Nr. 221 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG

Voorzitter: Elias

Griffier: Tielens-Tripels

De voorzitter: Ik open dit algemeen overleg over de Informele JBZ-Raad van 23 en 24 januari 2014, in het bijzonder over de JBZ-onderwerpen op het terrein van asiel- en vreemdelingenbeleid. Ik heet de Staatssecretaris en zijn ambtenaren van harte welkom, net als de leden, de aanwezigen op de publieke tribune en de mensen die dit debat op afstand volgen.

De spreektijd is bepaald op vier minuten.

Mevrouw Maij (PvdA): Voorzitter. Ik wil graag beginnen met een korte terugblik op het verslag van de JBZ-Raad van 5 en 6 december van vorig jaar. De PvdA deelt de visie van VluchtelingenWerk Nederland en Amnesty International dat de taskforce zich niet alleen zou moeten richten op de toenemende grensbewaking maar vooral ook op het organiseren van het zoeken en redden van mensen, op het maken van afspraken met Noord-Afrikaanse landen en op het waarborgen van de mensenrechten. De taskforce voor de Méditerranée die nu is opgezet, lijkt zich toch vooral te richten op die grensbewaking en dat vinden wij onvoldoende. Kan de Staatssecretaris zich hier hard voor maken op de volgende JBZ-Raad?

Ook lezen we dat er extra middelen, te weten 50 miljoen euro, beschikbaar zijn voor lidstaten die massale migratiedruk ervaren, ook als onderdeel van het pakket van die taskforce. Kan de Staatssecretaris aangeven welke lidstaten dat zijn? Ook wordt er gesproken over een pilot over gezamenlijke behandeling van asielverzoeken. Kan de Staatssecretaris daar meer informatie over geven? Waar heeft die pilot plaats en welke landen nemen daaraan deel?

In het verlengde hiervan wil ik graag nogmaals aandacht vragen voor de situatie van familieleden van Syrische vluchtelingen die al in Nederland verblijven. Bij het vorige algemeen overleg gaf de Staatssecretaris aan niet duidelijk in beeld te hebben om hoeveel mensen het zou gaan die familieleden hebben die in benarde omstandigheden nog in Syrië zijn achtergebleven. Hij gaf, mondjesmaat, te kennen dat hij dit nog zou willen uitzoeken. Hij wilde uitzoeken of er bijvoorbeeld bij de Syrische gemeenschap behoefte bestond om ouders over te laten komen. De PvdA heeft geconstateerd dat die behoefte bestaat. Ik heb van een aantal mensen brieven ontvangen over de vreselijke situatie waarin hun ouders zich bevinden met het verzoek om hun ouders tijdelijk over te laten komen. Het gaat hier om, volgens mij, een beperkte groep. Ik lees in die brieven wanhoop en ik wil die brieven ook graag met de Staatssecretaris delen. Ik weet overigens dat hij zelf ook een aantal brieven heeft gekregen omdat ze zowel aan hem als aan mij zijn gericht. We moeten als Kamer en als regering toch kijken wat we op grond van een ruimhartiger en flexibeler invulling van ons beleid, ook voor deze mensen kunnen doen. Ik zal de brieven na de eerste termijn van de commissie aan de Staatssecretaris overhandigen. Ik zal de brieven zelf beantwoorden maar ik hoop dat hij ze ook wil lezen en wil bezien welke mogelijkheden er voor deze groep zijn.

Mevrouw Maij (PvdA): Dat is een vraag die aan de regering moet worden gesteld. De regering is degene die de extra inspanning levert. Ik geef deze brieven aan de regering. Ik heb de Staatssecretaris inmiddels drie keer gevraagd om naar deze brieven te kijken en daar ruimhartig en flexibel mee om te gaan.

Voorzitter. De situatie in Bulgarije blijft zorgelijk voor veel asielzoekers, waaronder die uit Syrië. Het moet een Europese verantwoordelijkheid zijn om Bulgarije zo snel mogelijk en zo goed mogelijk te helpen. Hoe staat het daar nu mee? Lukt het met Europees geld via EASO of via UNHCR om daar snel noodvoorzieningen te realiseren waardoor de vluchtelingen snel opgevangen kunnen worden en ze een goede procedure kunnen doorlopen? Werkt de Bulgaarse overheid ook voldoende mee om dit voor elkaar te krijgen? De PvdA maakt zich echt zorgen, ook omdat het maatschappelijke en politieke draagvlak voor de vele vluchtelingen in Bulgarije niet optimaal lijkt te zijn. Kan de Staatssecretaris daarop ingaan? Wij zijn in elk geval blij dat Nederland terughoudend is met het overdragen van asielzoekers aan Bulgarije op grond van de Dublinverordening en dat het in individuele gevallen ruimhartig kijkt of het zich de desbetreffende asielverzoeken aan zou kunnen trekken. Ik denk dat wij als Nederland de oproep hierover van UNHCR, Amnesty International en VluchtelingenWerk Nederland moeten volgen. De prioriteit moet liggen bij het beschermen van de asielzoeker, maar we moeten als Europa niet schromen om door te pakken, want overdrachten opschorten of zelfs langdurig opschorten zoals we dat in het Griekenland zien, mag in geen geval de situatie worden in Bulgarije.

Mevrouw Berndsen-Jansen (D66): Voorzitter. Ik vervang mijn collega Gerard Schouw. Mijn fractie heeft de rechtsstaat hoog in het vaandel. Juist ook in EU-verband moeten ieders rechten gewaarborgd zijn. Helaas moeten wij vaststellen dat de rechten van asielzoekers in Bulgarije niet gewaarborgd zijn. Het land loopt over met Syrische vluchtelingen en volgens de UNHCR en Artsen zonder Grenzen zijn de omstandigheden deplorabel. Er is sprake van een schending van de mensenrechten in onze eigen Europese Unie. Er wordt gewerkt aan verbetering van de situatie door EASO en UNHCR maar totdat zij resultaten boeken is de situatie gewoon slecht. Daarom vindt mijn fractie dat Nederland voorlopig geen asielzoekers moet terugsturen naar Bulgarije. Schort de Dublinverordening op! Is de Staatssecretaris bereid om dit in de JBZ-Raad aan de orde te stellen? In december schreef hij de Kamer ruimhartig invulling te zullen geven aan de soevereiniteitsclausule van de Dublinverordening. Hier is zijn kans. Graag een reactie van de Staatssecretaris.

Dan de bewaking van de Europese buitengrenzen. Mijn fractie heeft eerder al ernstige zorgen geuit hieromtrent. Duizenden mensen verloren hun leven in een poging Europa te bereiken. Het drama van Lampedusa staat nog gebrand op het netvlies. Daarom ben ik verontrust over de huidige toon van de discussie. Het Grieks voorzitterschap agendeert terrorisme en grensbewaking als onderwerp voor deze JBZ-Raad. Onze Minister van Buitenlandse Zaken sprak in een interview met Vrij Nederland over bootvluchtelingen met – ik citeer hem – «een schrikbarend hoog percentage dat van plan is om kwade dingen uit te spoken als crimineel of terrorist». Is dit de toon die dit kabinet wil aanslaan tegen asielzoekers die huis en haard hebben verlaten op de vlucht voor oorlog en ellende en die dan hun leven verliezen op zee in handen van mensensmokkelaars? Ik vraag de Staatssecretaris met welke toon het kabinet zal spreken over terrorisme en grensbewaking. Juist het debat over asielzoekers en vluchtelingen vraagt om het kaf van het koren te scheiden. Distantieert het kabinet zich expliciet van de indruk dat bootvluchtelingen criminelen en terroristen zijn?

Dan het Europees staatsburgerschap dat te koop is. Ik bespeur een dubbele moraal. Berooide Syrische vluchtelingen die aankloppen aan onze buitengrenzen worden bestempeld als terroristen, maar mensen met een grote zak geld hebben allerlei manieren om het Europees staatsburgerschap te bemachtigen. Allerlei lidstaten bieden het Europees paspoort namelijk gewoon te koop aan. Laat ik benadrukken dat mijn fractie openstaat voor buitenlandse investeerders en voor innovatie en handel, maar handel in burgerschap gaat alle grenzen te buiten. Dit heeft niets meer te maken met de burgerschapswaarde van de Unie of van individuele lidstaten. Dit lijkt verdacht veel op het spekken van staatskassen. Hoeveel gaat er om in deze handel en hoe garanderen lidstaten zoals Malta dat er niet allerlei louche types met zwart geld en criminele antecedenten een EU-paspoort kopen?

Ook begreep ik dat deze paspoortdeals niet eens in het land zelf aangevraagd behoeven te worden maar dat dit gewoon vanuit een penthouse in Peking, Riyad of Moskou wordt beslecht. Rijke criminelen kunnen vanuit hun luie stoel een Europees paspoort kopen, terwijl oorlogsvluchtelingen hun leven moeten wagen in gammele bootjes voordat ze asiel kunnen aanvragen in Europa. Dit getuigt van een schrijnend gebrek aan ethiek. Ik vraag de Staatssecretaris of hierover wordt gesproken tijdens de komende JBZ-Raad en wat het kabinet hierover te zeggen heeft.

De heer Fritsma (PVV): Voorzitter. Ook ik wil aandacht vragen voor de bewaking van de Europese buitengrenzen. Hierover is namelijk onjuiste informatie verstrekt door ofwel de Minister van Buitenlandse Zaken ofwel deze Staatssecretaris. Op de vraag wat er gebeurt als op zee, tussen Europa en Noord-Afrika door Frontex een boot met asielzoekers wordt gezien, niet zijnde een boot in nood, werd door het kabinet een compleet tegenstrijdig antwoord gegeven. De Staatssecretaris zei tijdens het vorige AO over de JBZ-raad dat zo'n boot naar een Europese haven wordt geleid. De Minister van Buitenlandse Zaken zei echter dat de asielzoekers terug worden gebracht naar de Noord-Afrikaanse havens van herkomst. Daarbij citeer ik hem als volgt: «Dat is het hele plan van Frontex natuurlijk, namelijk voorkomen dat die boten in Europa aan wal gaan en voorkomen dat mensen verdrinken in een poging Europa te bereiken. Het is de bedoeling dat doordat ze vroegtijdig worden ontdekt, ze ook teruggebracht worden naar waar ze vandaan komen.» Dit citaat is letterlijk afkomstig uit het verslag van 17 oktober jongstleden van het AO over de Europese Raad. Nu wil ik natuurlijk weten wie er gelijk heeft: de Staatssecretaris of de Minister van Buitenlandse Zaken. Ik merk daarbij wel op dat het uiterst slordig is dat vanuit het kabinet onjuiste c.q. tegenstrijdige informatie is verstrekt. Hoe kijkt het kabinet hiernaar en hoe wordt hiermee omgegaan? Verder hoopt de PVV-fractie natuurlijk dat niet de Staatssecretaris maar de Minister gelijk heeft, want als boten met asielzoekers standaard naar Europese havens worden geleid, hebben we een groot probleem. Dan zien illegalen immers dat het loont om de oversteek naar Europa te maken en winnen de mensensmokkelaars omdat de Europese buitengrenzen dan gewoon zijn verdwenen. Ik wil daaraan toevoegen dat dan beter een voorbeeld aan Australië kan worden genomen. Daar worden grenzen wel bewaakt en worden boten tegengehouden in plaats van dat zij naar Australische havens worden geleid. Door dat succesvolle beleid is wekenlang geen boot met migranten meer in dat land aangekomen. Is de Staatssecretaris het ermee eens dat hier een voorbeeld aan kan worden genomen?

Op het punt van de terrorismebestrijding heeft Minister Timmermans in de pers gezegd dat heel veel criminelen en terroristen Europa binnenkomen via die boten vanuit Noord-Afrika. Hij heeft dat volgens mij in Vrij Nederland gezegd. Die kwaadwillenden kunnen natuurlijk doorreizen naar Nederland. Dus wat doet het kabinet precies om dit tegen te gaan?

Dan het belangrijke punt van de mogelijke toetreding van Bulgarije en Roemenië tot het Schengengebied. Zoals bekend is de PVV-fractie daar fel op tegen. Vandaag is een belangrijke dag in dat kader omdat er een nieuw CVM-rapport is verschenen. We weten dat is aangegeven dat Bulgarije en Roemenië na twee positieve CVM-rapporten tot Schengen toe kunnen treden. Overigens heeft het kabinet vreemd genoeg in het midden gelaten of het vorige rapport als positief kan worden opgevat. De nu prangende vraag is of het kabinet al bekend is met de inhoud van het rapport van vandaag en, zo ja, welke waardering het hieraan geeft. Hoe gaat het verder? De PVV blijft het kabinet in ieder geval oproepen om toetreding tot Schengen van beide landen actief tegen te gaan, want nog meer lekke buitengrenzen en nog meer grensoverschrijdende criminaliteit kunnen we immers missen als kiespijn. Bovendien is meer dan duidelijk dat problemen als corruptie in beide landen nog lang niet onder controle zijn. Ik ontvang hierop graag een reactie.

Ik sluit af met het punt van de asielzoekers in Bulgarije. Het is duidelijk dat Bulgarije de zaak niet onder controle heeft wat betreft het toelaten van asielzoekers, het managen van procedures et cetera. Met andere woorden, Bulgarije kan de zaak niet aan en daar dreigt Nederland de rekening voor te betalen doordat asielzoekers moeten worden overgenomen die anders naar Bulgarije zouden kunnen worden teruggestuurd. Om hoeveel personen gaat dit? Wat zijn de extra kosten met het oog op bijvoorbeeld de opvang van deze groep?

Dezelfde vraag – en dan sluit ik echt af – heb ik rond de asielzoekers die anders teruggestuurd konden worden gestuurd naar Griekenland. Wat is de stand van zaken rond dat land?

De heer Azmani (VVD): Voorzitter. Terrorismebestrijding en grensbewaking staan in ieder geval op de agenda. Het betreft tevens een van de belangrijkste speerpunten vanuit het Griekse voorzitterschap. Ik vroeg me af of al bekend is welke de voornemens hierin zijn. Kan de Staatssecretaris al aangeven wat hij zelf bijvoorbeeld verwacht? Daar zal de Informele JBZ-Raad namelijk deels over gaan.

Een ander punt betreft de kritische situatie in Bulgarije rondom de toename van asielzoekers vanuit Syrië. Ik zou van de Staatssecretaris willen weten wat daar nu de actuele situatie is. Wat is de inzet van de EU? Ik ga ervan uit dat we hierin samenwerken om ervoor te zorgen dat dit zo spoedig mogelijk weer op niveau is. Ik zou daar graag een appreciatie bij willen hebben. Het kan namelijk toch niet zo zijn dat Bulgarije, zijnde en EU-lidstaat en een Dublinland, waar het gaat om het vertrouwensbeginsel en de claims die in het kader van de Dublinverordening worden gelegd, niet verwittigd zou kunnen worden? Ik wil dan ook graag weten op welke termijn er daar een ontwikkeling is waardoor het daar weer op orde is.

Vandaag is het CVM-rapport over Bulgarije en Roemenië uitgebracht. Wat ik zoal hoor en lees is dat er vanuit de Europese Commissie in principe kritisch op die rapporten is gereageerd. Ten aanzien van Bulgarije betekent het dat er weliswaar stappen vooruit zijn gezet, maar dat de ontwikkeling als geheel nog onvoldoende en fragiel is. Wat betreft Roemenië is zichtbaar dat er nog steeds vraagtekens kunnen worden geplaatst bij de onafhankelijkheid van de rechtsstaat, de integriteit en het tegengaan van corruptie. Ik kan me voorstellen dat de Staatssecretaris daar nu nog geen reactie op kan geven, maar ik vraag hem wel wanneer we de formele kabinetsreactie ter zake kunnen verwachten.

Dan de taskforce Middellandse Zee. Laat duidelijk zijn dat de VVD in dezen altijd pleit voor oorzaakbestrijding in plaats van symptoombestrijding. De VVD is ook tegen nieuwe vormen om reguliere toelating te faciliteren, wat de Europese Commissie heeft voorgesteld. Het is dan ook goed te lezen in het verslag dat het ook de inzet is van het kabinet om niet tot die facilitering over te gaan. Libië wordt als cruciaal beschouwd. Ik vraag mij af wat de gemeenschappelijke inzet van de EU is ten aanzien van Libië. Verder ben ik benieuwd welke juridische kwalificatie wordt gegeven. Refoulement wordt als argumentatie gehanteerd waarom je boten eventueel niet meer zou kunnen terugbrengen naar de wateren van de desbetreffende landen rondom de buitengrenzen. Zou verkend kunnen worden welke mogelijkheden er zijn om tot wijzigingen op dit vlak te komen? Het kan toch niet zo zijn dat de ligging aan de Middellandse Zee juist een aanzuigende werking heeft en het eigenlijk een soort shuttleservice richting Europa gaat worden op het moment dat men daar aanwezig is?

Ik ben verder blij in het verslag te lezen over het geluid van Nederland ten aanzien van de vijf actiepunten vanuit de Europese Commissie in het kader van het misbruik van vrij verkeer van werknemers en arbeidsmigratie. Ik ben de Staatssecretaris ook dankbaar voor de steen die hij wat dit betreft in de vijver van Europa heeft geworpen. Het is vervolgens de Minister van Sociale Zaken geweest die bij deze Staatssecretaris op de tandem is gesprongen om de discussie hierover ook los te maken in Europa. De arrogantie die vanuit de Europese Commissie ten aanzien van dit onderwerp tentoongespreid wordt, wekt bij mij grote verbazing. Gisteren was er berichtgeving over de uitspraak van Eurocommissaris Viviane Reding dat het eraan ligt dat de sociale voorzieningen in de westerse landen te goed zouden zijn en dat die aangepast zouden moeten worden om het oneigenlijk gebruik van sociale voorzieningen tegen te gaan. Ik vind dat onbestaanbaar. In dat kader hoop ik dan ook dat de Europese Commissie de inmiddels aangenomen motie van mijn hand om de WW-uitkeringen in te perken, als vruchtbaar ziet. Ik hoop ook dat de Staatssecretaris het debat daarover warm houdt. Het gaat mij namelijk af en toe wat te gemakkelijk waar het gaat om de weerstand die door de Europese Commissie wordt geuit.

De heer Azmani (VVD): Volgens mij is het niet aan mij om verantwoording af te leggen

over wat de Minister van Sociale Zaken in Europa op dat punt heeft gedaan. Ik constateer zelf dat wat betreft de oplossingen die tot nu toe door mij zijn aangedragen, de nodige wetgeving in voorbereiding is, dat die steen in de vijver is gegooid, dat die discussie plaatsvindt en dat die opdrachten er liggen. Dus ik kan niet zeggen dat er op dit dossier helemaal niets gebeurt, maar, zoals gezegd, behoef ik hier geen verantwoording af te leggen over iets wat de Minister van Sociale Zaken zou moeten doen.

De heer Van Hijum (CDA): Voorzitter. Laat ik dat laatste punt maar als eerste oppakken.

Mijn fractie stoort het wel dat er heel veel geroepen wordt en dat er maar weinig geagendeerd wordt. Ik ben het overigens wel met de heer Azmani eens dat de coördinatieverordening kansen biedt en dat Nederland op dat punt dan ook een inzet moet plegen. Hoewel die verordening meer op het terrein van de sociale zekerheid ligt, heeft deze ook een grote relatie met de aanpak van fraude in de sociale zekerheid. We hebben hier herhaaldelijk ook gesproken over het ongewenst verklaren van mensen die frauderen in de Nederlandse sociale zekerheid en over het beperken van de export van kinderbijslag waar ook enorm veel mee gefraudeerd wordt. Dus ik hoop dat we op dat soort terreinen echt resultaten kunnen boeken, hoewel ik het allemaal nog wel moet zien.

Dan kom ik op de noodsituatie aan de oostgrens. Veel collega's hebben al gesproken over de situatie in Bulgarije. Ik kan mij zeer goed voorstellen dat gelet op de omstandigheden daar, men terughoudender wordt met het terugsturen, maar het hoofdprobleem is natuurlijk dat een EU-lidstaat zich op geen enkele manier wenst te houden of kan houden aan normen die we met elkaar redelijk vinden voor een fatsoenlijke opvang. Wanneer denkt de Staatssecretaris dat Bulgarije op dat punt het lek boven heeft? Is hij niet tevens van mening dat desnoods met dwang vanuit de Europese Commissie iets aan deze situatie moet gebeuren? Ik vind namelijk dat uiteindelijk daar de verantwoordelijkheid ligt en dat daar ook de problemen opgelost moeten worden.

Ik sluit mij verder aan bij de vragen die de heer Fritsma en de heer Azmani hebben gesteld over de CVM-rapportage over Roemenië en Bulgarije. Het inhoudelijke oordeel van het kabinet over die rapportage en de aanpak van fraude en corruptie zal zeer bepalend zijn voor de opstelling wat betreft de Schengentoelating. Ik zeg erbij dat mijn fractie er niet veel fiducie in heeft dat op korte termijn die toelating een feit zal zijn, gelet op de bestendigheid van de aanpak.

Dan kom ik op de uitspraak van de heer Timmermans dat mensen die met de boot overkomen allemaal slechte dingen van plan zijn, zoals criminaliteit en terrorisme. Mijn vraag aan de Staatssecretaris is dan ook of hij het eens is met die uitspraak en, zo ja, wat dit dan betekent voor het beleid. De vragen die de heer Fritsma opwerpt, zijn natuurlijk wel heel reëel. Hoe ga je om met de mensen die eenmaal op zee zijn en in een bepaalde gevaarlijke situatie terechtkomen? Je kunt dan natuurlijk niet tegen ze zeggen: we nemen op de koop toe de kans dat u verdrinkt en omkomt. Dat is een aanpak die wij zeker niet voorstaan, maar je kunt natuurlijk wel proberen te voorkomen dát die boten van wal steken. In dat kader heb ik de vraag waarom de discussie met Turkije over de visumliberalisatie wel wordt aangegrepen om asielzoekers terug te nemen maar bijvoorbeeld niet om boten die vanuit Turkije van wal steken scherper te controleren teneinde te voorkomen dat op die illegale manier immigratie wordt bevorderd. Is dat ook een voorwaarde die in de discussie kan worden gebracht?

De heer Van Hijum (CDA): Ik zie dat dilemma ook. Ik ben het ook met de heer Fritsma eens dat het niet gewenst is dat we dat aanmoedigen en dat je die ruimte creëert. Tegelijkertijd kan ik mij heel goed voorstellen dat wanneer de bemanning van zo'n kustwachtboot op een gegeven moment zo'n bootje dat uitpuilt van de mensen, tegenkomt zal denken: als ik die mensen terugstuur veroorzaak ik mede een humanitair drama en dat mag ik niet laten gebeuren. Dat is het spanningsveld waar je dan mee te maken hebt. Ik ben het met de heer Fritsma eens dat het uiteindelijk natuurlijk niet de oplossing kan zijn om iedereen dan maar binnen te halen. Je zult met de landen waarvanaf de afvaarten plaatsvinden, dus Noord-Afrika en Turkije, afspraken moeten maken om dat zo veel mogelijk te beperken.

Ik kom op het Europees staatsburgerschap. Er is sprake van een selectief beperkend immigratiebeleid in Europa maar tegelijkertijd kun je aan de achterdeur je paspoort kopen in steeds meer landen. Mevrouw Gesthuizen heeft er net als mijn fractie al herhaaldelijk op gewezen. Het is naar onze mening toch echt ongewenst dat iedere lidstaat op een totaal verschillende manier de toegang tot de Europese Unie invult. Is de Staatssecretaris bereid dit probleem op de Europese agenda te zetten om te kijken of er wat meer eenheid in kan komen? Wat ons betreft zouden er ook hogere drempels moeten komen, want de kans dat die route wordt gebruikt om paspoorten te kopen en om geld wit te wassen is natuurlijk ook reëel.

Staatssecretaris Teeven: Voorzitter. Dank aan de leden voor het feit dat we nu kunnen overleggen over dit belangrijke onderwerp. Ik heb gemerkt dat alle leden van de commissie met hernieuwde energie uit het reces zijn gekomen, dus dat stemt tevreden. Die energie heb ik zelf overigens ook, dus dat betekent dat we weer heel intensief met elkaar van gedachten kunnen wisselen.

Er zijn heel veel onderwerpen door de leden aangekaart die in ieder geval niet worden besproken op de komende Informele Raad. Er wordt wel gesproken over terrorisme en grensbewaking, een onderwerp dat door het Grieks voorzitterschap is geagendeerd. Overigens wat we daaronder specifiek moeten vatten, is noch de Minister noch mijzelf geheel duidelijk. Dus ook de Minister en ik verkeren nog in onzekerheid over wie de bespreking van dit onderwerp gaat bijwonen, maar dit even terzijde, want dat is een kwestie van interne taakverdeling binnen het kabinet. We hebben dus geen idee wat het Grieks voorzitterschap hierover wil gaan zeggen. De agenda is buitengewoon marginaal.

Wel staat op de agenda de situatie in Bulgarije rondom de opvang en alles wat daarmee samenhangt. Het schijnt dat de CVM-rapportages een kwartier geleden op het internet zijn verschenen. Ik heb er nog geen kennis van kunnen nemen, maar het kabinet gaat die CVM-rapportages lezen en beoordelen en zal op basis daarvan met een kabinetsreactie richting de Kamer komen. Ik verwacht overigens dat er sowieso geen besluitvorming hierover op de JBZ-Raad van morgen en overmorgen zal plaatsvinden. Bovendien verwacht ik niet dat op de JBZ-Raad van 5 maart besluitvorming zal plaatsvinden over Bulgarije en Roemenië.

Ik dank mevrouw Maij voor de stukken en de brieven die zij mij heeft overhandigd; sommige ervan had ik nog niet in mijn bezit, zodat ik nu een wat completer beeld kan krijgen. Het standpunt van het kabinet is dat in eerste instantie opvang in de regio dient plaats te vinden. Wij denken dat het heel belangrijk is dat die opvang in de regio goed gebeurt. Tot nu toe is door de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in totaal 74 miljoen euro ter beschikking gesteld voor opvang in de regio. Daarnaast is hervestiging een optie, waarvoor mevrouw Gesthuizen terecht aandacht heeft gevraagd. Bovendien is er het opbouwprogramma voor de regio dat Nederland ook steunt. Mevrouw Maij heeft bij herhaling gevraagd om de mogelijkheid te onderzoeken van familiehereniging met Syriërs die al in Nederland wonen. Dat is een onderwerp dat zeker de aandacht heeft, maar het is niet het uitgangspunt van het kabinet. Ik zal zelf aanstaand weekend Jordanië bezoeken en ook het daar gelegen kamp; ik reis vanuit Athene door naar Jordanië om zelf de situatie in het kamp aldaar in ogenschouw te nemen. Als er een oplossing moet worden gezocht en als er moet worden gekeken naar het lenigen van menselijke nood, moet dat binnen de beleidsuitgangspunten van het kabinet gebeuren. Dan moet dat gebeuren door ofwel de regionale opvang te versterken, wat we dus ook al hebben gedaan, ook in geldelijke zin; het bedrag is aanzienlijk toegenomen ten opzichte van dat waarvan sprake was toen we de vorige keer hierover hebben vergaderd. Ofwel moet dat gebeuren langs het instrument van de hervestiging, omdat dat met name bij uitstek mogelijkheden schept om mensen te horen en om goed te kijken naar hun geschiedenis, zodat we binnen de grenzen van Nederland geen mensen krijgen die een verleden hebben op het terrein van 1F. Ik roep in herinnering dat we dat met Afghanistan, Irak en Rwanda niet altijd hebben gedaan. Daar zijn wat mij betreft de ervaringen dan ook buitengewoon slecht mee.

Staatssecretaris Teeven: Op dit moment worden er al Syriërs toegelaten in het kader van het hervestigingsprogramma. We hebben dat al met de Kamer gedeeld. Binnen het totaalaantal van 500 hervestigingen op jaarbasis zijn er 250 plaatsen voor Syriërs. Daarnaast refereer ik aan de aangenomen motie-Voordewind met betrekking tot het toelaten van 250 Syriërs extra. Daarvan heb ik al gezegd dat we eerst kijken hoe we met hervestigingsmissies binnen het bestaande aantal van 500 die 250 plaatsen voor Syriërs kunnen realiseren en dat pas daarna de uitvoering van de motie-Voordewind in beeld komt. Daar zal ik de Kamer in de loop van 2014 over berichten.

Mevrouw Maij heeft tijdens het vorige AO gevraagd naar andere mogelijkheden, zoals in het kader van humanitaire actieprogramma's, om hereniging te laten plaatsvinden tussen Syriërs die hier al wonen en hun familieleden die nog in Syrië verblijven. Ik heb al aangegeven dat ik het instrument van hervestiging een begaanbare weg vind, maar dan niet op de wijze waarop Duitsland en Oostenrijk daaraan invulling geven, omdat we dan niet in staat zijn om ook de achtergronden van mensen op een juiste wijze te toetsen.

Staatssecretaris Teeven: De situatie in Bulgarije staat concreet op de agenda. Vanwege de hoge druk van illegale migratie is het Frontex die de gezamenlijke operaties coördineert in Bulgarije. Door Frontex wordt ook personeel en materieel ingezet. Die zijn afkomstig van diverse lidstaten, Nederland en Zweden voorop. Ik heb de commissie de vorige keer daarover ook geïnformeerd en het is ook terug te vinden in de verslaglegging van de laatste JBZ-Raad dat de Zweedse Minister en ik het aanbod hebben gedaan om te assisteren.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst levert tolken die de Bulgaarse overheid bijstaan in de communicatie met migranten als er een asielprocedure wordt begonnen in Bulgarije of in de opvangcentra. De Bulgaarse overheid heeft samen met EASO een operationeel plan ondertekend. Daarin is uitgewerkt hoe EASO Bulgarije gaat ondersteunen. Dan moet men denken aan de registratie van asielzoekers, het geven van trainingen aan nieuw personeel, het samenstellen van informatie over herkomstlanden, het aanvragen en beheren van EU-fondsen – dat is ook vrij ingewikkeld geweest – en het opbouwen van een flexibel opvangsysteem dat voldoet aan de Unienormen. Dat laatste is een belangrijk punt, zoals blijkt uit de bijdragen. Ondersteuning vindt op dit moment plaats via de inzet in Bulgarije van zogenaamde asielondersteuningsteams. Daarin zitten experts uit EU-landen. Nederland heeft ook een aantal experts aangeboden. Ngo's en de UNHCR bieden ook ondersteuning. De vertegenwoordiger van de UNHCR in Bulgarije heeft de media laten weten dat de eerste verbeteringen in de opvangvoorzieningen zichtbaar zijn. Dit is een agendapunt dat morgen uitgebreid aan de orde zal komen. Ik zal de Bulgaarse collega vragen naar de vorderingen. Ik zal vragen waaraan tekort is en waaraan behoefte is. Ik ga ervan uit dat de collega's uit andere lidstaten hetzelfde zullen doen. Wij hebben er allemaal belang bij om de Bulgaarse overheid te versterken.

Op 2 januari heeft de UNHCR een rapport uitgebracht over de asielprocedure en de opvangvoorzieningen in Bulgarije. De opvangvoorzieningen staan stevig onder druk. Naar mijn opvatting kun je op dit moment nog niet zeggen dat de overdracht aan Bulgarije in alle gevallen per definitie in strijd is met artikel 3 van de Dublinverordening. Wel is de opvangsituatie nog steeds heel kwetsbaar. De zorgen die bestaan bij de commissieleden, deel ik. Dat geldt ook voor de andere lidstaten. Eigenlijk doe ik nog steeds hetzelfde als wat ik heb toegezegd in het algemeen overleg van 4 december, namelijk dat ik ruimhartig omga met de soevereiniteitsclausule als de individuele omstandigheden van vreemdelingen daartoe aanleiding geven. Er is gevraagd naar cijfers. Ik kan wat cijfers noemen. Eén vreemdeling is door ons overgedragen aan Bulgarije. Op dit moment hebben wij dertien zaken die op zich claimwaardig zijn, maar die ik nog niet heb geclaimd aangezien wij ons nog beraden over de vraag of wij deze zaken zelf moeten houden of niet. In twee concrete gevallen hebben wij de zaak aan onszelf gehouden en hebben wij niet geclaimd, alhoewel dat wel had gekund.

De heer Van Hijum heeft gevraagd wanneer Bulgarije de zaken concreet op orde heeft. Zelf kon hij de vraag niet beantwoorden en ik ben bang dat ik hem ook niet kan beantwoorden. Ik hoop daarover iets meer te kunnen meedelen in de verslaglegging van de Informele JBZ-Raad. Ik begrijp dat de commissie van plan is om zelf de situatie in Bulgarije te bezien. De vertegenwoordiger van de UNHCR zegt dat de eerste verbeteringen zichtbaar zijn. Zo is er extra personeel aangenomen. Er zijn meer opvangplekken gecreëerd en ook de voorzieningen zijn beter. Maar nogmaals, de situatie geeft onverminderd reden tot zorg. Op 1 april zal de UNHCR de situatie opnieuw beoordelen. Dan krijgen wij een nieuw rapport.

In de Informele Raad zal een aantal landen, waaronder Nederland, de Commissie en de EASO vragen om de situatie op korte termijn te beschrijven en een duidelijke prioritering aan te brengen in de noodzakelijke verbeteringen. Dan weten de lidstaten waaraan concreet behoefte is: aan welk gespecialiseerd personeel en aan welke middelen. Is er behoefte aan trainingen? Dan kunnen de lidstaten ook een taakverdeling maken.

Staatssecretaris Teeven: Ik heb ervoor gekozen om in eerste instantie mee te gaan in het voorstel en de oproep van de Commissie om de situatie in Bulgarije te versterken, dus om mensen en middelen ter beschikking te stellen. Op 1 april brengt de UNHCR opnieuw rapport uit. Dan zullen wij bezien of wij op een andere wijze moeten reageren ten opzichte van Bulgarije. Dit zijn de stappen die ik op dit moment voorsta.

Mevrouw Maij stond stil bij het verslag van de vorige JBZ-Raad en de verslaglegging over de werkzaamheden van de taskforce voor de Middellandse Zee, de «Lampedusa-taskforce». De taskforce doet nog wel iets meer. Op dit moment geeft men invulling aan 38 operationele acties op het gebied van regionale bescherming, de bestrijding van mensenhandel en -smokkel en de versterking van de grensbewaking. Met het alleen halen van mensen uit zee zijn wij er niet. Straks kom ik nog op het vermeende misverstand tussen mij en de Minister van Buitenlandse Zaken waar de heer Fritsma naar verwees. Wij moeten ook het rechtssysteem versterken. Tijdens het AO van 4 december hebben wij hierover van gedachten gewisseld met elkaar. Ik heb toen gezegd dat er in Tunesië en Egypte wordt gesproken over het opzetten van regionale beschermingsprogramma's. De controle op de afvaarten vanuit deze landen naar Europa kunnen wij intensiveren. Er zijn ook EMPACT-projecten op dit terrein. Dat zijn belangrijke instrumenten. Voor 2014 zijn er concrete plannen benoemd om mensenhandel en -smokkel tegen te gaan. De situatie in Libië en de Libische rechtsstaat is niet verbeterd ten opzichte van 4 december. U leest ook allemaal de krant. Wij krijgen ook berichten van Buitenlandse Zaken. Het is op dit moment een buitengewoon kwetsbaar land. De centrale regering in Tripoli heeft niet het gezag over de hele kuststrook en ook niet altijd over de rest van het land. Het blijft dus een kwetsbaar land.

Ik kom op de uitlatingen. Wat is waar? Waar is dat je mensen die je uit zee redt, terugbrengt naar een haven. Dat kan de haven van vertrek zijn, maar dat kan ook een Europese haven zijn. In ieder geval is het een haven waar deze mensen veilig zijn. Je stuurt ze niet terug om ze alsnog te laten verdrinken. Het kan een Noord-Afrikaanse haven zijn, maar als dat onmogelijk is, worden de vluchtelingen uiteraard naar een Europese haven gebracht. Dat heb ik ook tijdens het AO van 4 december gezegd en bedoeld te zeggen. Ik ken de uitspraak van de Minister van Buitenlandse Zaken niet exact. Ik zal bekijken of er discrepantie bestaat tussen wat hij hierover heeft gezegd of zou hebben gezegd en wat ik erover heb gezegd. Dit is de uitleg die het kabinet eraan geeft, precies zoals ik het nu zeg.

Staatssecretaris Teeven: Ik denk dat wij blij moeten zijn dat het in de overeenkomst terecht is gekomen. Ik vond dat al een hele prestatie. De Eurocommissaris had daar in eerste instantie geen oren naar. Het is belangrijk dat dit wel is gerealiseerd. De prijs die wij daarvoor hebben betaald, is dat het wat langer duurt.

Mevrouw Maij heeft gevraagd naar de gezamenlijke behandeling van asielverzoeken. Nederland steunt het opzetten van een pilot joint processing en wacht het voorstel van de Europese Commissie af. Wij hebben daar geen overspannen verwachtingen van, zo moet ik eerlijk zeggen. Uit de pilot zal moeten blijken waar de problemen in de uitvoering zitten om echt tot een gezamenlijke afdoening van asielverzoeken te komen. Juist daarom kan de pilot misschien ook wel nuttig zijn. Hij kan immers een vervolgagenda opleveren voor alles wat daarna nog moet worden uitgewerkt om joint processing een stevige basis te geven. Nogmaals, onze verwachtingen zijn niet hoog gespannen, maar misschien is dat onterecht. Wij kunnen waarschijnlijk wel vervolgstappen zetten.

Mevrouw Maij vroeg naar de 50 miljoen voor de taskforce. Er gaat 30 miljoen naar Italië, specifiek voor Lampedusa, en er gaat 20 miljoen naar landen die op dit moment onder grote druk staan, zoals Griekenland, Malta en Spanje. Ook in Spanje zijn de problemen groot.

De heer Azmani vroeg naar de gemeenschappelijke inzet met betrekking tot Libië. In de reeds gaande EU-missie wordt de ontwikkeling van een grensbewakingssysteem gesteund. Ook geeft de Europese Unie steun voor het opzetten van een asiel- en migratiesysteem, voor zover de situatie dit toelaat. Een en ander hangt samen met de fragiliteit van de Libische staat. In hoeverre is de centrale regering in Tripoli in staat om de veiligheid te garanderen?

Staatssecretaris Teeven: Volgens mij zoekt mevrouw Gesthuizen naar een tegenstelling die er niet is. Mijn beleidslijn is sinds het afgelopen algemeen overleg van 4 december niet veranderd. Ik heb gezegd dat ik de soevereiniteitsclausule ruimhartig zal toepassen. Dat heb ik ook gedaan. Dertien zaken zijn nog niet uitgevoerd. Het komt ook voor dat asielzoekers erin slagen om zelfstandig onderdak te vinden in Bulgarije. Het inwilligingspercentage voor Syrische asielzoekers ligt hoog in Bulgarije. Je kunt niet zeggen dat de overdracht aan Bulgarije in alle gevallen in strijd is met artikel 3. Wij moeten echter wel voorzichtig zijn met betrekking tot Bulgarije. Dat is precies wat wij op dit moment doen.

Ik kom op de paspoorten die op allerlei plaatsen te koop zouden zijn. De Kamer heeft mij enige tijd geleden verzocht om na te gaan onder welke voorwaarden een paspoort of een verblijfsvergunning kan worden verkregen. Ik verwacht medio februari de volledige informatie te hebben. Dan zal ik een brief sturen aan de Kamer waarin ik een overzicht geef van de manier waarop je aan een paspoort of een verblijfsvergunning kunt komen in andere landen.

Mevrouw Berndsen heeft gevraagd of de koop van paspoorten ter sprake komt in de JBZ-Raad. Nee, dit punt is niet geagendeerd voor de JBZ-Raad. Het komt dus niet aan de orde. Enkele leden hebben specifiek gevraagd naar Malta. Eind februari reis ik naar Malta. Daar zal ik het onderwerp ter sprake brengen in het gesprek met mijn collega van Justitie. Ik zal goed meenemen wat de heer Van Hijum hierover heeft gezegd. Ik voel wel met hem mee, maar lidstaten – dat geldt ook voor Nederland – hebben natuurlijk wel enige vrijheid. Neem kennismigratie, waar de heer Azmani op wees, of economische investeringen in werkgelegenheid, waardoor de werkloosheid wordt teruggedrongen. Op deze migranten ziet de regeling vermogende vreemdelingen, die nu van kracht is. Waarom zou je het niet doen als mensen duurzame investeringen doen die ook gecheckt worden? Ik heb geen Kamermeerderheid horen zeggen dat ik dat niet zou moeten doen. De regeling is dan ook van kracht geworden.

Ik ben al uitgebreid ingegaan op immigranten die op zee worden opgepikt. Je moet altijd rekening houden met het verbod op push-back. De Europese jurisprudentie staat het terugduwen van vreemdelingen, de grens over, niet toe. Wellicht ten overvloede wijs ik de heer Fritsma erop dat er in de jurisprudentie voorbeelden zijn waarin wij zijn teruggefloten door de Europese hoogste rechter.

De heer Fritsma en de heer Azmani hebben gewezen op het feit dat terroristen per boot Europa binnen kunnen komen om vervolgens door te reizen. Wij doen er alles aan om terrorisme te bestrijden. Wij willen dan ook een goede check. Mensen die asiel aanvragen moeten wij goed horen. De IND moet de mogelijkheid hebben om de herkomst en de geschiedenis van asielzoekers na te gaan. Tijdens het algemeen overleg over 1F zal ongetwijfeld nog aan de orde komen dat het heel belangrijk is om zeker in het geval van regelingen waardoor grote groepen worden toegelaten, in staat te zijn om de geschiedenis van vluchtelingen te bekijken in de individuele sfeer. Het kabinet hecht daar wel aan. Anders krijgen wij over tien jaar soortgelijke problemen met Syriërs als wij nu hebben met Rwandezen, Afghanen en Irakezen. Dat moeten wij niet willen.

Mevrouw Maij (PvdA): Voorzitter. Dank aan de Staatssecretaris voor zijn toezegging om te kijken naar de brieven die ik hem heb gegeven en naar de brieven die hij zelf heeft ontvangen van Syriërs die familieleden hebben die in Syrië of in een van de buurlanden zijn achtergebleven.

De Staatssecretaris geeft aan dat hij zich voelt overvallen door mijn vraag over de taskforce. Ik heb gewoon de stukken doorgenomen die bij deze vergadering horen. Op de agenda staat toch echt een verslag van de JBZ-Raad waarin onder andere de pilot in het kader van een gezamenlijke behandeling van asielverzoeken wordt vermeld. Ik wacht de informatie van de Staatssecretaris af. Ik zou het wel prettig vinden om deze informatie te ontvangen voordat de pilot helemaal is afgerond. Dan weten wij ook waar het naartoe gaat. Ik stelde al wat specifiekere vragen. Waar vindt het plaats? Voor welke landen geldt het? Ik zou die informatie graag ontvangen om wat beter te kunnen beoordelen waar EASO, de Commissie en misschien ook de Staatssecretaris zelf naartoe willen met deze pilot.

Mevrouw Berndsen-Jansen (D66): Voorzitter. Ook ik dank de Staatssecretaris voor de beantwoording van de vragen. Deze JBZ-Raad wordt belangrijk voor de positie van Bulgarije en de opvang van asielzoekers en vluchtelingen in Bulgarije. Ik heb begrepen dat de Staatssecretaris zich hiervoor in ieder geval wil inzetten. Wij zullen zien wat dat gaat opleveren. Ik heb het dan niet alleen over de inzet van de Staatssecretaris maar ook over überhaupt de discussie in de JBZ-Raad.

De Staatssecretaris heeft gezegd wat hij heeft gezegd over de uitspraken van de Minister van Buitenlandse Zaken, maar ik wil wel aangeven dat mijn fractie een dergelijke toon van de zijde van het kabinet absoluut niet gepast vindt.

Kan de Staatssecretaris achteraf de Kamer informeren over de vraag wat zijn reis naar Malta heeft opgeleverd in verband met de verkoop van paspoorten?

De heer Fritsma (PVV): Voorzitter. Ik dank de Staatssecretaris voor de gegeven antwoorden. Ik sta nog even stil bij de uitspraak van de Minister van Buitenlandse Zaken over de bedoeling van Frontex om asielzoekers die op zee worden aangetroffen tussen Afrika en Europa, terug te brengen naar Noord-Afrika. Die uitspraak is in strijd met de realiteit, dat is duidelijk. De Staatssecretaris heeft daarin gelijk. Ik ga nog even na of het ook in strijd is met het beleid van Frontex en de werkrichtlijnen van Frontex. Immers, als dat het geval is, dan spreekt de PVV-fractie de genoemde Minister hier natuurlijk nog flink op aan in de toekomst.

Het volgende punt betreft Bulgarije. Nederland stuurt geen asielzoekers terug naar Bulgarije, hoewel dat normaliter wel had gekund op basis van Dublinclaims. Ik heb hier geen vragen over, maar het bewijst dat een gemeenschappelijk asielbeleid, dat door vrijwel alle partijen is bepleit, gewoon niet werkt. De realiteit is dat landen als Bulgarije en Griekenland de zaak niet op orde hebben en dat Nederland daarvoor gewoon de rekening krijgt gepresenteerd. Het failliet van het Europees asielbeleid is hiermee aangetoond.

De Staatssecretaris houdt nadrukkelijk de mogelijkheid open om meer Syriërs naar Nederland te halen in het kader van hervestigingsprogramma's. De PVV-fractie hoopt dat dit niet gebeurt. Blijf inzetten op opvang in de regio.

Ten slotte het punt van de verkoop van verblijfsvergunningen en paspoorten. De PVV is daar op tegen. Wij willen hierover later graag verder van gedachten wisselen met het kabinet.

De heer Azmani (VVD): Voorzitter. Ik dank de Staatssecretaris voor zijn antwoorden. Daaruit maak ik onder andere op dat het CVM-rapport over Roemenië en Bulgarije niet aan de orde zal komen tijdens de eerstkomende Raad en waarschijnlijk ook niet in maart. Ik ga ervan uit dat wij eerst de kabinetsappreciatie krijgen alvorens er besluitvorming plaatsvindt en dat in die zin de inzet van Nederland vooraf bekend is.

Wat Bulgarije betreft moeten wij de voortgangsrapportage in april afwachten. Ik hoop wel dat de Staatssecretaris – daar ga ik ook wel van uit – zijn ambtsgenoot in Bulgarije oproept om maximaal in te zetten en eventuele hulpvragen kenbaar te maken, opdat dit proces niet jaren hoeft te duren. Je mag dossiers niet aan elkaar koppelen, maar een land dat wil toetreden tot Schengen, moet de opvang van asielzoekers wel op orde hebben.

Ik kom op de taskorce Middellandse Zee. Het blijft misschien een herhaling van zetten: oorzaakbestrijding in plaats van symptoombestrijding. De inzet moet erop gericht zijn om de buitengrenzen, met name de grenzen bij Noord-Afrika, goed te bewaken en te voorkomen dat mensen via zee gaan. Je wilt immers geen aanzuigende werking doordat mensen uit Noord-Afrika via een boot – ik heb het niet over noodsituaties – aanmeren in een Europese haven. Dat laatste moet ook niet de inzet van de EU zijn. Wat mij betreft moet er überhaupt gekeken worden naar het huidige asielmodel.

De heer Van Hijum (CDA): Voorzitter. Dank voor de antwoorden. Mij resteren drie vragen, te beginnen bij de opvang in Bulgarije. Ik vind dat de Staatssecretaris erg coulant is wat de verbeteringen betreft. Dit is geen nieuw probleem, het is zeker al een halfjaar bekend. De Staatssecretaris geeft aan dat er in strijd met de normen voor opvang wordt gehandeld. Ingebrekestelling behoort dus tot de mogelijkheden. Ik vind eerlijk gezegd dat dit moment wel heel dichtbij komt. Ik vraag de Staatssecretaris om hierover maar eens duidelijk te zijn, ook in het overleg. Als dat onredelijk is vanwege de grote toestroom, dan is er altijd nog een medeverantwoordelijkheid van de Europese Commissie om een bijdrage te leveren aan het bewaken van de buitengrenzen. Het mag wat mij betreft dus echt iets steviger.

Dat geldt ook voor de terugname van asielzoekersbootjes door Turkije. Ik ben verrast door de mededeling dat kennelijk pas over drie jaar harde afspraken gelden, terwijl de weg naar visumliberalisatie nu al wordt ingeslagen. Ik geef de Staatssecretaris het volgende mee: geen afschaffing van de visumverplichting voordat dit goed is geregeld. Kan hij aangeven wat de stand van zaken is?

De Staatssecretaris wil geen punt maken van de verschillen tussen lidstaten ten aanzien van het verstrekken van paspoorten en verblijfsdocumenten. Ik heb een beetje de indruk dat hij bang is dat dan ook de Nederlandse regeling ter discussie wordt gesteld. Ik vind dat wij die angst niet moeten hebben. Wij hebben er belang bij om het Europese migratiebeleid voorop te stellen en landen die hun nationaliteit in de uitverkoop doen, daarop aan te spreken. Is de Staatssecretaris op zijn minst bereid om dit onderwerp te agenderen en de verschillende voorwaarden in beeld te brengen, net als de wijze waarop een en ander interfereert met de afspraken over een modern Europees migratiebeleid? Is hij dus bereid om in ieder geval een eerste stap daartoe te zetten?

Staatssecretaris Teeven: Voorzitter. Ik heb goede nota genomen van de mogelijkheid dat een VAO, waarin mogelijk een motie wordt ingediend, pas plaatsvindt na de JBZ-Raad. Dat is een feitelijke constatering die ik moet doen.

Ik heb toegezegd dat ik de Kamer nader zal informeren over de pilot, niet te laat maar zodra ik beschik over de volledige informatie. Die toezegging doe ik.

Ik kan mevrouw Berndsen zeggen dat ik het punt van de paspoorten zal bespreken met mijn Maltese collega.

Wat het kopen van paspoorten en vergunningen betreft: dit is een nationale bevoegdheid. Dit is bij uitstek iets waar Europa niet over gaat maar de landen zelf.

Staatssecretaris Teeven: Ik zal de Kamer informeren over het gesprek met mijn Maltese collega. Dat wordt maart, niet eerder.

Ik dank de heer Azmani voor zijn opmerkingen. Hij had verder geen vragen.

De heer Van Hijum maakte een aantal opmerkingen die om een reactie vragen. De overeenkomst tussen de Unie en Turkije treedt pas over drie jaar in werking. Dat geldt voor zowel de visumliberalisatie als annexe zaken die wij met Turkije overeen zijn gekomen. Die zijn aan elkaar gekoppeld.

Wanneer worden er verbeteringen gerealiseerd? Ik vind niet dat ik opmerkelijk soepel ben tegenover Bulgarije. Wij hebben concrete verbeteringen voorgesteld. Lidstaten gaan hiertoe inspanningen verrichten. Ik vind 1 april een goed moment om te bezien waar wij staan.

Dat is ook mijn antwoord op de vraag van mevrouw Gesthuizen. Ik ben terughoudend met terugsturen, zoals ik ook tijdens het AO van 4 december heb gezegd. Er wordt individueel beoordeeld. Ik heb aangegeven dat er nog zo'n vijftien zaken liggen die wij aan ons gehouden hebben, hoewel wij die op zich hadden kunnen claimen. Ik neem dus voorzichtigheid in acht als het gaat om Bulgarije.

Volgens mij heb ik alle punten besproken.

De heer Van Hijum (CDA): Aangezien een VAO praktisch kennelijk niet tot de mogelijkheden behoort, wil ik duidelijk weten wat de toezeggingen zijn. Begrijp ik het goed dat de Staatssecretaris zegt dat na 1 april een ingebrekestelling tot de mogelijkheden behoort met betrekking tot Bulgarije? Een lidstaat behoort zich aan zijn verplichtingen te houden. Bulgarije doet dat nu al niet, maar kennelijk is er geen aanleiding om aan de slag te gaan met naleving.

De Staatssecretaris heeft een toezegging gedaan over de paspoorten. Mij is die toezegging niet helemaal helder. Gaat het alleen over Malta of over de bredere discussie waarin je de verschillen tussen lidstaten in beeld brengt en nagaat hoe een en ander interfereert met het beleid ten aanzien van vrij verkeer van personen en het migratiebeleid?

Staatssecretaris Teeven: Dat is echt een nationale kwestie. In dit geval spreek ik de nationale Minister van Malta aan. Ik vind dit niet een onderwerp dat ik in Europees verband op de kaart zou moeten zetten. Nogmaals, dit is een zaak waar lidstaten zelf over gaan. Dit raakt de nationaliteit. De vraag is: past het binnen de kennismigratie of binnen de bevordering van werkgelegenheid? Dat zijn de criteria waaraan Nederland toetst. Wij hebben dat gedaan met de regeling vermogende vreemdelingen. Ik vind een vergelijking van deze regeling met het kopen van paspoorten hetzelfde als het vergelijken van appels en peren; dat snijdt geen hout.

Over de inbreukprocedure gaat de Europese Commissie, niet de lidstaten. Je kunt daar bij de Commissaris op aandringen, maar dat moment is nog niet gekomen, vind ik. Wij zitten nu nog in een fase dat lidstaten Bulgarije assisteren bij het verbeteren van de asielprocedures en de opvangfaciliteiten. De Commissie gaat over de vraag of er een inbreukprocedure wordt gestart.