidige vergunning behouden. Deze vergunning geeft hen geen recht om op basis daarvan in de Europese Unie werkzaam te zijn en dat blijft zo. Wel zullen de eisen verbonden aan die vergunning enige wijzigingen ondergaan (wordt Solvency II Basic-regime). De verwachting is dat een groot deel van de natura-uitvaartverzekeraars onder het vrijstellingenregime zullen vallen, maar het staat hen uiteraard vrij om de huidige vergunning te behouden. Bij het overgangsrecht is van de premisse uitgegaan dat zij hun huidige vergunning wensen te behouden, maar een kennisgeving aan DNB volstaat om het natura-uitvaartverzekeringsbedrijf voort te zetten onder het vrijstellingsregime.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel I

A (1:1)

bijkantoor

Dit onderdeel dient onder andere ter implementatie van de artikelen 13, punt 11, en 145, eerste lid, van de richtlijn. Artikel 13, punt 11, van de richtlijn past de definitie van bijkantoor voor verzekeraars aan, waardoor voortaan een bijkantoor in de zin van de richtlijn zich niet meer in de lidstaat van de zetel kan bevinden. Voorgesteld wordt om in artikel 1:1 de definitie van bijkantoor (onderdeel b) in de Wft aan te passen, waardoor deze in lijn is met die van de richtlijn. De aanpassing heeft enkele gevolgen voor de gebruikte terminologie van bijkantoor, zetel en vestiging die voor verzekeraars wordt gebruikt in de Wft. Voorts betekent dit dat de omschrijving van bijkantoor voor verzekeraars op dit punt nu in lijn is met de andere omschrijvingen (onderdelen a, c en d). Er blijft een apart onderdeel voor verzekeraars nodig, omdat in artikel 145, eerste lid, tweede alinea, van de richtlijn (evenals in de voorgangers van deze richtlijn) is bepaald dat met een bijkantoor gelijk wordt gesteld elke duurzame aanwezigheid van de verzekeraar, ook als die de hoedanigheid heeft van een zelfstandig persoon die gemachtigd is duurzaam voor die verzekeraar op te treden zoals een agentschap zou doen. Er behoeft dan geen sprake te zijn van onderdeel van de verzekeraar zonder rechtspersoonlijkheid. Omdat sprake is van een gelijkstelling met een bijkantoor, zal in dergelijke gevallen ook moeten worden genotificeerd.

Voorts kende onderdeel c als bijzonderheid nog dat het moet gaan om «onderdelen .... van een beleggingsonderneming die beleggingsdiensten, beleggingsactiviteiten of nevendiensten verlenen». Het behoeft geen betoog dat een bijkantoor van een financiële onderneming datgene doet waarvoor de vergunning is verkregen of die daarmee nauw verbonden zijn. Indien een bijkantoor zich niet bezighoudt met dergelijke activiteiten, dan zal het in beginsel niet onderworpen zijn aan de notificatieprocedure. Voorgesteld is daarom om aan te sluiten bij de overige definities, waardoor onderdeel c ook wat dit betreft overbodig wordt.

Europese levensverzekeraar of schadeverzekeraar

In de definitie van Europese levensverzekeraar of schadeverzekeraars wordt voortaan verwezen naar de vergunning die bedoeld wordt in artikel 14 van de richtlijn solvabiliteit II. Door te verwijzen naar artikel 14 van de richtlijn, wordt niet alleen een verzekeraar met zetel in Nederland in de definitie begrepen, maar ook verzekeraars met zetel in een andere lidstaat die een vergunning hebben die vergelijkbaar is met de vergunning die kan worden verkregen op grond van artikel 2:27, eerste lid, onderdeel a, van de Wet op het financieel toezicht.

herverzekeraar met zetel in een niet-aangewezen staat

De wijziging van de definitie van herverzekeraar met zetel in een niet-aangewezen staat volgt uit artikel 172 van de richtlijn. Op grond van dat artikel kan de Europese Commissie staten aanwijzen waarvan de solvabiliteitsregelingen die worden toegepast op herverzekeringsactiviteiten van ondernemingen in die staten gelijkwaardig worden geacht aan die van de richtlijn. Aangezien de richtlijn niet beoogt de werkzaamheden van alle herverzekeraars in niet-lidstaten te harmoniseren, blijft tevens artikel 2:26d van toepassing, op grond waarvan bij ministeriële regeling staten kunnen worden aangewezen waar het toezicht op herverzekeraars wordt geacht voldoende waarborgen te bieden ten aanzien van de belangen die de wet beoogt te beschermen.

moederonderneming

Dit onderdeel dient ter implementatie van de artikelen 13, punt 15, en 212, tweede lid, eerste alinea, van de richtlijn. De definitie van moederonderneming in de artikelen 13, punt 15, en 212, tweede lid, eerste alinea, van de richtlijn is in lijn met artikel 1, punt d, van de in te trekken richtlijn verzekeraars in een verzekeringsgroep. Artikel 13, punt 15, van de richtlijn wijkt echter af van artikel 1, punt h, van de ingetrokken derde richtlijn schadeverzekering omdat in laatstgenoemd artikel ook wordt verwezen naar artikel 2 van richtlijn 83/349/EEG (richtlijn geconsolideerde jaarrekening). Hetzelfde geldt voor artikel 1, eerste lid, onderdeel k, van de ingetrokken richtlijn levensverzekering.

Voorgesteld wordt in de Wft de huidige tekst van de definitie materieel te handhaven. In de herziene bankenrichtlijn wordt namelijk in artikel 4, punt 12, wel verwezen naar artikel 2 van richtlijn 83/349/EEG. Artikel 2 geeft aan hoe artikel 1 moet worden toegepast en ook zonder vermelding van artikel 2 ligt het voor de hand dit artikel toe te passen. Ter wille van de duidelijkheid is er daarom voor gekozen ook artikel 2 te noemen. Dit betekent dat de definitie van moederonderneming in artikel 1:1 van de Wft materieel niet wordt gewijzigd. Wel wordt de definitie verdeeld over de onderdelen a en b.

Nederlands herverzekeraar, levensverzekeraar of schadeverzekeraar

De definitie van Nederlandse herverzekeraar, levensvezekeraar of schadeverzekeraar wordt beperkt tot verzekeraars die binnen de reikwijdte van richtlijn solvabiliteit II vallen.

deelnemende onderneming

dochteronderneming

financiële holding

Dit artikel is ongewijzigd overgenomen uit artikel 3:268, eerste lid, onderdeel d.

gemengde holding

Dit artikel is ongewijzigd overgenomen uit artikel 3:268, eerste lid, onderdeel e.

gemengde financiële holding

Dit artikel is ongewijzigd overgenomen uit artikel 3:268, eerste lid, onderdeel f.

gemengde verzekeringsholding

Dit artikel is ongewijzigd overgenomen uit artikel 3:268, eerste lid, onderdeel g.

groepstoezichthouder

Ingevolge deze definitie houdt een groepstoezichthouder altijd toezicht op een verzekeringsrichtlijngroep, omdat hij wordt aangewezen conform de criteria genoemd in artikel 247 van de richtlijn.

intragroepsovereenkomsten en -posities

onderneming die nevenactiviteiten verricht

Dit artikel is overgenomen uit artikel 3:268, eerste lid, onderdeel h. Ter voorkoming van misverstanden is het woord «nevendiensten» gewijzigd in «nevenactiviteiten», omdat het woord «nevendienst» in artikel 1:1 is gedefinieerd.

richtlijndeelneming

Dit onderdeel implementeert de artikelen 13, punt 20, en 212, tweede lid, derde alinea, van de richtlijn, artikel 4, punt 10, van de herziene richtlijn banken en artikel 2, punt 11, van de richtlijn financiële conglomeraten.

richtlijngroep

Doel

Er is vrijwel geen verschil tussen de definitie van groep van de richtlijn en de ficorichtlijn. Uitgangspunt is moeder, dochter en deelnemingen van die moeder en dochter.

Artikel 212, eerste lid, onderdeel c onder ii) van de richtlijn gaat ervan uit dat een groep tot stand kan worden gebracht «middels contract of op een andere wijze, van nauwe en duurzame financiële banden tussen die ondernemingen, met inbegrip van onderlinge waarborgmaatschappijen of onderlinge verzekeringsmaatschappijen, waarbij een van deze ondernemingen via centrale coördinatie feitelijk een overheersende invloed uitoefent op de besluiten, ook financiële besluiten, van de andere ondernemingen die deel uitmaken van de groep». Dit is vergelijkbaar met hetgeen richtlijn nr. 83/349/EEG onder «centrale leiding» verstaat. Die centrale leiding kan tot stand worden gebracht via een overeenkomst, een bepaling in de statuten of door dezelfde personen in het bestuur etc. In de praktijk liggen «centrale coördinatie» en «centrale leiding» dicht bij elkaar liggen, want centrale leiding betekent onvermijdelijk dat er overheersende invloed is op de andere onderneming.

De huidige definitie van groep uit de ficorichtlijn in artikel 3:289, onderdeel e, Wft is overigens niet geheel juist geïmplementeerd, omdat die definitie onvoldoende rekening houdt met onderlingen. In de huidige definitie lijkt er altijd sprake te moeten zijn van een moederonderneming of dochteronderneming. De ficorichtlijn eist dat niet. Dit kan worden opgelost door de zinsnede «met een van de eerdergenoemde ondernemingen» te laten vervallen.

richtlijngroepslid

Dit onderdeel is overgenomen uit artikel 3:289, onderdeel f, waarbij de term groep is aangepast aan het aangepaste begrip richtlijngroep.

verbonden onderneming

Deze omschrijving is vrijwel ongewijzigd overgenomen uit artikel 3:268, eerste lid, onderdeel i, waarbij alleen het begrip deelneming is aangepast.

verzekeraar met beperkte risico-omvang

verzekeringsholding

Deze omschrijving is overgenomen uit artikel 3:268, eerste lid, onderdeel j, met dien verstande dat het begrip deelnemingen is aangepast en de redactie is verduidelijkt. Materieel is de omschrijving niet aangepast.

verzekeringsrichtlijngroep

B (1:5a)

Deze wijziging behelst de aanpassing van de verwijzing naar artikel 3:268 omdat laatstgenoemd artikel vervalt.

C (1:10)

D (1:24)

Richtlijnen bevatten daarom steeds vaker gedetailleerde voorschriften betreffende de wijze waarop deze toezichthouders uitvoering dienen te geven aan hun toezichtstaken. Met het oog daarop is in het wetsvoorstel Implementatie Omnibus I-richtlijn (Kamerstukken II 2011–2012, 32 021, nr. 2, artikel I, onderdeel B) reeds voorzien in een grondslag in artikel 1:69, op grond waarvan uitvoering kan worden gegeven aan richtlijnvoorschriften betreffende de samenwerking en uitwisseling van informatie met Europese instanties. Toezicht wordt bij de uitvoering van Europese regelgeving immers in toenemende mate georganiseerd in netwerken van Europese instanties en nationale toezichthouders, waarbij wordt voorzien in onderlinge coördinatie en inhoudelijke afstemming van het toezicht. Deze voorschriften zien met name op de onderlinge samenwerking en uitwisseling van informatie, alsook op de relatie met toezichthouders van staten die geen lidstaat zijn. De voorgestelde grondslagen in 1:51e en 1:65 voorzien in de mogelijkheid om bij ministeriële regeling uitvoering te geven aan deze richtlijnvoorschriften. Daarnaast zijn er soms voorschriften die niet zien op de onderlinge relatie met instanties of toezichthouders, maar op de wijze waarop de toezichthouder als zodanig optreedt. Een voorbeeld hiervan is de verplichting in de artikelen 144 en 279 van de richtlijn om in bepaalde omstandigheden de vergunning in te trekken.

E (1:42)

Deze wijziging betreft het herstel van onjuist woordgebruik.

F (1:51e)

Zie ook de toelichting bij de voorgestelde wijziging van artikel 1:24. Het voorgestelde artikel 1:51e van de Wft strekt ertoe om aan voorschriften uit richtlijnen met betrekking tot de samenwerking van de AFM en DNB met de toezichthoudende instanties van andere lidstaten uitvoering te kunnen geven. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan de artikelen 248 tot en met 250 van de richtlijn.

G (1:53)

H (1:54)

Deze aanpassing vloeit voort uit de definitie van groepslid in richtlijngroepslid in artikel 1:1.

I (1:55a)

Dit artikel implementeert artikel 255, eerste lid, van de richtlijn. Het is qua opzet gelijk aan het huidige artikel 3:287, tweede lid. Dit artikel ziet erop dat DNB informatie kan verkrijgen van leden van de verzekeringsrichtlijngroep, ook indien een groepslid niet binnen de landsgrenzen is gevestigd.

J (1:56)

K (1:57)

Verwezen wordt naar de toelichting op onderdeel G.

L (1:58e)

M (1:60)

Artikel 1:60 is van toepassing ter zake van vergunningverlening aan verzekeraars die binnen de reikwijdte van richtlijn solvabiliteit II vallen. Dit laat onverlet dat de toezichthouder ook toezichthouders in andere lidstaten kan raadplegen wanneer sprake is van vergunningverlening aan een levensverzekeraar met beperkte risico-omvang.

N (1:61)

Om de mogelijkheid uit te sluiten dat een verzekeraar waarvan de vergunning in Nederland is ingetrokken, zijn activiteiten zal gaan uitoefenen of blijft uitoefenen in andere lidstaten, zal DNB in een dergelijk geval de toezichthoudende instanties van de andere lidstaten op de hoogte brengen van het intrekken van de vergunning. Door het invoegen van een tweede lid wordt het huidige artikel in lijn gebracht met artikel 144, tweede lid, eerste alinea, van de richtlijn. Allereerst wordt het artikel uitgebreid naar herverzekeraars. Bovendien is de meldingsplicht in de richtlijn niet beperkt tot lidstaten waar een onderneming reeds actief is.

O (1:63)

Het voorgestelde vierde lid verduidelijkt de samenwerkingsgedachte tussen de toezichthoudende instanties van de verschillende lidstaten (in lijn met de artikelen 167 en 170 van de richtlijn): DNB meldt aan de andere toezichthoudende instanties dat zij een ontheffing heeft verleend of ingetrokken.

P (opschrift paragraaf 1.3.2.5)

De artikelen 1:64a en 1:64b hebben voortaan tevens betrekking op levensverzekeraars en schadeverzekeraars met zetel in een staat die geen lidstaat is. Daarom wordt ook het opschrift van de paragraaf waarin deze artikelen voorkomen, aangepast.

Q en R (1:64a, 1:64b)

De wijzigingen in deze artikelen vloeien voort uit artikel 176 van de richtlijn. Enerzijds wordt de bestaande verplichting tot informatieverstrekking door de toezichthouder aan toezichthoudende instanties van andere lidstaten ten aanzien van dochterondernemingen van herverzekeraars uitgebreid met dochterondernemingen van levens- en schadeverzekeraars. Anderzijds wordt aan de kennisgevingen aan de Europese Commissie en de toezichthoudende instanties van andere lidstaten het vereiste gesteld dat daarin de structuur van de groep wordt vermeld.

S (1:65)

T (1:97)

Zie de toelichting op artikel 3:67.

U (1:104)

Met de wijziging van artikel 1:104, tweede lid, van de Wft wordt artikel 144, eerste lid, van de richtlijn geïmplementeerd. Hierin wordt beschreven dat indien een verzekeraar gehouden is een financieel kortetermijnplan in te dienen en dit plan duidelijk ontoereikend wordt geacht door de toezichthouder, de vergunning wordt ingetrokken. Dit is ook het geval indien een verzekeraar er niet in slaagt om het plan binnen drie maanden na de constatering dat niet meer wordt voldaan aan het minimumkapitaalvereiste uit te voeren. Dit betekent dat binnen drie maanden weer aan het minimumkapitaalvereiste moet worden voldaan.

V (1:107)

X (2:27)

Y (2:31)

De wijziging van artikel 2:31 leidt ertoe dat in dit artikel de voorwaarden voor vergunningverlening staan, zowel voor een vergunning als bedoeld in artikel 2:27, eerste lid, onderdeel a, als voor een vergunning als bedoeld in artikel 2:27, eerste lid, onderdeel b.

Z (2:33a)

Dit wetsvoorstel legt de basis voor een toezichtkader voor verzekeraars in drie niveaus (Solvency II, Solvency II Basic voor verzekeraars met een beperkte risico-omvang en een vrijstellingsregime van de vergunningplicht en bepaalde prudentiële vereisten voor bepaalde, vooral zeer kleine verzekeraars). Op grond van het voorgestelde artikel 2:33a kan bij ministeriële regeling geheel of gedeeltelijk vrijstelling worden verleend van het verbod op het zonder vergunning uitoefenen van het bedrijf van levens- of schadeverzekeraar. Voorts zal in de vrijstellingsregeling een vrijstelling worden verleend aan schadeverzekeraars met zetel in Nederland die zich beperken tot het sluiten en afwikkelen van exportkredietverzekeringen voor rekening of met garantie van de Staat de Nederlanden. Dit is nu nog geregeld in artikel 1:10, onderdeel b.

AA (2:35)

De richtlijn solvabiliteit II richt een paspoortregime in voor de verzekeraars die onder het toepassingsgebied van de richtlijn vallen. Een verzekeraar met beperkte risico-omvang valt buiten dat toepassingsgebied en kan dus geen gebruik maken van een Europees paspoort voor het verrichten van grensoverschrijdende activiteiten. Voorgesteld wordt daarom om in de artikelen 2:35, 2:38, eerste lid, en 2:39, eerste lid, op te nemen dat de betreffende bepalingen omtrent grensoverschrijdende activiteiten van toepassing zijn op verzekeraars met een vergunning als bedoeld in artikel 14 van de richtlijn solvabiliteit II.

AB (2:36)

AC (2:38 en 2:39)

Zie de toelichting op de wijziging van artikel 2:35 van de Wft.

AD (2:40)

Artikel 2:40, eerste lid, verbiedt aan ondernemingen met een zetel in een derdeland om zonder vergunning van de Nederlandsche Bank vanuit een bijkantoor in Nederland het bedrijf van levensverzekeraar of schadeverzekeraar uit te oefenen. Gewijzigd is dat daarbij, analoog aan de wijziging van artikel 2:27, eerste lid, onderscheid wordt gemaakt tussen een vergunning om activiteiten te kunnen ontplooien als verzekeraar met beperkte risico-omvang en een vergunning in de zin van richtlijn solvabiliteit II.

AE (2:49a)

Zie de toelichting op de wijziging van artikel 2:33a van de Wft.

AF (2:54b)

Entiteit voor risico-acceptatie

AG, AI en AJ (2:115, 2:117 en 2:118)

De wijzigingen in de artikelen 2:115, 2:117 en 2:118, zorgen ervoor dat deze afdeling uitsluitend ziet op verzekeraars die over een vergunning met europees paspoort beschikken als bedoeld in de artikelen 14 en 162 van de richtlijn solvabiliteit II.

AH (2:116)

De wijziging van artikel 2:116, vierde lid, van de Wft dient ter implementatie van artikel 146, eerste lid, van de richtlijn. Dit is de enige wijziging die voortvloeit uit dit artikel. Voor het overige is artikel 146, eerste lid, van de richtlijn reeds geïmplementeerd in de overige leden van artikel 2:116 van de Wft. Met de wijziging wordt de terminologie van het vierde lid aangepast aan de terminologie van de richtlijn.

AK (2:119)

De wijziging van artikel 2:119, vierde lid, dient ter implementatie van artikel 148, eerste lid, van de richtlijn. Daar waar nu wordt gesproken van «solvabiliteitsmarge» is nu in de richtlijn opgenomen dat de mededeling waar het in dit artikel om draait zowel informatie dient te bevatten over het naleven van het solvabiliteitskapitaalvereiste als het minimumkapitaalvereiste.

AM (3:3)

Met dit onderdeel wordt de bestaande grondslag om bepaalde typen financiële ondernemingen bij ministeriële regeling te kunnen vrijstellen van prudentieel toezichtbepalingen uitgebreid tot verzekeraars. De regering is voornemens om zeer kleine verzekeraars vrij te stellen van het Deel prudentieel toezicht financiële ondernemingen, met uitzondering van enkele bepalingen daarin. Zo zal ook voor een vrijgestelde verzekeraar gelden dat deze de jaarrekening bij DNB moet inleveren en geen nevenbedrijf mag uitoefenen.

Voor een nadere toelichting op het vrijstellingsregime dat de regering voornemens is in te stellen voor (met name) zeer kleine verzekeraars zij verwezen naar het algemeen deel van de toelichting, onder «Solvency II Basic».

AN en AO (3:8 en 3:9)

AP (3:12)

Tot op heden gelden de artikelen 3:8 en 3:9 alleen voor verzekeraars met zetel in Nederland en voor in Nederland gelegen bijkantoren van herverzekeraars met zetel in een niet-aangewezen staat (zie artikel 3:13 van de wet). Volgens de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel ter implementatie van de herverzekeringsrichtlijn zijn de artikelen 3:8 en 3:9 niet van toepassing op levens- en schadeverzekeraars van buiten de EU met bijkantoor in Nederland omdat in deze gevallen een vertegenwoordiger aangesteld moet worden die op geschiktheid en betrouwbaarheid wordt getoetst (zie artikel 3:47 van de wet). Volgens artikel 162, lid 2, onder i, van de richtlijn moeten bijkantoren van schade- en levensverzekeraars van buiten EU aan de governancevereisten (artikelen 41 tot en met 50) voldoen. Hier vallen dus ook de eisen van geschiktheid en betrouwbaarheid onder. Dit maakt de wijziging van artikel 3:12 noodzakelijk.

AR (3:24)

Deze wijziging vloeit voort uit de aanpassing van de definitie van bijkantoor in artikel 1:1.

AS (3:53)

Er zal niet meer worden gesproken over garantiefonds en minimumbedrag van het garantiefonds, maar over minimumkapitaalvereiste. Artikel 128 van de richtlijn bepaalt dat verzekeraars in aanmerking komend eigen vermogen aanhouden ter dekking van het minimumkapitaalvereiste. Ter implementatie van dit artikel op wetsniveau wordt volstaan met vervanging van de oude termen «garantiefonds» en «minimumbedrag van het garantiefonds» door een nieuwe term «minimumkapitaalvereiste». Dit kan ten onrechte het idee doen postvatten dat er slechts sprake is van een zuiver terminologische aanpassing en niet van een inhoudelijke aanpassing. De systematiek achter de kapitaalvereisten is ook aangepast. Hiervoor zij verwezen naar de uiteenzetting hierover in het algemeen deel van deze memorie van toelichting.

In lid 3 wordt aangegeven dat bij algemene maatregel van bestuur regels voor het minimum eigen vermogen (bij verzekeraars te noemen: minimumkapitaalvereiste) zullen worden opgesteld. Deze regels zullen overigens zowel het minimumkapitaalvereiste als de aan haar inherente absolute ondergrens betreffen.

Artikel 3:53, zesde lid (nieuw), van de Wft dient ter implementatie van artikel 139, eerste lid, van de richtlijn. In artikel 3:53 betreft de verplichting voor een aantal financiële ondernemingen om te beschikken over een minimumbedrag aan eigen vermogen. In het geval van verzekeraars betreft dit het bovengenoemde minimumkapitaalvereiste. In het voorgestelde zesde lid is de eerste stap aangegeven die een verzekeraar moet nemen als wordt geconstateerd dat niet meer aan dit vereiste wordt voldaan dan wel de verwachting bestaat dat daar in de drie daarop volgende maanden niet aan wordt voldaan.

Ten aanzien van de entiteit voor risico-acceptatie bepaalt artikel 211 van de richtlijn dat de Europese Commissie uitvoeringsmaatregelen kan vaststellen, onder andere ter zake van de solvabiliteitsvereisten («solvency requirements») die aan de entiteit worden opgelegd (artikel 211, tweede lid, onderdeel g). In Europees verband wordt de term solvabiliteitsvereisten breder uitgelegd dan in de Wet op het financieel toezicht gebruikelijk is. Uit voorbereidende teksten van de Commissie blijkt dat zij van plan is onder deze noemer regels te stellen over de technische voorzieningen en het beleggingsbeleid van de entiteit. Om die reden wordt voorgesteld om de entiteit voor risico-acceptatie te schrappen uit de artikelen 3:53, 3:55a, 3:57, 3:61 en 3:62.

AT (3:54)

Zie de toelichting op artikel 3:53.

AU (3:55, tweede lid)

De wijzigingen hangen samen met de gewijzigde terminologie in de richtlijn ter zake van de solvabiliteitsvereisten. Zie de toelichting op artikel 3:53.

AV (3:55a, tweede lid)

Zie de toelichting op artikel 3:53.

AX (3:57)

Er zal niet meer worden gesproken over (minimumbedrag aan) solvabiliteitsmarge, maar over solvabiliteitskapitaalvereiste. Artikel 100 van de richtlijn bepaalt dat verzekeraars in aanmerking komend eigen vermogen aanhouden ter dekking van het solvabiliteitskapitaalvereiste, waarbij het solvabiliteitskapitaalvereiste overeenkomstig een standaardformule of een intern model wordt berekend. Ter implementatie van dit artikel op wetsniveau wordt volstaan met vervanging van de huidige term «(minimumbedrag aan) solvabiliteitsmarge» door de nieuwe term «solvabiliteitskapitaalvereiste». Dit kan ten onrechte het idee doen postvatten dat er slechts sprake is van een zuiver terminologische aanpassing en niet van een inhoudelijke aanpassing. De systematiek achter de kapitaalvereisten is ook aangepast. Hiervoor zij verwezen naar de uiteenzetting hierover in het algemeen deel van deze memorie van toelichting. De nadere invulling van het solvabiliteitskapitaalvereiste (wat betreft omvang, samenstelling en waardering van vermogensbestanddelen) kan reeds op basis van artikel 3:57, tweede lid, bij of krachtens algemene maatregel van bestuur. Aldus is daarmee reeds voorzien in de grondslag voor de implementatie van de artikelen 101 tot en met 127 van de richtlijn bij of krachtens algemene maatregel van bestuur (alleen voor artikel 116 van de richtlijn is de basis artikel 3:17, tweede lid, onderdeel c).

AY (3:57a)

Artikel 3:57a dient ter implementatie van artikel 136 van de richtlijn. Deels behoeft dit artikel geen implementatie. Immers, de verplichting om te beschikken over procedures om een verslechtering van de financiële omstandigheden te kunnen constateren, valt reeds onder artikel 3:17 van de Wft met betrekking tot een beheerste en integere uitoefening van het bedrijf van onder andere een verzekeraar. Het andere element van artikel 136 van de richtlijn, de meldingsplicht indien er een verslechtering van de financiële omstandigheden wordt geconstateerd, is opgenomen in het voorgestelde artikel 3:57a.

AZ (3:59)

Zie de toelichting op de artikelen 3:53 en 3:57.

BA (3:60)

BB (3:61)

De entiteit voor risico-acceptatie wordt in dit artikel geschrapt. Zie voor nadere toelichting hierop artikel 3:53.

BC (3:62)

Zie de toelichting op artikel 3:57.

BD (3:67)

Artikel 76 van de richtlijn betreft de algemene bepaling over de vorming, waardering en berekening van de technische voorzieningen. Ten opzichte van de huidige regelgeving is artikel 76, tweede lid, van de richtlijn geheel nieuw. Dit tweede lid, betreffende de waarde van de technische voorzieningen, wordt geïmplementeerd in artikel 3:67, tweede lid. Het nieuwe artikel 3:67a (zie hieronder) stelt normen ter zake van technische voorzieningen voor de entiteit voor risico-acceptatie. De wijziging van het vijfde (nieuw) en zesde (nieuw) lid van artikel 3:67 is het gevolg van het vervallen van de bepalingen over de lokalisatie en muntsoort van waarden. De wijziging van artikel 3:67 heeft tot gevolg dat ook de artikelen 1:97, 3:68 en 3:69 en de Bijlagen bij de artikelen 1:79 en 1:80 moeten worden aangepast.

In tegenstelling tot de huidige verzekeringsrichtlijnen wordt in deze richtlijn niet meer gerefereerd aan toereikende technische voorzieningen. Dit betekent echter niet dat de verplichtingen niet meer toereikend behoeven te zijn. Artikel 84 van de richtlijn bepaalt namelijk dat een verzekeraar op verzoek van de toezichthouder moet tonen dat de technische voorzieningen toereikend zijn, dat de gehanteerde methoden toepasselijk en relevant zijn en dat de onderliggende statistische gegevens adequaat zijn. Het nieuwe vijfde lid van artikel 3:67 bepaalt dat er bij of krachtens algemene maatregel van bestuur regels worden gesteld aangaande technische voorzieningen. In het nieuwe zevende lid is artikel 85 van de richtlijn solvabiliteitII geïmplementeerd. Op grond van deze bepaling mag de toezichthouder de verzekeraar verplichten om de technische voorzieningen te verhogen.

BE (3:67a)

Ten aanzien van de entiteit voor risico-acceptatie bepaalt artikel 211 van de richtlijn dat de Europese Commissie uitvoeringsmaatregelen kan vaststellen, onder andere ten aanzien van de solvabiliteits-vereisten («solvency requirements») die aan de entiteit worden opgelegd (artikel 211, tweede lid, onderdeel g). In Europees verband wordt de term solvabiliteitsvereisten breder uitgelegd dan in de Wet op het financieel toezicht gebruikelijk is. Uit voorbereidende teksten van de Commissie blijkt dat zij van plan is onder deze noemer regels te stellen over de technische voorzieningen en het beleggingsbeleid van de entiteit. Om die reden wordt voorgesteld om in het nieuwe artikel 3:67a een grondslag te creëren voor het stellen van regels ten aanzien van de technische voorzieningen van de entiteit.

BF (3:68)

Zie de toelichting op artikel 3:67.

BG (3:68a)

Zie de toelichting op de artikelen 3:67 en 3:67a.

BH (opschrift paragraaf 3.3.8.3.)

Met deze wijziging wordt verduidelijkt dat de betreffende paragraaf tevens betrekking heeft op entiteiten voor risico-acceptatie met zetel in een niet-aangewezen staat.

BI (3:69)

Zie de toelichting op artikel 3:67.

BJ, BK, BR, BV (opschrift afd. 3.3.9, 3:69a (nieuw), 3:79 en 3:84)

Artikel 3:69a implementeert artikel 75 van de richtlijn betreffende de waardering van activa en passiva. Artikel 3:69a bepaalt op welke wijze een verzekeraar activa en passiva waardeert. Dit nieuwe artikel wordt van overeenkomstige toepassing op levens- en schadeverzekeraars met zetel in een staat die geen lidstaat is met een bijkantoor in Nederland (artikel 3:79) en her- en natura-uitvaartverzekeraars met zetel in een niet-aangewezen staat met een bijkantoor in Nederland (artikel 3:84). De achtergrond hiervan is dat verzekeraars uit derde landen met een bijkantoor in de EU geen gunstigere behandeling mogen krijgen dan verzekeraars met zetel in de EU. Bij de waardering van activa en passiva worden de methoden en aannames gebruikt zoals opgenomen in de concept-Verordening Solvabiliteit II. Om het opschrift van de afdeling 3.3.9. te laten aansluiten bij het nieuwe artikel 3:69a wordt de term «waardering» toegevoegd, zodat het opschrift komt te luiden «Waardering, boekhouding en rapportage».

BL (3:71)

In het eerste lid vervalt de entiteit voor risico-acceptatie omdat de richtlijn solvabiliteit II geen toezending vereist van jaarverslag of jaarrekening door entiteiten voor risico-acceptatie aan DNB.

BM (3:72)

Het zevende lid wordt aangepast omdat de richtlijn solvabiliteit II geen accountantsverklaring vereist ten aanzien van de staten die entiteiten voor risico-acceptatie of verzekeraars aan DNB moeten verstrekken.

Het negende lid vervalt omdat de richtlijn een apart regime heeft voor de openbaarmaking van gegevens over de financiële positie en solvabiliteit van de verzekeraar (zie de artikelen 53 tot en met 56 van de richtlijn en artikel 3:73b van de wet).

BN (3:73)

Het huidige artikel vervalt omdat de richtlijn solvabiliteit II verzekeraars verplicht een actuariële functie te hebben, als onderdeel van het governancesysteem (implementatie in Bpr op grond van artikel 3:17 Wft). Omdat deze actuariële functie er toe strekt dat de verzekeraar zijn voorzieningen adequaat berekent, is de verplichting in artikel 3:73 niet langer noodzakelijk. Bovendien moeten verzekeraars de technische voorzieningen op grond van het Burgerlijk Wetboek laten bepalen door ter zake deskundigen (artikel 2:444). Het nieuw voorgestelde artikel 3:73 bepaalt dat verzekeraars met beperkte risico-omvang de jaarrekening en het jaarverslag in al zijn kantoren ter inzage moet leggen en aan een ieder moet verstrekken tegen ten hoogste de kostprijs. Aangezien voor deze verzekeraars deze stukken ter vervanging mogen dienen van de staten, is deze bepaling, analoog aan artikel 3:72, negende lid, opgenomen.

BO (3:73b)

Het tweede lid bevat een delegatiegrondslag op basis waarvan de bepalingen in de richtlijn verder in het Bpr zullen worden uitgewerkt.

BQ (3:77)

Deze technische aanpassing houdt verband met de wijziging van artikel 3:72.

BR (3:79)

Zie hiervoor de toelichting op artikel 3:69a.

BS (3:80)

Uit artikel 162, tweede lid, onderdeel c, van de richtlijn volgt dat de boekhouding van het bijkantoor van een levens- of schadeverzekeraar ter plaatse moet worden bewaard. Met de toevoeging aan artikel 3:80 wordt uitvoering gegeven aan dit vereiste.

BT (3:82)

Deze technische aanpassingen houden verband met de wijziging van de artikelen 3:72 en 3:73.

BU (3:82a)

Deze toevoeging regelt dat de verplichting opgenomen in artikel 3:73b ook geldt voor in Nederland gelegen bijkantoren van schade- en levensverzekeraars met zetel buiten de EU.

BV (3:84)

Zie hiervoor de toelichting op artikel 3:69a.

BW (3:86)

Deze technische aanpassingen houden verband met de wijziging van de artikelen 3:72 en 3:73.

BX (3:86a)

Dit artikel regelt dat de verplichting opgenomen in artikel 3:73b ook geldt voor in Nederland gelegen bijkantoren van herverzekeraars en natura-uitvaartverzekeraars met zetel in niet-aangewezen staten.

BY (3:89)

Aangezien wordt voorgesteld het huidige artikel 3:73 te laten vervallen, dient ook artikel 3:89 te vervallen.

BZ (3:104)

Deze technische aanpassing houdt verband met de invoeging van artikel 3:97.

CA (3:97)

Om als Tier 1-vermogensbestanddeel te mogen meetellen is onder meer verplicht dat uitkering van kapitaal of dividend kan worden voorkomen. Ingevolge de conceptverordening solvabiliteit II moet voor kernvermogen een dergelijke afstelmogelijkheid worden opgenomen indien de verzekeraar niet aan het solvabiliteitskapitaalvereiste voldoet (in algemeenheid of na terugbetaling of uitkering) en wel hetzij via een overeenkomst, hetzij via een wettelijke regeling. Aangezien deze eis in de conceptverordening nieuw is, zal een dergelijke clausule in bestaande overeenkomsten veelal ontbreken. Teneinde te voorkomen dat verzekeraars in problemen kunnen komen omdat kernvermogen dan niet als zodanig mag meetellen, wordt voorgesteld te voorzien in een wettelijke regeling waarmee vermindering van het eigen vermogen en dividenduitkeringen kunnen worden voorkomen als het solvabiliteitskapitaalvereiste daar aanleiding toe geeft.

CB (3:99)

Zie de toelichting op artikel 2:54b.

CC (3:112)

Zie de toelichting op artikel 3:24.

CD (3:115)

Bij een juridische fusie tussen herverzekeraars met zetel in Nederland – en bij een juridische splitsing – zijn geen bepalingen van de Wft-overdrachtsprocedure van overeenkomstige toepassing verklaard. Oftewel: art. 3:115 Wft geldt momenteel niet voor herverzekeraars. Art. 18 van de EU-richtlijn herverzekering over portefeuilleoverdracht is geïmplementeerd in de Wft in art. 3:114a, art. 3:116 en art. 3:118a. In artikel 18 van de richtlijn is niets vermeld over fusie. Art. 3:115 Wft over juridische fusie en juridische splitsing is niet aangepast voor herverzekeraars. Overigens is daar in overweging 17 van die richtlijn wel aandacht voor – daar is sprake van «overdracht van portefeuilles als gevolg van fusies tussen herverzekeringsondernemingen». In de toezichtpraktijk is duidelijk behoefte aan een rol van DNB bij een juridische fusie en juridische splitsing bij herverzekeraars. Gezien het huidige tijdsbeeld ligt een wijziging van art. 3:115 Wft nu, mede gezien overweging 17 van de richtlijn, in de rede.

CE (3:118 en 3:118a)

CF (3:123)

Zie de toelichting op artikel 3:24.

CG (3:124)

Het betreft een verbetering van de formulering.

CH (3:128)

CI (3:131)

Voor een toelichting wordt verwezen naar de toelichting op de artikelen 3:57, 3:132, 3:118 en 3118a.

CK (3:132)

Met de nieuwe inrichting van herstelplannen en financiële kortetermijnplannen kan de bestaande afdeling met betrekking tot het herstelplan komen te vervallen. Daar waar er eerst drie plannen konden worden gevraagd door DNB, het herstelplan, saneringsplan en financieringsplan, voorziet het wetsvoorstel nog in twee plannen. Dit neemt niet weg dat DNB maatregelen mag treffen indien sprake is van een aanhoudende verslechtering van de solvabiliteitspositie, zoals uit artikel 141 van de richtlijn blijkt. Een van de mogelijkheden zou zijn de verzekeraar, ook voordat voorzien wordt dat niet meer voldaan wordt aan het solvabiliteitskapitaalvereiste dan wel het minimumkapitaalvereiste, te vragen te laten zien hoe de verzekeraar denkt het tij te kunnen keren. Deze mogelijkheid is reeds opgenomen in artikel 1:75, tweede lid, van de Wft. Met het vervallen van het herstelplan (oude stijl) van artikel 3:126 Wft is geen inhoudelijke wijziging beoogd. Zoals hiervoor aangegeven kan DNB materieel hetzelfde bereiken met het geven van een aanwijzing op grond van artikel 1:75, tweede lid, Wft.

In plaats van het huidige artikel 3:132 wordt een nieuwe afdeling voorgesteld, die de mogelijkheid tot het opleggen van een kapitaalopslag op het solvabiliteitskapitaalvereiste betreft. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur zal worden geregeld dat DNB in elk geval een kapitaalopslag kan leggen in de volgende situaties:

• – Het risicoprofiel van de verzekeraar wijkt significant af van de aannames die ten grondslag liggen aan het solvabiliteitskapitaalvereiste berekend volgens de standaardformule en toepassing van een intern model is niet passend of niet doeltreffend gebleken;

• – Het interne model dat de verzekeraar wenst te gebruiken, is onvoldoende afgestemd op diens risicoprofiel;

• – Het governancesysteem van de verzekeraar stelt deze niet in staat de risico’s waaraan de onderneming blootstaat of blootgesteld zou kunnen worden, op correcte wijze te onderkennen en te beheersen en hierover te rapporteren.

In het artikel zijn geen afwijkingsmogelijkheden opgenomen voor verzekeraars met beperkte risico-omvang. Ook voor deze verzekeraars moet het voor DNB mogelijk zijn om een kapitaalopslag op te leggen.

CL (opschrift afdeling 3.5.3)

Met het nieuwe opschrift wordt de nieuwe indeling van de afdeling duidelijk gemaakt, waarbij is uitgegaan van het eerst voordoen van een bepaalde situatie, het niet voldoen aan het solvabiliteits- of minimumkapitaalvereiste en vervolgens het indienen van een herstelplan dan wel financieel kortetermijnplan, waarna mogelijk ook de beschikkingsbevoegdheid kan worden beperkt. Hiertoe wordt paragraaf 3.5.3.1. vervangen.

CM (3:135, 3:136, 3:137)

Artikel 3:135

Artikel 3:135 strekt tot implementatie van de artikelen 138, tweede tot en met vierde lid, en 142, eerste lid, van de richtlijn. Artikel 138, eerste lid, van de richtlijn is geïmplementeerd in artikel 3:57, vierde lid, tweede volzin. Het betreft hier de situatie waarin niet (meer) wordt voldaan aan het solvabiliteitskapitaalvereiste dan wel hier niet aan wordt voldaan in de komende drie maanden. In deze gevallen zal de desbetreffende verzekeraar ter instemming een saneringsplan moeten indienen bij DNB. De elementen die in een dergelijk plan moeten zijn opgenomen worden bij of krachtens algemene maatregel van bestuur vastgesteld. DNB kan vervolgens aangeven welke maatregelen de verzekeraar dient te treffen om weer aan het solvabiliteitsvereiste te voldoen.

Naar aanleiding van de kredietcrisis van de afgelopen jaren kunnen de termijnen die in het artikel worden gesteld voor het weer voldoen aan het solvabiliteitskapitaalvereiste worden verlengd in het geval zich een uitzonderlijke koersdaling op de financiële markten voordoet.

Voor een verzekeraar die onderdeel uitmaakt van een verzekeringsrichtlijngroep gelden dezelfde eisen. Wel is de procedure van afhandeling daar uitgebreider, omdat in een dergelijke situatie ook het college van toezichthouders betrokken moet worden. Immers, de problemen bij een groepslid kunnen gevolgen hebben voor andere groepsleden. Het herstelplan dient daarom in beginsel in overeenstemming met de betrokken toezichthoudende instanties te worden vastgesteld. Wordt binnen dit college geen overeenstemming bereikt, dan heeft DNB finale beslissingsbevoegdheid.

Artikel 3:136

Dit artikel dient ter implementatie van de artikelen 139, tweede lid, en 142, eerste lid, van de richtlijn. Artikel 139, eerste lid, van de richtlijn is geïmplementeerd in artikel 3:53, zesde lid, van de Wft. Daar waar artikel 3:135 van de Wft ziet op de situatie dat niet wordt voldaan aan het solvabiliteitskapitaalvereiste, ziet dit artikel op de situatie dat niet wordt voldaan aan het minimumkapitaalvereiste. In dit geval is echter niet de mogelijkheid opgenomen voor het verlengen van de termijnen in het geval dat sprake is van een uitzonderlijke koersdaling op de financiële markten. Op het moment dat er een financieel kortetermijnplan wordt gevraagd door DNB, moet de verzekeraar binnen drie maanden na de constatering dat niet meer wordt voldaan of zal worden voldaan aan het minimumkapitaalvereiste weer voldoen aan dit vereiste. De wijze waarop de verzekeraar hier op deze termijn weer aan wil voldoen wordt opgenomen in het financieel kortetermijnplan. Feitelijk kan de verzekeraar op twee manieren of een combinatie van beide manieren weer voldoen aan dit vereiste: het minimumkapitaalvereiste naar beneden bijstellen door het risicoprofiel aan te passen dan wel het beschikbare kapitaal verhogen.

Artikel 3:137

Artikel 3:137 betreft het beperken van de beschikkingsbevoegdheid van de verzekeraar in een aantal gevallen, zoals is bedoeld in de artikelen 138, vijfde lid, 139, derde lid, 140 en 144, tweede lid, tweede alinea, van de richtlijn. Zo kan DNB, naast het vragen van een herstelplan, de beschikkingsbevoegdheid beperken in het geval dat niet wordt voldaan aan het solvabiliteitskapitaalvereiste én er sprake is van uitzonderlijke omstandigheden op grond waarvan te verwachten is dat de financiële positie van de verzekeraar nog weer verder zal verslechteren. In het geval dat sprake is van het niet voldoen aan het minimumkapitaalvereiste hoeven zich geen uitzonderlijke omstandigheden voor te doen, wil DNB naast het vragen van een financieel kortetermijnplan de beschikkingsbevoegdheid kunnen beperken. De laatste situatie waarin DNB de beschikkingsbevoegdheid van een verzekeraar kan beperken is die waarin de vergunning is ingetrokken. Dit heeft direct betrekking op het beschermen van de belangen van de verzekerden.

CO (3:141)

CP (3:142)

De wijzigingen vloeien voort uit de aanpassing van de artikelen 3:136 en 3:137.

CR (3:144)

CY en CZ (3:152, 3:156)

De wijzigingen hangen samen met de gewijzigde terminologie in de richtlijn ten aanzien van de solvabiliteitsvereisten. Zie de toelichting op artikel 3:53.

DA en DB (3:162, 3:189, 3:194, 3:195)

De formulering is aangepast, omdat diensten ook kunnen worden verricht vanuit Nederland en de huidige tekst hiermee geen rekening houdt.

DE (3:208, 3:219)

De wijzigingen hangen samen met de gewijzigde terminologie in de richtlijn ten aanzien van de solvabiliteitsvereisten. Zie de toelichting op artikel 3:53.

DF (3:267h)

Artikel 132 van de richtlijn heeft betrekking op het «prudent person»-beginsel aangaande beleggingen van verzekeraars. In lijn met de artikelen aangaande het beleggingsbeleid van premiepensioeninstellingen, wordt het «prudent-person»-beginsel voor verzekeraars geïmplementeerd in een nieuwe afdeling (Beleggingsbeleid van verzekeraars) aan het slot van hoofdstuk 3.5. Het tweede lid van het desbetreffende artikel creëert de grondslag voor nadere regels aangaande deze uitgangspunten bij of krachtens algemene maatregel van bestuur. Daarin zal ten minste worden verwezen naar de nadere invulling die artikel 132 van de richtlijn geeft.

Ter zake van de entiteit voor risico-acceptatie bepaalt artikel 211 van de richtlijn dat de Europese Commissie uitvoeringsmaatregelen kan vaststellen, onder andere ten aanzien van de solvabiliteitsvereisten («solvency requirements») die aan de entiteit worden opgelegd (artikel 211, tweede lid, onderdeel g). In Europees verband wordt de term solvabiliteitsvereisten breder uitgelegd dan in de Wet op het financieel toezicht gebruikelijk is. Uit voorbereidende teksten van de Commissie blijkt dat zij van plan is onder deze noemer regels te stellen over de technische voorzieningen en het beleggingsbeleid van de entiteit. Om die reden wordt voorgesteld om in het nieuwe artikel 3:267d een grondslag te creëren voor het stellen van regels ter zake van het beleggingsbeleid van de entiteit.

DG (opschrift Hoofdstuk 3.6)

De aanpassing van het opschrift is het gevolg van het aanpassen van het begrip groep in richtlijngroep.

DH (opschrift afdeling 3.6.1)

De aanpassing van het opschrift is het gevolg van het overbrengen van de definities in artikel 3:268 naar artikel 1:1.

DI (3:268)

Nu de definities niet langer uitsluitend in hoofdstuk 3.6. worden gebruikt, wordt voorgesteld deze over te brengen naar artikel 1:1.

DJ (3:269, tweede lid)

Deze wijziging vloeit voort uit de verandering van het aanvullend toezicht in een meer omvattend groepstoezicht. Zie hoofdstuk 4, onder b, van het algemeen gedeelte van deze toelichting.

DK (3:270)

DL (3:271)

Dit artikel dient ter implementatie van artikel 257 van de richtlijn. Daarin wordt verwezen naar artikel 42 waardoor ook de sleutelfuncties van de verzekeringsholding moeten worden getoetst. Deze eis wordt niet gesteld ten aanzien van de gemengde financiële holding en de financiële holding. Daarom is in het eerste lid alleen een verwijzing naar artikel 3:8, eerste en tweede lid, opgenomen. Deze verwijzing houdt ook in dat bestuurders van de hier bedoelde holdings de moreel-ethische verklaring moeten afleggen.

DM (3:272)

DN (Afdeling 3.6.3)

Artikel 3:281

Het verzekeringsrichtlijngroepstoezicht is van toepassing op verzekeraars die onder de reikwijdte van de richtlijn vallen. Voorgesteld wordt richtlijngroepen die uitsluitend bestaan uit verzekeraars met beperkte risico-omvang niet te onderwerpen aan het toezicht ingevolge de richtlijn omdat dat veel te zwaar zou zijn. In plaats daarvan kan het huidige verzekeringsgroepstoezicht worden toegepast. Dit houdt in dat die groepen niet opnieuw de solvabiliteit voor de groep behoeven uit te rekenen, maar de solvabiliteit van de afzonderlijke verzekeraars bij elkaar mogen optellen. Voorts zullen zij onder andere intragroepsovereenkomsten en -posities moeten rapporteren en worden holdingbestuurders getoetst.

Artikel 3:282

Artikel 3:283

Artikel 3:284

Artikel 3:285

Tabel artikel 3:285 Wft

	3:285, lid 1	3:285, lid 2	3:285, lid 3	3:285, lid 4
a. Deelnemende onderneming/ moederonder-neming	Deelnemende onderneming verzekeraar	Moederonderneming verzekeringsholding	Moederonder-neming verzekeringsholding/verzekeraar	Moederonder-neming gemengde verzekeringsholding
b. Land van herkomst onderneming a	Zetel in Nederland	Zetel in Europese Unie	Verzekeringsholding zetel in niet-lidstaat. Verzekeraar: zetel in niet-europese staat	nvt
c. Onderneming waarin wordt deelgenomen	(her)verzekeraar	(her)verzekeraar	(her)verzekeraar	(her)verzekeraar
d. Land van herkomst onderneming c	Nederland, ander EU-land of niet-EU land	Nederland	Nederland	Nederland
e. Reikwijdte verzekerings-richtlijngroeps-toezicht	1:51e, 1:55a, 1:56, 1:58e, 3:271, 3:272, 3:288a tot en met 3:288f, 3:288h, 3:288i en (van overeenkomstige toepassing) 3:269	1:51e, 1:55a, 1:56, 1:58e, 3:271, 3:272, 3:288a tot en met 3:288f, 3:288h en 3:288i	1:65, zesde lid, 3:288g, 3:288j, 3:288k	3:288g

Artikel 3:286

Artikel 3:287

Artikel 3:288

Artikel 3:288a

Dit artikel implementeert de artikelen 218 en 235 van de richtlijn solvabiliteit II. Het artikel bepaalt dat de groep beschikt over eigen vermogen dat ten minste gelijk is aan het solvabiliteitskapitaalvereiste. Tevens is de grondslag opgenomen om onder andere de berekening van de solvabiliteit, zoals opgenomen in de artikelen 218 tot en met 233 van de richtlijn solvabiliteit II, bij of krachtens algemene maatregel van bestuur te regelen.

Het onderhavige artikel eist dat een Nederlandse herverzekeraar, levensverzekeraar of schadeverzekeraar die deelneemt in (kort gezegd) een andere verzekeraar of een verzekeringsholding ervoor zorgt dat er in de verzekeringsrichtlijngroep eigen vermogen beschikbaar is dat altijd ten minste gelijk is aan het solvabiliteitskapitaalvereiste van de groep. Deze verplichting impliceert dat die verzekeraar een berekening uitvoert die bepaalt wat het solvabiliteitskapitaalvereiste van de groep is.

Artikel 3:288b

Dit artikel implementeert artikel 231, zevende lid, 232 en 236 tot en met 240 van de richtlijn. Het artikel regelt dat DNB bevoegd is om in bepaalde situaties een kapitaalopslag op te leggen. Nadere uitwerking van deze situaties en onder andere de berekening en gevolgen van de kapitaalopslag worden vastgelegd bij algemene maatregel van bestuur. Het gaat onder meer om de volgende situaties: het risicoprofiel van een groepslid met zetel in Nederland wijkt significant af van de aannames die ten grondslag liggen aan het interne model dat op groepsniveau wordt gebruikt en de betrokken in Nederland gevestigde verzekeraar komt onvoldoende tegemoet aan het verzoek van DNB om de afwijking ongedaan te maken.

Artikel 3:288c

Artikel 3:288c implementeert artikel 243 van de richtlijn, dat bepaalt dat de artikelen 236 tot en met 242 van de richtlijn van overeenkomstige toepassing zijn op een Nederlandse verzekeraar die een dochteronderneming is van een verzekeringsholding. Dit impliceert kort gezegd dat het bepaalde in de onderafdeling «Toezicht op de groepssolvabiliteit van verzekeringsrichtlijngroepen met een gecentraliseerd risicobeheer» ook van toepassing is indien in plaats van een verzekeraar een verzekeringsholding de moederonderneming van een verzekeraar is. Dit is iets anders dan waarover artikel 235 van de richtlijn handelt, want daarin wordt bepaald hoe een verzekeringsholding in de solvabiliteitsberekening wordt meegenomen. De artikelen 236 tot en met 242 handelen over de gevolgen van een gecentraliseerd risicobeheer van de groep.

Artikel 3:288d

Artikel 3:288d betreft de implementatie van artikel 224 van de richtlijn en verklaart artikel 3:69a, betreffende de waardering van activa en passiva, van overeenkomstige toepassing op groepen en groepssolvabiliteit.

Artikel 3:288e

Artikel 3:288f

Het tweede lid bepaalt dat bij algemene maatregel van bestuur regels kunnen worden gesteld met betrekking tot de inhoud, de verstrekking, de modellen en de periodiciteit van de rapportage. Indien de Europese Commissie echter uitvoeringsmaatregelen vaststelt, zal de algemene maatregel van bestuur geheel of gedeeltelijk achterwege blijven.

Het derde lid maakt het mogelijk om de rapportage te laten indienen door een door de groep, na overleg met de betrokken toezichthoudende instanties en de groep, aangewezen verzekeraar.

Het vierde lid bepaalt dat DNB indien zij groepstoezichthouder is, kan voorschrijven welke categorieën van intragroepsovereenkomsten en -posities de groep in elk geval moet rapporteren. Vanzelfsprekend dient DNB zich daarbij te houden aan eventuele door de Europese Commissie vastgestelde uitvoeringsmaatregelen.

Artikel 3:288g

Artikel 3:288h

Teneinde een goed inzicht te verkrijgen in het wel en wee van de groep, is in het tweede lid bepaald dat de riskmanagement- en interncontrolesystemen en rapportageprocedures van de groepsleden die onder het groepstoezicht vallen, consequent moeten worden toegepast. Dit betekent dat die systemen op elkaar aangepast dienen te zijn, omdat anders niet aan de eisen van het derde lid kan worden voldaan. Zo dienen de bestaande materiële risico’s te worden bepaald en gemeten en moet vervolgens het eigen vermogen daarop worden afgestemd. Ook moeten de intragroepsovereenkomsten en -posities worden bewaakt en beheerd.

In het vijfde lid is bepaald dat DNB in haar functie van groepstoezichthouder die systemen en rapportages dient te controleren.

In het zevende lis is bepaald dat de governancebeoordelingen, indien de verzekeringsrichtlijngroep zulks wenst en de groepstoezichthouder daarmee instemt, niet door elke verzekeraar afzonderlijk behoeft te worden gedaan, maar ook op het niveau van de groep kan geschieden. Dat neemt overigens niet weg dat elke verzekeraar aan de governance-eisen moet voldoen en dat dat ook duidelijk moet blijken uit het document dat op alle beoordelingen betrekking heeft. In artikel 246, vierde lid, laatste alinea, van de richtlijn is bepaald dat elke verzekeraar verplicht blijft aan de eisen van artikel 45 (beoordeling van o.a. het risico en solvabiliteit) van de richtlijn te voldoen en dat dient dus ook te blijken uit het document dat op alle beoordelingen betrekking heeft. Indien dat niet duidelijk blijkt uit dat document, dan kan een toezichthoudende instantie van de betrokken verzekeraar een afzonderlijke rapportage eisen, omdat de betrokken verzekeraar aan de eisen van artikel 45 moet voldoen.

Artikel 3:288i

Dit artikel implementeert artikel 256 van de richtlijn. Ingevolge het eerste lid dient de verzekeringsrichtlijngroep op het niveau van de groep een verslag over de solvabiliteit en de financiële toestand openbaar te maken. Ter voorkoming van overbodige lasten bepaalt het derde lid dat in plaats van meer verslagen ook kan worden volstaan met één verslag voor de gehele groep, mits de groepstoezichthouder daarmee instemt. Dit betekent dat de dochteronderneming geen apart verslag openbaar hoeft te maken. Het vijfde lid eist dat het verslag dusdanig is dat ook wezenlijke informatie op groepslidniveau aanwezig is, zoals informatie over de solvabiliteitspositie. Mocht dat niet zo zijn, dan kan de groepstoezichthouder die informatie alsnog verlangen.

Artikel 3:288j

Artikel 3:288k

Het tweede lid bepaalt dat de algemene beginselen en methoden van het verzekeringsrichtlijngroepstoezicht ook van toepassing zijn op de onderdelen van de verzekeringsrichtlijngroep die zich buiten de Unie bevinden, waarmee in feite een extraterritoriale werking wordt gegeven aan de Europese regelgeving. Het doel is zoveel mogelijk een gelijke behandeling te bewerkstelligen, teneinde concurrentievervalsing te voorkomen.

Het derde lid bepaalt dat voor de berekening van de groepssolvabiliteit de moederonderneming met zetel in een derde land wordt behandeld als ware het een Nederlandse verzekeraar. De solvabiliteitseisen van de staat van de zetel worden dus niet gebruikt. Die eisen kunnen immers lager zijn dan die van de Unie. Ook deze eis voorkomt concurrentievervalsing. Voor de holding betekent dit dat artikel 226 van de richtlijn wordt toegepast. In de tekst van dat artikel wordt weliswaar gesproken over «tussenholding», maar niet valt in te zien waarom de daarin vervatte eisen niet zouden gelden voor de topholding. Voor de goede orde wordt opgemerkt dat aangezien de holding het verzekeringsbedrijf niet uitoefent, de solvabiliteitseis voor de schadeverzekeringstechnische risico’s nul is. Wel zijn er eisen voor bijvoorbeeld het marktrisico en het tegenpartijrisico. Holdings worden voortaan aan zwaardere eisen onderworpen, omdat de huidige solvabiliteitseis voor holdings nul is. Voor de verzekeraars met zetel in een staat die geen lidstaat is, zal artikel 227 van de richtlijn worden toegepast.

Het vierde lid geeft DNB de bevoegdheid om ten aanzien van een verzekeringsrichtlijngroep waarvan de moederonderneming haar zetel buiten de Unie heeft andere methoden toe te passen in plaats van het richtlijngroepstoezicht zoals omschreven in de richtlijn. Volgens de richtlijn kan een van deze methoden inhouden de plicht tot het oprichten van een verzekeringsholding met zetel in de Unie. Dit kan namelijk het toezicht binnen de Unie vergemakkelijken, omdat hierdoor één aanspreekpunt voor de toezichthouders wordt gecreëerd. Dit betekent dat DNB – wanneer zij groepstoezichthouder zou zijn – van de groep verlangt dat een tussenholding met zetel in Nederland wordt opgericht zodat het toezicht kan worden uitgeoefend op basis van de subgeconsolideerde positie van die tussenholding. Een alternatief zou in theorie kunnen zijn dat het toezicht wordt uitgeoefend op basis van de geconsolideerde positie van de moederonderneming met zetel in de staat die geen lidstaat is, in welk geval deze verplichting in feite zou komen te rusten op de verzekeraar met zetel in Nederland. In de praktijk is zo'n variant afhankelijk van de medewerking van de moederonderneming van de verzekeringsrichtlijngroep en daarmee uit toezichtoogpunt inferieur ten opzichte van eerstgenoemde variant. Het ligt dan voor de hand dat DNB de oprichting van een tussenholding eist.

DO (3:289)

De wijzigingen in punten 1 en 2 vloeien voort uit de overbrenging van definities naar artikel 1:1.

DP (3:290)

Zie de toelichting op onderdeel Fa.

DQ (3:295)

Voorgesteld wordt de mogelijkheid tot het opleggen van een bestuurlijke boete en een last onder dwangsom te laten vervallen. Deze maatregelen zijn niet passend in een geval waarbij de wet niet wordt overtreden. De tweede wijziging in het eerste lid brengt de redactie in lijn met de tekst van artikel 1:58e, eerste lid.

De aanpassing in het derde lid waarbij «op verzoek van de coördinator» is ingevoegd betreft een verduidelijking en brengt de tekst in lijn met die van het voorgestelde artikel 1:58e, tweede lid. Voorts is de redactie in lijn gebracht met artikel 1:58e, tweede lid.

DT (4:7)

Door het schrappen van de uitzondering in artikel 4:7, eerste lid, kan ook voor verzekeraars zonodig vrijstelling worden verleend van het bepaalde in het deel Gedragstoezicht financiële ondernemingen. Aangezien het hier bij uitstek regels betreft ter bescherming van de consument, zal deze vrijstelling slechts in situaties worden ingezet waarin het onverkort van toepassing verklaren van het regelgevend kader tot disproportionele uitkomsten zou leiden.

DU en DV

De tabellen zijn aangepast aan de wijzigingen die voortvloeien uit het wetsvoorstel.

ARTIKEL II

Nu de uitwerking van regels die betrekking hebben op het opstellen van financiële cijfers voor toezichtdoeleinden worden opgenomen in Europese verordeningen, wordt de regelgeving in de Wet op het financieel toezicht en het bij behorende Besluit prudentiële regels Wft (Bpr) sterk opgeschoond. In dat kader is ervoor gekozen om alle bepalingen die relevant zijn voor het opstellen van een jaarrekening conform de regels van richtlijn 91/674/EG van de Raad van 19 december 1991 betreffende de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening van verzekeringsondernemingen (RL 91/674/EG), op te nemen in het Burgerlijk Wetboek. Dit houdt in dat de artikelen 115, 116 (gedeeltelijk), 117 en 119 van het Bpr worden overgeheveld naar Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Deze wijzigingen zijn hierna toegelicht. De artikelen 118 en 120, die eveneens gebaseerd zijn op de richtlijn 91/674/EG, komen te vervallen.

Artikel 120 komt te vervallen omdat het in Nederland, met de invoering van de richtlijn solvabiliteit II, ook voor kredietverzekeraars niet meer toegestaan is om een egalisatievoorziening te vormen. Voor kredietverzekeraar is het vormen van een egalisatievoorziening een verplichting op grond van de huidige schadeverzekeringsrichtlijnen. Dit betekent dat de egalisatievoorziening in Nederland niet meer gevormd mag worden.

A

Deze wijziging vloeit voort uit de aanpassing van artikel 444.

B

Om ook verzekeraars met beperkte risico-omvang die er voor kiezen om IFRS toe te passen te verplichten om voldoende inzicht te geven in de solvabiliteitspositie, is artikel 441, tiende lid, toegevoegd.

C

De eerder genoemde bevoegdheid van de Europese Commissie om ten aanzien van entiteiten voor risico-acceptatie nadere regels te stellen in een verordening heeft tot gevolg dat de afdeling over de vereisten aan de jaarrekening voor verzekeraars in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek niet langer van toepassing is op de entiteit voor risico-acceptatie (artikel 211 van de richtlijn).

D

E

Het artikel 435a verliest daarmee aan waarde voor de onder prudentieel toezicht staande verzekeraars. De vergelijkbaarheid wordt immers al gerealiseerd via de toezichtregels. Voor de van prudentieel toezicht vrijgestelde verzekeraarskunnen de hiermee geschrapte toelichtingen in artikel 435a van waarde blijven. Deze verzekeraars zullen echter hun klanten deels moeten binden door helder te zijn over hun financiële positie; ze vallen immers buiten het toezicht. Uitgangspunt van de wetgever is dat deze verzekeraars daarmee een voldoende prikkels hebben om transparant te zijn in hun jaarrekening. Door dit artikel te laten vervallen worden administratieve lasten vooral beperkt voor onder toezicht staande verzekeraars die er voor kiezen om onder het BW niet op actuele waarde te waarderen.

F

Artikel 438, eerste lid, onderdeel m, vervalt omdat de egalisatievoorziening niet meer gevormd mag worden.

G

Artikel 441, tiende lid, is toegevoegd om te bereiken dat de op basis van de Wet op het financieel toezicht opgestelde (vereenvoudigde) informatie over solvabiliteit en financiële positie van verzekeraars met beperkte risico-omvang (behoudens vrijgestelde verzekeraars) ook aan het publiek openbaar gemaakt moet worden.

Het negende lid blijft van toepassing voor alle verzekeraars die een BW jaarrekening opstellen. Voor alle verzekeraars, waaronder ook de van prudentieel toezicht vrijgestelde verzekeraars, blijft het van belang dat gebruikers van de jaarrekening inzicht behouden in de visie van het bestuur van de verzekeraar welk bedrag van de solvabiliteit het bestuur noodzakelijk acht. Voor de verzekeraars die vallen onder de reikwijdte van de richtlijn solvabiliteit II blijft het van belang dat in de jaarrekening inzicht wordt gegeven in de solvabiliteitseisen. Hierbij is het inzicht geven in het solvabiliteitskapitaalsvereiste (SCR) en de minimumkapitaalsvereiste (de MCR) van belang. Wanneer een dergelijke verzekeraar er voor kiest het rapport over de solvabiliteit en financiële positie samen te voegen met de jaarrekening wordt automatisch voldaan aan het negende lid.

H

I

Artikel 444a

Artikel 444a is een kopie van artikel 115 van het Bpr. Dit laatste artikel komt te vervallen met de invoering van artikel 444a. Het eerste lid onder a is gebaseerd op artikel 25 van RL 91/674/EG; het eerste lid onder b is gebaseerd op artikel 58 van RL 91/674/EG; het tweede lid ten slotte, is gebaseerd op artikel 57 van RL 91/674/EG.

Artikel 444b

Dit artikel is gebaseerd op artikel 116 van het Bpr en omvat die delen van dit artikel die afkomstig zijn van richtlijn 91/674/EG. De aanhef van het eerste lid van artikel 444b is gebaseerd op artikel 27 van RL 91/674/EG.

Het tweede lid van artikel 116 Bpr is gebaseerd op artikel 59 van RL 91/674/EG. Artikel 116, eerste lid, aanhef en tweede lid zijn overgenomen. De onderdelen a, b, c en d uit het eerste lid en het derde lid van artikel 116 Bpr Wft zijn afkomstig uit RL 2002/83/EG die met de invoering van de richtlijn solvabiliteit II vervalt. Deze bepalingen zijn vervallen omdat ze conflicteren met waardering van de verplichtingen jegens polishouders op actuele waarde.

Artikel 444c is een kopie van artikel 117 van het Bpr. Dit artikel verwerkt artikel 60 van RL 91/674/EG.

Artikel 444d is een kopie van artikel 119 van het Bpr. Dit artikel verwerkt de artikelen 29 en 39 van RL 91/674/EG.

ARTIKELEN III, IV en V

Artikel 206 van de richtlijn vormt voortaan de basis van de Zorgverzekeringswet en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. De verwijzingen naar richtlijn 73/239/EEG in die wetten dienen daarom vervangen te worden door verwijzingen naar de richtlijn solvabiliteit II. Ditzelfde geldt voor de verwijzing in de Wet gebruik burgerservicenummer in de zorg.

ARTIKEL VI

Artikel 189 van de richtlijn vormt voortaan de basis voor het Waarborgfonds Motorverkeer zoals dat in de Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen is opgenomen. Verwijzingen naar richtlijn 73/239/EEG in die wet dienen daarom vervangen te worden door verwijzingen naar de richtlijn solvabiliteit II.

ARTIKEL VII

Met betrekking tot financiële waarborgen bij de tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen verwijst artikel 438c van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering naar zowel richtlijn 73/239/EEG als richtlijn 2002/83/EG. Beide richtlijnen zijn vervangen door de richtlijn solvabiliteit II en de verwijzingen dienen daarom dienovereenkomstig te worden aangepast.

ARTIKEL VIII

De artikelen X tot en met XVI van de wet ter implementatie van de herverzekeringsrichtlijn8 bevatten overgangsrecht voor entiteiten voor risico-acceptatie. Dit voorzag in een overgangsperiode tot 10 december 2008. Aangezien die periode verstreken is, kunnen de betreffende artikelen nu vervallen.

ARTIKEL X

Dit artikel bevat een overgangsregeling op basis van artikel 211, derde lid, van de richtlijn solvabiliteit II. Op entiteiten voor risico-acceptatie die reeds voor 31 december 2012 een vergunning van de toezichthouder hadden en geen nieuwe activiteiten aanvangen, blijven de huidige vergunningvereisten van toepassing. Bij een entiteit voor risico-acceptatie betreft het één transactie waarbij eenmalig een risico of pakket van risico’s wordt geaccepteerd.9 Zolang een dergelijke entiteit voor risico-acceptatie slechts de bestaande overeenkomst uitvoert en dus geen nieuwe activiteiten gaat uitvoeren, blijven de regels gesteld ingevolge de richtlijn herverzekering gelden. Daarmee worden bestaande gevallen geëerbiedigd. Het is daarnaast mogelijk dat bijvoorbeeld de entiteit wordt hergebruikt nadat de looptijd van het risicocontract is verstreken en/of dat constitutieve elementen van de entiteit worden gewijzigd. In dergelijke gevallen10 moet de entiteit in het vervolg voldoen aan de nieuwe regels, die door de Commissie zullen worden opgesteld op grond van artikel 211, tweede lid, van de richtlijn en op basis waarvan DNB invulling zal geven aan haar toezicht op entiteiten voor risico-acceptatie.

Artikelen XI, XII en XIII (overgangsrecht)

Voor een toelichting wordt verwezen naar paragraaf 9 van het algemeen deel van deze toelichting.

De minister van Financiën, J. C. de Jager