Nr. 10 DERDE NOTA VAN WIJZIGING

Met de wijziging van artikel 14h van het Wetboek van Strafrecht in dit wetsvoorstel, beoogt het kabinet tot uitdrukking te brengen dat in geval van het niet-naleven van de voorwaarden zoveel mogelijk wordt verzekerd dat daarop de vrijheidsbeneming van de dader volgt. Het bereiken van gedragsverandering door middel van bijzondere voorwaarden in een strafrechtelijke kader vergt echter ook maatwerk. Met het opleggen van een voorwaardelijke gevangenisstraf wordt de verdachte een mogelijkheid geboden om aan insluiting in een gevangenis te ontkomen. Het gaat dus steeds om strafbare feiten waarvoor een onvoorwaardelijke gevangenisstraf passend en geboden zou zijn, maar de rechter de betrokkene een kans geeft om te laten zien dat hij niet in de gevangenis thuishoort. Daar staat dan wel tegenover dat de vrijheid van de veroordeelde aan beperkingen kan worden onderworpen en dat gewerkt wordt aan gedragsverandering met als doel het voorkomen van recidive.

Voor de geloofwaardigheid en effectiviteit van het werken met bijzondere voorwaarden en reclasseringstoezicht is het van essentieel belang dat als de voorwaarden niet worden nageleefd ook zo veel mogelijk wordt overgegaan tot de tenuitvoerlegging van de voorwaardelijk opgelegde straf. Dat uitgangspunt komt in de bestaande regeling van de voorwaardelijke veroordeling onvoldoende tot uitdrukking. Tegelijkertijd moet de wet het openbaar ministerie in staat stellen om op grond van de omstandigheden van het individuele geval tegen een overtreding van de voorwaarden op te kunnen treden met een passende, maar minder vergaande reactie, zoals bijvoorbeeld een vordering tot wijziging van de voorwaarden of een formele waarschuwing. De reclassering en het openbaar ministerie hebben er terecht op gewezen dat er, ondanks een overtreding van een voorwaarde, sprake kan zijn van een positief verlopend toezicht. Het indienen van een vordering tenuitvoerlegging doorkruist dan de positieve of hoopvolle resultaten en de opgebouwde relatie, die soms met veel moeite en geduld zijn bereikt. Met de wijziging van de artikelen 14h Sr (betreffende de voorwaardelijke veroordeling) en 15i Sr (betreffende de voorwaardelijke invrijheidstelling) is daarom beoogd een balans te vinden tussen het uitgangspunt dat de (verdere) tenuitvoerlegging van de gevangenisstraf volgt als een voorwaarde niet wordt nageleefd aan de ene kant en de noodzaak van een op het individuele geval toegesneden reactie anderzijds.

Het gewijzigde artikel 14h Sr bepaalt daartoe dat het openbaar ministerie slechts afziet van een vordering tot tenuitvoerlegging indien kan worden volstaan met een vordering tot wijziging van de bijzondere voorwaarden of verlenging van de proeftijd dan wel met een formele waarschuwing.

In een gelijksoortige wijziging is voorzien voor artikel 15i Sr. Voor het wijzigen van de voorwaarden behoeft in de regeling van voorwaardelijke invrijheidstelling geen vordering bij de rechter te worden ingediend, omdat het openbaar ministerie daar zelf over kan beslissen. Het verlengen van de proeftijd is in de regeling van voorwaardelijke invrijheidstelling niet mogelijk.