Nr. 128 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG

De vaste commissie voor Veiligheid en Justitie1 heeft op 1 juni 2011 vervolgoverleg gevoerd met staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie over:

• – de brief van de minister van Justitie d.d. 24 maart 2010 betreffende de nevenactiviteiten van Holland Casino (24 557, nr. 117);

• – de brief van de minister van Justitie d.d. 20 april 2010 met nadere informatie met betrekking tot het kansspelbeleid (24 557, nr. 118);

• – de brief van de minister van Justitie d.d. 7 juli 2010 betreffende de uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie in de zaken Betfair en Ladbrokes (24 557, nr. 120);

• – de brief van de minister van Justitie d.d. 23 juli 2010 betreffende de wijziging van het Speelautomatenbesluit 2000 in verband met de wijziging van enkele voorwaarden voor de toelating van een model speelautomaat (24 557, nr. 121);

• – de brief van de minister van Justitie d.d. 19 augustus 2010 betreffende de Cultuurspecifieke aanpak kansspelverslaving (24 557, nr. 122);

• – de brief van de minister van Veiligheid en Justitie d.d. 31 augustus 2010 betreffende het eindrapport van de Adviescommissie kansspelen via internet (24 557, nr. 123);

• – de brief van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie d.d. 19 maart 2011 betreffende de beleidsvisie (24 557, nr. 124);

• – het EU-voorstel d.d. 3 mei 2011: Groenboek Online gokken op de interne markt (COM (2011), nr. 128) (2011Z09485);

• – lijst van vragen en antwoorden d.d. 26 april 2011 aan de Algemene Rekenkamer over het rapport «Holland Casino: naleving overheidsbeleid» (32 636, nr. 3).

Voorzitter: De Roon

Griffier: Puts

De heer De Liefde (VVD): We spreken vandaag over online kansspelen en de debattrucjes die uitgehaald worden om daar andere onderwerpen bij te betrekken laat ik aan de PvdA.

Op het moment dat we legaliseren betekent dat ook dat er sprake moet zijn van een actieve handhaving en opsporing ten aanzien van illegale aanbieders, want de VVD beseft terdege dat er, ook als er legale aanbieders zijn, altijd mensen zullen zijn die een illegaal aanbod verzorgen. Bij legalisering hoort dus ook een actieve handhaving en opsporing en ik hoor graag van de staatssecretaris dat hij dit bevestigt.

In de eerste termijn deed de PvdA het voorstel om reclame-uitingen vooraf te toetsen. De VVD was en is hier niet enthousiast over. Wij vinden wel dat misleidende reclame onwenselijk en afkeurenswaardig is, zeker als het een gokproduct betreft. Wij kunnen ons daarom goed voorstellen dat alle bestaande en toekomstige aanbieders van kansspelen aan voorwaarden verbonden vergunningen krijgen. In zo'n vergunning kan bijvoorbeeld worden opgenomen dat er, als er sprake is van misleidende reclame, sancties volgen. Dat kan middels een soort van «three strikes, you're out» of wat voor systeem dan ook.

De heer De Liefde (VVD): Mevrouw Bouwmeester geeft een goede beschrijving van de huidige situatie, maar het is jammer dat zij niet heel goed naar mijn suggestie geluisterd heeft. Ik wil de huidige situatie namelijk wijzigen, maar op een andere manier dan zij zelf voorstelt. We willen hetzelfde, te weten dat er een einde komt aan misleidende reclame, maar de VVD ziet veel meer heil in het opnemen van voorwaarden in de vergunning met als ultieme straf het intrekken van die vergunning.

Voorzitter. De VVD ziet graag dat de afdrachten aan goede doelen niet verminderen door de modernisering van het kansspelbeleid. Ik hoor de staatssecretaris daar graag iets uitgebreider over dan in de eerste termijn. De VVD pleit in dit licht ook voor uitbreiding van het loterijaanbod. Wij zijn voorstander van een cultuurloterij en hebben dit enige tijd geleden al kenbaar gemaakt. In tegenstelling tot wat door de media werd gesuggereerd is de BankGiro Loterij wat ons betreft niet dé cultuurloterij van Nederland, daar deze niet aan de hele cultuursector doneert maar aan slechts een deel ervan.

De heer De Liefde (VVD): Deze laatste vraag kan ik bevestigend beantwoorden. Natuurlijk is het zo dat de particulier, de consument zelf mag bepalen aan welke loterij hij wel of niet deelneemt. Ik ben er een warm voorstander van dat naast het bestaande aanbod ook nieuw aanbod komt, omdat ik ervan overtuigd ben dat met de huidige aanbieders en de huidige omzet de groei voor afdrachten aan goede doelen nog niet ten einde is, ik ben wat dat betreft optimistisch. Als er meer aanbieders komen, zal de totale hoeveelheid afdrachten aan goede doelen kunnen toenemen, dus ook aan sport en ook aan cultuur. Als mevrouw Van Gent dat aan cultuur wil geven en ik aan sport is mij dat even lief.

In antwoord op de eerste vraag: ik ben er geen voorstander van dat de overheid met betrekking tot goede doelen op instellingsniveau gaat bepalen wie wel en geen geld krijgt.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Dat laatste is goed nieuws, want in de vorige vergadering van deze commissie was er een soort van PVV-ballotagediscussie en ik heb even onderzocht wat de gedoogrol in dezen is: die is er niet.

Het antwoord van de heer De Liefde op mijn andere punt vind ik lastiger, want het is wel zo dat er 200 mln. extra voor sport gehaald moet worden. Dat zal ergens vandaan moeten komen als je niet echt gokbevorderend wilt optreden, zogezegd. Waarom zou je dan die 200 mln. van tevoren vastleggen en waarom wil de heer De Liefde ze per se aan sport uitgeven? Dat past eigenlijk niet in het verhaal en daar wil ik graag een antwoord op.

De heer De Liefde (VVD): Dat is een interessante drietrapsraket van de ChristenUnie. Aan de ene kant zegt mevrouw Schouten dat loterijen zelf moeten kunnen bepalen aan wie zij afdragen. Ik proef daaruit een beetje de vraag of ze überhaupt afdragen en wat voor bedragen dat zijn. Als Nederlandse Staat hebben wij juist in de vergunningsvoorwaarden opgenomen wat het percentage is en wat ongeveer de richting is, en daar wil ik niet van afwijken. Als de ChristenUnie de loterijen volledig vrij wil geven aan de exploitanten hoor ik dat zo meteen wel bij de inbreng van mevrouw Schouten.

Wij zouden het eigenlijk wel goed vinden als er meerdere aanbieders komen, want wij denken dat dit uiteindelijk de goede doelen ten goede komt en daar doen we het wat mij betreft voor.

De heer De Liefde (VVD): Ik zei al dat de VVD er voorstander van is dat er meer vergunningen komen voor loterijen. Wat mij betreft betekent dat dat een van de vergunningen die extra beschikbaar komen voor cultuur is, zoals ik al meerdere keren heb aangegeven.

Voorzitter. Bij de eerste termijn in april sprak de staatssecretaris over horizontale consistentie en als ik me niet vergis had dat betrekking op de EU-richtlijn. Klopt het dat er volgens deze richtlijn niet slechts een loterij mag zijn per specifiek doel? Als dat zo is zou het aantal aanbieders voor loterijen die bijvoorbeeld zijn gericht op sport, of milieu, of mens en natuur of op cultuur dus uitgebreid móéten worden, met het oog op die horizontale consistentie.

Vrijheid en eigen verantwoordelijkheid staan niet tegenover preventie en zorg, maar juist zij aan zij. Het gaat hand in hand en laten we dat ook zo vastleggen in deze wet.

Mevrouw Schouten (ChristenUnie): Voorzitter. Het is de tweede termijn van het AO over kansspelen, maar voor mij is dit pas de eerste termijn. Dat betekent niet dat de lijn van de ChristenUnie veranderd is. Het kansspelbeleid dat de staatssecretaris voorstaat, is niet ons idee. Wij zijn er sterk op tegen.

Wat ons betreft zijn er vragen die niet afdoende zijn beantwoord in de eerste termijn. De staatssecretaris stelt duidelijk dat er wijziging van beleid is. Hij stelt voor om niet meer een volledig restrictief beleid te voeren. In plaats van de risico's bepalend te laten zijn, wil hij de burgers hun eigen verantwoordelijkheid laten nemen. Wat is voor de staatssecretaris de hoofddoelstelling van het nieuwe kansspelbeleid? Is dat nog steeds het tegengaan van gokverslaving? Graag een helder antwoord daarop.

De staatssecretaris constateert ook een handhavingsprobleem, maar ook als je op een aantal punten vergunningen gaat afgeven, blijft dat probleem er volgens mij. Illegaal gokken op internet ga je niet uitbannen zonder te gaan handhaven. Uit het advies van de Adviescommissie kansspelen via internet blijkt dat er veel meer mogelijkheden zijn om het illegale aanbod op internet nu al tegen te gaan. Ik vraag me af waarom dat nu niet al ingezet wordt. Waarom heb je eerst een liberalisering nodig om überhaupt te gaan handhaven op illegaal aanbod via internet?

De staatssecretaris zou contact opnemen met zijn collega van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over de vraag welke kosten er op dit moment verbonden zijn aan de verslavingszorg op het terrein van gokken. Daarop graag een antwoord. Die vraag was wat ons betreft overigens nogal beperkt. Het ging ons niet alleen om de gokverslavingskosten maar ook om de maatschappelijke kosten. Ik heb er de preventiebrief van minister Schippers er nog eens op nageslagen en daarin kan ik niets vinden over het preventiebeleid ten aanzien van gokverslaving. Graag ook daarop een antwoord.

In de eerste termijn hebben wij niet gehoord hoe de staatssecretaris denkt de groei van het aantal gokverslaafden tegen te gaan. Hij merkt zelf op dat de kans vrij groot is dat er meer mensen aan gokken verslaafd gaan raken, en ook in de hoorzitting van vorige week werd gesteld: hoe groter het aanbod, hoe meer mensen zullen gaan gokken en hoe meer gokverslaafden er zullen komen. Hoe is dat te rijmen met een beleid dat zegt dat juist te willen tegengaan? Ik zie het niet en ik hoop dat de staatssecretaris mij kan overtuigen, hoewel ik dat betwijfel.

Wij hebben echt onze zorgen inzake de privacy. De staatssecretaris is zelf altijd een pleitbezorger geweest van privacywaarborging. Wij horen geluiden over aanbieders die willen bekijken of zij via DigiD het gebruik kunnen reguleren. Laat een ding duidelijk zijn: wij voelen er absoluut niets voor om DigiD te gaan inzetten als middel om te kunnen handhaven, om te bekijken of mensen illegaal aan het gokken zijn of niet te jong zijn of wat dan ook. DigiD is primair bedoeld voor gebruik bij contact tussen overheid en burger. Bovendien zou het mij echt de stuipen op het lijf jagen als straks allerlei gegevens door internetaanbieders worden opgeslagen over alles wat ik in mijn particuliere leven aan het doen ben. Ik wil een krachtige uitspraak van de staatssecretaris dat dit niet gaat gebeuren.

Wat de ChristenUnie betreft maakt de staatssecretaris van het gokdossier een voorbeelddossier om zijn eerdergenoemde ambities waar te maken. Stel de slachtoffers voorop, voorkom de uitbuiting van gokverslaafden en bevorder preventie van kansspelverslaving. De kraan moet niet verder open maar dicht. Restrictief en zeker niet liberaliseren.

Mevrouw Kooiman (SP): Nogmaals merk ik op dat ik nu al zie dat de illegale markt nog steeds niet wordt aangepakt. Ik zie niet dat dit in de toekomst beter zal verlopen. Ik zie het ook echt niet zitten om gokken te gaan stimuleren en daardoor ook gokverslaving.

Voorzitter. Het idee is dat je het kansspelaanbod op internet wel moet reguleren omdat het toch al bestaat, zeg ik tegen de heer Bontes. Maar wij mogen niet uit het oog verliezen dat juist kansspelen via het internet behoorlijk risicovol zijn wat betreft verslaving, dat zeggen ook de deskundigen van bijvoorbeeld verslavingsinstellingen. Het is wel heel erg laagdrempelig om thuis in je pyjama of op het terras op je mobieltje leuk 24 uur, 7 dagen in de week online te kunnen gokken. Dat is behoorlijk risicovol. Erkent of ontkent de staatssecretaris dat? Natuurlijk zal hij nu zeggen dat hier waarborgen voor komen zoals een leeftijdcheck of dat je vooraf kunt instellen hoe lang je van plan bent te gaan spelen, maar ik zie dat niet gebeuren. Het is bijzonder moeilijk een sluitend systeem te maken waarbij je leeftijd en identiteit worden gecontroleerd.

Het is duidelijk dat we illegale aanbieders op internet moeten aanpakken. De SP heeft er al heel vaak op aangedrongen dat de banken stoppen met het faciliteren van illegale kansspelen op internet. Als we het hebben over handhaven, dan hebben we het ook over de op te richten Kansspelautoriteit (Ksa). Dat orgaan kan boetes en dwangsommen gaan opleggen aan bedrijven die zich niet aan de regels van de vergunningvoorschriften houden. Die boetes zullen enorm hoog zijn en dat is mooi, want dat is hard nodig. Het gaat uiteindelijk echter om de pakkans. Hoe groot is die? Hoe groot is de kans dat een illegale kansspelaanbieder tegen de lamp loopt? Ik heb daar mijn twijfels over. Het plan is dat maar tien mensen zich bij die Ksa gaan bezighouden met handhaving en toezicht. Dat is een lachertje als je het vergelijkt met België, want daar hebben ze 45 fte en 105 politiemensen die zich hiermee bezighouden. Graag hoor ik daarop een reactie van de staatssecretaris.

Kortom: de SP is niet te spreken over de beleidsvisie van de staatssecretaris, die wil dat er meer gegokt gaat worden. Het zogenaamde eigentijdse gokbeleid van de staatssecretaris is geen verstandig beleid en in ieder geval niet het beleid van de SP. Gokken is een hobby die in bepaalde gevallen leidt tot serieuze problemen. Dat stimuleren is een politieke keuze van de staatssecretaris die absoluut niet de keuze is van de SP.

Mevrouw Bouwmeester (PvdA): Voorzitter. Het Nederlandse kansspelbeleid moet volgens de PvdA aan drie doelen voldoen: het voorkomen en tegengaan van verslaving, illegaal aanbod en criminaliteit. Naar aanleiding van de eerste termijn is ons gevoel dat de staatssecretaris een ander doel heeft: eerst winst maken, het gat in de begroting opvullen, de markt verruimen en dan achteraf bekijken of we nog iets aan preventie moeten doen. Als de goede doelen om zeep zijn geholpen, wordt bekeken wat er eventueel nog aan herstelwerkzaamheden gedaan kan worden. De PvdA is voor het moderniseren van de kansspelmarkt, maar dat betekent voor ons verbeteren en niet rücksichtslos vrijgeven met het doel winst te maken. Wij zijn bijvoorbeeld voor poker als klein kansspel. We zijn ook voor het gokken op internet omdat we een alternatief moeten bieden voor het illegale circuit, maar wel onder heldere voorwaarden.

In de eerste termijn heeft de staatssecretaris gezegd dat zijn brief beleidsvoornemens bevat waarbij hij niet voorbijgaat aan de drie doelstellingen die ik net noemde. Dat wil de PvdA uiteraard geloven, maar liever willen we dat vaststellen en vooraf controleren. Het doel van de PvdA voor deze tweede termijn is dan ook: duidelijkheid vooraf. We hebben een vrij vage brief gekregen, maar waar stemmen wij als Kamer nu mogelijkerwijs mee in? De staatssecretaris heeft geen goed overzicht kunnen geven van zijn plannen en de samenhang ervan, en of deze de drie doelen die ik noemde dienen. Een voorbeeld is dat het aanbod op internet wordt uitgebreid, Holland Casino mag een enorm concept gaan opzetten waarmee het de concurrent van Joop van den Ende wordt. Er wordt gewaarschuwd voor meer verslaafden, maar wat er nu gedaan wordt aan preventie is niet duidelijk. Voor ons is dat niet voldoende en wij willen dan ook een aantal toekomstscenario's van de staatssecretaris hebben waarin hij een en ander uitwerkt, omdat alles op deze gokmarkt met elkaar te maken heeft.

Ik ga specifiek in op vier punten en het eerste betreft preventie. Wij zouden graag een nieuw beleidskader voor preventie zien dat gaat over het online aanbod, offline, landelijk, lokaal. We willen dat het geheel met elkaar gaat samenhangen. Het kan bijvoorbeeld niet zo zijn dat wij de speelautomatenhallen onder het regime van Holland Casino laten vallen, terwijl een dertienjarige in zijn pyjama thuis aan de computer duizenden euro's kan weggokken op internet. Er wordt gesproken over horizontale consistentie; wij hebben het over horizontale preventie.

Ik kom op een nieuw vergunningstelsel voor het huidige en het nieuwe aanbod. Hiervan willen wij ook van tevoren van de staatssecretaris weten hoe dit eruit gaat zien. Hoeveel vergunningen worden er verleend per kansspelaanbod en onder welke voorwaarden? Hoe zit het met de afdracht? Wordt er onderscheid gemaakt naar verslavende en niet-verslavende kansspelen? In de eerste termijn heeft de staatssecretaris namelijk gezegd dat het kabinet een keuze gemaakt heeft en dat hij daar iets mee gaat doen, maar wij weten helemaal niet wat die keuze is. Voor de staatssecretaris verdere stappen gaat zetten, willen wij graag weten wat het uitgangspunt van het kabinet is en wat dat betekent voor huidige en nieuwe aanbieders. Wij zijn van mening dat de Kamer daarmee moet instemmen voordat verdere stappen gezet worden.

Inzake reclame hebben wij al eerder aangegeven dat de PvdA een einde wil maken aan misleidende reclame voor gokken en meer specifiek voor loterijen. Ik noemde al het voorbeeld van de envelop met de Airmilesopdruk die gewoon een loterijreclame bevat. In de eerste termijn gaf de staatssecretaris toe dat het kabinet dat ook wil voorkomen en daar wat aan wil doen, maar niet vooraf. Alleen achteraf wil men daar iets mee. Ik vraag de staatssecretaris wat «iets» is en ook waarom gekozen is voor achteraf. Staat dit kabinet achter de consument of achter de aanbieders? Gaat het om winst maken en het verruimen van de markt, of gaat het om voorkomen van verslaving, illegaal aanbod en criminele praktijken? Er is nu een systeem van zelfregulering en toetsing achteraf, maar dat werkt dus niet. Blijkbaar moeten we naar de voorkant toe, want het gaat maar door. Mensen die misleid zijn krijgen in sommige gevallen achteraf gelijk van de Reclame Code Commissie (RCC), maar dan hebben ze nog pech want het geld zijn ze kwijt en wat rest is op privétitel naar de rechter stappen. Dat willen wij dus voorkomen. Daarop graag een reactie van de staatssecretaris.

Mevrouw Bouwmeester (PvdA): In de hoorzitting kwam ook naar voren dat zelfregulering nooit het overheidstoezicht kan vervangen. Er werd ook duidelijk aangegeven dat de markt verruimen en meer aanbod krijgen vraagt om transparante regels en een marktmeester. Deze toezichthouder is in oprichting, dat is de Ksa, maar wat gaat deze eigenlijk controleren? De regels zijn er nog niet, de nieuwe Wet op de kansspelen (Wok) is er nog niet en we weten nog niet wat we met internet gaan doen, dus eigenlijk is het een rare volgorde. Daarom vraag ik de staatssecretaris wanneer de regels er komen die door de Ksa gecontroleerd kunnen gaan worden.

Modernisering en verruiming van de markt vraagt om meer preventie en scherp toezicht. Ik zeg de staatssecretaris dat dit geen geld oplevert maar geld kost, althans als het kabinet de drie doelen – voorkomen van verslaving, illegaal aanbod en criminaliteit – echt wil aanpakken. Er bestaan ideeën over modernisering van het kansspelbeleid maar het overzicht, de samenhang en gevolgen van modernisering ontbreken. Het is nodig dat de markt wordt verbreed en gemoderniseerd, maar wij steunen dat alleen onder voorwaarden en in de juiste volgorde. Eerst een beleidsdoel, dan de regels en vervolgens bekijken wat het kost om dat goed te regelen. Het doel kan dus niet het oplossen van het begrotingstekort zijn. Je moet het niet willen, maar in de hoorzitting kwam ook heel duidelijk naar voren dat het niet kan, omdat verruimen van de markt geld kost als je daarop wilt toezien. Alleen als de staatssecretaris ons mee kan nemen en kan komen tot concrete, meetbare voorstellen die de drie doelen dienen gaan wij mee, en anders waagt de PvdA de gok niet. Dan krijgt de staatssecretaris geen carte blanche.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Voorzitter. De vorige keer hebben wij al aangegeven dat wij niet de hakken in het zand gaan zetten ten aanzien van het voorstel van het kabinet. Wij realiseren ons ook dat wijzigingen onvermijdelijk zijn. We kunnen wel net doen alsof online kansspelen niet bestaan en verboden moeten blijven, maar ze zijn er natuurlijk wel. Het is een ontwikkeling die niet tegen te houden, is en deze ontkennen zou volgens ons heel dom zijn. In dat geval kun je de mensen die eraan verslaafd zijn bijvoorbeeld niet helpen, en ook preventie is niet aan de orde bij een soort vrijejongensmarkt waar je de vinger niet achter krijgt. Het is ons ook opgevallen dat het kabinet maximaliseren van de inkomsten aangeeft. Dat is ook een beetje wat de VVD doet: eerst de cultuur om zeep helpen en dan moet het maar uit de gokopbrengsten gefinancierd worden. Voor ons is dat geen doel. Het draait voor ons om het bestrijden van gokverslaving, reguleren, preventie goed aanpakken en criminele inmenging vermijden, deze zaken staan voor ons voorop en ik wil van de staatssecretaris horen of hij die ook heel belangrijk vindt. Moderniseren betekent niet een soort van laat-maar-waaienmentaliteit van: laat het allemaal maar gebeuren. Spelbederf vindt nog steeds op grote schaal plaats en daar moeten we wel de vinger achter houden. Nieuwe ontwikkelingen willen wij niet negeren maar reguleren. Daarbij zijn zoals ik al aangaf de aanpak van gokverslaving en het organiseren van preventie van groot belang. De aanbieders op de markt moeten daar gewoon intensief aan meewerken en ook aan meebetalen als het erop aankomt, zodat ook zij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid daarin nemen.

Tijdens de vorige vergadering heb ik ook aangegeven dat de GroenLinks-fractie op zich niet tegen gokken is. Daar houden wij soms zelf ook wel van. Een gokje met een boodschap vind ik nog mooier, dan verdwijnt de winst niet alleen in de zakken van ondernemers, maar wordt het ook nog op een goede manier besteed. Wij willen dat niet alleen voor sport. Wij vinden sport belangrijk maar vinden het een beetje raar dat daar nu 200 mln. extra naartoe moet. Ik gaf in mijn interruptie al aan dat GroenLinks vindt dat consumenten daar zelf een keuze in moeten kunnen maken. Ik ben benieuwd hoe de staatssecretaris daartegen aankijkt. De heer De Liefde zei zojuist dat het geen doel op zich is dat er 200 mln. extra binnenkomt voor sport.

Goede doelen steunen moet natuurlijk niet gaan over de ruggen van degenen die gokverslaafd raken. Voor ons gaat dat wel tegelijkertijd op, we willen daar heel goed beleid op houden, net zoals op die idiote reclame en misleidingen. Het doet mij heel erg denken aan de geldleningen waar we jarenlang over gepraat hebben. Daarbij zag je ook de meest idiote reclames. Het werd allemaal heel aantrekkelijk voorgespiegeld, maar uiteindelijk betaal je gewoon een forse rekening. Ik ondersteun volledig wat daarover al door anderen hier is gezegd.

Er is een nieuw geagendeerd stuk van de Europese Commissie (EC), het Groenboek Online gokken op de interne markt. Het komt er kortgezegd op neer dat er Europeesrechtelijk gezien zowel ruimte is voor een geliberaliseerde aanpak als voor een, om het maar zo te zeggen, gepraktiseerde overheidsmonopolie. Er zijn wel voldoende vragen over de Europese toelaatbaarheid van de voorgenomen Nederlandse wetgeving, zoals hoe je de afdrachtverplichting regelt voor alle aanbieders met een Nederlandse licentie. Vragen die wat mij betreft voor de wijziging duidelijk moeten zijn. Het Goede Doelen Platform stelt: het zou goed zijn om de uitvoerders van het onderzoek naar loterijen, dat in opdracht van Financiën is verricht, te vragen ook onderzoek te doen naar de kaders van de consistentie, de fiscaalrechtelijke consequenties en de handhaving. Graag een reactie daarop van de staatssecretaris, want ik kan me daar heel veel bij voorstellen.

Vorige week was er een bijzonder informatieve hoorzitting over kansspelen en het lijkt erop dat iedereen zich er wel in kan vinden dat het kansspelbeleid danig geactualiseerd moet en kan worden, mits met behoud van de huidige verworvenheden rond consumentenbescherming, criminaliteitsbestrijding en verslavingspreventie. Het Trimbos-instituut, een belangrijke kennisbron inzake gokverslaving, maakt zich grote zorgen over de toename van het kansspelaanbod; hoe meer aanbod, hoe meer gokverslaafden. Versterking van preventie, voorlichting en hulpverlening is een eerste vereiste bij verdergaande marktwerking. Voor internetgokken zou gedacht moeten worden over technische aanpassingen zoals een speellimiet, internetsloten en beïnvloeding van de speelsnelheid. Ik wil graag van de staatssecretaris weten hoe hij daarover denkt, en of hij het een goed idee vindt om een fonds op te richten uit de kansspelopbrengsten waaruit preventie en zorg gefinancierd kunnen worden, zodat ook die aanbieders hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.

Ook vanuit marktdenkers bestaan grote zorgen. De Lotto vreest dat online gamen een omzetdaling bij de offline kansspelen zoals de Staatsloterij teweeg gaat brengen. Zij vrezen ook dat online aanbieders slecht te controleren zijn, niet altijd even netjes belasting afdragen en een totale daling van de kansspelbelastingopbrengst veroorzaken. Wij zijn er niet per se voor om de markt te vergroten, maar meer voor het reguleren ervan zodat je er ook zicht op houdt. De poet moet verdeeld worden, zou ik bijna zeggen. Dat moet wel middels eerlijke concurrentie gebeuren. Inzake de goededoelenafdracht vraag ik de staatssecretaris indringend of het niet veel beter is als voor iedereen hetzelfde geldt. De ene aanbieder moet niet minder hoeven afdragen dan de andere. Dat lijkt mij een heel slechte uitwerking van het systeem.

Tot slot wil ik van de staatssecretaris heel duidelijk horen hoe hij kijkt naar de bestedingen aan de goede doelen. Wij hadden daarover in de eerste termijn een discussie, met name met de PVV, die een soort ballotage wilde invoeren. Ik mag toch aannemen dat de staatssecretaris daar mordicus tegen is?

Mevrouw Van Toorenburg (CDA): Voorzitter. Laten we allereerst opmerken dat wij erg blij zijn met de tussenstap die wij hebben gemaakt door een hoorzitting te houden. Ik dank voor de belangrijke informatie die wij hebben gekregen, die was zeer nuttig. Dankzij de hoorzitting zijn wij toch wel gesterkt in onze zorgen en in onze overtuiging: modernisering oké, vergaande liberalisering no way. Ons stelsel is namelijk niet hopeloos achterhaald. Het is juridisch effectief en de afdrachten zijn aanzienlijk, maar de nieuwe media moet worden gereguleerd met een degelijk en handhaafbaar reguleringskader. De heer Kingma heeft het heel duidelijk gezegd: de plannen zijn nog niet uitgewerkt en daarom is het moeilijk om erop te anticiperen; er zitten veel juridische haken en ogen aan. Anderen zeiden: we weten wat we hebben, maar niet wat we krijgen. De huidige restricties zijn geaccepteerd en als we de deuren opzetten mogen we geen belemmeringen meer toestaan. Maar we moeten wel wat moderniseren en dat is de regulering van de nieuwe media. We hebben gehoord dat dat lastig is, dat het eigenlijk nergens heel goed werkt. Er blijft een vrees voor verschuivingen en de afdrachten zijn dan laag. De insteek van de huidige illegale online aanbieders was eigenlijk wel een beetje akelig; men zei lagere belastingen te willen en riep op het hen niet te moeilijk te maken, omdat men anders gewoon door zou blijven gaan met illegaal zijn. Wat het CDA betreft is het belangrijk om afdrachten wel veilig te stellen. Mogelijk kunnen we nu toch heel duidelijk een koppeling maken tussen online en offline aanbieden, zoals België dat doet. Ik vraag de staatssecretaris of hij daar vandaag nogmaals op wil ingaan. Want ten aanzien van online kansspelen willen wij heel duidelijk zijn: er moet worden gehandhaafd op hen die illegaal blijven aanbieden. Er moet identificatie en een centrale registratie komen.

Wij hebben ook gehoord dat wij geen vergaande liberalisering zouden moeten wensen omdat grote marktwerking niet in het belang is van de consument, de afdrachten en de verslavingspreventie. Er zal verdringing komen. En als je marktwerking hebt, heb je ook reclame. Mensen moeten investeren in marketing en dan wordt het allemaal wel erg ingewikkeld. Iets meer ruimte zal er moeten komen, maar wat het CDA betreft met een heel robuust en beperkt vergunningstelsel. Over het reclamebeleid heb ik zojuist in mijn interruptie voldoende gesproken. Verder moet er een heel sterke Ksa komen die tanden heeft en geen papieren tijger mag zijn.

Wij willen een zekerheid op bescherming van goede doelen. Staat de staatssecretaris open voor een analyse van twee systemen, namelijk een voor verslavende en een voor niet-verslavende loterijen? Niemand is bijvoorbeeld verslaafd aan de Postcodeloterij. Over bescherming van de goede doelen kunnen we lang spreken, maar de gelden zijn onmisbaar, zeker voor breedtesport, natuur en cultuur.

Wij willen een bescherming van de consument. Wij willen regulering en bescherming tegen misleidende reclame. Ook de verslavingspreventie is van groot belang. Verslavingsrisico's worden ondergewaardeerd, dat hebben wij van alle deskundigen gehoord. Wij hebben een zeer helder verhaal gehoord van met name Tactus Verslavingszorg, die aangaf hoe het er eigenlijk uit zou moeten zien. Kan de staatssecretaris daar specifiek kennis van nemen en bekijken wat daarin de kansen zijn?

Mevrouw Berndsen (D66): D66 zat niet in dat vorige kabinet en ik hoef dus helemaal geen toezegging na te komen.

Voorzitter. Dat stemt mij dus niet optimistisch, zeker niet met het oog op de boodschap van minister Schippers van vorige week; zij bezuinigt de publiekscampagnes voor verslavingspreventie weg. Ik vraag de staatssecretaris dan ook of ik dit als een voorbode moet zien.

Een om vele redenen speciale categorie is internetgokken. Dat is op dit moment eigenlijk een zwart gat. Mijn fractie steunt het streven om dat gat te vullen met een beter gereguleerd alternatief. Onderdeel van die regulering is een visie op verslavingspreventie, ook voor kwetsbare groepen als minderjarigen. Maar zoals ook in de eerste termijn is aangegeven was de zin die daaraan is gewijd in de brief wat mij betreft te lichtzinnig. Ik vraag hier daarom nogmaals speciaal de aandacht voor. Bovendien verneem ik graag de reactie van de staatssecretaris op het tijdens de hoorzitting geopperde idee van één database, om te voorkomen dat gesignaleerde geregistreerde probleemgokkers gaan shoppen. Daar zou mogelijk een taak kunnen liggen voor de Ksa, maar wat mij betreft is die weg alleen begaanbaar als de privacywaarborgen goed geregeld zijn. Met de koers van het kabinet zal de behoefte, of beter de noodzaak, van meer regulering en meer controle en handhaving toenemen. Vooral de gevolgen van dat laatste moeten wij niet onderschatten. D66 is in dat kader voorstander van de oprichting van een Ksa. Sterker, zij is essentieel als tegenhanger, als controlerende macht van het vrijere beleid. De autoriteit moet echter wel de beschikking krijgen over voldoende bevoegdheden en middelen in den brede. Ik doel dan op sanctiemogelijkheden, competentie, formatieplaatsen, expertise, slagkracht enz. De zelfregulering in deze sector, die op dit moment nog een gering aantal aanbieders heeft, lijkt tot op heden geen garantie voor succes. Ik denk bijvoorbeeld aan het terughoudend zijn met reclame-uitingen en aanverwante activiteiten. Ik heb de indruk dat die terughoudendheid heel ver te zoeken is. Waarom ziet de staatssecretaris op dit gebied geen rol voor de Ksa, zoals het College van toezicht op de kansspelen bepleit heeft? Verder zullen wij gedetailleerder over de Ksa spreken bij de behandeling van de wet, maar ik vraag de staatssecretaris om daarvóór een brief aan de Kamer te sturen waarin hij duidelijk aangeeft wat de rol, de bevoegdheden etc. voor de Ksa zijn ten aanzien van de verschillende categorieën van zijn nieuwe beleid.

Mijn fractie waardeert het zakelijke in plaats van het zedelijke perspectief van dit kabinet, maar is ontevreden over de onderschatting van de verslavingskant. Wij zullen de verschillende voorstellen definitief beoordelen als deze verder zijn uitgewerkt.

De heer Bontes (PVV): Voorzitter. Zoals ik in mijn eerste termijn gezegd heb is de PVV voorstander van liberalisering en modernisering van de kansspelmarkt. Er is in de eerste termijn een aantal vragen blijven liggen en daar wil ik graag een antwoord op van de staatssecretaris.

Inzake de Ksa is er natuurlijk bestuurlijke handhaving mogelijk, last onder dwangsom, maar de PVV pleit ook voor strafrechtelijke trajecten. Stel dat er stelselmatig overtredingen plaatsvinden of dat er illegaal aanbod blijft, dan moet er ook strafrechtelijk ingestoken kunnen worden. Is de staatssecretaris het ermee eens dat ook dat een mogelijkheid moet zijn?

De Ksa moet geen papieren tijger worden, zij moet duidelijk en strak kunnen handhaven en op niveau zijn wat betreft kennis en formatie. Zij moet strak kunnen optreden, ook aan de voorkant. Zij moet ook daar een rol krijgen, zij moet organisaties die zich aanmelden kunnen controleren en toetsen voordat een vergunning gegeven wordt.

Als de markt verruimd wordt, moet er een goed preventiebeleid zijn. Ik wil graag van de staatssecretaris weten of hij mogelijkheden ziet om de aanbieders een bijdrage te laten leveren aan een fonds of stichting, zodat preventiebeleid verder ontwikkeld kan worden.

Sport is al eerder genoemd; daar zou geld naartoe kunnen gaan. De staatssecretaris zou dat onderzoeken. Kan hij al wat meer zeggen over wat mogelijk is en wat niet?

Inzake de goede doelen blijft er nog een open einde. Spreken wij nu over een onbeperkt aantal vergunningen, of wordt dat gelimiteerd? Dat is niet duidelijk.

Eerder is door de staatssecretaris aangegeven dat eind 2012 de eerste vergunningen al uitgegeven zouden kunnen worden. Daar is ook in de begroting rekening mee gehouden. Gaan we dat halen? De PVV maakt zich daar wel zorgen over.

Inzake de vergunningsvoorwaarden voor de goede doelen pleit ik niet voor een ballotage. Ik pleit er wel voor dat er geen geld vanuit de goede doelen naar organisaties mag die politieke doeleinden nastreven of criminele intenties hebben. Aan de voorkant, in de vergunning, zou de voorwaarde gesteld kunnen worden dat men een vergunning krijgt, mits men geen geld geeft aan de genoemde voorbeelden. Er is dan achteraf minder werk. Is de staatssecretaris bereid om dat vooraf, met name bij de goede doelen, in de vergunning te zetten?

In de eerste termijn is gesproken over kostenreductie voor de speelautomatensector. Klopt het dat dit ooit aan die markt is toegezegd? Als dat zo is zeg ik: een man een man, een woord een woord. Gaan we dat dan nakomen?

De PVV is van mening dat de organisatie van grote pokertoernooien een positieve, aanzuigende werking op Nederland zou kunnen hebben. Dat kan aantrekkelijk zijn en een bepaalde flair aan Nederland geven op dit gebied. Is de staatssecretaris het met de PVV eens dat grote pokertoernooien georganiseerd zou kunnen worden als een soort toeristische attractie? Zouden daarvoor vergunningen afgegeven kunnen worden?

Er is weleens gesproken over de verkoop van Holland Casino. Hoe staat dat ervoor, is daar al wat meer over te zeggen?

De vorige keer heb ik, met name inzake het internetgokken, bepleit dat als die markt wordt opengesteld het goed zou zijn dat aanbieders zich in Nederland moeten vestigen. Dat is goed voor het toezicht, de controle en handhaving en ook voor het creëren van duidelijkheid in reclames en dergelijke. Dat geldt ook voor de servers; die zouden binnen de Nederlandse grenzen gestationeerd kunnen worden, waardoor beter toezicht en betere controle mogelijk zijn. Dit is onder andere onderzocht door De Brauw Blackstone Westbroek. Dit bureau geeft aan dat dit mogelijk is en niet in strijd is met het Europees recht. In Frankrijk vindt dit ook zo plaats. Is de staatssecretaris het met de PVV eens dat het goed zou zijn dat een internationale aanbieder, als er dan een vergunning gegeven wordt, een vestiging heeft in Nederland en dat ook de server in Nederland gestationeerd is?

De heer Van der Staaij (SGP): Voorzitter. De eerste termijn is alweer een tijdje geleden en het risico van het debat voortzetten na zo'n tijd is dat er bijna sprake is van weer een nieuwe eerste termijn. Toch hebben we al een discussie achter de rug, alsook een interessant rondetafelgesprek waarbij de nodige gezichtspunten naar voren zijn gekomen.

De SGP is voor een eigentijds gokbeleid en daarbij zijn drie dingen voor ons belangrijk. Ten eerste moet gokverslaving niet meer ouderwets onderschat worden. Dat was bijvoorbeeld in de jaren 80 aan de orde bij de speelautomaten en eind jaren 90, toen de internetgokspelen naar voren kwamen. Er moet eigentijds inzicht zijn in de problemen rond gokverslaving. Ten tweede moeten we de handhaving niet meer laten zitten, maar moet er voldoende menskracht en deskundigheid ingezet worden voor de actieve bestrijding van illegaal gokken. Doordat de ontwikkelingen zo hard gingen, was het eigenlijk niet bij te houden en is de overheid niet bij de tijd gebleven wat betreft het handhavingsbeleid en toezicht op de branche, terwijl er allerlei mogelijkheden in opkomst waren. Dit is voor ons een ander aspect van eigentijds gokbeleid. Een derde punt is dat wij ook niet meer als vanouds alles moeten verwachten van zelfregulering. Bij de reclames bijvoorbeeld wordt al jarenlang gezegd dat het allemaal wel goed komt, maar we zien gewoon dat het de spuigaten uitloopt. Er moet dus echt werk gemaakt worden van de inperking van die reclame. Wij vinden op de genoemde drie punten het beleid dus nog wat ouderwets aandoen. Echt eigentijds is het om zowel een zakelijk als een zedelijk perspectief toe te passen. Het gaat niet alleen om het geld. Ook aspecten als de hulpverlening en verslaving zijn natuurlijk een belangrijk zedelijk perspectief dat aan de orde is, met dank aan D66 voor deze terminologie.

De SGP heeft steeds aangegeven voorstander te zijn van een restrictief, beperkend kansspelbeleid en tegenstander van een verruiming van het kansspelaanbod of van kansspelaanbieders. In de hoorzitting werd er door onder andere het Trimbos-instituut voor gewaarschuwd dat de vergroting van kansspelaanbod tot een groter aantal mensen met gokverslaving zal leiden. Juist ook de risico's van online gokken werden in dit verband beklemtoond door een aantal hulpverleningsinstellingen. Ik vraag de staatssecretaris waar wij het kabinet wat dat betreft op mogen afrekenen. Wil hij de uitdaging aangaan en zeggen dat, hoe dat beleid verder ook wordt ingekleed, dit nooit mag leiden tot een toename van de gokverslaving? Is dat zijn inzet?

Inzake het actief bestrijden van illegaal gokken is het zo dat, wat je ook legaliseert en toestaat, er altijd illegaal aanbod zal blijven. Het zal dus altijd nodig zijn om het illegaal gokken krachtig aan te pakken. Is daar in de toekomst voldoende menskracht en deskundigheid voor?

Ik noem als laatste een actief en effectief preventiebeleid. Ook dat kwam, terecht, bij de hoorzitting naar voren. Wat kunnen we daarvan precies verwachten? In de brief van de staatssecretaris is er eigenlijk maar weinig aandacht voor. Collega's legden een link met vergunningvoorwaarden; je zit dan natuurlijk in de sfeer van Justitie. Ook vanuit Justitie kan die belangrijke verantwoordelijkheid voor een actief en effectief preventiebeleid worden opgepakt. Of wordt er gezegd dat dit maar bij VWS besproken moet worden?

In het verleden werd het onderwerp erg fragmentarisch behandeld. Dit viel onder Financiën, dat viel onder Justitie en dat weer onder VWS. Zou er niet een coördinerende rol moeten zijn van degenen die over het kansspelbeleid gaan? Dat is meer een vraag inzake de verantwoordelijkheid, maar wat betreft de inhoud van het beleid verwachten wij dat er meetbare doelen gesteld worden, ook met het oog op het tegengaan van kansspelverslaving. Dat beleid zou ook lokaal preventiebeleid krachtig moeten stimuleren en zorgen dat in de praktijk probleemgokken vroegtijdig wordt onderkend en dat er actief wordt gewezen op hulp bij gokverslaving. Er is een aantal concrete suggesties gedaan, onder andere door het college van toezicht, om tot één systeem te komen van bezoekbeperkingen plus een entreeverbod voor speelcasino's, maar ook voor de automatenhallen. Verder moeten de reclames stevig ingeperkt worden en zijn ook daarvoor toetsbare doelstellingen nodig. Dat zijn belangrijke speerpunten die bij een actief en effectief preventiebeleid horen. Bij de hoorzitting zijn onder anderen door de heer Rutten van Tactus Verslavingszorg suggesties gedaan. Hoe en wat wordt concreet opgepakt in de komende tijd?

Staatssecretaris Teeven: Voorzitter. Ik heb me bij de vorige keer gerealiseerd dat het allemaal misschien wat flamboyant en losjes uit de pols ging, met de zonnebril op, dus ik heb me voorgenomen om het vandaag wat saaier en degelijker te doen. Dat zal ook de insteek zijn bij de beantwoording.

Ik begin met de opmerking die mevrouw Berndsen maakte over de compensatie van de speelautomatenbranche en de aanpassing van het Speelautomatenbesluit die afgelopen vrijdag in de ministerraad is besproken. Die opmerking ging deels over de geloofwaardigheid en de betrouwbaarheid van het kabinet. Ik zeg hierover dat het destijds een breed gevoel in de Kamer was dit zo te doen en ik geloof dat zelfs D66 de motie daarover mede heeft ondertekend. Het was een oproep aan mijn voorganger om de branche tegemoet te komen. Voordat wij zijn overgegaan tot aanpassing van het Speelautomatenbesluit ten behoeve van de branche is er wel degelijk bekeken wat voor gevolgen dat kan hebben met betrekking tot verslaving. Verslaving is nooit helemaal te voorkomen en ik zal dus niet zeggen dat het waterdicht is. Tegelijkertijd vind ik wel dat het hier gaat om een sector die heel veel last gehad heeft van de belastingverhoging. Er was daar geen mogelijkheid tot aanpassing van het kansspeltarief. Als de Kamer dan vraagt om aanpassing van het besluit en de ministerraad zegt dat toe, vind ik met de heer Bontes inderdaad: een man een man, een woord een woord, afspraak is afspraak. Overigens heb ik alle begrip voor de opmerkingen die mevrouw Berndsen hierover heeft gemaakt; ik kan mij voorstellen dat dit bij de D66-fractie de vraag oproept wat de mooie woorden die ik mogelijk ga spreken over preventie inhoudelijk waard zijn als je naar dit besluit kijkt. Het ging hier echter om een afspraak met de Kamer die er lag en een toezegging van het vorige kabinet.

Mevrouw Bouwmeester (PvdA): Ook wij hebben een vraag over preventie gesteld omdat alles in de wondere wereld van het gokken met elkaar verbonden is. Als je de speelautomatenhallen onder hetzelfde regime laat vallen als Holland Casino, vraag ik me af of dat dan ook geldt voor de gokautomaten in de snackbar. Moet een snackbareigenaar die een gokautomaat heeft staan dan ook toegang hebben tot een bestand waar heel veel mensen uit Nederland in staan? Hoe ziet de staatssecretaris dat voor zich?

Wij vragen of de staatssecretaris eerst met een breed preventiebeleid wil komen. Anders worden de speelautomatenhallen overladen terwijl je als dertienjarige thuis in je pyjama aan de computer duizenden euro's kunt vergokken op internet. Wij vragen dus een pas op de plaats en om te komen met een breed verhaal, zodat meerdere dingen tegelijkertijd gedaan worden en niet de een flink wordt aangepakt terwijl de ander zijn goddelijke gang kan blijven gaan. Want eigenlijk is dat ook een bewuste keuze voor het voorlopig nog niet aanpakken van het illegale aanbod. Hoe rijmt dat met elkaar?

Staatssecretaris Teeven: Misschien verstaat mevrouw Bouwmeester mij niet goed. Ik heb duidelijk gezegd dat het doel van het kabinet niet is om geld binnen te harken. Uiteraard is er een financiële doelstelling, maar de Kamer weet dat het er ook om gaat om het gokbeleid in overeenstemming te brengen met de Europeesrechtelijke regels. Dat is heel belangrijk.

Alle sprekers hebben opmerkingen gemaakt over de afdracht aan goede doelen; het kabinet vindt het ook belangrijk dat dat in stand blijft. We moeten ons wel realiseren dat er in Europa een aantal opmerkingen is gemaakt en we kunnen dan ook niet voortgaan op dezelfde voet. Het is ons dus niet te doen om het binnenharken van dat geld. Er moet echter wel tempo gemaakt worden om te zorgen dat we niet te maken krijgen met inbreukprocedures door de Commissie. Dat is belangrijk, want we hebben natuurlijk al een aantal uitspraken achter de rug van het Hof van Justitie en van de Raad van State. Verder heb ik de meer dan volle bereidheid om de Kamer steeds te informeren over de stappen die we gaan zetten. Meer kan op dit moment eigenlijk niet van mij gevraagd worden. We hebben een algemene beleidsdiscussie gehad in de eerste termijn en ik kom nu met een aantal uitwerkingen en opmerkingen over hoe ik daartegen aankijk. Daar kan de Kamer het wel of niet mee eens zijn. Misschien heeft een aantal Kamerleden daar nog heel kritische kanttekeningen bij, die mogelijk tot aanpassingen leiden. Wellicht is het goed om hier in het openbaar te zeggen dat ik me heel goed realiseer dat over dit onderwerp niets in het regeer- of gedoogakkoord staat; er staat niets in over vaste meerderheden, dus het is democratie ten top wat hier gebeurt. Ik zal in beide Kamers van dit parlement meerderheden moeten vinden en dat realiseer ik me elke dag.

In de hoorzitting heeft de Kamer allerlei partijen gesproken en wij hebben dat bij het departement natuurlijk ook meegekregen. Bij de onderwerpen waarover vragen zijn gesteld hebben wij ook gezien waar de Kamer een aantal nuances heeft geplaatst. Behalve over de preventie, de reclame en werving voor kansspelen zal ik een aantal opmerkingen maken over en nadere toelichting geven op de afdracht aan de goede doelen, de handhaving, de inrichting van de Ksa en de Europeesrechtelijke context. En uiteraard zal ik de vragen beantwoorden.

Wat betreft de preventie van kansspelverslaving hebben commissieleden al aangegeven dat het niet is uitgewerkt. Daaruit moet niet afgeleid worden dat het kabinet dit niet belangrijk zou vinden, want dat is en blijft een van de drie pijlers van het kansspelbeleid. Daar kan geen misverstand over bestaan. Het is ook goed om vast te stellen dat bijna alle door de Kamer gehoorde deskundigen met mij en de Kamer van mening zijn dat het reguleren van kansspelen op internet noodzakelijk is. Daar ontkom je niet aan. Een aantal commissieleden gaf aan dat dit vervolgens niet betekent dat er dan vergaand geliberaliseerd moet worden. Ik heb dat goed verstaan, ook met het oog op het zoeken naar die meerderheid. Het enkele gegeven dat we online gokken willen legaliseren betekent overigens niet dat in absolute zin de kansspelverslaving toeneemt. In het Verenigd Koninkrijk is bijvoorbeeld niet gebleken dat de verslavingsproblemen zijn toegenomen nadat er liberalisering heeft plaatsgevonden. De regulering van online gokken biedt wat ons betreft mogelijkheden en instrumenten om problematisch speelgedrag tegen te gaan. Commissieleden hebben gevraagd hoe we dat dan gaan doen en willen een meer concrete invulling. Het begrip verantwoord spelen moet daarbij centraal staan en er ligt wat dat betreft ook een belangrijke verantwoordelijkheid bij de aanbieder. Deze willen en kunnen we gaan vastleggen in de vergunningen die verleend worden. Laat er geen misverstand over bestaan dat ik vind dat de overheid regels over preventie van kansspelverslaving moet stellen in de wet en in de vergunningvoorwaarden. In de afgelopen periode is dat niet gebeurd, maar dat zullen we in de toekomst dus nadrukkelijk wel gaan doen. De overheid, en in dit concrete geval in mijn visie de Ksa, zou dus streng toezicht moeten houden op de naleving van de regels en voorwaarden en zorgen voor een adequate zorgverlening. Een aantal Kamerleden heeft gevraagd wat dat nu allemaal waard is en ik noem dat nu meteen maar even inzake die adequate zorgverlening en preventie, speciaal op het terrein van kansspelen. Wij hebben geconstateerd dat in de begroting van VWS een aantal grote bezuinigingen is opgenomen ten aanzien van de preventie met betrekking tot gokverslaving. Als ik dit uitspreek, en dat doe ik vandaag, betekent dat ook als we met het kansspelbeleid aan de gang gaan dat we de zorgverlening met betrekking tot gokverslaving wel goed moeten coördineren bij het beleid dat we gaan uitzetten. Dat betekent dat ik dat niet allemaal, om het zo te zeggen, over de schutting kan gooien bij de collega van VWS, maar dat ik meer moet doen dan alleen met haar praten. Ik zal ook af en toe het voortouw moeten nemen. Als de Kamer van mening is dat het kabinet daar gaten laat vallen, moet ook ik aanspreekbaar zijn op hoe ik met dat zorgaanbod omga inzake gokverslaving. Je zou ook nog kunnen denken: dat zijn mooie woorden van de staatssecretaris, maar als hij er geen geld bij doet, wat levert het dan op? Ik ga bij de inrichting van de Ksa bekijken of de opzet van een fonds, zoals door sommige sprekers hier is geopperd, mogelijk is. Tegelijkertijd merk ik wel op dat wij de aanbieders al laten meebetalen aan de inrichting van de Ksa. Dat staat ook in het wetsvoorstel. Als wij nu meer financiële offers vragen moeten we goed bekijken of dat mogelijk is.

Het moet helder zijn dat aanbieders ervoor moeten zorgen dat ze altijd aan de door de vergunningverlener gestelde voorwaarden moeten voldoen. Aanbieders hebben dus ook de zorgplicht en de taak om spelers die over die grens gaan tegen zichzelf te beschermen. Dat gaan we in de vergunningvoorwaarden opnemen. Voor spelers geldt dat zij er in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor zijn dat zij niet langer of meer spelen dan goed voor hen is. Men heeft dus een eigen verantwoordelijkheid bij het gebruikmaken van de mogelijkheden en die blijft, maar het is niet zo dat dat de aanbieders ontslaat van elke verantwoordelijkheid.

Wat levert dat nu concreet op ten aanzien van eisen die in vergunningen worden gesteld? Leeftijdbegrenzing, waarop wordt gecontroleerd door middel van registratie en identificatie, en het gebruik van een in Nederland geregistreerde spelerzekering of creditcard. Dat willen we concreet gaan doen en daaraan koppelen. Aanbieders moeten bij de eerste inschrijving van een speler een risicoprofiel maken en moeten spelers de mogelijkheid bieden om bijvoorbeeld speellimieten in te stellen, of een maximaal budget of maximaal verlies. Aanbieders krijgen ook de verplichting om spelers actief te wijzen op de mogelijkheid om zichzelf voor een bepaalde tijdsperiode uit te sluiten van het spelen op internet. In het buitenland zijn daar ervaringen mee en dat zouden we hier ook kunnen invoeren. Het personeel van aanbieders zal verplicht worden om opleidingen te volgen die hen helpen bij risicovol spelgedrag spelers te wijzen op de beschikbare preventie-instrumenten of door te verwijzen naar professionele hulp.

Inzake de Ksa hebben verschillende fracties terecht zorgen over de privacykant van het verhaal. De Ksa zal een centraal register moeten bijhouden met daarin niet alleen zelfuitsluitingen bij outline aanbieders, maar ook de vrijwillige bezoekbeperkingen bij bijvoorbeeld Holland Casino en de speelhallen. Wij denken dat wij zo een sluitend systeem kunnen krijgen om kansspelverslaving tegen te gaan.

Het moet voor de speler volstrekt transparant zijn wat zijn of haar spelgedrag is en hoeveel tijd en geld er is besteed. Ook moet informatie over kansspelverslaving en preventie duidelijk zichtbaar zijn op de site van de aanbieder, maar ook in de lokaliteiten waar die speelmogelijkheden worden aangeboden. De reclamemogelijkheden zullen ook aan strikte voorwaarden onderworpen worden.

Ondanks adequate verslavingszorg zullen er altijd spelers zijn die toch verslaafd raken. Daarvoor moet verslavingszorg beschikbaar zijn en ik loop daar nadrukkelijk niet voor weg. Ik constateer dat er bezuinigingen zijn bij VWS maar ik realiseer mij heel wel dat je, als je overgaat tot het uitbreiden, openstellen en reguleren van de markt, daar ook meer aandacht aan zult moeten besteden. Ik zeg toe dat ik nog voor de zomer een pakket met maatregelen met de verslavingszorginstellingen zal bespreken. Om te kunnen vaststellen of dat pakket voldoende is wordt nu op mijn verzoek een 1-meting gedaan naar de aard en omvang van de kansspelverslaving in Nederland. Deze meting zal dienen als basis voor een vierjaarlijkse monitor om de ontwikkelingen in de aard en omvang goed in beeld te kunnen houden. Voor die monitor zou een andere termijn afgesproken kunnen worden omdat bij uitbreiding van de markt er zeker in het begin behoefte zou kunnen zijn aan het scherper in de gaten houden van de ontwikkelingen.

Mevrouw Schouten (ChristenUnie): Het doet mij deugd dat de staatssecretaris al meer aandacht heeft voor de preventie en daar een aantal zaken bij noemt, waaronder enkele interessante. Hij zegt dat liberalisering niet tot meer verslaving hoeft te leiden. Kunnen wij hier dan ook met de staatssecretaris afspreken dat hij, als zijn beleid straks wel tot meer verslavingen leidt, daar maatregelen op gaat nemen en zijn beleid eventueel terugschroeft?

De staatssecretaris zegt te willen kijken naar een eventueel fonds. Is het mogelijk daarin wat punten mee te nemen naar VWS? Kan hij mij garanderen dat als dat fonds er om wat voor reden dan ook niet komt, er op een andere manier bekeken wordt hoe er middelen naar VWS kunnen gaan? We kunnen het probleem toch niet neerleggen bij de zorginstellingen als het kabinetsbeleid straks voor meer verslavingen zorgt?

Ik noem het centraal register. Ik heb heel duidelijk gevraagd of daar toch zeker geen DigiD voor ingezet gaat worden en daarover wil ik een heldere uitspraak van de staatssecretaris. Zo ook over hoe hij binnen dat centraal register de privacy gaat waarborgen. Wie kan daar in en wie niet? Er moeten straks niet allerlei gegevens van mensen op straat komen liggen.

Staatssecretaris Teeven: Inzake dat laatste heb ik in de eerste termijn al aangegeven dat je uiteraard wel met doelbinding moet werken. Als je informatie in dat centraal register gaat opnemen met betrekking tot het tegengaan van verslaving is het ook de bedoeling dat het voor dat doel in dat register komt. We hebben de brief inzake privacybeleid van 29 april jl. al wel in de Eerste Kamer maar nog niet in de Tweede Kamer besproken, maar we hebben al heel duidelijk laten weten dat het kabinet vast wil houden aan doelbinding en die alleen in zeer uitzonderlijke situaties willen doorbreken. Dat is het uitgangspunt van het kabinet. De inrichting van het register van de Ksa zal daar dan ook nadrukkelijk aan moeten voldoen. Tegelijkertijd moet het wel efficiënt kunnen zijn. Het blijft altijd een afweging: wat wissel je nu uit aan informatie die van verschillende aanbieders komt en in dat systeem gaat? Wat koppel je eventueel terug vanuit dat register en wat niet? Dat zal onderwerp zijn van aandacht.

We hebben zoals de heer Bontes al zei nu te maken met 40 000 verslaafden en ongeveer 80 000 probleemspelers. Als we stijgingen zien zal dat uiteraard weer moeten leiden tot aanpassing van het beleid. Dat betekent dan dat het beleid dat we gekozen hebben niet goed wordt uitgevoerd, of dat het zal moeten leiden tot andere maatregelen. Dat wil niet zeggen dat we maar afwachten; op dit moment hebben we een uitgangssituatie zoals ik die noemde. Misschien zijn er nog wel veel meer probleemspelers, want met betrekking tot internet hebben we daar met ons allen totaal geen idee van.

Mevrouw Schouten (ChristenUnie): Ik vraag nogmaals om een toezegging dat DigiD in dezen niet gebruikt zal worden. Ik wil dat echt van de staatssecretaris horen.

Hij zegt dat er natuurlijk aanpassingen komen en dat bekeken wordt wat er gedaan kan worden. Waar denkt de staatssecretaris dan aan? Volgens mij is de enige mogelijkheid het aanbod niet verder te vergroten en het heel restrictief te maken. Gaat de staatssecretaris het aanbod dan ook werkelijk terugdraaien?

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Dat is op zich fijn, maar ik wil het volgende vragen. De staatssecretaris zegt dat hij met de verslavingszorg en de branche in gesprek gaat. Ik zou wel een overzicht willen krijgen van wat de verslavingszorg vraagt, wat de politiek vraagt en wat er geboden wordt. Wat staat er tegenover en wat is daarvoor nodig? Want het kan best zijn de branche veel minder aanbiedt dan wij willen of dan de verslavingszorg wil. Daarin wil ik een helder inzicht. Kan de staatssecretaris mij dat toezeggen?

Inzake de opbrengsten van het fonds zegt de staatssecretaris dat hij dat meeneemt, maar dat is niet genoeg. De Kamer wil gewoon helderheid over hoe een aantal zaken gefinancierd gaat worden. We kunnen hier een beetje gekke Gerritje gaan spelen, maar we weten allemaal dat er bij VWS het mes in gaat wat betreft preventie en zorg. De rekening moet wel ergens van betaald worden en ik vind niet dat de samenleving dat moet doen op het moment dat wij het gokken beter bereikbaar maken. Dat kan niet de bedoeling zijn ik vraag de staatssecretaris heel indringend of hij dat met mij eens is.

Staatssecretaris Teeven: Als dit debat wordt afgesloten hoop ik dat ik deze commissie heb overtuigd. Als dat niet zo is moet ik afwachten of er moties ingediend worden, maar ik heb al gezegd dat voor de zomer een aantal zaken nader zal zijn uitgewerkt. Er komt dan dus een brief van mij inzake de preventiemaatregelen.

Ik hoor mevrouw Van Gent zeggen dat geld «een dingetje» is. Zonder geld is er niets, dat zal altijd een probleem zijn. Ik moet daarover dan ook in gesprek gaan met de sector en ik zal daar een beetje inventief mee moeten omgaan. Als de overheid iets niet kan betalen wil dat nog niet zeggen dat iets niet op tafel komt. Dat is een andere discussie. We gaan eraan werken.

Staatssecretaris Teeven: We gaan het nu dan hebben over de handhaving; dat vind ik op zich prima. In de pers was er even een discussie dat het maar om vijf fte zou gaan. Ik heb toen in de eerste termijn aangegeven dat dit de prille opstartfase betrof. Ik denk dus aan meer fte's. Wat betreft de inzet van politiemensen bij de handhaving in België beantwoord ik meteen de vraag van de heer Bontes: strafrechtelijke handhaving kan aan de orde zijn, maar ik denk dat de Ksa in eerste instantie zal moeten inzetten op bestuurlijke handhaving. Er kunnen boetes gegeven worden en vergunningen kunnen ingetrokken worden. Strafrechtelijke handhaving is wat mij betreft een ultieme remedie. Dat is strafrecht altijd en dat moeten we dus niet uitsluiten. Ik denk dat er voor handhaving van de kansspelwetgeving veel instrumenten bestaan die effectiever zijn en die gaan we meenemen bij het vergunningenbeleid.

Voorzitter. Ik kom bij de aard en de indringendheid van reclameboodschappen. Dat leidt inderdaad niet zelden tot irritatie bij en tot misleiding van consumenten. We kennen de voorbeelden allemaal. We moeten ons echter wel realiseren dat het onontkoombaar is dat vergunninghouders reclame maken. Zij moeten hun aanbod onder de aandacht van het publiek kunnen brengen. Het gaat erom in welke vorm zij dat doen en hoe agressief, met welke tussenpozen en waar zij rekening mee houden. In de praktijk is gebleken dat marketeers inderdaad weleens iets te creatief te werk gaan; laten we het zo maar omschrijven. Tot nu toe hebben we die reclame-uitingen gereguleerd via de weg van zelfregulering. Dat is niet zo bevredigend geweest en daar heeft de Kamer ook over gesproken met de RCC. Er zijn op dit moment niet veel mogelijkheden tot interventie bij vergunninghouders; wij willen dat die er in de toekomst wel zijn. Middels een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) willen wij strikte regels gaan stellen met betrekking tot reclame en werving. Die regels beogen dan onder meer het tegengaan van misleidende reclame-uitingen. Dat kan momenteel niet, dus zitten we inderdaad achteraf te repareren. Een aantal Kamerleden hier heeft daar ook op gewezen. Straks kunnen we vooraf zeggen: als je in Nederland een vergunning wilt hebben voor een bepaald kansspel mag je reclame maken, maar die moet aan de volgende voorwaarden voldoen. Daarbij moet wel onderscheid gemaakt worden tussen verschillende soorten kansspelen; een aantal Kamerleden heeft daar aandacht voor gevraagd. Zoals u weet zijn er kansspelen met een relatief lager verslavingsrisico en kansspelen met een hoog verslavingsrisico. Overigens moet ook daarbij rekening gehouden worden met de horizontale consistentie. Het is heel goed voorstelbaar dat wij bij de kansspelen met een hoog verslavingsrisico de voorwaarden aanscherpen.

Staatssecretaris Teeven: Elke kansspelaanbieder in Nederland weet dat op een gegeven moment de lopende vergunningen verlengd moeten worden. Veel van die vergunningen zullen verlengd moeten worden per 31 december 2014. Mevrouw Bouwmeester zegt terecht dat het nu ook al verboden is om in reclame te misleiden, maar elke huidige en toekomstige aanbieder zal zich heel goed realiseren dat de overheid juist daar hardere sancties op gaat nemen. Het heeft ook een preventief effect. Ik begrijp heel goed wat daarover hier gezegd wordt. We zullen ook heel scherp moeten gaan aangeven wat wij nou misleidende reclame vinden, wat wij als overheid heel specifiek wel en niet willen.

Inzake de afdracht aan goede doelen heb ik begrepen dat daarover soms misverstanden bestaan, zoals dat het voor het kabinet niet een belangrijk punt zou zijn. Wij vinden dat wel belangrijk. Het is een groot goed. Tegen mevrouw Van Gent zeg ik: als bepaalde goededoelenorganisaties handelen in strijd met de openbare orde, dan kan dat een reden zijn om te bekijken of afdrachten aan zo'n organisatie wel moeten plaatsvinden. Wat mij betreft is dat het dan ook; ik zeg dit in de richting van de heer Bontes. Of de bestedingen door een goed doel wel of niet helemaal in lijn zijn met het kabinetsbeleid kan natuurlijk nooit de inzet zijn van de beoordeling of dat doel wel goed is. Daar kan geen misverstand over bestaan.

Ik begrijp dat bij de loterijen verschil van inzicht is tussen de huidige aanbieders en de vertegenwoordigers van nieuwe aanbieders. Ik heb ook wel begrip voor de zorgen van de vertegenwoordigers van de goededoelenorganisaties; zij vrezen dat de toetreding van nieuwe aanbieders consequenties zou kunnen hebben voor de afdracht. De afdracht aan goede doelen is op zich geen beleidsdoelstelling, maar het is wel een heel positief neveneffect. Laten we dat met z'n allen gewoon vaststellen. Of het nu gaat om een afdracht ten behoeve van cultuur of van sport; het zijn allemaal doelen die heel zinvol zijn. Ook is het Europeesrechtelijk toegestaan om dat te doen. Dat er afdrachten aan goede doelen plaatsvinden kan ook in de vergunningen die wij gaan verlenen worden opgenomen.

Overigens denk ik dat de vrees dat de invoering van een vergunningstelsel voor online kansspelen leidt tot teruglopende inkomsten bij de huidige loterijen ongegrond is. Wij moeten bedenken dat er bijvoorbeeld weinig tot geen substitutie-effect is tussen offline loterijen en online kansspelen. Dat blijkt ook uit onderzoek. Beide producten bedienen volstrekt verschillende doelgroepen. Online poker- of casinoaanbod zal wat ons betreft niet gauw een loterijproduct vervangen. Natuurlijk kan het wel gebeuren dat verschillende loterijproducten de totale omzet beïnvloeden, maar online pokeren bijvoorbeeld zal geen invloed hebben op de omzet van loterijen. Ik wijs erop dat omzetcijfers in een andere richting wijzen. Ondanks een enorme toename van de vraag naar online kansspelen hebben loterijen de afgelopen jaren toch nog een heel forse omzetgroei kunnen realiseren. Dat blijkt ook uit het jaarverslag van het College van toezicht op de kansspelen dat ik naar de Kamer heb gestuurd. Een derde argument is dat cijfers uit andere lidstaten aantonen dat opening van de online markt niet geleid heeft tot een daling van de omzet van offline loterijen. De totale omzet van loterijen in andere lidstaten is na de introductie van een vergunningstelsel voor online kansspelen nog steeds gestegen. Het is goed om dat even op te merken, daar bij de hoorzitting ook andere geluiden daarover vernomen zijn. Die weerspreek ik.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Ik wil graag helderheid over waar het hier om gaat: als je nieuwe spelers op de markt toelaat moet er wel een gelijk speelveld zijn. Ze moeten elkaar niet onderling een beetje kapot concurreren. Naast preventie en de goede hulpverlening bij gokverslaving vind ik het interessant als de opbrengsten van het gokken naar doelen gaat waar wij enthousiast van worden. Ik wil dus niet dat straks de goededoelenopbrengsten teruglopen omdat anderen veel minder hoeven af te dragen. Gaat de staatssecretaris ook uit van dat gelijke speelveld?

Inzake de EC en het Groenboek dat vandaag op de agenda staat wijs ik erop dat ook Europa een aantal vragen stelt over consistentie, fiscaalrechtelijke consequenties en handhaving. Dat zijn natuurlijk ook zaken waar de staatssecretaris op moet terugkomen.

Staatssecretaris Teeven: Het lijdt geen twijfel dat ik ook een groot voorstander ben van een gelijk speelveld. Dat betekent dus ook dat er geen monopolies in stand gehouden moet worden, ook niet verkapt. Dat is namelijk precies wat Europa ons niet toestaat. Bij sommige aanbieders op de kansspelmarkt bestaat nog wel het idee dat het systeem dat we nu hebben wel zo kan blijven en dat wij een vorm van verkapte monopolie in stand kunnen houden. Dat gaat dus niet. Tegelijkertijd is het de vraag hoe je met betrekking tot prijzenloterijen en goededoelenloterijen precies een gelijk speelveld kunt krijgen.

Ik ben het volstrekt eens met mevrouw Van Gent dat het niet zo kan zijn straks vergunningen zouden worden verleend aan buitenlandse aanbieders, die zich helemaal niet aan dezelfde eisen hoeven te houden als wij tot nu toe in het binnenland altijd gehanteerd hebben. Het moet heel transparant zijn; een gelijk speelveld betekent transparantie. Dat betekent soms dat de huidige aanbieders in Nederlandse markt een voorsprong hebben. Die hebben al naamsbekendheid en zo. Het kan echter ook betekenen dat buitenlandse aanbieders een voorsprong hebben; dat mag niet oneigenlijk zijn. Afdracht aan goede doelen is daar een heel goed voorbeeld van. Er is ook weleens discussie over de vraag of we nu een verschillend tarief voor kansspelbelasting gaan hanteren ten aanzien van buitenlandse of binnenlandse aanbieder. Dat gaan we dus niet doen.

Staatssecretaris Teeven: Ik begrijp precies wat mevrouw Van Toorenburg zegt. Als we gaan handhaven moeten we in staat zijn – bestuursrechtelijk, maar in uitzonderingssituaties ook strafrechtelijk – iemand aan te spreken; we moeten hem kunnen vinden.

Tegelijkertijd geef ik wel aan dat de Belgen op dit moment twee heel concrete problemen hebben. Een betreft de vestigingsplaats. Daar zijn in Europeesrechtelijk verband opmerkingen over gemaakt. Het andere probleem is de koppeling die wordt gemaakt tussen de offline aanbieder en de online aanbieder. De Belgen hebben de voorwaarde gesteld dat een offline aanbieder van kansspelen ook online moet aanbieden. Die koppeling, het Belgisch model, is precies iets dat niet aan de Europeesrechtelijke maatstaven voldoet. Dat zijn zaken die in Europa schuren met wat mogelijk is en die kunnen aanleiding geven tot een inbreukprocedure door de EC.

Staatssecretaris Teeven: Er zijn op dit moment zeer zeker veel aanbieders van online kansspelen die heel graag legaal willen opereren op de Nederlandse markt. Een van de redenen waarom zij dat willen is dat dat er op enig moment vergunningen uitgegeven zullen worden. Dit betekent ook dat er consequent gehandhaafd gaat worden op aanbieders die geen vergunning hebben. Inzake dat handhaven ten opzichte van illegale aanbieders komt een aantal vragen aan de orde die ook mevrouw Berndsen gesteld heeft, zoals hoe ver je gaat met betrekking tot inbreuk op het open internet. Dat heeft daarmee een rechtstreekse relatie. Een aantal stappen is gewoon te zetten, er werden voorbeelden gegeven als het blokkeren van betalingen bij illegale aanbieders. Er zijn natuurlijk ook nog wel stappen te zetten met betrekking tot het afsluiten van sites. Daar denken we nu nog niet aan. Zoals ik geschetst heb denken wij het via het betalen te doen, dat is weer een stap verder als je moet gaan handhaven op internet. Maar het bestaan van legale online aanbieders is wel rechtstreeks gekoppeld aan het handhaven inzake illegale aanbieders en aan de wijze hoe effectief je daarin bent als overheid. Een heel effectieve manier is zorgen dat er niet meer betaald kan worden voor dat soort spelletjes.

Voorzitter. Ik maak toch nog een enkele opmerking over de uitspraak van 23 maart jl. in de zaak Betfair. Over de houdbaarheid van het huidige vergunningstelsel bestaan wat misverstanden. De Raad van State heeft inderdaad gezegd dat je of een stelsel hebt waar een monopolie is, of een stelsel waar altijd transparant wordt gegund. Je mag voor een aantal zaken best uitzonderingen maken, zoals wanneer iets in strijd is met de openbare orde. Mevrouw Van Gent noemde een aantal voorbeelden. Maar het is niet zo dat het stelsel zoals we dat op dit moment kennen houdbaar is voor de toekomst. Daar moeten we dus echt wat anders mee.

De slagkracht en de omvang van de Ksa zal zo'n 30 fte's zijn. Ik reken daarbij de controles die Verispect doet op de speelautomatensector niet mee. Ik sluit niet uit dat bij een regulering van internetkansspelen nog een uitbreiding van dit aantal nodig is. België wordt genoemd met 50 fte, maar ik wilde een ander voorbeeld noemen en dat is Malta. Dat is een land dat op dit moment zo'n 400 vergunningen heeft afgegeven. De autoriteit heeft daar zo'n 55 mensen in dienst. Wat nog belangrijker is dan het aantal fte's is de kwaliteit. Het is heel belangrijk dat er een krachtdadig bestuur bij de Ksa komt dat autoriteit heeft in de sector en ervaring in aanverwante markten. Ook ervaring met bestuurlijke handhaving en strafrechtelijke handhaving is belangrijk. De medewerkers en het bestuur van de Ksa zullen op die relevante terreinen ervaring moeten hebben. Vanuit het departement zullen wij natuurlijk zelf de regie voeren wat betreft toezicht en handhaving. De medewerkers bij handhaving doen natuurlijk niet alles zelf. Men kan samenwerken met andere opsporingsdiensten zoals de belastingdienst en Verispect. Dat gebeurt op dit moment al, maar dat zal op een aantal onderdelen geïntensiveerd moeten worden. De uitwisseling van informatie tussen de Ksa en het bestand van die handhavingsdiensten is natuurlijk ook onderwerp van aandacht.

De Ksa zal beschikken over middelen als de bestuurlijke boete, de last onder bestuursdwang en de last onder dwangsom. Die instrumenten gaan veel verder dan de mogelijkheden die het college van toezicht op dit moment heeft. Het college heeft feitelijk op dit moment meer een adviesrol dan een echte toezichthoudende rol. Dat werd ook bij de hoorzitting naar voren gebracht. Als de Ksa vroeg in 2012 van start kan gaan, dan kan dit allemaal in de loop van 2012 verder worden voorbereid, in samenhang met de voorbereiding van die transparante vergunningverlening.

Over het internet heb ik al veel gezegd. Het gaat ook om de integriteit van de aanbieder en zijn track record, het preventiebeleid dat erbij hoort, de deelname door de speler en het tegengaan van fraude en witwassen. Wij zullen dat inzake het online aanbieden allemaal meenemen.

De voorzitter: Volgende week woensdag zullen wij in de procedurevergadering bespreken op welk moment het wetsvoorstel tot instelling van de Ksa verder zal worden behandeld.

Ik heb de volgende tijdgebonden toezegging genoteerd:

De staatssecretaris stuurt in de zomer een brief aan de Kamer met betrekking tot de preventiemaatregelen.

Ik dank de staatssecretaris voor zijn antwoorden en sluit de vergadering.