Nr. 46 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG

De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap1 heeft op 26 mei 2011 overleg gevoerd met minister Van Bijsterveldt-Vliegenthart van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over:

• – de brief van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 28 februari 2011 over veiligheid in en rond het onderwijs (29 240, nr. 44);

• – de brief van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 10 mei 2011 met cijfers over het drugsgebruik (29 240, nr. 45);

• – de brief van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 12 april 2011 met een reactie op het voorstel van SLO inzake de aanpassing van de kerndoelen op het gebied van seksuele weerbaarheid en diversiteit in het onderwijs in verband met de motie-Pechtold c.s. op stuk nr. 59 (27 017, nr. 75).

Van dit overleg brengt de commissie bijgaand geredigeerd woordelijk verslag uit.

Voorzitter: Biskop

Griffier: Arends

De voorzitter: Hartelijk welkom bij dit algemeen overleg. Wij hebben een spreektijd van vier minuten afgesproken.

Mevrouw Smits wenst het overleg om 13.00 uur te verlaten. 13.30 uur is de absolute eindtijd van dit overleg. Daarom wil ik verzoeken om de interrupties kort en bondig te houden.

De voorzitter: Ik ga even ingrijpen. Mijnheer Elias, u krijgt zo het woord.

Mijnheer Van der Ham, de heer Elias komt zo niet aan zijn betoog toe.

De heer Elias (VVD): Dank u zeer.

Ik had dus een feitelijke vraag over de tabel op p. 57 van het rapport van de Inspectie van het Onderwijs. Volgens de brochure Ontwikkeling van sociale veiligheid in en rond scholen 2006–2010 van ITS, verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen, daalt het drugsgebruik – ik heb het dan niet over alcoholgebruik, maar gewoon over wat men onder drugsgebruik verstaat – door leerlingen volgens hun medescholieren van 68% in 2006 naar 38% in 2010. Dat staat op p. 30. Dat is op zich gunstig, maar het glas is toch ook halfleeg: vier op de tien is nog steeds belachelijk. De cijfers zijn niet eenduidig. Dat geef ik toe. Maurice de Hond kwam in opdracht van De Telegraaf eind november vorig jaar tot verontrustende cijfers over drugsgebruik op scholen: een op de vijf kinderen op reguliere scholen en de helft van de kinderen in het speciaal onderwijs. Nogmaals, de minister hanteert als cijfer die 38%. Die cijfers zijn niet eenduidig maar ze zijn hoe dan ook alarmerend. Uit het genoemde onderzoek van De Hond blijkt dat 92% van de ouders vindt dat gebruik van of handel in drugs op en rond de school aan hen moet worden gemeld. Dat blijkt uit een serieuze steekproef onder 2000 mensen. 75% van de ouders vindt dat scholen en docenten actief moeten controleren op het gebruik van drugs.

Wij moeten meer doen met die signalen. Ik ben blij dat CDA-collega Çörüz dat met mij eens is, blijkens zijn inbreng bij de begrotingsbehandeling van Justitie. Ik wil de minister van Onderwijs vragen of zij bereid is samen met haar collega van Veiligheid en Justitie te bevorderen dat speekseltesten bij scholen kunnen worden afgenomen wanneer de schoolleiding dat wenst, nadat die schoolleiding een verzoek daartoe van de medezeggenschapsraad en/of de ouders ontvangen heeft aan de hand van concrete signalen. Bij die signalering zou ook het meldpunt Meld Misdaad Anoniem kunnen worden betrokken met bijvoorbeeld een speciale drugsmeldlijn. Ik heb deze week contact met de mensen van dat meldpunt gehad en die zijn daar positief over. Op tal van andere terreinen werkt dat ook. Dat geldt ook voor voorlichting op scholen.

Uiteraard kan dit proces ook andersom: de schooldirectie kaart dit actief aan bij de ouders en de medezeggenschapsraad. Wanneer alle scholen regels opstellen over de consequenties van niet alleen het bezit maar ook het gebruik van drugs, kan een speekseltest effect hebben. Met die regels in de hand kan een leerling dan geschorst worden of andere sancties aan de broek krijgen. Op verzoek van de ouders of de medezeggenschapsraad kan bijvoorbeeld ook steekproefsgewijs een speekseltest worden afgenomen bij de toegang tot schoolfeesten of evenementen.

De heer Çelik (PvdA): Dit was even een constatering. Er is dus sprake van hoog van de toren blazen maar niet van inhoud op dit punt.

Mijn vraag is de volgende. Blowen is niet strafbaar. Wat moet Meld Misdaad Anoniem in vredesnaam met zo'n melding? Gaan wij blowen strafbaar stellen? Is dat het plan van de heer Elias? Hoe gaan wij dat nu aanpakken?

De heer Elias (VVD): Met die vragen kijkt de heer Çelik weg van het probleem op school. Dat is mijn bezwaar daartegen. Tegen wat ik voorstel is van alles in te brengen. Dat realiseer ik mijzelf ook heel goed. Er hangen privacyaspecten mee samen. Daar hangt mee samen dat wij in Nederland hebben vastgesteld dat het gebruik van drugs niet verboden is. Dat realiseer ik mij allemaal. Nu kunnen wij die signalen van 90% van de ouders wel negeren. De politiek kan zeggen: het kan ons eigenlijk niets schelen dat er op scholen wordt gebruikt en dus ook wordt gehandeld, hetgeen verboden is. Wij kunnen negeren dat de werkzame stoffen in zogenaamd onschuldige softdrugs steeds sterker worden. THC is rotzooi, waardoor je ook sneller naar de harddrugs gaat. Dat is wetenschappelijk bewezen. Dat kunnen wij allemaal negeren. De vragen die de heer Çelik stelt, gaan in die richting.

Voorzitter. Dat is niet mijn opvatting. Het is de opvatting van de VVD dat wij die signalen serieus moeten nemen en dat wij moeten beginnen met de cultuur in die zin te veranderen dat scholen het niet meer onbespreekbaar vinden of dat scholen niet langer uit angst voor reputatieschade verzwijgen dat er drugs op en rond de school wordt gebruikt. Het gebeurt namelijk overal, dus zou het overal besproken en aangepakt moeten worden. De heer Çelik zegt dat die speekseltests al afgenomen kunnen worden in samenhang met zorg, maar op hoeveel scholen gebeurt dat? Wat hebben wij er vanuit Den Haag aan gedaan om te bevorderen dat dat gebeurt? Het antwoord is: bedroevend weinig. Wij moeten dit probleem serieus willen nemen. Als de heer Çelik dat «hoog van de toren blazen» wil noemen of een maatschappelijke discussie wil aanzwengelen door daar iets over te zeggen in de krant voorafgaand aan een algemeen overleg als dit, dan laat ik dat verder aan hem. Ik vind het van belang dat wij die signalen serieus nemen. Ik doe dat binnen bepaalde voorwaarden, namelijk privacy zoals wij die hebben in Nederland. Ik ben er niet voor om ieder kind willekeurig een wattenstaafje of een houtje in zijn mond te duwen op het schoolplein. Ik ben ervoor om dat te doen naar aanleiding van signalen. Ik ben ervoor om te zorgen dat die signalen ook binnenkomen. Ik ben er ook voor om dit soort dingen via de medezeggenschapsraad en via de ouders aan directies te vragen. En als men het echt niet wil, gaat het dus niet door. Het minste wat je moet willen doen als politicus, is niet wegkijken van een reëel probleem dat door heel veel mensen in de samenleving als zodanig wordt ervaren. Ik denk dat de heer Çelik dat aan het doen is.

De heer Çelik (PvdA): Misschien is de heer Elias het niet met mij eens. Ik heb toch drie interrupties? Daarna stop ik echt even.

Is de heer Elias het met mij eens dat voorkomen dat leerlingen aan drugs komen en drugs gebruiken, belangrijk is?

De heer Elias (VVD): Jazeker. Dat was ook mijn volgende zin, die ik met plezier zal uitspreken. Uit de voortgangsbrief over sociale veiligheid blijkt namelijk dat 3% van de leerlingen drugs mee naar school neemt. 38% of meer, gelet op wat ik eerder zei over de cijferbrij, gebruikt drugs op en rond school. Dit kan niet anders betekenen dan dat hetzij medescholieren drugs verhandelen op school, hetzij professionals hun waar rondom de school slijten. Daarmee kom ik aan een antwoord op wat de heer Van der Ham vroeg. Dat betekent dat de handel rondom scholen veel harder moet worden aangepakt. Scholen moeten meer in overleg treden met de politie. Maar al te vaak weten ze heus wel wanneer het brommertje met de handelaar langsrijdt. Politie moet ook vaker op het schoolplein staan en fouilleren bij concrete verdenking.

Het algemene punt dat ik met grote nadruk wil maken en waarover ik werkelijk hoop dat de minister en trouwens ook de rest van de Tweede Kamer, ook de heer Çelik, het met mij eens zijn, is dat scholen minder bang moeten zijn voor hun reputatie en zich moeten realiseren dat drugsgebruik overal plaatsvindt. Dat moet dus op school worden besproken en op en rond de school worden bestreden.

De heer Elias (VVD): Je moet alle middelen inzetten. Bellen is er een van, een speekseltest is een andere. Als mevrouw Smits mij bijvalt over die speekseltest zoals ik haar bijval over het bellen, is er al een hele hoop gewonnen.

Overigens werd net naast mij gezegd «gebral». Ik vind het allemaal prima, maar ik kan niet anders dan vaststellen dat het kabinet, dat mede door de VVD-fractie wordt gesteund, een aantal vervelende maar buitengewoon noodzakelijke maatregelen neemt. In een beoogde paarse coalitie is het daar niet van gekomen, omdat die formatie is afgesprongen. Het is mijn volstrekte recht om dat iedere keer opnieuw vast te stellen zodra er wordt gewezen naar die schandelijke bezuinigingen. Je kunt immers niet bezuinigen zonder te bezuinigen. Zo eenvoudig is dat.

Mevrouw Smits (SP): Dat gebral ging niet over de inhoud – dat zijn wij wel gewend – maar over het door elkaar schreeuwen. Het is toch een basisregel dat wij dat uit respect niet doen?

Maar goed, als ik de heer Elias zo hoor, worden de grote woorden die wij lazen in de krant vanochtend, alweer zo veilig ingedamd en veiliggesteld met inspraak van ouders, leerkrachten en scholen, in overleg met politie, zorg, justitie en alles wat er nog meer komt, dat wij eventueel zouden kunnen overwegen om die optie te steunen.

De heer Elias (VVD): Dan zal ik het punt over pesten overslaan en kort spreken over religieus extremisme.

Uit de ITS-brochure blijkt dat er een forse toename is van religieus extremisme in het voortgezet onderwijs. In 2008 was er 3% aan meldingen van religieus extremisme, tegen maar liefst 13% in 2010. Dit is een zorgelijke ontwikkeling, maar ik kan haar niet goed plaatsen. De VVD wil allereerst weten van welk religieus extremisme sprake is, want dit wordt nergens in de stukken omschreven. Dat kan niet. Wij moeten het beestje bij de naam noemen, anders kunnen wij dat kwaad niet gericht bestrijden. Eerst, waar hebben wij het over? Graag meer informatie. Voorts, wat kan en moet tegen deze stijging gedaan worden?

De heer Van der Ham (D66): Voorzitter. Fysiek geweld, pesten, schelden, dat soort zaken is voor D66 niet acceptabel. En voor wie wel? Wij willen veilig onderwijs en daarom moeten wij daartegen optreden. Dat is op vele fronten hard nodig.

Ik begin met de homo op scholen. De helft van de leerlingen vindt dat je op school beter niet kunt vertellen dat je homo bent. Een op de acht jongens verbreekt de vriendschap met zijn beste vriend als die homo zou zijn. De helft van de homoseksuele jongeren heeft zelfmoord overwogen. Het aantal zelfmoordpogingen onder homojongeren is vier keer zo groot als onder heterojongeren. Driekwart van de homojongeren wordt gepest of in elkaar geslagen. Dat zijn feiten. Uit de feiten blijkt ook dat het heel erg veel kan schelen als op scholen goede voorlichting en informatie wordt gegeven. Voorlichten gebeurt te weinig. In Amsterdam wordt hierover op meer dan de helft van de scholen geen goed onderwijs gegeven, bijvoorbeeld. Een paar jaar geleden hebben wij de motie-Pechtold c.s. (27 017, nr. 59) ingediend waarin wij vragen om de kerndoelen niet zozeer te veranderen als wel aan te scherpen om die voorlichting wel te geven. Die is met een grote meerderheid aangenomen. Alleen het CDA, de ChristenUnie en de SGP stemden tegen. Nu wil de minister die motie niet uitvoeren. Die motie moet vanzelfsprekend wel worden uitgevoerd.

Seksuele diversiteit gaat niet alleen over dit onderwerp maar ook over seksuele vrijheid van meisjes. Een op de zes meisjes heeft te maken met seksuele dwang, net als een op de vijfentwintig jongens. Seksuele voorlichting in het onderwijs moeten wij dus wel degelijk op de agenda houden. Deze motie moet dan ook worden uitgevoerd. Graag een reactie van de minister. Ik hoop dat de partijen die de motie destijds hebben gesteund, nog steeds daartoe willen oproepen. Hopelijk geldt dat ook voor de VVD, maar wij hebben begrepen dat dat het geval is. Een goed middel is overigens de «gay & straight»-allianties, waarin goed wordt samengewerkt om een beter klimaat op scholen te creëren. Ook daar zijn wij voorstander van. Hoeveel middelen wil de minister daarvoor reserveren? Hoeveel scholen wil zij hiermee bereiken?

De heer Van der Ham (D66): Het staat er eigenlijk al in, maar het is blijkbaar zo vaag opgeschreven dat scholen eromheen gaan. Dan mag je wat explicieter maken wat je van scholen eist. De heer Beertema zegt dat homo-emancipatie een linkse hobby is. Dat vind ik niet. Ik hoor de PVV daar uitgebreid over, alsook de VVD en zelfs het CDA. Het is geen linkse hobby. Wat krijgen wij nou, zeg? Met alle respect. De heer Beertema maakt een volstrekt onzinnige opmerking. Ik zou het heel jammer vinden als het uitgerekend van de PVV niet hoeft in het onderwijs, terwijl de heer Beertema zelf constateert dat juist in het onderwijs een enorme slag is te slaan op dat gebied, omdat daar de bron ligt van verder ongemak en verdere vreselijke toestanden in de samenleving. Ik zou zeer teleurgesteld zijn als uitgerekend de PVV hier afscheid van neemt.

Bijna alle middelbare scholen hebben een veiligheidsbeleid, maar een op de vijf basisscholen ontbreekt het daaraan. Hoe gaat de minister dat verbeteren? Veel scholen betrekken leerlingen, ouders en personeel nauwelijks bij het opstellen van veiligheidsbeleid. Wat gaat de minister daaraan doen?

D66 vindt een veilig schoolklimaat in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de school, maar waarom bezuinigt de minister dan op het aantal inspecteurs? Die zorgen ervoor dat handvatten worden geboden om te controleren wat daar gebeurt. Waarom beëindigt zij na 2011 de ondersteuning door de Kwaliteitsteams Veiligheid? Blijft het Centrum School en Veiligheid de komende jaren wel behouden?

De aangiftebereidheid is bijzonder laag. Voor het openbaar onderwijs bestaat al de plicht daartoe, maar voor het bijzonder onderwijs niet. Wil de minister deze plicht uitbreiden? Wat maakt de bijzondere scholen zo anders dat leerlingen op die scholen deze beveiliging niet verdienen?

De minister komt met een wetsvoorstel waarmee scholen worden verplicht om incidenten te registeren, maar scholen die nu registreren gebruiken deze analyses niet op schoolniveau. Kan de minister toelichten wat er precies gebeurt met de registratiegegevens? Je kunt namelijk wel registreren tot je een ons weegt, maar wat heb je daaraan als er niks mee gebeurt? Hoe gaan scholen die gegevens gebruiken om de veiligheid daadwerkelijk te verbeteren?

De heer Elias en per interruptie ook anderen hebben gezegd dat het van groot belang is dat de schaamte op dit punt verdwijnt. Ik hoop dat de minister scholen daartoe uitnodigt.

De drugsproblematiek op scholen is heel divers. Ik had het al over alcohol. Die problemen moet je ook niet bagatelliseren. In grote delen van Nederland is dat het allergrootste drugsprobleem. Dat is daar de grootst mogelijke harddrug die de grootst mogelijke schade veroorzaakt. In andere gebieden is sprake van een combinatie van cannabis en alcohol. Ik vind dat je zo specifiek mogelijk moet zijn. Op sommige scholen zijn er drugspoli's, die hartstikke goed werken. Soms kun je met op tijd ingrijpen bij schooluitval al heel snel tot de kern komen. Daar zou ik scholen vooral vrij in willen laten. Als scholen nieuwe mogelijkheden nodig hebben, moeten wij ze daar zeker de handvatten voor geven, maar laten wij gemeentes in heel specifieke gevallen beleidsvrijheid geven om ervoor te zorgen dat zij hard kunnen ingrijpen. Soms zijn de problemen immers regionaal gebonden. Kijk naar de problemen met alcohol in de kop van Noord-Holland en met cocaïne in Urk. Dat gaat niet eens over alcohol maar over cocaïne. Drugs horen niet op school. Het grootste probleem met drugshandel zijn de drugsdealertjes op schoolpleinen, niet zozeer de coffeeshops. Uit cijfers blijkt dat die bijna niet aan personen onder de achttien verkopen. Die wet wordt heel goed gehandhaafd. De afstanden die coffeeshops zouden moeten hebben tot scholen, zijn allemaal praatjes voor de vaak, die dit probleem verder niet zullen oplossen. Laat de lokale overheid daar haar vrijheid dus in nemen en daar zo ver mogelijk in gaan als het doel daarmee gediend is.

De heer Çelik (PvdA): Ik wil graag op een ander moment in een ander debat met de heer Beertema discussiëren over hoe de Partij van de Arbeid aankijkt tegen de emancipatie van islamitische vrouwen. Het emancipatieproces is een vrijblijvend proces zonder verplichtingen, dat in Nederland ongeveer 60 jaar heeft geduurd, in sommige gevallen zelfs 80 jaar. In mijn jeugd moesten de autochtonen niets hebben van homoseksuelen op mijn school. Laten wij daar dus een andere keer over doorpraten. Mensen moeten de kans krijgen om te emanciperen en wij moeten ervoor zorgen dat zij de middelen hebben om te emanciperen.

Over drugs heb ik voldoende gezegd. Mijn collega Lea Bouwmeester heeft begin mei een actieplan gepresenteerd: Maak einde aan drugscarrière jeugd. Ik hoop dat de heer Elias daarnaar heeft gekeken, want dat komt ontzettend overeen met een aantal dingen die hij noemde, soms zelfs letterlijk. Ik ben blij dat de heer Elias het op heel veel punten met ons eens is. Het is jammer dat de bezuinigingen, die niet gering zijn, zorg en preventie treffen, waardoor leraren en ouders in hun uppie komen te staan. Dan kunnen ze alleen naar de huisarts en het ziekenhuis gaan om wat voor elkaar te krijgen, terwijl de scholen een veel beter verwijssysteem zouden kunnen hebben naar zorgadviesteams, die beter zouden kunnen adviseren. Maar misschien zal er sprake zijn van voortschrijdend inzicht en komen wij daar nog wel samen uit.

Conciërges zijn belangrijk voor de veiligheid op scholen. Dat wordt ontzettend vaak ontkend. Het is extra triest dat de minister voor 11 mln. in de conciërgeregeling knipt. Ik was een aantal jaren schoolagent in Nieuwland, een wijk van Schiedam. Daar was ik voor drie scholen in het voortgezet onderwijs verantwoordelijk en had ik contact met de conciërge. De informatie die ik van de conciërge kreeg, was uniek. Zij herkennen altijd personen die daar niet thuis horen. Zij herkennen het als iemand aan het dealen is. Zij herkennen kentekens en auto's. Zij zijn zo ongelooflijk extreem bezig met veiligheid op en rond de school dat voor 11 mln. knippen in de conciërgeregeling echt uit den boze is. Conciërges zouden stevig deel moeten uitmaken van veiligheidsbeleid in en rond scholen.

Met wat de heer Van der Ham zei over de motie-Pechtold c.s. ben ik het volledig eens. Ik vind het echt niet kunnen dat je een motie op die manier afdoet. De motie is breed gesteund. Haar intentie is klip-en-klaar. Zeggen dat de wet zo ruim is geformuleerd om scholen de kans te bieden om die in te vullen, vind ik dan niet gepast. Het is niet meer van deze tijd dat homoseksuelen niet worden geaccepteerd. Ik wil daar echt een keer van af zijn. Als scholen daar maximaal aan kunnen bijdragen met voorlichting, dan moet dat gewoon gebeuren. Als scholen niet de ruimte nemen om dat voor elkaar te krijgen, dan moet dat explicieter worden gemaakt. Daar is de overheid voor. Vrijheid is prima, maar een en ander moet niet te vrijblijvend zijn. In Finland is er vertrouwen in het onderwijs, maar dat komt ook omdat het onderwijs de punten van de overheid en de volksvertegenwoordiging serieus neemt. Als die iets zeggen, maken scholen daar werk van. Ook onze schoolbesturen moeten serieus luisteren naar dit signaal en daar werk van maken.

De heer Çelik (PvdA): Het is geen of/of- maar een en/en-verhaal. Ik ben voor beide. De woorden «papieren verhaal» vind ik wel heel erg laag; dit is een Kameruitspraak van het hoogste orgaan, die de partij van de heer Beertema mede heeft ondertekend. Als wij zo met onze moties omgaan, kan ik mij voorstellen hoe scholen ermee omgaan. De heer Beertema is ook docent geweest. Als dat de interpretatie is van Kameruitspraken, heb ik weinig vertrouwen maar ik hoop dat ik mij vergis.

De PO-Raad en VO-Raad constateren terecht dat registreren alleen niet helpt. Registreren is leuk, maar het moet ook effect hebben. Een en ander moet tussen de oren komen. Registreren moet leiden tot handelen. Het moet daadwerkelijk veilig zijn. Kinderen hebben niet alleen thuis het recht om veilig te zijn maar ook op school.

De heer Beertema (PVV): Voorzitter. Uit de cijfers in de brief van de minister blijkt dat er reden is tot zorg. Uit het diepteonderzoek van de inspectie, dat is gehouden op 35 scholen, blijkt dat een klein aantal scholen een veiligheidsbeleid heeft geformuleerd, geïmplementeerd en regelmatig evalueert met leerlingen en personeel. Minder dan een derde van de scholen betrekt leerlingen actief bij het opstellen, uitvoeren en evalueren. Iets meer dan een derde betrekt het personeel erbij. De minister stelt dat het niet altijd goed gaat. Dat vind ik erg eufemistisch. Ik zeg dat het in 65% van de scholen niet goed gaat. Dat is niet zomaar een verschil; dat is een wereld van verschil. De toon van de minister is hier te laconiek, op het onverschillige af. Daar wil ik straks een reactie op.

Dat betekent namelijk dat wij ook op dit belangrijke dossier weer te maken hebben met een papieren werkelijkheid, waar het onderwijs in grossiert. Dit dossier vind ik een voorbeeld van wat ik al zo vaak heb betoogd. Er zijn twee realiteiten in het onderwijs, twee parallelle universums, die bijna geen raakvlakken hebben. Er is een wereld van papier. Daarin is een leger van beleidsmensen, managers en administrateurs heel druk bezig om alles op orde te krijgen. Vaak is het op orde. Dan ligt er een plan met de handtekening en instemming van de personeelsraad en is de formele conclusie dat het personeel erbij is betrokken. Er is draagvlak. Het is dus in orde. Die andere wereld van vlees en bloed, de wereld van de klassen waarin al die leerlingen en leraren het onderwijs concreet proberen vorm te geven, wil zich maar al te vaak niet voegen in de mal die is bedacht in de backoffices en ook hier.

Het beeld is nog erger: twee derde van de leerlingen en het personeel is zelfs in formele zin niet betrokken geweest. Dan kampt deze wereld van papier ook nog eens met een tegenslag: de verplichte registratie van incidenten. Die is bedoeld om scholen bewuster te maken. Die kan inderdaad heel goed helpen. Maar zover is het nog niet. Pas in 2012, 2013 kan een begin worden gemaakt. Ik heb wel begrepen dat het mbo wordt betrokken bij die plannen. Dat is goed, want dat was eerder niet het geval, terwijl juist het mbo extra aandacht verdient op het gebied van veiligheid.

De minister stelt: «In het voortgezet onderwijs nam het percentage scholen dat de veiligheid van leerlingen en personeel waarborgt, toe van 94% in 2006 tot 98% in 2009.» Dat zijn Noord-Koreaanse cijfers. Die cijfers vind ik ongelooflijk, zelfs het cijfer uit 2006. Wat moeten wij met die cijfers? Wat zeggen die eigenlijk? Daarnaast blijkt ook nog eens uit een uitzending van EenVandaag dat het in de praktijk allemaal reuze tegenvalt. Daaruit komt een heel ander beeld naar voren, een totaal andere werkelijkheid: scheldpartijen, geweld, een doofpotcultuur en leraren die in de steek worden gelaten door hun managers. Dat is absoluut geen mooi beeld. Mijn conclusie is de volgende. Papier is geduldig. Deze brief van de minister geeft een papieren werkelijkheid weer. De werkelijkheid op scholen is een stuk grimmiger. De minister doet niet genoeg aan de problemen met veiligheid. Graag een reactie daarop.

Scholen in de G4, de grote steden, hebben te maken met leerlingen die vele malen meer aandacht vragen dan leerlingen in Warmond of Tubbergen. De vsv'ers (voortijdig schoolverlaters) zijn veel crimineler dan reguliere leerlingen, zo zegt ook de minister. Dat vraagt om extra inzet. Die biedt de minister ook in de vorm van schoolveiligheidsteams (SVT's). Maar stelt het ministerie wel genoeg geld beschikbaar om die SVT's goed genoeg vorm te geven? Daarnaast krijgen wij signalen uit de grote stad dat men te kampen heeft met het probleem dat ernstig gestoorde jongeren die extreem gewelddadig zijn, uiteindelijk nergens meer ondergebracht kunnen worden. Als die jongeren worden teruggeplaatst vanwege de zorgplicht, komt het plaatselijke reguliere onderwijs ernstig in de problemen. Graag een reactie.

Wij missen de rol van de ouders. Kan de minister daar iets over zeggen?

Wij zien graag tourniquets met een pasjessysteem ingevoerd worden op scholen waar incidenten zijn geweest waar mensen bij betrokken waren die niets in de school te zoeken hadden. Daar wil ik graag een reactie op.

In de 34 jaar dat ik in Rotterdam-Zuid voor de klas stond, heb ik nooit een beschonken leerling in de klas gehad, maar wel dagelijks leerlingen die in de ochtend al knetterstoned in de bank hingen waar niets meer mee aan te vangen was. Rond 10.00 uur, na de eerste ochtendpauze, kwamen ze al zo stoned als een garnaal bij mij terug. Juist dat, niet alcoholgebruik, hebben wij altijd ervaren als een heel groot probleem.

Mevrouw Smits (SP): Voorzitter. Als je niet uitkijkt, gaat het bij veiligheid alleen nog maar over speekseltesten, detectiepoortjes en zelfs tourniquets – mooi woord – maar volgens de SP gaat veiligheid vooral over hoe je je voelt op school. Dat geldt voor leerlingen, leraren en ouders. Ken je mensen? Wordt je gekend? Voel je je welkom? Wordt er goed voor je gezorgd? Wordt er iets mee gedaan als het niet goed gaat? Gelukkig voelt 90% van de mensen zich veilig in de school. Maar dat betekent ook dat 10% van de leerlingen en het personeel zich niet veilig voelt op school. De Algemene Onderwijsbond spreekt van een toename van incidenten met geweld op school. Ziet de minister deze toename ook?

83% van de scholen in het basisonderwijs en 90% van de scholen in het voortgezet onderwijs hebben een veiligheidsbeleid. Dat is een heel grote meerderheid. Tegelijkertijd schrijft de minister in haar brief dat slechts een klein aantal door de inspectie bezochte scholen een veiligheidsbeleid heeft geformuleerd en er tegelijk voor zorgt dat dit beleid wordt uitgevoerd en geëvalueerd met leerlingen en docenten. Dat is natuurlijk het allerbelangrijkste; je moet het niet alleen maar afspreken maar ook met elkaar uitvoeren in de praktijk. De inspectie stelt dat het in de praktijk veel te weinig gestalte krijgt. Hoe wil de minister daar werk van maken? Ik ben nog niet helemaal gerustgesteld door wat zij schreef in de brief.

Eind april zond EenVandaag een schokkende reportage uit. Uit een onderzoek van EenVandaag, de Algemene Onderwijsbond en CNV Onderwijs bleek dat geweld tegen leraren in het voortgezet onderwijs aan de orde van de dag is. De helft van het personeel op school heeft te maken gehad met verbaal geweld, 10% met fysiek geweld. Dat zijn zeer ernstige cijfers. Veel erger wordt het nog als blijkt dat 36% van de slachtoffers van verbaal en fysiek geweld niet werd gehoord door de schoolleiding. De schoolleiding stopte een klacht daarover in de doofpot en zei: dat is slecht voor het imago van de school. Ik hoop dat de minister het met de SP erover eens is dat dit percentage onacceptabel hoog is, dat een doofpotcultuur op school niet kan en dat, als een docent of leerling zich bedreigd voelt of wordt en naar de baas van de school gaat, de school dan niet zegt: over twee maanden heeft die etterbak eindexamen gedaan; neem jij eventjes lekker twee maanden vrij, dan zien wij jou daarna terug. Die voorbeelden kwamen uit het onderzoek naar voren. Dat is onacceptabel. Wat gaat de minister doen?

Een groot deel van de veiligheid op school zit in sociale controle. De maat van de school is daarbij uitzonderlijk belangrijk, net als de vraag of er een conciërge op school aanwezig is. Een conciërge ziet wie binnenkomt, kent leerlingen, snapt welke personen niet op school thuishoren en wat tuig is. Waarom schrapt de minister de subsidies voor conciërges in het basisonderwijs? Waarom wordt niet gewoon geïnvesteerd in deze mensen, terwijl wij inmiddels al jaren hier de discussie voeren dat die mensen zo onmisbaar zijn op scholen? Twee jaar geleden kregen wij 150 000 handtekeningen voor conciërges op alle scholen. Inmiddels worden ze wegbezuinigd, maar in het kader van de veiligheid horen die mensen er gewoon te zijn. Vindt de minister ze ook niet heel erg belangrijk?

Op de agenda staat ook het verslag van de reboundvoorzieningen van 2009. Daarin zien wij dat er goed wordt gewerkt en dat er veel gebeurt. De dekking van de rebound is voor het tweede jaar op rij 100%. Daar ben ik blij mee. Wat vindt de minister daarvan? Zij stopt immers met het financieren van de rebound. In de brief van januari schrijft zij dat een van de doelstellingen is: «het ontlasten van scholen op het moment dat scholen zelf geen zorg meer kunnen bieden als het arsenaal aan leerlingenzorg is uitgeput en de veiligheid in het geding is.» Hoe moeten scholen dit probleem oplossen als er wordt bezuinigd op de rebound en het geld naar de samenwerkingsverbanden gaat? Wat gebeurt er als een samenwerkingsverband wordt opgeheven? Wij hebben eindelijk een goed dekkend systeem met die reboundvoorzieningen. Die geven lucht in de school. Die helpen mensen, vooral kinderen. Waarom stelt de minister die niet veilig?

Over de homo's heeft de heer Van der Ham al heel verstandige dingen gezegd. Het komt erop neer dat de tolerantie voor homoseksuele jongeren en docenten vaak heel laag is op school. Nu is er een hartstikke intelligente motie ingediend waarin staat: laten wij die kerndoelen moderniseren. Er wordt niet eens gezegd: wij moeten er dingen bij schrijven of zaken uitsplitsen. Het gaat om moderniseren: duidelijker maken dat onverdraagzaamheid en geweld jegens homoseksuelen niet toelaatbaar is. Het overgrote deel van de Kamer steunt die motie en dan zegt de minister: bekijk het maar, ik voer haar niet uit. Zo zijn wij niet getrouwd. Volgens mij werkt het als volgt. De volksvertegenwoordiging doet een uitspraak. Zij zegt: dit vinden wij heel erg belangrijk. Dan mag de minister wel een heel goed argument hebben om dat niet te doen. Dat heeft zij niet.

Ik wil nog een speciaal woord tot de PVV-fractie richten. Ik ben onder de indruk van haar draai. Die is van een formaat dat wij tot nu toe alleen nog maar van andere partijen in de Kamer kenden. De PVV-fractie steunde deze motie, stemde voor, vond het belangrijk, heeft een enorm grote mond over homo's en homo-emancipatie, en gaat dan nu een beetje zitten mieren over het feit dat het te gedetailleerd wordt om die motie uit te voeren. Dat is jammer.

Mevrouw Smits (SP): Ik zal nog even antwoorden en dan mijn betoog afmaken. De heer Beertema heeft een ongezonde occupatie met de heer Aleid Wolfsen. Ik hoop dat hij daar snel van afkomt, want daar wordt hij volgens mij niet beter van. Daarnaast, als het allemaal niet zo nodig zou zijn, dan zou het nu allemaal goed gaan. Wij zien dat het niet goed gaat. De meerderheid van de Kamer heeft een uitspraak gedaan. De heer Beertema zou ervoor moeten staan dat de minister uitspraken van de Kamer uitvoert. De minister vertikt het. De PVV draait. De homo's hebben nog steeds een probleem. Natuurlijk verwerpen wij allemaal het geweld in die buurten – daar zijn wij het allemaal heel snel over eens – maar dit moet ook gebeuren.

Voorzitter. Met de bezuiniging op ondersteuning, preventie en zorg zal de veiligheid op scholen niet beter worden. Ik vrees dat de oplossing straks echt de tourniquet bij de schoolpoort wordt, want de fatsoenlijke manieren om veiligheid op scholen te organiseren worden langzaam wegbezuinigd. Daar wordt uiteindelijk niemand beter van.

De heer Biskop (CDA): Voorzitter. Het debat is tot nu toe heel spannend en de emoties wisselen elkaar af. Ik kreeg zeer warme gevoelens bij de woorden die mevrouw Smits aan het begin van haar inbreng uitsprak. Naar het idee van de CDA-fractie moet een school een omgeving bieden waarbinnen kinderen en personeel zich veilig en geborgen voelen. Iedereen moet daar zichzelf kunnen zijn, zonder angst voor negatieve reacties die het gevoel van veiligheid aantasten. Als je je niet veilig voelt op school, kun je niet presteren. Ik zag laatst Peter van der Vorst op televisie. Hij voerde gesprekken met bekende Nederlanders die vroeger gepest werden op school en nu, ondanks hun maatschappelijke succes en sociale contacten, nog steeds emotioneel worden en geraakt zijn als zij terugdenken aan en praten over toen. Wie kent niet die verhalen van wanhopige ouders van wie de kinderen gepest worden en die het gevoel hebben niet serieus genomen te worden? Natuurlijk kunnen we gaan praten over protocollen en registraties. Het is verstandig dat scholen dit soort dingen vastleggen. De heer Beertema en ik zijn het heel vaak oneens, maar vandaag was ik het absoluut met hem eens. We moeten ervoor oppassen dat we het niet over een papieren werkelijkheid hebben. Natuurlijk moet een school een veiligheidsbeleid hebben. Je moet met elkaar afspraken maken. Uit de laatste cijfers blijkt dat het aantal scholen met een sociaal veiligheidsbeleid stagneert. Hoe komt dit? Waarom stagneert dit?

Scholen moeten beleid hebben. Beleid is het maken van afspraken. Met die afspraken alleen ben je er echter niet. De sfeer op een school moet zo zijn dat pesten not done is. Pesten hoort niet. Je doet het niet. Je moet je zelf ook aan die regels houden. Als een bestuur niet respectvol met zijn personeel omgaat en als docenten niet respectvol met leerlingen omgaan, wat kun je dan verwachten van hoe leerlingen met elkaar omgaan? Respect moet je doen. Het is daarom ook zo belangrijk dat scholen niet van bovenaf regels en protocollen opleggen, maar ervoor zorgen dat de regels van iedereen zijn. Ik spreek hiermee Bob van der Meer, de pestdeskundige na. Volgens hem moeten leerlingen met elkaar die regels afspreken. Scholen moeten wat minder angstig zijn. Zij moeten zaken niet achterhouden omdat ze bang zijn voor publiciteit. Scholen moeten verder kijken dan de schoolpoort. Als in mijn woonplaats Roosendaal de coffeeshops worden gesloten, kun je er natuurlijk vergif op innemen dat de handelaren de klanten dichtbij de school gaan zoeken. Het is goed dat scholen verder kijken dan de schoolpoort en het melden als er weer eens een bekende auto op de parkeerplaats staat.

De heer Biskop (CDA): Misschien niet. Er is misschien sprake van een klein waterbedeffectje. In totaal zijn de drugsproblemen in Brabant afgenomen. Dat heeft de heer Van der Ham zelf ook kunnen lezen.

Ik kom nog even terug op het onderwerp pesten. De minister gaat onzes inziens te weinig in op digitaal pesten. Op het schoolplein wordt gepest, maar ook op het internet gebeurt dit heel veel. Vroeger kon je verhalen op het schoolplein laten rondgaan, maar tegenwoordig gaan foto's en filmpjes die met mobieltjes gemaakt zijn op het internet rond. Zij blijven daar nog jaren rondzwerven. Dit vergroot de schaamte van betrokkenen en maakt het allemaal nog schrijnender. Kan de minister aangeven op welke wijze zij haar inzet op het digitaal pesten gaat vergroten?

Ik heb al gezegd dat registreren als zodanig niets oplost. Als we niet uitkijken, komen we terecht in de papieren werkelijkheid waarover de heer Beertema al sprak. De VO-Raad heeft eerder aangegeven dat hij meer voelt voor vrijwilligheid dan voor verplichte registratie. Kan de minister zeggen hoe de VO-Raad daar nu over denkt? Vindt de VO-Raad ondertussen ook dat het beter is als iedereen zich meldt?

Onlangs hebben we kennis kunnen nemen van Vensters voor Verantwoording, waarin scholen verantwoording afleggen over wat op school gebeurt. Onzes inziens is het heel goed als in Vensters voor Verantwoording ook opgenomen wordt dat scholen open en eerlijk verantwoording afleggen over veiligheidsdiensten. Dat lijkt mij effectiever dan de Telegraaflijstjes met de meest onveilige scholen.

Minister Van Bijsterveldt-Vliegenthart: Voorzitter. Ik dank de geachte afgevaardigden voor de betrokken reacties in eerste termijn. Ik ga graag in op dit onderwerp, omdat ik mij hiermee de afgelopen jaren intensief heb beziggehouden. In de afgelopen jaren is er veel gebeurd. Ik onderstreep echter wat de heren Biskop en Beertema zeiden, hoewel ik de laatste niet volg in zijn conclusies: we moeten ervoor zorgen dat papier en werkelijkheid goed op elkaar zijn afgestemd.

Veiligheid is en blijft een noodzakelijke voorwaarde voor kwalitatief goed onderwijs. Een veilige leeromgeving is nodig om de doelen van het onderwijs te kunnen bereiken. Scholen zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor een veilig schoolklimaat. We kunnen veel doen in de Kamer en op het departement, maar scholen zullen uiteindelijk zelf binnen de wettelijke kaders keuzes moeten maken. Het overgrote deel van de leerlingen, docenten en onderwijsondersteunend personeel, 94%, – dit is getest onder heel grote groepen – voelt zich gelukkig veilig op school. Dit is een goede zaak. Dit betekent dat de school doorgaans een veiliger plek is dan andere plekken waar mensen zich begeven. Zo hoort het ook, maar ik vind wel dat we dit moeten onderstrepen. We moeten vaststellen dat we in Nederland overall een veilig schoolklimaat hebben. Dat is een goede zaak. Waar het niet goed gaat, moeten we het beter doen en heel gericht beleid voeren.

Steeds meer scholen maken bovendien werk van hun veiligheidsbeleid. Ik zie echter ook het punt dat de inspectie heeft gemaakt. Vandaar dat ik ook benoemd heb in mijn brief dat het plan eerst komt, maar dat daarna de verinnerlijking ervan in de school en de betrokkenheid van ouders, leerlingen, docenten en leidinggevenden moeten komen. Dat is de slag die in de komende jaren verder moet worden gemaakt. We zijn nog niet klaar. We gaan op heel veel terreinen door.

Dit was mijn korte inleiding. Vervolgens heb ik vijf blokjes: de stand van zaken, de kerndoelen, waarbij ik ook de opmerking over homoseksualiteit op scholen en de veiligheid daaromtrent meeneem, drugsgebruik, pesten en overige.

De heer Beertema heeft gesteld dat ik te laconiek zou zijn en mijn taak als minister te makkelijk zou opnemen. Hier wreekt zich dat de heer Beertema nog niet zo heel lang in de Kamer zit. Ik wil hier niet een autoriteitsargument aandragen, maar ik kan naar eer en geweten zeggen dat de afgelopen jaren echt heel veel gebeurd is op het vlak van veiligheid. Overigens gebeurde dit steeds in zeer goede afstemming met de commissie, zoals het geval was bij het onderwerp incidentenregistratie, dat in de Kamer altijd een heel breed draagvlak heeft gekregen. Ik noem een paar dingen om de heer Beertema ervan te overtuigen dat we terecht buitengewoon intensief betrokken zijn bij dit thema. Dit thema vraagt aandacht. Een veilige school is nodig voor goed onderwijs. In 2008 zijn de Kwaliteitsteams Veiligheid gestart. Zij hebben heel veel scholen bezocht en ondersteund met het vormgeven van een veiligheidsbeleid. Dit was toen nog nauwelijks aan de orde. Ze hebben concrete adviezen gegeven. Dit heeft ertoe geleid dat scholen veiligheidsplannen hebben gemaakt. De volgende stap moet in de komende tijd gezet worden. Ze hebben samen met het Centrum School en Veiligheid brochures gemaakt. Eigenlijk zouden ze het afgelopen jaar zijn gestopt, maar ook ik vond dat we er nog niet waren. Uiteindelijk hebben we het nog een jaar verlengd. De planning is nu dat ze per 1 januari wel stoppen, omdat ze bedoeld waren als tijdelijke impuls. Ik wil ze het laatste halfjaar met name inzetten bij de verinnerlijking van het veiligheidsbeleid en ze opdragen om dit heel nadrukkelijk mee te nemen als zij gesprekken voeren met de scholen. Zij moeten scholen vragen wat zij doen met het plan dat zij hebben.

Een volgend punt is de toegankelijkheid van informatie over veiligheid. We hebben de website van Centrum School en Veiligheid. Overigens blijft het Centrum School en Veiligheid gewoon overeind. Dit is een centrum met goed personeel, dat echt een aanspreekpunt is. Er is een telefonische helpdesk voor vragen over sociale veiligheid, seksuele intimidatie en pesten. Er is een website waarop men heel makkelijk informatie kan vinden, die ook gebruikt wordt. Daarnaast zijn er informatiebladen ontwikkeld om scholen te informeren over agressie tegen onderwijspersoneel en over gedragsregels in het basisonderwijs. Ook is voor onderwijspersoneel online informatie beschikbaar over veiligheid op school. Verder hebben we de leerlingbegeleiding geïntensiveerd in de WSNS-verbanden. Deze blijven gewoon overeind. Er is namelijk extra geld voor schoolmaatschappelijk werk. Dit wordt gebruikt om escalatie van problemen met risicoleerlingen tegen te gaan. De zorgadviesteams hebben daar overigens ook in het vo en het mbo een rol in.

Dan kom ik bij de reboundvoorzieningen. Mevrouw Smits sprak hierover haar zorg uit. Inmiddels heeft 96% van de samenwerkingsverbanden in het vo er een. Dat geld is al bij de samenwerkingsverbanden en dat blijft daar. Mevrouw Smits hoeft zich daar geen zorgen over te maken. Het is en blijft wel de afweging van de samenwerkingsverbanden, maar blijkbaar hebben zij telkens de afweging gemaakt om de groei van 54% in 2005–2006 te verhogen naar 96% in 2006–2007 met de middelen die ze daarvoor ter beschikking hadden. Dit is inderdaad goed, want in 2008–2009 keerde zo'n 48% van deze jongeren terug naar school. Dit is een groei van 6%. Het is dus effectief. Deze middelen blijven bij dezelfde samenwerkingsverbanden. Het vo zal waarschijnlijk overwegend dezelfde verbanden houden.

We hebben de Op de Railsprojecten. Die worden wel gekort, maar voor de helft blijven ze overeind en kunnen ze worden ingezet in de samenwerkingsverbanden. We hebben de veiligheidsprojecten om schooluitval tegen te gaan. Er is veel gesproken over schooluitval en we weten dat kinderen die uitvallen, vijf keer zoveel kans hebben op een criminele carrière. Daarom zitten wij met onze aanpak van de schooluitval Europees gezien in de top. Uitvallers hebben namelijk ook twee keer zoveel kans op werkloosheid. Het is absoluut ontoelaatbaar dat talent verloren gaat in deze tijd van een krappe arbeidsmarkt en vergrijzing.

Ik vind het mooi dat gemeenten hierop voortborduren. De gemeente Amsterdam is bijvoorbeeld bezig met een nieuw stedelijk schoolveiligheidsbeleid. Ook dit is een tijdelijke impuls, niet bedoeld voor de eeuwigheid. Er zijn ook kwaliteitsteams ingesteld. Wethouder Asscher pakt dit onderwerp op. Ik vind dit een heel goede zaak. Verder is er het actieplan Onderwijs Bewijs. In het kader van dit actieplan zijn diverse onderzoeken gedaan naar de aanpak van gedragsproblemen en pesten. De informatie die daaruit naar voren komt, zal straks door het Centrum School en Veiligheid benut kunnen worden. Cyberpesten is hierbij ook een belangrijk onderwerp.

We zijn verder bezig met de ontwikkeling van pestprotocollen. Voor het funderend onderwijs waren deze er al, en nu zijn ze er terecht ook voor het mbo. Ook zijn er regionale bijeenkomsten georganiseerd, die als doel hebben om mensen over dit onderwerp te informeren.

Ook hebben wij het programma veilige publieke taak onderwijs. Dit komt dus nog eens bovenop wat wij gedaan hebben met de veiligheidsteams. In het kader van dit programma zijn heel veel adviseurs beschikbaar gesteld om scholen te ondersteunen. Deze impuls wordt op dit moment afgerond.

Er is nog een programma rondom religieus geweld en radicalisering, waarover de heer Elias vragen heeft gesteld. Ik beloof hem bij dezen om de cijfers hiervan te sturen. Er is een rijksbreed actieplan polarisatie en radicalisering, waarbij eerstelijnsprofessionals het onderwijs ondersteunen. Er is een handboek ontwikkeld onder de titel «Puberaal, lastig of radicaliserend?» Scholen kunnen hiermee bepaald gedrag herkennen. Verder is er een kenniscentrum waar scholen terechtkunnen. Ook het Centrum School en Veiligheid biedt informatie over extremisme en radicalisering. We zijn nu bezig met het opzetten van de registratie van geweldsincidenten. Daar kom ik dadelijk op terug. Ook hebben wij een handboek ontwikkeld voor het onverhoopte geval dat een school te maken krijgt met een aanslag. Dit handboek is in de afgelopen maanden naar de scholen gegaan.

Tot slot heb ik de regels rond de verklaring omtrent het gedrag aangescherpt. Ik heb aan de inspectie het signaal gegeven dat de verklaring omtrent het gedrag er gewoon moet zijn en dat men nog een jaar de tijd heeft om dit op orde te krijgen. Ik hoop dat de heer Beertema straks ermee instemt dat ik met zeer veel ernst en intensiteit bezig ben met dit onderwerp. Maar we moeten er inderdaad mee verdergaan.

Minister Van Bijsterveldt-Vliegenthart: Ik vind het fideel van de heer Beertema dat hij zijn opmerking intrekt. Dat zal mij niet vertragen. Sterker, zijn vertrouwen spoort mij nog meer aan.

Ik weet dat de wethouder in Rotterdam samen met jeugdzorg bezig is met experimenten om te bekijken of de genoemde groep op een goede manier toch nog ergens een plekje kan krijgen waar ze opgevangen kan worden. Er blijft altijd een groep jongeren die heel moeilijk te plaatsen is. Ik weet echter dat de wethouder daarmee bezig is. Dit probleem heeft namelijk betrekking op het lokale jeugdzorgbeleid.

Minister Van Bijsterveldt-Vliegenthart: Ik heb dit cijfer gekregen. Als ik nu op deze vraag inga, wordt het een beetje te rommelig. Vindt de heer Elias het goed als ik er straks in tweede termijn even op terugkom? Dan heb ik de cijfers scherp voor me.

Ik ga verder met de bespreking van de stand van zaken van de maatregelen. We zijn bezig met de invoering van de registratie van de incidenten. De heer Van der Ham heeft gevraagd naar het doel van een verplichte registratie. In de afgelopen jaren hebben wij daarover regelmatig gesproken. We waren het erover eens dat het doel tweeledig was. Verplichte registratie moet een breder inzicht bieden in wat er op school gebeurt. De heer Van der Ham merkte terecht op dat zaken niet in de doofpot mogen verdwijnen. Verplichte registratie moet onderdeel zijn van een breder veiligheidsbeleid. We hebben gezegd dat we op een goede en voorzichtige manier moeten omgaan met deze incidentenregistratie, omdat men de zaak anders kan wobben. De heer Çelik zegt terecht dat scholen niet bang hoeven te zijn, maar als er geen verplichting is, kan het zijn dat scholen een incident even liever niet registreren. Wij willen dat incidenten wel geregistreerd worden. Dat hebben we met elkaar afgesproken. We hebben ook afgesproken dat het inzagerecht beperkt zal zijn. De inspectie zal dit inzagerecht hebben op de school. Ik ben nu aan het bekijken hoe ik gemeente, politie en medezeggenschapsraad daarbij op een goede manier kan betrekken. Ik kom hierop terug in het wetsvoorstel dat ik een dezer dagen naar de Kamer zal sturen. Ik schat in dat dit kort na de zomervakantie zal zijn, omdat alle juridische inzet van de directie nu op het passend onderwijs zit. We kunnen niet alles tegelijk doen, maar het komt eraan. In 2012 of 2013 kunnen we de registratie dan daadwerkelijk invoeren. Door middel van het inzagerecht wordt de inspectie de mogelijkheid geboden om het debat over het veiligheidsbeleid aan te gaan met een school.

Mij is ook gevraagd hoe ik ga controleren dat scholen daadwerkelijk verplicht gaan registreren. De inspectie moet hierop toezien. De medezeggenschapsraad weet ook dat registratie verplicht is. Mensen zullen daarom aan de bel trekken als registratie niet plaatsvindt, en terecht. De checks-and-balances op de school zijn heel belangrijk. Wij komen nog uitgebreid met elkaar te spreken over het wetsvoorstel.

De kwaliteitteams ronden hun werkzaamheden in de komende jaren af. Zij krijgen met name mee dat kwaliteitsdoelstellingen verinnerlijkt moeten worden. Ook het Centrum School en Veiligheid zal hieraan in de komende jaren aandacht besteden. Het Centrum School en Veiligheid blijft overeind. Daarnaast blijf ik ook in de komende jaren Pestweb ondersteunen, net als het Project Preventie Seksuele Intimidatie. De heer Van der Ham heeft ook een vraag gesteld over de «gay & straight»-allianties. Ik wil het aantal scholen dat hieraan meedoet zelfs verdubbelen. Wij zullen hier sterk op inzetten. Ik kom hier straks op terug, wanneer ik het beleid ten aanzien van homo's verder zal bespreken.

Ik ga verder met de kerndoelen. Ik vind veiligheid en weerbaarheid van homoseksuele jongeren heel belangrijk. Over dit onderwerp hebben we het met name gehad; we besteden echter ook aandacht aan de problematiek van meiden met loverboys et cetera. Omdat ik veiligheid en weerbaarheid van homoseksuele jongeren heel belangrijk vind, is dit een incident dat gemeld moet worden bij de registratie van de incidenten. Ik sluit aan bij diegenen die ervoor gewaarschuwd hebben dat scholen een soort Postbus 51 worden, met edele doelen die we in de samenleving willen bereiken. Daarmee zouden we de school te zeer beladen. Ik was gisteren voor een debat in Leeuwarden bij de Leeuwarder Courant. Daar waren 250 mensen aanwezig. Iemand bracht naar voren dat we ervoor moeten oppassen dat we niet alles bij de school neerleggen. Een school heeft een etmaal per week aan onderwijsuren en daarbinnen moet het allemaal gebeuren. Deze persoon kreeg veel steun uit de zaal. Burgerschapsvorming is een belangrijk punt. Waarden, normen en respect zijn daarvan kernbegrippen. Ook kerndoelen in het po en het vo geven echter ruimte voor aandacht voor seksuele weerbaarheid en diversiteit. Scholen kunnen zelf bepalen hoe zij hieraan invulling geven. Ik vind dat dit hoort bij de vrijheid van onderwijs. Via de onderwijsmethodes krijgen scholen veel aanbod om dit op te pakken op de manier die past bij hun richting. Als we het verplichten, betekent dit een vastgesteld programma. Als we zo gedetailleerd te werk zullen gaan, zullen diverse denominaties daarmee moeite hebben. Er zijn overigens voldoende initiatieven rondom de bevordering van seksuele weerbaarheid, zoals de 150 «gay & straight»-alliantiescholen. Zoals gezegd, wil ik dit aantal verdubbelen. Naar mijn idee moet het op de scholen veel meer op zo'n manier gebeuren dan door dingen opnieuw vast te leggen in programma’s. Een aantal andere maatschappelijke thema’s staat namelijk ook al te dringen bij de deur van de school. Als voorbeeld noem ik mensenrechten. De afgelopen jaren is daar veel over gesproken. Ik vind dit een heel wezenlijk punt. Ook mensenrechten wil men gedetailleerder in de kerndoelen opnemen. Ook het onderwerp obesitas wil men in het kader van de gezonde school opnemen in de kerndoelen. Ook omgaan met geld en schulden wil men opnemen in de kerndoelen. Dit zijn zomaar drie onderwerpen, maar als wij even doorgaan met brainstormen, hebben wij er zo een aantal bij. Ook ik heb zorgen over homo-emancipatie, mijnheer Van der Ham. Daarom zet ik financieel ook veel sterker in op homo-emancipatie dan in de afgelopen jaren is gedaan. Ik borduur overigens dankbaar voort op wat eerder al gedaan is. Ik heb op dit punt erg veel respect voor mijn voorganger, de heer Plasterk. Ik wil mij inzetten op de manier die ik genoemd heb en wil niet alles bij de school leggen, die het in één etmaal aan onderwijsuren per week allemaal moet realiseren. De huidige kerndoelen bieden volgens mij voldoende ruimte om hieraan aandacht te besteden.

Ik zal nog wat specifieker ingaan op wat ik doe ten behoeve van het emancipatiebeleid. Er komt een socialmediacampagne, waarbij ook de jongerennetwerken zullen worden gebruikt. Rolmodellen zullen eveneens worden gebruikt. Zo gaan wij met jongeren actief het gesprek aan over weerbaarheid en onveiligheid. Op 11 oktober zal ik de aftrap geven van deze campagne, ter gelegenheid van de «kom uit de kast»-dag. Daarnaast subsidieer ik het COC voor voorlichtingsactiviteiten. Het COC doet veel op dit vlak. Samen met Humanitas heeft het COC onlangs nog een film gemaakt, die op veel scholen getoond wordt en echt impact heeft. Ik vind het een goede zaak dat gemeenten als Amsterdam daarnaast actief met dit onderwerp bezig zijn. Zij bieden scholen ook mogelijkheden aan in de vorm van lespakketten et cetera. Ik zal zelf buitengewoon voorzichtig zijn met het aanbieden van lespakketten, maar er is veel materiaal beschikbaar, dat onder andere door het COC is ontwikkeld. Daarvoor heb ik subsidie verleend. Er moet echter een evenwicht zijn.

De heer Van der Ham merkt terecht op dat de motie indertijd is aangenomen. Overigens heb ik altijd duidelijk laten merken dat ik er anders tegen aankijk dan mijn voorganger. Ik constateer gewoon hoezeer scholen beladen worden met zaken die zij moeten doen. De doelstelling van dit kabinet is om een scherpe focus te houden op kennis en algemene vorming in de kernvakken.

Minister Van Bijsterveldt-Vliegenthart: De idealen komen in deze Kamer bij elkaar. Soms vinden partijen gehoor en worden hun idealen uitgevoerd. Soms echter kiest een bewindspersoon ervoor om, gelet op zijn verantwoordelijkheid, een onderwerp niet op te pakken. Zo zal ik ook niet oppakken wat de heer Beertema nu suggereert, mocht hij daarvoor een meerderheid in de Kamer krijgen.

Ik kom te spreken over het onderwerp drugs. De heer Elias heeft dit met engagement gebracht, vanochtend in De Telegraaf en zojuist in dit AO. Laat één ding helder zijn rondom drugsgebruik. Dit onderwerp heeft de aandacht van veel scholen. Drugsgebruik geeft allerlei zorgen, zoals voortijdig schoolverlaten. Drugsgebruik leidt ook tot geweld op de scholen. Verder bestaat het gevaar dat kinderen drugs gaan gebruiken. Het gebruik van drugs op scholen kan gewoon niet. Overigens moeten we natuurlijk wel voorzichtig zijn met cijfers uit onderzoeken. Als 24% van de kinderen op het havo bekend zegt te zijn met drugsgebruik, dan kan het zijn dat hiermee bedoeld wordt dat zij een keer iemand drugs hebben zien gebruiken. Dat wil echter nog niet zeggen dat drugsgebruik bij 24% van de leerlingen voorkomt.

Dit neemt echter de ernst van dit onderwerp niet weg, noch de zorg van de heer Elias over dit onderwerp. Veel schooldirecteuren maken zich hierover zorgen. Ook wij zijn er bezorgd over. Daarom heeft dit onderwerp voor het kabinet wel degelijk hoge prioriteit. Niet alleen het ministerie van Onderwijs houdt zich hiermee bezig. Er is sprake van teamwork, dit keer met de minister van VWS. Zij heeft gisteren de Landelijke nota gezondheidsbeleid naar voren gebracht. Zij stopt met de vele algemene publiekscampagnes. Deze passen weliswaar bij missieland Nederland, maar soms wordt het wat veel voor de mensheid. De minister gaat echter wel prioriteit geven aan campagnes voor jeugd. Die prioriteit vind ik buitengewoon belangrijk. Dit worden integrale campagnes, die niet alleen gaan over drugs, maar ook over alcohol. Ik hoor van heel veel ouders dat alcohol tot nog veel grotere zorgen leidt. Het is namelijk sociaal geaccepteerd. Ik en de minister van VWS zullen daarbij samen optrekken, zoals wij ook verder samen optrekken rondom het onderwerp van veiligheid op scholen. Het kabinet zal een dezer dagen ook een brief over drugs sturen naar de Kamer. De integrale onderwijsaanpak zal daarbij betrokken zijn. Daarbij hoort ook het onderwerp van de 350 metergrens. Ik ben daar natuurlijk heel gelukkig mee. Liever heb ik persoonlijk alle drugsshops de wereld uit. Dat zeg ik vanuit mijn politieke achtergrond. Ik ben groot voorstander van de 350 metergrens, omdat je coffeeshops het beste maar zo ver mogelijk bij de school vandaan kunt hebben.

Even leek de tendens te ontstaan om het gebruik van drugs helemaal te verbieden. Dat is heel interessant. Vanuit mijn achtergrond moedig ik het aan om hiermee door te gaan. Ik begreep aan het einde van de discussie tussen de dames en heren echter dat een algeheel verbod toch niet helemaal de bedoeling was.

Ik kom bij het onderwerp speekseltesten. De heer Elias zegt dat scholen bij signalen van drugsgebruik daarvan gebruik kunnen maken als de medenzeggenschapsraad en ouders daarmee instemmen. Van speekseltesten wordt ook gebruik gemaakt. De heer Elias zegt dat dit vaker zou mogen gebeuren. Ik wil hem tegemoetkomen door op de website van het Centrum School en Veiligheid hieraan bekendheid te geven. Het kan namelijk zijn dat sommige scholen niet weten dat zij deze mogelijkheid hebben. Wel staat in artikel 11 van de Grondwet, dat gaat over de integriteit van het lichaam, dat een speekseltest alleen bij of krachtens de wet toegestaan is. Toestemming van de ouders is een must indien het gaat over een minderjarig kind. Als het kind meerderjarig is, gaat het om het recht van de mens zelf op de integriteit van het lichaam. De genoemde mogelijkheid is er dus onder alle genoemde condities. Op vrijwillige basis, met instemming van leerlingen of ouders, wordt deze speekseltest nu ook al uitgevoerd. De heer Elias wil bekijken of deze mogelijkheid in den lande breder benut kan worden. Ik heb er geen bezwaar tegen om daar goede informatie over te verstrekken, als ik hem daarmee tegemoet zou kunnen komen.

Meld Misdaad Anoniem heeft hier wat minder mee te maken, want helaas wordt drugsgebruik nog steeds getolereerd. Meld Misdaad Anoniem kan alleen benut worden voor het melden van strafbare feiten. De vertrouwenspersoon op een school is volgens mij ook heel geschikt voor het oppakken van eventuele meldingen. Als de school weet welke mogelijkheden zij heeft en als deze nog onvoldoende benut worden, ben ik zeker bereid om deze informatie via het Centrum School en Veiligheid te benutten. Ik zou echter kunnen nadenken over de mogelijkheid om dit te verbreden.

Minister Van Bijsterveldt-Vliegenthart: Dat klopt. Soms moet je erkennen dat het iets ruimhartiger had mogen zijn. Ik heb in ieder geval naar aanleiding van de vragen van de heer Çelik wel voortschrijdend inzicht getoond.

Ik eindig mijn bijdrage met het kopje overig. Ik heb al gezegd dat ik terugkom op de vraag welke vormen van religieus extremisme voorkomen op scholen. In de monitor worden ze niet verder uitgewerkt. Als ik deze informatie mag geven – dat is even de vraag – dan zal ik dat niet nalaten. Dit zijn namelijk zaken die soms geheim moeten blijven.

Minister Van Bijsterveldt-Vliegenthart: Om die reden zal ik dit nagaan.

Ik kom op het punt van de conciërges. Zowel de PvdA- als de SP-fractie heeft hier het nodige over gezegd. De heer Çelik beschrijft met name de situatie in het vo. Daar heb ik niet te maken met de bekostiging van conciërges. In het po heb ik dat wel. Ik herken het verhaal van de heer Çelik voor het vo in hoge mate en voor het po iets minder. Het is altijd winst dat de conciërge het overzicht heeft. Hij heeft de kleine raddraaiertjes beter in beeld. Dat ben ik eens met de heer Çelik. Om die reden hebben we het budget voor conciërges in het po niet geheel en al gekort, maar blijft er nog altijd 19 mln. over. Dit is zo'n 15% korting op de deelnemers die op dit moment meedoen met het conciërgeproject. Voor het vo doe ik echter niets met conciërges. In het vo mogen scholen zelf bekijken hoe zij met het budget omgaan. Zij hebben de ruimte om daarmee conciërges aan te stellen. Dit is een afweging van de school zelf.

De heer Beertema heeft gesproken over toegangscontrole, poortjes, pasjes en technische veiligheidsmaatregelen. Ik vind dit echt een zaak van de scholen. Sommige scholen hebben behoefte aan dit soort veiligheidsmaatregelen omdat deze het gevoel van veiligheid verhogen. De heer Beertema spreekt uit eigen ervaring. Wat hij zegt is voor mij dus een feit. Voor sommige scholen zijn dit soort maatregelen misschien net te veel. Ze geven dan het gevoel dat het niet veilig is, terwijl het best veilig is. Ik vind dat scholen met hun medezeggenschapsraad en leerlingenraad moeten afkaarten hoe ze daarmee omgaan. Het kan ook wel eens zijn dat de gemeente op een bepaald moment het advies geeft dat er wat gedaan moet worden aan een onveilige situatie op school. Ik heb er alle begrip voor als men dit doet.

Volgens de woordvoerder van de CDA-fractie stagneert het sociaal veiligheidsbeleid. Dit beeld heb ik niet, maar ik vind wel dat er een verinnerlijking moet komen van wat op papier staat. Dit heb ik de heer Biskop ook gezegd. Volgens de inspectie is van deze verinnerlijking slechts op een klein aantal scholen sprake. Scholen hebben het wel keurig op papier staan en ze praten er misschien wel over, maar ze committeren zich er nog te weinig aan. Daar moeten we heel scherp op zijn.

Ik kom te spreken over digitaal pesten. De informatie daarover heb ik inmiddels namelijk weer in beeld. Een van de ouderverenigingen, de VOO, is op dit moment bezig met een programma over cyberouders. Dit doet zij door tot en met 2012 ouderavonden over digitaal pesten te organiseren. Daarnaast hebben de ministeries van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en Veiligheid en Justitie het Platform Internetveiligheid gelanceerd. Dit platform neemt allerlei maatregelen om cyberpesten tegen te gaan en om de anonimiteit van de providers scherper in beeld te krijgen. Aan de bestrijding van pesten in algemene zin doen we veel op de scholen. Ik heb hier net het nodige over gezegd. Het blijft belangrijk, omdat mensen die pesten meegemaakt hebben, soms voor hun leven getekend zijn. In het kader van normen en waarden, burgerschap en het uitwerken van het thema respect hebben scholen hier zelf een heel belangrijke taak in.

Tot slot kom ik bij de cijfers. De cijfers waarover de heer Elias vragen heeft gesteld, komen uit de monitor. De leden hebben ze gezien, maar ik wil ze toch even noemen omdat ze de werkelijkheid en het papier met elkaar in evenwicht brengen. Uit een breed onderzoek van ITS blijkt dat 94% van de leerlingen en 94% van de docenten in het po zich in 2010 veilig voelde op school en dat 93% van leerlingen en 91% van de docenten in het vo en vso zich veilig voelde. Dit zijn stevige cijfers, die wetenschappelijk op een rij zijn gezet. Ik denk dat we er blij mee mogen zijn, maar ze mogen ons niet vertragen in onze aanpak.

De heer Çelik (PvdA): Voorzitter. Ik heb niet veel over de motie gezegd, omdat mijn fractiegenoot Marcouch hierover een spoeddebat heeft aangevraagd dat op enig moment zal worden gevoerd. Ik sluit me uiteraard aan bij wat de heer Van der Ham heeft gezegd. Op de rest zal mijn collega Marcouch ingaan.

Ten aanzien van de conciërges heeft de minister gelijk dat die knip er niet in zit voor het vo, maar de PvdA-fractie acht het beschikking hebben over een conciërge van belang. 30 mln. was een prima bedrag, maar dit is nu teruggegaan naar 19 mln. Het is me opgevallen dat het veld deels onbekend is met het budget voor conciërges. Een aantal scholen wist helemaal niet van het bestaan hiervan af. Dit neem ik de minister niet kwalijk, maar wel de VO-raad en PO-Raad. Het veld weet niet dat er geld is gereserveerd voor conciërges. Kan de minister iets doen om de bekendheid met dit budget te vergroten, zodat meer conciërges behouden kunnen worden?

De heer Elias (VVD): Voorzitter. Ik ben blij met de aandacht van de minister voor het gebruik van drugs door kinderen op en rond de school. Ook ben ik blij met haar voornemen om meer aandacht te geven aan de mogelijkheid van de speekseltest. Wat mij betreft moet er überhaupt meer aandacht komen voor drugsgebruik op en rond scholen en moet dit onderwerp uit de taboesfeer worden gehaald, ook bij die scholen die drugsgebruik nog een beetje onder het tapijt proberen te vegen. Ik breng nogmaals nadrukkelijk naar voren dat dit natuurlijk niet bij alle scholen het geval is.

Ik heb me bewust niet uitgelaten over de kerndoelen, omdat de VVD-woordvoerder over emancipatie dit tijdens het debat over emancipatiebeleid zal bespreken. Ik meen dat er ook nog een ander debat over zal zijn. In zijn algemeenheid kan ik zeer ver meegaan met wat de minister heeft gezegd, namelijk dat je niet ieder maatschappelijk belangrijk probleem bij het onderwijs naar binnen moet gooien. Daar komt het namelijk op neer. De onderwijstijd is niet van elastiek. Je kunt niet alles doen wat je wilt. Zo versta ik de heer Beertema en ik kijk daar in zijn algemeenheid zelf ook zo tegenaan.

Ik spreek namens de VVD-fractie. In december 2009 is een motie aangenomen die medeondertekend is door de VVD-fractie. Deze motie strekt ertoe dat je juist op scholen waar het niet goed loopt, de vinger aan de pols kunt houden. Nogmaals, een andere woordvoerder zal dit debat inhoudelijk voeren. Mijn fractie zal in de traditie van de VVD de belangen tegen elkaar afwegen van het niet overvoeren van het onderwijs enerzijds en het specifieke belang van deze kwestie en hoe de zaak politiek gelopen is tot nu toe anderzijds. Ik denk daarom dat de VVD-fractie haar steun aan deze motie zeker niet zal intrekken.

De heer Biskop (CDA): Voorzitter. Ik vind het fijn dat de minister heel duidelijk het verschil aangeeft tussen papier en werkelijkheid. Ook zegt zij dat deze twee op elkaar zouden moeten aansluiten. Mijn zorg blijft dat we er niet zijn met registraties en protocollen, of het nu gaat over pesten of in zijn algemeenheid over de veiligheid op school,. Sterker nog, ik krijg op het domein van het pesten signalen van deskundigen dat hoe meer protocollen er komen, hoe sneller scholen geneigd zijn om te zeggen: zo, dat hebben we dan geregeld. Daarna gebeurt er weinig meer in de klas om pesten bespreekbaar te maken. Dat moet wel blijven gebeuren.

De minister heeft een opmerking gemaakt over de verklaring omtrent het gedrag. Zij zegt dat zij de inspectie zal vragen om hierop te letten. Onderwijsinstellingen en scholen ervaren het controleren van de verklaring omtrent het gedrag op bepaalde momenten als een enorme administratieve last. Gisteren had ik een afvaardiging van een school op bezoek. Op deze school werken zo'n 120 vrijwilligers, van voorleesmoeders en overblijfpa's tot speelgoedreparatievaders. Zij zien het als een enorm zware last dat voor al die vrijwilligers een verklaring omtrent het gedrag moet worden aangevraagd. Herkent de minister dit en hoe gaat zij daarmee om?

Minister Van Bijsterveldt-Vliegenthart: Voorzitter. Ik begin bij de verhouding tussen cijfers en werkelijkheid. Het is waar dat het beleid uiteindelijk goed verinnerlijkt moet worden. Dat heb ik al een paar keer gezegd. De cijfers zijn overigens niet niks. Op het vo zijn 58 000 leerlingen en zo'n 5 000 leraren bevraagd. De cijfers uit het onderzoek hebben dus wel een buitengewoon stevige basis. We mogen er blij mee zijn dat men de veiligheid op en rond scholen zo ervaart. Het onderzoek is vrij breed uitgevoerd. In het basisonderwijs zijn 600 leraren en 2000 leerlingen ondervraagd. De problematiek op het vo is natuurlijk van een heel andere orde, waardoor dit onderzoek heel relevant is.

De heer Biskop heeft gewaarschuwd dat we er niet zijn met registratieprotocollen et cetera. Inderdaad zijn we er daarmee nog niet. Uiteindelijk moet het op de scholen gebeuren. Daarom moeten wij onze acties begrenzen. We kunnen wel blijven doorgaan, maar de scholen moeten het doen; het is mensenwerk. Wij proberen daarvoor checks-and-balances te creëren en hulpmiddelen aan te reiken. Ook medezeggenschapsraden, leerlingenraden en docenten hebben nog een inbreng. Uiteindelijk moet dagelijks in evenwicht gebracht worden wat wij hier in Den Haag willen en wat daar op de scholen daadwerkelijk gebeurt.

De heer Biskop heeft vragen gesteld over de verklaring omtrent het gedrag. Dit is in de wet geregeld. Zodra er iets gebeurt, vraagt iedereen waarom de verklaringen omtrent het gedrag niet op orde waren. Als het weer een beetje wegzakt, vragen we ons allemaal af waar al die administratieve lasten voor nodig zijn. Dit moet in evenwicht gebracht worden. Met de verklaring omtrent het gedrag is dit op zich ook wel het geval. Voor sommige situaties is het echter lastig. Een freelancer zal om de zoveel tijd weer een verklaring omtrent het gedrag moeten aanvragen. Hij kan er echter ook voor kiezen om bij een aantal scholen een nulurencontract te nemen. Vrijwilligers en leesmoeders hoeven geen verklaring omtrent het gedrag aan te vragen. De overblijfpersoon moet deze wel aanvragen. Deze functie is inmiddels namelijk geformaliseerd.

De heer Çelik heeft gesproken over de onbekendheid van scholen met het budget voor conciërges. We moeten ervoor zorgen dat zij hiermee bekend worden door er via de PO-Raad informatie over te verstrekken. Ik ben nu wel een beetje terughoudend met opmerkingen over het budget voor conciërges. Over conciërges is vreselijk veel gesproken, nog door mijn voorgangster. Zij heeft daar met heel veel liefde en inzet heel hard aan getrokken. Scholen die niet bekend zijn met het budget voor conciërges, zijn niet helemaal wakker geweest. Nu nog een heel programma opstarten om er bekendheid aan te geven, doet volgens mij geen recht aan het feit dat we nu minder geld beschikbaar hebben. Nu is 19 mln. beschikbaar. Scholen vragen dit geld aan. Volgens mij heeft een school die ondersteuning heeft aangevraagd, ook recht op het geld. Daar komen dus geen nieuwe scholen meer bij.

De heer Van der Ham heeft aan het eind van zijn bijdrage een bevlogen betoog gehouden, dat ik onderschrijf. Het enige wat ik niet onderschrijf, is zijn opmerking over de motie. Ook de opmerking van de heer Elias over de motie onderschrijf ik niet. Zojuist heb ik mijn standpunt uitgebreid beargumenteerd. Voor mij weegt het zwaar dat wij scholen niet moeten belasten met allerlei regelgeving en allerlei opdrachten. Ik ben minister van Onderwijs en Emancipatie en moet daarom ook letten op mijn collega's, die ook hun wensen hebben en regelmatig aan de deur kloppen. Ik moet hier zelf ook scherp op zijn. De kerndoelen geven de ruimte. Scholen kunnen deze ruimte gebruiken. Zij moeten aandacht besteden aan de vele onderwerpen die ik zojuist aan de Kamer gemeld heb. Er zijn zat leermiddelen. Ook zijn er zat gemeenten die het stimuleren. We gaan de komende tijd extra investeren in beleid ten behoeve van homojongeren en voor het bevorderen van veiligheid op scholen. We gaan informatie verspreiden, bijvoorbeeld via de social media. Ik vind de kerndoelen goed genoeg voor het ene etmaal dat kinderen per week op school doorbrengen. Ik ben het wel van harte eens met de woordvoerders dat de problematiek onze aandacht vraagt. Daarom zet ik mij daarvoor de komende jaren extra in.

De heer Van der Ham (D66): Hoe gaat de minister er dan mee om dat in dit debat blijkt dat er nog steeds een meerderheid is voor het handhaven van deze motie? Overigens staat er een open opdracht in de motie: geef vorm aan de aandacht voor seksuele diversiteit. De minister heeft enige vrijheid om hier een voorstel voor te doen.

De minister noemt ook andere kerndoelen in het onderwijs. Over obesitas en al die andere zaken zijn echter nog geen moties ingediend die een meerderheid hebben gehaald. We moeten het wel in zijn context zien en bekijken voor welke moties een meerderheid is geweest. Dat er allerlei wensen zijn, begrijp ik ook wel. Maar niet alle wensen behalen een meerderheid.

De voorzitter: Ik herhaal de toezeggingen van de minister.

• – Voor zover mogelijk zal de minister recente cijfers over religieus geweld aan de Kamer sturen.

• – Kort na de zomer komt er een wetsvoorstel voor de melding van geweldsincidenten naar de Kamer.

• – Binnenkort stuurt het kabinet een brief inzake drugsbeleid naar de Kamer, die ook zal gaan over de 350 metergrens voor coffeeshops.