Nr. 222 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG

De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben op 24 september 2014 overleg gevoerd met Staatssecretaris Dekker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over:

• − de brief van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 15 november 2013 over de aanpak bewegingsonderwijs primair onderwijs (Kamerstuk 31 293, nr. 186);

• − de brief van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 19 juni 2013 houdende de uitwerking van de ambitie in het regeerakkoord «Bruggen Slaan» over meer gymlesuren op school (Kamerstuk 33 400-VIII, nr. 152);

• − de brief van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 18 juni 2012 houdende het verslag van een schriftelijk overleg over de ontwikkelingen van sport en bewegen in en rond het onderwijs (Kamerstuk 30 234, nr. 67);

• − de brief van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 13 april 2012 over sport, bewegen en een gezonde leefstijl in en rond het onderwijs (Kamerstuk 30 234, nr. 65);

• − de brief van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 3 maart 2014 houdende de evaluatie van de beleidsregel voor Topsport Talentscholen (Kamerstuk 31 289, nr. 185);

• − de brief van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 21 december 2012 met de antwoorden op vragen inzake evaluatie leergang vakbekwaamheid bewegingsonderwijs (Kamerstuk 33 400-VIII, nr. 120).

Van dit overleg brengen de commissies bijgaand geredigeerd woordelijk verslag uit.

Voorzitter: Wolbert

Griffier: De Kler

De heer Van Veen (VVD): Voorzitter. Normaal gesproken ben ik sportwoordvoerder in de commissie voor VWS en doe ik wat dingen op het terrein van EZ, maar het is goed om ook een keer bij de commissie voor OCW te mogen zitten.

80% van de kinderen in het basisonderwijs krijgt minimaal twee uur per week bewegingsonderwijs. De scholen waarop dat gebeurt, verdienen volgens de VVD een groot compliment. Dit betekent echter ook dat een op de vijf scholen deze norm niet haalt. Daar zou dit AO volgens mij over moeten gaan. 400.000 basisschoolkinderen zouden wel willen bewegen, maar kunnen dit niet doen door falend schoolbeleid. Het zou goed zijn als ouders daar, via de medezeggenschapsraden, veel kritischer op zouden zijn, zodat er ook een soort zelfsturend vermogen ontstaat.

Uit onderzoek dat NOC*NSF heeft laten uitvoeren, blijkt dat ouders het bewegingsonderwijs, na lezen, schrijven en rekenen, het belangrijkste leerdoel vinden in het basisonderwijs. Waarom ziet 20% van de schoolbesturen dat niet? Waarom sluit de Staatssecretaris een bestuursakkoord met de PO-Raad als die zelf ook zegt dat slechts 80% of ruim 80% van de basisscholen zich bereid verklaart om zich in te spannen om aan die situatie in 2017 een einde te maken? En mag ik concluderen dat de Staatssecretaris die situatie tot 2017 gedoogt?

Intenties worden uitgesproken, maar acties blijven achterwege. Na alle toezeggingen en intenties is het nu zaak om handhavend op te treden. De onderwijsinspectie kan dat volgens mij vrij eenvoudig doen door een simpele vraag toe te voegen aan de reeks van vragen die zij tijdens de inspecties al stelt: wie geeft hoeveel uur per week gymles aan welke groepen op deze school?

Met die vraag lossen we, naast het kwantitatieve probleem, meteen het kwalitatieve probleem op. Ik zou het als basisschoolonderwijzer niet prettig vinden wanneer mijn directie mij zou vragen een gymles te geven aan mijn groep, terwijl ik daar niet bevoegd voor ben. Uit onderzoek blijkt dat 25% van de leraren die nu gymles geven in het basisonderwijs, niet bevoegd is. Daar schrik ik van. Dat zou je niet moeten willen en al helemaal niet moeten gedogen. De oplossing lijkt zo simpel. Per jaar komen er veel meer studenten van de academie voor lichamelijke opvoeding dan dat er banen zijn. Die mismatch begrijp ik aangezien we onbevoegde leraren voor een gymklas zetten. Waarom matchen we de vraag en het aanbod niet veel beter met elkaar? De VVD-fractie ziet daarom niet veel in het bijscholen van basisschoolleraren. Ze voelt veel meer voor matching, met als resultaat gemotiveerde alo-afgestudeerden voor de klas. Ik hoop dat de Staatssecretaris dat ook wil. Ik zeg daarom: gebruik een beetje geld om die matching op te zetten. Veel scholen doen dit al, soms met steun van de gemeente, maar laten wij er nu voor zorgen dat kinderen minimaal twee uur per week gymles krijgen en dat die gymles gegeven wordt door gemotiveerde leraren die hiervoor zijn opgeleid.

Nederland kent tientallen wethouders die het belang van sport en bewegen onderkennen. Op lokaal niveau kiest men ervoor om het combinatiefunctionarisgeld dat door VWS beschikbaar wordt gesteld, te gebruiken om gratis professioneel gymonderwijs op de basisschool aan te bieden. Ik was zelf ook zo'n wethouder. Het probleem is echter dat dit geld ook voor andere dingen gebruikt zou kunnen worden. Wanneer alle schoolbesturen het belang van bewegingsonderwijs zouden onderkennen en hun verantwoordelijkheid zouden nemen, zou het combinatiefunctionarisgeld nog effectiever ingezet kunnen worden om, naast bewegen en gym, juist het sporten te stimuleren. Voor de VVD zijn bewegen en sporten namelijk toch echt twee verschillende dingen.

De heer Van Nispen (SP): Voorzitter. We hebben het vandaag over gymles op school. Het voornemen in het regeerakkoord klonk zo mooi: het kabinet streeft naar meer gymlesuren per week in het primair onderwijs. Iedereen is het erover eens. Of het nu gaat om dit kabinet, politieke partijen, betrokken organisaties, leraren, ouders of kinderen, iedereen vindt meer gymles op school van groot belang. Er wordt al heel lang over bewegingsonderwijs gesproken, maar wat is er nu eigenlijk echt bereikt? Ik geef de stand van zaken. Bijna de helft van de basisscholen gebruikt geen vakleerkrachten; er staan zelfs onbevoegde leraren voor de groep. Een op de vijf scholen plant slechts één lesuur bewegingsonderwijs per week. Minder dan 5% van de scholen roostert de wenselijke drie uur per week in. Gemiddeld roosteren scholen per week nog geen twee lesuren van ruim drie kwartier in.

Het gesloten bestuursakkoord over bewegingsonderwijs is voor de SP teleurstellend. Het is niet ambitieus, het is te vrijblijvend en het komt te laat. Er verandert eigenlijk niets. Er wordt niet geïnvesteerd in uren en kwaliteit. Wat gebeurt er nu eigenlijk met scholen die de afspraken niet nakomen? Wat gaat de Staatssecretaris doen als de scholen de afspraken niet nakomen? En wanneer gaat hij iets doen? Dat is de vraag, want dit had eigenlijk allang geregeld moeten zijn. Waarom krijgen scholen drie jaar de tijd om ervoor te zorgen dat kinderen twee uur per week gaan gymmen? En hoe wordt dit gecontroleerd? Dat zie ik, tot mijn spijt, niet terug in het bestuursakkoord. Klopt het bericht dat er op dit moment vooral vakleerkrachten worden ontslagen? Klopt het dat de laatste twee jaar ongeveer één op de vijf vakleerkrachten is ontslagen vanwege de zogenaamde «stille bezuinigingen»? Het moet dus echt ambitieuzer en minder vrijblijvend dan is opgenomen in het akkoord dat met de schoolbesturen gesloten is. Waar blijven anders de mooie woorden uit het regeerakkoord? Anders zitten wij hier over drie jaar weer, constaterend dat er niets is verbeterd, want in de tussentijd krijgen 400.000 kinderen maar één uur per week gymles en met een beetje pech ook nog van een onbevoegde leerkracht.

De SP roept de regering vandaag op om echt werk te maken van goed bewegingsonderwijs. Dat betekent ten minste drie uur gymnastiekonderwijs per week door een daartoe opgeleide vakdocent op elke basisschool. Daarop moet bovendien toezicht worden gehouden door de onderwijsinspectie. Ik roep de Staatssecretaris vandaag dus op om het bewegingsonderwijs te regelen. Jarenlang is er gepraat over meer uren gym op school, maar er is te weinig aan gedaan. Iedereen hier is het met elkaar eens. Laten wij vandaag doorpakken en ervoor zorgen dat die extra uren door vakdocenten worden geregeld.

De heer Van Nispen (SP): In mijn eigen berekening kwam ik uit op 75 miljoen euro. Maar goed, het maakt niet zo veel uit of het 50 of 75 miljoen is. Ik begrijp de tegenstelling die de heer Van Meenen zoekt eigenlijk niet. Hij verwijt ons niets anders dan dat wij in het verleden wilden bezuinigen op managementlagen in het hbo en mbo. Dat weet de heer Van Meenen heel goed. Het heeft echter weinig zin om daar nu weer over te spreken. Het gaat om de vraag of je dit wilt. Heb je die ambitie? Als je het wilt, moet er inderdaad geld tegenover staan. Ik heb gezegd dat de SP dat geld wil investeren. Laten wij dan ook niet een tegenstelling zoeken die er volgens mij op dit punt niet is.

Nu ga ik door met mijn betoog. Ik ben bij het onderdeel voortgezet onderwijs. Uit de recente nulmeting van het Mulier Instituut blijkt dat het sporten op school goed is geregeld voor het vwo, maar minder goed voor de vmbo-opleidingen. Kan de Staatssecretaris daarop reageren? Zal hij extra maatregelen treffen voor meer gymnastiekuren op vmbo-opleidingen? Ook toont de nulmeting problemen bij scholen die beschikken over onvoldoende accommodatiemogelijkheden. Kan de Staatssecretaris daar tevens op ingaan?

De heer Rog (CDA): Dit vind ik een interessant punt. Daar was ik nog niet op ingegaan, dus ik dank de heer Van Veen dat hij mij daartoe de kans geeft via zijn vervolgvraag. Ik ben het met de heer Van Veen eens dat het goed is om een bepaald minimumaantal uren les te geven, zoals wij dat in het lerarenregister van bevoegde docenten vragen. Zij moeten voldoende vlieguren maken. Ik kan mij goed voorstellen dat dit in het lerarenregister wordt bijgehouden. Volgens mij is het ook een eis dat leraren die een gymbevoegdheid hebben, minstens 20% van de tijd besteden aan dat vak. Dat lijkt mij een buitengewoon realistisch minimum.

Ik hervat mijn betoog. Er zijn veel afgestudeerde alo-leerkrachten. Zij kunnen aan het werk, zou je denken. Ik waardeer het dat de Staatssecretaris een paar miljoen euro inzet voor het behalen van de bevoegdheid voor huidige leraren in het basisonderwijs, maar ik vraag de Staatssecretaris ook of hij mogelijkheden ziet om het vak gym, de bevoegdheid gym, op de pabo verder te stimuleren. Kan hij daarover in conclaaf gaan met zijn Minister? Bovendien zou de pabo door die specialisatie, namelijk dat je on top of het normale curriculum ook een gymbevoegdheid kunt halen, aantrekkelijk kunnen worden voor mannen. Dat is volgens mij ook een breed gedeelde ambitie.

Het CDA wil van de vrijblijvendheid af. De norm is minimaal twee uur gym en die norm moet je handhaven. Op 50% van de scholen zouden wij die drie uur moeten realiseren. NOC*NSF stelt dat ook. Dat is de ambitie, maar gaat de Staatssecretaris die norm handhaven? Wat gaat hij eraan doen om dit te realiseren?

Mevrouw Ypma (PvdA): Voorzitter. Fitte, gezonde kinderen zijn gelukkiger en goed en voldoende bewegingsonderwijs op de basisschool is daarvoor onmisbaar. Het levert een positieve bijdrage aan gezond opgroeien voor alle kinderen, ongeacht het inkomen van hun ouders. Het is leren doorzetten, verliezen, samenwerken in een team, genieten en even alles loslaten. Mijn kinderen vinden de gymles heerlijk. Ik ben dan ook een beetje teleurgesteld. De Staatssecretaris zei eind 2013 dat scholen het been echt moeten bijtrekken. Hij heeft een duidelijke ambitie gesteld in het regeerakkoord, namelijk ten minste drie uur per week gymles in het primair onderwijs.

In het bestuursakkoord is daar nog maar twee uur van overgebleven en nog steeds is het vrijblijvendheid troef, want minimaal twee uur is al jaren de opdracht aan schoolbesturen. In het regeerakkoord worden middelen vrijgemaakt voor drie uur bewegingsonderwijs. Waarom komen wij die belofte niet na? Waarom worden die twee uur niet gewoon verplicht? Wij moeten inderdaad streven naar drie uur in 2017 op minimaal de helft van het aantal scholen. De heer Rog zei dat ook al. Het moeten geen papieren ideeën blijven.

Ouders vinden bewegingsonderwijs van minimaal twee uur per week ontzettend belangrijk. 90% van de ouders onderschrijft dat doel. Waarom stellen wij niet gewoon twee uur gymles per week verplicht? Want inderdaad, 20% van de scholen komt nog steeds weg met maar één uur gymles per week. Het gaat daarbij om 400.000 kinderen. Slechts 5% van alle scholen realiseert drie uur per week bewegingsonderwijs en wat mij betreft kunnen wij weer terug naar die ambitie.

Ik wil ook nog aandacht vragen voor iets anders, namelijk de sportdeelname van kwetsbare kinderen. Een op de tien kinderen in Nederland groeit op in armoede. Dat zijn 340.000 kinderen. Zij hebben grote zorgen en groeien op in sociaal isolement. Wat ons betreft zouden wij de ambitie en zelfs de opdracht aan de combinatiefunctionarissen kunnen aanscherpen om juist deze doelgroep te bereiken.

Mevrouw Ypma (PvdA): Dan zijn we het eens. Volgens mij moeten wij dit iets beter aan de Staatssecretaris laten weten. De grote meerderheid van de Kamer vindt eigenlijk dat wij twee uur verplicht moeten stellen en dat wij moeten streven naar drie uur. Ik hoop dat de Staatssecretaris iets kan met deze interventies. Bedankt voor alle interrupties.

Ik ga verder met mijn betoog. Ik was bij de sportdeelname van kwetsbare kinderen. Ik zou graag willen dat de landelijke kaders voor de combinatiefunctionarissen zo worden aangepast dat ze meer gericht worden op de doelgroep van nog niet sportende kinderen. Zij moeten worden bereikt.

Mijn laatste punt is dat een op de drie kinderen geen zwemdiploma heeft. Er vindt minder zwemonderwijs plaats. Het is logistiek ook heel ingewikkeld en gaat gepaard met hoge kosten om dit binnen de school te regelen. Ik zou dit echter graag met de school regelen, want de school is nu eenmaal de enige plek waar men alle kinderen in Nederland ziet en bereikt. De ouders van sommige kinderen, met name van allochtone kinderen, hebben onvoldoende besef van het gevaar van open water. Dat geldt zeker voor mensen die hier niet zijn opgegroeid. Zij beseffen dat onvoldoende. Bovendien is een zwemdiploma kostbaar. Het kost ongeveer tussen de € 500 en € 1.000. Er zijn wel vangnetregelingen, zoals Jeugdsportfonds, maar daar zou meer gebruik van gemaakt moeten worden. Daarom is mijn oproep om ervoor te zorgen dat ook daar de combinatiefunctionarissen samen met de groepsleerkrachten bekijken welke kinderen niet sporten en welke kinderen nog geen zwemdiploma hebben. Bovendien moet ervoor gezorgd worden dat dit via Jeugdsportfonds – een leerkracht kan dit aanvragen – wordt aangevraagd voor de kinderen zonder zwemdiploma.

De heer Van Meenen (D66): Dat onderwerp komt in de vaste commissie voor Onderwijs geregeld terug. Ik denk dat wij in dit verband een scherp onderscheid moeten maken tussen tijd en kwaliteit. Het is niet geregeld als wij zeggen dat er twee uur moet komen. Het gaat er ook om wat er in die twee uur gebeurt. Wellicht dat scholen heel andere oplossingen kunnen kiezen om hun leerlingen voldoende te laten bewegen dan dat zij het bewegingsonderwijs per se in twee lesuren geven. Ik geef de scholen graag de ruimte om dat in te vullen. Ik vind, net als alle collega's, dat er meer bewogen moet worden. Dat zijn twee verschillende dingen. Daar wil ik nog één keer op wijzen voordat wij opnieuw in de valkuil vallen dat wij denken dat wij het geregeld hebben met een urennorm. In de monitoring hebben wij gezien dat de kwaliteit ten minste net zo in het geding is. In de kwaliteit van de leerkrachten die dit doen en in de accommodaties waarin dit plaatsvindt, moet ook heel veel worden geïnvesteerd. Dat is de eerste opmerking vooraf.

De tweede opmerking is dat ik de Minister-President deze week heb horen zeggen dat dit kabinet alles aanpakt. Hij zei dit letterlijk, maar dan bedoelt hij niet het bewegingsonderwijs. Ik zie dat de voorzitter enigszins verbaasd kijkt.

De heer Van Meenen (D66): Misschien is het verschil kleiner dan de heer Van Veen denkt. Bewegen kost tijd, zoals al het leren tijd kost, en die moet er ergens zijn. Ik wil ervoor waken dat wij dat bewegen vastleggen in vaste lesuren waarbij wij ons al een voorstelling hebben gemaakt van de wijze waarop dat er uitziet, namelijk dat kinderen ergens in een gymzaaltje een uur lang iets aan het doen zijn. Daar zijn andere mogelijkheden voor. Daar wil ik alleen maar op wijzen, voordat wij hier een nieuwe norm introduceren. Ik denk dat wij de visie delen dat het zowel om tijd als om kwaliteit gaat, maar ik wil de scholen wel graag de ruimte geven voor de exacte invulling daarvan. Dat is mijn antwoord op de interruptie van de heer Van Veen.

Ik hervat nu mijn betoog. Ik zei al dat dit kabinet alles aanpakt, aldus de Minister-President, maar niet het bewegingsonderwijs. Sterker nog, in het regeerakkoord dat nu alweer een kleine twee jaar oud is, staat letterlijk: «Er wordt 344 miljoen geïntensiveerd in het primair en voortgezet onderwijs. De middelen worden vooral ingezet voor kwaliteitverbetering van leraren en schoolleiders. Daarnaast worden middelen aangewend onder andere ter financiering van de wens om ten minste drie uur per week gymnastiek in het primair onderwijs te geven binnen de bestaande onderwijsuren.» Dit is een beetje een schimmige tekst, maar je mag er toch uit opmaken dat er een soort ambitie is. Gisteren mochten wij constateren dat het plan van aanpak in het voorjaar van 2015 komt, maar ik vind dat niet getuigen van aanpakken. Er moet nu werkelijk iets gaan gebeuren. Ik ben daarom blij dat de nulmeting op initiatief van mijn collega Pia Dijkstra en mevrouw Bruins Slot van het CDA heeft plaatsgevonden. Mijn fractie zegt naar aanleiding daarvan ook dat er meer bewogen moet worden, maar dan moeten wij ook werkelijk durven te investeren. Wat is het de Staatssecretaris waard om dit binnen de middelen die er zijn of eventueel daarbuiten werkelijk mogelijk te maken voor scholen? Wij zien nu immers dat financiën het belangrijkste probleem zijn van veel scholen. Er zullen zeker scholen zijn die er vanwege hun profilering voor kiezen om sport hoog op de agenda te zetten, maar dan gaat dit wellicht nog steeds ten koste van andere zaken. Wat is het de Staatssecretaris dus waard om die wens uit het regeerakkoord ook werkelijk te vervullen?

Een tweede punt zijn de accommodaties, die de heer Van Nispen van de SP ook al noemde. Ook vanuit mijn eigen ervaring kan ik zeggen dat gymnastiekaccommodaties op de agenda van veel gemeenten niet bovenaan prijken, ook niet als je dat beperkt tot de onderwijshuisvestingsagenda. Bovendien kiezen veel gemeenten ervoor om de sportaccommodaties uit te besteden. Dan komt er een andere partij die heel hoge huurprijzen vraagt aan scholen. Wellicht kan de Staatssecretaris daaraan aandacht geven, want dit kan onderdeel van het probleem dat die accommodaties te weinig beschikbaar zijn voor de hoeveelheid uren die wij willen realiseren.

Ik heb begrepen dat de Staatssecretaris de lerarenbeurs ook wil inzetten om meer bevoegde docenten in deze richting te krijgen. Dat heeft mijn hartelijke steun.

Er staat over dit onderwerp betrekkelijk weinig in het sectorakkoord. Hoe wil de Staatssecretaris de kwaliteit en de kwantiteit gaan monitoren?

Tot slot heb ik nog een opmerking over de beleidsregel voor Topsport Talentscholen. Uit de evaluatie is een aanbevelingen voortgekomen. Naar aanleiding daarvan zou de beleidsregel voor het nieuwe schooljaar 2014–2015 worden aangepast. Hoe staat het met die aanpassing?

Staatssecretaris Dekker: Voorzitter. We hebben het vandaag over het bewegingsonderwijs. De leden hebben het belang van bewegingsonderwijs nog eens extra benadrukt en hun passie spreekt mij enorm aan.

Mevrouw Ypma en de heer Van Veen gaven al aan dat sport niet alleen leuk is. Sport leert kinderen, met name op heel jonge leeftijd, ook hoe je beweegt. De motorische ontwikkeling is naast de cognitieve ontwikkeling en de ontwikkeling van vaardigheden op school heel belangrijk. Beweging is goed voor je. Als je sport, blijf je langer fit en word je minder vaak ziek. Het is goed om dat al op een heel jonge leeftijd mee te geven. Sport gaat ook overgewicht tegen. Wij weten zelfs dat op een goede manier sporten ook helpt bij de rest van je prestaties. Met andere woorden, een school die zijn brede taak goed wil invullen en naar taal, rekenen, andere vakken en sociaalemotionele ontwikkeling kijkt, besteedt in mijn ogen ook tijd aan sport en beweging.

Als je dan de cijfers bekijkt, vind ik dat wij er niet goed voor staan. Ik kan allemaal voorbeelden geven van scholen waar het wel goed gaat en de heer Van Veen geeft terecht een compliment aan de scholen die het goed doen, maar er zijn 400.000 leerlingen die slechts één uur in de week gym krijgen. Dat vind ik simpelweg te weinig. 80% van de scholen geeft minimaal twee uur gymles, maar dat betekent dat 20% het niet doet. Die scholen moeten heel snel het been bijtrekken. Wij hebben in het regeerakkoord afgesproken dat wij naar drie uur in de week willen. Dat streven hebben wij ook in de bestuursakkoorden verwoord. Dan hebben wij nog een hele weg te gaan, want slechts 5% van de scholen voldoet aan die norm. Toen wij met de besturen van basisscholen en met de koepel, de PO-Raad, om tafel zijn gaan zitten en toen wij een set afspraken maakten over de tegenprestaties voor onze enorme investering in het basisonderwijs, was dit dan ook een van de heel harde punten die wij goed in de afspraken wilden vastleggen.

Verschillende leden hebben gevraagd hoe hard die norm is. De norm van twee uur in de week gym is wat mij betreft heel erg hard. Wij leggen die norm niet alleen vast in een convenant, maar maken daarover voor het eerst ook financiële afspraken. De Kamer heeft mij in andere debatten meerdere malen aangespoord om niet voor iedere beleidsdoelstelling een aparte financiële regeling te maken. Daaraan hebben wij voldaan, maar wij hebben voor de totale set aan afspraken wel een regeling. Dit is een van die afspraken en dit minimum is een harde norm. De onderwijsinstelling die daaraan straks niet voldoet, riskeert dat zij haar geld verliest. Voor het eerst zijn de afspraken niet alleen maar mooie intenties, maar zit er ook een financiële stok achter de deur. In die zin is de afspraak net zo hard als onze afspraak om het aantal academici in het onderwijs op te krikken, onze afspraken om het aantal onbevoegdheden terug te dringen en onze afspraken om de complexe vaardigheden van leraren, het kunnen differentiëren, op een hoger niveau te brengen. Daaraan zijn kwantitatieve doelstellingen verbonden en wat mij betreft zijn die hard. Daarbij hebben wij voor twee dingen gekozen. Wij leggen er een bodem van twee uur in, maar geven ook heel nadrukkelijk aan dat onze ambitie verder gaat en hoger ligt, namelijk op drie uur. Ik zal daarop straks wat dieper ingaan, maar niet voordat ik ook de kwalitatieve kant van de zaak heb belicht.

Het gaat in mijn ogen niet alleen maar om aantallen uren. Wij weten uit onderzoek dat het niet alleen belangrijk is om een aantal uren beweging per week te hebben, maar dat de kwaliteit van de les ook sterk bepaalt wat kinderen ervan leren. Ik vind het belangrijk dat er goede docenten voor de klas staan. Ook op dat gebied valt in mijn ogen veel te verbeteren. Het begint met een goede en vooral ook bevoegde leerkracht. Nu worden de lessen op een kwart van de scholen door onbevoegde leerkrachten gegeven. Daaraan moet een eind komen. Wij hebben niet alleen een ambitie voor het aantal uren in 2017, maar wij hebben ook afgesproken dat vanaf 2017 alle gymlessen op school door een bevoegde leerkracht worden gegeven, hetzij een vakleerkracht, hetzij een pabodocent met een brede bevoegdheid. Op de pabo bestaat de mogelijkheid om een post-initieel traject te doorlopen, waardoor je de papieren krijgt om dit goed te doen. Om dit mede te kunnen realiseren hebben wij de lerarenbeurs hiervoor opengesteld. Pabodocenten die graag gym geven maar nu niet de papieren hebben, willen wij in staat stellen om de papieren voor 2017 te halen.

Mevrouw Ypma (PvdA): Het onderwijs is zo goed als de leerkracht die voor de klas staat. Dat geldt natuurlijk ook voor bewegingsonderwijs. Ik onderschrijf dus de opmerkingen van de Staatssecretaris. Ik ben het ook eens met zijn voorstel om de lerarenbeurs hiervoor beschikbaar te stellen. Zou je dit ook niet weer onderdeel moeten maken van de initiële pabo, zodat er bevoegde en bekwame leerkrachten voor de klas staan?

Zouden wij bovendien geen steun moeten geven aan het voorstel van de KVLO, dat ook door NOC*NSF wordt gesteund, om mensen die pabo met een lo-bevoegdheid hebben gedaan en die minimaal een taakomvatting van 0,2 fte hebben, op te nemen in het lerarenregister?

Staatssecretaris Dekker: Hiermee gaan we direct de diepte in, maar laten wij dat maar doen, hoewel het straks ook nog even terugkomt. In de pabo is er juist voor gekozen om het bewegingsonderwijs uit het initiële onderdeel te halen. Het idee was dat het vaak om wat meer onderwijs en een wat langer traject vraagt, als je een goede bewegingsleerkracht wilt hebben. Daardoor paste het niet goed in het initiële deel. Het is er dus bewust bovenop gedaan. Als wij het weer terug in het initiële deel fietsen, krijg je een enorm overladen programma en gaat dat ten koste van heel veel andere belangrijke onderdelen. Daarnaast is het de vraag of iedere paboleerkracht bewegingsbevoegdheid moet hebben, want er zijn ook scholen die er heel bewust voor kiezen om daarvoor een vakleerkracht in te schakelen, een alo-docent. Dat vind ik soms ook echt lovenswaardig. In dat geval heeft niet iedere pabodocent een bewegingsbevoegdheid nodig, want dan draagt een gymleraar of -lerares hiervoor zorg.

Iedere leraar moet straks in het lerarenregister staan. Enerzijds moet je daarvoor je bevoegdheid hebben, een diploma. Anderzijds moet je je vakbekwaamheid ook bijhouden. Net als artsen, advocaten en architecten moet je blijven werken om aan te tonen dat je een vak mag geven.

Ik zal mijn beantwoording verder opdelen in een blok over kwantiteit en een blok over kwaliteit. Daarna heb ik nog een blokje voor de resterende vragen, bijvoorbeeld over schoolzwemmen, de combinatiefuncties en beweging in het voortgezet onderwijs. Dat laatste is in mijn ogen niet minder belangrijk, maar ik merk dat de nadruk in dit debat op het basisonderwijs ligt.

Mevrouw Ypma (PvdA): Toen ik laatst bij een aantal pabo's was, sprak ik met heel veel studenten. Zij waren juist wel enthousiast over het idee om in ieder geval weer een gedeelte van het curriculum op te nemen in de initiële pabo. Vindt de Staatssecretaris dat misschien wel een goed idee?

Mijn tweede vraag was of je geen minimale omvang moet eisen, die 0,2 fte, om de kwaliteit van het vakonderwijs te borgen als leerkrachten zich in het lerarenregister registreren als leerkracht die ook een lo-bevoegdheid heeft.

Staatssecretaris Dekker: Het staat pabo's vrij om in de opleiding ook een onderdeel sport en beweging op te nemen. Iedere pabo maakt zijn eigen opleiding. Overigens doen veel pabo's dit al, maar het geeft niet onmiddellijk de benodigde brede bevoegdheid. Die vraagt om wat meer. Daaraan wil ik graag vasthouden, want anders wordt dat beetje extra wel heel erg dun. Als er pabo's zijn die dit interessant vinden, ben ik ook best bereid om daarnaar te kijken. We gaan nu aan de slag met de uitvoering. U bent allemaal kritisch en zegt: het zijn nog maar plannen en mooie intenties, maar hoe gaan we dat nou doen? We gaan straks met heel veel partijen om tafel zitten. Wat mij betreft nemen wij daarin de pabo's ook mee.

Ten tweede vraagt mevrouw Ypma of je geen minimale omvang of aanstelling moet vragen bij de registratie. Dan lopen wij al heel erg vooruit op de manier waarop wij straks met het register omgaan en op de eisen voor herregistratie. De Kamer heeft steeds benadrukt dat de herregistratie-eisen vooral uit de beroepsgroep zelf moeten komen, dat leraren de eisen moeten stellen waaraan je moet voldoen om je te blijven bekwamen. Ik ben wat voorzichtig om daaraan nu al bepaalde eisen te stellen, maar ik kan mij voorstellen dat er ook over zulke dingen wordt nagedacht als dit straks wordt besproken.

Staatssecretaris Dekker: Wij hebben een eerste stap gemaakt door daarover heel harde afspraken te maken. Dat lijkt voor de hand te liggen omdat wij het in het regeerakkoord hadden opgeschreven, maar dit was best even een stevig punt. Gym en beweging is nu het enige onderdeel waarover wij in detail met elkaar hebben afgesproken hoeveel uur eraan moet worden besteed. Dat doen wij niet met taal, rekenen, burgerschap, milieueducatie, cultuureducatie et cetera. Dit was dus ook een principieel punt in de besprekingen met het onderwijs, omdat wij hierbij afwijken van de bestaande systematiek, waarin wij ook qua tijdsinvulling veel vrijheid en ruimte aan het onderwijs bieden. Wij hebben nu gezegd dat de ondergrens van twee uur in 2017 door alle scholen wordt aangehouden. Dat betekent dat die 19% van de scholen het been moet bijtrekken. Het helpt daarbij als je het belang van bewegingsonderwijs inziet, maar zelfs als je dat niet inziet en andere dingen belangrijk vindt, moet je aan die twee uur voldoen.

Daarmee zijn wij eigenlijk al over de kwantiteit aan het praten. Hoeveel uren eis je, hoe hard zijn de afspraken, hoe ga je het monitoren en hoe ga je het handhaven?

Staatssecretaris Dekker: Ik denk dat ik in mijn reactie op de interrupties ook al een aantal dingen heb meegegeven.

In het kader van de kwantitatieve doelstelling is gevraagd waarom wij onderscheid maken tussen twee en drie uur. Daarachter zit wel een idee. In onze ogen moet het voor iedere school haalbaar zijn, ook qua beschikbaarheid van accommodaties, om in ieder geval die twee uur zeker te stellen. Ik denk dat de ambitie van drie uur op veel scholen ook haalbaar is, maar misschien niet op alle scholen. Er zijn scholen die krap zitten met hun gymzalen en die niet de accommodatie hebben voor drie uur. Zij kunnen wel twee uur of misschien tweeënhalf uur geven, maar drie uur zal lastiger zijn. Daar moet je maatwerk bieden; je moet rekening houden met die scholen. Je moet met de gemeente om tafel gaan zitten om te bekijken wat je kunt doen om sportaccommodaties meer te delen, wat je wellicht buiten kunt doen en wat je eventueel kunt doen aan extra investeringen in accommodaties; bij dat laatste kijk je wat verder dan 2017. Het heeft weinig zin om die norm van drie uur heel hard op te leggen, want dan gaan wij die in 2017 niet bereiken. Ik zou hiermee graag van onderop aan de slag gaan met gemeentes en sportverenigingen. Sportvelden en accommodaties van sportverenigingen zijn overdag heel vaak leeg. De sportvelden zijn niet altijd van de gemeente, maar waarom kun je niet met de sportclub afspreken dat je ze kunt gebruiken? Door zulke handige combinaties kunnen wij een enorme stap zetten.

Hoe hard zijn de afspraken? Kunnen wij die ook financieren? De heer Van Meenen vroeg hoeveel geld wij hiervoor over hebben. Er gaat 444 miljoen structureel in deze sectorafspraken zitten. Dat vind ik heel veel geld. De heer Van Meenen heeft steeds gezegd: zorg ervoor dat je dat niet allemaal verschot, maar maak op hoofdlijnen afspraken en geef dat geld breed aan het onderwijs. Uiteraard ga ik de scholen daar wel aan houden. Het zal heel erg verschillen. De ene school geeft nu al drie uur bewegingsonderwijs in de week. Die school zal zijn geld voor andere dingen gaan gebruiken, bijvoorbeeld voor de professionalisering van docenten of voor andere ambities die wij in het akkoord hebben afgesproken, bijvoorbeeld rondom ICT. Een andere school zal hier enorm het been moeten bijtrekken en zal misschien iets meer geld moeten aanwenden om ervoor te zorgen dat het sporten op niveau wordt gebracht. Ik vind 444 miljoen een hele hoop geld. Daarmee moeten wij deze ambitie echt kunnen waarmaken.

Hoe gaan wij dit volgen en bijhouden? Wij hebben in het bestuursakkoord afgesproken dat wij dit gaan monitoren. Vorig jaar heeft het Mulier Instituut een nulmeting gedaan en wij gaan periodiek bijhouden hoe het ervoor staat. In 2016 zal de onderwijsinspectie weer een breed, themagericht onderzoek doen, een periodieke peiling. Wij moeten dan echt voortgang zien.

Wat kun je op het individuele niveau van scholen doen? De onderwijsinspectie houdt risicogestuurd toezicht. Als iemand klaagt dat er een potje wordt gemaakt van het gymonderwijs en als dat signaal bij de inspectie binnenkomt, kunnen wij eropaf. Wij staan niet standaard met stopwatches naast de deur om precies te meten of op individueel niveau aan twee uur wordt voldaan. Zelfs als wij dat wel zouden doen, dan ontbreekt op dit moment nog de wettelijke basis om dit te handhaven. De heer Van Meenen wees daar terecht op. Wij maken afspraken over ambities op sectorniveau en ik ga ervan uit dat scholen daaraan gaan voldoen, maar het ontbreekt de inspectie aan een juridische titel om dat op individuele scholen af te dwingen. In de wet staat namelijk niet dat je minimaal twee uur gym moet geven. Daar zou je dan echt naartoe moeten, maar dat vind ik op dit moment niet wenselijk. Ik vind het ook niet nodig, want wij hebben heel goede afspraken gemaakt. Het zou ook vreemd zijn, want voor heel veel onderdelen in het curriculum maak je deze afspraak niet. Laten wij hier dus mee aan de slag gaan en laten wij het enthousiasme volhouden. Ik vertrouw erop dat wij dit gaan waarmaken. Als dat niet gebeurt, is er een financiële sanctie en verliezen scholen dit geld. Ik wil eerst zien hoe dit uitpakt, voordat wij dit soort verplichtingen ook nog eens in de wet gaan vastleggen.

Ik wilde nu verdergaan met het blokje over bevoegdheden.

Staatssecretaris Dekker: De heer Rog vraagt nu naar de werking van de prestatiebox. Wij stellen een pot van 444 miljoen ter beschikking. Daarmee moeten scholen een aantal dingen realiseren. Als zij die niet realiseren, riskeren zij dat zij die 444 miljoen kwijtraken. Daarop komt het kort gezegd neer. Dit zal altijd in redelijkheid gaan. Stel dat acht van de tien afspraken wel worden gehaald en twee niet, dan zullen wij bekijken wat dat betekent. Dan komt misschien niet direct de volledige 444 miljoen in gevaar, maar wel een belangrijk deel daarvan. Wat mij betreft zijn dit harde afspraken. Het onderwijs moet laten zien dat de investering die wij de komende jaren in het onderwijs doen, ook echt tot een aantal veranderingen leidt. «Meer bewegen» is een van die veranderingen.

Voorzitter. Wij hebben het over het aantal uren gehad en dat is belangrijk. Ik vind het eveneens belangrijk dat het bewegingsonderwijs wordt gegeven door bevoegde docenten. Dat vind ik belangrijk bij alle vakken in het onderwijs. Ook op veel andere terreinen hebben wij nog een weg te gaan om onbevoegdheden terug te dringen.

De heer Van Veen heeft gevraagd of er sprake is van een matchingsprobleem. Wij hebben de lerarenbeurs opengesteld, zodat zittende pabodocenten de benodigde extra papieren kunnen halen, terwijl er misschien alo-docenten thuiszitten en graag aan de bak zouden willen. Formatief is dat voor scholen ingewikkeld, want je kunt eigenlijk alleen maar iemand aannemen als je een extra vacature hebt. Dat is niet voor alle scholen weggelegd. Sommige scholen zullen het dus moeten doen met de zittende leraren en zullen er vervolgens voor moeten zorgen dat de zittende leraren hun diploma halen.

De heer Van Veen (VVD): Ieder jaar komen er 200 alo-studenten van school die geen werk kunnen vinden. In mijn betoog heb ik aangegeven dat veel gemeenten daarmee nu heel goed omgaan. Zij zetten een combinatiefunctionaris in om die alo-studenten aan te nemen. Overigens doen niet alle gemeenten dat, want gelukkig is er in dezen heel veel vrijheid. Vervolgens detacheren deze gemeenten de alo-student bij de school. Daarmee kunnen zij meerdere schoolstichtingen of meerdere besturen afdekken. Dat zou een oplossing kunnen zijn. Enerzijds los je daarmee het probleem van ongediplomeerde leraren op, terwijl je daarmee anderzijds het probleem zou kunnen oplossen dat scholen te klein zijn om het goed te regelen. Dat laatste is namelijk een bestuursprobleem dat je als bestuurder gewoon moet kunnen oplossen. Samenwerken en zorgen dat er schaalvergroting plaatsvindt, dat zijn toch de zaken waarmee de Staatssecretaris naar de PO-Raad moet gaan? Hoe kan het dat gemeenten voor scholen een probleem aan het oplossen zijn dat zij zelf zouden kunnen aanpakken, waardoor meer kinderen gespecialiseerd gymonderwijs krijgen?

Ik wil ook nog één ding zeggen in reactie op de opmerking over bevoegde docenten. Ja, wij willen het ook heel graag geregeld hebben voor wiskunde, natuurkunde en andere moeilijke vakken, maar hier speelt ook een veiligheidsaspect mee. Op het moment dat een leraar niet het zelfvertrouwen heeft om gymonderwijs te geven, komen wij straks niet verder dan twee uur blokjes stapelen, rondjes rennen en over een bank heen springen; dat laatste wordt al gevaarlijk. Wij moeten fundamenteel anders gaan denken over de manier waarop wij gymonderwijs aanbieden aan basisschoolleerlingen.

Staatssecretaris Dekker: Ik vind dat voor alle vakken van belang. Ik denk dat het register, dat er in 2017 echt moet staan en moet gelden voor alle leraren, een uitstekend instrument is om dit te zekeren. Vanaf 2017 vragen we niet alleen aan alle docenten om ervoor te zorgen dat ze een diploma hebben; we vragen hun vervolgens ook nog om hun vak te blijven onderhouden, net zo goed als artsen en architecten dat doen. Als zij dat niet doen, lopen ze de kans dat zij op een gegeven moment hun registratie verliezen, net als in die andere beroepen. Het verlies van de registratie betekent voor mij dat men niet langer voor de klas mag staan.

Er zijn nog drie onderwerpen aangesneden: mevrouw Ypma had een vraag over het schoolzwemmen, er waren wat vragen over het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs en, tot slot, enige vragen over de combinatiefunctionarissen. Laat ik met de eerste beginnen. Ik zie dat het overgrote deel van de kinderen in Nederland gelukkig gewoon nog een zwemdiploma haalt: 94% van de kinderen heeft minimaal één zwemdiploma op zak. Wat dat betreft gaat het dus heel goed. Soms gaat dat nog via het ouderwetse schoolzwemmen, maar heel vaak nemen ouders hun eigen verantwoordelijkheid in dezen. Mevrouw Ypma vraagt: stel dat scholen zien dat een kind geen zwemdiploma heeft en stel dat dat te maken heeft met de financiële situatie thuis; wat kunnen wij dan betekenen? Heel veel gemeenten hebben daar al regelingen voor getroffen via hun armoedebeleid, in de vorm van goedkoper of soms gratis sporten. Dit kan dus op lokaal niveau heel goed zijn geregeld. Daarnaast is er het Jeugdsportfonds. Ik ben best bereid om dat nog eens extra onder de aandacht van schoolbesturen te brengen. Als kinderen niet kunnen sporten en dat met een gebrek aan geld te maken heeft, wil ik dat het altijd mogelijk is om een beroep op dat fonds te doen.

Nu het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. De heer Van Nispen verwees naar het tweede Mulierrapport van afgelopen week, dus zeer recent verschenen, dat laat zien dat het in het overgrote deel van het voortgezet onderwijs gemiddeld wel goed is, maar dat het vmbo wat achterblijft. Een positieve noot vind ik wel dat er bij schoolleiders in het vmbo een grote motivatie bestaat om het op te krikken. Ik zou graag met het Platform VMBO rond de tafel gaan zitten om te bekijken wat er nodig is om ook op dit gebied meters te kunnen maken.

Tot slot de combinatiefunctionarissen. Ik vind hen nog steeds een heel mooi instrument: een soort oliemannetjes tussen scholen, sportverenigingen en gemeenten, die zorgen voor meer aansluiting. Dat geldt overigens ook op het gebied van buitenschoolse opvang; ook zo'n plek waar na schooltijd heel leuke en goede dingen kunnen worden gedaan op het gebied van sport, vaak in samenwerking met de verenigingen in gemeenten. Ik zou hen heel graag behouden. Ik ben er wel huiverig voor om dit weer te gaan toespitsen op een bepaalde categorie leerlingen. Ik vind namelijk dat het voor de beschikbaarheid van zo'n combinatiefunctionaris die kan zorgen voor aansluiting, niet veel moet uitmaken of iemand op een school in Amsterdam-West of Amsterdam-Zuid zit.

Staatssecretaris Dekker: Als ik daarmee de zorgen van mevrouw Ypma kan wegnemen, ben ik best bereid om na te gaan of dit bij scholen helder op het netvlies staat en of zij voldoende bekend zijn met het bestaan van het Jeugdsportfonds en met de bestaande mogelijkheden, en of de combinatiefunctionarissen hier oog voor hebben. Dat is allemaal goed. Dat kunnen we natuurlijk altijd doen, want dat is ook niet zo erg ingewikkeld. Ik neem dit graag mee.

Ik was gekomen aan het einde van mijn betoog. Ik was niet van plan om nog uitgebreid in te gaan op de combinatiefunctionarissen. Ik heb nog wel een vraag vergeten. Misschien kan mevrouw Ypma daarop een interruptie plegen, over een onderwerp waarover ze meer wil horen. De heer Van Meenen had nog een vraag gesteld over de LOOT-scholen en de nieuwe beleidsregel. Gisteren heb ik nog met het bestuur van LOOT rond te tafel gezeten om een aantal punten te bediscussiëren. Ik vermoed dat de nieuwe beleidsregel per 1 januari 2015 van kracht kan worden. Het heeft enige vertraging opgelopen, omdat ik hier graag in onderling overleg goed uit wil komen.

De heer Van Nispen (SP): Voorzitter. De voordelen van beter bewegingsonderwijs zijn genoemd. We moeten kinderen leren bewegen. We moeten de gezondheidsproblemen tegengaan die door te weinig beweging ontstaan. Inderdaad blijkt uit onderzoek dat de leerprestaties daardoor verbeteren. Er is dus alle reden om hier werk van te maken. Wat in het regeerakkoord staat, is een mooi streven. In het regeerakkoord daarvóór, uit 2010, stond letterlijk hetzelfde, en wat erover in het regeerakkoord van Balkenende IV stond, was ook identiek. Daarom blijft bij mij de vraag hangen waarom het nu wel zou lukken. Dit ligt eigenlijk in het verlengde van wat de heer Van Veen net zei. Hoe vrijblijvend is dit nu? Ik wil de Staatssecretaris, die er veel vertrouwen in heeft dat het in 2017 goed zal komen, heel graag geloven, maar toch blijft dit bij mij hangen. Ik begrijp dat scholen de ruimte moet worden gegeven en dat het via afspraken goed zal moeten komen. Maar de SP-fractie vindt dat het vrijblijvende er echt af moet. Het streven moet echt drie uur per week worden. Twee uur is voor mij echt te weinig, dus laten we beginnen met te kijken naar 2,5 uur. Je zou bijvoorbeeld in een aantal jaren drie uur kunnen geven en in weer andere twee uur; ook dat is een optie. De vakdocenten moeten tevens zijn gewaarborgd, maar op dat punt ben ik ook niet gerustgesteld. Er worden vakdocenten ontslagen. Mij is nog niet duidelijk hoe de onderwijsinspectie in de gaten gaat houden of die gymlessen allemaal inderdaad door vakdocenten worden gegeven. Ik hoor van ons allemaal goede intenties, maar hoe gaan we dit echt verzekeren en vastleggen?

Nog een laatste, korte opmerking. Ik hoorde de Staatssecretaris zeggen dat we dit niet hard moeten opleggen, omdat we het op die manier niet gaan bereiken. Waar komt dat vandaan? Als je iets in een wet vastlegt, zouden scholen dan gaan tegenwerken omdat ze voelen dat wij hen tegen de haren in strijken? Dit is mij niet helemaal duidelijk. Ik verwijs nogmaals naar de discussie in het voortgezet onderwijs hierover. Daar is een amendement van de Kamer aan te pas gekomen, maar volgens de nulmeting is het voor havo en vwo nu in ieder geval goed geregeld. Daarom vraag ik de Staatssecretaris of dit geen reden is om de Wet op het primair onderwijs op dit punt aan te scherpen.

De heer Rog (CDA): Voorzitter. Het is duidelijk: er is een breed draagvlak voor voldoende uren gym in het basisonderwijs door bevoegde leraren. Verder is er de harde norm van twee uur en een scherpe ambitie om ten minste 50% van de scholen die drie uur te laten geven. Ik proef dat de Staatssecretaris dit in zijn geheel onderschrijft en daarvoor zijn instrumenten zal inzetten.

Ik ben er echter nog niet voldoende van overtuigd dat de Staatssecretaris, vanuit zijn verantwoordelijkheid en mogelijkheden, alles in het werk zal stellen om ervoor te zorgen dat er het nodige gebeurt met betrekking tot de bevoegdheid van de leraren. Hij lijkt dit volledig te laten afhangen van wat er in het lerarenregister gebeurt. De Staatssecretaris is verantwoordelijk voor wat er in het basisonderwijs gebeurt. Ik vind dat de Staatssecretaris meer ambitie kan tonen en ook zijn rol moet oppakken om er via de inspectie op toe te zien dat bevoegde leraren die uren gaan lesgeven. Hij lijkt het volledig te willen laten afhangen van wat er in het lerarenregister gebeurt. Om die reden overweeg ik daarover een motie in te dienen.

Mevrouw Ypma (PvdA): Voorzitter. Je leert met sporten vaardigheden die een beroep doen op dezelfde hersengebieden als die voor taal en rekenen. Dat betekent dat sport- en gymonderwijs niet ten koste gaat van ander onderwijs, maar juist aan taal en rekenen bijdraagt. Als je voldoende bewegingsonderwijs krijgt, is dat dus niet alleen goed voor je lijf, maar ook voor je geest. Daarom steun ik de woorden van de heer Van Veen. Ik denk echt dat een ruime meerderheid – ik heb het namelijk ook de SP en het CDA horen zeggen – er voorstander van is om een wettelijke basis te organiseren, waarmee de inspectie ook echt kan handhaven. In tegenstelling tot de Staatssecretaris vertrouw ik er niet zo op. We hebben hier namelijk in de afgelopen tien jaar al op vertrouwd. Natuurlijk hulde voor de afspraken die hierover zijn gemaakt. Het sectorakkoord is uitstekend. Ook hulde voor alle scholen die dit wel uitstekend organiseren, zoals ik van verschillende mensen heb gehoord. Maar we kunnen die sectorafspraken een steun in de rug geven door er een wettelijke basis voor te maken, om ervoor te zorgen dat die 19% van de scholen die het been moeten bijtrekken, dat ook echt zullen doen. De Staatssecretaris kan dat voorkomen door hier ter plekke zijn standpunt aan te passen. Hij hoort dat hiervoor een meerderheid in de Kamer bestaat, dus hij kan nu zeggen dat hij hier zelf mee zal komen. Zo niet, dan zal ik graag, en wellicht met anderen, de motie van de heer Van Veen steunen.

Ik ben wat teleurgesteld over de ambities met betrekking tot de groep kwetsbare kinderen, die 340.000 kinderen die al opgroeien in een moeilijke situatie en die we niet of onvoldoende bereiken. Ook zijn er per jaar 10.000 tot 15.000 kinderen die het basisonderwijs verlaten zonder zwemdiploma. Ik ben van plan om tijdens het VAO ook op dat punt een motie in te dienen, zodat de combinatiefunctionarissen hun rol hierin gaan oppakken. Volgens mij is dat het minimale wat wij kunnen doen.

De heer Van Meenen (D66): Voorzitter. Ik vind dit eigenlijk heel erg. We zijn met elkaar, ook de commissie voor Onderwijs, een weg ingeslagen naar een nieuwe situatie: we gaan investeren in het onderwijs. Dat gebeurt zowel via het sectorakkoord als via het herfstakkoord. Dat is het grote verschil met de vorige kabinetten. We zeggen nu niet alleen dat we het willen, we willen er ook écht in investeren. Tegelijkertijd willen we de scholen ruimte en vertrouwen geven, en leggen we dat vast in ruime afspraken. Maar nu, bij de eerste de beste gelegenheid, gaan we toch weer remmen en gas geven tegelijk. We gaan nu weer een urennorm instellen. Ik roep mijn collega's op om dat vooral niet te doen. Laten we eerst kijken naar de uitwerking. Het geld is nu binnen, het moet nog gebeuren. We constateren allemaal dat er op dit moment een probleem is. Ik denk dat de Staatssecretaris hier verstandige woorden over heeft gezegd. Ik hoop dat we dit niet nu weer meteen in een norm gaan vertalen.

Ik ben blij met de toezeggingen van de Staatssecretaris op een aantal punten. Ook ik blijf mijn zorgen behouden, maar ik vind dat wij nu vooral de uitwerking van de afspraken moeten volgen; worden die door de scholen waargemaakt? Inderdaad kan er bij het aanspreken van scholen hier en daar een tandje bij worden gezet, maar ook bij het aanspreken van gemeenten om de optimale faciliteiten te bieden en om te investeren in de kwaliteit van de docenten. Nogmaals, het gaat niet alleen om tijd, maar ten minste ook om de kwaliteit van wat er in die uren gebeurt. Ik heb geen aanvullende vragen, maar ik wilde deze hartenkreet wel even kwijt.

Staatssecretaris Dekker: Voorzitter. De commissie vraagt mij vooral hoe ik ervoor ga zorgen dat deze plannen, die naar mijn indruk op een brede meerderheid kunnen rekenen, ook echt werkelijkheid worden. Met andere woorden: hoe zorgen we ervoor dat er ook een resultaat komt, en dat je er niet zoals in het verleden na een aantal jaren achter moet komen dat een gemaakte afspraak niet is gerealiseerd? Ik wil de commissie erop wijzen dat wij deze afspraken echt voor de eerste keer zo hard maken. Ze stonden niet in het vorige bestuursakkoord. Het is ook voor de eerste keer dat dit gepaard gaat met extra geld: 444 miljoen. Dat geld is niet alleen voor deze doelstellingen, maar voor een reeks doelstellingen, en toch is het extra geld. Verder zijn die afspraken zo hard, dat scholen riskeren om het geld kwijt te raken als dit niet wordt gerealiseerd. Zo hard zijn de afspraken nog niet eerder geweest. Dit alles speelt in combinatie met deze gretige commissie. Ik breng graag de zorgen van de Kamer over, evenals de wens dat er nu toch echt eens wat gaat gebeuren. Ik denk dat dit signaal van de Kamer belangrijk is. Het is trouwens ook de ambitie van deze Staatssecretaris om niet over drie jaar terug te moeten komen met het verhaal dat we eigenlijk geen meter verder zijn gekomen. Dit is een goede combinatie om nu echt wat in beweging te zetten. Ik wil het onderwijs de kans geven om te bewijzen dat het dit echt kan. Ik ben het met de heer Van Meenen eens dat dit ene, aparte onderdeel niet nu in de wet moet worden vastgelegd. Ik vind dat heel fundamenteel, want dan zou je zoiets doen voor één vak, maar voor heel veel andere vakken dus niet. Ik sprak recent met de vaste commissie voor Cultuur, waarin werd geopperd om minimaal zoveel uur aan cultuur te doen. Waarom zou je dat wel doen voor één vak, maar niet voor taal, rekenen, burgerschap et cetera? Als we al de wens zouden hebben om meer in detail vast te leggen wat we willen van het onderwijs, dan moeten we dat volgens mij integraal doen, en een en ander afwegen in de volle breedte van het curriculum. In dat geval stel ik de commissie voor om dit debat te voeren als ik later in het jaar zal komen met mijn brief over hoe we het curriculum tegen het licht kunnen houden. Het zou niet mijn voorkeur hebben om er nu één thema uit te pakken en dat wettelijk in detail te regelen, bovenop de strakke afspraken die we al hebben gemaakt.

Geloof ik dat het kan? Ja, ik geloof dat het kan. De heer Van Nispen wijst op het voortgezet onderwijs. Ook daar wordt niet gewerkt met wettelijke regels voor aantallen uren sport. Er wordt gewerkt met een adviestabel, die aangeeft wat wij graag zouden zien. Heel veel scholen pakken dit gewoon netjes op en geven daar invulling aan. Dat is vooral ook omdat alles wat in de commissie is gezegd over het belang van sporten en bewegen, over hoe dat kan helpen bij het leren van andere vakken, ook voor heel veel docenten natuurlijk niet nieuw is. We moeten er echt van uitgaan dat veel leraren en schoolleiders dit ook inzien en dat zij de beweging ondersteunen die wij allen hebben ingezet en die wij hebben vastgelegd in het bestuursakkoord. Ik gun hun graag de mogelijkheid om dit te laten zien.

Er zijn verder wat moties aangekondigd. Ik zie die graag tegemoet.

De voorzitter: Hiermee zijn we aan het einde gekomen van dit overleg. Ik heb twee toezeggingen genoteerd, die ik nu zal voorlezen.

De Staatssecretaris zegt toe, de Kamer jaarlijks te informeren over de stand van zaken betreffende de uitvoering van de afspraken in het bestuursakkoord. De ontwikkelingen rond het bewegingsonderwijs maken daar expliciet onderdeel van uit.

In de volgende monitor bewegingsonderwijs zal ook aandacht worden besteed aan de kostenfactor van sportfaciliteiten.

Ik constateer dat er een VAO zal worden aangevraagd, met de heer Van Veen van de VVD als eerste spreker. Ik dank de Staatssecretaris, de leden en de mensen op de publieke tribune voor hun belangstelling en sluit deze vergadering.