Nr. 143 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

De formele aanvragen zijn gehonoreerd. Naar aanleiding van de ambtelijke verzoeken wordt in een aantal gevallen nog overleg gevoerd met de betreffende gemeenten. Er is, ook al tijdens de voorbereiding van de wet, overleg gevoerd met een groot aantal gemeenten over de mogelijkheden die de Crisis- en herstelwet (hierna: Chw) biedt voor gebiedsontwikkeling. Een beperkt aantal gemeenten heeft daadwerkelijk een project aangemeld voor de eerste tranche van de amvb. Dit heeft te maken met het feit dat er kort geleden gemeenteraadsverkiezingen hebben plaatsgevonden. De nieuwe gemeentebesturen werden gevormd in de periode dat de Chw in werking trad. Daarom zal op korte termijn een volgende tranche van de amvb in procedure worden gebracht.

Er is contact geweest met de regio Achterhoek en de gemeente Doetinchem over de mogelijkheden die de Crisis- en herstelwet kan bieden voor bepaalde projecten. Afgesproken is dat de gemeente Doetinchem intern zal nagaan op welke wijze van de Chw gebruik gemaakt zal worden. Tot op heden is geen vraag binnengekomen om een project aan te wijzen in het kader van de Crisis- en herstelwet.

Hetgeen regeling vindt in de artikelen 10 en 11 betreft niet het verduidelijken van de status van een zogenoemd Chw-besluit. Een besluit is een Chw-besluit of het is niet een Chw-besluit. Maar als een besluit een Chw-besluit is, is het van belang dat die status als het ware in één oogopslag duidelijk is voor degenen die met zo’n besluit gaan werken, bijvoorbeeld in de sfeer van bezwaar en beroep; bijvoorbeeld omdat zij te maken krijgen met een kortere behandeltermijn. Het is dus in het belang van een goede uitvoering van de Chw dat deze «behandelaars» zo spoedig en eenvoudig mogelijk op de hoogte raken van die status. Juist met het oog op dit belang maakt artikel 5.1 van de Chw het mogelijk op amvb-niveau regels te stellen als nu is gedaan in de artikelen 10 en 11. De bepalingen zijn in ambtelijk overleg met de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State tot stand gekomen.

Ja, de stationsomgevingen van de gemeenten Zwolle en Deventer worden toegevoegd aan de amvb als ontwikkelingsgebied. Er is contact gelegd met beide gemeenten om te bezien wat de Chw kan betekenen voor beide stationsomgevingen en wat deze gebiedsaanwijzing kan opleveren.

Het project «Koekoekspolder, toepassing geothermie» is door de provincie Overijssel aangemeld als innovatieproject. Er is contact opgenomen met de provincie Overijssel, de gemeente Kampen en de initiatiefnemers van dit project. Het is op dit moment niet duidelijk welke bijdrage de aanwijzing tot innovatief experiment oplevert voor de realisatie van dit project. Als blijkt dat aanwijzing een positieve bijdrage levert wordt het project toegevoegd aan de volgende tranche van de amvb.

De enige aanvulling betreft het toevoegen van de N18 aan bijlage II, onderdeel E, van de Chw. Zie in dit verband ook vraag 33. Dit project is door een ruime Kamermeerderheid bij motie naar voren gebracht teneinde het toe te voegen aan bijlage II van de Chw. De minister van VenW heeft hier destijds positief op gereageerd.

Doel van het experimenteren met duurzame innovatieve projecten is juist het mogelijk maken van dit type projecten. Het experiment met de Eco-iglo’s in Leeuwarden heeft als doel de ruimtelijke ontwikkeling mogelijk te maken van innovatieve, autarkische woonvormen. Deze kunnen een exportproduct gaan vormen en een rol gaan spelen bij de klimaatadaptatie. Bij de experimenten van afdeling 2 van hoofdstuk 2 Chw gelden de volgende criteria: het experiment moet bijdragen aan innovatieve ontwikkelingen en het moet voldoende aannemelijk zijn dat de uitvoering ervan bijdraagt aan het bestrijden van de economische crisis en aan de duurzaamheid. In deze afdeling is van landsbelang geen sprake.

De maximale tiphoogte van mini windturbines bedraagt 10 meter.

Bij de mini windturbine-zuigercompressor combinatie wekt de windmolen energie op die wordt gebruikt voor het aandrijven van de zuigercompressor (een soort koelkast). Deze zuigercompressor koelt de lucht, waardoor de in de lucht aanwezige waterdamp condenseert. Ook kan de zuigercompressor worden gebruikt om de in de lucht aanwezige ammoniak af te vangen of om de (stal)lucht te koelen als een soort airco op duurzame energie. De capaciteit van de windturbine is optimaal afgestemd op de zuigercompressor waardoor er geen sprake is van een overschot aan energie.

Zie het antwoord op vraag 12.

Het initiatief voor de regeling rond de kleine windturbines komt vanuit de provincie Utrecht. De vier genoemde Utrechtse gemeenten hebben zich aangemeld voor dit experiment. Overigens zijn er contacten met andere gemeenten op dit punt. Dit kan leiden tot aanwijzing van nieuwe gemeenten in de volgende tranche van de amvb.

De inzet van afdeling 2 van hoofdstuk 2 van de Chw in deze situatie kan niet betiteld worden als de inzet van een zwaar middel. Deze afdeling is specifiek bedoeld voor dit type projecten. Juist kleinschalige projecten lopen aan tegen generieke regelgeving die niet bedoeld is voor kleinschalige ontwikkelingen. De zuigercompressor-windturbinecombinaties zijn bedoeld voor plaatsing binnen de provincie Friesland. Het betreft een regeling om te experimenteren met dit soort technieken om vervolgens te bezien welke voor- en nadelen er aan kleven en of dit in de toekomst moet worden gefaciliteerd of beperkt.

Nee, dat is aan het lokaal bestuur. De gemeente Rotterdam is nu aan zet om in het gebiedsontwikkelingsplan voor Stadshavens aan te geven wat de opbrengsten zijn van de ontwikkeling op het gebied van duurzaamheid. De aanwijzing van Stadshavens als ontwikkelingsgebied maakt het mogelijk om de uitvoering van het project Stadshavens te versnellen en om stagnatie te voorkomen.

Nee, dat is aan het lokaal bestuur. De gemeente Rotterdam is nu aan zet om in het gebiedsontwikkelingsplan voor Stadshavens aan te geven wat de opbrengsten zijn van de ontwikkeling op het gebied van duurzaamheid. Aanwijzing tot ontwikkelgebied leidt in principe niet tot overschrijding van de milieunormen, integendeel: het is juist de bedoeling om binnen de gegeven milieunormen ruimte te vinden voor ontwikkelingen. De meerwaarde van het project Stadshavens ligt onder meer in de ontwikkeling en de toepassing van duurzame technieken en maatregelen binnen en buiten het gebied, volgens het concept Clean Tech Delta.

Een afwijking van de Flora- en faunawet of de natuurbeschermingswet is voor zover nu bekend niet aan de orde.

Nee, dat is aan het lokaal bestuur. De gemeente Zaanstad is nu aan zet om in het gebiedsontwikkelingsplan voor Zaanstad Midden aan te geven wat de opbrengsten zijn van de ontwikkeling op het gebied van duurzaamheid. Een aanwijzing als ontwikkelgebied geschiedt niet met het oog op overschrijding van de milieunormen, integendeel: het is juist de bedoeling om binnen de gegeven milieunormen ruimte te vinden voor ontwikkelingen. Doel van de gemeente Zaanstad is om voor de gehele gemeente een betere leefkwaliteit te realiseren. Pas als er afspraken gemaakt zijn met de veroorzakers van die hinder en er zicht is op verbetering, zal begonnen worden met verdere stedelijke ontwikkeling. De Chw helpt om de verschillende actoren in beweging te krijgen. Door stedelijke ontwikkeling wordt bijvoorbeeld financiering mogelijk om bestaande milieuproblemen fors terug te dringen. Er wordt kortom gewerkt aan het oplossen van het milieuprobleem..

Een afwijking van de Flora- en faunawet of de natuurbeschermingswet is thans niet aan de orde. Het gaat hier om een binnenstedelijk gebied. Alle geplande stedelijke ontwikkeling valt binnen de bestaande rode contouren. Met het terugdringen van de milieubelasting, wordt ook de milieubelasting voor de omliggende natuurgebieden kleiner. De oplossingen worden binnenstedelijk gezocht en niet door verplaatsing naar buitengebieden.

Ja. In artikel 3, derde lid, is aangegeven dat voor de duur van tien jaar kan worden afgeweken van de daar genoemde bepalingen.

Nee, dat is in deze fase niet precies aan te geven.. Het kabinet is er echter van overtuigd dat de opgenomen experimenten een bijdrage zullen leveren aan het bestrijden van de economische crisis en aan duurzaamheid. Aangedragen experimenten worden beoordeeld op een drietal aspecten: economische ontwikkeling, duurzame ontwikkeling en innovatie. Wat de bijdrage van de aangewezen experimenten op deze drie terreinen zal zijn, wordt in de komende jaren nagegaan.

De veiligheid van de omgeving mag, door de oprichting van een mini windturbine, natuurlijk niet in het geding komen. Om de veiligheid te kunnen waarborgen moeten de mini windturbines voldoen aan de voorschriften uit de Nederlandse Beoordelingsrichtlijn. De amvb zal naar aanleiding van deze vraag worden aangepast. Overigens is de deugdelijkheid en certificering van dergelijke installaties onderwerp van de monitoring en evaluatie van de experimenten.

In de toelichting op artikel 7 is al aangeven dat de projecten van maatschappelijke betekenis «de hoofdmoot» vormen, al dan niet vergezeld van een beperkte mate van woningbouw. Artikel 7 van het besluit kan als het ware gezien worden als het spiegelbeeld van artikel. 2.9 van de Chw zelf, waar het gaat om projecten die geheel of hoofdzakelijk voorzien in de bouw van een x-aantal woningen. Toegelicht is daar dat de bouw van woningen het belangrijkste onderdeel van het project moet zijn. Voor artikel 7 van het besluit kan dan gelden dat het belangrijkste onderdeel van het project «maatschappelijk vastgoed» moet zijn.

In de nota van toelichting is al aangegeven dat het van belang is dat de commissie onafhankelijk en ordelijk opereert. Duidelijk zal zijn dat een belanghebbende bij een van de in het ontwerpbesluit genoemde experimenten niet in de commissie zal worden benoemd.

Artikel 6, tweede lid, bepaalt dat de adviezen van de commissie vergezeld gaan van een deugdelijke motivering. Hieronder worden zeker ook wetenschappelijke feiten verstaan.

Hoe vaak de commissie een advies uitbrengt is in eerste instantie aan de commissie om te bepalen. Dit is in overeenstemming met artikel 6, zesde lid («De commissie stelt haar eigen werkwijze schriftelijk vast»). Het ligt overigens voor de hand te veronderstellen dat de commissie zich niet zal beperken tot het enkel uitbrengen van een advies aan het eind van elk experiment, maar ook tussentijds, indien een experiment daartoe aanleiding geeft, met een advies zal komen.

Een belangrijke reden om projecten van maatschappelijke betekenis niet te beperkt te definiëren is gelegen in het oogmerk om meer in het algemeen te komen tot het opstellen van een Crisis- en herstelwet: om met het mogelijk maken van gerichte investeringen een impuls te geven aan de economie en waar mogelijk de economie te versterken zodat Nederland sneller en sterker uit de recessie kan komen.

Het kabinet beschouwt de inzet van de Crisis- en herstelwet niet als een zwaar middel. Zie ook het antwoord op vraag 8.

Het kabinet beschouwt de inzet van de Crisis- en herstelwet niet als een zwaar middel. Rotterdam Central District is aangewezen als lokaal project met nationale betekenis omdat verwacht wordt dat de inzet van de Elverding-achtige aanpak die in deze afdeling is verwoord kan leiden tot een versnelling van de ontwikkeling van de stationsomgeving van het centaal station in Rotterdam, dat als nieuw sleutelproject is aangewezen. Hier is veel werkgelegenheid mee gemoeid.

Het kabinet beschouwt de inzet van de Crisis- en herstelwet niet als een zwaar middel. Net zoals bij Rotterdam Central District (zie vraag 31) is Stationsgebied Utrecht aangewezen als nieuw sleutelproject, waarmee ook de nodige werkgelegenheid is gemoeid.

Zie het antwoord op vraag 7. In het kader van de terinzagelegging van de trajectnota zijn vele zienswijzen naar voren gebracht. Daaronder ook zienswijzen waarin bezwaren naar voren werden gebracht tegen het project. Echter het aanvoeren van argumenten, los van de vraag of deze sterk zijn, is geen criterium om een project toe te voegen aan bijlage II van de wet.

Het is de bedoeling om in september 2010 de tweede tranche van de amvb in procedure te brengen. De tweede tranche volgt op relatief korte termijn omdat de nieuwe gemeentebesturen nu zijn aangetreden en met voorstellen voor projecten komen.

De overheden kunnen zich formeel aanmelden bij de minister van VROM. Een formele aanmelding moet in ieder geval binnen zijn voordat de amvb in werking treedt. Het is raadzaam daaraan voorafgaand ambtelijk overleg te hebben met het implementatieteam van de Chw. Via het digitale loket (VROM.nl) kan contact met het implementatieteam worden gelegd.

In de vier regiobijeenkomsten die hebben plaatsgevonden over de Chw is een oproep aan gemeenten gedaan om zich aan te melden voor de tweede tranche. Binnenkort krijgen de gemeenten en provincies een uitnodiging voor een vijfde regionale bijeenkomst. Deze wordt georganiseerd gelet op de grote belangstelling voor de eerste reeks informatiebijeenkomsten. In die uitnodiging wordt tevens de te volgen procedure, met relevante data, aangegeven voor aanmeldingen voor de tweede tranche. Daarnaast is er al een belangrijk aantal contacten met gemeenten die overwegen een project aan te melden voor een van de experimenten van de Chw. Het implementatieteam, de gebiedsaccounts en de inspectiemedewerkers hebben regelmatig contact met gemeenten en provincies. Zij dragen de mogelijkheden uit die de Chw biedt. Voorts kan in dit verband het digitale ROM-netwerk worden genoemd, dat VROM en de VNG in het leven hebben geroepen. In dat kader vindt landelijk uitwisseling plaats van kennis en ervaringen met de Chw. Mogelijke aanmeldingen voor de tweede tranche van de amvb spelen daarin zeker een rol. Tot slot zij vermeld dat het implementatieteam Chw op diverse landelijke bijeenkomsten aanwezig is, in persoon en met informatiemateriaal.

Iedereen, dus zowel overheden als onderzoeksinstellingen of particulieren, kan innovatieve duurzame experimenten aandragen.

De gemeente Rotterdam is nu aan zet om in het gebiedsontwikkelingsplan voor Stadshavens aan te geven wat de concreet gewenste maatschappelijke ontwikkeling is van Stadshaven. In Stadshavens Rotterdam vindt een transitie plaats waarbij naast de aanwezige klassieke en deels nog milieubelastende havenactiviteiten ook andere functies zoals kennisindustrie, onderwijs en wonen worden geïntroduceerd. Verder zal het gebied veranderen door uitplaatsing, herschikking of beëindiging van belastende functies en door toepassing van innovatieve technologie. Stadshavens is een motor voor de sociaal-culturele en economische ontwikkeling van de Rotterdamse regio, en kent een uitgebreid programma van duurzaamheidsmaatregelen. Het biedt de mogelijkheid om stad en haven weer bij elkaar te brengen, met wederzijdse voordelen.

De gemeente Rotterdam is aan zet om inhoud te geven aan uw vraag. In het gebiedsontwikkelingsplan wordt hier inhoud aan gegeven.

Milieunormen blijven van kracht en worden niet overtreden. De bestaande milieugebruiksruimte is uitgangspunt bij het gebiedsontwikkelingsplan. Hooguit kan tijdelijk (ten hoogste tien jaar) worden afgeweken, gedurende de transitie en mits goed onderbouwd in het gebiedsontwikkelingsplan. Doel is om uiteindelijk een betere milieukwaliteit te bereiken.

Ruimte voor de rivier kent zijn eigen besluitvorming. Voor zover dit consequenties heeft wordt daarmee door de gemeente Rotterdam rekening gehouden.

Van beloning van niet-coöperatieve bedrijven is geen sprake. De Chw biedt juist mogelijkheden om dergelijke bedrijven tot medewerking te bewegen.

In het gebiedsontwikkelingsplan zal de gemeente Zaanstad goed onderbouwd moeten aangeven op welke wijze na tien jaar voldaan wordt aan de milieunormen. Jaarlijks moet het gemeentebestuur richting de gemeenteraad aangeven wat de voortgang is van de ontwikkelingen. De raad kan dus de vinger aan de pols houden.

De precieze aanpak zal per aangewezen gebied verschillen. In principe is er per aangewezen gebied sprake van één gebiedsontwikkelingsplan, hierin is opgenomen op welke wijze de milieubelasting wordt teruggedrongen. Daarmee is voor elke locatie de milieubelasting en eventuele tijdelijke overschrijding inzichtelijk. En wordt voorkomen dat cumulatie ontstaat. Hierin zit verder geen fasering. Van cumulatie van milieueffecten is dus geen sprake. Wel is het mogelijk om onder dit gebiedsontwikkelingsplan te werken met verschillende (deel)bestemmingsplannen, mits die qua uitwerking dus passen in het geheel van het gebiedsontwikkelingsplan. In deze bestemmingsplannen kan een nadere uitwerking van het gebiedsontwikkelingsplan worden opgenomen.

Experimenten worden beoordeeld op een drietal aspecten, economische ontwikkeling, duurzame ontwikkeling en innovatie. Indien experimenten voldoende «scoren» op deze aspecten en geen strijdigheid opleveren met bestaand beleid worden ze in principe gehonoreerd. Een van de belangrijkste leerpunten daarbij is het inzicht in de belemmerende wettelijke bepalingen waardoor dit soort innovaties niet of zeer moeilijk van de grond komen. De ontwikkeling van mini windturbines wordt in de huidige praktijk belemmerd door de wettelijke regels en bepalingen. Via dit experiment krijgen we in beeld waar het juist wel of juist niet anders kan. Daarnaast bevorderen we hiermee de innovatie rond duurzame energieopwekking, wat op zich kan bijdragen aan de economische ontwikkeling. Verder is het de bedoeling dat de innovatieve ontwikkeling van mini windturbines een economisch interessant (export)product oplevert.

Projecten worden getoetst aan een drietal aspecten, bijdrage aan de economische ontwikkeling, duurzame ontwikkeling en innovatie. Onder duurzame ontwikkeling wordt natuurlijk ook rekening gehouden met de duurzaamheid van bouwmaterialen.

De Crisis en herstelwet legt geen milieu- en gezondheidsaspecten op aan andere bestuurslagen. De wet biedt juist aan het lokale bestuur instrumentarium dat kan helpen bij de uitvoering van transitie- en intensiveringsopgaven. In het gebiedsontwikkelingsplan dat de gemeente dient vast te stellen, geeft zij aan hoe zijn de intensivering of transformatie van het gebied wil aanpakken.

Het op te stellen gebiedsontwikkelingsplan geeft die mogelijkheid. In de huidige situatie kan de gemeente of provincie de vergunningen actualiseren waarbij strengere maatregelen getroffen kunnen worden. De gemeente heeft een zogenaamde actualiseringplicht van de vergunningen. Van groot belang hierbij is of de investering die van het bedrijf gevraagd wordt reëel is (Het zogenoemde BBT beste beschikbare techniek). Voor stedelijke ontwikkeling zijn verdergaande maatregelen nodig. Hiertoe is het bedrijf vooralsnog niet verplicht mee te werken of te betalen. Met de aanwijzing tot gebiedsontwikkelingsgebied kan het bestuur bij het opstellen van een gebiedsontwikkelingsplan bedrijven in ieder geval dwingen om mee te denken over het verkleinen van hun milieucontouren, zelfs als dit verder gaat dan BBT.

Het is in eerste instantie het bevoegd gezag dat vaststelt of een te nemen besluit een besluit is ingevolge de Chw. In het bijzonder gaat het dan om besluiten die worden genomen in het kader van bijlage I bij de wet. Hoe sympathiek de suggestie ook is, het is toch aan dat bevoegd gezag om op zijn eigen wijze voor eenieder inzichtelijk te maken welke projecten onder de Chw vallen. Het kabinet ziet hierin geen taak voor de amvb-regelgever. De nu voorgestelde artikelen 10 en 11 volstaan.

Zie het antwoord op vraag 46.

Dierenwelzijn is één van de (belangrijkste) aspecten van stalkoeling. Uit onderzoek is gebleken dat het dierenwelzijn toeneemt bij een beter stalklimaat. Ook het productschap zuivel geeft aan dat een beter stalklimaat naast het milieutechnische effect naar verwachting bijvoorbeeld ook een gunstig effect heeft op het welzijn van de koe.

De beoogde milieudoelen met de zuigercompressor-windturbinecombinaties zijn duidelijk. Het experiment wil ruimte geven aan het testen van dit soort innovatieve ontwikkelingen, zonder dat daarbij zware en langdurige procedures moeten worden doorlopen. Wel wil het kabinet bezien wat de (milieu)effecten zijn van dit soort projecten en daar lering uit trekken voor de toekomst.

Dit experiment beoogt ruimte te geven aan innovatieve ontwikkelingen in de melkveehouderij, die zowel economische als duurzame ontwikkeling stimuleren. Het experiment heeft niet tot doel ruimte te bieden aan het oprekken van milieunormen, maar op het faciliteren van een duurzame innovatieve ontwikkeling.

Op voorhand valt niet te voorspellen hoeveel werkgelegenheid dit experiment zal generen. Dat is afhankelijk van het aantal molens dat in de toekomst geproduceerd zal worden.

De winning van water uit stallucht is geen doel op zich, maar wel mogelijk met deze installatie. In de Nederlandse situatie is de winning van water uit lucht niet direct het eerste waaraan je denkt bij innovatie, maar het is voorstelbaar dat dit wel een interessant exportproduct zal opleveren voor gebieden waar drinkwater minder ruim voor handen is. De combinatie met stalluchtkoeling ligt dan niet direct voor de hand, maar de installatie is eveneens los inzetbaar, specifiek gericht op de winning van drinkwater uit de lucht (onder de naam «Dutch Rain Maker»). Aangezien de installatie wordt aangedreven door een mini windturbine zijn er geen nadelige effecten te verwachten, ook niet in termen van duurzaamheid of klimaat.

Het is inderdaad de bedoeling dat de commissie onafhankelijk kan opereren. De formulering van de nota van toelichting zal dienaangaande worden aangepast.