Nr. 14 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG

Met belangstelling heb ik kennis genomen van de door de verschillende fracties gestelde vragen en naar voren gebrachte punten. Graag ga ik hieronder, mede namens mijn ambtgenoot van Defensie, daarop in.

Het is verheugend te lezen dat veel fracties een positieve grondhouding hebben ten opzichte van het voornemen tot invoering van een nationale politie. De vragen die de leden van de verschillende fracties over het wetsvoorstel hebben gesteld geven mij de gelegenheid de voorgestelde nieuwe Politiewet te verduidelijken.

De leden van de VVD-fractie vragen zich af of de doelstelling van de regering, te weten dat het wetsvoorstel inwerking treedt op 1 januari 2012, nog steeds haalbaar is. Het streven is er onverminderd op gericht begin 2012 met de nationale politie van start te gaan. De voortgang van de parlementaire behandeling van het voorliggende wetsvoorstel en het daarmee samenhangende wetsvoorstel Invoerings- en aanpassingswet Politiewet 201X (Kamerstukken 32 822), is uiteraard bepalend voor de vraag of dit ook lukt.

In verband hiermee hecht ik eraan te vermelden, mede in reactie op een vraag van zowel de leden van de D66-fractie als de leden van de SGP-fractie over onomkeerbare stappen, dat ik er bij alle voorbereidingen voor invoering van de nationale politie, op toe zie dat geen onomkeerbare stappen worden gezet zolang het parlement nog niet met het wetsvoorstel heeft ingestemd. Een onomkeerbare stap acht ik in dit verband in elk geval de benoeming van personen in functies die ontstaan als gevolg van de nationale politie, waaronder de functie van korpschef. Deze benoemingsprocedures zullen dus niet eerder aanvangen dan na publicatie van de Politiewet 201X in het Staatsblad. Dat heeft overigens ook tot gevolg dat de nationale politie niet aanstonds na publicatie van de wet in werking kan treden. De verwachting is dat deze benoemingsprocedures twee á drie maanden in beslag zullen nemen.

Dat laat onverlet, zo antwoord ik op een andere vraag van de leden van D66-fractie over inrichtingsvoorbereidingen, dat reeds in deze fase van de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel voorbereidingen worden getroffen voor de invoering van de nationale politie, waaronder begrepen het opstellen van plannen die betrekking hebben op de inrichting van de nationale politie. Dat is ook van groot belang om te voorkomen dat de politieorganisatie de nadelige gevolgen ondervindt van een lang traject dat na aanvaarding van het wetsvoorstel door het parlement nog nodig zou zijn om tot invoering van de nationale politie over te gaan. Het spreekt evenwel voor zich dat deze plannen uitsluitend een voorbereidend karakter hebben en op geen enkele wijze ingrijpen in de politieorganisatie van dit moment. De plannen worden bovendien aangepast als het parlementaire proces daartoe aanleiding geeft en lopen daarmee geenszins vooruit op de politieke besluitvorming.

De leden van de fracties van de VVD en SP hebben vragen gesteld over het wetsvoorstel houdende wijziging van de Gemeentewet in verband met de versteviging van de regierol van de gemeente ten aanzien van het lokaal veiligheidsbeleid (wetsvoorstel Regierol gemeente, kamerstukken 32 459). Het wetsvoorstel regelt het verplichten van het integraal veiligheidsplan en waarborgen daaromtrent en maakt de positie van de burgemeester binnen integrale veiligheid expliciet. Het verplichte integraal veiligheidplan is in verband met het onderhavige wetsvoorstel belangrijk voor de lokale sturing op de politie. Zo wordt in de driehoek gesproken over de taakuitvoering van de politie, het beleid ten aanzien van de taakuitvoering en de inzet van de politie mede op basis van het lokale integraal veiligheidsplan. Ook zal het integraal veiligheidsplan de basis zijn voor de inbreng van de burgemeester voor het beleidsplan van de regionale eenheid. Het is derhalve van groot belang dat alle gemeenten beschikken over een integraal veiligheidsplan dat kwalitatief op orde is. Genoemd voorstel beoogt de borging daarvan. Er is, anders dan deze leden stellen, geen gat ontstaan of pijler weggevallen, daar het wetsvoorstel op verzoek van een meerderheid van de Tweede Kamer door de voorzitter is uitgesteld en behandeling dus op een later tijdstip alsnog zal kunnen plaatsvinden.

De vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie over de inhoud van het wetsvoorstel Regierol gemeenten komen ter gelegenheid van de behandeling van dat wetsvoorstel Regierol gemeente aan de orde.

Deze leden vragen voorts hoe de regering ervoor gaat zorgen dat de winkel tijdens de verbouwing open blijft en de omzet niet inzakt. Zij vinden een teruglopende effectiviteit van de politie, zelfs tijdelijk een niet te accepteren uitkomst van deze reorganisatie. Zij vragen om in te gaan op de suggestie van het korpsbeheerdersberaad om de nationale politie gefaseerd in te laten gaan. Ook de leden van de SP-fractie hebben gevraagd hoe de regering verzekert dat de winkel tijdens de verbouwing open blijft.

De vorming van nationale politie ziet voornamelijk op het bestuur en in het bijzonder het beheer van de politie. Voor de werkvloer heeft de vorming van nationale politie, in elk geval in de beginfase, veel minder consequenties, anders overigens dan de reorganisatie van 1993. Dat is ook een noodzakelijke voorwaarde om het politiewerk ongestoord doorgang te laten vinden. De regering zal er scherp op blijven letten dat de prestaties van de politie op peil blijven en op onderdelen zelfs verbeteringen zullen laten zien. Hier zullen ook afspraken over worden gemaakt met de korpschef. Aanpassingen in de operationele taakuitvoering zullen geleidelijk aan bod komen. De veranderingen voor de uitvoering van de basispolitiezorg zullen hierdoor beperkt zijn. Ik ben niet bekend met de suggestie van het korpsbeheerdersberaad om de nationale politie gefaseerd in te voeren. Ik ben wel bekend met een suggestie van de VNG en het genootschap van burgemeesters voor een gefaseerde invoering, te beginnen met de centralisatie van het beheer. Ik acht echter een gefaseerde invoering niet wenselijk, aangezien dit afbreuk kan doen aan een samenhangende uitvoering van zowel het beheer als de taakuitvoering door de politie. Verder wordt hierdoor slechts een deel van de beoogde doelstellingen behaald.

Naar aanleiding van de vraag van de leden van de PVV-fractie of de regering het ermee eens is dat op bepaalde onderwerpen bij bestuurlijk ongehoorzame burgemeesters de mogelijkheid moet bestaan de politie direct aan te sturen, moet worden vooropgesteld dat de politie verantwoordelijk is voor de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde en de hulpverlening. De politie voert deze taak uit onder het gezag van de burgemeester waar het gaat over handhaving van de openbare orde en hulpverlening en de officier van justitie waar het gaat over de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde, dan wel over taken ten dienste van de justitie. De burgemeester en de officier van justitie overleggen op lokaal niveau in de driehoek over wat de politie prioritair moet aanpakken. Op het niveau van de regionale eenheid gebeurt dat tussen de burgemeesters en de hoofdofficier van justitie bij het vaststellen van het beleidsplan van de regionale eenheid. Indien in een gemeente bepaalde onderwerpen niet worden aangepakt, dan is het aan de gemeenteraad – en niet aan de minister of het parlement – om de burgemeester daarop aan te spreken.

Wel heeft de minister de mogelijkheid om landelijke doelstellingen op het terrein van de taakuitvoering van de politie vast te stellen. Die doelstellingen vertaalt de minister in doelstellingen voor iedere regionale en landelijke eenheid. De regionale doelstellingen dienen in het regionale beleidsplan te worden opgenomen. Indien dat beleidsplan, naar het oordeel van de minister, onvoldoende verzekert dat die doelstellingen worden gerealiseerd dan kan de minister de regioburgemeester ten aanzien van het beleidsplan aanwijzingen geven.

De leden van de SP-fractie, de D66-fractie, de ChristenUnie-fractie en de SGP-fractie hebben vragen gesteld over de doelen van het wetsvoorstel, hoe het voorgestelde politiebestel aan die doelen zal bijdragen en over de wijze waarop de regering deze doelen wil bereiken.

De belangrijkste wijziging ten opzichte van de Politiewet 1993 is gelegen in het feit dat met de inwerkingtreding van het wetsvoorstel het huidige regionale politiebestel wordt omgevormd tot een nationaal politiebestel bestaande uit één landelijk politiekorps met een eigen publiekrechtelijke rechtspersoonlijkheid. Het doel van de wijzigingen is de politie beter toe te rusten op het veiliger maken van Nederland en het geven van meer ruimte voor de professionaliteit van de politie. De wijzigingen betreffen voornamelijk het bestuur en in het bijzonder het beheer van de politie.

De wijziging van de bestuurlijke inbedding van de politie heeft een afname van de bestuurlijke drukte en bureaucratie en een verbeterde democratische inbedding tot gevolg. In grote lijnen wordt dit gerealiseerd door het beheer te centraliseren waarbij de minister, anders dan in het regionale politiebestel, door het parlement volledig aanspreekbaar is op het beheer. In het regionale politiebestel is dat niet zo omdat het beheer daarin immers primair ligt bij de korpsbeheerders en de regionale colleges die de besturen vormden van de politieregio’s. Dit regionale politiebestuur kan in het huidige bestel geen verantwoording afleggen aan een democratisch gekozen orgaan waar dat bij nationale politie wel kan op landelijk niveau. Op lokaal niveau wijzigt de lokale inbedding van de politie niet. Wel wordt de rol van de gemeenteraad ten aanzien van de politie groter omdat het door de gemeenteraad vastgestelde integrale veiligheidsplan, zoals dat wettelijk verplicht wordt ingevolge het eerdergenoemde wetsvoorstel regierol gemeente, mede aan de basis ligt van het door de burgemeester en de officier van justitie in de lokale driehoek te maken afspraken over de inzet van de politie. Ook is in het voorliggende wetsvoorstel opgenomen dat de burgemeester verantwoording aan de gemeenteraad dient af te leggen over het door hem uitgeoefende gezag. Tenslotte word de gemeenteraad ook door de burgemeester gehoord over het ontwerp van het regionale beleidsplan. Daarmee wordt de lokale inbedding van de politie verstevigd.

Het beheer van het landelijk politiekorps wordt centraal belegd bij de korpschef. Problemen op het gebied van beheer en bedrijfsvoering kunnen binnen één korps gemakkelijker worden opgelost dan in een situatie met 25 regionale politiekorpsen en één landelijk politiekorps. De operationele slagvaardigheid en de daadkracht zijn ook gebaat bij de grotere eenheid omdat de politie daardoor eenvoudiger als één eenheid kan opereren. Ook biedt een landelijk korps betere mogelijkheden voor een meer ketengerichte samenwerking. Door aansluiting te zoeken bij de herziene gerechtelijke kaart komen er tien robuuste regionale eenheden, waarmee een stevige basis voor de specialistische politietaken ontstaat, hetgeen de kwaliteit van de politiezorg op die specialismen ten goede zal komen. Zowel de grotere eigen verantwoordelijkheid voor het beheer als ook de meer ketengerichte samenwerking en de betere mogelijkheden voor de verdere ontwikkeling van de specialismen geven een grote diepgang aan het vakmanschap bij de politie. Door de herpositionering van de huidige landelijke en bovenregionale taken in de nieuwe regionale en landelijke eenheden kan de bovenregionale laag uit het politiebestel verdwijnen waardoor een verdere vereenvoudiging van de organisatie en de aansturing van de politie wordt gerealiseerd. Dit zal leiden tot een verdere afname van de bestuurlijke drukte en efficiëntere taakuitvoering met meer slag- en daadkracht.

De oprichting van één landelijk politiekorps maakt het daarmee mogelijk dat de politie zich meer ontwikkelt tot een professionele organisatie die meer tijd besteedt aan haar operationele taken en daarmee een betere politiezorg realiseert.

Het onderzoek over de besluit- en beleidsvorming van het politiebestel van 1993 tot heden van een student van de Universiteit van Utrecht, waaraan de leden van de SP-fractie refereren, verkent hoe het besluit van dit kabinet om te komen tot een nationale politie kan worden verklaard vanuit de discussie over en de ontwikkelingen rond het politiebestel in de periode 1993–2010. De onderzoeker geeft verschillende verklaringen, waaronder het politiek momentum en de tijdsgeest. Ook opvallend is, volgens de onderzoeker, dat de politiebesteldiscussie veelal gaat over structuren en modellen en niet over de politiefunctie, de rol van de politie in de maatschappij of over de organisatiecultuur.

De onderzoeker heeft een viertal aanbevelingen geformuleerd voor de (verdere) realisatie van de nationale politie: bevorder gedifferentieerde verantwoording en collectieve verantwoordelijkheid, verminder de aandacht voor structuur en werk aan organisatiecultuur, zorg voor de juiste verhouding van interne en externe gerichtheid tijdens de reorganisatie en maak van de Nederlandse politie een lerende organisatie. De aanbevelingen zullen zo veel als mogelijk bij de nadere uitwerking en de vorming van de nationale politie worden betrokken. Bij die nadere uitwerking zal er in het bijzonder aandacht zijn voor een verbetering van de cultuur en de werkwijzen van de politie. Structuren zijn hierbij ondersteunend aan mensen. Cruciaal is dat een cultuur van eenheid wordt ontwikkeld. De opdracht is om, naast wijzigingen in de structuur, ook daadwerkelijk één politieorganisatie te zijn, in denken en in handelen. Het werk staat daarbij centraal, met ruimte voor de professional. Deze ruimte wordt hersteld na jarenlang te veel nadruk te hebben gelegd op protocollering en verantwoording, wat onder meer leidde tot een toename van de administratieve lasten. Daarnaast is het stimuleren van een sterkere samenwerkingscultuur een van de belangrijkste uitdagingen bij de vorming van een nationale politie. Bij het realiseren van cultuur- en gedragsveranderingen spelen leidinggevenden en leiderschap een belangrijke rol.

Leden van verschillende fracties hebben vragen gesteld over de aansturing van de politie m.b.t. gezag, beleid en beheer op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Alvorens in te gaan op de concrete vragen die in dit verband op verschillende plekken in het verslag zijn gesteld, hecht ik eraan te benadrukken dat het uitgangspunt bij dit wetsvoorstel is dat het gezag ongewijzigd blijft. De officier heeft het gezag over de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde en de overige taken ten dienste van de justitie en de burgemeester het gezag over de openbare orde en de hulpverlening. In de driehoeken spreken de burgemeester en de officier van justitie met de lokale politiechef over de inzet en het beleid ten aanzien van de taakuitvoering van de politie.

In de lokale driehoek worden, op basis van het door de gemeenteraad vastgestelde integraal veiligheidsplan van de gemeente en de doelstellingen ten behoeve van de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde, afspraken gemaakt over de inzet van de politie alsook over het lokale beleid ten aanzien van de taakuitvoering door de politie. Het gezag gaat dus over de concrete inzet van de lokale politiecapaciteit. Vooral door de koppeling van het integrale veiligheidsplan, dat tevens op de inzet van andere organisaties en instanties ziet, aan de inzet van de politie zal de lokale politiezorg effectiever kunnen worden uitgevoerd.

Natuurlijk is het daarbij ook van belang dat het gezag zich rekenschap geeft van de mogelijkheden, ook capacitair, die de politie heeft om haar opdracht uit te voeren. Als dat niet zou gebeuren kan de situatie ontstaan dat aan de politie meer wordt gevraagd dan dat zij kan leveren. Het is daarbij van belang dat in de driehoeken de inzet van de politie wordt gekoppeld aan de gewenste resultaten en de effecten op het terrein van de veiligheid. De rol van het gezag is vooral te bepalen welke prestaties zij van de politie verwachten en daarop te sturen.

Voornoemde leden constateren verder een tendens om steeds meer zaken die onder de verantwoordelijkheid van het (lokaal) gezag vallen, op nationaal niveau te bespreken. Zij vragen of de regering kan aangeven op welke manier voorkomen kan worden dat de verantwoordelijk minister zich in toenemende mate met het lokale niveau zal gaan bemoeien en of de minister straks rechtstreekse aanwijzingen aan de nationale korpschef kan geven die in strijd zijn met de lokale en regionale afspraken.

Voorop staat dat de politie onder gezag staat van de burgemeester respectievelijk de officier van justitie. De minister kan niet in het gezag van de burgemeester of dat van de officier van justitie treden. Dat neemt niet weg dat er, gegeven de politieke realiteit, omstandigheden denkbaar zijn waaronder de minister zich met een burgemeester verhoudt over lokale veiligheidskwesties. Terughoudendheid van de zijde van de minister is in die gevallen op zijn plaats. De sturing van de minister op de taken van de politie vindt plaats door middel van de landelijke beleidsdoelstellingen.

Wat voegt het opnemen van een verantwoordingsplicht van de burgemeester ten opzichte van de gemeenteraad feitelijk toe, vragen de leden van de PvdA-fractie.

Een uitdrukkelijke bepaling in de Politiewet benadrukt de verantwoordingsrelatie, toegespitst op de uitoefening van het gezag over de politie. Daarmee draagt de bepaling bij aan een intensievere bemoeienis van de gemeenteraad met de gezagsrol van de burgemeester ten aanzien van de politie, hetgeen weer de positie van de burgemeester ten opzichte van andere actoren kan versterken.

Voornoemde leden vragen of het werkelijk noodzakelijk is om het gehele beheer te nationaliseren. Waarom is er niet gekozen voor een effectieve uitvoering van het lokale veiligheidsbeleid als de gemeente garantie heeft dat een vast aantal agenten beschikbaar is voor de lokale politiezorg, vragen zij zich af. Hoe kijkt de regering aan tegen het beheer van een bepaald percentage van het politiebudget door de gemeenteraad en het vastleggen van een norm voor het aantal beschikbare agenten voor gebiedsgebonden basispolitiezorg, vragen zij. Het baart de aan het woord zijnde leden in dit licht zorg dat de regering heeft gemeend in de ontwerpbegroting 2012 van het Ministerie van Veiligheid en Justitie het vermelden van het aantal wijkagenten achterwege te kunnen laten. Deze leden zien ook dit als een signaal dat het kabinet de lokale politie zorg niet als prioriteit heeft.

In het beleidsplan van de regionale eenheid wordt naast het beleid van de regionale eenheid ook de verdeling van de beschikbare operationele sterkte over de onderdelen van de regionale eenheid opgenomen. Uitgangspunt is dat, gegeven deze toedeling van operationele sterkte, de politie op lokaal niveau acteert aan de hand van de in het lokale driehoeksoverleg door de gezagsdragers vastgestelde beleid ten aanzien van de taakuitvoering en de eveneens in dit gremium – op basis onder meer het integraal veiligheidsplan van de gemeente – vastgestelde afspraken over de inzet van de politie. Het in beheer geven van een percentage van het politiebudget aan de gemeenteraad zal leiden tot nodeloze versnippering, administratieve lasten en een ineffectieve politieorganisatie. Uitgangspunt voor de regering is dat de politie enkel en alleen uit rijksmiddelen wordt gefinancierd.

Over het door deze leden geconstateerde ontbreken van de wijkagenten in de ontwerpbegroting 2012 kan worden opgemerkt dat de wijkagent een belangrijke plaats blijft innemen in het lokale gebiedsgebonden politiewerk. Het vorige kabinet had als doelstelling dit te intensiveren door 500 extra wijkagenten aan te stellen. Dit kabinet heeft deze doelstelling overgenomen. De einddatum voor deze uitbreiding is 31 december 2011. Om deze reden is het aantal wijkagenten niet meer opgenomen in de ontwerpbegroting 2012. De uitbreiding van het aantal wijkagenten verloopt volgens schema.

De bestuurlijke drukte neemt af doordat er niet langer 26 korpsbeheerders zijn, 25 regionale colleges, 25 beheersdriehoeken. Bij nationale politie is het beheer centraal belegd. Wel is er een adviserende functie voor de regioburgemeesters en het College van procureurs-generaal. Het feit dat het beheer centraal wordt gevoerd en er nog slechts één politiekorps is, levert een grote bijdrage aan het afnemen van de bestuurlijke drukte. Ook met het wegvallen van de bovenregionale samenwerkingsverbanden neemt de bestuurlijke drukte in belangrijke mate af.

De exacte afname van de administratieve lasten door puur de vorming van de nationale politie is mede afhankelijk is van de uiteindelijke inrichting van de organisatie. In ieder geval zal er administratieve lastenverlichting ontstaan doordat de bestuurlijke drukte sterk afneemt. Bovendien zullen de administratieve lasten die samenhangen met de afstemming tussen 26 korpsen verdwijnen.

De leden van de PvdA-fractie vragen de regering nader in te gaan op de betekenis van de voorgenomen invoering van de nationale politie voor de positie en taken van de Koninklijke Marechaussee (KMar).

De positie en de taken van de KMar veranderen niet met de komst van de nationale politie. De organisaties en de taken zijn complementair aan elkaar. Er bestaan de nodige raakvlakken. De vorming van de nationale politie zal zeker bijdragen aan een verbetering van de samenwerking tussen de politie en de KMar. Samenwerken met één korps is immers eenvoudiger dan samenwerken met 26 korpsen. Een intensivering van de samenwerking tussen de nationale politie en de KMar is denkbaar op het terrein van operationele taakuitoefening, personeel, opleidingen en ICT. Zoals aangegeven in het Uitvoeringsprogramma nationale politie wordt thans nader bekeken op welke wijze de nationale politie en de KMar zo goed mogelijk op elkaar kunnen aansluiten en samenwerken op operationeel en bestuurlijk niveau.

In antwoord op vragen van de leden van de CDA-fractie over de gevolgen voor de werkgelegenheid in de verschillende delen van het land, merk ik op dat dit op dit moment nog niet volledig kan worden beoordeeld. De verwachting is dat de nieuwe indeling in regionale eenheden slechts beperkt zal leiden tot verschuiving van werkgelegenheid voor wat betreft de executieve functies (49 500 fte), ook in de kwetsbare regio’s. De verschuiving zal zich met name voordoen in de ondersteunende functies (12 982 fte). Deze functies zitten nu verspreid in het land en zullen gaandeweg worden gecentraliseerd in het politiedienstencentrum. Waar en op hoeveel locaties het politiedienstencentrum wordt gehuisvest is nog niet bepaald. Evenmin is nu reeds bepaald of de te centraliseren ondersteunende functies niet (deels) gedeconcentreerd uitgevoerd zullen worden. Pas nadat de inrichting van het landelijke korps inclusief een formatieplan definitief is, wordt duidelijk wat precies de consequenties van de reorganisatie zullen zijn voor de werkgelegenheid binnen de politieorganisatie.

De motie-Heijnen/Schinkelshoek/Van Raak5 in verband met de spreiding van werkgelegenheid bij gecentraliseerde diensten ten behoeve van de politie, waar de leden van de CDA-fractie naar vragen, wordt bij deze inrichting betrokken.

Door de vorming van de nationale politie wordt de huidige omvang van het topmanagement van ca. 100 fte tot iets minder dan de helft teruggebracht, zo antwoord ik de leden van de SP-fractie in antwoord op hun vragen over leidinggevenden bij de politie. Naast de kwartiermaker nationale politie (tevens de beoogd korpschef) zijn de afgelopen periode de drie overige kwartiermakers landelijke korpsleiding, de (tijdelijke) landelijke chief information officer (CIO), de kwartiermaker voor de landelijke eenheid en de tien kwartiermakers voor de regionale eenheden aangewezen. Het dienstverband bij de huidige korpsen blijft gedurende hun inzet als kwartiermaker gehandhaafd en de overeengekomen arbeidsvoorwaarden blijven in beginsel ongewijzigd aangezien hun aanwijzing als kwartiermaker op detacheringbasis geschiedt. De kwartiermakers van de landelijke en regionale eenheden zijn tevens de beoogd politiechef. Het is vanzelfsprekend dat de beoogd politiechefs afkomstig zijn uit de politie dan wel een politieachtergrond hebben. Datzelfde geldt voor de beoogd korpschef. Met het tweede lid van artikel 28 van het wetsvoorstel wordt bewerkstelligd dat de korpschef ook daadwerkelijk een executief politieambtenaar is. Met de leden van de SP-fractie ben ik van mening dat kennis en ervaring met de politieprofessie van groot belang is om adequaat leiding te geven aan de politieorganisatie. Bij nota van wijziging bij de Invoerings- en Aanpassingswet, zoals die gelijktijdig met deze nota naar aanleiding van het verslag aan uw Kamer zal worden gezonden, is voorzien in een specifieke regeling om deze benoemingen, alsmede een beperkt aantal andere benoemingen in de politietop, mogelijk te maken. Voor de inhoud van die regeling, alsmede een toelichting daarop, verwijs ik naar de betreffende nota van wijziging.

Voor de overige functies in de leiding van de landelijke en regionale eenheden worden geen kwartiermakers aangewezen. De leiding van de landelijke en regionale eenheden zal, evenals de landelijke korpsleiding, uit vier personen bestaan. Voor de personen die niet terugkeren in de politietop zal in overleg met Bureau ABD-Politietop naar een passende functie (binnen of buiten de politie) worden gezocht.

Het voornemen is om, wanneer de nationale politie een feit is, de volledige politietop, bij de daadwerkelijke benoeming, onder de werkingssfeer van het nieuwe arbeidsvoorwaardenbeleid voor de politietop, dat overigens los staat van de totstandkoming van een nationale politie, te brengen.

Het onderhavige wetsvoorstel regelt het nationaal politiebestel in het Europese deel van Nederland en heeft geen betrekking op de politie in Bonaire, Sint Eustatius en Saba, zo antwoord ik de leden van de SP-fractie. De Rijkswet politie van Curaçao, van Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba en de Veiligheidswet BES stellen regels over de politie in deze openbare lichamen. Het onderhavige wetsvoorstel heeft in beginsel geen gevolgen voor deze openbare lichamen met dien verstande dat taken die nu door het Korps landelijke politiediensten worden uitgevoerd, zoals het verstrekken van politiegegevens aan autoriteiten in de openbare lichamen die zijn belast met de uitvoering van de politietaak, straks door een landelijk eenheid worden uitgevoerd.

Kan de regering nauwkeurig uiteenzetten wat volgens haar het verschil is tussen de rol, positie, taken van de nieuwe regioburgemeesters en de rol, positie en taken van de huidige korpsbeheerders, zo hebben de leden van de D66-fractie gevraagd. Zij vragen of de regering voorts kan duiden waar hierin precies de winst zit in het verminderen van de bestuurlijke drukte.

Onderstaand schema laat zien wat de belangrijkste bevoegdheden en taken zijn van de korpsbeheerders en zet daar de bevoegdheden en taken van de regioburgemeester op basis van dit wetsvoorstel tegenover. Het verschil tussen rol, positie en taken van de korpsbeheerders en regioburgemeesters waar de leden van de D66-fractie om vragen wordt daarmee evident.

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben voorts enkele vragen gesteld over de grensoverschrijdende politiesamenwerking. Naar aanleiding daarvan antwoord ik dat ook ten aanzien van de grensoverschrijdende samenwerking geldt dat de politie op dit moment geen eenheid vormt. Tussen de politiekorpsen bestaan verschillen in de wijze waarop de grensoverschrijdende samenwerking wordt vormgegeven. Een voorbeeld hiervan is de afwikkeling van internationale rechtshulpverzoeken. Het voorliggende wetsvoorstel voorziet in de oprichting van één landelijk politiekorps. Dit betekent een vereenvoudiging van de organisatie en de aansturing van de politie, ook ten aanzien van de grensoverschrijdende samenwerking. De vorming van de nationale politie zal zeker bijdragen aan een verbetering van de grensoverschrijdende samenwerking met onder andere België en Duitsland. Samenwerken met één korps is immers eenvoudiger dan samenwerken met 26 korpsen. Daarnaast is er één verantwoordelijke, de korpschef, die binnen de kaders van de minister direct kan sturen kan worden op de grensoverschrijdende samenwerking.

De herpositionering van taken binnen één landelijk korps zal leiden tot een efficiëntere taakuitvoering met meer slagkracht en flexibiliteit. Op die wijze kan beter worden gestuurd op uniformiteit en kwaliteit. Met de politie in België en Duitsland wordt nauw samengewerkt onder andere in zogenaamde joint investigation teams. Hoewel deze samenwerking vaak al goed verloopt, zal ook deze samenwerking worden verbeterd. Zo kan er eenvoudiger en sneller opvolging worden gegeven aan de resultaten van Joint Investigation Teams en internationale rechtshulpverzoeken. Er zijn overigens geen Nederlandse politie-eenheden actief in België en Duitsland.

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben verder gevraag naar de in het regeerakkoord genoemde evenementenheffing. Zij vragen zich af hoe deze heffing verhoudt zich tot de besluitvorming over de beschikbaarheid van capaciteit.

Binnen de regionale eenheden kunnen de burgemeesters onderling vooraf afstemmen over de te houden evenementen waarvoor de inzet van politiecapaciteit nodig is. Hiertoe kunnen bij de vaststelling van het regionaal beleidsplan afspraken worden gemaakt over de in te zetten politiecapaciteit ten behoeve van de evenementen binnen de regionale eenheid. Deze afspraken kunnen worden geconcretiseerd in een zogeheten «evenementenkalender», waarin alle evenementen alsmede de benodigde politie-inzet zijn opgenomen.

Bij de vergunningverlening voor evenementen door de burgemeester speelt de in de betreffende gemeente beschikbare politiecapaciteit een belangrijke rol. Dat staat echter los van de in het regeerakkoord aangekondigde doorberekening, in specifieke gevallen, van de kosten van die politiecapaciteit aan de organisator van het evenement.

De leden van de SGP-fractie vragen hoe wordt gewaarborgd dat er een evenwichtige verdeling is van de politie over de stad en het platteland en hoe in de verdeling van de politie rekening wordt gehouden met de bijzondere kenmerken van sommige regio’s.

Het wetsvoorstel heeft geen consequenties voor de sterkte van politie, de operationele sterkte is en blijft 49 500 fte. Uitgangspunt voor de verdeling van de sterkte over de regionale eenheden is de huidige sterkteverdeling over de politieregio’s (het herijkte budgetverdeelsysteem). De verdeling van de beschikbare sterkte over de onderdelen van de regionale eenheden geschiedt, net als in het huidige bestel, door de burgemeesters van de gemeenten in het gebied waar de regionale eenheid de politietaak uitvoert en de hoofdofficier van justitie. Ook het gezag, dat bepaalt wat de politie doet in de stad en op het platteland, verandert niet.

De omvorming van de politie van 26 afzonderlijke korpsen naar één landelijk korps zal wel een positief effect hebben op de beschikbaarheid van de politie. Hierdoor zal de politie beter, efficiënter en effectiever georganiseerd zijn waardoor de beschikbaarheid van «blauw» op de straten in de wijken én op het platteland zal toenemen. De vermindering van de administratieve lasten waar deze regering een prioriteit van heeft gemaakt, draagt daar verder aan bij. De opschaling zal derhalve, anders dan de leden vrezen, een positief effect hebben op de beschikbare capaciteit – óók in landelijke gebieden. De nieuwe politieorganisatie kan er juist door die schaalvergroting voor zorgen dat er robuuste basisteams komen. De inrichting van de nieuwe organisatie moet nog gestalte krijgen. Die inrichting is een taak van de korpschef, uiteraard binnen de kaders die bij ministeriële regeling op grond van artikel 30, tweede lid, over het door de korpschef te voeren beheer worden gesteld.

De mening van de leden van de SGP-fractie dat afspraken in de lokale driehoek noodzakelijk zijn, deel ik ten volle. Deze leden vragen in hoeverre deze afspraken afdwingbaar zijn, mede omdat zij in de toelichting lezen dat afspraken worden gemaakt tegen de achtergrond van de beschikbare politiecapaciteit.

Van belang in dit verband is dat de politie in ondergeschiktheid van het bevoegd gezag werkt. Dat was zo en dat blijft zo. Daarbij is het van belang dat het gezag zich rekenschap geeft van de mogelijkheden, ook capacitair, die de politie heeft om haar opdracht uit te voeren. Als dat niet zou gebeuren kan de situatie ontstaan dat aan de politie meer wordt gevraagd dan dat zij kan leveren. Het is daarbij van belang dat in de driehoeken wordt gesproken over de gewenste resultaten en de effecten op het terrein van de veiligheid. Afspraken maken over de inzet van de politie mede op basis van het integraal veiligheidsplan van de gemeente is daarom van belang, omdat in dat plan de verbinding moet zijn gelegd tussen alle betrokken partners in het veiligheidsdomein op basis van de doelen en prioriteiten die de gemeenteraad heeft bepaald. De inzet van de politie moet in samenhang met de activiteiten van de andere partners worden bezien. Dat het maken van afspraken in de driehoek in zekere mate een codificering is van de huidige praktijk, maakt de voorgestelde wettelijke regeling niet minder van belang. Met deze regeling wordt het maken van afspraken een wettelijke taak van de burgemeester en de officier van justitie en is daarmee niet langer een vrijblijvende mogelijkheid. In die zin kan ik dan ook niet de opvattingen van dhr. Koopman in het Nederlands Juristenblad van 15 juli 2011 (NJB 2011/26) dienaangaande onderschrijven, antwoord ik de leden van de fracties van VVD en PvdA.

Het is voor deze leden niet helemaal duidelijk hoe bij de plannen voor de nieuwe invulling van het politiebestel betrokkenheid van de ondernemingsraden van de huidige politieregio’s geregeld is. Worden zij ook gekend in de diverse beslissingen die genomen worden in het kader van de voorbereidingen voor de invoering van het nieuwe stelsel, zo vragen zij.

De ondernemingsraden van de huidige politieregio’s worden zelfstandig (zoals bij het vaststellen van de profielen van de kwartiermakers van de regionale eenheden en de selectie- en aanwijzingsprocedure van de kwartiermakers nationale politie), maar in het merendeel van de gevallen via de de medezeggenschap gekend bij de voorbereidingen voor de invoering van het nieuwe stelsel. Bij het opstellen van het Ontwerpplan Nationale Politie is de medezeggenschap nauw betrokken geweest. Op dezelfde wijze zal de medezeggenschap betrokken worden bij de totstandkoming van het Inrichtingsplan, waarin door de kwartiermaker nationale politie zal worden beschreven hoe de inrichting van de medezeggenschap (en participatie in bredere zin) eruit komt te zien. Na de inwerkingtreding van het wetsvoorstel zal die nieuwe medezeggenschapsstructuur worden ingericht.

De leden van de fracties van de VVD, PvdA, de SP, D66 ChristenUnie en SGP hebben vragen gesteld over de vormgeving van de politie in een aparte rechtspersoon, de ministeriële verantwoordelijk alsmede de verhouding tussen de minister en de korpschef. Gelet op de samenhang tussen deze vragen beantwoord ik deze vragen tezamen. De vragen hebben betrekking op de keuze voor een publiekrechtelijke rechtspersoon als organisatievorm voor de politie. Zoals ook is opgemerkt in de toelichting bij de nota van wijziging, is die keuze vooral ingegeven door de wens om met deze rechtsvorm tot uitdrukking te brengen dat de politie niet het instrument is van de minister maar primair ten dienste staat van het lokale gezag. Zou de politie worden gepositioneerd als onderdeel van een ministerie (al dan niet als batenlastendienst) dan zou een te grote en eenzijdige oriëntatie op nationale taken kunnen ontstaan.

De korpschef is het (enige) orgaan van de rechtspersoon. Hij heeft in die hoedanigheid de leiding en het beheer over de politie. Bij de uitvoering van die taak is een aantal punten van belang. In de eerste plaats heeft de minister een aantal bijzondere taken ten aanzien van de rechtspersoon, taken dus die niet aan de korpschef toekomen. De minister stelt immers de begroting, de meerjarenraming, de jaarrekening, het beheersplan en het jaarverslag vast. Daarnaast kan de minister de korpschef algemene en bijzondere aanwijzingen geven met betrekking tot de uitoefening van diens taken en bevoegdheden. Niet alleen maakt deze aanwijzingsbevoegdheid de korpschef ondergeschikt aan de minister, de aanwijzingsbevoegdheid geeft de minister een instrument in handen om zijn volledige politieke verantwoordelijkheid ten aanzien van de politie waar te maken. Deze aanwijzingsbevoegdheid is een geheel andere dan die van de minister aan het openbaar ministerie, met name omdat de hier voorgestelde aanwijzingsbevoegdheid uitdrukkelijk géén ultimum remedium is.

De leden van de D66-fractie kunnen zich voorstellen dat het leiding geven aan het beheer en de taken van de politie verschillende competenties vraagt en dat daardoor een meerhoofdig bestuur een goede keuze zou kunnen zijn. Net als bij een meerhoofdig bestuur het geval zou zijn geweest, zal in de voorgestelde constructie van een blauwe baas met een korpsleiding sprake zijn van een taakverdeling. Bij de keuze voor de leden van de korpsleiding zullen uiteraard de competenties van de betreffende personen moeten aansluiten op het takenpakket. Om een verdeling van taken naar competenties te bewerkstelligen is derhalve geen meerhoofdig bestuur nodig. Dat de korpschef uiteindelijk de verantwoordelijkheid draagt, doet daaraan niet af. In een meerhoofdig bestuur dragen alle leden van het bestuur als geheel de verantwoordelijkheid voor alle besluiten, ook voor die besluiten die buiten hun eigen expertisegebied liggen.

De leden van de VVD-fractie hebben in dit verband gevraagd naar eventuele nog niet besproken nadelen van een collegiaal bestuur van de politie. Een nadeel van een keuze voor collegiaal bestuur is dat hiermee geen korpschef, een «blauwe» baas die het boegbeeld vormt van het landelijke korps, kan worden aangesteld.

De leden van de D66-fractie vragen of de korpschef over zelfstandige instrumenten beschikt ten aanzien van de regiochefs waarbij hij kan rekenen op steun van de minister. De politiechefs van de regionale eenheden zijn hiërarchisch ondergeschikt aan de korpschef. De korpschef heeft immers de leiding over de organisatie waarbij zij, als ambtenaren van politie, zijn aangesteld. De korpschef heeft geen specifieke (al dan niet) wettelijke instrumenten dan wel steun van de minister nodig.

Deze leden vroegen ook in hoeverre de voorgestelde positie van de korpschef vergelijkbaar is met die van de commandant der strijdkrachten bij Defensie. Ik antwoord deze leden dat de inbedding van de korpschef niet vergelijkbaar is met die van de commandant der strijdkrachten. De commandant van de strijdkrachten is onderdeel van het Ministerie van Defensie en is belast met de militaire leiding. Hij is namens de minister verantwoordelijk voor de uitvoering van de militaire operaties van Defensie. De commandant der strijdkrachten is de hoogste militair binnen Defensie en daarmee de belangrijkste militaire adviseur van de minister. De korpschef nationale politie heeft de leiding over een landelijk politiekorps met een eigen (publiekrechtelijke) rechtspersoonlijkheid.

Leden van verschillende fracties (van de PvdA, het CDA, de SP, de ChristenUnie en de SGP) hebben vragen gesteld over de voorgestelde indeling volgens de gerechtelijke kaart. Ik ga daar graag nader op in. Mijn indruk is, stel ik voorop, dat er voldoende draagvlak is voor de voorgestelde regionale indeling. Mij is bekend dat er ten aanzien van de regionale eenheid Oost-Nederland bedenkingen zijn met betrekking tot de omvang van die regionale eenheid. Deze bedenkingen zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op onjuiste overwegingen, hetgeen ik hieronder nader zal toelichten. De oproep van de Commissaris der Koningin van Overijssel met betrekking tot de regionale eenheid Oost-Nederland is mij bekend. Een minimale schaalgrootte van de regionale eenheden is noodzakelijk om te komen tot de schaalvoordelen die met nationale politie worden bereikt. Bij opsplitsing van de regionale eenheid Oost-Nederland in bijvoorbeeld twee regionale eenheden wordt in elk geval één van deze twee regionale eenheden relatief klein. Hierdoor en door een elfde regionale eenheid nemen de schaalgroottevoordelen af en de kosten toe. Bovendien wordt dan het voordeel van een volledige congruentie met de indeling van arrondissementen en parketten losgelaten.

Ik ben er van overtuigd dat de slagvaardigheid van de politie op lokaal niveau niet in het geding komt, maar juist wordt vergroot. In het huidige regionale politiebestel zijn de regiokorpsen in veel gevallen te klein om meerdere grote evenementen, teams grootschalige optredens, acties of andere incidenten (tegelijkertijd) het hoofd te bieden. De lokale gezagsdragers zijn in het huidige bestel voor een belangrijk deel gebonden aan de beperkte capaciteit binnen «hun» regiokorps en zijn bij uitputting van die capaciteit afhankelijk van bijstandsverzoeken. De regionale eenheden vormen juist door hun schaalgrootte een bredere basis om snel en accuraat te handelen. Het lokale gezag krijgt hierdoor meer armslag om de politie-inzet vorm te geven en om te reageren op incidenten. De politiechef van de regionale eenheid kan bovendien in uitzonderlijke gevallen snel opschalen naar korpsniveau. Immers, alles speelt zich af binnen één korps. Er zijn in mijn ogen dan ook geen betere alternatieven.

Aan het gezag van de burgemeester en de officier van justitie, alsmede aan de lokale bestuurlijke inbedding wordt niet getornd. De lokale driehoek gaat over de lokale politie-inzet. Het regionale beleidsplan dient rekening te houden met een goede vervulling van de politietaak in alle betrokken gemeenten. Teneinde de ruimte voor maatwerk in de regionale eenheden zo groot mogelijk te houden bevat het wetsvoorstel geen voorschriften over de procedure en de wijze waarop de lokale beleidswensen ten behoeve van het regionale beleidsplan dienen te worden ingebracht. In de nieuwe situatie bestaat er immers een zekere variatie in de omvang van de nieuwe regionale politie-eenheden en het aantal gemeenten daarin. Erkend wordt dat het voor de regionale eenheden Oost-Nederland en Noord-Nederland met respectievelijk 81 en 66 gemeenten meer inspanning zal vragen om de wensen van het lokale gezag te verzamelen in het regionale beleidsplan dan voor de regionale eenheid Amsterdam. Ik ben er echter van overtuigd dat dit proces – ook in Oost-Nederland – goed te organiseren is. Hierbij neem ik in ogenschouw dat het regionaal beleidsplan ten minste eenmaal in de vier jaar dient te worden opgesteld. Daarbij leert de ervaring dat er veelal een grote overlap zit tussen de lokale prioriteiten van (elkaar omringende) gemeenten. Dit vergemakkelijkt (inhoudelijk) de totstandkoming van een regionaal beleidsplan.

In de voorbereiding van de totstandkoming van het beleidsplan van de regionale eenheid kunnen de burgemeesters binnen de regionale eenheden ook op kleinere schaal overleggen en tot voorafstemming komen. Hiervoor kan bijvoorbeeld de schaal van de veiligheidsregio’s worden benut. Het initiatief om het proces hieromtrent vorm te geven, ligt bij de regioburgemeester. Er is dan ook geen aanleiding de betreffende regionale eenheid Oost-Nederland te splitsen of daarvoor (en voor eventuele andere regionale eenheden) alternatieven te zoeken, zo antwoord ik op de vraag daaromtrent van de leden van de CDA-fractie alsmede van de leden van de D66-fractie.

De leden van de ChristenUnie-fractie en de leden van de SGP-fractie hebben vragen gesteld over de schaalvergroting in relatie tot specialismen en de basispolitiezorg. De ervaring heeft geleerd dat de huidige schaal van de 25 politieregio’s te klein is om zelfstandig te voorzien in noodzakelijke specialismen zoals financieel-economische criminaliteit, cybercrime, milieu, fraude en kinderporno en de aanpak van zwaardere vormen van (midden)criminaliteit. Hierdoor ontstond een «gat» tussen het Korps landelijke politiediensten en de regio’s. Sommige vormen van (specialistische) criminaliteit waren «te klein» voor het Korps landelijke politiediensten en «te groot» voor de regio’s. De bovenregionale recherche is opgericht om dit «gat» te dichten. Ik deel dus niet de opvatting dat de nieuwe regionale eenheden de facto een vervanging vormen van de huidige bovenregionale structuren.

De tien robuuste regionale eenheden zullen zorgdragen voor de uitvoerende politietaken en tevens een stevige basis vormen voor specialistische politietaken en de zwaardere vormen van (midden)criminaliteit, hetgeen bijdraagt aan een betere taakuitvoering door de politie op regionaal niveau. Omdat deze taakuitvoering nu niet langer in een «zelfstandig» bovenregionaal niveau of enkel op landelijke niveau wordt verricht, maar binnen één korps in de regionale eenheden is er directere lijn tussen toezicht, handhaving en opsporing. Op deze manier wordt voorkomen dat de landelijke eenheid disproportioneel groot wordt en dat de regionale eenheden voor de inzet van bedoelde specialismen moeten aankloppen bij de politiechef van de landelijke eenheid of de korpschef.

De betreffende specialismen zullen na invoering van de nationale politie worden belegd binnen de landelijke eenheid en de regionale eenheden. Stuurploegen zullen zaken aan de afzonderlijke eenheden toedelen op basis van een eenduidig toewijzingskader dat nadere criteria stelt met betrekking tot aard, omvang en complexiteit van een zaak.

De basispolitiezorg wordt niet aangetast door de schaalgrootte. De uitvoering van het gebiedsgebonden werk wordt belegd in robuuste basisteams. Deze teams verzorgen de basispolitiezorg binnen de regionale eenheden en zijn in staat de toebedeelde politietaak binnen het verzorgingsgebied zo veel mogelijk zelfstandig uit te voeren. Uiteraard worden zij daarbij aangestuurd door het lokale gezag. Naast de toezicht- en handhavingstaak verzorgt het basisteam tevens de uitvoering van de noodhulptaak en de intakefunctie. Het team behandelt alle spoed- en niet-spoedeisende meldingen van burgers. Ook de aanpak van veel voorkomende criminaliteit vindt plaats binnen het basisteam. Het basisteam kan indien gewenst of noodzakelijk een beroep doen op ondersteuning vanuit de districtsrecherche. Wijkagenten zijn sleutelfiguren binnen het gebiedsgebonden werken. Door de schaalgrootte is er minder versnippering en krijgt de basispolitiezorg een kwaliteitsimpuls omdat door de brede taakstelling het zelflerend vermogen en de eigen professionele ruimte meer vorm en inhoud kunnen krijgen.

Ook vragen deze leden of het klopt dat er straks geen regionale korpsbeheerders meer zullen zijn. Zij vragen hoe de staven van korpsbeheerders worden ontmanteld, wat dat betekent in reductie van fte’s, wat de regioburgemeester aan ondersteuning instelt en of de regering daar eisen aan stelt. Het voorgestelde politiebestel kent op regionaal niveau geen zelfstandige onderdelen met een eigen rechtspersoonlijkheid. Daardoor zijn in het nationale politiebestel de regionale korpsbeheerders en de regionale colleges overbodig. Dit leidt tot een aanzienlijke reductie van de bestuurlijke drukte ten aanzien van de politie. De vorming van nationale politie verhoogt bovendien de effectiviteit en efficiency van de politie. Uitgangspunt daarbij is dat de kosten van de overhead in mensen en middelen met circa 25% worden teruggedrongen. Dit kan als gevolg van onder andere de bundeling van (bedrijfsvoerings)taken. Recent uitgevoerde studies en business cases naar de bedrijfsvoering bij de politie tonen aan dat deze reductie realistisch is. De «ontmanteling van de staven van de huidige korpsbeheerders» valt binnen bovenvermelde reductie van de overhead.

De regioburgemeesters hebben in principe geen mogelijkheid om een vorm van ondersteuning in te stellen welke ten laste komt van de politiemiddelen. De regioburgemeester is beheersmatig immers niet bevoegd. Wel zal de politie de regioburgemeester ondersteunen in zijn taken.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen welke ruimte de korpschef in de dagelijkse praktijk heeft omdat hij uiteindelijk ook geacht wordt de landelijke doelstellingen te halen. Bovendien is het instrument van een aanwijzing vreemd aangezien de korpschef als ambtenaar direct onder de verantwoordelijkheid van de minister valt. Deze leden vragen in wat voor situaties er aan een algemene of bijzondere aanwijzing kan worden gedacht. Zij vragen dit ook omdat er al een algemene aanwijzingsbevoegdheid komt voor individuele ambtenaren van politie door de burgemeester, de officier van justitie en de minister.

Deze vraag lijkt het beeld op te werpen dat de dagelijkse praktijk van de korpschef geheel of goeddeels wordt beheerst door de landelijke beleidsdoelstellingen. Dat is uiteraard niet het geval. De door de minister vast te stellen landelijke beleidsdoelstellingen zullen steeds slechts in beperkte mate beslag leggen op de beschikbare politiecapaciteit, zodat er voldoende ruimte blijft voor lokale en regionale prioriteiten. Wel is het zo dat ten aanzien van de landelijke doelstellingen geen vrijblijvendheid bestaat.

De korpschef is het orgaan van de afzonderlijke rechtspersoon politie en als zodanig niet zonder wettelijke regeling ondergeschikt aan de minister. De aanwijzingsbevoegdheid van de minister creëert die ondergeschiktheid. De aanwijzingsbevoegdheid is ook nadrukkelijk een andere dan de aanwijzingsbevoegdheden waaraan deze leden refereren. Die aanwijzingsbevoegdheden, waaronder die van de burgemeester en de officier van justitie, hebben telkens betrekking op de uitoefening van het gezag. Het geven van aanwijzingen is in die context feitelijk uitvoering geven aan dat gezag.

De aanwijzingsbevoegdheid van de minister jegens de korpschef is van een geheel andere orde. De aanwijzingen zien op de taken en bevoegdheden van de korpschef, die is belast met de leiding en het beheer van het landelijke korps. Een dergelijke aanwijzing zou bijvoorbeeld betrekking kunnen hebben op de inrichting van de organisatie.

De leden van de D66-fractie vragen een nadere toelichting op hoe de mogelijkheid het driehoeksoverleg uit de gemeente naar een hoger niveau te tillen, zich in de nieuwe situatie verhoudt tot de lokale inbedding en welke invloed wordt voorzien op de lokale plannen en in hoeverre een wettelijke regeling hier door de regering als noodzakelijk wordt beschouwd.

In beginsel is de driehoek lokaal en vindt dus op gemeentelijk niveau plaats. In voorkomende gevallen geven de deelnemers aan de driehoek er de voorkeur aan om met meerdere gemeenten samen met de politie en het openbaar ministerie een driehoek te vormen. Dit kan voordelen hebben, zeker daar waar de veiligheidsvraagstukken van de betrokken gemeenten sterk op elkaar lijken of zelfs met elkaar verbonden zijn. In die gevallen zullen ook de integrale veiligheidsplannen van deze gemeenten in doelen en prioriteiten sterke overeenkomsten vertonen. Het gezamenlijk voeren van overleg met het openbaar ministerie en de politie met deze plannen als basis, doet nog steeds voldoende recht aan de individuele plannen. Belangrijk daarbij is wel dat alle deelnemers aan de driehoek tot dit besluit komen. Wenst één van de gezagsdragers op gemeentelijk niveau bij elkaar te komen, dan behoren de andere deelnemers zich daar naar te voegen. In een wettelijke regeling boven hetgeen reeds in dit wetsvoorstel bepaald is, zie ik geen meerwaarde.

De leden van de SP-fractie gaan in op de totstandkoming van het beleidsplan van de regionale eenheid en vragen in dat verband hoe de gemeenteraad de burgemeester ter verantwoording kan roepen, indien deze niet het meest gewilde resultaat heeft kunnen behalen.

De democratische inbedding van het politiewerk berust op diverse pijlers en niet slechts op het beleidsplan van de regionale eenheid, zo antwoord ik deze leden. Ten eerste wordt het gezag over de openbare orde en hulpverlening gevoerd door de burgemeester, die daarover verantwoording moet afleggen aan de gemeenteraad. Ook is in het wetsvoorstel bepaald dat de burgemeester en de officier van justitie in de driehoek afspraken maken mede op basis van het integraal veiligheidsplan. Dit plan is door de gemeenteraad vastgesteld en bevat de door de raad benoemde doelen en prioriteiten. Ook is het integraal veiligheidsplan de opdracht van de raad aan de burgemeester voor zijn inbreng voor het beleidsplan van de regionale eenheid. Ten slotte hoort de burgemeester de raad over het ontwerpbeleidsplan van de regionale eenheid.

Het beleidsplan van de regionale eenheid moet worden vastgesteld bij unanimiteit van stemmen. Het gezamenlijke belang is tot een voor alle partijen aanvaardbaar beleidsplan te komen, niet om tot een beleidsplan te komen waarvoor slechts een meerderheid nodig is. Dat maakt dat ook minderheidsstandpunten worden gehoord en eerder tot een voor alle betrokkenen acceptabel beleidsplan, waarvoor breed draagvlak bestaat, tot stand komt. Voor het geval dit onverhoopt niet mocht lukken is in het wetsvoorstel bepaald dat die taak ligt bij de regioburgemeester in overeenstemming met de hoofdofficier van justitie. Mocht dat besluit op onaanvaardbare wijze afbreuk doen aan het belang van een goede vervulling van de politietaak in de betreffende gemeente, dan kan de minister, indien de burgemeester van die gemeente bij hem in beroep is gegaan, het beleidsplan laten aanpassen door de regioburgemeester. De raad kan gedurende het proces op verschillende manier uiting geven aan zijn taak. De raad kan, anders dan de leden lijken te suggereren, wel degelijk de burgemeester ter verantwoording roepen omtrent het gelopen proces. De raad kan de regioburgemeester verzoeken om uitleg te komen geven. Hij kan de burgemeester per motie opdragen in beroep te gaan bij de minister. Indien de raad van mening is dat de burgemeester zijn taak heeft verzaakt dan is het aan de raad daaraan politieke consequenties verbinden.

De constatering van de leden van de ChristenUnie-fractie dat een burgemeester tweemaal beroep kan instellen, is niet juist. Indien de burgemeesters en de hoofdofficier van justitie geen unanimiteit weten te bereiken over het regionale beleidsplan, kan de regioburgemeester in overeenstemming met de hoofdofficier het beleidsplan vaststellen. Tegen dát besluit kan een burgemeester beroep instellen bij de minister. Als de minister op dat beroep beslist, staat daartegen niet opnieuw een voorziening open. De regioburgemeester brengt het beleidsplan in overeenstemming met het besluit van de minister zonder dat hiervoor de instemming van de overige burgemeesters of de hoofdofficier van justitie noodzakelijk is.

Om tot een afgewogen besluit te kunnen komen, moet de minister kennis dragen van alle relevante omstandigheden. Die omstandigheden omvatten ook de redenen waarom de burgemeesters en de hoofdofficier van justitie in eerste instantie geen unanimiteit hadden weten te bereiken. De eisen van zorgvuldige besluitvorming brengen met zich mee dat de minister zich van die omstandigheden vergewist, zo deze niet reeds uit de onderbouwing van het ingestelde beroep blijken.

De leden van de VVD-fractie, de leden van de PvdA-fractie, de leden van de D66-fractie, de leden van de ChristenUnie en de leden van de SGP-fractie hebben gevraagd naar de aansluiting van de politie op de veiligheidsregio’s.

De Wet veiligheidsregio’s is nu 1 jaar in werking en de 25 regio’s zijn hard aan de slag om te voldoen aan alle wettelijke eisen om te komen tot een adequate organisatie voor rampenbestrijding en crisisbeheersing onder een bestuurlijke regie. De regering is van mening dat het huidige schaalniveau van de veiligheidsregio’s passend is voor de taken en bevoegdheden die zijn toebedeeld aan de veiligheidsregio’s. De regering acht het voor de veiligheidsregio’s dan ook noodzakelijk om vast te houden aan het huidige schaalniveau zoals vastgelegd in de Wet veiligheidsregio’s. De veiligheid van Nederland is gediend met 25 veiligheidsregio’s. De veiligheid van Nederland is eveneens gediend met één politiekorps in plaats van 26 politiekorpsen. De komst van nationale politie wil geenszins zeggen dat veiligheidsregio’s overbodig zijn. Sterker, het is essentieel dat er een goede koppeling tussen de politie en de veiligheidsregio’s blijft bestaan. Het is naar onze mening echter niet noodzakelijk om één op één territoriale koppeling tussen de regionale eenheden en de veiligheidsregio’s te handhaven, omdat het mogelijk is een goede functionele koppeling vorm te geven. De invoerings- en aanpassingswet bij dit voorstel voorziet in deze functionele koppeling.

Een manier om deze aansluiting te verzekeren, is, zoals wordt voorgesteld, de buitengrenzen van de nieuwe regionale eenheden van de politie congruent te laten zijn aan de grenzen van de (gestapelde) veiligheidsregio’s. Dit betekent dat de regionale eenheden, op één uitzondering na, meerdere veiligheidsregio’s zullen bedienen en dat een veiligheidsregio nooit in meer dan in één gebied van een regionale eenheid kan liggen. Met de komst van de nationale politie verandert de aard van de samenwerking tussen de politie en de hulpdiensten niet. Wel zullen de huidige afspraken over de manier waarop de multidisciplinaire samenwerking op het terrein van de rampen- en crisisbeheersing wordt vormgegeven, moeten worden vertaald naar de nieuwe situatie. Deze afspraken zien onder meer op de afstemming van de beleidsplannen van de veiligheidsregio met het beleidsplan van de regionale eenheid van de politie, de samenwerking bij het opstellen van het risicoprofiel en de samenwerking in de meldkamer. De korpschef zal de organisatie zodanig inrichten dat er een goede afstemming is van de territoriale onderverdeling van de regionale eenheden op de indeling van de veiligheidsregio's. Daarnaast is het voor het bestuur van de veiligheidsregio’s en de, onder de veiligheidsregio ressorterende, operationele hulpverleningsdiensten essentieel om te weten wie voor hen bij de politie het aanspreekpunt met voldoende mandaat is in de koude en de warme fase. Dit zal, zo is het voornemen, een lid van de leiding van de regionale eenheid zijn. Ook hiervoor zal de korpschef de nodige voorzieningen treffen. Ter voorbereiding hierop is de kwartiermaker nationale politie, in afstemming met de betrokken bestuurders, reeds aan het bezien hoe dat vorm zou kunnen krijgen.

De leden van de PvdA-fractie willen in dit verband een lange termijn visie op de organisatie van rampenbestrijding en de schaal die daarvoor wenselijk is. De lange termijnvisie op de organisatie van de rampenbestrijding is uiteengezet bij de behandeling van de Wet veiligheidsregio’s; namelijk te komen tot een effectieve organisatie van de rampenbestrijding en crisisbeheersing onder regionale bestuurlijke regie. Bij diezelfde behandeling is toegezegd om de wet na 2 jaar te evalueren. De Wet veiligheidsregio’s is nu 1 jaar in werking, de schaal waarop de rampenbestrijding en crisisbeheersing momenteel is georganiseerd staat niet ter discussie. De 25 regio’s zijn hard aan de slag om te voldoen aan alle wettelijke eisen en de multidisciplinaire hulpverlening beter te organiseren.

De leden van de ChristenUnie-fractie antwoord ik dat ook in de huidige situatie de politieregio’s en de veiligheidsregio’s convenanten sluiten met het oog op de samenwerking bij branden, rampen en crises (artikel 19 van de Wet op de Veiligheidsregio’s). Deze convenanten zijn dus niet nieuw.

In het wetsvoorstel is de korpschef van de nationale politie belast met de leiding en het beheer van het korps. Vanuit deze hoedanigheid is de korpschef bevoegd tot het sluiten van het convenant met de veiligheidsregio’s en de betrokken hoofdofficieren van justitie.

Anders dan de leden van de SGP-fractie ben ik van mening dat lokale betrokkenheid door dit wetsvoorstel wel degelijk vereenvoudigd wordt. Uitgangspunt van dit wetsvoorstel is dat het lokale gezag niet wijzigt. In de lokale driehoek worden door de burgemeester en de officier van justitie afspraken gemaakt over de inzet van de politie. Het door de gemeenteraad opgestelde veiligheidsplan is daarbij mede uitgangspunt. Dat de burgemeesters zich niet langer om het beheer hoeven te bekommeren en deze energie steken in het gezag kunnen steken, is als een vereenvoudiging aan te merken. Door bovendien in de wet expliciet te bepalen dat de burgemeester over deze gezagsrol verantwoording aflegt aan de gemeenteraad, wordt de gemeenteraad een extra handreiking geboden om de controlerende taak invulling te geven.

Met deze leden ben ik wel van mening dat cultuur in belangrijk mate bijdraagt aan de doeltreffendheid van de lokale democratische controle. Om die reden is het belangrijk dat lokale partners samen aan de slag gaan om de lokale besturing van de politie te versterken. Op de vraag welke bevoegdheden hierbij versterkt worden, is reeds eerder ingegaan.

De leden van de fracties van de VVD, de PvdA, het CDA, D66 en de SGP hebben vragen gesteld over de verhouding tussen de landelijke prioriteiten en de lokale prioriteiten.

Voor het werk van de nationale politie is evenals in de huidige situatie de basispolitiezorg een van de belangrijkste pijlers. Het beeld dat met de nationale politie een justitiële politie zou ontstaan is dan ook niet correct. Dit wetsvoorstel biedt een aantal garanties om er voor te zorgen dat de nationale politie evenals nu dichtbij de burger blijft staan en niet overwegend wordt ingezet op landelijke dan wel justitiële prioriteiten. Zoals elders in deze nota reeds is aangegeven, blijft de systematiek van de landelijke prioriteiten identiek. De landelijke prioriteiten en de regionale en lokale prioriteiten zijn uit hun aard ook niet tegengesteld aan elkaar. Landelijke doelstellingen zullen immers evenals de regionale en lokale prioriteiten goed aansluiten bij de veiligheidsproblematiek die regionaal en lokaal ervaren wordt. Om dit te bevorderen is in het wetsvoorstel opgenomen dat de minister bij het vaststellen van de landelijke doelstellingen het College van procureurs-generaal en de regioburgemeesters hoort. In de praktijk betekent dit dat de lokale veiligheidsvraagstukken – ingebracht door de regioburgemeesters en het College van procureurs-generaal – een bron vormen voor de landelijke doelstellingen.

Voor de lokale politiezorg is het van wezenlijk belang dat de politie op lokaal niveau primair wordt aangestuurd door de lokale gezagsdragers. De burgemeester is en blijft verantwoordelijk voor de inzet van de politie voor de openbare orde en hulpverlening in zijn gemeente. Dit wetsvoorstel stelt de burgemeester juist in staat om beter te kunnen sturen op de politie, onder andere doordat de burgemeester met de officier van justitie in de driehoek afspraken dient te maken over de inzet van de politie in zijn gemeente. Deze afspraken dienen mede op basis van het door de gemeenteraad vastgestelde integraal veiligheidsplan te worden gemaakt. Dit zorgt er voor dat de lokale politiezorg beter zal zijn afgestemd op de lokale wensen en behoeften.

Het wetsvoorstel biedt afdoende garanties dat de burgemeester invloed houdt op de inzet van de politie. Belangrijk hierbij is te beseffen dat het gezag niet verandert, dat ook in de huidige situatie de minister van Veiligheid en Justitie al landelijke prioriteiten vaststelt en dat ook nu op regionaal niveau de sterkte wordt verdeeld over de onderdelen van de huidige korpsen. Deze variabelen zijn niet veranderd. Wel is de positie van de burgemeester in dit wetsvoorstel versterkt. Hierdoor kan hij dus meer dan nu het geval is de politie lokaal aansturen. De regering beseft daarbij terdege dat het bieden van de juiste instrumenten – zoals dit wetsvoorstel dat doet – weliswaar een noodzakelijke voorwaarde is, maar daarmee niet altijd afdoende is. Het gaat er om dat de instrumenten die worden geboden ook worden gebruikt. De daadwerkelijke versterking van de lokale sturing op de politie vraagt om een optimaal gebruik van de aanwezige sturingsinstrumenten. De burgemeester, de gemeenteraad, het openbaar ministerie en de politie hebben een belangrijke rol te spelen waar het gaat om het optimaliseren van het gebruik van de instrumenten die dit wetsvoorstel biedt. Om deze optimalisatie te bewerkstelligen zullen genoemde partijen zelf actie moeten ondernemen. Daartoe is het actieprogramma «lokale besturing politie» ingesteld. In dit actieprogramma zullen genoemde partijen samen werken aan de versterking van de lokale sturing van de politie. Het actieprogramma inventariseert knelpunten in de lokale sturing van de politie, waarbij de optiek van alle betrokken partijen wordt meegenomen.

Het actieprogramma doet voorstellen voor verbeteringen in de lokale sturing van de politie en de samenwerking tussen betrokken partijen. Dit kan een keur aan acties en producten bevatten zoals aanbevelingen, afspraken tussen twee of meerdere deelnemende partijen, concrete instrumenten zoals handreikingen, best practices en trainingen of opleidingen. Deze acties worden samenhangend in een implementatieprogramma vervat. Het actieprogramma stimuleert de uitvoering van de genoemde acties en totstandkoming van de producten.

Voor de vragen die deze leden op dit punt stellen over de verhouding tussen lokale en landelijke prioriteiten verwijs ik naar antwoorden die over deze verhouding in deze nota worden gegeven.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen of het de bedoeling is om bij de vaststelling van de landelijke beleidsdoelstellingen gelijk een voorstel op te nemen voor de lokale vertaling van deze doelstelling of dat dit twee aparte processen zijn. Ook stellen zij voor de Tweede Kamer in een vroegtijdig stadium te betrekken bij het bepalen van de doelstellingen, bijvoorbeeld op basis van een concept versie. De minister stelt eerst de landelijke beleidsdoelstellingen op het terrein van de taakuitvoering vast en daarna de doelstellingen voor iedere regionale en landelijke eenheid ter verwezenlijking van de landelijke beleidsdoelstellingen, zo antwoord ik deze leden. In dat opzicht betreft het twee aparte processen die wel dicht op elkaar worden uitgevoerd. De minister zendt de landelijke beleidsdoelstellingen die zijn vastgesteld, gewijzigd of aangevuld aan de Staten-Generaal.

Gezien het ook eerder in deze nota beschreven proces van totstandkoming van de landelijke beleidsdoelstellingen zie ik geen aanleiding de Tweede Kamer in een eerder stadium bij de vaststelling van de landelijke doelstellingen te betrekken.

De leden van de D66-fractie hebben gevraagd of, en indien ja, welk capaciteitsverdelingssysteem wordt gehanteerd om straks aan zowel nationale als lokale prioriteiten tegemoet te kunnen komen. In mijn brief van 24 maart 20116 heb ik de verdeling van de structureel beschikbare operationele sterkte van 49 500 fte over de korpsen aan uw kamer bekend gemaakt. Deze verdeling is gebaseerd op het herijkte budgetverdeelsysteem. Dat is een verdeelsysteem dat ziet op een verdeling op basis van de gemeten werklast in de korpsen. Aan deze verdeling wordt de komende jaren vastgehouden. De operationele sterkte van de regiokorpsen die opgaan in een regionale eenheid wordt opgeteld tot de operationele sterkte van die regionale eenheid. De op deze wijze toegekende sterkte is beschikbaar om zowel aan de nationale als aan de regionale en lokale prioriteiten invulling te geven. De mogelijkheid bestaat dat bij de inrichting van het politiekorps op enig moment (delen van) taken worden gerealloceerd. Bijvoorbeeld omdat taken die nu bij het Korps landelijke politiediensten zijn ondergebracht bij de regionale korpsen worden ondergebracht, of andersom. Herschikking van taken kan betekenen dat er wijzigingen plaatsvinden in de verdeling van de operationele sterkte over de eenheden omdat de sterkte de taken volgt.

Voorts vragen de leden van de D66-fractie hoe in het licht van de landelijke prioriteiten wordt gegarandeerd dat in geval van calamiteiten, gemeenten over voldoende politiecapaciteit kunnen beschikken. In het geval van calamiteiten kan het lokale gezag, indien het niet lukt om binnen de regionaal beschikbare sterkte tot een oplossing te komen, evenals in de huidige situatie een verzoek om bijstand indienen. Voordat het tot een dergelijk verzoek om bijstand kan komen, is het behoudens in spoedeisende gevallen overigens aan de regioburgemeester om te bezien of het tekort aan capaciteit toch niet (alsnog) binnen de regionale eenheid kan worden opgelost.

De leden van de CDA-fractie vragen hoe de regering omgaat met salarisafspraken van mensen (met name korpschefs) die nu andere verantwoordelijkheden gaan krijgen, aangezien sommige functies zullen verdwijnen of worden aangepast.

Zij vragen voorts hoe de regering in dit verband uitvoering geeft aan de motie-Çörüz9. Zij zijn van mening, dat een woonplaatsvereiste behoort te gelden voor het hoofd van een regionale eenheid, de politiechef.

Het is mijn streven om, indien de nationale politie daadwerkelijk een feit is, iedere ambtenaar behorend tot de politietop onder de werking van het nieuwe arbeidsvoorwaardenbeleid voor de politietop te brengen. Ik zal hiervoor in onderhandeling moeten treden met de politiebonden. Het is mijn voornemen om dat nieuwe beleid aanzienlijk te vereenvoudigen en te versoberen, onder meer door het aantal toelagen en de omvang daarvan aanzienlijk in te perken.

In dit nieuwe arbeidsvoorwaardenbeleid voor de politietop wordt een woonplaatsvereiste voor de politiechefs opgenomen. De chefs van de tien nieuwe politie-eenheden worden door het aanvaarden van hun functie verplicht gesteld te gaan wonen in de regionale eenheid van tewerkstelling. In het huidige voorstel moet dit uiterlijk binnen één jaar na aanstelling gerealiseerd zijn. Er kunnen redenen zijn waarom het opleggen van een woonplaatsvereiste niet opportuun is. In dat geval kan de minister van Veiligheid en Justitie een ontheffing verlenen.

De leden van de CDA-fractie vragen de regering in te gaan op de suggestie de in het regeerakkoord beoogde veranderingen in de rechtspositie van aspiranten nu reeds in de Politiewet op te nemen. Voorts vragen zij in te gaan op de suggestie om de Politieacademie deel uit te laten maken van de politie door een aanpassing van artikel 25 van het voorliggende wetsvoorstel.

Gekozen is om de positionering van de Politieacademie in het politiebestel in een apart wetstraject te regelen. Hierdoor kan zorgvuldig bezien worden hoe onafhankelijk onderwijs, kennis en onderzoek gewaarborgd kunnen blijven ten behoeve van de nationale politie. Uitgangspunt daarbij is dat de onafhankelijke kwaliteit van het onderwijs zal worden gewaarborgd door een aparte rechtspersoon Politieacademie. De Politieacademie zal dan ook geen onderdeel worden van de rechtspersoon politie in de zin van artikel 25 van dit wetsvoorstel.

De beoogde veranderingen in de rechtspositie van aspiranten vergen eerst overleg met de politievakorganisaties alvorens zij in regelgeving worden vastgesteld. Zij zullen onderdeel uitmaken van de komende COA-onderhandelingen.

Voor wat betreft de vraag van deze leden en die van de CU-fractie om werving, opleiding en kennis van de nationale politie binnen de Politieacademie te concentreren het volgende. Uitgangspunt is dat de Politieacademie dé dienstverlener van het politieonderwijs van de nationale politie is en een belangrijke dienstverlener op het gebied van kennis en onderzoek voor de nationale politie. Op dit moment wordt in dat verband een onderzoek (de businesscase «onderwijs, kennis en onderzoek») uitgevoerd. Dit onderzoek moet antwoord geven op de vraag hoe alle onderwijs, kennis en onderzoeksactiviteiten die nu in de politiekorpsen en bij de Politieacademie worden uitgevoerd het meest effectief en efficiënt kunnen worden gebundeld. Ook wordt gekeken naar de financiering van het onderwijs. De businesscase wordt voor eind 2011 opgeleverd. Op basis van deze businesscase zal besloten worden hoe de spilfunctie van de Politieacademie op het gebied van onderwijs, kennis en onderzoek het best vorm gegeven kan worden. De uitkomsten worden betrokken bij bovengenoemde wetswijziging.

De leden van de VVD-fractie vragen in te gaan op de stelling dat de bureaucratie juist toeneemt en vragen om een realistische inschatting van eventuele kostenoverschrijdingen en verzoeken om een reactie daarop. De leden van de PvdA-fractie hebben gevraagd om een risicoparagraaf. De leden van de D66-fractie hebben gevraagd waarop de overheadbesparingen zijn gebaseerd en hoe deze worden gereduceerd.

De overheadbesparingen, ofwel het terugdringen van de kosten van overhead, zowel in mensen als middelen, met 25%10, zijn gebaseerd op in 2010 uitgevoerde business cases die als onderzoeksopdracht de centralisering van bedrijfsvoeringstaken binnen het huidige bestel kende. Deze onderzoeken tonen aan dat de effectiviteit en efficiency van de politie, kan worden verhoogd door het meer centraal aansturen en door het bundelen van bedrijfsvoeringstaken in één organisatie. De verwachting dat de bureaucratie dus zal toenemen deel ik dan ook niet, zo antwoord ik deze leden.

Overigens is deze ombuiging in de overhead noodzakelijk om de reeds ingeboekte taakstellingen van het vorige kabinet11 en, voor zover van toepassing, besparingen in verband met de vorming van de nationale politie te realiseren. De vorming van het Politiedienstencentrum en de nationale politie zijn noodzakelijk om deze reductie mogelijk te maken. Het politiedienstencentrum (PDC) van de nationale politie zal op basis van deze in 2010 uitgevoerde business cases worden ingericht. Uitgangspunt daarbij zal zijn dat het volledige besparingspotentieel gerealiseerd wordt.

Tevens worden nog twee business cases Facilitair management en Communicatie, en een onderzoek naar de huisvesting bij politie uitgevoerd. Het verloop van deze besparingen zal verwerkt worden in de begroting en meerjaren raming van de nationale politie (2012 en 2013 tot en met 2016). Integraal onderdeel van deze begroting, zo antwoord ik de leden van de PvdA-fractie, is een risicoparagraaf waarin de risico’s ten aanzien van de realisatie van begroting en meerjarenraming zijn verwerkt.

De leden van de PvdA-fractie willen weten op welke wijze de onafhankelijkheid van de Inspectie OOV wettelijk geborgd is. Daarnaast willen zij graag van de regering weten of zij de mogelijkheid wil opnemen dat de Kamer onderzoeksopdrachten aan de Inspectie OOV kan geven.

Net als bij de andere rijksinspecties is het toezicht van de Inspectie OOV ingericht op basis van de principes van goed toezicht zoals vastgelegd in de kabinetsnotitie «Kaderstellende Visie op Toezicht II»12. De Inspectie OOV heeft deze principes, waarvan onafhankelijkheid er een is, geborgd in de uitoefening van haar toezicht. Dit houdt in dat de Inspectie in haar onderzoeken tot een objectieve feitelijke rapportage komt, zonder tussenkomst van de onder toezicht staande partij, de verantwoordelijke bestuurder of anderen, en op basis daarvan komt tot een zelfstandig oordeel. De minister biedt vervolgens het inspectierapport, voorzien van zijn reactie, aan uw Kamer aan.

Hiernaast is een belangrijke organisatorische voorwaarde voor onafhankelijk toezicht geschapen doordat de Inspectie OOV rechtstreeks onder de secretaris-generaal van het ministerie van Veiligheid en Justitie valt. Door deze positionering is sprake van scheiding tussen toezicht, beleid en uitvoering. Deze functiescheiding is vastgelegd in de Mandaatregeling Ministerie van Veiligheid en Justitie.

De werkzaamheden van de Inspectie OOV worden jaarlijks bepaald op basis van een risicoanalyse, waarbij stakeholders en belanghebbenden worden geconsulteerd. De Inspectie OOV analyseert en beargumenteert of en in welke mate rijkstoezicht het geëigende instrument is om bij te dragen aan het realiseren van beoogde effecten van wet- en regelgeving en gevoerd beleid. Op basis hiervan stelt de Inspectie een jaarplan op en bespreekt dit met de minister. De minister stelt vervolgens het jaarplan van de Inspectie OOV vast en biedt het aan uw Kamer aan. Indien gewenst kan uw Kamer de minister verzoeken over het jaarplan in gesprek te gaan. Ook gedurende het jaar kan uw Kamer de minister verzoeken tot onderzoek voorleggen die kunnen worden meegenomen in de risicoanalyse ten behoeve van het komende jaarplan van de Inspectie.

De Inspectie OOV is overigens bevoegd tot het verrichten van niet in het jaarplan opgenomen of aanvullende werkzaamheden, nadat daarover met de minister is overlegd. Een aanvullend onderzoek zal immers leiden tot verschuivingen in het reeds vastgestelde onderzoeksprogramma. Net als bij andere rijksinspecties ressorteert de Inspectie OOV onder ministeriële verantwoordelijkheid. Uiteraard ben ik bereid om, indien uw Kamer daartoe noodzaak ziet, in overleg met de Inspectie OOV te bezien of de Inspectie een onderzoek kan uitvoeren naar onderwerpen die uw Kamer van belang acht.